Ngiên cứu thết kế , chế tạo và khảo nghiệm máy băm thái rơm rạ trong cơ khí hóa trong khâu sản xuất nấm và mạ thảm

Bộ giáo dục và đào tạo

trờng đại học nông nghiệp i

Nguyễn hoàng đại

Nghiên cứu thiết kế, chế tạo v khảo nghiệm
máy băm thái rơm rạ trong cơ khí hoá các
khâu sản xuất nấm v mạ thảm

Luận văn thạc sĩ kỹ thuật

Chuyên ng nh: kỹ thuật máy và thiét bị cơ giới hoá Nông lâm nghiệp
MÃ số: 60.52.14

Ngời hớng dẫn khoa học: TS. Lê minh l

Hà nội - 2007


i
L I CAM ðOAN

Tơi xin cam đoan r ng nh ng s li u và k t qu nghiên c u trong lu n
văn này là trung th c và chưa h s d ng ñ b o v m t h c v nào.
Tơi xin cam đoan r ng m i s giúp cho vi c th c hi n lu n văn này ñã
ñư c c m ơn và các thơng tin trích d n trong lu n văn này ñ u ñã ñư c ch rõ
ngu n g c.

Tác gi

Nguy n Hoàng ð i


ii
L I C M ƠN

Tơi xin bày t lịng bi t ơn sâu s c t i th y giáo TS. Lê Minh Lư,
ngư i th y tr c ti p hư ng d n và giúp đ tơi trong th i gian th c hi n ñ tài,
các th y giáo PGS-TS. Lương Văn Vư t, TS. ð H u Quy t, Th c sĩ ð ng
ðình Trình và các th y cô trong b môn Cơ h c k thu t, Khoa cơ ñi n, Khoa
sau ð i h c trư ng ð i h c Nông nghi p I – Hà N i ñã giúp ñ và t o đi u
ki n cho tơi trong q trình h c t p và hoàn thành lu n văn này.
Tác gi

Nguy n Hoàng ð i


iii
M CL C
Trang
L I CAM ðOAN...............................................................................................i
L I CÁM ƠN ..................................................................................................ii
M C L C .......................................................................................................iii
DANH M C CÁC B NG ...............................................................................v
DANH M C CÁC HÌNH ...............................................................................vi
M

ð U ........................................................................................................i

Chương 1: T NG QUAN NGHIÊN C U ..................................................3

1.1T NG QUAN V PH PH M RƠM R TRONG NÔNG NGHI P.3
1.2. M T S

QUY TRÌNH K THU T X

LÝ RƠM R .....................5

1.2.1. X lý rơm r sau thu ho ch thành phân bón cho cây tr ng [10] .....5
1.2.2. X lý rơm r sau thu ho ch ưng d ng trong K thu t tr ng n m [1]....7
1.2.3. X lý rơm ra ng d ng trong quá trình gieo m th m................... 10
1.3. M T S

MÁY BĂM THÁI

NG D NG TRONG S N XU T

NÔNG NGHI P ......................................................................................... 10
1.3.1. Máy băm c c a anh “Hai lúa” (22/03/07) ...................................... 10
1.3.2. M t s máy băm khác....................................................................... 12
1.4. YÊU C U CÔNG NGH C A QUÁ TRÌNH BĂM THÁI ............. 12
1.5. M C TIÊU VÀ NHI M V C A LU N VĂN ............................... 13
Chương 2: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN C U ........................................... 14
2.1. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN C U LÝ THUY T ............................... 14
2.2. PHƯƠNG PHÁP ðI U TRA KH O SÁT ........................................ 14
2.3. PHƯƠNG PHÁP PHÂN TÍCH ðÁNH GIÁ...................................... 15
2.4. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN C U KH O NGHI M [7] ................... 15
Chương 3: L A CH N NGUYÊN LÝ LÀM VI C VÀ TÍNH TỐN
M TS

THƠNG S

CHÍNH C A MÁY BĂM THÁI RƠM R ........ 17


iv
3.1. ð C ðI M CƠ LÝ TÍNH C A RƠM R ....................................... 17
3.1.1. ð

m yêu c u c a rơm r trư c khi băm thái ................................. 17

3.1.2. Kh i lư ng riêng c a rơm khô

tr ng thái t nhiên ....................... 17

3.1.3. H s ma sát tĩnh c a rơm r .......................................................... 18
3.1.4. Kh năng ch u c t khơng có trư t c a rơm r [7] .......................... 18
3.2. L A CH N NGUYÊN LÝ LÀM VI C C A MÁY......................... 19
3.2.1 Các nguyên lý c t thái rau, c , rơm.................................................. 19
3.3. XÁC ð NH CÁC THÔNG S

CƠ B N C A MÁY C T THÁI .... 21

3.3.1. Sơ ñ c u t o nguyên lý làm vi c c a máy c t thái ......................... 21
3.3.2. Cơ s lý thuy t v c t thái ................................................................ 21
3.3.3. Xác đ nh các thơng s chính c a máy c t thái................................. 42
3.3.4. Xác đ nh mơ men c t thái và cơng su t đ ng cơ ............................... 48
3.4. THÀNH L P BÀI TỐN PASSCAL TÍNH CÁC THÔNG S

C A

MÁY............................................................................................................ 54
Chương 4: THI T K CH T O VÀ KH O NGHI M MÁY.............. 60
..................................................................................................................... 60
4.1. THI T K CH T O B

PH N C T THÁI.................................. 60

4.1.1. Dao c t thái ....................................................................................... 60
4.1.2. T m kê............................................................................................... 61
4.1.3. Bu ng c t thái ................................................................................... 61
4.2. THI T K CH T O B

PH N CUNG C P................................. 62

4.2.1. H tr c cu n...................................................................................... 62
4.2.2. Băng t i ............................................................................................. 64
4.3. THI T K B

PH N TRUY N ð NG........................................... 64

4.3.1. Ch n đ ng cơ .................................................................................... 64
4.3.2. Tính tốn b truy n cho dao thái..................................................... 65
4.4. TÍNH TỐN THI T K TR C ........................................................ 72


v
4.4.1. Thi t k ch t o tr c dao [3],[4] ....................................................... 72
4.4.2. Tr c lô ép, tr c tr ng tang và các tr c truy n khác ....................... 73
4.5. THI T K KHUNG MÁY................................................................... 74
4.6. KH O NGHI M MÁY....................................................................... 75

4.6.1. M c đích và u c u kh o nghi m................................................... 75
4.6.2. N i dung kh o nghi m...................................................................... 76
K T LU N VÀ KI N NGH .................................................................... 83
TÀI LI U THAM KH O.......................................................................... 84
Ph l c ........................................................................................................ 85


vi
DANH M C CÁC B NG

S b ng

Tên b ng

Trang

B ng 1.1 Di n tích và s n lư ng lúa c a nư c ta t (2001- 2006) [ 8]

3

B ng 1.2. Kh i lư ng ph ph m sau khi thu ho ch lúa t năm 2001 ÷ 2006

5

B ng 2.1. K t qu kh o nghi m

15

B ng 3.1. Xác ñ nh kh i lư ng riêng c a rơm

17

B ng 3.2. H s ma sát c a rơm khô v i các lo i v t li u

18

B ng 3.3. S liên h gi a l c c t N và ñ d ch chuy n c a dao S

23

B ng 4.1. Kích thư c ti t di n c a ñai thang

65

B ng 4.2. Chi u dài s n ph m ñ i v i rơm sóng có đ

m W = 70%

79

B ng 4.3. Chi u dài s n ph m ñ i v i rơm r i có đ

m W = 58%

79

B ng 4.4. Chi u dài s n ph m ñ i v i rơm r i có đ

m W = 85%

79


vii
DANH M C CÁC HÌNH
S hình

Tên hình

Trang

Hình 1.1. Máy băm c

10

Hình 3.2. Sơ đồ quá trình cắt thái bằng lỡi dao

18

Hình 3.3. Sơ đ c u t o các b ph n máy thái rau c rơm

19

Hình 3.4. Sơ đ c u t o b ph n thái c qu ki u bào g

20

Hình 3.5. Sơ đ c u t o các b ph n chính c a máy c t thái

21

Hình 3.6. Tác d ng c t thái c a lư i dao

22

Hình 3.7. M u sơ đ thí nghi m v c t thái

22

Hình 3.8. ð th ph thu c c a l c c t thái N vào đ d ch chuy n S

23

Hình 3.9. Tác d ng c t trư t gi m chi u r ng lát thái

24

Hình 3.10. Sơ đ q trình c t thái b ng lư i dao

25

Hình 3.11. ð th ph thu c c a q và τ

26

Hình 3.12. C nh s c lư i dao

26

Hình 3.13. Góc c t thái

27

Hình 3.14. ð th ph thu c l c c t v i đ thái sâu

27

Hình 3.15. ð th ph thu c q, Act, pt v i v

28

Hình 3.16. Phân tích v n t c c a các ñi m M

c nh s c lư i dao AB khi tác

ñ ng vào v t thái

28

Hình 3.17. Phân tích tác đ ng gi a lư i dao và v t thái

30

Hình 3.18. D ng c ño l c c t thái và áp su t c t thái riêng

33

Hình 3.19. Tác d ng gi m l c c t thái pháp tuy n τ ≤ϕ ,

33

Hình 3.20. ð th ph thu c δ v i N

35

Hình 3.21. Góc k p χ và ñi u ki n χ ≤ϕ , 1+ϕ , 2

35

Hình 3.22. ð th ph thu c c a q v i W%

38

Hình 3.23. Sơ đ dao thái đ tính năng lư ng

38

Hình 3.24. Xét đo n dao thái S v i góc quay d θ

39


viii
Hình 3.25. đ th q= F( τ )

40

Hình 3.26. D ng c đo góc c t trư t

41

Hình 3.27. ð th f, = F (tg τ )

41

Hình 3.28. S ph thu c c a Ar v i góc τ

42

Hình 3.29. ð th xác ñ nh q, f’ theo ñ trư t τ

43

Hình 3.30. Mi n gi i h n tác d ng c a lư i dao

44

Hình 3.31. Sơ đ dao thái lư i cong theo vòng tròn l ch tâm

45

Hình 3.32. Sơ đ xác đ nh các v trí c a dao

48

Hình 3.33. Xác đ nh to đ các ñi m trong vùng c t thái c a lư i dao

51

Hình 3.34. ð th cơng c t thái riêng

57

Hình 3.36. ð th tính mơmen c t thái

57

Hình 4.1. B n v ch t o dao

60

Hình 4.2. B n v ch t o t m kê

61

Hình 4.3. kích thư c ch t o bu ng c t thái

61

Hình 4.4. kích thư c ch t o các lô và các m t bích

63

Hình 4.5. Cơ c u lị xo ép

63

Hình 4.6. k t c u l p ghép tr ng băng t i ch đ ng (a), b đ ng (b)

64

Hình 4.7. Bi u đ l c và mơ mem trên tr c dao

72

Hình. 4.8. B n v ch t o tr c dao

73

Hình 4.9. Kích thư c k t c u khung máy

74

Hình 4.10. Máy băm thái rơm r

75

Hình 4.12.Băng t i

77

Hình 4.13. B ph n truy n đ ng

77

Hình 4.14. B ph n c t thái

78

1
M

ð U

ð t nư c ta ñang trong th i kỳ phát tri n m nh m do m c a và h i
nh p, song môi trư ng hi n đang b ơ nhi m n ng n . ðó là nh ng v n đ có
tính th i s , yêu c u s phát tri n cân b ng ñang ñư c ñ t ra hơn bao gi h t.
Nư c ta là m t nư c nơng nghi p đang phát tri n, trong nh ng năm g n
đây do chính sách đ i m i mà n n nơng nghi p nư c nhà có m t bư c phát
tri n ngo n m c, tr thành m t trong nh ng nư c xu t kh u g o hàng ñ u th
gi i (trung bình kho ng 3,5 tri u t n g o đư c xu t kh u hàng năm). Nơng
nghi p phát tri n ñã t o ra m t lư ng l n ph ph m và ph th i c trong thu
ho ch và sau ch bi n (trên 50 tri u t n/năm). N u ñư c khai thác s d ng thì
đây là ngu n năng lư ng có kh năng tái t o, s d ng mà khơng m t đi kh
năng d tr . ð ng b ng sông C u Long là v a lúa c a c nư c (chi m trên
50% s n lư ng), nơi có m t lư ng tr u, rơm r dư th a khá l n. Tuy nhiên,
đ t chúng

d ng thơ thư ng khơng h p d n ngư i s d ng, m t khác vi c

v n chuy n đi xa là khó khăn và khơng kinh t . Chính vì v y vi c s d ng
rơm r và ph ph m c a s n xu t lúa vào s n xu t các s n ph m nông nghi p
khác là v n ñ r t c n thi t và mang tính c p thi t. Vi c s d ng rơm r cho
s n xu t n m là m t trong nh ng hư ng đi có tri n v ng và ñang ñư c phát
tri n m nh m , mang l i hi u qu kinh t đáng k cho s n xu t nơng nghi p.
Trong qui trình s n xu t n m và m th m cơng đo n băm thái rơm r là khâu
r t n ng nh c và t n cơng lao đ ng. ð phát tri n s n xu t n m và m th m
v i giá th rơm r địi h i ph i t o ra các máy băm thái rơm r ñáp ng ñư c
nhu c u s n xu t là yêu c u c p thi t và có ý nghĩa to l n.

Ngành chăn nuôi hi n nay cũng r t phát tri n xu t hi n các nông tr i
chăn ni đ i gia súc (trâu, bị…) ngày càng nhi u, v n đ địi h i là ph i tích


2
tr th c ăn cho gia súc vào mùa đơng, ñ i v i trâu, bò th c ăn ch y u là rơm
và c , vi c băm thái rơm r là cơng đo n c n thi t cho q trình b o qu n, tích
tr rơm r vào mùa trái v .
Chính vì v y, vi c nghiên c u thi t k ch t o m t m u máy băm thái
rơm r ñ ph c v cho s n su t n m, m th m cũng là m t v n ñ ñư c ñ t ra.
Xu t phát t nh ng yêu c u c p thi t c a th c ti n nói trên chúng tơi
th c hi n lu n văn:
“Nghiên c u thi t k , ch t o và kh o nghi m máy băm thái rơm r
trong cơ khí hố các khâu s n xu t n m và m th m” do gi ng viên TS.
Lê Minh Lư hư ng d n.


3
Chương 1
T NG QUAN NGHIÊN C U
1.1. T NG QUAN V PH PH M RƠM R TRONG NÔNG NGHI P

T hàng nghìn năm nay cây lúa là cây lương th c ch y u c a nư c ta,
hi n nay nó v n đóng vai trị là cây lương th c chính đ m b o an ninh lương
th c cho c nư c và cho xu t kh u. Di n tích và s n lư ng lúa c a c nư c t
năm 2001 ÷ 2006 phân theo vùng mi n đư c trình b y trên b ng 1.1.

B ng 1.1 Di n tích và s n lư ng lúa c a nư c ta t (2001- 2006) [ 8]
DI N TÍCH LÚA C NĂM PHÂN THEO VÙNG - MI N
ðơn v : 1000 ha - Unit: 1000 ha

S
TT

T nh/Thành ph
Provinces/Cities

Năm - Years
2001

2002

2003

2004

2005

2006

C NƯ C - WHOLE
COUNTRY

7.492,7

7.504,3 7.452,1 7.445,3 7.326,4 7.324,7

Mi n B c - North

2.601,3

2.599,5 2.583,7 2.555 2.521,1 2.515,6

1

ð ng b ng Sông H ng
Red River Delta

1.202,5

1.196,5 1.183,5 1.161,6 1.138,8 1.123,9

2

ðông B c - North East

558,0

562,4

566,1

557,2

555,5

553,6

3

Tây B c - North West

139,6

140,1

139,5

151,1

152,7

154,4

4

B c Trung B
North Central Coast

701,2

700,5

694,6

685,5

674,1

683,6

Mi n Nam - South

4.891,4

Duyên H i Nam Trung B
South Central Coast

414,0

399,5

408,4

401,1

370,2

392,5

180,8

186,6

193,8

197,9

190,7

207,6

504,6

483,9

478,8

475,2

418,1

435,5

5

6 Tây Nguyên - Central Highlands
7
8

ðông Nam B
South Central Coast
ð ng b ng sông C u Long
Mekong River Delta

3.792,0

4.904,8 4.868,4 4.889 4.805,3 4.809,1

3.834,8 3.787,3 3.815,7 3.826,3 3.773,4

4
S N LƯ NG LÚA C NĂM PHÂN THEO VÙNG - MI N
ðơn v :1000 t n - Unit: 1000 tons
S
TT

Provinces/Cities

Năm - Year

T nh/Thành ph

C NƯ C - WHOLE
COUNTRY
Mi n B c - North
1

ð ng b ng Sông H ng
Red River Delta

2

ðông B c - North East

3

Tây B c - North West

4

B c Trung B
North Central Coast
Mi n Nam - South

5
6
7
8

Duyên H i Nam Trung B
South Central Coast
Tây Nguyên
Central Highlands
ðông Nam B
South Central Coast
ð ng b ng sông C u Long
Mekong River Delta

2001

2002

2003

2004

2005

2006

32.108,4 34.447,2 34.568,8 36.148,9 35.790,8 35.827,6
12.076,9 12.740,3 12.671,8 13.127,4 12.448,7 13.113,0
6.419,4 6.752,2 6.487,3 6.710,2 6.199,0

6.528,8

2.249,9 2.374,6 2.475,2 2.490,6 2.537,7

2.512,4

440,7

457,5

488,2

548,8

546,2

2.966,9 3.156,0 3.221,1 3.377,8 3.165,8

587,0
3.484,8

20.031,5 21.706,9 21.897,0 23.021,5 23.342,1 22.714,6
1.707,1 1.711,0 1.878,3 1.890,8 1.774,8
646,2

606,6

748,2

781,4

714,5

1.680,7 1.679,7 1.742,7 1.782,1 1.618,3

1.928,2
891,5
1.701,4

15.997,5 17.709,6 17.527,8 18.567,2 19.234,5 18.193,5

Cây lúa ngoài h t thu ho ch làm lương th c cịn có rơm r , v tr u là
ph ph m. Thông thư ng cây lúa có đ h t β = 1/7 ÷ 1/5 t c là kh i lư ng h t
chi m 14,3% ÷ 20% kh i lư ng cây lúa [8] lư ng cịn l i là rơm r do đó
cũng có th th y lư ng ph ph m t cây lúa là r t l n. T b ng 1.1 ta có k t
qu kh i lư ng ph ph m nông nghi p sau khi thu ho ch lúa ñư c trình b y
trên b ng 1.2


5
B ng 1.2. Kh i lư ng ph ph m sau khi thu ho ch lúa t năm 2001 ÷ 2006
Năm – Year (tri u t n)

C
NƯ C - WHOLE

COUNTRY
2001

2002

2003

2004

2005

2006

Kh i lư ng ph ph m

175

170

180

180

170

160

Là lo i ph ph m ch y u trong nông nghi p, trư c ñây rơm r ñư c
coi là ngu n ch t ñ t ch y u

khu v c nông thôn, sau v thu ho ch rơm r

ñư c thu gom, phơi khơ d tr và dùng đ đ t d n. Trong đi u ki n kinh t có
nhi u c i thi n rõ r t như hi n nay rơm r ñư c thay th d n d n b ng các
ngu n ch t ñ t khác như than, d u, khí ga, … Do đó nhi u bà con không bi t
dùng lo i ph ph m này vào vi c gì. ð gi i phóng ru ng ñ t m t cách nhanh
nh t cho v canh tác m i thay vì t n d ng, rơm r ñư c ñ t ngay trên ñ ng
ru ng gây r t nhi u tác h i như lãnh phí, c n tr giao thơng v n t i và hu
ho i môi trư ng s ng v n đã ơ nhi m như hi n nay. ð kh c ph c tình tr ng
trên, địi h i chúng ta ph i có bi n pháp s lý như c t ng n rơm r ho c sau ñó
ép rơm r l i thành ki n và t n d ng vào vi c chăn nuôi gia súc, s d ng tái
t o làm ch t ñ t, …
1.2. M T S

QUY TRÌNH K THU T X

LÝ RƠM R

1.2.1. X lý rơm r sau thu ho ch thành phân bón cho cây tr ng [10]
M c đích và ý nghĩa
Các lo i cây tr ng nói chung cây lúa nói riêng sau khi thu ho ch đã l y
ñi c a ñ t ngu n dinh dư ng l n. M t ph n dinh dư ng đó n m trong s n
ph m thu ho ch ph c v con ngư i, ph n còn l i (không nh )

trong ph th i

nông nghi p. Hi n nay nh ng ph th i nông nghi p này thư ng đư c nơng
dân đ t (do chăn ni ki u chu ng chìm khơng cịn, thay vào đó là hình th c
chăn ni bán cơng nghi p b ng chu ng n i). Bi n pháp này ñã: gây ơ nhi m
mơi trư ng nh hư ng đ n ngư i – gia súc, gia c m – các lo i cây tr ng khác,

6
làm m t ñi vĩnh vi n nhi u nguyên t quan tr ng mà cây tr ng ñã l y ñi t
ñ t. ð c bi t là Cacbon. N u tình tr ng này c ti p t c ti p di n thì cùng v i
s l m d ng phân hóa h c đ t s càng ngày càng c n c i & chai c ng. H u
qu lâu dài s không lư ng trư c ñư c. Tr l i cho ñ t nh ng gì đã l y đi c a
nó là vi c làm c n thi t c p bách c a con ngư i.
Làm ñư c vi c này chúng ta s h n ch ñư c vi c l m d ng phân hóa
h c và thu c hóa h c trên ñ ng ru ng mà v n ñ m b o ñư c năng su t &
ngày nâng cao ch t lư ng nông s n. D n d n chúng ta s l y l i ñư c ñ phì
nhiêu cho ñ t – làm tăng hàm lư ng các ch t kho ng – tăng ñ tơi x p c a ñ t
– tăng hàm lư ng vi sinh v t h u hi u trong đ t vi sinh là y u t vơ cùng quan
tr ng trong vi c chuy n hóa phân bón thành th c ăn cho cây tr ng) - gi m t i
thi u các lo i vi khu n có h i các lo i m m m ng sâu & n m gây h i cho cây.
ðây cũng là gi i pháp quan tr ng t o nên m t n n nông nghi p s ch – an toàn
và b n v ng.
Phương pháp
- Th i v : C n t p trung làm t t trong v mùa. Vì t khi thu ho ch lúa
mùa ñ n khi c y lúa xuân, th i gian là tương ñ i dài. Trong th i gian , nông
dân v n c c y i ho c tr ng các lo i cây v đơng bình thư ng.
- Nguyên v t li u dùng cho x lý rơm r
- Ch ph m EMUNIV. Lư ng dùng 500 gam/1000 kg rơm r .
- ð m U RÊ (100 gam/1000 kg rơm r ), ho c phân chu ng (càng nhi u
càng t t).
- Nilon, cót rách, v bao xi măng lo i nilon, b t rách… ñ che ñ y.
- Ơ doa ho c bình bơm thu c sâu ñ tư i.
- Các bư c x lý
- Khi thu ho ch lúa, c n xén thêm 2-3 nhát ñ rơm r thêm v n.

7
- Khi rơm r đã n thì làm ư t r i x p vào xung quanh b ru ng, chi u
r ng kho ng 2m, c m i l p 30cm rơm r thì tư i m t lư t dung d ch ch
ph m EMUNIV (ñ ñ m ñ c c a dung d ch tùy thu c vào đ
sao cho khi

rơm r có đ

cách ki m tra ñ

m c a rơm r

m 50%. N u có phân chu ng thì b sung ln –

m khi : N u th y nư c ng m ñ u trong rơm r và khi c m

vào th y m m là ñ t ñ

m c n thi t. Ti p t c r i cho ñ n khi chi u cao ñ t

1,5-1,6m.
- Dùng các lo i v t li u ñã chu n b ñ che ñ y. Ph i che kín c trên nóc
l n

c nh. ð m b o duy trì nhi t đ đ ng ln

m c 40oC.

- Sau 10 ngày ki m tra và ñ o tr n. Cơng vi c này có ý nghĩa quan tr ng:

ð o tr n s làm cho rơm r v n thêm do tác ñ ng cơ h c – Làm cho các lo i
vi sinh v t phân b ñ u hơn – Phát hi n ch nào chưa đ m b o đ

m thì tư i

b sung thêm - ch chưa th i thì tr n ñ u v i ch th i. Cách ki m tra ñ

m:

C m n m rơm r v t ñ u th y nư c r ra theo k tay là ñư c. Trong ñ t ñ o
này c n tư i b sung dung d ch ñ m U RÊ v i li u lư ng 100gam/1000kg
rơm r (hòa vào nư c s ch ñ tư i).
N u làm ñúng quy trình thì sau 45-50 ngày rơm r ñã phân h y r t t t.
* Chú ý
- Trong q trình x lý ph i che đ y kín, ñ m b o nhi t ñ và m ñ .
- D ng c ñ pha ch và tư i ph i là d ng c s ch chưa ñ ng thu c sâu
thu c b nh l n nào.
- Nư c dùng ñ pha ch ph i là nư c s ch không chua.
1.2.2. X lý rơm r sau thu ho ch ng d ng trong K thu t tr ng n m [1]
Ngu n nguyên li u ph bi n là rơm r sau khi ñư c băm thái theo yêu
c u k thu t, bông ph th i, mùn cưa. Có 2 phương pháp x lý như sau:


8
nguyên li u thành ñ ng v i kh i lư ng ñ l n ñ tăng nhi t ñ trong
ñ ng

ñ t ñ t 60-700C, th i gian kéo dài 6-7 ngày. Trung bình m t đ ng

đ m b o có tr ng lư ng t i thi u t 300kg khô tr lên.

Kh trùng nguyên li u trong hơi nư c

nhi t ñ 100-1250C kéo dài

90-180 phút.
X lý rơm r theo cách 1:
Rơm r khơ đư c làm ư t b ng nư c vôi theo t l : 3,5kg vơi đã tơi
hịa tan v i 1000 lít nư c.

rơm r đư c 3 ngày, đ o ñ ng l n 1,

ngày, ñ o l n 2 và băm nguyên li u thành t ng ño n 5-10cm,

ti p 3

ti p 2 ngày là

ñư c (b t ñ u c y gi ng). Th i gian

8 ngày ñ i v i rơm r m m, 9 ngày

rơm r c ng. Trong khi ñ o, ch nh ñ

m th t chu n (65%). N u quá m ho c

q khơ c n đi u ch nh b ng cách phơi ho c thêm nư c,

l i 1-2 ngày sau

m i tr ng.

X lý bông ph th i theo cách 1:
Ngâm bông nhanh trong dung d ch nư c vôi theo t l như trên, v t nh ,
l i thành đ ng, che kín b ng bao d a ho c nilon. Th i gian

12-24 gi . X lý

theo phương pháp này có th làm s lư ng ít nhưng v n ñ m b o. Khi tr ng n m
c n làm th t tơi nguyên li u b ng cách dùng tay ho c cào s t xé bông v n.
X lý nguyên li u rơm r , bông ph th i và mùn cưa theo cách 2:
Rơm r ch t ng n 10-15cm, ngâm trong nư c vơi 15-20 phút, v t ra đ
ráo nư c 1-2 ngày. Bông ph th i làm ư t như trên. Mùn cưa làm ư t
ngày. Các nguyên li u này sau khi ki m tra ñ ñ

l i 4-6

m, tr n thêm 5-10% b t

cám ho c ngô. Cho nguyên li u vào túi nilon ch u nhi t kích c 20 x 40cm,
trong lư ng 1,5-2kg/túi, nút túi b ng ng nh a và bông không th m nư c ñưa
vào thanh trùng

các ch ñ nhi t khác nhau:


9
H p cách th y trong thùng phuy, khi nhi t ñ trong túi ñ t 95oC b t ñ u
tính gi , kéo dài 180 phút.
ð ngu i sau 24 gi h p l i l n 2 như l n 1.
L y nguyên li u ra, ñ ngu i, c y gi ng trong t và phịng vơ trùng.
C y gi ng:

Sau khi x lý nguyên li u thì chu n b túi nilon kích thư c 30 x 40cm.
T l gi ng c y cho m t túi kho ng 40 - 50g (40kg gi ng cho 1 t n nguyên
li u).
Cho m t l p nguyên li u vào túi đã g p đáy vng cao 5 - 7cm, r c m t
l p gi ng n m xung quanh thành túi. Làm như v y ñ 3 l p, l p trên cùng r c
gi ng đ u trên b m t. Sau đó l y bông qu n dây cao su ch t nút bông. Tr ng
lư ng c a m t túi (nguyên li u rơm r ) kho ng 2 - 3kg/túi, c a bông ph th i
và mùn cưa là 1,2 - 1,5kg/túi.
Ươm và r ch b ch:
B ch n m ñã ñư c chuy n vào phòng ươm, ñ t trên giá ho c ñ tr c
ti p xu ng n n đ t theo chi u nút bơng phía trên. Kho ng cách gi a các b ch
t 5-10cm, nhà c n thống mát s ch s , khơng c n ánh sáng. Th i gian ươm
t 25 - 30 ngày.
R ch b ch: b ch n m ñã phát tri n t t sau 25 - 30 ngày, dùng dao nh n,
s c, r ch 4 - 6 ñư ng xung quanh, kho ng cách gi a các ñư ng r ch ñ u
nhau, chi u dài v t r ch 3 - 4cm. G nút bông ra, úp mi ng túi quay xu ng
phía dư i và ñ t b ch cách nhau 15 - 20cm ñ khi n m ra khơng ch m vào
nhau.
Chăm sóc và thu hái:
Tư i nư c: khi r ch b ch ñư c 4 - 6 ngày, ti n hành tư i nư c bên
ngoài túi. Tư i nư c dư i d ng phun sương, lư ng ít nhưng kéo dài th i gian


10
tư i, trung bình 4 - 6 l n/ngày. Sau khi thu h t ñ t 1, ng ng vi c tư i nư c
kho ng 5 - 7 ngày sau n m l i ra ti p ñ t sau.
Thu hái n m:
N m sò m c t p trung thành c m nên khi n m ñ l n c n hái c c m.
Hái n m không ñư c ñ sót ph n g c trên b ch n m. T ng th i gian thu hái
n m kéo dài trong 30 - 45 ngày k t ngày hái ñ u tiên.

1.2.3. X lý rơm ra ng d ng trong quá trình gieo m th m
Rơm r ñư c l y sau khi thi ho ch lúa, ñ t ñ

m quy ñ nh ñư c băm thái

nh r i tr n v i bùn t o ra m t lo i bùn m i có tính tơi x p và ñ liên k t cao.
1.3. M T S

MÁY BĂM THÁI

NG D NG TRONG S N SU T NÔNG NGHI P

1.3.1. Máy băm c c a anh “Hai lúa” (22/03/07)

Hình 1.1. Máy băm c
Máy đư c thi t k d a trên nguyên lý ho t ñ ng c a máy c t b p m t hàng
(có h th ng băm) c a ð c và m t s lo i máy băm khác ñang dùng cho nông
trư ng.


11
ð ti t ki m đi n, qu t gió ñư c thi t k làm mâm ñ cho dao và làm
bánh ñà t o l c cho máy. Ưu ñi m c a chi c máy băm mini này là g n, nh
(tr ng lư ng 80kg/máy), ch y êm, công su t cao, d v n hành và di chuy n
(có g n 2 bánh xe đ y). Không nh ng th , máy băm c c a anh “Hai lúa” ñã
kh c ph c ñư c m t s như c ñi m c a máy ngo i nh p như h n ch tình
tr ng c qu n tr c, không gãy lư i dao, công su t cao g p đơi và đ c bi t là
giá thành khá r , ch kho ng 2.600.000đ/máy.
Khơng ch băm c voi, máy cịn băm đư c thân b p và các lo i c t p
(kích thư c t 1cm-3cm) nên r t ti n d ng cho các h chăn nuôi nh l . Nh

v y, nhi u h chăn ni bị s a t i th xã B o L c, các huy n Di Linh, ð c
Tr ng… đã tìm đ n anh đ t mua máy. Vì ít v n, khơng có ngư i ph vi c,
nên m t mình anh Ki n ph i m t 10 ngày m i hoàn thành m t máy băm.
Theo các h chăn ni bị s a, c voi khi c t non s d b thúi g c, c t
già thì bị ch ăn đư c 6% lá. G n như toàn b g c và thân c voi bị khơng
th ăn đư c vì quá c ng. Nay có máy băm c a anh “Hai lúa”, 100% c ñư c
t n d ng, v a đ t n cơng, v a ti t ki m chi phí th c ăn. Th y ti n l i, nhi u
h chăn ni bị th t cũng ñ t mua máy, v a băm c cho bò, v a t n d ng các
ph ph m nông nghi p ñ làm phân h u cơ.
Máy băm, thái c có ưu đi m ti n l i, g n nh , tồn b h th ng máy
đư c ñ t trên giá ñ , có g n bánh xe r t ti n cho vi c di chuy n.
Máy có c u t o đơn gi n, g m: 1 ph n khoang thái c bên trong có lư i
dao thái; B ph n chuy n ñ ng 1 ph n g n đ ng cơ, có th dùng ñi n 3 pha,
ho c l p ñ u máy n c a Trung Qu c hay Vikyno. Gu ng c a máy thái ñư c
chuy n ñ ng qua máy n b ng dây ñai. Sau khi c ñư c ñưa vào máng ch a
nguyên li u s ñư c ñ y ép vào khoang thái, trong ñó có gu ng quay đư ng
kính 600 mm, trên đó g n dao thái và cánh qu t, khi dao thái quay theo vòng


12
tròn s làm d p và c t nguyên li u, cánh gu ng s ñ y nguyên li u ñư c c t
ra ngoài qua ph u.
1.3.2. M t s máy băm khác
Máy băm
ðây là lo i thi t b chuyên dùng
trong công ngh ch bi n m t p
(SVR 10 - 20). Máy băm thư ng ñ t
sau máy ép c t thơ (Prebreaker) đ
c t, xé, băm nh h t cao su, tác
d ng làm gi m kích thư c c c m

cao su, đ ng th i tách ch t b n dính
vào m đư c tri t đ hơn trư c khi
chuy n vào cơng ño n k ti p ñ
cán t o t .

Máy băm thô
ðây là lo i thi t b chuyên
dùng trong công ngh ch
bi n m t p (SVR 10 - 20).
Máy băm thư ng ñ t sau
máy ép c t thơ (Prebreaker)
đ c t, xé, băm nh h t cao
su, tác d ng làm gi m kích
thư c c c m cao su, ñ ng
th i tách ch t b n dính vào
m đư c tri t đ hơn trư c
khi chuy n vào cơng đo n k
ti p đ cán t o t .
1.4. YÊU C U CÔNG NGH C A QUÁ TRÌNH BĂM THÁI
Băm thái v t li u trong nơng nghi p là m t q trình ph c t p, b i tính
ch t cơ lý tính c a các đ i tư ng nghiên c u. B n thân các lo i v t li u này
v a có tính đàn h i và bi n d ng khi ch u l c tác ñ ng

nh ng m c ñ và


13
tr ng thái nh t ñ nh. Khi băm thái v t li u ph i qua q trình đàn h i, bi n
d ng d o và phá v v t th (theo ñ nh lu t Hook).
V i các v t li u như rơm, c khô m c ñ ñàn h i và bi n d ng ph thu c

nhi u vào tr ng thái ép c a v t li u, k t c u b ph n băm thái cũng như l c c t
thái và th i gian c t thái.
M t s ch tiêu c a rơm r sau khi c t thái: Có kích thư c các chi u dài,
phù h p v i yêu c u c a nguyên li u tr ng n m và giá th gieo m th m. Do đó
đ thu n ti n cho tính tốn thi t k máy thì kích thư c c a rơm r sau khi c t thái
có chi u dài 1 ÷ 10 mm.
1.5. M C TIÊU VÀ NHI M V C A LU N VĂN

* M c tiêu:
Nghiên c u thi t k , ch t o ñư c m t m u máy có th đáp ng đư c
nhu c u v băm thárơm r , Theo kích thư c chi u dài rơm r sau khi c t thái 1
÷ 10 cm, máy ph i có k t c u g n, nh , d v n chuy n và d s d ng.
* Nhi m v :
1. Phân tích tình hình s d ng, quy trình công ngh và kh năng làm vi c
c a các máy băm thái hi n có.
2. ði u tra, phân tích và nghiên c u th c nghi m xác ñ nh các tính ch t cơ
lý c a rơm, c khơ làm cơ s đ xác đ nh ngun lý và tính tốn q trình băm
thái.
3. Phân tích, l a ch n nguyên lý và k t c u h p lý cho máy băm thái rơm r .
4. Xác đ nh giá tr m t s thơng s cho vi c thi t k .
5. Thi t k , ch t o máy và kh o nghi m máy.


14
Chương 2
PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN C U
2.1. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN C U LÝ THUY T
- S d ng các chương trình ph n m m tr giúp thi t k :
+ Chương trình ph n m m thi t k Inventor 9: Ph n m m Autodesk
Inventor mơ hình hóa hình h c các k t c u trên máy tính.

+ Chương trình ph n m m phân tích thi t k COSMOS Design STAR
4.0 c a t p đồn SRAC (M ). ðây là chương trình đa tài li u ki n trúc m , có
các tính năng tiên ti n c a giao di n s d ng ñ h a Windows n i ti ng.
+ Chương trình ph n m m l p trình Pascal cho ta ng d ng các phép tính
v m ng hay ma tr n.

ng d ng ph n m n này ta có th v đ th thí nghi m

và l p trình gi i các bài toán theo yêu c u.
- S d ng phương pháp tính tìm hàm n i suy. Cơ s là s d ng phương
pháp bình phương nh nh t c a hi u gi a k t qu thí nghi m và tr s c a
hàm th c nghi m.
2.2. PHƯƠNG PHÁP ðI U TRA KH O SÁT
N i dung c a phương pháp là ñi u tra kh o sát tình hình s n xu t n m
và m th m, nguyên li u s n xu t n m và m th m. ði u tra kh o sát tình
hình s n xu t lúa trong nư c, kh i lư ng ph ph m sau thu ho ch c a cây lúa
trong nh ng năm g n ñây, các bi n pháp s lý rơm r .
Trên cơ s ñi u tra kh o sát, t đó thi t k , ch t o máy có các thơng s
k thu t phù h p v i yêu c u s n xu t.


15
2.3. PHƯƠNG PHÁP PHÂN TÍCH ðÁNH GIÁ
Trên cơ s phân tích các nguyên lý c t thái ng d ng trên các máy trong
và ngoài nư c hi n nay. T đó ti n hành phân tích k t c u, nguyên lý ho t ñ ng,
ph m vi ng d ng, ưu như c ñi m c a các ngun lý trên. T đó l a ch n
ngun lý phù h p v i ñ c trưng cơ lý tính và yêu c u c a v t li u c t thái. Sau
đó ti n hành xây d ng mơ hình tính tốn các thơng s cơ b n c a máy.
2.4. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN C U KH O NGHI M [7]
Phương pháp này ñư c th c hi n sau khi ñã thi t k , ch t o máy hồn

ch nh v i các thơng s ñúng theo yêu c u. Phương pháp kh o nghi m cho k t
qu chính xác nh m ki m đ nh l i k t qu tính tốn , l a ch n t các phương
pháp khác.
N i dung c a phương pháp là ñưa máy vào trong th c t s n xu t dung
các dung c , thi t b ño ki m ñ xác ñ nh các ch tiêu làm vi c c a máy.
Các k t qu đo trong q trình nghiên c u kh o nghi m thư ng là các
ñ i lư ng ng u nhiên. Các sai s trong q trình đo ñ c ph thu c vào ñ
chính xác c a thi t b ño và phương pháp ño.
Các s li u ño ñ c sau m i l n kh o nghi m, k t qu ñư c ghi trong b ng
2.1 và x lý theo các quy t c c a lý thuy t xác su t và th ng kê toán h c.
B ng 2.1. K t qu kh o nghi m
x

x1

x2

...................

xn

mi

m1

m2

...................

mn

trong đó : xi – giá tr c a thơng s

l n đo th i;

mi - s l n l p l i giá tr xi;
- Sau khi ño n l n l p l i ñư c các giá tr xi (i = 1,2,...,n) và tính các giá
tr trung bình theo cơng th c:


16

1 n
x = .∑ xi mi
n i=1
- ð l ch chu n th c nghi m:
- Ư c lư ng kỳ v ng:

s=

l - tα .

(2.1)

1 n
2
∑ ( xi − x )
n − 1 i =1
S
n

≤ m ≤ l + tα .

S
n

(2.2)
(2.3)

trong đó:
t: tra t b ng 3 [7]; t α : tra theo m c α và s b c t do n, α = 1-p
P: m c tin c y cho trư c (l y p = 0,95)
m: kho ng ư c lư ng giá tr trung bình
Tra b ng 3 ta có: t α = 1,96