Khoá luận tốt nghiệp
Bảo hiểm hàng hoá XNK chuyên chở
bằng đờng hàng không tại Bảo Việt
LI M U
----
Hin nay nc ta ang tin hnh cụng cuc i mi, cụng nghip hoỏ - hin
i hoỏ. Vi chớnh sỏch m ca nn kinh t trong bi cnh quc t húa nn kinh t
th gii ang c y mnh thỡ hot ng thng mi quc t núi chung v bo
him hng hoỏ xut nhp khu núi riờng chim mt v trớ quan trng trong nn kinh
t quc dõn.
Trờn th gii, bo him hng hoỏ xut nhp khu chuyờn ch bng ng
hng khụng ó ra i t lõu, v hin nay vn ang phỏt trin khụng ngng. Cũn
Vit Nam, tuy nghip v ny ó c trin khai t trc nhng mi ch chim mt
v trớ rt khiờm tn trong th trng bo him hng hoỏ xut nhp khu. Nguyờn
nhõn ch yu l do s phỏt trin ngnh vn ti hng khụng cũn chm, khi lng
hng hoỏ vn chuyn cha nhiu.
Trong nhng nm gn õy, nn kinh t nc ta luụn tng trng vi tc
cao v n nh lm cho nhu cu v vn ti hng khụng ngy cng ln. Khi lng
cng nh giỏ tr hng hoỏ xut nhp khu chuyờn ch bng ng hng khụng tng
lờn ỏng k kộo theo nhu cu bo him cho hng hoỏ cng tng lờn. Do vy, õy
chớnh l nghip v y tim nng m ngnh bo him Vit Nam núi chung v Bo
Vit núi riờng cn nghiờn cu v xem xột.
c bit, trong giai on hin nay, trc s ra i ca mt lot cỏc cụng ty
bo him mi cựng vi quy lut cnh tranh ca c ch th trng thỡ vic nghiờn
cu nghip v bo him mi m ny l yờu cu cp thit i vi Bo Vit ng
vng v duy trỡ c th phn bo him hng hoỏ xut nhp khu ca mỡnh. ú
chớnh l lý do m em chn ti "Bo him hng hoỏ xut nhp khu chuyờn ch
bng ng hng khụng ti Bo Vit " lm ti khoỏ lun tt nghip ca mỡnh.
ti c kt cu theo 3 chng:
Nguyễn Thị Thanh Xuân A3 - K37 - 1 -
Khoá luận tốt nghiệp
Bảo hiểm hàng hoá XNK chuyên chở
bằng đờng hàng không tại Bảo Việt
Chng I: Khỏi quỏt v bo him hng hoỏ xut nhp khu chuyờn ch bng
ng hng khụng
Chng II: Thc trng bo him hng hoỏ xut nhp khu chuyờn ch bng
ng hng khụng ti Bo Vit
Chng III: Phng hng v nhng gii phỏp c bn nhm nõng cao hiu
qu hot ng bo him hng hoỏ xut nhp khu chuyờn ch bng ng
hng khụng ti Bo Vit
Qua õy em xin chõn thnh cm n thy giỏo TS. V S Tun ó tn tỡnh
hng dn, ch bo cho em trong sut quỏ trỡnh hon thnh khoỏ lun. Xin cỏm n
cỏc cỏn b thuc Phũng bo him Hng hoỏ - Tng cụng ty bo him Vit Nam ó
giỳp , to iu kin thun li cho em hon thnh khoỏ lun ny.
Tuy nhiờn, do nhn thc cũn hn ch, li thiu kinh nghim thc tin nờn
khoỏ lun s khụng trỏnh khi nhng thiu sút. Em rt mong nhn c nhng ý
kin phờ bỡnh ca cỏc thy cụ giỏo khoỏ lun ny c hon thin hn.
Mt ln na em xin chõn thnh cm n!
H Ni, thỏng 12 nm 2002
Sinh viờn
Nguyn Th Thanh Xuõn
CHNG I :
KHI QUT V BO HIM HNG HO XUT NHP KHU CHUYấN
CH BNG NG HNG KHễNG
Nguyễn Thị Thanh Xuân A3 - K37 - 2 -
Khoá luận tốt nghiệp
Bảo hiểm hàng hoá XNK chuyên chở
bằng đờng hàng không tại Bảo Việt
I. KHI NIM V CC NGUYấN TC V BO HIM
1. S ra i, khỏi nim v bn cht ca bo him
1.1. Khỏi nim ri ro v s ra i ca bo him
Trong cuc sng sinh hot cng nh hot ng sn xut kinh doanh hng
ngy, dự ó luụn chỳ ý ngn nga v phũng, nhng con ngi vn cú nguy c
gp phi nhng ri ro bt ng xy ra. Cỏc ri ro ú do nhiu nguyờn nhõn nh: do
mụi trng thiờn nhiờn, cỏc s c xy ra do s tin b ca khoa hc k thut v c
t phớa mụi trng xó hi. Vy : th no l ri ro?
"Ri ro l nhng e do nguy him, khụng lng trc c, v l kh nng
xy ra tn tht".
Bt k do nguyờn nhõn gỡ, khi ri ro xy ra thng em li cho con ngui
nhng khú khn trong cuc sng. Chớnh vỡ vy, ó cú rt nhiu phng phỏp i
phú vi nhng ri ro c con ngi ỏp dng m phng phỏp cú th coi l u vit
nht l san s ri ro.
Ngy nay, cựng vi s phỏt trin ca khoa hc k thut, con ngi cú th ch
ng v hn ch c phn no nhng hu qu m thiờn tai, tai nn bt ng gõy ra.
Tuy nhiờn, nhng tn tht v ngi v ca hng nm con ngi phi gỏnh chu vn
cũn rt ln. Do vy, sc ng u vi thiờn nhiờn, khc phc nhanh chúng
hu qu - tn tht thỡ con ngi phi on kt - hp sc nhau li. Mt trong nhng
cỏch hp sc nh vy l tin hnh bo him, ngha l nhiu ngi cựng nhau gúp
tin lp ra mt qu chung khi cú ri ro bt ng xy ra thỡ trớch t qu chung ú
bự p cho ngi b nn. Ch cú nh vy, ngi b nn mi cú th nhanh chúng
khc phc c hu qu nng n do thiờn tai, tai nn bt ng gõy ra.
í tng v vic hỡnh thnh mt qu chung l tin a bo him tr thnh
mt lnh vc kinh t mi : "kinh t bo him". Khụng ging nh hỡnh thc bo
him s khai khi nhiu ngi cựng liờn doanh khi cú li nhun thỡ chia nhau, cú tn
tht thỡ cựng nhau san s. Ngy nay, cú cỏc t chc bo him chuyờn mụn chu
Nguyễn Thị Thanh Xuân A3 - K37 - 3 -
Khoá luận tốt nghiệp
Bảo hiểm hàng hoá XNK chuyên chở
bằng đờng hàng không tại Bảo Việt
trỏch nhim v cỏc ri ro trờn c s ngi chuyn nhng ri ro np mt khon phớ
bo him. V nh th bo him ó ra i cựng vi s xut hin ca khỏi nim ri
ro.
Bo him ra i l do ũi hi khỏch quan ca cuc sng v ca hot ng sn
xut kinh doanh. Do ũi hi v s t ch v s an ton v tớnh cht cng nh cỏc
nhu cu ca con ngi, hot ng bo him ngy cng phỏt trin v khụng th thiu
i vi mi cỏ nhõn, doanh nghip v mi quc gia. Xó hi ngy nay, s giao lu
kinh t, vn hoỏ gia cỏc quc gia ngy cng phỏt trin thỡ bo him cng ngy
cng m rng.
1.2. Khỏi nim v bn cht ca bo him
Cho n nay ó cú rt nhiu khỏi nim v bo him c a ra, nh :
- Bo him l mt h thng cỏc bin phỏp kinh t nhm t chc cỏc qu bo him
huy ng t cỏc n v v cỏ nhõn tham gia bo him bi thng nhng tn tht,
thit hi do thiờn tai, tai nn bt ng gõy ra.
- Hay cú th nh ngha : bo him l phng thc x lý ri ro, nh ú, vic
chuyn giao, phõn tỏn ri ro trong tng nhúm ngi c thc hin thụng qua cỏc
cụng ty bo him.
- Bo him l ch cam kt bi thng v mt kinh t, trong ú ngi c bo
him phi úng gúp mt khon tin c gi l phớ bo him cho i tng c
bo him theo cỏc iu kin bo him ó c quy nh, cũn ngi bo him cú
trỏch nhim bi thng nhng tn tht ca i tng bo him do cỏc ri ro ó bo
him gõy nờn.
iu ny cú ngha l : ngi tham gia chuyn giao ri ro cho ngi bo him
bng cỏch np khon phớ hỡnh thnh qu d tr. Khi ngi tham gia bo him
gp ri ro dn n tn tht, ngi bo him ly qu d tr tr cp hoc bi thng
thit hi thuc phm vi bo him cho ngi tham gia.
õy l mt khỏi nim mang tớnh chung nht ca bo him.
Nguyễn Thị Thanh Xuân A3 - K37 - 4 -
Khoá luận tốt nghiệp
Bảo hiểm hàng hoá XNK chuyên chở
bằng đờng hàng không tại Bảo Việt
T mt s khỏi nim trờn, ta cú th thy bo him chớnh l mt ngnh kinh
doanh ri ro m i tng ca nú chớnh l nhng ri ro, sn phm l s bi thng
v giỏ c ca ngnh kinh doanh ny chớnh l phớ bo him.
Mt vn t ra l : cỏc cụng ty bo him lm sao cú ngun vn ln
chi tr, bi thng thit hi khi cỏc ri ro xy ra? õy, quy lut s ln ó
c vn dng. Ngha l, vi s úng gúp tuy ớt ca nhiu ngi ó em li lng
vn ln trang tri cho mt s ớt ngi b ri ro.
Nh vy bn cht cui cựng ca bo him l s phõn tỏn ri ro, chia nh tn
tht ca mt hoc mt s ớt ngi ra cho tt c nhng ngi tham gia bo him
cựng chu. Hay núi cỏch khỏc, ú chớnh l quỏ trỡnh phõn phi li thu nhp gia
nhng ngi tham gia nhm ỏp ng nhu cu ti chớnh phỏt sinh khi tai nn, ri ro
bt ngi xy ra gõy tn tht i vi ngi tham gia bo him.
Rừ rng l khụng phi tt c nhng ngi mua bo him u gp ri ro m
ch mt s ớt ngi. Nhng ngi khụng b tn tht hin nhiờn b mt khụng s phớ
bo him ó úng gúp. Vy : lý do gỡ khin ngi ta mua bo him? ú chớnh l do
s cn thit ca bo him.
2. S cn thit ca bo him
Trong i sng xó hi, con ngi phi thng xuyờn cú mi quan h tỏc ng
qua li vi t nhiờn tn ti v phỏt trin. Trong mi quan h ú, con ngi luụn
phi chu s tỏc ng ca cỏc quy lut khỏch quan ca t nhiờn v ca cỏc iu
kin kinh t - xó hi. Nhng tỏc ng ny cú th l tớch cc hoc tiờu cc. i vi
nhng tỏc ng tiờu cc, cú nhng iu con ngi cú th khng ch v iu chnh
c song cng tn ti nhng iu nm ngoi kh nng kim soỏt ca con ngi.
Ri ro thuc loi th hai. Vỡ vy con ngi ó dựng nhiu bin phỏp i phú vi
nhng ri ro y :
a) Trỏnh ri ro : tc l khụng lm mt vic gỡ ú quỏ mo him, khụng chc chn.
Dựng bin phỏp ny i phú vi ri ro l rt tiờu cc. Vỡ nu mun trỏnh ri ro
Nguyễn Thị Thanh Xuân A3 - K37 - 5 -
Khoá luận tốt nghiệp
Bảo hiểm hàng hoá XNK chuyên chở
bằng đờng hàng không tại Bảo Việt
con ngi s khụng dỏm lm bt c mt vic gỡ v nh vy h cng s chng thu
c gỡ. Hn na, trỏnh ri ro ch vi nhng ri ro cú th nộ trỏnh c m trong
cuc sng li luụn cú rt nhiu ri ro bt ng khụng th nộ trỏnh c.
b) Ngn nga v hn ch ri ro, tn tht: bng nhng bin phỏp phũng v hn
ch nhng hu qu ca nú. Bin phỏp ny cú th hn ch c phn no nhng hu
qu ca ri ro nhng cng vn khụng gii quyt ht c nhng thit hi.
c) T khc phc ri ro : l vic cỏc cụng ty hay cỏ nhõn d tr mt khon tin nht
nh khi cú ri ro xy ra thỡ dựng khon tin ú bự p, khc phc hu qu.
Bin phỏp ny cũn c gi l t bo him. Tuy nhiờn, vic ny dn n vic
ngun vn khụng c s dng mt cỏch ti u hay nu cú i vay thỡ s b ng v
cũn gp phi cỏc vn gia tng v lói sut.
d) Chuyn nhng ri ro - bo him : l vic mt cỏ nhõn hay cụng ty khi t mỡnh
khụng th ng u vi mt hoc mt s ri ro ln, cú tớnh cht thm ho thỡ san
s bt cho nhng cụng ty chuyờn nghip bng cỏch thuờ cỏc cụng ty chuyờn nghip
ú chu trỏch nhim v cỏc ri ro thay mỡnh. Khi ngi nhn trỏch nhim v cỏc ri
ro l cỏc cụng ty bo him thỡ bin phỏp ny gi l bo him. Khi nhn trỏch nhim
v cỏc ri ro, cỏc cụng ty bo him phi bi thng nhng thit hi do nhng ri ro
ó tho thun gõy ra cũn ngi chuyn nhng ri ro phi tr mt khon tin gi l
phớ bo him. Bin phỏp ny khụng nhng khc phc c nhng hn ch ca
nhng bin phỏp trờn m trong thc t, nú ó mang li li ớch kinh t - xó hi thit
thc cho mi thnh viờn, mi n v tham gia.
3. V trớ, tỏc dng ca bo him i vi nn kinh t quc dõn.
Vi xu hng khu vc hoỏ v ton cu hoỏ nh hin nay, hot ng bo him
núi chung v bo him hng hoỏ xut nhp khu núi riờng gi mt v trớ c bit
quan trng trong s phỏt trin ca mi quc gia, nht l cỏc quc gia ang phỏt
trin kinh t theo c ch th trng. Nú cú mt ý ngha quan trng khụng ch i
vi nn kinh t quc dõn m cũn i vi cỏc doanh nghip v i sng xó hi.
Nguyễn Thị Thanh Xuân A3 - K37 - 6 -
Khoá luận tốt nghiệp
Bảo hiểm hàng hoá XNK chuyên chở
bằng đờng hàng không tại Bảo Việt
Cựng vi s phỏt trin ca sn xut v i sng, nhu cu bo him cng ln v a
dng thỡ bo him cng phỏt huy rng rói nhng tỏc dng ca mỡnh. Tuy nhiờn, xột
v tng th, bo him cú nhng tỏc dng c bn sau :
3.1. Bo him l mt phng thc giỳp tp trung c mt ngun vn ln,
ngun vn ny u t li vo nn kinh t v giỳp cho quỏ trỡnh tỏi sn xut xó
hi phỏt trin
Quỏ trỡnh tp trung vn din ra di hỡnh thc huy ng s úng gúp ca cỏc
t chc, cỏc cỏ nhõn ngi tham gia bo him hỡnh thnh nờn qu bo him tp
trung. cỏc nc cú th trng bo him phỏt trin cao thỡ cỏc qu bo him cú
ngun vn ln, l mt trong nhng ngun cung cp vn ch yu cho nn kinh t, l
mt phn quan trng ca th trng ti chớnh.
Vit Nam, trong nhng nm gn õy hot ng ca bo him ngy cng
phỏt trin, ch tớnh riờng nm 1987 - l nm u nc ta bt u thc hin chớnh
sỏch mi v kinh t - ton ngnh bo him ó thu c xp x 1 t ng, gn bng
doanh thu sut c 20 nm hot ng trc ú. Tip tc phỏt trin ú, cựng vi
s phỏt trin ca nn kinh t th trng v nhiu loi hỡnh bo him phong phỳ,
tng doanh thu bo him nm 1999 trờn 2000 t ng vi mc u t tr li nn
kinh t chim 0,5% GDP (khong 1648 t ng). Ton b s vn bo him tp
trung c gi vo ti khon ngõn hng v ngõn hng s dng u t cho cỏc
ngnh sn xut. minh ha cho iu ny, ta cú bng s liu sau :
Bng 1: Tỡnh hỡnh hot ng kinh doanh bo him giai on 1995 - 1999
(n v : t ng)
Nm 1995 1996 1997 1998 1999
1. Tng doanh thu
- % GDP
1027
0,46
1253
0,47
1401
0,48
1811
0,56
2000
0,58
2. Bi thng
- T l bi thng (%)
604
58,8
663
52,9
630
45
632
34,9
650
32,5
3. u t tr li nn kinh t
- Chim t l GDP (%)
75
0,03
157
0,06
962
0,3
1399
0,43
1648
0,48
Nguyễn Thị Thanh Xuân A3 - K37 - 7 -
Khoá luận tốt nghiệp
Bảo hiểm hàng hoá XNK chuyên chở
bằng đờng hàng không tại Bảo Việt
4. Np ngõn sỏch 84 100 105 110 120
(Ngun : Thi bỏo kinh t Vit Nam, s 2/2000)
3.2. Thụng qua vic gii quyt bi thng thit hi, bo him cú tỏc dng gúp
phn n nh sn xut kinh doanh v n nh i sng
Thụng thng, ngi tham gia bo him ch thy c vai trũ ny ca bo
him khi phỏt sinh trỏch nhim bi thng ca bo him. Khi i tng bo him
b tn tht thỡ cụng ty bo him s bi thng ton b hay mt phn s tin thit
hI, lỳc ú li ớch ca vic tham gia bo him mi rừ rng. Ngc li, khi cha cú
tn tht xy ra vi i tng bo him thỡ ngi tham gia bo him cha thy c
s cn thit tt yu ca vic úng gúp hỡnh thnh nờn qu bo him.
Do thc hin nguyờn tc ly s ụng bự s ớt nờn hot ng bo him tp
trung c mt lng tin khỏ ln dựng bự p nhng thit hi, mt mỏt v
ngi v ti sn do cỏc ri ro, tai nn bt ng xy ra. Do ú, doanh nghip hay cỏ
nhõn ngi b thit hi cú th phc hi li nng lc ti chớnh ca mỡnh, n nh tỡnh
hỡnh sn xut kinh doanh v i sng.
Vic thc hin tt gii quyt bi thng s khin cho nhiu ngi thy c
vai trũ ca bo him trong cuc sng ca mỡnh, v t ú lụi cun c nhiu ngi
hn tham gia bo him. Nh ú, qu bo him ngy cng ln v vic bi thng li
cng c thc hin tt hn.
3.3. Bo him cũn gúp phn tng cng cụng tỏc phũng v hn ch tn tht
trong mi lnh vc hot ng ca con ngi
Do c thự kinh doanh ca mỡnh, cỏc cụng ty bo him thụng qua vic thng
kờ thng xuyờn cỏc v tai nn v tn tht trong cỏc lnh vc ca i sng, phỏt
hin nguyờn nhõn ch quan v khỏch quan dn n thit hi. Trờn c s ú xut
bin phỏp phũng nga hu hiu nht nhm gim n mc thp nht nhng tn tht
cú th xy ra. Mt khỏc, vi chc nng ca mỡnh, cỏc t chc bo him tớch cc
ụn c ngi tham gia bo him tng cng cỏc bin phỏp bo v ti sn ca
mỡnh nhm hn ch s v ri ro v mc thit hi.
Nguyễn Thị Thanh Xuân A3 - K37 - 8 -
Khoá luận tốt nghiệp
Bảo hiểm hàng hoá XNK chuyên chở
bằng đờng hàng không tại Bảo Việt
V phớa ngi tham gia bo him mun c hng quyn li bi thng khi
cú tn tht xy ra, bờn cnh trỏch nhim úng phớ, h cũn phi thc hin trỏch
nhim phũng v hn ch tn tht. Nu ngi tham gia bo him thc hin khụng
tt cụng tỏc bo v v phũng trỏnh tn tht do i tng bo him thỡ khi cú tn
tht xy ra, ngi bo him cú th khụng bi thng cho tn tht hoc gim mc
bi thng. iu ny phự hp vi nguyờn tc hot ng ca bo him : bo him
khụng cú ngha l trỳt ht trỏch nhim cho ngi bo him.
Vi vai trũ ny, bo him cựng vi ngi tham gia bo him thc hin cỏc
bin phỏp phũng nga tai nn xy ra nhm gim bt v hn ch hu qu, thit
hi.
3.4. Bo him lm tng tớch lu v tit kim cho ngõn sỏch Nh nc, gúp phn
tng thu v gim chi ngoi t cho cỏn cõn thanh toỏn
Vi tớnh cht hot ng kinh doanh dch v, bo him phi tớnh n hiu qu
v li nhun th hin chờnh lch thu chi sau khi ó tng hp cỏc khõu trong hot
ng bo him. Ngoi ra, phn chớnh ca li nhun li l s quay vũng vn sinh
li trong phn nhn ri ca qu bo him. Li nhun thu c t vic u t kinh
doanh ca cỏc cụng ty bo him em li cho cỏc cụng ty ny mt ngun thu ỏng
k.
Theo bỏo "Thi bỏo kinh t Vit Nam - ngy 12/8/2002" : ht 6 thỏng u nm
nay, doanh thu t hot ng u t ti chớnh ca Bo Vit t 137 t ng, tng
68% so vi cựng k nm 2001. Tng ngun vn u t tng bỡnh quõn 50% so vi
cựng k nm 2001, n nay t gn 4.000 t ng. Bo Vit cũn u t vo cỏc
lnh vc khỏc nh : trỏi phiu Chớnh ph, cho vay theo d ỏn.
Qua hot ng u t sinh li, bo him np mt phn vo ngõn sỏch Nh
nc theo lut nh gúp phn tng tớch lu cho ngõn sỏch, do ú chi tiờu cho phỳc
li tng, i sng nhõn dõn c ci thin. Phn cũn li phỏt trin, m rng hot
ng bo him phc v cho li ớch chung ca nn kinh t.
Nguyễn Thị Thanh Xuân A3 - K37 - 9 -
Khoá luận tốt nghiệp
Bảo hiểm hàng hoá XNK chuyên chở
bằng đờng hàng không tại Bảo Việt
Mt khỏc, nõng cao hiu qu hot ng, cỏc t chc kinh doanh bo him
u tng cng cụng tỏc phũng v hn ch tn tht. T ú, Nh nc gim bt
c gỏnh nng v y t, lm li cỏc cụng trỡnh cụng cng Ngõn sỏch Nh nc
s tit kim c mt khon ln u t vo nhng ngnh sn xut chớnh, to
nhiu cụng n vic lm cho ngi lao ng cng nh thỳc y sn xut phỏt trin.
i vi Bo Vit, mt doanh nghip Nh nc ln trong lnh vc bo him,
tng np ngõn sỏch trong 5 nm gn õy c th hin qua th sau :
Bng 2 : Tng np ngõn sỏch Nh nc ca Bo Vit t 1997 - 2001
79.62
97.22
90.14
96.9
103.93
0
20
40
60
80
100
120
1997 1998 1999 2000 2001
Tỷ VND
(Ngun : report)
Thờm vo ú, khi m rng v phỏt trin cỏc loi hỡnh bo him trong nc,
cỏc cụng ty, doanh nghip trong nc s khụng phi mua bo him ca nc ngoi,
cỏc cụng ty nc ngoi ti Vit Nam cng cú th mua bo him ca cỏc cụng ty
bo him Vit Nam. Do ú lm tng thu v gim chi ngoi t cho Nh nc.
3.5. Bo him cũn gúp phn thỳc y phỏt trin quan h kinh t vi nc ngoi,
nht l thụng qua hot ng tỏi bo him
Xu th i mi ca hot ng sn xut v giao lu hng hoỏ vi nc ngoi
nc ta ngy cng phỏt trin, ũi hi nhu cu bo him cng ln nhm lm cho quỏ
trỡnh sn xut kinh doanh ca doanh nghip phỏt trin n nh, m bo kh
nng trang tri khi thit hi ri ro xy ra. Tuy nhiờn, trong hot ng bo him cú
trng hp giỏ tr ca i tng bo him vt quỏ kh nng thanh toỏn ca cụng
ty bo him, c bit l cỏc cụng ty bo him Vit Nam - vi kh nng ti chớnh
Nguyễn Thị Thanh Xuân A3 - K37 - 10 -
Khoá luận tốt nghiệp
Bảo hiểm hàng hoá XNK chuyên chở
bằng đờng hàng không tại Bảo Việt
cũn hn ch, nờn cỏc cụng ty bo him phi thc hin hỡnh thc tỏi bo him - m
ch yu l vi cỏc cụng ty bo him ln hn ca nc ngoi. Khi thc hin tỏi bo
him thỡ ri ro s c san s v cng lm cho cỏc mi quan h hp tỏc ngy cng
c m rng.
T nhng phõn tớch trờn, ta cú th thy rừ v trớ quan trng ca bo him i
vi nn kinh t quc dõn. Vi nhng tỏc dng thit thc ca mỡnh, bo him ó tr
thnh mt b phn khụng th thiu c ca i sng xó hi. Tuy nhiờn, thc
hin nhng vai trũ ny, tt c cỏc bờn tham gia vo hot ng bo him u phi
tuõn th tuyt i nhng nguyờn tc ca bo him.
4. Cỏc nguyờn tc c bn ca bo him
Ging nh cỏc ngnh kinh doanh khỏc, bo him cng cú nhng nguyờn tc
hot ng riờng. Nguyờn tc u tiờn v c bn nht ca bo him l ly s ụng bự
s ớt, san s v phõn tỏn ri ro. Qu bo him c hỡnh thnh t ngun phớ bo
him do nhng ngi tham gia bo him úng gúp, sau ú nú c phõn phi li
cho mt s ớt ngi gp ri ro. Phớ bo him ch chim mt t l rt nh so vi giỏ
tr bo him, do vy, phi tớnh toỏn chớnh xỏc sao cho va m bo kinh doanh bo
him cú lói va m bo c khỏch hng chp nhn.
Ngoi nguyờn tc trờn thỡ hot ng kinh doanh bo him cũn phi tụn trng
cỏc nguyờn tc c bn sau :
4.1. Nguyờn tc bo him ri ro ch khụng bo him cỏi chc chn
Theo nguyờn tc ny, ngi bo him ch nhn bo him ri ro tc l bo
him mt s c tai nn, tai ho xy ra bt ng, ngu nhiờn, ngoi ý mun ca con
ngi ch khụng bo him cỏi chc chn xy ra, ng nhiờn xy ra, cú th lng
trc c cng nh ch bi thng nhng thit hi do ri ro gõy ra ch khụng bi
thng nhng thit hi chc chn hay ng nhiờn xy ra.
4.2. Nguyờn tc trung thc tuyt i
Nguyễn Thị Thanh Xuân A3 - K37 - 11 -
Khoá luận tốt nghiệp
Bảo hiểm hàng hoá XNK chuyên chở
bằng đờng hàng không tại Bảo Việt
Theo nguyờn tc ny, bo him phi tin hnh trờn c s trung thc v tin
tng ln nhau gia ngi c bo him v ngi bo him th hin :
- Ngi bo him phi cụng khai tuyờn b nhng iu kin, nguyờn tc, th l,
biu phớ cho ngi c bo him bit; khụng c nhn bo him khi bit i
tng bo him ó n ni an ton hay ó b tn tht.
- Ngi c bo him phi kờ khai chớnh xỏc cỏc chi tit liờn quan n i tng
bo him v cỏc ri ro hay him ho cú th gõy tn tht cho i tng bo him;
phi thụng bỏo kp thi nhng thay i v i tng bo him; khụng c mua
bo him khi i tng bo him ó b tn tht.
Hp ng bo him cũn l hp ng ca s tớn nhim: "contract of
goodfaith", do ú, nu mt bờn vi phm thỡ hp ng bo him tr nờn khụng cú
hiu lc.
4.3. Nguyờn tc li ớch bo him
Theo nguyờn tc ny, ch cú nhng ngi cú li ớch bo him thc s thỡ mi
c kớ kt hp ng bo him v hp ng ú mi hp phỏp. õy, li ớch bo
him l li ớch ca quyn li gn lin vi, liờn quan n, hay ph thuc vo s an
ton hay khụng an ton ca i tng bo him. Nh vy, ngi cú li ớch bo
him l ngi b thit hi v ti chớnh khi i tng bo him gp ri ro. Do ú, ch
nhng ngi cú li ớch bo him mi c mua bo him v khi cú tn tht xy ra,
ch nhng ngi c bo him ó cú li ớch bo him mi c bi thng.
4.4. Nguyờn tc bi thng
Theo nguyờn tc ny, bo him phi bi thng y kp thi cho ngi
c bo him trong mt thi gian quy nh khi xy ra tn tht thuc mt ri ro
c bo him, m bo cho ngi c bo him cú v trớ ti chớnh nh trc
khi xy ra tn tht, khụng hn khụng kộm. Cng cú ngha l, nu ngi c bo
him mua bo him quỏ giỏ tr ca i tng bo him thỡ khi cú tn tht anh ta
cng ch c bi thng ỳng bng giỏ tr ca i tng bo him m thụi.
Nguyờn tc ny nhm trỏnh s trc li ca cỏc bờn.
Nguyễn Thị Thanh Xuân A3 - K37 - 12 -
Khoá luận tốt nghiệp
Bảo hiểm hàng hoá XNK chuyên chở
bằng đờng hàng không tại Bảo Việt
4.5. Nguyờn tc th quyn
Theo nguyờn tc ny, ngi bo him - sau khi bi thng cho ngi c
bo him - cú quyn thay mt ngi c bo him ũi ngi th ba cú trỏch
nhim bi thng cho mỡnh. thc hin nguyờn tc ny, ngi c bo him
phi cung cp y cỏc biờn bn chng t cn thit cho ngi bo him.
4.6. Nguyờn tc úng gúp
Theo nguyờn tc ny, nu mt ngi i mua bo him ca nhiu cụng ty bo
him thỡ ngi c bo him ch c bi thng ti a ti s tin bo him, hn
mc trỏch nhim hay tr giỏ bo him.
4.7. Nguyờn tc quyn li v ngha v phi tng xng
4.8. Nguyờn tc bo him khụng cú ngha l trỳt ht trỏch nhim cho ngui bo
him
5. Hp ng bo him
Hp ng bo him l mt hp ng, qua ú mt ngi (c bo him) t
cam kt tr mt khon tin (phớ) mỡnh hay mt ngi th ba (ngi th hng),
trong trng hp ri ro xy ra (s c bt ng v gõy ra thit hi) cú tr giỳp bi
mt ngi khỏc (ngi bo him).
ú chớnh l tho thun gia mt ngi bo him v mt ngi c bo him
kớ hp ng : ngui bo him chp nhn bo him cho ri ro c yờu cu v
ngi c bo him tr phớ theo tho thun.
II. S CN THIT CA BO HIM HNG HO XUT NHP KHU
CHUYấN CH BNG NG HNG KHễNG
Bo him l mt ngnh kinh t c bit ó c con ngi bit n t hng
nghỡn nm nay, trong ú, bo him hng hoỏ xut nhp khu l mt trong nhng
nghip v bo him c xa nht trờn th gii (ra i cỏch õy khong 600 nm.
Nguyễn Thị Thanh Xuân A3 - K37 - 13 -
Khoá luận tốt nghiệp
Bảo hiểm hàng hoá XNK chuyên chở
bằng đờng hàng không tại Bảo Việt
Ngi ta bit n n bo him hng hoỏ u tiờn ó c cp cho chuyn hng
xp trờn tu Santa Clara t Ginoa n Marjorca vo nm 1347).
Trong thng mi quc t ngy nay, cú l khú m tỡm c mt hot ng
no m li khụng cú bo him. Cú chng ch cũn xut khu in bng dõy cỏp hay
xut khu nhiờn liu bng ng ng l cha c bo him. Tuy nhiờn, nu chiu
theo lut ca mt s nc thỡ nhng trng hp trờn cng phi tham gia bo him
trỏch nhim dõn s ca ch s hu ng dõy in hay ng ng i vi nhng
tn tht bt ng cú th xy ra trờn ng vn chuyn, gõy thit hi co ngi th ba
hay i vi mụi trng xung quanh.
S cn thit phi cú bo him cho cỏc loi hng hoỏ, sn phm gi õy ó
thc s l iu khụng ai cú th nghi ng c. Bo him l phng thc linh hot
nht, thun tin nht bự p cho ch hng b tn tht trong quỏ trỡnh sn xut,
vn chuyn hay s dng trong cỏc trng hp thiờn tai hay tai nn bt ng, l tm
lỏ chn hu hiu nht bo ton vn cho cỏc doanh nghip.
L mt loi hỡnh ca bo him thng mi, bo him hng hoỏ xut nhp
khu chuyờn ch bng ng hng khụng cng cú nhng tỏc dng v v trớ quan
trng nh ó trỡnh by phn trờn. Hn na, do tớnh cht c thự ca hot ng
xut nhp khu hng hoỏ cng nh quỏ trỡnh chuyờn ch hng hoỏ xut nhp khu
bng ng hng khụng, hot ng bo him ny li úng mt vai trũ khụng nh
i vi hot ng xut nhp khu, c bit trong iu kin kinh t th trng v
ngnh hng khụng phỏt trin mnh m nh nc ta hin nay.
1. c im quỏ trỡnh chuyờn ch hng hoỏ xut nhp khu bng ng hng
khụng
Do s phõn b khụng ng u v ti nguyờn thiờn nhiờn v sc lao ng nờn
mi quc gia u cú mt li th so sỏnh. Cựng vi s phỏt trin ca phõn cụng lao
ng v hp tỏc quc t, cỏc quc gia cú quan h kinh t vi nhau nhm phỏt huy
ti a li th so sỏnh ca mỡnh. S buụn bỏn trao i hng hoỏ gia cỏc nc m c
Nguyễn Thị Thanh Xuân A3 - K37 - 14 -
Khoá luận tốt nghiệp
Bảo hiểm hàng hoá XNK chuyên chở
bằng đờng hàng không tại Bảo Việt
th l xut nhp khu hng hoỏ ang úng mt vai trũ ngy cng quan trng trong
s phỏt trin kinh t ca mi quc gia. Cựng vi s phỏt trin khụng ngng ca
khoa hc k thut, hng hoỏ sn xut ra khụng nhng ỏp ng c nhu cu tiờu
dựng trong nc m cũn cú th vn ra th trng nc ngoi, em li mt ngun
thu ỏng k cho ngõn sỏch Nh nc. Ngc li, i vi nhng loi hng hoỏ trong
nc cha sn xut c hay kộm li th so sỏnh hn, ta cú th nhp khu t nc
ngoi. Núi chung, xut nhp khu hng hoỏ khụng phi l nhng hnh vi mua bỏn
riờng l m l c mt h thng cỏc quan h buụn bỏn trong mt nn thng mi cú
t chc nhm y mnh sn xut hng hoỏ, chuyn i c cu kinh t, n nh v
tng bc nõng cao i sng nhõn dõn. Do ú, xut nhp khu hng hoỏ l mt
hot ng kinh t i ngoi d em li nhng hiu qu cao song cng cú th gõy
thit hi vỡ nú phi i u vi mt h thng kinh t khỏc t bờn ngoi m cỏc ch
th trong nc tham gia xut nhp khu khụng th khng ch c.
Nh vy, hot ng xut nhp khu thc s l mt hot ng cú tớnh ri ro
cao. Ri ro cú th xy ra trong bt c cụng on no ca hot ng xut nhp khu,
t rt nhiu nguyờn nhõn khỏc nhau nh thiờn nhiờn, k thut, mụi trng kinh
doanh, chớnh sỏch ca Nh nc, ... Trong xu th khu vc hoỏ, ton cu hoỏ ang
din ra ngy cng mnh m nh hin nay, hot ng xut nhp khu c m rng,
ngi ta khụng ch quan h buụn bỏn vi nhng nc lỏng ging na m cũn vi
tt c cỏc nc trờn th gii. Khong cỏch v khụng gian v thi gian cng rng tt
yu s kộo theo xỏc sut v ri ro tng lờn. Chớnh vỡ vy, vic mua bo him cho
hng hoỏ xut nhp khu l mt cụng vic khụng th thiu trong quỏ trỡnh xut
nhp khu hng hoỏ v hin nay nú ó tr thnh thụng l quc t.
Hng hoỏ xut nhp khu hin nay cú th c chuyờn ch bng nhiu
phng thc vn ti khỏc nhau nh : mỏy bay, ụ tụ, tu ho, ... trờn nhiu tuyn
ng khỏc nhau nh : ng khụng, ng st, ng bin, ... v cũn cú nhiu
phng thc vn ti hin i nh : vn ti liờn hp, vn ti a phng thc, ...
Trong thc t, phng thc vn chuyn ng bin c ỏp dng nhiu hn c,
Nguyễn Thị Thanh Xuân A3 - K37 - 15 -
Khoá luận tốt nghiệp
Bảo hiểm hàng hoá XNK chuyên chở
bằng đờng hàng không tại Bảo Việt
chim ti khong 90% tng khi lng hng hoỏ xut nhp khu ca th gii do
nhng u im riờng ca phng thc vn ti ny nh : nng lc vn ti ln, cc
phớ thp, ... Tuy nhiờn, phng thc vn chuyn hng hoỏ xut nhp khu bng
ng hng khụng trong buụn bỏn quc t vn chim mt v trớ khụng th thiu.
Tuy ch chuyờn ch khong 1% tng khi lng hng hoỏ trong buụn bỏn quc t
nhng li chim khong 20% tr giỏ hng hoỏ trong mua bỏn quc t. i vi cỏc
nc phỏt trin, chuyờn ch hng hoỏ bng ng hng khụng ch chim mt
lng nh hn 1%, nhng li chim khong 30% tr giỏ. iu ny cho thy : nu
núi v khi lng hng hoỏ thỡ rt nh nhng v giỏ tr, vn ti hng khụng chim
v trớ tng i quan trng; v chng t rng : hng hoỏ c chuyờn ch bng
ng hng khụng ch yu l hng hoỏ cú giỏ tr cao. Bờn cnh ú, do c im v
tc ca vn chuyn hng khụng l nhanh nht so vi cỏc phng thc khỏc nờn
hng hoỏ chuyờn ch bng ng hng khụng cũn cú th l nhng hng hoỏ cú s
nhy cm vi thi gian, hng hoỏ bỏn theo mựa v,
2. S cn thit v tỏc dng
T khi chic mỏy bay u tiờn ra i nm 1903 v chuyn bay quc t u
tiờn c thc hin t London i Paris nm 1919 thỡ ngnh hng khụng trờn th
gii ó cú nhng bc phỏt trin cc k mnh m. Vi s phỏt trin khụng ngng
ca khoa hc k thut ó cho ra i nhng chic mỏy bay hin i cú th ch ti
hn 400 hnh khỏch nh Boeing 767, kốm theo ú l s tng lờn khụng ngng ca
giỏ tr cỏc loi mỏy bay v khi lng hng hoỏ chuyờn ch. Vỡ vy, khi cú tai nn
xy ra thỡ thit hi v vt cht l rt ln, iu ny khụng nhng nh hng trc tip
n kh nng ti chớnh ca cỏc hóng hng khụng m cũn nh hng n hnh
khỏch i trờn mỏy bay cng nh l cỏc ch hng hoỏ. Ngnh vn ti hng khụng l
mt ngnh s dng cụng ngh cao vi i ng nhõn viờn lnh ngh nhm t uc
tc cao, kh nng bay xa; bờn cnh ú, mi chuyn bay cng ũi hi s an ton
rt cao bi vỡ tớnh mng con ngi v giỏ tr ti sn ca mỏy bay, hng hoỏ m nú
Nguyễn Thị Thanh Xuân A3 - K37 - 16 -
Khoá luận tốt nghiệp
Bảo hiểm hàng hoá XNK chuyên chở
bằng đờng hàng không tại Bảo Việt
mang theo. Cỏc chuyn bay dõn dng cng cũn ũi hi mt s an ton rt cao bi
tớnh mng con ngi, giỏ tr ti sn ca chic mỏy bay v hng hoỏ m nú mang
theo, v bi khụng th dng li sa cha trờn khụng khi mỏy bay b trc trc. Vỡ
vy, hot ng hng khụng ũi hi s nghiờm ngt tuõn th ni quy, quy nh
nhm m bo s an ton cao nht cho mi chuyn bay. Tuy nhiờn, trờn thc t thỡ
vn xy ra tai nn dự rt ớt, nhng mc tn tht thỡ li rt ln. Giỏ tr tn tht ca
ton ngnh hng khụng nu xột trờn ton th gii t nm 1982 l 520 triu USD thỡ
nay ó lờn ti 3.000 triu USD. Mt phn khụng nh trong giỏ tr tn tht ú l
trỏch nhim bi thng i vi hng hoỏ c vn chuyn trờn mỏy bay. Bi vy,
ngay t nm 1929 Cụng c quc t u tiờn v vn chuyn hng khụng ó c
ký ti Vac-sa-va quy nh trỏch nhim ca ngi vn chuyn hng khụng i vi
hnh khỏch, hnh lý, hng hoỏ v cỏc bờn th ba khỏc. V sau, cỏc mc trỏch
nhim ny li c nõng lờn dn theo s phỏt trin ca nn kinh t v ngnh hng
khụng v n nay cú th lờn n hng trm triu USD mt v tn tht.
Vi c im riờng cú ca hỡnh thc vn ti hng khụng nh : tuyn ng
trong vn ti hng khụng l khụng trung v hu nh l ng thng khụng ph
thuc vo a hỡnh mt t, mt nc, khụng phi u t xõy dng; tc vn ti
cao, thi gian vn ti ngn; an ton nht trong cỏc phng thc vn ti;... thỡ dng
nh chuyờn ch hng hoỏ bng ng hng khụng ó khc phc c nhng hn
ch c hu gõy ra nhiu tn tht cho hng hoỏ ca hỡnh thc vn ti ng bin.
Tuy nhiờn, do giỏ tr ca mt hng trong vn ti hng khụng thng rt ln nờn
vic la chn tt yu ca cỏc ch hng m bo cụng vic kinh doanh ca mỡnh
n nh, nu cú tn tht xy ra, chớnh l mua bo him.
Hn na, ngy nay trờn th gii núi chung v Vit Nam núi riờng, ngnh
hng khụng phỏt trin vi tc rt nhanh v tr nờn vụ cựng quan trng khụng ch
v mt vn chuyn hnh khỏch m cũn ỏp ng c nhu cu ngy cng cao v vn
chuyn hng hoỏ, c bit l hng hoỏ xut nhp khu. i kốm vi nú, dch v bo
Nguyễn Thị Thanh Xuân A3 - K37 - 17 -
Khoá luận tốt nghiệp
Bảo hiểm hàng hoá XNK chuyên chở
bằng đờng hàng không tại Bảo Việt
him hng hoỏ xut nhp khu chuyờn ch bng ng hng khụng cng ngy mt
phỏt trin v thit yu hn bao gi ht.
III. MT S NI DUNG C BN CA NGHIP V BO HIM HNG
HO XUT NHP KHU CHUYấN CH BNG NG HNG KHễNG
Khi tin hnh xut nhp khu hng hoỏ bng ng hng khụng, mi mt ch
hng u cú th mua bo him cho hng hoỏ ca mỡnh theo hai cỏch : mua trc tip
t hóng hng khụng thụng qua cc phớ vn chuyn phi tr cho hng hoỏ ú, hoc
l mua bo him t cỏc cụng ty bo him chuyờn ngnh. Trong ni dung bi vit
ny, ch cp n cỏch th hai : ú l bo him hng hoỏ xut nhp khu bng
ng hng khụng c mua t hóng bo him.
1. c im ca hng hoỏ xut nhp khu v trỏch nhim ca cỏc bờn liờn
quan trong bo him hng hoỏ xut nhp khu
1.1. c im ca bo him hng hoỏ xut nhp khu
Hng hoỏ xut ra v nhp vo u phi i qua cỏc ca khu biờn gii quc
gia. Vỡ vy, nú phi tuõn th cỏc quy ch ca tng quc gia v s lng, chng loi
hng hoỏ, phi chu s kim tra, giỏm sỏt ca hi quan, ca c quan kim dch.
- Xut nhp khu hng hoỏ gia cỏc cỏ nhõn, cỏc t chc thng mi gia cỏc
nc u phi thc hin theo hp ng mua bỏn ngoi thng. Hp ng ny ng
thi phi theo ỳng thụng l quc t v nhng quy nh ca quc gia ca ngi bỏn
v ngi mua. Trong hp ng phi quy nh v quy cỏch, phm cht, s lng, ký
mó hiu, úng gúi bao bỡ, giỏ c, cc vn chuyn, phớ bo him, ng tin thanh
toỏn, ... theo tho thun gia bờn mua v bờn bỏn.
- Hng hoỏ c vn chuyn theo thụng l quc t phi mua bo him. Vic mua
bo him phi c thc hin thụng qua hp ng bo him bo him cho lụ
hng c vn chuyn. Hp ng bo him cú th thc hin gia bờn bỏn hoc bờn
Nguyễn Thị Thanh Xuân A3 - K37 - 18 -
Khoá luận tốt nghiệp
Bảo hiểm hàng hoá XNK chuyên chở
bằng đờng hàng không tại Bảo Việt
mua vi c quan bo him. Nu ngi bỏn hng mua bo him, cú th nhng li
quyn li bo him bng cỏch kớ nhn cho ngi mua hng khi hng nhp khu,
nu b tn tht thỡ cú th ũi c quan bo him bi thng.
- Hng hoỏ xut nhp khu c vn chuyn bng cỏc phng tin khỏc nhau theo
hp ng. Ngi vn chuyn hng hoỏ cng ng thi l ngi giao hng cho
ngi mua. Do ú, ngi vn chuyn cú trỏch nhim rt cao trong vic bo m an
ton cho s hng hoỏ c vn chuyn. cú nhng chng c v mi rng buc
trỏch nhim, khi vn chuyn hng phi cú vn n (trong ú th hin bng chng
ca hp ng chuyờn ch), bng chng v quyn s hu hng hoỏ v bng chng
hon thnh nhim v chuyờn ch v giao hng theo ỳng hp ng mua bỏn.
Ngi vn chuyn ch giao hng cho ngi s hu hng hoỏ, tc l ngi cú vn
n gc.
Nh vy, trong quỏ trỡnh xut nhp khu hng hoỏ ch yu cú 4 bờn liờn quan
l : ngi bỏn, ngi mua, ngi vn chuyn v ngi bo him.
1.2. Trỏch nhim ca cỏc bờn liờn quan trong bo him hng hoỏ xut nhp
khu
Ngi bỏn hng (ngi xut khu hng) cú trỏch nhim :
+ chun b hng hoỏ theo ỳng hp ng ó kớ kt v s lng, cht lng, ...
+ lm th tc hi quan v kim dch
+ nu ngi bỏn mua bo him thỡ khi hng qua khi biờn gii, a phn quc gia
phi chuyn nhng quyn li bo him sang cho ngi mua
Ngi mua hng (ngi nhp khu hng) cú trỏch nhim :
+ nhn hng t ngi chuyờn ch theo s lng, cht lng, chng loi trong vn
n hay hp ng mua bỏn
+ kim tra cỏc loi giy t cú liờn quan nh biờn bn kt toỏn giao nhn hng vi
ch tu, bờn mua phi tin hnh cỏc th tc phỏp lý bờn bỏn xỏc nh thit hi
(nu cú)
Nguyễn Thị Thanh Xuân A3 - K37 - 19 -
Khoá luận tốt nghiệp
Bảo hiểm hàng hoá XNK chuyên chở
bằng đờng hàng không tại Bảo Việt
+ nhn phn chuyn nhng bo him t ngi bỏn hay t mua bo him v theo
dừi cho n khi hng v ti kho
+ nu hng hoỏ cú vn tn tht thỡ phi kp thi thụng bỏo cho cỏc bờn liờn quan
gii quyt
Ngi chuyờn ch hng hoỏ cú trỏch nhim :
+ chun b phng tin v con ngi nhn v m bo chuyờn ch hng hoỏ
theo hp ng vi bờn bỏn v giao hng cho bờn mua
+ v s lng hng hoỏ trong quỏ trỡnh chuyờn ch
+ khi cú tn tht xy ra phi kp thi ghi chộp li, thụng bỏo cho cỏc bờn liờn quan
bit, l ngi trc tip ng ra lm chng trong khõu giỏm nh
Ngi bo him nhn tin bo him t bờn mua hay bờn bỏn, cú trỏch nhim :
+ bo him cho s hng hoỏ c vn chuyn
+ kim tra cỏc chng t v hng hoỏ, kim tra lch trỡnh v phng tin, ...
+ khi nhn c thụng bỏo tn tht, ngi bo him phi kp thi c nhõn viờn hay
ngi i din cho mỡnh i giỏm nh, sau ú xem xột bi thng cho cỏc ch hng
theo ỳng nguyờn tc : chớnh xỏc, khỏch quan v trung thc theo hp ng ó kớ
kt.
Nh vy, t c im ca quỏ trỡnh xut nhp khu hng hoỏ v trỏch nhim
ca cỏc bờn liờn quan ó phõn tớch trờn, chỳng ta thy cn phi nghiờn cu thờm
v i tng, phm vi v nhng iu khon riờng ca bo him hng hoỏ xut nhp
khu chuyờn ch bng ng hng khụng. T ú, cú th vi t cỏch ngi bo
him hay ngi c bo him kớ hp ng vi nhng iu kin hp lý, cú nhng
bin phỏp hn ch tn tht hu hiu i vi nghip v ny.
2. i tng bo him
i tng bo him ca bo him hng hoỏ xut nhp khu chuyờn ch bng
ng hng khụng l nhng loi hng hoỏ c chuyờn ch bng mỏy bay; tr th,
bu kin bu phm, v hng chuyn phỏt nhanh. Trong vn ti hng khụng quc t,
Nguyễn Thị Thanh Xuân A3 - K37 - 20 -
Khoá luận tốt nghiệp
Bảo hiểm hàng hoá XNK chuyên chở
bằng đờng hàng không tại Bảo Việt
hng hoỏ thụng thng c chuyờn ch bng mỏy bay chim khong 80%, cũn li
16% l hng chuyn phỏt nhanh, 4% l bu phm bu kin.
Hng hoỏ xut nhp khu chuyờn ch bng ng hng khụng thng gm
nhng loi chớnh sau õy :
Hng cú giỏ tr cao (high value commodity) : l nhng loi hng :
+ hng giỏ tr cao (cú giỏ tr vn chuyn t 1.000 USD/kg tr lờn)
+ vng, bch kim, ỏ quý hay cỏc sn phm bng vng, bch kim
+ tin, sộc du lch, th tớn dng, cỏc loi chng t cú giỏ
+ kim cng v cỏc ỏ quớ, trang sc, ...
Hng d h hng do thi gian (perisable) : bao gm hoa qu ti, thc phm
ụng lnh, ...
Hng nhy cm vi th trng (market sensitive air freight) : nh cỏc loi hng
bỏn theo mựa, hng mt, hng thi trang (fashion goods)
ng vt sng (alive animals) : loi ny gm ng vt nuụi trong nh, ng vt
cỏc vn thỳ. ng vt sng cn cú yờu cu v kim dch, chm súc c bit,
ũi hi vn chuyn nhanh khụng nh hng ti sc kho.
3. Cỏc iu khon bo him hng hoỏ chuyờn ch bng ng hng khụng
iu kin, iu khon bo him hng hoỏ xut nhp khu l nhng quy nh
phm vi trỏch nhim ca ngi bo him i vi tn tht ca hng hoỏ. Hng hoỏ
mua bo him theo iu kin, iu khon no thỡ ch nhng ri ro xy ra trong iu
kin, iu khon ú mi c bi thng.
Khỏc vi cỏc loi hỡnh bo him hng khụng khỏc nh : bo him thõn mỏy
bay; bo him trỏch nhim i vi hnh khỏch, hnh lý v hng hoỏ; bo him
trỏch nhim sn phm; do hóng hng khụng mua t cỏc cụng ty bo him, bo
him hng hoỏ xut nhp khu chuyờn ch bng ng hng khụng cú th do cỏc
ch hng mua t cỏc cụng ty bo him chuyờn ngnh, nú tng t nh hỡnh thc
Nguyễn Thị Thanh Xuân A3 - K37 - 21 -
Khoá luận tốt nghiệp
Bảo hiểm hàng hoá XNK chuyên chở
bằng đờng hàng không tại Bảo Việt
xut nhp khu hng hoỏ bng ng bin. Do vy, iu khon bo him ny
khụng nm trong cỏc Cụng c hay cỏc Ngh nh th ca vn ti hng khụng m
c ban hnh trong iu khon bo him hng hoỏ xut nhp khu ca ICC.
Trờn th gii ó cú 2 ln ban hnh v sa i iu kin bo him hng hoỏ
xut nhp khu vo nm 1963 v 1982. Ln th nht: Anh, ngy 1-1-1963 ban
hnh 3 iu kin c bn l bo him min tn tht riờng (FPA), bo him tn tht
riờng (WA), iu kin bo him mi ri ro (AR), c ỏp dng rng rói. Nhng do
giao lu thng mi quc t ngy mt thay i v phỏt trin, ngy1-1-1982, Vin
nhng ngi bo him Luõn ụn (ILU) li ban hnh nhng iu kin bo him
mi thay th iu kin bo him c. Trong ú cỏc iu kin bo him hng hoỏ bao
gm: iu kin bo him C, B, A v iu kin bo him chin tranh, bo him ỡnh
cụng.
i vi bo him hng hoỏ xut nhp khu chuyờn ch bng ng hng
khụng thỡ iu khon bo him ca ICC 1982 (do Vin nhng ngi bo him
Luõn ụn ban hnh ngy 1/1/1982) hin l ph bin nht v tr thnh iu kin ỏp
dng rng rói trờn ton th gii (vi hn 200 nc tham gia trong ú cú Vit Nam).
Vit Nam hin nay, ngoi iu kin ỏp dng cho bo him hng hoỏ xut nhp
khu theo nhng quy tc ca ICC cũn cú nhng quy tc riờng ca Bo Vit (Tng
Cụng ty bo him Vit Nam). Tuy nhiờn, trong lnh vc bo him hng hoỏ xut
nhp khu chuyờn ch bng ng hng khụng thỡ hin Bo Vit vn cha cú quy
tc riờng m vic ỏp dng ch yu theo iu khon bo him hng hoỏ vn chuyn
ng khụng ca ICC 1982.
3.1. Nhng ri ro c bo him (iu khon ri ro)
Theo ICC 1/2/1982 : ngi bo him hng hoỏ vn chuyn bng ng hng
khụng chu trỏch nhim bo him mi ri ro, tn tht vi i tng bo him, tr
cỏc trng hp quy nh c th sau õy :
3.2. Loi tr bo him (iu khon loi tr chung, iu khon loi tr chin tranh,
iu khon loi tr ỡnh cụng)
Nguyễn Thị Thanh Xuân A3 - K37 - 22 -
Khoá luận tốt nghiệp
Bảo hiểm hàng hoá XNK chuyên chở
bằng đờng hàng không tại Bảo Việt
- Tn tht hay chi phớ do li ca ngi c bo him
- Rũ chy thụng thng, mt mỏt thụng thng v trng lng, th tớch (ordinary
loss in weight or volume), khi lng hay hao mũn v rỏch thụng thng ca
i tng bo him
- Mt mỏt, h hi hay chi phớ do bao bỡ khụng y hay khụng phự hp ca i
tng bo him
- Tn tht hay chi phớ do ni t hay bn cht ca i tng bo him
- Tn tht hay chi phớ phỏt sinh t s khụng phự hp ca mỏy bay, phng tin
vn chuyn, container hay bng chuyn (unfitness aircraft conveyor container or
liftman), i vi vic vn chuyn an ton i tng bo him, khi ngi c
bo him hay ngi lm cụng ca h ó bit trc s khụng phự hp nh vy
vo lỳc xp hng
- Mt mỏt, h hi hay chi phớ do chm tr, dự chm tr gõy ra bi mt ri ro c
bo him
- Mt mỏt, h hng hoc phỏt sinh chi phớ do tỡnh trng thua l ti chớnh mt kh
nng chi tr (loss damage or expensive arising from insolvency financial
default) ca nhng ngi ch, ngi qun lý, ngi thuờ hay ngi khai thỏc
mỏy bay (owners, managers, chatterers or operators)
- Mt mỏt, h hi do vic s dng v khớ chin tranh, ht nhõn nguyờn t
- Chin tranh, ni chin, cỏch mng
- B bt, tch thu, cõu thỳc, cõu lu
- Bom, mỡn v cỏc v khớ chin tranh
- Tn tht do nhng ngi ỡnh cụng, cm xng, bo ng ni lon dõn s
- Tn tht do nhng ngi khng b (terrorist), hay bt c ngi no hnh ng
vỡ mc ớch chớnh tr.
Nh vy, nu nh bo him hng hoỏ bng ng bin cú cỏc Iu kin A, B,
C tu theo mc ri ro thỡ bo him hng hoỏ bng ng khụng ch cú Iu
khon v nhng ri ro c bo him v loi tr. Cỏc ri ro loi tr bao quỏt hn
Nguyễn Thị Thanh Xuân A3 - K37 - 23 -
Khoá luận tốt nghiệp
Bảo hiểm hàng hoá XNK chuyên chở
bằng đờng hàng không tại Bảo Việt
nờn ngi ta thng gi Iu khon bo him hng hoỏ bng ng khụng l
covering institute cargo clause
3.3. Thi hn bo him (iu khon vn chuyn, iu khon kt thỳc hp ng
vn chuyn, iu khon thay i hnh trỡnh)
a) Khụng gian bo him
- Bo him ny bt u cú hiu lc k t khi i tng bo him ri khi kho, ni
cha hng hay ni lu gi cú tờn ghi trong hp ng bo him bt u vn
chuyn, tip tc cú hiu lc trong quỏ trỡnh vn chuyn bỡnh thng v ht hiu lc
ti mt trong cỏc thi im sau õy, tu theo trng hp no xy ra trc :
- Khi giao hng vo kho ngi nhn hng hay kho hoc ni cha hng cui cựng
khỏc hay lu kho ni n cú ghi trong hp ng bo him
- Khi giao hng vo bt k mt kho hay ni cha hng no khỏc hay ni lu kho,
cho dự trc khi n hay ti ni n cú ghi trong hp ng bo him m ngi
c bo him chn dựng hoc :
+ lu kho ngoi quỏ trỡnh vn chuyn bỡnh thng hoc
+ phõn phi hay cung cp hng hoỏ.
b) Thi hn bo him
Thi hn bo him l 30 ngy sau khi d hng hoỏ ra khi mỏy bay ti ni d
hng cui cựng.
Nu mt trong hai iu trờn xy ra thỡ iu cũn li khụng cú giỏ tr. Ngha l :
nu hng hoỏ c vn chuyn v kho an ton ngay sau khi d ra khi mỏy bay thỡ
bo him s ht hiu lc, khụng cn ch 30 ngy. Ngc li, sau 30 ngy k t
ngy d xong hng m khụng a c hng v kho thỡ bo him cng ht hiu
lc, khụng cn ch mang vo kho.
c) Kt thỳc hp ng vn chuyn
Ngoi ra, v thi hn bo him ICC cũn quy nh v vic kt thỳc hp ng
vn chuyn: nu do nhng tỡnh hung ngoi kh nng kim soỏt ca ngi c
bo him m hp ng vn chuyn kt thỳc ti mt ni khỏc ni n cú tờn ghi
Nguyễn Thị Thanh Xuân A3 - K37 - 24 -
Khoá luận tốt nghiệp
Bảo hiểm hàng hoá XNK chuyên chở
bằng đờng hàng không tại Bảo Việt
trong hp ng bo him hoc vic vn chuyn c kt thỳc theo cỏch khỏc trc
khi giao hng thỡ bo him ny cng s kt thỳc tr khi cú giy bỏo gi ngay cho
ngi bo him yờu cu tip tc bo him trong khi bo him vn cũn hiu lc vi
iu kin phi np thờm phớ bo him nu ngi bo him yờu cu, hoc
- cho ti khi hng c em bỏn v giao ngay ti a im ú, hoc tr khi cú
tho thun riờng khỏc, cho ti khi ht thi hn 30 ngy sau khi hng hoỏ c
bo him n a im ú, tu theo trng hp no xy ra trc, hoc
- nu hng hoỏ c gi i trong thi hn 30 ngy núi trờn (hoc bt k thi hn
m rng no ó tho thun) ti ni n cú tờn ghi trong hp ng bo him hay
ti bt k ni n no khỏc cho ti khi kt thỳc bo him theo nhng quy nh
trờn.
d) Thay i hnh trỡnh
Sau khi bo him ny bt u cú hiu lc nu ngi c bo him thay i
ni n thỡ bo him ny vn gi nguyờn hiu lc vi iu kin ngi c bo
him phi thụng bỏo ngay cho ngi bo him bit vi phớ bo him v nhng iu
kin c tho thun.
3.4. Khiu ni (iu khon quyn li bo him, iu khon chi phớ gi hng, iu
khon tn tht ton b c tớnh, iu khon giỏ tr tng thờm)
a) Quyn li bo him
Theo iu khon ny, ngi c bo him cn phi cú quyn li bo him
i vi i tng c bo him vo thi gian xy ra tn tht v s cú quyn ũi
bi thng cho nhng tn tht c bo him ú trong thi gian hp ng bo
him cú hiu lc. iu khon ny cng phự hp vi nguyờn tc li ớch bo him
thc s.
b) Chi phớ gi hng
Theo iu khon ny, nu cú tn tht do hu qu ca ri ro ó c bo him
gõy ra lm cho hnh trỡnh phi kt thỳc ti mt ni khỏc ni n ghi trong hp
ng bo him thỡ ngi bo him s hon tr cho ngi c bo him mi khon
Nguyễn Thị Thanh Xuân A3 - K37 - 25 -