Phát triển du lịch bền vững tại đảo Hòn Tằm, thành phố Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa (Luận văn thạc sĩ)

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
***

NGUYỄN THỊ HOÀNG SA

PHÁT TRIỂN DU LỊCH BỀN VỮNG
TẠI HÒN TẰM, NHA TRANG

LUẬN VĂN THẠC SĨ DU LỊCH

HÀ NỘI - 2020


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
***

NGUYỄN THỊ HOÀNG SA

PHÁT TRIỂN DU LỊCH BỀN VỮNG
TẠI HÒN TẰM, NHA TRANG

Luận văn Thạc sĩ Du lịch
Mã số: 8810101

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
TS. TRẦN THỊ MAI HOA


HÀ NỘI - 2020

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan số li u v
h c v ch a đ

cs

n đ

ình h c hi n luận văn đã đ

u n hi n c u on luận văn n
ov m

h c vị n o m i s

c c m ơn v c c hơn

i

đ

in ích ẫn đã đ

l

un

on

u

c chỉ õ

n uồn ốc.
Hà Nội, ngày 13 tháng 8 năm 2020
Tác giả luận văn

Nguyễn Thị Hoàng Sa


LỜI CẢM ƠN
T on
i

u

ình h c hi n đề i hoa h c n , ôi đã nhận đ

cs

uan âm

đ , ạo điều i n huận l i ừ nhiều cơ uan, ổ ch c v c c nh

Nhân đâ , ôi xin

hoa h c.

i lời chân h nh c m ơn đ n Ban Lãnh đạo T ờn Đại h c

Khoa h c Xã h i v Nhân văn, Đại h c Quốc ia H N i Ban Chủ nhi m Khoa Du
lịch h c- T ờn Đại h c Khoa h c Xã h i v Nhân văn C c Thốn
Hòa Ủ

an Nhân ân Ph ờn Vĩnh N u n, h nh hố Nha T an

h nh hố Nha T an

ậ

h

u n lý v c n

ỉnh Kh nh
Phòn Thốn

, nhân vi n Khu Du lịch Hòn

Tằm Me Pe le Reso , Khu Du lịch Đ o Y n Đôn Tằm c c nh n hi n c u, đồn
n hi

đã ích c c hỗ
Đặc i , ơi xin đ

ơi ho n h nh luận văn.
c

ỏ lịn

i ân sâu sắc đ n n

ời h ớn

ẫn hoa

h c- Ti n sĩ T ần Thị Mai Hoa, i n vi n Khoa Du lịch h c- T ờn Đại h c Khoa
h c Xã h i v Nhân văn, Đại h c Quốc ia H N i. S
h

hoa h c cũn nh s n hi m hắc on

un luận văn của Ti n sĩ đã i
l

n v đ n

u

ận ình chỉ ẫn về h ơn

ình định h ớn , chỉnh s a n i

ôi ho n h nh đề

i n hi n c u đ m

o chấ

hời hạn.
Hà Nội, ngày 13 tháng 8 năm 2020
Tác giả

Nguyễn Thị Hoàng Sa


MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN
LỜI CẢM ƠN
DANH MỤC BẢNG
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
MỞ ĐẦU .................................................................................................................. 1
1. S cần hi của đề i ............................................................................................ 1
2. M c i u v nhi m v n hi n c u ......................................................................... 2
3. Đối
4. Ph ơn

n v

hạm vi n hi n c u ......................................................................... 3

h

n hi n c u ....................................................................................... 3

5. Bố c c luận văn ..................................................................................................... 4
Chương 1. TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU, CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ KINH

NGHIỆM VỀ PHÁT TRIỂN DU LỊCH BỀN VỮNG .......................................... 5
1.1. Tổn

uan n hi n c u về h

1.2. Cơ sở lý luận về h

i n u lịch ền vữn ........................................ 5

i n u lịch ền vữn .................................................... 10

1.2.1. Khái niệm du lịch, phát triển bền vững, du lịch bền vững ............................. 10
1.2.2. Nguyên tắc phát triển du lịch bền vững ......................................................... 15
1.2.3. Nội dung phát triển du lịch bền vững ............................................................ 17
1.2.4. Tiêu chí đánh giá phát triển du lịch bền vững ............................................... 17
1.2.5 Các nhân tố ảnh hưởng đến phát triển du lịch bền vững ................................ 23
1.3. Kinh n hi m h

i n u lịch ền vữn ......................................................... 25

Ti u k t ch ơn 1.................................................................................................... 27
Chương 2. THỰC TRẠNG DU LỊCH HÒN TẰM TRÊN QUAN ĐIỂM PHÁT
TRIỂN BỀN VỮNG .............................................................................................. 28
2.1. Kh i u về Hòn Tằm ..................................................................................... 28
2.1.1. Vị trí địa lý và đặc điểm tự nhiên................................................................... 28
2.1.2. Đặc điểm kinh tế - xã hội ............................................................................... 29
2.1.3. Tiềm năng phát triển du lịch tại Hòn Tằm ..................................................... 30
2.2. Đ nh i chun về h

i n u lịch ền vữn

ại Hòn Tằm ........................... 32

2.3. Th c ạn về chính s ch u n lý ..................................................................... 33


2.4. Th c ạn

ối đa hóa c c l i ích inh

xã h i v

i m hi u hóa c c

cđ n

có hại ....................................................................................................................... 42
2.5. Th c ạn

ối đa l i ích cho i s n văn hóa v ối hi u c đ n có hại ......... 49

2.6. Th c ạn

ối đa l i ích cho mơi

Ti u

ờn v ối hi u c đ n có hại .............. 53

ch ơn 2.................................................................................................... 61

Chương 3. ĐỊNH HƯỚNG GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG DU LỊCH
HÒN TẰM ............................................................................................................. 62
3.1. Định h ớn
3.2. Gi i h

h
h

i n u lịch Kh nh Hòa ........................................................ 62
i n u lịch Hòn Tằm heo h ớn

ền vữn ............................ 64

3.2.1. Căn cứ đưa ra giải pháp................................................................................ 64
3.2.2. Giải pháp phát triển du lịch Hòn Tằm theo hướng bền vững ........................ 68
Ti u

ch ơn 3.................................................................................................... 78

KẾT LUẬN ............................................................................................................ 79
TÀI LIỆU THAM KHẢO..................................................................................... 82
PHỤ LỤC


DANH MỤC BẢNG
B n 2.1. K

u

h os

ý i n của c n đồn địa h ơn v nhân vi n về côn

c u n lý ền vữn v hi u u hoạ đ n
B n 2.2. K

u

h os

u lịch ................................................ 35

ý i n của u h ch về h

hốn

u n lý ền vữn v

hi u u hoạ đ n

u lịch....................................................................................... 39

B n 2.3. K

h os

u

ý i n của c n

u n lý, nhân vi n về l i ích inh

xã h i v ối hi u hóa c c c đ n có hại ừ hoạ đ n
B n 2.4. K

u

h o s ý i n c n đồn địa h ơn về l i ích inh

ối hi u hóa c c c đ n có hại ừ hoạ đ n
B n 2.5. K

u lịch ............................. 45

u

xã h i v

u lịch ............................................. 46

h o s ý i n của c n đồn địa h ơn v nhân vi n về ối đa

l i ích cho i s n văn hóa v

ối hi u hóa c c

c đ n có hại ừ hoạ đ n

u lịch

................................................................................................................................ 51
B n 2.6. K

u

h os

ý i n của u h ch về ối đa l i ích cho i s n văn hóa

v ối hi u hóa c c c đ n có hại ừ hoạ đ n
B n 2.7. K

u

h os

u lịch ........................................ 53

ý i n của h ch u lịch về ối đa hóa l i ích cho mơi

ờn v ối hi u hóa c c c đ n có hại ừ hoạ đ n
B n 2.8. K
l i ích cho mơi

u

h os

u lịch ............................. 56

ý i n c n đồn địa h ơn v nhân vi n h c v về

ờn v ối hi u hóa c c c đ n có hại ừ hoạ đ n

B n 3.1. C c văn

n h

u có li n uan đ n cơn

c h

u lịch .... 60

i n u lịch ỉnh

Khánh Hòa .............................................................................................................. 66


DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

IUCN

Tổ ch c B o ồn hi n nhi n Th

GDP

Tổn s n hẩm uốc n i

HĐND

H i đồn Nhân ân

RCI

Resort Condominium International

UBND

Uỷ an Nhân ân

UNWTO

Tổ ch c Du lịch Th

TNHH

T ch nhi m hữu hạn

WCED

Ủ

an Th

iới về Ph

iới

iới hu c Li n h
i n v Môi

uốc
ờn


DANH SÁCH PHỎNG VẤN SÂU
Họ và tên

Stt
1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.
9.

Nghề nghiệp, đơn vị cơng tác

Bà Phạm Thị Kiều T ởn
Vân

Resort
T ần

Ơng

N

c Gi m s

Quốc

Bà Bùi Thị Diễm T ởn
Ph ơn

14.

15.

hận nhân s Côn

cổ hần Hịn Tằm Bi n

Nha Trang

Ơng N u ễn Danh Nhân vi n

o v Khu Du lịch MerPerle Hòn Tằm Reso

Ph ơn
Bà

N u ễn

Bích Nhân vi n

Thuận
Ơng

hận lễ ân Khu Du lịch MerPerle Hòn Tằm

Resort
Trà

Thanh Nhân vi n c u h Khu Du lịch MerPerle Hòn Tằm Reso

Nam
Bà L

Thị Thù

Gi m đốc Cơn

TNHH Nha T an Cleane G ou

Liên
Ơng N u ễn Đình Gi m đốc Cơn

TNHH Quan Minh Nha T an

Thăn
Bà T ần Thị Minh

Kh ch u lịch th nh hố H N i, Vi Nam
Kh ch u lịch h nh hố H i Phòn , Vi Nam

Bà Đo n Thị Kim Kh ch u lịch ỉnh Thừa Thi n Hu , Vi Nam
Ngân

12. Ông Lại Tấn T un

13.

hận i i í Khu Du lịch MerPerle Hịn Tằm

Resort

10. Ơn L Kim Tu ền
11.

hận uồn Khu Du lịch MerPerle Hòn Tằm

Bà

N u ễn

H ờn
Ông

Quân

N

ân h ờn Vĩnh N u n, h nh hố Nha

T an , ỉnh Khánh Hòa

Thị B n u l u ni m, c

ân h ờn Vĩnh N u n, h nh hố

Nha T an , ỉnh Kh nh Hòa
T ần

Quốc N

ân, c

ân h ờn Vĩnh N u n, h nh hố Nha

T an , ỉnh Kh nh Hịa

Ơng N u ễn Văn L i
Dũn

n hi , c

u, c

ân

h ờn

T an , ỉnh Kh nh Hòa

Vĩnh N u n, h nh

hố Nha



MỞ ĐẦU
1. Sự cần thiết của đề tài
L n nh inh

uan

n có li n uan

c i

đ n c c lĩnh v c inh

chính ị, an ninh, văn hóa xã h i, mơi

ờn v đời sốn con n

q trình hình h nh h

i n đổi, c c

đ n

u lịch đã đ

h i đặc i

i n, xu h

,

ời n n ừ ấ sớm,

c đ n , nh h ởn của hoạ

c iới hoa h c, c c nh hoạch định chính s ch v c n đồn xã

uan âm. Năm 1980, H i n hị Du lịch Th

iới h

ại Manila,

Philippines đã a u n ố Manila về u lịch, on đó hẳn định: “phần đóng góp
của du lịch vào nền kinh tế quốc dân và thương mại quốc tế đang làm cho nó trở
thành một luận cứ tốt cho sự phát triển của thế giới. Vai trò thiết thực của du lịch
trong hoạt động kinh tế quốc dân, trong trao đổi quốc tế và trong sự cân bằng cán
cân thanh toán, đang đặt du lịch vào vị trí trong số các ngành hoạt động kinh tế thế
giới quan trọng nhất” ( ẫn heo N u ễn Văn Đính, T ần Thị Minh Hòa 2009:17).

L m

n nh inh

đặc hù, hầu nh m i hoạ đ n của u lịch đều có li n

uan đ n vi c hai h c, s

n c c n uồn

nhi n, ở nhiều nơi, hoạ đ n
ạn c c n uồn

in u n

u lịch hôn đ

nhi n v

c i m so

i n u n u lịch ị hai h c và s

ngun khơng cịn h năn

văn hố. Tuy

ố đã ẫn đ n ình

n lãng phí; nhiều

h c hồi hoặc cần hời ian

i đ

hôi h c lại

n u n ạn ; h sinh thái mấ cân ằn , tính đa ạn sinh h c của
ạn văn hóa ị su
i n

i m n hi m

a v o hai h c c c n uồn

n . Khôn nhữn
in u n

vi c chia sẻ l i ích với c n đồn c
ờn

nhi n, h sinh nhiều

của c n đồn c
h

ân ị x o

nhi n v đa

h , hoạ đ n

n địa nh n

i

u lịch h

hôn ch

ân địa h ơn , ạo nhiều

n đ n

l c l n môi

nạn xã h i hi n cho đời sốn vậ chấ , inh hần
n và ặ nhiều hó hăn hơn

i n u lịch ền vữn l nhi m v , m c i u uan

ớc. Do đó, vấn đề

n , cấ

hi

on

h

i n u lịch iai đoạn hi n na và trong t ơn lai.
L

uốc ia có l i h về vị í địa lí, điều i n hí hậu, mơi

đa ạn , c c n uồn i n u n hi n nhi n v nhân văn hon
Vi

Nam có nhiều huận l i đ

h

i n n nh inh
1

ờn sinh c nh

h , i u

n sắc n n

u lịch. Nhận i n về iềm


năn , h mạnh v ý n hĩa của n nh u lịch, on
n đầu

, đ a u lịch ở h nh n nh inh

lớn v o h

i n nền inh

ó n

mũi nh n, iữ vai ị chủ đạo on

v đời sốn c n đồn c

n oại

chủ đạo, có đón

c n

- xã h i đấ n ớc. Hi n na , ại nhiều địa h ơn

lịch đã v đan l n nh inh
kinh

hời ian ua, Vi Nam đã ch

ân, ạo s

ắn

li n vùn v

u

cấu nền

uốc

, ăn

hu

h c đẩ xã h i h

i n về nhiều mặ . Th nh hố Nha T an , ỉnh Kh nh

on nhữn

âm u lịch lớn của Vi Nam với nhiều đi m đ n nổi

Hịa l m

un

i n . Tron đó, Hịn Tằm l m
định, hu h

h n

đi m u lịch có ốc đ

ăm n hìn l

thu tài chính lớn, ó

h ch uốc

hần uan

n v os

ăn

ởn nhanh v ổn

v n i địa mỗi năm, đem lại n uồn
h

i n của địa h ơn

on

hời

gian qua.
Tuy nhiên, b n cạnh nhữn

u đạ đ

ại đ o Hòn Tằm, h nh hố Nha T an
tác u n lý hoạ
h

h

u lịch

u ém. Công

u lịch ch a đạ hi u u đã ẫn đ n vi c u lịch ơi v o ạn
c đầu

xâ

h i

n có nhiều sai hạm đã

ờn sinh thái ị ô nhiễm nặn , c nh uan thiên nhiên ị xâm hại,

ính đa ạn sinh h c i n đ o su
s

còn ồn ại nhiều hạn ch ,

i n “nóng”, hi u i m sốt; cơn

hi n cho mơi

c hì h c iễn hoạ đ n

i m n hi m

n l m nh h ởn

i uc cđ n

i n ền vữn của u lịch i n đ o Hịn Tằm nói i n , n nh u lịch địa

h ơn nói chun .
Do đó, nhằm ó
i n u lịch ền vữn

hần i i u

nhữn vấn đề ồn ại on định h ớn

ại đ o Hịn Tằm nói i n , h nh hố Nha T an

h

ỉnh Kh nh

Hịa nói chung thì vi c h c hi n đề i n hi n c u “Phát triển du lịch bền vững tại
đảo Hòn Tằm, thành phố Nha Trang, tỉnh Khánh Hịa” l nhi m v cấ

hi , vừa

có ý n hĩa hoa h c vừa man

h

ền vữn nền inh

ính h c iễn cao, ó

xã h i địa h ơn

on

hần h c đẩ s

i n

hời ian đ n.

2. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu
- M c i u n hi n c u: Đề
đ n

u lịch Hòn Tằm on

i n hi n c u nhằm đ nh i

hời ian ua

h đề xuấ nhữn định h ớn

i i h

n uan đi m h

hù h

- Nhi m v n hi n c u:
2

.

h c

ạn hoạ

i n ền vữn đ có


+ Tổn

uan c c cơn

+ Kh o s

ình n hi n c u về h

h c ạn hoạ đ n

u lịch ền vữn

u lịch Hòn Tằm heo c c i u chí h

i n

o n cầu.

+ Phân tích đ nh i hoạ đ n
u lịch ền vữn

u lịch Hòn Tằm, theo các tiêu chí phát t i n

o n cầu.

+ Đề xuấ m
h ớn

i n u lịch ền vữn .

số định h ớn , i i h

h

i n u lịch Hòn Tằm theo

u lịch ền vữn .

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
- Đối
Đối

n n hi n c u:
n n hi n c u của đề i n

l hoạ đ n

h l của Khu Du lịch MerPerle Hòn Tằm Reso

u lịch ại đ o Hòn Tằm, c

n uan đi m h

i n ền vữn .

- Phạm vi n hi n c u:
+ Phạm vi n i un n hi n c u: Giới hạn on

hạm vi đ nh i hoạ đ n

u lịch của Khu Du lịch MerPerle Hòn Tằm Reso theo m

số i u chí cơ

nm

H i đồn Ti u chí Du lịch Bền vữn To n cầu đề xuấ .
+ Phạm vi hông gian n hi n c u tại Hòn Tằm c

h l

ại Khu Du lịch

MerPerle Hòn Tằm Reso .
+ Phạm vi hời ian n hi n c u: Đề
n hi n c u v

i ậ

un điều a, hu hậ số li u,

hân tích trong giai đoạn ừ năm 2007 đ n na , ầm nhìn đ n năm 2030.

4. Phương pháp nghiên cứu
T on đề
on đó

n

- Ph ơn
v x lý hơn

i nhiều h ơn
âm nhữn
h

n hi n c u h c nhau đ
h

hu hậ v x lý

in c c

ại Hòn Tằm, nh : c c
i m hốn

h ơn

h

li u h cấ : Ch n

o c o hằn năm,

c an h nh on

- Ph ơn

h

uan s

s

n ,

ơi i n h nh hu hậ

n có li n uan đ n hoạ đ n
i li u hốn

u lịch ại địa h ơn

c c văn

của oanh n hi

iai đoạn ừ năm 1995 đ n năm 2020.
h c địa:

3

u lịch
ni n

n luật, chính sách, các

u định của Nh n ớc có li n uan đ n n nh u lịch v hoạ đ n
Tằm đ

h

sau:

i li u, số li u, văn

hoạ đ n

c

u lịch ại Hòn


C c hoạ đ n n hi n c u h c địa ại địa
on

n n hi n c u đ

c h c hi n

hời ian ừ tháng 7 năm 2018 đ n tháng 12 năm 2019, ao ồm uan s

địa

n n hi n c u, hi nhận c c hình nh, hơn

in đ

h cv

u

h c

ình điều

a, hân ích v n hi n c u.
- Ph ơn

h

điều a ằn

ng hỏi:

N i un mẫu phi u điều a cho a đối
n cơ sở

n

h os

đã đ

c xâ

n

a

i u chí o H i đồn Ti u chí Du lịch Bền vữn To n cầu đ a a có

tính đ n điều i n c
n chính l

h ở Khu Du lịch MerPerle Hịn Tằm Reso . Ba nhóm đối

h ch u lịch, c n

Resort, c n đồn c

và nhân viên Khu Du lịch MerPerle Hòn Tằm

ân địa h ơn .

Thời ian: Từ h n 5 đ n h n 8 năm 2019.
Tổn số hi u h o s : 250 hi u h o s , t on đó, nhóm h ch u lịch 150

hi u, nhóm c n đồn c

ân địa h ơn 50 hi u, nhóm c n

u n lý, nhân

vi n l m vi c ại Khu Du lịch MerPerle Hòn Tằm Reso 50 hi u. Q trình phân
ích x lý chủ

ul

- Ph ơn
với 15 n

h

hân ích mơ .
hỏn vấn sâu: Ph ơn

ời hu c nhiều đối

h

hỏn vấn sâu đ

n có li n uan đ n hoạ đ n

Tằm nh chủ c c đơn vị inh oanh ham ia cun
u lịch, du khách, nhân vi n h c v

c i n h nh

u lịch ại đ o Hịn

n h n hóa cho oanh n hi

ại Khu Du lịch MerPerle Hòn Tằm Reso , c

ân địa h ơn …
5. Bố cục luận văn
Ngoài các hần mở đầu, k

luận v t i li u ham h o, luận văn đ

c ình

bày thành 3 ch ơng:
Ch ơn 1. Tổn

uan n hi n c u, cơ sở lý luận v

inh n hi m về h

i n

u lịch Hòn Tằm t n uan đi m h

i n

u lịch ền vữn ;

Ch ơn 2.Th c ạn hoạ đ n
ền vữn ;
Ch ơn 3. Định h ớn

i i h

h

ền vữn .

4

i n u lịch Hòn Tằm theo h ớn


Chương 1. TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU, CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ KINH
NGHIỆM VỀ PHÁT TRIỂN DU LỊCH BỀN VỮNG
1.1. Tổng quan nghiên cứu về phát triển du lịch bền vững
L n nh inh

uan

n có li n uan

chính ị, an ninh, văn hóa xã h i, mơi
s

h

i n, xu h

c i

đ n c c lĩnh v c inh

ờn v đời sốn con n

ời, n n ừ ấ sớm

i n đổi, c c c đ n , nh h ởn của n nh u lịch đã đ

hoa h c, c c nh hoạch định chính s ch v c n đồn xã h i đặc i
Cùn với uan đi m h

i n ền vữn

c iới

uan âm.

hì u lịch ền vữn sớm ở h nh vấn đề

chung man ính o n cầu v l m c i u h ớn đ n on
i n , h

,

i n cân ằn , ền vữn đời sốn

h

i n n nh u lịch nói

inh , văn hóa xã h i v mơi

ờn

nói chung.
Với s

h

i n mạnh mẽ v

xã h i, vấn đề u lịch ền vữn
on c n đồn

hoa h c, iới xâ

c đ n đa chiều đ n môi

ở h nh chủ đề n hi n c u n

c n

nhi n v
hổ i n

n chính s ch và kinh doanh u lịch. V o đầu

hậ ni n 1990, h i ni m u lịch ền vữn đ
mềm

ờn

c nân cấ l n ừ h i ni m u lịch

ớc đó. Theo Bu le ’s (1993), “phát triển du lịch bền vững là quá trình phát

triển và duy trì trong một khơng gian và thời gian nhất định (ở đó tồn tại cộng
đồng, mơi trường), thêm nữa sự phát triển khơng là giảm khả năng thích ứng mơi
trường của con người trong khi vẫn có thể ngăn chặn những tác động tiêu cực tới
sự phát triển lâu dài” ( ẫn heo Lê Chí Cơng 2013:03 ). Th n 4 năm 1995, ại H i
n hị h
Nha,

iới về u lịch ền vữn
n Hi n ch ơn

ổ ch c ại Lenza o e, Cana

Islan s, Tâ Ban

a u n ố: “Phát triển du lịch phải dựa trên cơ sở bền

vững, có nghĩa là về mặt sinh thái phải được đảm bảo lâu dài, đồng thời phải có
hiệu quả về khía cạnh kinh tế và phải công bằng về mặt xã hội và dân tộc với các
cộng đồng địa phương” ( ẫn heo N u ễn Đình Hịe, Vũ Văn Hi u 2001:69).
Năm 1996, H i đồn Du lịch v Lữ h nh uốc

đ a a h i ni m: “Du lịch

bền vững là việc đáp ứng các nhu cầu hiện tại của du khách và vùng du lịch mà vẫn
bảo đảm những khả năng đáp ứng nhu cầu cho các thế hệ du lịch tương lai” ( ẫn
theo N u ễn Đình Hịe, Vũ Văn Hi u 2001:63).

5


Theo Hens (1998), cho ằn : “Du lịch bền vững đòi hỏi quản lý tất cả các
dạng tài nguyên theo các nào đó để chúng ta có thể đáp ứng các nhu cầu kinh tế, xã
hội, thẩm mỹ trong khi vẫn duy trì được bản sắc văn hóa, các q trình sinh thái cơ
bản, đa dạng sinh học và các hệ đảm bảo sự sống” ( ẫn heo N u ễn Đình Hịe, Vũ
Văn Hi u 2001:63). Đ n năm 2003,
vữn

on n hi n c u Tou ism an

c i Macha o định n hĩa về u lịch ền
Sus aina le Develo men , Ca aci

fo Tou ism Develo men in Vie Nam (Du lịch v
năn l c h

i n u lịch ại Vi

h

Buil in

i n ền vữn , nân cao

Nam): “Các hình thức du lịch đáp ứng nhu cầu

hiện tại của khách du lịch, ngành du lịch và cộng đồng địa phương nhưng không
ảnh hưởng tới khả năng đáp ứng nhu cầu của các thế hệ mai sau. Du lịch khả thi về
kinh tế nhưng không phá hủy về tài nguyên mà tương lai của du lịch phụ thuộc vào
đó, đặc biệt là mơi trường tự nhiên, kết cấu xã hội của cộng đồng địa phương” ( ẫn
theo Antonio Machado 2003).
Ở Vi

Nam, chủ đề u lịch ền vữn cũn nhận đ

n ớc v c c nh

uan âm của Nh

hoa h c. Tại m c 14 điều 3, ch ơn I, Luậ Du lịch Vi

năm 2017, “phát triển du lịch bền vững là s
các yêu cầu về inh
h ham ia hoạ đ n
u lịch on

cs

- xã h i v môi

ờn ,

hát tri n u lịch đáp n đồn

Nam
hời

o đ m hài hịa l i ích của các chủ

u lịch, hơng làm tổn hại đ n h năn đáp n nhu cầu về

ơn lai” (Luậ Du lịch Vi Nam 2017:02).

Phạm T un L ơn v cs 2002 cho ằn : “Phát triển du lịch bền vững là
phát triển những hoạt động du lịch với mục tiêu mang lại lợi ích kinh tế, tạo công
ăn việc làm cho xã hội và cộng đồng; thỏa mãn các nhu cầu đa dạng của các thành
phần tham gia du lịch… trên cơ sở khai thác các nguồn tài nguyên; đồng thời có ý
thức đến việc đầu tư tơn tạo, bảo tồn và duy trì tính nguyên vẹn của các nguồn tài
nguyên thiên nhiên, đảm bảo môi trường trong sạch; phải gắn trách nhiệm và
quyền lợi của cộng đồng trong việc khai thác sử dụng và bảo vệ tài nguyên, môi
trường” (trang 32).
Theo N u ễn Đình Hịe và Vũ Văn Hi u (2001) thì: “Du lịch bền vững là
phát triển các hoạt động du lịch nhằm đáp ứng những nhu cầu hiện tại của khách
du lịch và người dân bản địa trong khi vẫn quan tâm đến việc bảo tồn và tôn tạo
6


các nguồn tài nguyên cho việc phát triển các hoạt động du lịch trong tương lai”
(trang 35).
Lê Huy Bá (2009) coi u lịch ền vữn “là loại hình du lịch khi hoạt động
không làm tổn hại đến thiên nhiên, không làm ơ nhiễm mơi trường. Tính bền vững
biểu hiện ở: 1- bền vững về phát triển kinh tế du lịch; 2- bền vững về sử dụng tài

nguyên; 3- bền vững về tổ chức xã hội nơi hoạt động du lịch; 4- bền vững về văn
hóa cộng đồng” (trang 80-81).
Vấn đề u lịch ền vữn n
h

iới v l vấn đề đ

đi m n u

n ch n

u lịch có s
đ n mơi

ờn

a nhận hấ

h

i n u lịch ền vữn l

o ồn, h

hu

u

n o n
uan

ình h

ối đa c c i

hời i m hi u đ n m c hấ nhấ nhữn

i n

ị của n uồn

c cđ n

hôn l m h ơn hại đ n nhu cầu của

i uc c

ơn lai.

Nam, u lịch ền vữn đã v đan l định h ớn

n nh u lịch ở hi n ại cũn nh

on

ơn lai. S

h

h

i n của

i n nhanh chón của

n nh u lịch đã man lại nhiều l i ích o lớn về m i mặ cho đấ n ớc với s
ia v h

c của nhiều

ờn … đồn

ân, h ch u lịch, c c cơ uan v

hời, u

ổ ch c u n lý mơi

ình nhận h c về u lịch ền vữn n

c n sâu sắc v

o n i n hơn. Tuy nhiên, hoạ đ n của n nh u lịch hi n na cũn
hạn ch , h ch h c, â c n ở cho vi c h c hi n c c m c i u on
lịch ền vữn . Chi n l

c h

i n u lịch Vi

i n u lịch ền vữn l định h ớn
Nh vậ , h
lịch ền vữn xâ

ham

n, ao ồm chính u ền địa h ơn , c c oanh n hi

u lịch, c n đồn c

h

i

nhi n, văn hóa- xã h i nhằm h c v nhu cầu hi n ại của u

h ch v đi m u lịch m
Tại Vi

c s nhận h c chun

c o n cầu uan âm on hơn 30 năm ua. Từ nhữn

uan âm đ n vi c

n u n u lịch đồn

na đã có đ

uan

c l nhiều
h

i n u

Nam đ n năm 2030 x c định phát

n của n nh u lịch.

i n u lịch ền vữn đan l xu h o n cầu, c c mơ hình u
n v đ

c

n

n

ãi ại nhiều hu v c v

uốc ia

n

iới. Son , ý n hĩa h c s của u lịch ền vữn ở mỗi hu v c, mỗi uốc ia,

hậm chí on mỗi oanh n hi , địa h ơn lại có nhữn c ch hi u v đ nh i
h c nhau. Vấn đề u lịch ền vữn đ
đo n o nhằm xâ

n đ

c lòn

c đ nh i , minh ch n

in ở h ch h n , h c đẩ s
7

ằn nhữn
h

i n có

h ớc
ch


nhi m v hạn ch c c
điều ch a nhấ

cđ n

i u c c o hoạ đ n

u n. Hi n na , m

ính ền vữn của hoạ đ n

u lịch â

uốc ia đã xâ

n

i u chí đ đ nh i

u lịch ở n ớc mình. Có m

h ớn đ n vi c đ nh i chun hoạ đ n

h

a vẫn cịn nhiều

số h

i n u lịch, m

hốn

i u chí

số đ nh i

ừn lĩnh v c c

h của hoạ đ n

sạn- cơ sở l u

, lĩnh v c u n ị u lịch, i u chí đ nh đi m đ n hoặc on

loại hình u lịch c
n hị B o ồn Th
c xâ

n hắ

a

hại cho môi
ổn

ừn

o n cầu lần đầu i n ại H i

n cơ sở c c i u chí đã đ

c

iới (IUCN). B
n

i u

h c iễn hi u u

iới, ao ồm 4 nhóm tiêu chí: u n lý ền vữn hi u u , ối đa hóa

c c l i ích inh
i

i u chí u lịch ền vữn

iới của Tổ ch c B o ồn hi n nhi n Th

n

h

u lịch, nh : lĩnh v c lữ h nh, lĩnh v c h ch

h nh : u lịch văn hóa, u lịch sinh h i…

Th n 10/2008,
chí đ

on

cho c n đồn , h
ờn . Đâ l

h về h

Vi Nam, đồn
i u chí đ nh i
D a

i n i s n văn hóa, i m hi u c đ n có

i u chí có n hĩa ham h o uan

i n u lịch ền vữn đ

hời cũn l cơ sở đ nhiều nh
h

i n u lịch ền vữn .

n cơ sở

i u chí đ nh i

c

n

n h

iới v

ính ền vữn chun của hoạ đ n

u lịch ền vữn đối với h ch sạn – cơ sở l u
n,

ãi

on đ nh

hoa h c on n ớc căn c đề xuấ

lịch, H i đồn Du lịch Bền vữn To n cầu cũn xâ
u lịch. Về cơ

n

n

n c c

v

u

i u chí đ nh i

i u chí đ nh i đi m đ n

i u chí đối với h ch sạn v đi m đ n cũn đ

c h hi n

qua 4 nhóm i u chí: u n lý ền vữn v hi u u , ối đa hóa c c l i ích inh
cho c n đồn địa h ơn v
s n văn hóa v
c c

ối hi u

ối hi u hóa c c c đ n có hại, ối đa l i ích cho i

c đ n có hại, ối đa l i ích cho mơi

c đ n có hại. T on đó,

ơn

tiêu chí có c c chỉ số đ nh i c
n đ

ối hi u

n với ừn n i un đ nh i của mỗi

h

n cơ sở đặc đi m, đặc

n của mỗi đối

c đ nh iá.

T on đề
h i, n hỉ

ờn v

n

i n hi n c u n , đối
i n đ o on

sinh sốn , đâ l m

hôn

n n hi n c u l hoạ đ n
ian h o s l m

u lịch sinh

h i đ o hơn có c

đi m đ n với hoạ đ n chủ đạo l h

hốn

eso

ân
n hỉ

n , i i í ắn với ham uan c nh uan sinh h i i n đ o. Chính vì vậ , ch n
8

ôi vận

n

i u chí đ nh i

h o s , n hi n c u địa
n hi n c u ch n

u lịch ền vữn đối với h ch sạn v đi m đ n đ

n n hi n c u của mình. Do đó, on

ơi ậ

un

u

ình h c hi n

h o s , đ nh i 04 hía cạnh cơ

n của u lịch

Hòn Tằm, ồm: u n lý ền vữn hi u u , ối đa hóa c c l i ích inh
đồn , h

i n i s n văn hóa, i m hi u

c đ n có hại cho môi

cho c n
ờn . C

h

nh sau:
- Đối với i u chí u n lý ền vữn , hơn
địa ằn nhiều h ơn

h

hi u u của h hốn

h c nhau ch n
on cơn

n ấ c c c ình i n nh

ị ền vữn ha

ôi i n h nh đ nh i

u n lý ền vữn hoạ đ n

Hòn Tằm Reso . N i un đ nh i
h c hi n

ua n hi n c u lý hu

c u n lý, u n lý về côn

h c

h c ạn v

u lịch ại Khu Du lịch MerPerle
c u n lý ền vữn đ

oanh n hi

hơn , vi c n hủ h

v

có

n m

luậ của oanh n hi

c ch n

h

hốn

ôi
u n

u lịch on côn

c hông tin và báo cáo v c c côn

c h c nh

ắn

nhân vi n, x lý h n hồi của h ch h n , công tác qu n c o chính x c, cơng tác
u n lý cơn

ình xâ

n v cơ sở hạ ần , u n lý u ền sở hữu

n ớc, ch đ hôn in v

iễn i i và công tác gắn

với đi m đ n u lịch.

- Đối với i u chí ối đa hóa c c l i ích inh
đồn ch n
inh

ơi h o s

v đ nh i

cho c n đồn nh

u

h n o, c

h

i s n, đấ v

cho c n đồn , Hỗ

oanh n hi
hơn

c n

đã man lại c c l i ích

ua vi c s

n lao đ n địa

h ơn , hu mua c c h n hóa địa h ơn , ạo điều i n huận l i cho c c cơ sở
inh oanh địa h ơn

ham ia v o hoạ đ n cun

i chính s ch hai h c v lạm
cho nhân vi n v c n đồn c

n luậ lao đ n ,
c ạo sinh

ov

- Đối với i u chí h

ân, c c vi c l m

c

h

của nhân vi n,

i n i s n văn hóa, ch n

o ồn văn hóa; doanh n hi

ạo c c i ích, i s n văn hóa

của oanh n hi

nh

ơn

u cơn

ân địa h ơn …

04 hía cạnh, ao ồm: vi c oanh n hi
cơn

u lịch ại Hòn Tằm, đ nh

n của oanh n hi , vi c ạo cơ h i ình đẳn

u ền v l i ích h

cho c n đồn c

n

u lịch có ân

u lịch ha
9

un đ nh i

n

uân hủ c c ui định hi n h nh trong

có ham ia v o vi c

oanh n hi

văn hóa địa h ơn v o các hoạ đ n

ôi ậ

hôn v

ov ,

o ồn và tơn

n v đ ac c
oanh n hi

u ố

có n


hủ c c u định của h
ạo c, cổ vậ ha

luậ

on côn

l n môi

n

, ao đổi, uôn

n c c đồ

hôn …

- Đối với i u chí i m hi u
h nh h o s

c

ờn , ch n

ôi i n

v đ nh i o n i n m i c đ n , nh h ởn của hoạ đ n

u lịch

ờn

c đ n có hại cho mơi

nhi n, h sinh h i i n đ o Hòn Tằm

s ch mua h n hóa,

o ồn năn l

n ,

o ồn n ớc,

i u hi n c
ov

h

ua chính

i n u n u lịch,

o v c nh uan hi n nhi n h i đ o x lý chấ h i u lịch vi c đ nh ắ , hu mua
c c lo i sinh vậ

i n.

1.2. Cơ sở lý luận về phát triển du lịch bền vững
1.2.1. Khái niệm du lịch, phát triển bền vững, du lịch bền vững
- Khái niệm du lịch:
Từ ấ sớm, u lịch đã xuấ hi n v
hổ i n, có vai uan
uốc ia

n h

n

ần ở h nh hi n

on đời sốn của con n

ời v s

n

inh

h

i n của nhiều

iới. Năm 1811, h i ni m u lịch lần đầu i n đ

- xã h i

c đề cậ

ới ại

n ớc Anh:“Du lịch là sự phối hợp nhịp nhàng giữa lý thuyết và thực hành với mục
đích giải trí” ( ẫn heo N u ễn Minh Tu 2011:05). Hai h c i đặ nền món cho
lý hu

cun - cầu u lịch n

ời Th

Sĩ l Hunzi e v K af đ a a định n hĩa:

“Du lịch là tổng hợp các hiện tượng và các mối quan hệ nảy sinh từ việc đi lại và
lưu trú của những người ngoài địa phương – những người khơng có mục đích định

cư và khơng liên quan tới bất cứ hoạt động kiếm tiền nào” ( ẫn heo T ần Thị Th
Lan, N u ễn Đình Quan 2007:09). Tu nhi n, c c h i ni m u lịch n u
h n nh o n i n c c hía cạnh v
m

loại hình inh

ịch v

n chấ của hoạ đ n

i i í đặc i , ch a l m õ đ

c c mối uan h của u lịch on

ừn lĩnh v c nh

h i… cũn nh ch a l m õ vai ò của c c
nhấ l hoạ đ n của c c côn

inh

u lịch với
c nhữn đặc

c ch l
n v

, chính ị, văn hóa, xã

n có li n uan đ n hoạ đ n

ổ ch c hoạ đ n

n ch a

u lịch, cun cấ

u lịch,

ịch v , h n

hóa, c c s n hẩm h c v nhu cầu của h ch u lịch.
Đ n năm 1985, nh

u lịch h c I.I. Pi ojni định n hĩa: “Du lịch là một dạng

hoạt động của cư dân trong thời gian rỗi liên quan với sự di chuyển và lưu trú tạm
thời bên ngoài nơi cư trú thường xuyên nhằm nghỉ ngơi, chữa bệnh, phát triển thể
10


chất và tinh thần, nâng cao trình độ nhận thức – văn hóa hoặc thể thao kèm theo
việc tiêu thụ những giá trị về tự nhiên, kinh tế và văn hóa” ( ẫn heo N u ễn Minh
Tu 2011:06). T on

hi đó, nh

inh

h cn

ời Mỹ Michael Col man đ a a

định n hĩa: “Du lịch là sự kết hợp và tương tác của 4 nhóm nhân tố trong q trình
phục vụ du khách bao gồm: du khách, nhà cung ứng dịch vụ du lịch, cư dân sở tại
và chính quyền nơi đón khách du lịch” ( ẫn heo N ơ Thị Di u An, N u ễn Thị
Oanh Kiều 2014:04).
Th n 6 năm 1991, H i n hị uốc

về hốn

u lịch ở O awa, Cana a

đ a a định n hĩa: “Du lịch là hoạt động của con người đi tới một nơi ngồi mơi
trường thường xun trong một khoảng thời gian ít hơn thời gian đã được các tổ
chức du lịch quy định trước, mục đích của chuyến đi không phải là để tiến hành các
hoạt động kiếm tiền trong phạm vi vùng tới thăm” ( ẫn heo N u ễn Văn Đính,
T ần Thị Minh Hịa 2009:15).
Tại H i n hị lần h VII (năm 1993), Tổ ch c Du lịch Th
đ a a h i ni m u lịch ha

h cho c c h i ni m

iới (UNWTO)

ớc đó: “Du lịch là hoạt động

về chuyến đi đến một nơi khác với môi trường sống thường xuyên của con người và
ở lại đó để tham quan, nghỉ ngơi, vui chơi giải trí hay các mục đích khác ngồi các

hoạt động để có thù lao ở nơi đến với thời gian liên tục ít hơn 1 năm” ( ẫn heo
N u ễn Minh Tu 2011:06)
Ở Vi
inh

Nam, hi u lịch n

đặc i n

u lịch cũn đ

hu h

s

c n có vai ò uan

uan âm n

n hơn hì hoạ đ n

c n lớn của iới hoa h c, h i ni m

c c c nh n hi n c u đ a a:“Du lịch là một ngành kinh doanh bao

gồm các hoạt động tổ chức hướng dẫn du lịch, sản xuất, trao đổi hàng hóa và dịch
vụ của những doanh nghiệp, nhằm đáp ứng các nhu cầu về đi lại lưu trú, ăn uống,
tham quan, giải trí, tìm hiểu và nhu cầu khác của khách du lịch. Các hoạt động đó
phải đem lại lợi ích kinh tế, chính trị, xã hội thiết thực cho nước làm du lịch và cho
bản thân doanh nghiệp” (N u ễn Văn Đính, T ần Thị Minh Hòa 2009:16). Tại m c

1, điều 3, ch ơn I, Luậ Du lịch Vi

Nam năm 2017, huậ n ữ u lịch đ

c định

n hĩa nh sau: “Du lịch là các hoạt động có liên quan đến chuyến đi của con người
ngồi nơi cư trú thường xun trong thời gian khơng quá 01 năm liên tục nhằm đáp
11


ứng nhu cầu tham quan, nghỉ dưỡng, giải trí, tìm hiểu, khám phá tài nguyên du lịch
hoặc kết hợp với mục đích hợp pháp khác” (Luậ Du lịch Vi Nam 2017:01).
Nh vậ , hi u chun nhấ , u lịch h m chỉ ấ c c c hoạ đ n có li n uan
đ n u

ình con n

ời đi hỏi n o i nơi c

h ờn xu n của mình nhằm m c

đích hỏa mãn c c nhu cầu về đi lại, l u
n hi n c u, n hỉ

, ăn uốn , ham uan, i i í, ìm hi u

n , h c ậ … on m
h

đối với s

i n của nhân loại. Đối với nhiều n ớc

Vi

Nam, hi n na

uan

n , ó

u lịch l n nh inh

hần i i u

v nhân văn h
l u, h i nhậ

i n inh
uốc

o v môi

na , u lịch n

hời ian nhấ định. T on

hời ỳ h i nhậ
h

i nn

ho n

hẳn định vị í của mình
n h

iới, on đó có

mũi nh n, man lại n uồn hu n oại

vi c l m, hai h c hi u u c c n uồn l c
xã h i, nân cao đời sốn n

, i m ho n c ch h

ờn v có nhữn đón

sắc văn hóa ân

c n

ó

nhi n

ời ân, ăn c ờn

iao

i n vùn miền, nân cao ân í v

ích c c on vi c iữ ìn,

o ồn

n

c…

- Khái niệm phát triển bền vững:
Ph

i n ền vữn (sus aina le evelo men ) l

nhữn năm hậ ni n 70 của h
con n
h i

ỷ XIX v n

ời đề cậ đ n vấn đề môi

ờn v nhữn

c n đ

i về môi

Tu nhi n, hi hoa h c h

cs

n

nh h ởn đ n môi

i đấ . T ớc đó, heo uan đi m u ền hốn , h

vi c h i chịu

ờn sinh h i, ân số,

n

on
ãi hi

ờn sinh

i n hì đồn n hĩa với

i n u n, văn hóa xã h i…

i n a đời, nhận h c của con n

ha đổi ần heo hời ian với vi c hình h nh h hốn
về h

h i ni m a đời

ời về h

i n

uan đi m mới, i lý mới

i n.
Kh i ni m h

i n ền vữn đ

c Uỷ an Môi

ờn v Ph

i n h

iới đ a a năm 1987 nh sau: “Những thế hệ hiện tại cần đáp ứng nhu cầu của
mình, sao cho khơng làm hại đến khả năng các thế hệ tương lai đáp ứng các nhu
cầu của họ” ( ẫn heo N u ễn Đình Hịe 2007:31).
Năm 1992, H i n hị h

n đỉnh h

iới về môi

ờn h

ại Rio e Janei

o (B asil) đ a a h i ni m “Phát triển bền vững là phát triển kinh tế- xã hội lành
mạnh, dựa trên sự sử dụng hợp lý tài nguyên và bảo vệ môi trường, nhằm đáp ứng
12


nhu cầu của thế hệ con người hiện nay và không làm tổn hại tới các thế hệ tương
lai” ( ẫn heo Hồ B Thâm 2006:27). Từ hi h i ni m n
h

i n ền vữn đã ở h nh lý hu
n

n

h c,

ãi v có ý n hĩa n

o ồn

i n u n,

nân cao chấ l
h ớn

h

c n

i n chủ đạo của con n

uan

o v môi

a đời cho đ n na ,

n

ờn , h

cs

on hoạ đ n n hi n c u hoa
i n inh

, ổn định chính ị v

n đời sốn c n đồn . N i h m h i ni m h

ới vi c h

ời, đ

i n ền vữn

i n nhằm “thỏa mãn các nhu cầu hiện tại và không làm tổn

hại đến sự thỏa mãn các nhu cầu trong tương lai, đảm bảo sử dụng đúng mức và ổn
định các nguồn tài nguyên thiên nhiên, môi trường sống” (L Hu B 2009:81). Với
ý n hĩa đó, h
a

i n ền vữn l s

u ố: inh , xã h i v môi
N

o n

na , h
đ

i n

n cơ sở đ m

o s h i hòa iữa

ờn .

i n ền vữn l h c hu

chính s ch h

hần i i u

h

i n của con n

ời

c nhiều vấn đề man

ằn xã h i, xóa đói i m n hèo,

h

i n cố lõi, định h ớn

n ấ c c c lĩnh v c h c nhau, ó

ính o n cầu của s

o v mơi

ờn ,

h

o ồn

i n, nh cơn
n sắc văn hóa,

n u n hi n nhi n v đa ạn sinh h c… Tu nhi n, hi xã h i n
đồn

hời c c

l c ạo cho c n đồn v

ấ ổn, mâu huẩn on
v

i n u n, mơi
h

u

ình h

vấn đề cố lõi l
ởn

inh , h

đặ a cho h

a , nỗ l c h nh đ n

h iđ m

os

h

i n đồn

i n xã h i v

h

i n hì

c n lớn, â

a nhiều

i n inh , ổn định chính ị- xã h i v

ờn . Th c iễn n

i n, đòi hỏi s chun

nhi n a n

i

o v môi

o

iới nhiều h ch h c on

n hạm vi o n cầu. T on đó,
, h i hòa iữa c c m c i u: ăn

ờn .

- Khái niệm du lịch bền vững:
Giốn nh
ền vữn cũn
h

h i ni m h
hôn n ừn

ha đổi heo hời ian v

i n ền vữn . V o nhữn

ền vữn đ
c c côn

i n ền vữn , uan đi m về h
hậ ni n cuối của h

c uan âm hì nhiều nh

hoa h c

ình n hi n c u nhằm đ nh i

vữn . T on đó, h c ạn
hoại n hi m

n môi

h
ờn

n h

hôn

i n u lịch

ch ời h i ni m

ỷ XX, hi vấn đề h
iới cũn

ắ đầu i n h nh

c đ n của u lịch đ n s

i n u lịch vì m c đích inh

h

i n ền

đơn huần đã hủ

nhi n, h sinh h i v c c nền văn hóa
13

i n

n địa