Tài liệu PHẨM CHẤT NGƯỜI QUẢN LÝ

TÌM HIỂU MỘT SỐ Ý KIẾN VỀ PHẨM CHẤT
CỦA NGƯỜI QUẢN LÝ, LÃNH ĐẠO
Phạm Phúc Tuy
Khoa CBQL & Nghiệp vụ
Trường CĐSP Bình Dương
Quản lý, lãnh đạo là một hoạt động mang tính khoa học, tính nghệ thuật, mặt khác
nó cũng hàm chứa tính khó khăn, phức tạp. Muốn thành công trong công việc quản lý, lãnh
đạo người lãnh đạo phải có những phẩm chất đặc biệt. Những phẩm chất này xuất phát từ
đặc điểm lao động quản lý; từ vai trò vị trí của người lãnh đạo; từ đặc điểm, tính chất của
lĩnh vực, đối tượng quản lý cụ thể…Vì thế khó có thể xác định được yêu cầu cụ thể về
phẩm chất nhân cách của từng người lãnh đạo. Tuy nhiện đa số các nhà khoa học quản lý
đều cho rằng có thể nêu lên nội dung những yêu cầu về những phẩm chất chung cần thiết
cho người cán bộ quản lý, lãnh đạo. Mỗi người lãnh đạo cần xây dựng cho bản thân một
tính cách lãnh đạo phù hợp với yêu cầu đặc điểm công tác của mình, sao cho tập trung
phần lớn những nét tính cách tích cực và hạn chế đến mức thấp nhất những nét tiêu cực.
Xây và chống là hai mặt của một qúa trình hoàn thiện tính cách của người lãnh đạo.
Trong tài liệu này, chúng tôi tập hợp một số ý kiến của những nhà nghiên cứu về
khoa học quản lý, một số danh nhân về phẩm chất của người quản lý.
+ Trong những bài nói chuyện và bài viết, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ rõ, những
người đạt các tiêu chuẩn dưới đây thì có có thể cử làm cán bộ lãnh đạo:
1/ Những người đã tỏ ra rất trung thành và hăng hái trong công việc, trong đấu
tranh.
2/ Những người liên hệ mật thiết với dân chúng, hiểu biết dân chúng,luôn luôn chú
đến lợi ích của dân chúng…
3/ Những người có thể phụ trách giải quyết các vấn đề, trong những hoàn cảnh khó
khăn
Ai sợ phụ trách và không có sáng kiến thì không phải là người lãnh đạo
Người lãnh đạo đúng đắn cần phải: khi thất bại không hoang mang,khi thắng lợi
không kiêu ngạo, khi thi hành các nghị quyết thì kiên quyết, gan góc, không sợ khó khăn.
4/ Những người luôn luôn giữ đúng kỷ luật.
Về tính cách của những người lãnh đạo, ngay từ năm 1925, khi huấn luyện những

người cán bộ cách mạng đầu tiên cho Đảng ta, Hồ Chí Minh đã chỉ ra “ Tư cách một
người cách mệnh “ là:
“ Tự mình phải:
- Cần kiệm
- Hòa mà không tư
- Cả quyết sửa lỗi mình
- Cẩn thận mà không nhút nhát
- Hay hỏi
- Nhẫn nại ( chịu khó )
- Hay nghiên cứu, xem xét
- Vị công vô tư
- Không hiếu danh, không kiêu ngạo
- Nói thì phải làm
1
- Giữ chủ nghĩa cho vững
- Hy sinh
- Ít lòng tham muốn về vật chất
- Bí mật
Đối với người phải:
- Với từng người thì khoan thứ
- Với đoàn thể thì phài nghiêm
- Có lòng bày vẽ cho người
- Trực mà không táo bạo
- Hay xem xét người
Làm việc phải:
- Xem xét hoàn cảnh kỹ càng
- Quyết đoán
- Dũng cảm
- Phục tùng đoàn thể “.
+ Theo quan điểm của J.Criblin, người quản lý lãnh đạo cần có 16 phẩm chất cần

thiết:
1/ Phải là tấm gương tốt cho mọi người xung quanh.
2/ Là hạt nhân đoàn kết và khéo léo, biết phối hợp lao động trong tập thể.
3/ Tạo nên được tinh thần lao động tốt trong các thành viên: gắn bó với tập thể,tự
giác thừa nhận mục tiêu của tập thể, tự giác cống hiến hết khả năng, tinh thần trách nhiệm
cá nhân cao.
4/ Phải bảo vệ cho cấp dưới, đấu tranh chống những sai lầm của họ, bảo vệ sự đúng
đắn của họ, hiểu, tin tưởng và tôn trọng họ.
5/ Phải khiêm tốn.
6/ Biết trao quyền lực đầy đủ cho cấp dưới.
7/ Hiểu rõ mỗi người và biết sử dụng họ.
8/ Không thiên vị, trù dập.
9/ Phải bình tĩnh, tự chủ cả trong lúc hiểm nghèo
10/ Có hiểu biết rộng và năng lực thành thạo.
11/ Trước hết phải tự hiểu bản thân.
12/ Phải nhạy cảm với cái mới.
13/ Luôn luôn hành động có hệ thống, có nguyên tắc, có kế hoạch, có tổ chức và sự
quản lý chặt chẽ.
14/ Có tính kiên trì nhẫn nại.
15/ Có tư tưởng vững vàng.
16/ Phải ý thức được rằng tổ chức xí nghiệp, cơ quan là một thể thống nhất.
+ G.A. Lessetlis nêu 17 phẩm chất quan trọng cần có ở người quản lý:
1/ Sự thông cảm
2/ Khả năng suy luận.
3/ Khả năng am hiểu người khác.
4/ Làm chủ được tình cảm
5/ Không coi thường cấp dưới
6/ Sẵn sàng nghe ý kiến người khác.
2
7/ Nghệ thuật kịp thời khen thưởng

8/ Nhanh chóng phát hiện những mặt tốt, mặt xấu của người cộng sự
9/ Thái độ cư xử phù hợp với đối tượng
10/ Không đa nghi
11/ Có lòng tin và tự tin
12/ Có tính mềm dẻo, linh hoạt
13/ Xử sự cởi mở với mọi người
14/ Thừa nhận những quan điểm khác nhau
15/ Có tính hài hước
16/ Không có định kiến, thành kiến với ai.
17/ Có khả năng tự đánh giá đúng đắn bản thân.
+ Theo P.L. Kiecgienxep, một chuyên gia về công tác tổ chức, ở Mỹ người ta đưa
ra những yêu cầu chủ yếu về phẩm chất của người lãnh đạo các xí nghiệp công nghiệp như
sau:
1/ Phải là người điềm đạm công bằng.
2/ Phải có óc sáng tạo và tỉnh táo. Người lãnh đạo giỏi phải biết xây dựng phương
án cho tương lai, nhưng họ phải là nhà lý tưởng thực dụng, họ không chỉ biết mơ tưởng về
những con đường sáng tạo mới, mà còn có khả năng thực sự thực hiện được những cái
mới. Họ phải nghĩ và sống cho tương lai.
3/ Phải có khả năng “ phán đoán lành mạnh “. Họ phải biết ý đồ của họ có khả năng
hiện thực hay không.Khi xây dựng kế hoạch cho tương lai, họ không chỉ tưởng tượng mà
còn phải nhìn thấy mục tiêu lành mạnh nữa.
4/ Phải có lòng dũng cảm, phải cương quyết, kiên trì theo quan điểm của mình,
chống lại sức ỳ và định kiến thông thường.
5/ Tính khôi hài là một đức tính quan trọng của cán bộ lãnh đạo. Họ phải hiểu
rằng,nhiều tình huống gay cấn có thể được cải thiện nhanh chóng bằng tiếng cười hơn là
bằng nước mắt.
6/ Phải có khả năng hiểu biết về những người dưới quyền. Phải có khả năng đặt
mình ở vị trí người dưới quyền để thông cảm với họ trong các tình huống. Từ đó, tìm được
cách cư xử và cách giải quyết vấn đề thích hợp và công bằng.
7/ Phải có năng lực tiếp thu thông tin, nhất là những vấn đề có liên quan tới công

việc mình phụ trách.
8/ Phải có khả năng hợp tác với người cộng sự, người dưới quyền.
9/ Phải có năng lực tổ chức
10/ Phải lịch thiệp
11/ Phải có những kiến thức kỹ thuật cần thiết thuộc lĩnh vực công tác của mình
+ Theo L.V. Ratsenco, người lãnh đạo còn có những phẩm chất quan trọng sau đây:
1/ Biết điều
2/ Điềm đạm, biết điều khiển bản thân
3/ Hết lòng vì công việc
4/ Trung thực
5/ Công bằng
6/ Mực thước, lịch sự
7/ Mềm dẻo
3
8/ Biết sắp đặt các mối quan hệ
9/ Biết suy nghĩ một cách logic
10/ Biết trình bày miệng và viết ngắn gọn, đầy đủ ý nghĩ của mình
11/ Hiểu người và sử dụng đúng chỗ
12/ Biết sử dụng đúng mức quyền hạn
13/ Ham học, có khả năng thường xuyên mở rộng vốn kiến thức về văn hóa và
chuyên môn của mình
14/ Biết tiếp nhận, tích lũy kinh nghiệm ngay cả trong những thất bại
15/ Có nghị lực, cương quyết đạt mục đích
16/ Làm việc đúng nguyên tắc
17/ Dũng cảm trong mọi trường hợp
18/ Tự chủ
19/ Không nản lòng khi thất bại
20/ Có trình độ văn hóa cao
21/ Có tinh thần tự phê
22/ Biết yêu cầu cao đối với bản thân và cấp dưới

23/ Có khả năng tổ chức
24/ Biết xác định và đề ra một cách rõ ràng những mục tiêu chính trong hoạt động
của đơn vị ở mỗi giai đoạn nhất định
25/ Xác định những nhân tố, những điều kiện, những kết quả trung gian để hành
động phù hợp, đạt mục tiêu.
+ G.Xuvôrôp - một danh tướng nước Nga đã khuyên các sĩ quan của ông:
1/ R ất m ạnh dạn, nhưng không nổi nóng
2/ Nhanh nhẹn, nhưng không hấp tấp vội vàng.
3/ Tích cực, nhưng không nôn nóng
4/ Dễ bảo, nhưng không tự hạ
5/ Làm người phụ trách, nhưng không kiêu ngạo
6/ Tự trọng, nhưng không tự đắc
7/ Cứng rắn, nhưng không bướng bỉnh
8/ Thận trọng, nhưng không giả vờ
9/ Nhã nhặn, nhưng không giả dối
10/Tự tin, nhưng không mù quáng
11/ Tháo vát, nhưng không xảo quyệt
12/ Nhanh trí, nhưng không giảo hoạt
13/ Chân thành, nhưng không quá thẳng thắn
14/ Niềm nở, nhưng không bóng gió
15/ Sẵn sàng giúp đỡ, nhưng không trục lợi
16/ Kiên quyết, nhưng tránh tình trạng không được thông tin đầy đủ.
+ Kết quả của nhiều cuộc điều tra và nghiên cứu do Lê-bê-đép và các cộng sự của
ông đã tiến hành cho thấy:
Những đặc điểm của người lãnh đạo được cấp dưới ưa thích:
1/ Giỏi về chuyên môn
2/ Có quan hệ bình đẳng với công nhân, tin tưởng các thuộc cấp
3/ Luôn sẵn sàng góp ý , khuyên bảo người dưới quyền một cách chân tình
4
4/ Có năng lực tổ chức

5/ Công bằng, hợp lý
6/ Luôn luôn đòi hỏi cấp dưới
7/ Bình tĩnh
8/ Lịch sự
9/ Có khả năng bảo vệ quyền lợi của tập thể trước ban lãnh đạo cấp trên
10/ Biết kiềm chế
11/ Có óc hài hước, vui nhộn
12/ Chịu phê bình
Những đặc điểm của lãnh đạo không được cấp dưới ưa thích:
1/ Sự thô bạo
2/ Lên giọng mệnh lệnh
3/ Nóng nảy
4/ Không coi trọng ý kiến tập thể
5/ Cảm tình cá nhân
6/ Có tính phô trương
7/ Ra mệnh lệnh không đúng nguyên tắc nghiệp vụ
+ Trong “ Winning your way with people “ của Ingram do Nguyễn Hiến Lê dịch
nhan đề “ Cách xử thế của người nay “ thì người lãnh đạo cần có những đức tính sau:
1/ Tự tin
2/ Bình tĩnh
3/ Biết trào phúng
4/ Giọng nói điềm tĩnh, sáng sủa
5/ Kiên nhẫn, hiểu tâm lý
6/ Nói năng hoạt bát
7/ Biết ra quyết định
8/ Lương thiện, trung thực
9/ Có thiện cảm với người khác
10/ Tế nhị trong giao tiếp với người khác
11/ Tự chủ
12/ Thành thực chú ý tới mọi người

13/ Tin người
14/ Có óc tưởng tượng ( sáng kiến )
15/ Biết tổ chức, kiểm tra, giám sát
16/ Thân mật, niềm nở
17/ Có khả năng về nghiệp vụ
Về những bí quyết chỉ huy:
1/ Phải có khả năng và tư cách
2/ Biết thỏa hiệp, tùy người mà giao việc
3/ Phải lương thiện và tôn trọng nhân cách người khác
4/ Khéo thưởng, dám phạt
5/ Cương quyết mà đừng độc tài, nhất là đừng ra vẻ ông chủ hách dịch
6/ Khen mà tránh nịnh, sửa mà không rầy
7/ Đừng vội hứa, hứa rồi phải giữ.
5