Trường Đại học Ngân hàng Thành phố Hồ Chí Minh
Môn: Thị trường tài chính và Định chế tài chính
Lớp: TD_T07
Đề tài:
THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG CỦA BẢO VIỆT NHÂN THỌ TRÊN THỊ
TRƯỜNG TÀI CHÍNH VIỆT NAM
GVHD: ThS. Vũ Thị Anh Thư
Các thành viên trong nhóm:
Hồ Quang Huy
Phạm Thị Thanh Huyền
Phan Thị Thu Như
Đoàn Trần Anh Pha
Hoàng Thị Tình
Nguyễn Thị Phương Thanh
Tạ Quang Vũ
1
MỤC LỤC
LỜI MỞ ĐẦU.............................................................................................................3
1. Sơ lược về công ty Bảo Việt Nhân Thọ Việt Nam...................................................5
2. Hoạt động của Bảo Việt trên thị trường tài chính.....................................................7
2.1. Hoạt động huy động vốn...................................................................................7
2.2. Chi trả tiền bảo hiểm.........................................................................................8
2.3. Hoạt động đầu tư.............................................................................................17
2.3.1. Tình hình hoạt động của Bảo Việt Nhân Thọ giai đoạn 2008-2010.............18
2.3.1.1. Tiền gửi ở tổ chức tín dụng...................................................................18
2.3.1.2. Đầu tư vào công ty liên kết, liên doanh.................................................20
2.3.2. Tình hình hoạt động của Bảo Việt Nhân thọ trong năm 2008......................22
3. Thành tựu, bất cập ................................................................................................25
3.1. Thành tựu.......................................................................................................25
3.2. Khó khăn........................................................................................................27
4. Kiến nghị, giải pháp..............................................................................................29
Tài liệu tham khảo.....................................................................................................34
2
LỜI MỞ ĐẦU
Bảo hiểm nhân thọ là loại hình bảo hiểm phát triển nhất trên thế giới mặc dù nó ra
đời muộn hơn so với các loại hình bảo hiểm khác.Trên thế giới bảo hiểm nhân thọ đã
có từ rất lâu, tuy nhiên ở Việt Nam thì loại hình bảo hiểm này mới chỉ ra đời được hơn
10 năm. Cho đến nay bảo hiểm nhân thọ ở Việt Nam cũng đã có được sự phát triển
vượt bậc. Khi miếng cơm manh áo không phải là vấn đề quan tâm lớn như trước thì
người ta thường mong muốn vươn tới những dịch vụ ngày càng hoàn hảo hơn để nâng
cao đời sống vật chất tinh thần của mình.Và đây cũng chính là lí do thúc đẩy loại hình
bảo hiểm nhân thọ phát triển ở Việt Nam. Có thể thấy, thị trường bảo hiểm Việt Nam
đang là một trong những thị trường có tốc độ tăng trưởng nhanh và ấn tượng nhất trong
khu vực và trên thế giới. Các doanh nghiệp bảo hiểm, nhất là các doanh nghiệp hoạt
động trên lĩnh vực bảo hiểm nhân thọ đã khẳng định được vai trò của mình trong việc
nâng cao chất lượng đời sống con người.
Ngoài ra các công ty bảo hiểm còn là những kênh huy động vốn quan trọng của nền
kinh tế.
Cơ cấu đầu tư nói chung đã chuyển mạnh từ đầu tư ngắn hạn sang đầu tư dài hạn,
dưới các hình thức: mua trái phiếu Chính phủ, đầu tư vào cổ phiếu niêm yết và chưa
niêm yết, đầu tư trực tiếp vào các dự án phát triển kết cấu hạ tầng như: giao thông, năng
lượng, khu đô thị, khu công nghiệp, các dự án sản xuất, dịch vụ… Một số công ty bảo
hiểm đã thành lập các Công ty Chứng khoán, Công ty Quản lý Quỹ đầu tư để chuyên
nghiệp hoá hoạt động kinh doanh, cung cấp thêm các dịch vụ tài chính cho thị trường
qua đó góp phần tạo thêm kênh huy động vốn đầu tư quan trọng cho nền kinh tế, nhất là
vốn từ các tầng lớp dân cư. Chính sự tham gia tích cực và ngay từ đầu của các doanh
nghiệp bảo hiểm vào thị trường vốn và thị trường chứng khoán Việt Nam là yếu tố
quan trọng góp phần vào sự phát triển của thị trường. Trong vai trò là nhà đầu tư có tổ
chức, các doanh nghiệp bảo hiểm có lợi thế là lượng vốn nhàn rỗi lớn. Đặc biệt là các
3
doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ có nguồn vốn dài hạn (10, 15 và 20 năm) cho phép
đầu tư vào các công cụ tài chính dài hạn trên thị trường vốn. Đầu tư trái phiếu, nhất là
trái phiếu chính phủ và đầu tư cổ phiếu trên thị trường chứng khoán đang trở thành
kênh đầu tư quan trọng của các doanh nghiệp bảo hiểm. Tỷ trọng các sản phẩm đầu tư
này trong danh mục ngày càng tăng. Với tốc độ tăng trưởng nhanh chóng và ổn định,
quy mô ngành bảo hiểm đang tăng lên trong nền kinh tế, việc các doanh nghiệp bảo
hiểm tham gia trực tiếp vào thị trường vốn với tư cách tổ chức phát hành sẽ góp phần
tạo thêm hàng hóa cho thị trường, thêm lựa chọn cho các nhà đầu tư.
Trên thị trường bảo hiểm Việt Nam thì Bảo Việt là công ty bảo hiểm nhân thọ có bề
dày lịch sử lâu năm nhất. Bên cạnh đó, nó cũng là thành viên của Tập đoàn Bảo Việt
được đông đảo người dân biết đến, là công ty đầu tiên ở Việt Nam kinh doanh bảo
hiểm nhân thọ và đã đạt được những thành tựu nhất định. Đồng thời, đây còn là một tổ
chức kinh tế, tài chính lớn trong nền kinh tế.
4
1. Sơ lược về Công ty Bảo Việt Nhân Thọ Việt Nam.
Tập đoàn Bảo Việt là Tập đoàn Tài chính - Bảo hiểm hàng đầu tại Việt Nam. Với
khả năng tài chính mạnh, sự thông hiểu thị trường trong nước, Bảo Việt đã được công
nhận là một trong số 25 doanh nghiệp lớn nhất của Việt Nam; là doanh nghiệp bảo
hiểm lâu đời( thành lập năm 1965), được tin cậy đối với đông đảo các tầng lớp dân cư,
cá nhân, tổ chức, doanh nghiệp. Là một Tập đoàn Tài chính - Bảo hiểm kinh doanh đa
ngành, với ngành nghề chính là kinh doanh bảo hiểm, Bảo Việt có công ty mẹ là“ Tập
đoàn Bảo Việt” và các công ty con sau:
5
Theo Khoản 2 Điều 60 Luật Kinh Doanh Bảo Hiểm Việt Nam 2000 quy định:
doanh nghiệp không được phép đồng thời kinh doanh bảo hiểm nhân thọ và bảo hiểm
phi nhân thọ, trừ trường hợp doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ kinh doanh nghiệp vụ
bảo hiểm sức khỏe và bảo hiểm rủi ro con người bổ trợ cho bảo hiểm nhân thọ. Do Bảo
Việt là một tập đoàn nên được đồng thời kinh doanh cả 2 lãnh vực này và đây là tập
đoàn duy nhất thực hiện điều này tại Việt Nam.
Công ty Bảo Việt Nhân thọ Việt Nam( Bảo Việt Nhân Thọ) là công ty con của Tập
đoàn Bảo Việt, bắt đầu đi vào hoạt động từ tháng 8 năm 1996. Bảo Việt Nhân Thọ là
doanh nghiệp đầu tiên triển khai nghiệp vụ bảo hiểm nhân thọ tại Việt Nam. Ngày
1/1/2004, Bảo Việt Nhân thọ được tách ra hạch toán độc lập và đến nay vẫn là doanh
nghiệp bảo hiểm nhân thọ duy nhất có vốn đầu tư trong nước với số vốn 1500 tỷ VND(
trong khi đó, vốn pháp định kinh doanh bảo hiểm nhân thọ chỉ cần 600 tỷ VND).
Bảo Việt Nhân Thọ có đội ngũ cán bộ có trên 2.500 nhân viên và 30.000 tư vấn viên
bảo hiểm chuyên nghiệp phục vụ tại 61 công ty thành viên và hàng trăm phòng phục vụ
khách hàng khắp cả nước. Cho đến nay Bảo Việt Nhân Thọ đã được trên 4.000.000
khách hàng.
Hiện nay, Bảo Việt Nhân Thọ đã cung cấp đầy đủ các loại hình bảo hiểm, đó là:
6
Hiện nay, Bảo Việt Nhân Thọ cho ra mắt rất nhiều sản phẩm( trên 50 sản phẩm)
như: An Gia Phát Lộc, An Khang Thịnh Vượng, An Sinh Giáo Dục, An Sinh Hiếu Học,
An Sinh Thành Đạt, An Sinh Thành Tài, An Hưởng Hưu Trí, An Khang Trường
Thọ…
Đồng thời, Bảo Việt Nhân Thọ có đưa ra rất nhiều các dịch vụ ưu đãi như: Thẻ ưu
đãi mua sắm giảm giá( Bảo Việt Card), cho vay theo hợp đồng bảo hiểm nhân thọ,
được thông báo quá trình nộp phí bảo hiểm vào đầu các năm, bưu thiếp chúc mừng sinh
nhật…
2. Hoạt động của Bảo Việt Nhân Thọ trên thị trường tài chính.
2.1. Hoạt động huy động vốn.
Nguồn phí bảo hiểm thu được coi là một kênh huy động vốn vô cùng quan trọng đối
với doanh nghiệp bảo hiểm nói chung và công ty bảo hiểm Bảo Việt Nhân Thọ nói
riêng.
• Năm 2008 được đánh giá là một năm khó khăn đối với nhiều doanh nghiệp do
chịu ảnh hưởng chung của nền kinh tế thế giới và kinh tế vĩ mô. Giá dầu thô và
giá nhiều loại nguyên liệu , hàng hóa khác trên thị trường tăng mạnh trong
những tháng giữa năm kéo theo sự tăng giá của hầu hết các mặt hàng trong
nước, thu nhập của người dân sụt giảm, tỷ lệ thất nghiệp tăng đã ảnh hưởng tới
sức cầu về bảo hiểm nhân thọ và khả năng duy trì các hợp đồng bảo hiểm. Hơn
thế nữa, sự hấp dẫn cạnh tranh của sản phẩm bảo hiểm nhân thọ cũng bị suy
giảm so với các loại hình đầu tư khác như lãi suất ngân hàng, vàng, ngoại
tệ….Với sự nỗ lực trong toàn hệ thống với 60 công ty thành viên, tổng doanh
thu phí bảo hiểm nhân thọ Bảo Việt đạt 3.425 tỷ đồng, tăng trưởng 2,6% so với
năm 2007. Doanh thu tài chính 1.388 tỷ đồng, tăng trưởng 20,7%.
Tổng doanh thu phí bảo hiểm toàn thị trường nhân thọ năm 2008 là 10.339 tỉ đồng tăng
9,3%. Dẫn đầu là Prudential 4.270 tỉ đồng, Bảo Việt 3.425 tỉ đồng, Manulife 1.081 tỉ
7
Nguồn: Nguồn số liệu lấy từ Cục quản lý, Giám sát Bảo hiểm (BTC)
Kết quả các chỉ tiêu kinh doanh trên thể hiện chất lượng công tác quản lý ngày càng
được đổi mới, hoàn thiện. Trong năm qua, Bảo Việt Nhân thọ đã nâng cao chất lượng
công tác tổ chức bộ máy, lao động, tiền lương; triển khai đồng bộ và hiệu quả chính
sách thù lao đại lý mới; thực hiện chính sách thi đua có hiệu quả và mang tính dài hạn.
Tổng Công ty đã tập trung đẩy mạnh khai thác mới, chuyển hướng bán hàng sang thị
trường cao cấp và khai thác sản phẩm dài kỳ đóng phí năm; tăng cường năng lực và tốc
độ phát triển sản phẩm, đưa ra các sản phẩm hiệu quả, đảm bảo hoạt động phát triển
sản phẩm tuân thủ các quy trình, tiêu chuẩn chung và có tính marketing cao. Bảo Việt
Nhân thọ tập trung nâng cao chất lượng các hoạt động; đa dạng hóa kênh phân phối,
tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, từng bước thực hiện mô hình quản lý tập
trung cũng như thực hiện theo đúng kế hoạch, lộ trình dự án Hỗ trợ và chuyển giao
năng lực của HSBC Insurance cho Bảo Việt TSCTA. Những nỗ lực này sẽ tạo ra những
chuyển biến quan trọng về tăng trưởng và hiệu quả kinh doanh của đơn vị trong thời
gian tới.
• Năm 2009: Sản xuất kinh doanh bị giảm sút nghiêm trọng trong khi nền kinh tế
Việt Nam trước đây có đến 70% tổng giá trị sản phẩm xuất khẩu hướng tới thị
trường quốc tế nay đã bị thu hẹp. Nhiều cơ sở sản xuất kinh doanh thu hẹp quy
mô sản xuất, người lao động không có việc làm thường xuyên nên thu nhập bị
giảm sút. Tình hình này ảnh hưởng lớn tới khả năng tài chính của các cơ sở, cá
8
nhân người tham gia bảo hiểm. Ngành đóng tàu, vận tải biển, hàng không, than
khoáng sản…. không có khả năng đóng phí bảo hiểm hoặc nợ đóng phí bảo
hiểm với số lượng lớn. Khai thác bảo hiểm nhân thọ gặp khó khăn trong tìm
kiếm khách hàng tiềm năng cũng như số ít khách hàng tham gia bảo hiểm không
còn đủ khả năng đóng phí bảo hiểm.
Mặc dù đứng trước nhiều thách thức và khó khăn từ nền kinh tế do ảnh hưởng của
khủng hoảng, thiên tai, dịch bệnh và sự cạnh tranh mạnh mẽ, gay gắt trong lĩnh vực bảo
hiểm nhân thọ, Bảo Việt Nhân thọ vẫn gặt hái được nhiều thành tựu nổi bật trong năm
2009. Năm 2009, với những cải tổ mạnh mẽ về định hướng hoạt động, cơ cấu tổ chức
nhân sự cũng như công nghệ, Bảo Việt Nhân thọ đã đạt được kết quả kinh doanh khả
quan, hoàn thành các chỉ tiêu kế hoạch đề ra và có mức tăng trưởng cao so với mức
tăng chung của thị trường bảo hiểm nhân thọ Việt Nam nói chung. So với năm 2008,
tốc tăng trưởng doanh thu khai thác mới đạt trên 43%, tăng trưởng tổng doanh thu đạt
8%, lợi nhuận sau thuế tăng gần 3 lần, tổng nguồn vốn đầu tư đạt gần 15.000 tỷ Đ
Biểu đồ1: Doanh thu phí bảo hiểm thị trường nhân thọ năm 2009.
ĐVT: Tỷ đồng
9
Nguồn: Nguồn số liệu lấy từ Cục quản lý, Giám sát Bảo hiểm (BTC)
• Trong những tháng đầu năm 2010 với tình hình phát triển kinh tế không mấy
lạc quan, khi mà kỳ vọng lạm phát có xu hướng tăng đột biến (tính đến tháng
11/2010, CPI ở mức 9,58% so với đầu năm), bất ổn của hệ thống NHTM ngày
càng gia tăng (tính đến tháng 11/2010, lãi suất cơ bản tăng từ 8,0% lên 9,0%,
chênh lệch giữa tỷ giá chính thức và bên ngoài khoảng 7,0%). Để ổn định lại và
lành mạnh hóa nền kinh tế vĩ mô, Chính phủ đã và đang triển khai quyết liệt
hàng loạt các hành động và biện pháp cụ thể nhằm thực hiện tốt những mục tiêu
năm 2011 (CPI là 7,0%, GDP từ 7,0% -7,5%). Với tình hình kinh tế như vậy
nhưng các doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ đặc biệt là Bảo Việt nhân thọ vẫn
liên tục công bố tỷ lệ tăng trưởng doanh thu hợp đồng mới tháng sau cao hơn
tháng trước, trong đó Bảo Việt Nhân thọ chiến 25% tổng doanh thu phí bảo
hiểm khai thác mới trong 7 tháng đầu năm 2010 của các doanh nghiệp bảo hiểm
nhân thọ tại việt nam.
Biểu đồ 2: Thị phần doanh thu phí bảo hiểm 7 tháng đầu năm 2010 của các
doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ tại Việt Nam
10
Trong 6 tháng đầu năm 2010 :tổng doanh thu phí bảo hiểm nhân thọ ước đạt khoảng
6.487 tỷ đồng tăng 14,39%so với cùng kỳ năm 2009 (trong đó tổng doanh thu phí của
các sản phẩm bảo hiểm chính đạt 6.268 tỷ đồng tăng 14,4% so với cùng kỳ năm 2009).
Thị phần tổng doanh thu phí bảo hiểm của các doanh nghiệp về cơ bản không khác biệt
nhiều so với năm 2009: Prudential 38,9%, BảoViệt Nhân thọ 31,4%, Manulife 10,5%,
AIA 6,6%, Dai-ichi 6,3%, ACE 4,5%, KoreaLife 0,9%, Cathay 0,5%, Prevoir 0,3% và
Great Eastern 0,1%.
Khi sự kiện bảo hiểm xảy ra, công ty bảo hiểm phải đứng ra chi trả khoản tiền như
trên hợp đồng đã thỏa thuận. Vì công ty bảo hiểm hoạt động theo nguyên tắc số đông,
nên phần chi phí này dù đã được tính toán cẩn thận thì trong một vài trường hợp vẫn
mang đến những rủi ro cho doanh nghiệp.
Mỗi loại hình sản phẩm của Bảo Việt Nhân Thọ có mỗi mục đích khác nhau, tuy
nhiên tất cả đều chung một đặc điểm cơ bản đó là giúp bảo vệ tài chính của khách hàng
và gia đình trước những rủi ro trong cuộc sống. Và tương ứng với mỗi loại hình sản
phẩm là những quyền lợi của khách hàng được hưởng trong thời gian bảo hiểm có hiệu
lực và những cách tính phí phù hợp với từng loại sản phẩm đó để lợi ích của khách
hàng và của công ty bảo hiểm là ưu việt nhất. Các hình thức tính phí bảo hiểm của Bảo
Việt Nhân Thọ rất đa dạng, nó được tính toán chi tiết và phù hợp cho từng loại sản
11
phẩm khác nhau. Và mức phí bảo hiểm càng thấp áp dụng cho các hợp đồng bảo hiểm
lớn, để luôn mang lại lợi ích cho khách hàng đồng thời tránh rủi ro cho chính doanh
nghiệp khi sự kiện bảo hiểm xảy ra.
Xem xét một vài sản phẩm chính của Bảo Việt Nhân Thọ để thấy được cách thức
huy động vốn của công ty thông qua việc thu phí.
• Đối với sản phẩm An Khang Trường Thọ:
Đối tượng bảo hiểm: Cá nhân từ 18 đến 65 tuổi.
Thời hạn bảo hiểm: Từ khi tham gia cho đến khi cuối đời.
Phí bảo hiểm thưởng được đóng định kì hàng năm.
Một số quyền lợi của khách hàng: được nhận toàn bộ số tiền bảo hiểm và lãi chia
khi người được bảo hiểm không may bị tử vong do tai nạn, tự tử hoặc nhiễm HIV từ 24
tháng trở lên. Được nhận 30% đến 100% số tiền bảo hiểm nếu người được bảo hiểm
không may bị tử vong do nguyên nhân khác (không phải do tai nạn, tự tử hoặc nhiễm
HIV). Được nhận số tiền bảo hiểm khi Người được bảo hiểm bị thương tật toàn bộ vĩnh
viễn do tai nạn xảy ra. Được vay theo hợp đồng, vay phí tự động, dừng nộp phí và duy
trì hợp đồng với số tiền bảo hiểm giảm khi hợp đồng đã có hiệu lực từ 24 tháng trở lên.
• Đối với sản phẩm An Sinh Lập Ngiệp.
Đối tượng bảo hiểm: Trẻ em từ 0 đến 13 tuổi.
Đối tượng tham gia bảo hiểm: Người tham gia bảo hiểm từ 18 tuổi trở lên.
Thời gian bảo hiểm: Từ 10 đến 23 năm
Thời gian đóng phí : Từ 5 đến 18 năm
Một số quyền lợi của khách hàng: Trả tiền bảo hiểm định kỳ trong 5 năm 18-23 tổi
Được gia tăng 5% mỗi năm số tiền bảo hiểm lựa chọn ban đầu. Quà tặng lập nghiệp.
12
Được nhận Quyền lợi lập nghiệp định kỳ hàng năm trong vòng 5 năm kể từ khi trẻ em
tròn 18.
18 tuổi 19 tuổi 20 tuổi 21 tuổi 22 tuổi
15% 25% 15% 15% 30%
Được nhận Quà tặng lập nghiệp trị giá bằng 30% số tiền bảo hiểm đã gia tăng khi
trẻ em tròn 23 tuổi. Được nhận trợ cấp hàng năm trị giá 25% số tiền bảo hiểm gia tăng
hàng năm cho đến khi người được bảo hiểm tròn 23 tuổi, nếu trẻ em không may bị tai
nạn dẫn đến thương tật toàn bộ vĩnh viễn. Được nhận quyền lợi bảo hiểm tử vong tối
đa bằng 150% số tiền bảo hiểm đã gia tăng nếu chẳng may bị tử vong. Được trả 50%
của Quyền lợi bảo hiểm tử vong nếu người được bảo hiểm bị bệnh hiểm nghèo ở giai
đoạn cuối. Được giảm tỷ lệ phí khi tham gia số tiền bảo hiểm lớn. Được giảm phí khi
tham gia bảo hiểm sớm. Được lựa chọn phương thức nộp phí (năm, nửa năm, quý,
tháng) và địa điểm nộp phí. Được mua thêm các sản phầm bổ trợ như Bảo hiểm thương
tật toàn bộ vĩnh viễn do tai nạn, Bảo hiểm chi phí phẫu thuật, Bảo hiểm chết hoặc
thương tật toàn bộ vĩnh viễn do tai nạn, Quyền lợi miễn nộp phí bảo hiểm và Quyền lợi
miễn nộp phí bảo hiểm đặc biệt... Được vay theo hợp đồng, vay phí tự động, dừng nộp
phí và duy trì hợp đồng với số tiền bảo hiểm giảm (khi hợp đồng đã có hiệu lực từ 24
tháng trở lên và trước ngày người được bảo hiểm 18 tuổi).
• Đối với sản phẩm An Khang Thịnh Vượng.
Đối tượng bảo hiểm: Người được bảo hiểm từ 14 đến 60 tuổi.
Thời hạn bảo hiểm 10 năm.
Quyền lợi của khách hàng : Được nhận toàn bộ số tiền bảo hiểm và lãi chia thêm
khi kết thúc hợp đồng. Được nhận ngay số tiền bảo hiểm nếu chẳng may người được
bảo hiểm qua đời theo các nguyên nhân quy định trong điều khoản hợp đồng. Được
nhận ngay số tiền bảo hiểm nếu xảy ra thương tật toàn bộ vĩnh viễn do tai nạn, đồng
13