Chăm sóc sức khỏe ban đầu TE

Chăm sóc sức khỏe ban đầu cho trẻ
em

TS.BS. Nguyễn Thị Thanh Mai
Bộ môn Nhi


Mục tiêu


Trình bày được khuyến cáo – định nghĩa – nội dung của chăm sóc sức khỏe ban đầu



Nhận định được tình hình bệnh tật và tử vong trẻ em ở Việt Nam



Trình bày được 7 biện pháp ưu tiên trong nội dung cơ bản của chiến lược chăm sóc sức khor ban đầu
trẻ em Việt Nam ( GOBIFFF)



Xác định được mục tiêu của sức khỏe trẻ em 2010 – 2020



Liệt kê các chương trình quốc gia về chăm sóc sức khỏe trẻ em


Định nghĩa và khái niệm

Sức khỏe
là gì?


WHO (19-22/7/1946)
Định nghĩa về SỨC KHỎE:
Sức khỏe là trạng thái hoàn toàn thoải
mái về thể chất, tâm thần và xã hội,
chứ khơng đơn thuần là khơng có
bệnh tật


ĐỊNH NGHĨA SỨC KHỎE

Tuyên ngôn Alma – Ata nhấn mạnh:

Sức khỏe là một quyền con người cơ bản và việc đạt mục tiêu sức khỏe cao
nhất là mục tiêu xã hội, tồn cầu quan trọng nhất, địi hỏi sự tham gia của
tồn xã hội, của nhiều ngành chứ khơng phải riêng ngành y tế


Một số vấn đề…


Quyền được chăm sóc sức khỏe



Sự mất cân bằng về kinh tế xã hội giữa các khu vực – vùng miền – giữa các

quốc gia ?



Xây dựng chiến lược về y tế như thế nào để đáp ứng sự cơng bằng trong
chăm sóc sức khỏe ?


Là chăm sóc SK thiết yếu, nhằm giải quyết những vấn đề sức khỏe có tính phổ biến và quan trọng của

•

Phải có sự tham gia của mỗi cá nhân, cộng đồng

•
•

CSSKBĐ

CSSKBĐ
Phải dựa trên những kỹ thuật thích hợp có cơ sở khoa học

CSSKBĐ

cộng đồng

Khái niệm về CSSKBĐ
•
•

Là nhằm góp phần thực hiện công lý và công bằng xã hội
Giảm đi sự chênh lệch giữa người có thể tiếp cận với cấp chăm sóc y tế thích hợp và người không thể


Nội dung của CSSKBĐ
1. Giáo dục sức khỏe
2. Cung cấp thực phẩm và dinh dưỡng hợp lý
3. Cung cấp đầy đủ nước sạch & thanh khiết môi trường
4. Mở rộng tiêm chủng phịng bệnh nhiễm khuẩn quan trọng
5. Chăm sóc bà mẹ & trẻ em, bao gồm KHHGĐ
6. Phòng ngừa & kiểm soát những bệnh dịch địa phương
7. Điều trị hợp lý những bệnh & chấn thương thông thường
8. Đẩy mạnh sức khỏe tâm thần và thuốc thiết yếu


Tình hình tử vong trẻ em trên thế giới

Có xu
hướng
giảm
rõ rệt


Tình hình tử vong trẻ em trên thế giới


Tình hình tử vong trẻ em trong khu vực


Nguyên nhân chính gây tử vong trẻ em dưới 5 tuổi trên toàn cầu

( năm 2000)


Mơ hình bệnh tật trẻ 0 – 27 tuổi trên toàn cầu


Mơ hình bệnh tật trẻ 1 – 5 tuổi trên toàn cầu


Nội dung CSSKBĐ cho trẻ em
năm 2000 - 2020
Dựa vào tình hình sức khoẻ và bệnh tật của trẻ em ở các nước đang phát triển,
UNICEF đề ra 7 ưu tiên nhi khoa:

GOBIFFF
7 ưu tiên nhằm giải quyết những vấn đề về tử vong và bệnh tật ở trẻ em: Suy DD, tiêu
chảy, các bệnh nhiễm khuẩn…


7 ưu tiên nhi khoa trong CSSKBĐ

1. G – Growth chart
Biểu đồ tăng trưởng
2. O – Oral rehydration therapy Bù dịch theo đường
uống điều trị tiêu chảy.
3. B – Breat feeding Bú sữa mẹ
4. I – Immunization
Tiêm chủng
5. F – Family planning

Kế hoạch hoá GĐ

6. F – Femal education Giáo dục kiến thức nuôi con
cho bà mẹ
7. F – Food supply

Cung cấp thực phẩm


Thách thức
Đối với sức khỏe trẻ em Việt Nam

- Sự khác biệt về tỉ lệ tử vong trẻ em dưới 5 tuổi
+ giữa các khu vực Giàu – Nghèo không giảm
+ giữa dân tộc Kinh và thiểu số giảm ít

- Tử vong sơ sinh vẫn chiếm tỷ lệ cao nhất trong số tử vong trẻ em
- Tỷ lệ tử vong sơ sinh giảm chậm
- Tỷ lệ tử vong trẻ em trong 24 giờ nhập viện vẫn còn cao ( 24% - 65%)


Dinh dưỡng và nuôi con bằng sữa mẹ



Tỷ lệ SDD thể thấp còi cao:
Việt Nam là một trong 36 nước chiếm 90% tổng số suy dinh dưỡng thể còi cọc trên thế giới



Tỷ lệ bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu thấp: 17%



Tỷ lệ trẻ bú sớm trong vòng giờ đầu sau sinh: 55%

-

70% ở miền núi

30% ở đồng bằng


Mục tiêu sức khoẻ TE Việt Nam
Theo nghị định 37 ký 26/6/1996 của Chính phủ



Giảm tỷ lệ tử vong trẻ dưới 1 tuổi xuống

35‰ vào năm 2000 và 10 ‰ – 15 ‰ vào năm 2020.
- Giảm tỷ lệ trẻ SDD trẻ dưới 5 tuổi xuống 30 % năm 2000 và 10 % năm
2020.
-

Chiều cao trung bình của nam 165 cm, nữ 155 cm vào năm 2020


Mục tiêu sức khoẻ TE Việt Nam

- Thanh toán các rối loạn do thiếu Iot vào năm 2005, tỷ lệ trẻ 8-12 tuổi bị bướu cổ
dưới 5 %.



Thanh toán bệnh bại liệt, uốn ván sơ sinh vào năm 2000



Thanh toán cơ bản bệnh dại, sốt rét, tả, thương hàn, dịch hạch, viêm gan B,
viêm não Nhật Bản vào năm 2020.


Các chương trình quốc gia chăm sóc sức khoẻ
trẻ em
- Chương trình chống SDD
- Chương trình phịng chống các bệnh NKHH cấp (ARI)
- Chương trình phịng chống tiêu chảy cấp(CDD)
- Chương trình tiêm chủng mở rộng
- Chương trình phịng chống thiếu máu
- Chương trình phịng chống sốt rét, bệnh lao.


Các chương trình quốc gia chăm sóc sức khoẻ
trẻ em
- Chương trình phịng chống HIV

- CT phịng, hạ thấp tỷ lệ tử vong chu sinh
- Chương trình phịng thấp.
- CT phịng chống thiếu yếu tố vi chất

- Chương trình phục hồi chức năng trẻ tàn tật dựa vào cộng đồng
- Chương trình lồng ghép và xử trí bệnh phổ biến ở trẻ em (IMCI).


Các thành tựu về cải thiện
sức khỏe trẻ em


Giảm tỷ lệ tử vong trẻ em


Tử vong trẻ em từ 1990 - 2012

Nguồn: Tổng cục Thống kê