giaùo vieân taï vónh höng hình hoïc 9 giaùo vieân taï vónh höng hình hoïc 9 ngaøy soaïn 23 – 04 – 06 tieát 63 §4 dieän tích maët caàu va øtheå tích hình caàu a muïc tieâu kieán thöùc hs naém chaéc coâ

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<i><b>Giáo viên : Tạ Vĩnh Hưng Hình học 9</b></i>
<i><b>Ngày soạn : 23 – 04 – 06 </b></i>

<i><b>Tiết : 63</b></i>

<b>§4. DIỆN TÍCH MẶT CẦU VA ØTHỂ TÍCH HÌNH CẦU </b>

<b>A. MỤC TIÊU:</b>

 <b>Kiến thức: - HS nắm chắc cơng thức tính diện tích mặt cầu và thể tích hình cầu .</b>

 <b>Kỹ năng : - Vận dụng thành thạo cơng thức tính diện tích mặt cầu và cơng thức tính thể tích hình cầu.</b>
 <b>Thái độ: -Thấy được các ứng dụng của các công thức trên trong đời sống thực tế.</b>

<b>B. CHUẨN BỊ :</b>

 GV : Hình cầu, hình trụ, hình nón, các bảng phụ

 HS : Ơn lại các cơng thức tính thể tích , diện tiùch xung quanh, diện tích tồn phần của hình trụ, hình nón,

hình nón cụt.

<b>C. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC: I/ Ổn định : 1ph </b>
<b> II/ Kiểm tra bài cũ : 6ph</b>
HS1:Điền vào ô trống khi quay các hình sau quanh trục d.

HÌNH VẼ

d

2,1 _3,2

a

2a d

2
2,3
1,2

d

Vật thể khơng gian
Bán kính đáy
Chiều cao
Thể tích

<b> III/ Bài mới : 36ph</b>

<i><b>Vào bài: Ta đã biết công thức tính thể tích , diện tiùch xung quanh, diện tích tồn phần của hình trụ, hình nón, hình nón cụt. Và </b></i>
<i>ở lớp dưới ta đã học cơng thức tính diện tích mặt cầu,cịn thể tích hình cầu được tính như thế nào? Chúng ta sẽ nghiên cứu </i>
<i>trong bài học hôm nay.</i>

<b>TL</b> <b>Hoạt động của thầy</b> <b>Hoạt động của trị</b> <b>Nội dung</b>

10ph <i><b>_{Hoạt động 1 : Diện tích mặt cầu}</b></i>

GV: Hãy nêu lại cơng thức tính diện tích mặt
cầu?

GV: Khẳng định và ghi công thức

GV: Aùp dụng công thức trên để giải bài toán
sau :

GV: Gọi HS đọc ví dụ (SGK/ 122)

<i>GV: Hướng dẫn HS giải bài tốn bằng sơ đồ </i>
<i>phân tích: d</i>2  S2  S1

GV: Bài toán đã cho ta biết đại lượng nào và
cần tìm đại lượng nào?

GV: Để tính đường kính của hình cầu thứ hai (
d2) ta cần biết đại lượng nào?

GV: Ta có thể tính được diện tích mặt cầu
thứ hai (S2) khơng ? vì sao?

GV: Gọi HS nêu trình tự giải bài tốn.
GV: Gọi 1 HS lên bảng trình bày bài giải
<i>Bài tập củng cố:</i>

Hãy điền vào ơ trống ở bảng sau ( __{3,14) .}

B.Kính H. cầu 0,3mm

Đ.Kính H. cầu 200km
DT m.cầu 484,37dm2

HS: Nêu cơng thức
S = 4



R2_{hay S =}



_d2

HS: Đọc đề bài
HS: Biết : Sm. cầu 1;

Sm. caàu 2 = 3. Sm. câù 1

Cần tìm : d2 = ?

HS: cần biết Sm. cầu 2

HS: Ta tìm được Sm. cầu 2 vì :

Sm. câù 2 = 3. Sm. cầu 1

HS: nêu trình tự giải bài tốn.

<i>HS: Lên bảng trình bày HS: Làm </i>
<i>trên phiếu học tập cá nhân</i>

<i><b>1) Diện tích mặt cầu </b></i>

(R là bán kính, d là đường kính
của mặt cầu)

<i>Ví dụ : (122/ SGK)</i>
<i>Giải</i>

Gọi d là độ dài đường kính của
mặt cầu thứ hai, ta có:

 _.d2_{= 3.36 = 108.}

 d2_

108

3,14_{ 34,39}

Vaäy d  5,86 cm

S = 4



R

2

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

GV: Gọi một vài em kiểm tra bài giải và hỏi:
Dựa vào đâu để ta tính được bán kính khi biết
diện tích mặt cầu?

<i>GV : Qua bài tốn trên ,ta thấy:Nếu biết R </i>
<i>hoặc d thì ta tính được diện tích mặt cầu và </i>
<i>ngược lại nếu biết diện tích mặt cầu ta tính </i>
<i>được R và d.</i>

<i><b>Ta đã biết cơng thức tính diện tích mặt cầu . </b></i>
<i><b>Vậy cơng thức tính thể tích hình cầu được </b></i>
<i><b>tính như thế nào? Ta nghiên cứu phần sau.</b></i>

HS: Từ công thức : S = 4



R2

 R2₌

4.

<i>S</i>



Hay S =



d2_{ d}2₌

<i>S</i>



16ph <i><b>_{Hoạt động 2 :Thể tích hình cầu}</b></i>

<i> GV :Giới thiệu vật dụng để thực hành cho HS</i>
<i><b>.Tiến trình thực hành của GV:</b></i>

GV: Thả hình cầu vào trong hình trụ và đổ
nước vào cho đầy bình.

GV: Em có nhận xét gì về thể tích nước(Vnước)

trong bình và thể tích hình cầu (VH cầu) đối với

thể tích hình trụ (VH trụ) ?

<i>GV : Lấy quả cầu ra khỏi hình trụ.</i>
GV: Hãy xác định chiều cao của cột nước
bằng mấy phần chiều cao của hình trụ?
GV:Vậy Vnước bằng mấy phần VH trụ?

GV : Như vậy VH cầu bằng mấy phần VH trụ ?

GV: Từ đó em hãy tính VH cầu ?

GV : Chốt lại cơng thức tính VH cầu vàghi bảng

GV: Aùp dụng bài toán trên để giải bài toán
sau:

GV: Gọi HS đọc ví dụ (SGK/124)

<i>GV: Hướng dẫn HS giải bài tốn bằng sơ đồ </i>
<i>phân tích:</i>

Vnước VH. cầu  d

GV: Bài toán đã cho ta biết đại lượng nào và
cần tìm đại lượng nào?

GV: Để tính Vnước ta cần biết đại lượng nào?

GV: Ta có thể tính được VH. cầu khơng ? vì sao?

GV: Gọi HS nêu trình tự giải bài tốn.
GV: Treo bảng phụ có bài giải mẫu lên bảng.
<i>Bài tập củng cố:</i>

Hãy điền vào ô trống ở bảng sau:
Loại

bóng

Quả

b. gôn

Quả
ten
-níc

Quả
b. bàn

Quả
bi – a
Đường

kính _(mm)42,7 _(mm)40
Đ.dài

Đ.tròn 20.41_(cm)

<b>HS: V</b>nước + VH cầu = VH trụ

HS: chiều cao của cột nước bằng

1
3

chiều cao của hình trụ.
HS: Vnước =

1
3_V_{H trụ}

HS: VH cầu =

2
3 _V_{H trụ}

HS: VH cầu =

3 3

2 4

.2 R .R

3



3



HS: Đọc đề bài.

HS: Cho biết: dh. cầu = 22cm;

Vnước =

2
3 _V_{H. caàu}

Cần tìm: Vnước = ?

HS: Cần biết VH. cầu

HS: Ta tính được VH. cầu vì :

dh. cầu = 22cm

HS : Nêu trình tự giải bài tốn.
HS: Xem bài giải mẫu

<i>HS: Làm trên phiếu học tập nhóm</i>

<i><b>2) Thể tích hình cầu</b></i>

Cơng thức tính thể tích hình cầu
bán kính R:

<i>Ví dụ: (124/ SGK)</i>
<i>Giải</i>

Thể tích hình cầu:
V =

3

4

.R

3



₌

3

1

.

6



<i>d</i>

Lượng nước ít nhất cần phải có
Vn=

3

3

. (2, 2)

3,71

2 6





(dm3₎

= 3,71( l)

3

4

.R

3

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

lớn

T.tích 519.28mm3

GV: Gọi một vài em kiểm tra bài giải và hỏi:
Dựa vào đâu để ta tính được bán kính khi biết
thể tích hình cầu?

<i>GV: Như vậy khi biết bán kính hoặc đường </i>
<i>kính hình cầu ta tính được thể tích hình cầu . </i>
<i>Ngược lại nếu biết thể tích hình cầu cầu ta </i>
<i>tính được bán kính và đường kính hình cầu .</i>

HS: Từ cơng thức :
V =

3

4 _.R

3 _{ R}3₌

3.
4.

<i>V</i>



10ph <i><b>_{Hoạt động 3: Củng cố:}</b></i>
<i><b>Bài 32/130(SBT)</b></i>

GV: Dùng bảng phụ viết đề bài.
GV: Kiểm tra kết quả của các nhóm

<i><b>Bài tốn: Một hình cầu được đặt khít vào </b></i>
trong một hình trụ , một hình nón có các kích
thước cho trong hình vẽ.

a) Hãy điền vào ô trống

b) Tìm mối liên hệ giữa Vh. trụ, Vh. nón, Vh, cầu

GV : Kiểm tra tính đúng đắn của hệ thức bằng
thực hành thực tế

HS: Làm trên phiếu học tập nhóm.
HS: Làm trên phiếu học tập cá nhân.

Thể tích hình trụ
Thể tích H.cầu
Hiệu thể tích H. trụ
và H. cầu

Thể tích H.nón

<i><b>Bài 32/130(SBT)</b></i>
+ Chọn câu (B)

<i><b>Bài tốn</b></i>

a) Vh. cầu =
3

4

.

3<i>r</i> _(cm3₎

Vh. truï =
3

<i>2 r</i> _(cm3₎

Vh. trụ - Vh, cầu =
3

2

3<i>r</i> _(cm3

Vh. noùn =
3

2

3<i>r</i> _(cm3₎

b) Vh. nón = Vh. trụ - Vh, cầu

<b> IV/ Hướng dẫn về nhà : 2ph</b>
+ Ôn lại các cơng thức tính diện tích và thể tích các hình đã học

+ Làm các bài tập : 32, 35/126 SGK ; 28, 30, 31/ 129, 130 SBT
<b>Rút kinh nghiệm:</b>

O_{r cm}

O
r cm

2 r

</div>

<!--links-->