CHẤN THƯƠNG BỤNG (BỆNH học NGOẠI NGÀNH điều DƯỠNG SLIDE) (chữ biến dạng do slide dùng font VNI times, tải về xem bình thường)

CHẤN THƯƠNG BỤNG


ĐẠI CƯƠNG

David H . Wisner và David B. Hoyt (2001)
->
CTB đứng hàng 3 ( 20%) trong CT cơ
thể
TV = 10% /mỗi năm
Thành thị :VT bụng : 25% do dao đâm
( Mỹ : 80% do đạn bắn )
CTB kín : 10%

Nông thôn :VT bụng : 17% do dao ; 14% do đạn
bắn
CTB kín : 60% do tai nạn giao thông - TNGT


CƠ CHẾ CTB KÍN

1.VA ĐÂP :
- Bị đánh & đá trực tiếp
vào bụng
- Bị va chạm trực tiếp vào
bụng


CƠ CHẾ CTB KÍN

2.

ÉP – NGHIỀN ( xe chạy
bị ép luồn giữa 2 xe
tải )


CƠ CHẾ CTB KÍN

3.

KÉO GIẬT –TƯNG RƠI :
té cao hay gặp ở thợ
xây dựng đang thi công
ở độ cao , sập dàn
hoặc trượt chân té .


CƠ CHẾ CTB KÍN

4. Nổ vỡ  Vỡ nát tạng

đặc & roãng


VẾT THƯƠNG BỤNG
Nguyên nhân : do bị đâm
và bị bắn


CƠ CHẾ CTB KÍN

: VA ĐẬP - ÉP – NGHIỀN –
KÉO GIẬT –TƯNG RƠI
Va dập trực
tiếp
 Vỡ bề mặt
Nghiền
 Vỡ
tạng
nát tạng

Kéo giật – tưng
rơi
 Đứt cuống
tạng

Éùp  nổ-vỡ
tạng


NGUYÊN NHÂN

CƠ CHẾ CHẤN THƯƠNG :
• - Va đập trực tiếp
• - Kéo giật & Tưng rơi
• ( tổn thương CUỐNG CƠ QUAN = Mạch Máu )
• - Chẹn người & ép người
• - Nổ ( vỡ tạng rỗng )
NGUYÊN NHÂN : TNGT ( +++ )  GÂY ĐA CHẤN
THƯƠNG
•

TNLĐ ( té cao )
•
TNSH ( đánh & đá & đâm )


TỔN THƯƠNG TẠNG DO CHẤN THƯƠNG BỤNG KÍN

D.H.Wisner
D.B.Hoyt

TT Chấn
thương Châu
âu

J.Mc.Anena
EE.Moore

Gan

30%

15%

33%

Lách

25%

26%

46%

Thận

7%

24%

Ruột non

5%

16%

8%

Mạc treo

5%

1-3%

10%

Tụy

3%

1-3%

9%

Dạ dày
Cơ hoành

2%
2%

1-3%

Đại tràng

7%

Tá tràng

5%

Túi mật

2%

Bàng quang

6%


TỔN THƯƠNG TẠNG DO VẾT THƯƠNG
David H.Wisner

David B. Hoyt

TT chấn thương
Châu âu

Gan

37%

37%

Ruột non

26%

26%

Dạ dày

19%

19%

Đại tràng

17%

14%

Mạch máu lớn

13%

Sau phúc mạc

10%

Mạc treo &mạc
nối

10%

10%

Lách

7%

7%

Cơ hoành

5%

3-5%

Thận

4%

3-5%

Tụy

4%

3-5%

Tá tràng

2%

3-5%

Đường mật

1%


VỢ TẠNG RỖNG = VỢ MẠC TREO RUỘT NON


HÌNH ẢNH VỢ HỖNG TRÀNG


HÌNH ẢNH VỢ ĐẠI TRÀNG


VỢ TẠNG ĐẶC = VỢ GAN PHÂN THÙY VI MẶT DƯỚI

VỢ TẠNG ĐẶC = VỢ LÁCH ĐỘ II VÙNG RỐN


VỢ ĐÔI THẬN – CẮT THẬN


CHẨN ĐOÁN

I. KHAI THÁC NGUYÊN NHÂN .
• NGUYÊN NHÂN :
•
•
& đâm )

TNGT
TNLĐ ( té cao )
TNSH ( đánh & đá

• CƠ CHẾ :
• - Va đập trực tiếp
• - Kéo giật & Tưng rơi
• ( tổn thương CUỐNG CƠ QUAN = Mạch
Máu )
• - Chẹn người & ép người
• - Nổ ( vỡ tạng rỗng )


CHẨN ĐOÁN
II. KHÁM LÂM SÀNG

A. KHÁM TOÀN THÂN
 CHẤN THƯƠNG SỌ NÃO
( Mê , GLASGOW)
 CHẤN THƯƠNG CỘT SỐNG
( Liệt tứ chi & 2 chi dưới )
 CHẤN THƯƠNG LỒNG NGỰC
( Rối loạn hô hấp )
 CHẤN THƯƠNG BỤNG
( CM Ổ BỤNG & VPM )
CHỈNH HÌNH & TIẾT NIỆU
( KHUNG CHẬU , X . LỚN & NHỎ )

 CHẤN THƯƠNG

ƯU TIÊN XỬ TRÍ =
Hô hấp  Chảy máu  Sọ Não  Tiêu hoá  Tiết niệu  Gãy
xương


CHẨN ĐOÁN
B.

KHÁM BỤNG
CHẤN THƯƠNG Ở THÀNH BỤNG
NHÌN :
RÁCH THÀNH BỤNG
TRẦY SÁT THÀNH BỤNG
TỤ MÁU THÀNH BỤNG
NGHE : KHÔNG NGHE NHU ĐỘNG RUỘT
GÕ :

GÕ ĐỤC VÙNG THẤP  MÁU TRONG Ổ BỤNG
GÕ VANG VÙNG TRƯỚC GAN  HƠI TỰ DO TRONG Ổ BỤNG
SỜ NẮN : CÓ THỂ GHI NHẬN ĐIỂM ĐAU CỐ ĐỊNH
ĐỀ KHÁNG THÀNH BỤNG
VỢ NỘI TẠNG TRONG Ổ BỤNG =
VỢ TẠNG ĐẶC ( VỢ GAN – LÁCH – THẬN )
 CHẢY MÁU TRONG Ổ BỤNG
VỢ TẠNG RỖNG
( DD , RUỘT NON , RUỘT GIÀ , MẠC TREO )
 VIÊM PHÚC MẠC


CHẨN ĐOÁN
 TRIỆU CHỨNG TOÀN THÂN
SỐC CHẤN THƯƠNG
 THỞ NHANH NÔNG
 MẠCH NHANH YẾU
 HUYẾT ÁP TỐI ĐA HẠ THẤP < 90 CM Hg
 KHÁT NƯỚC
 LƠ MƠ HAY VẬT VÃ
 NIÊM MẠC NHT NHẠT
 TỨ CHI TOÁT MÔ HÔI LẠNH , CÓ THỂ NỔI VÂN .
 TĨNH MẠCH CỔ NGOÀI XẸP
 THIỂU NIỆU HOẶC VÔ NIỆU

NGUYÊN NHÂN :
NHIỀU CHẤN THƯƠNG CÁC CƠ QUAN TRONG 1 CƠ THỂ ( SỐC PHẢN
XẠ THẦN KINH )
+
MẤT MÁU TẠI TỔN THƯƠNG

+
VÀ CHẢY MÁU TRONG Ổ BỤNG


CHẨN ĐOÁN

 H/C THIẾU MÁU :
GỒM 3 MỨC ĐỘ : NHẸ , TRUNG BÌNH , NẶNG
- DA NIÊM NHT NHẠT – ĐẦU MÓNG TAY : HỒNG
NHẠT – XANH –
XANH TÁI .
- KẾT MẠC MẮT :HỒNG NHẠT – TRẮNG NHẠT .
( DO VỢ TẠNG ĐẶC CHẢY MÁU TRONG Ổ BỤNG )

 H/C VIÊM PHÚC MẠC ( SỐT & VỢ TẠNG RỖNG )
- SỐT CAO : 38 – 39 ĐỘ ; > 40 ĐỘ NGUY CƠ NHIỄM
TRÙNG HUYẾT
- VẺ MẶT ỬNG ĐỎ – MẮT LÕM
- LƯỢI DƠ


CHẨN ĐOÁN

• KHÁM BỤNG :XÁC
ĐỊNH TẠNG TỔN
THƯƠNG
•  VỊ TRÍ CHẤN THƯƠNG
•  VỊ TRÍ TRẦY SÁT
• = CHẨN ĐOÁN TẠNG
NẰM BÊN DƯỚI BỊ

VỢ
• *** Phân chia 9 vùng ổ
bụng


VỊ TRÍ TRẦY SÁT



VỢ LÁCH , GÃY SƯỜN TRÁI ,
TRÀN MÁU MÀNG PHỔI TRÁI , BỤNG TRƯỚNG VỪA


VỢ TẠNG ĐẶC  CHẢY MÁU TRONG Ổ BỤNG

1.

BỤNG CHƯỚNG : 3 MỨC
ĐỘ
 CHƯỚNG ÍT ( LỎM )
 CHƯỚNG VỪA
 CHƯỚNG NHIỀU

2.

BN THAN ĐAU BỤNG

KHU TRÚ  LAN
RỘNG
 ½ BỤNG

 KHẮP BỤNG

3.

ẤN BỤNG ĐAU

KHU TRÚ
 ½ BỤNG
 KHẮP BỤNG
( TENDERNESS)