SKKN PHƯƠNG PHÁP dạy học TÍCH cực GDCD 7 bảo vệ môi TRƯỜNG

Sáng kiến kinh nghiệm GDCD 7

Năm học: 2010 – 2011
GV: Nguyễn Thị Hồng

ĐỀ TÀI :
PHƢƠNG PHÁP DẠY HỌC TÍCH CỰC
MƠN GIÁO DỤC CÔNG DÂN 7 “BÀI DẠY BẢO VỆ MÔI TRƢỜNG”
I /Lý do chọn đề tài:
Bảo vệ môi trường là vấn đề được nhiều quốc gia trên thế giới quan tâm, vì sự
phát triển bền vững tồn cầu. Con người là một bộ phận của thiên nhiên, do đó con
người sẽ không sống nổi nếu thiên nhiên không được bảo vệ. Nói cách khác, bảo vệ
thiên nhiên chính là bảo vệ cuộc sống của chúng ta.
Từ những năm gần đây, Nhũng dấu hiệu cho thấy nạn suy thối mơi trường đã
ngầy một rõ ráng hơn do nhiều nguyên nhân chủ yếu là do tác động của con người.
Phải gánh chịu nhiều hậu quả thiên tai gây ra, con người đã bắt đầu ý thức được về
những ảnh hưởng có hại của mình đối với mơi trường sống. Chính vì thế, con
người quan tâm hơn công tác bảo vệ môi trường, đặc biệt là bảo vệ mơi trường
trơng thời kì CNH- HĐH. Cũng vậy, Bộ GD& ĐT đã đưa các nội dung bảo vệ môi
trường vào hệ thống giáo dục nhằm tác động lên thái độ, hành vi của học sinh bằng
chương trình tích hợp GDMT trong các mơn học ở cấp THCS cũng như các cấp
học khác.
Giáo dục môi trường là việc làm hết sức cần thiết, thường xuyên và liên tục. Bởi
giáo dục mơi trường sẽ hình thành và phát triển kĩ năng hành động trong môi
trường của học sinh, từ đó tạo nên một lối sống có trách nhiệm và thân thiện với
thiên nhiên. Đặc biệt là trường THCS Mai Anh Tuấnchúng tôi là một trường vùng
cao học sinh hiểu về môi trường và tác hại của việc ơ nhiễm mơi trường cịn hạn
chế, vì vậy tơi thấy việc tích hợp giáo dục mơi trường vào dạy học môn GDCD là
điều rât quan trọng và cần thiết.

1

TRƯỜNG THCS MAI ANH TUẤN


Sáng kiến kinh nghiệm GDCD 7

Năm học: 2010 – 2011
GV: Nguyễn Thị Hồng

Môn giáo dục công dân ở trường Trung học cơ sở nhằm giáo dục cho học
sinh các chuẩn mực xã hội đối với người công dân ở mức độ phù hợp với lứa tuổi ;
trên cơ sở đó góp phần hình thành những nhân cách của con người Việt Nam trong
giai đoạn hiện nay, phù hợp với xu thế phát triển và tiến bộ của thời đại..
Để thực hiện nội dung tích hợp GDMT vào mơn học, đặc biệt là mơn GDCD có
hiệu quả, giáo viên phải có trách nhiệm xây dựng bài giảng có chất lượng giúp học
sinh nhận thức tốt vấn đề đặt ra, bài học có tác dụng giáo dục sâu sắc và có sức lan
toả. Bởi lẽ, đạo đức được hình thành theo những chuẩn mực sống, tuỳ theo lứa tuổi,
văn hố, gia đình, tôn giáo...Ở tuổi 12-15, con người trải qua giai đoạn phát triển
tâm lý rất lớn. Chúng ta không chỉ giúp các em phát triển khả năng giải thích mà cả
khả năng đưa ra và bảo vệ chính kiến của mình về một vấn đề. Trong bất cứ tình
huống nào, nếu có đủ thơng tin về vấn đề cần tìm hiểu thì chúng ta sẽ có quyết định
đúng đắn, chính xác hơn. Qua nhũng bài học có tích hợp nội dung GDMT,học sinh
nhận thức được vai trị của mơi trường cũng như sự tác động tiêu cực của con
người tới môi trường chắc chắn các em sẽ quyết định được hành vi của mình đối
với mơi trường. Đó cũng chính là lý do tôi chọn đề tài này.
II/Phƣơng pháp nghiên cứu:
Để thực hiện đề tài này bản thân tôi đã sử dụng những phương pháp sau:
-Phương pháp điều tra qua những tiết dự giờ của bạn bè đồng nghiệp cùng bộ
môn, diều tra mức độ tiếp thu bài của học sinh và việc đánh giá kết quả của từng
tiết dạy.
- Phương pháp phân tích tổng hợptài liệu qua sách tham khảo qua sách báo và

các thơng tin có tính thời sụ.
- Phương pháp dạy học phát huy tính tích cực chủ động của học sinh.
- Phương pháp thực hành thực nghiệm qua những tiết dạy học ở các lớp 6,7,8,9.
Bản thận tơi đã thực nghiệm và rút ra kinh nghiệm.
III/Q trình thực hiện:
2
TRƯỜNG THCS MAI ANH TUẤN


Sáng kiến kinh nghiệm GDCD 7

Năm học: 2010 – 2011
GV: Nguyễn Thị Hồng

1/ Khảo sát thực tế:
- Trong cuộc sống cũng như khi dạy học môn GDCD , tôi nhận thấy các em chưa
có ý thức về mơi trường và sự tác động của con người có ảnh hưởng như thế
nào đối với môi trường. Qua khảo sát kết quả học tập của học sinh tôi thấy chỉ
mới 56% các em học sinh hiểu chút ít về mơi trường và cuộc sống của con
người.
2/ Biện pháp:
Ngày nay cùng với sự phát triển của khoa học công nghệ đối với con người thì
vấn đề mơi trường ngày càng được quan tâm, không chỉ với các lỉnh vực khác của
cuộc sống mà lỉnh vực giáo dục cũng góp phần vào bảo vệ môi trường. Học sinh
phải hiểu rõ môi trường rất quan trọng đối với chúng ta,để có một cuộc sống bền
vững thì con người cần bảo vệ mơi trườngvì vạy lồng ghép giáo dục môi trường và
các bài giảng môn GDCD ở các trường THCS là rất quan trọng.
3/ Nội dung: Tích hợp GDMT trong dạy học tiết GDCD ở các trƣờng
THCS
Tích hợp GDMT vào bài dạy mơn GDCD là quan trọng nhưng khơng phải

bài nào cũng lồng ghép, tích hợp được. Với những bài cần thiết tích hợp thì phải
chọn đơn vị kiến thức phù hợp với nội dung bài dạy, khơng áp đặt, phải có tác dụng
giáo dục cao, tránh sự nhàm chán, lặp đi lặp lại. Trong chương trình lớp 7 có nhiều
bài cần tích hợp như: Xây đựng gia đình văn hố, Bảo vệ mơi trƣờng và tài
nguyên thiên nhiên, Bảo vệ di sản văn hoá...
Trong điều kiện về thời gian có hạn, tơi chỉ trao đổi được một vài kinh
nghiệm khi thực hiện đưa nội dung tích hợp GDMT vào 1 tiết dạy, ví dụ bài Bảo vệ
môi trường và tài nguyên thiên nhiên.Nội dung cụ thể như sau;
1/Xác đinh nội dung kiến thức cần tích hp:
Bài 14: Bảo vệ môi tr-ờng và tài nguyên thiên nhiên GDCD Lớp 7, bài này
dạy trong 2 tiết. Đây là một bài trực tiếp nói về mơi trường và việc bảo vệ môi
3
TRƯỜNG THCS MAI ANH TUẤN


Sáng kiến kinh nghiệm GDCD 7

Năm học: 2010 – 2011
GV: Nguyễn Thị Hồng

trường vì vậy nội dung kiến thức cần tích hợp hầu như là cả bài,nhưng theo cá nhân
tơi thì chú trọng vào nội dung đó là: Vai trị, ý nghĩa của môi trường, tài nguyên
thiên nhiên đối với cuộc sống của con người và những biện pháp cần thiết để bảo
vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên là hợp lý nhất.
2/Chuẩn bị :
Như chúng tôi đã đặt vấn đề, trong bất cứ tình huống nào, bất cứ một vấn đề
nào nếu có đủ thơng tin cần tìm hiểu thì chúng ta sẽ quyết định đúng đắn, chính xác
hơn, tác dụng giáo dục sẽ hiệu quả hơn. Cho nên phải chuẩn bị tốt các yêu cầu cần
thiết, từ thiết kế bài dạy, tư liệu cho đến sử dụng CNTT. Như thường lệ, để thiết kế
bài giảng tốt, chúng tơi có kế hoặch chuẩn bị, đồng thời giao nhiệm vụ cụ thể cho

học sinh.
a. Chuẩn bị của học sinh:
Việc chuẩn bị của học sinh là một hình thức nghiên cứu trước bài mới, từ đó
các em sẽ nắm bài mới có chất lượng.
* Giao nhiệm vụ cho từng nhóm tìm tư liệu để tư liệu phong phú và tránh trùng
lặp.
Nhóm 1,2: Tìm những nơi hiện nay ở nước ta đã bị ơ nhiễm?( gợi ý một số hình
ảnh: một góc rừng Cúc Phương bị chặt phá, Đồ sơn bị ơ nhiễm, biển Nha trang bị ơ
nhiễm...)
Nhóm 3,4: Tìm những nơi mà hiện nay Thanh Hố đã bị ơ nhiễm (gợi ý ,một số
hình ảnh về biển Sầm Sơn hiện nay một số nơi dã bị ô nhiễm,...)
* Giao nhiệm vụ cho cả lớp: Suy ngẫm về những hình ảnh tìm được? Bản thân
em đã làm được những việc gì để góp phần bảo vệ mơi trường sống từ nhận thức,
hành động cụ thể trong việc bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên.
b. Chuẩn bị của thầy giáo:
- Tìm tư liệu, hình ảnh về những nội dung như đã giao cho học sinh. Sau đó
chọn lọc một số hình ảnh vừa đủ, phù hợp với nội dung bài dạy: chọn 4, 5 hình ảnh
4
TRƯỜNG THCS MAI ANH TUẤN


Sáng kiến kinh nghiệm GDCD 7

Năm học: 2010 – 2011
GV: Nguyễn Thị Hồng

về thiên nhiên đã bị ô nhiễm cho học sinh tự suy ngẫm, trình bày trước lớp suỹ
nghĩ, chính kiến của mình khi được xem những hình ảnh đó.( Hiện tượng vứt rác
bừa bãi ở biển Sầm Sơn, móc túi khách du lịch, một góc rừng Cúc Phương b cht
phỏ...)

Nội dung tích hợp cụ thể vào bài nh- sau:
I.

Đặt vấn đề.

II.

Nội dung bài học.

1.Khái niệm .
a. Môi tr-ờng.
b. Tài nguyên thiên nhiên.
II. Vai trò của môi tr-ờng .
GV: Cho học sinh quan sát tranh ảnh, băng hình về lũ lụt ở miền trung vào tháng
10/2010 vừa qua, môi tr-ờng bị ô nhiễm, nạn chặt phá rừng
GV: Tích hợp vào nội dung này với việc đ-a ra câu hỏi để học sinh thảo luận.?
Nêu suy nghĩ của em về các thông tin và hình ảnh mà em vừa quan sát?
? Việc môi tr-ờng bị ô nhiễm, tài nguyên thiên nhiên bị khai thác bừa bÃi dẫn
đến hậu quả nh- thế nào?
Từ đó GV nhấn mạnh hiện nay môi tr-ờng và tài nguyên thiên nhiên đang bị ô
nhiễm, bị khai thác bừa bÃi. Điều đó đà dẫn đến hậu quả lớn: Thiên tai, lũ lụt,
ảnh h-ởng đến điều kiện sống, sức khỏe, tính mạng con ng-ời.
? Vậy môi tr-ờng và tài nguyên thiên nhiên có tầm quan trọng nh- thế nào đối
với đời sống con ng-ời?
HS: Trả lời:
GV:KL: Môi tr-ờng và tài nguyên thiên nhiên có tầm quan trọng đặc biệt đối
với con ng-ời nên chúng ta cần thực hiện nhiều biện pháp để bảo vệ môi tr-ờng
và tài nguyên thiên nhiên.
Qua đó hình thành cho học sinh ý thức bảo vệ môi tr-ờng và tài nguyên thiên
nhiên.

5
TRNG THCS MAI ANH TUẤN


Sáng kiến kinh nghiệm GDCD 7

Năm học: 2010 – 2011
GV: Nguyn Th Hng

? Em hÃy kể những danh lam thắng cảnh, di tích lịch sử ở n-ớc ta hiên nay mà
em biết?
GV Gợi ý : Vịnh Hạ Long, Thánh địa mỹ sơn, suối cá cẩm l-ơng,.
Giỏo viờn hng dn HS nghiên cứu bài học từ tư liệu, từ hệ thống câu hỏi
nhằm giúp học sinh hiểu sâu sắc:Môi trường tự nhiên là những cảnh đẹp của đất
nước, là tài sản vô giá do thiên nhiên ban tặng, thể hiện môi trưòng trong lành cho
nên thu hút khách tham quan du lịch, mang lại giá trị kinh tế lớn, góp phần nâng
cao đời sống vật chất tinh thần cho nhân dân, tạo điều kiện để mở rộng quan hệ
thực tế. Đồng thời khơi gợi cho các em niềm tự hào về q hương Thanh Hố nói
riêng và việt Nam nói chung.Từ đó bồi dưỡng cho học sinh nâng cao ý thức bảo vệ
môi trường và tài nguyên thiên nhiên, biết ngăn chặn những hành vi phá hoại, tạo
một lối sống có trách nhiệm và thân thiện với thiên nhiên.
Từ việc nghiên cứu tìm hiểu về mơi trường và tài ngun thiên nhiên bị ô
nhiễm, GV khắc sâu cho học sinh ý thức bảo tồn, vun đắp, phát triển làm cho môi
trường và thiên nhiên nước ta ngày càng trong lành và đẹp hơn.
=> Qua hướng dẫn tìm hiểu để khẳng định: Bảo vệ mơi trường và tài ngun
thiên nhiên chính là chúng ta đang bảo vệ cho mình và cho tất cả mọi người hay đó
chính là mơi trường sống của chúng ta
- Chọn tình huống phù hợp với tình hình địa phương: Trong một lần các em đi
lao động vệ sinh tại khu di tích lịch sử Lam Kinh một số em tinh nghịch đã bẻ cành
cây, vô thức vứt rác trong khuôn viên .. để cho HS trả lời ý: khi chứng kiến cảnh đó

em sẽ sử xự như thế nào? Nội dung được lồng ghép tích hợp trong phần (những
quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên) liên quan
đến bảo vệ mơi trường. Đó cũng chính là trách nhiệm của học sinh để góp phần
thực hiện cuộc vận động: “ Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”
* Để có nội dung tích hợp tốt trong việc lồng ghép giáo dục môi trường vào bài
dạy, chúng tôi nhận thấy có một số thuận lợi và khó khăn sau:
6
TRƯỜNG THCS MAI ANH TUẤN


Sáng kiến kinh nghiệm GDCD 7

Năm học: 2010 – 2011
GV: Nguyễn Thị Hồng

- Thuận lợi:
Sự quan tâm giúp đỡ của đồng nghiệp, nhà trường, của Phòng giáo dục.
Giáo viên nhiệt tình yêu nghề, sau các tiết dạy đã tham khảo các ý kiến của tổ
chuyên môn để rút kinh nghiệm.
Các phương tiện thông tin đại chúng đã cung cấp nhiều thơng tin, sự kiện về
mơi trường.
- Khó khăn:
Phải có nhiều thời gian, cơng sức để tìm tư liệu,cần rất nhiều thời gian và có sự
ủng hộ, giúp đỡ của các đồng nghiệp bạn bè.
Phương tiện máy móc cho dạy học cịn q khó khăn( một trường/1 máy) thì
khó nói được việc thực hiện thường xuyên, cho nên theo việc rèn kĩ năng sử dụng
máy của giáo viên cũng có phần hạn chế.Đặc biệt với trường THCS Mai Anh
Tuấncủa chúng tôi điều đó lại khó khăn hơn rât nhiều.Là một trường vùng cao đời
sống nhân dân còn nghèo nàn lạc hậu; học sinh cịn học kém nhiều vì vậy việc tích
hợp trong dạy học cịn gặp nhiều khó khăn.Tuy nhiên với sự nhiệt tình trong nghề

nghiệp và lịng u nghề tơi sẽ cố gắng truyền đạt nhưng gì mà tơi biết cho học sinh
thân u của chung tơi. Cố gắng tích hợp thật nhiều những nội dung vê môi trường
vào môn GDCD để học sinh ngày càng có ý thức hơn về bảo vệ môi trường và yêu
thiên nhiên hơn.
III/ Kết quả nghiên cứu
Tích hợp GDMT vào mơn giáo dục cơng dân là vấn đề quan trọng, cần thực
hiện nghiêm túc, có chất lượng.
Để có một giờ dạy tốt, GV và HS phải chuẩn bị chu đáo các khâu cần thiết,
người giáo viên phải thực sự trăn trở, gắn trách nhiệm của mình trong mỗi việc
làm.
Bài dạy phải vừa khắc sâu kiến thức vừa có tác dụng giáo dục đạo đức học
sinh.
7
TRƯỜNG THCS MAI ANH TUẤN


Sáng kiến kinh nghiệm GDCD 7

Năm học: 2010 – 2011
GV: Nguyễn Thị Hồng

Qua q trình, chúng tơi nhận thấy việc tích hợp giáo dục mơi trường là rất
cần thiết và phù hợp, bởi vì thực trạng hiện nay, mơi trường đang bị ơ nhiễm
nghiêm trọng nhưng vẫn cịn nhiều người chưa thực sự quan tâm, hay có người
chỉ vì lợi ích riêng mà quên đi trách nhiệm cuộc sống chung cđa bao người. Vì
vậy, địi hỏi trong chúng ta phải trang bị cho các em những kiến thức về môi
trường, phải có ý thức tốt trong việc bảo vệ mơi trường từ những bài học trong
chương trình, từ trong thực tế cuộc sống. Bảo vệ môi trường, bảo vệ tài nguyên
thiên nhiên là trách nhiệm chung của chúng ta, của toàn xã hội, đặc biệt là thế hệ
trẻ.

Qua giảng dạy môn GDCD ở trường THCS Nga An bằng sự nổ lực học hỏi
bằng nhận thức của bản thân, tiếp thu tinh thần đổi mới phương pháp dạy học kết
hợp các giờ dạy của bạn bè đồng nghiệpđã giúp tôi thành công trong việc lồng
nghép môi trường vào bài dạy.
Kết quả thực dạy ở lớp 7A tr-ờng THCS Mai Anh Tunnăm häc 2010-2011
như sau
Loại giỏi:

30%

Khá : 45%

Trung bình 25%

Kết quả thùc dạy ở lớp 7B tr-ờng THCS Mai Anh Tunnăm học 2010-2011
như sau
Loại giỏi:

20%

Khá : 55%

Trung bình 25%

Kết quả thùc d¹y ở lớp 7C tr-ờng THCS Mai Anh Tunnăm học 2010-2011
nh sau
Loại giỏi:

25%

Khá : 60%

Trung bình 15%

IV/ Kết luận:
Trên đây là một số suy nghĩ và việc làm của tôi trong q trình thực hiện “
Tích hợp giáo dục mơi trường trong dạy học môn giáo dục công dân”.Với địa bàn
như Nga An chúng tôi, tôi rất hy vọng rằng sẽ nhận được sự góp ý, trao đổi về cách
8
TRƯỜNG THCS MAI ANH TUẤN


Sáng kiến kinh nghiệm GDCD 7

Năm học: 2010 – 2011
GV: Nguyễn Thị Hồng

làm, cách thực hiện tốt nhất từ phía đồng nghiệp để có thể nâng cao hơn kết quả
tích hợp mơi trường trong mơn học,tìm được tiếng nói chung, đem lại hiệu quả tốt
nhất trong dạy và học môn giáo dục cơng dân.
Xin trân trọng cảm ơn !
Kiến nghị:
-Kính mong UBND huyện Nga Sơn, phòng giáo dục huyện Nga Sơn quan
tâm nhiều hơn đến môn học cung cấp thêm nhiều tư liệu dạy học, thiết bị dạy học
cho trường THCS Mai Anh Tuấnvà môn GDCD
-Tổ chức nhiều chuyên đề để giáo viên học hỏi thêm về môn học.
-Cung cấp thêm đồ dùng dạy học cho môn gdcd.
-Cung cấp các văn bản pháp luật mới kịp thời hơn
Tµi liƯu tham khảo:
- SGK, SGV GDCD lớp 7.

- Tài liệu h-ớng dẫn tích hợp giáo dục môi tr-ờng trong dạy học GDCD ở
tr-ờng THCS. ( nxb giáo dục năm 2010)
- Một số tài liệu khác từ internet.

NGI VIT SNG KIN

Nguyn Th Hng

9
TRNG THCS MAI ANH TUẤN