tuaàn 01 tröôøng thcs löông theá vinh giaùo aùn ñòa 6 baøi môû ñaàu i muïc tieâu 1 kieán thöùc cho hoïc sinh böôùc ñaàu hieåu ñöôïc muïc ñích cuûa vieäc hoïc taäp moân ñòa lí trong nhaø tröôøng phoå t

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (524.01 KB, 106 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

BAØI MỞ ĐẦU

I. MỤC TIÊU :

1. Kiến thức : Cho học sinh bước đầu hiểu được mục đích của việc học tập mơn địa lí trong nhà 
trường phổ thơng.

2. Kĩ năng : Bước đầu nắm được cách học tập môn địa lí qua những kĩ năng quan sát, kĩ năng sử
dụng bản đồ, quả địa cầu và biết vận dụng kiến thức vào thực tế cuộc sống.

3. Thái đo ä : Gây cho các em có hứng thú học tập bộ mơn.
II .ĐỒ DÙNG DẠY HỌC VÀ TƯ LIỆU CẦN THIẾT :
GV :+ Nghiên cứu bài, SGK, SGV.

+ Quả địa cầu, bản đồ thế giới

+ Söu tầm một số tranh ảnh địa hình, phong cảnh

HS :Xem trước SGK và sưu tầm một số tranh ảnh về phong cảnh.
III. TIẾN TRÌNH BÀI GIẢNG :

NỘI DUNG GIÁO VIÊN HOÏC SINH

1. Ổn định (1 phút )
2. Bài cũ ( 5 phút )
3. Bài mới : (35 phút )

1 NỘI DUNG CỦA

MÔN ĐỊA LÍ Ở LỚP 6 :
-Tìm hiểu về Trái Đất :
+ Hình dáng, vị trí, kích
thước của Trái Đất
+ Sự vận động của Trái
Đất sinh ra vô số các
hiện tượng thường gặp
trong cuộc sống hằng
ngày.

Hoạt động 1 :

Gv : Kiểm diện học sinh

Gv: Kiểm tra dụng cụ học tập của học
sinh

Gv: giới thiệu bài mới : Các em đã
được làm quen với kiến thức địa lí ở
bậc tiểu học, bắt đầu vào lớp 6 địa lí
sẽ là một mơn học riêng trong nhà
trường.Vậy học địa lí là học những vấn
đề gì? Và để học tốt mơn địa lí thì cần
phải có cách học như thế nào? Trong
tiết học đầu tiên này sẽ giúp cho các
em hiểu rỏ các vấn đề trên.

Hoạt đợng 2 :( 20 phút )

Gv : Yêu cầu học sinh đọc sgk trang 3

mục 1

Hỏi : Mơn địa lí 6 học những nội dung
nào ?

Hỏi : Tìm hiểu về những nội dung nào
của Trái Đất ?

Học sinh báo cáo só số

Học sinh nghe gv giới thiệu
bài mới.

Hs : đọc sgk mục 1 trang 3
Hs : Học về Trái Đất, bản
đồ,các thành phần tự nhiên
cấu tạo nên Trái Đất.

Hs :Học về hình dáng, vị trí,
kích thước của Trái Đất và
sự vận động của Trái Đất
sinh ra vô số các hiện tượng
thường gặp trong cuộc sống
hằng ngày.

NOÄI DUNG GIÁO VIÊN HỌC SINH

Hỏi : Hãy kể một vài hiện tượng tự Học sinh thảo luận nhóm và

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

- Học về các thành phần

tự nhiên cấu tạo nên
Trái Đất.

- Học về bản đồ, cách sử
dụng bản đồ.

- Rèn luyện kĩ năng cơ
bản về bản đồ,kĩ năng
thu thập, phân tích và sử
lý thơng tin .

2 CẦN HỌC MƠN ĐỊA 
LÍ NHƯ THẾ NÀO ?
- Biết sử dụng sách giáo
khoa.

nhiên thường gặp trong cuộc sống
hàng ngày mà em biết ?

Trực quan :xem bản đồ thế giới- quả
địa cầu – một số tranh ảnh địa hình
Hỏi :Ở những vùng khác nhau, thì địa
hình của bề mặt Trái Đất như thế nào
Hỏi : con người sinh sống và hoạt động
như thế nào trên mỗi vùng địa hình
khác nhau đó ?

Gợi ý :

+ Cách thức sinh sống và hoạt động

sản xuất của người vùng núi ? vùng
đồng bằng ? vùng ven biển ?

+ ĐKTN như thế nào ?( đất, nước, sinh
vật, khí hậu )

+ Hãy nêu lên ví dụ về sự khác nhau
đó ?

Hỏi : Ngồi việc học về vị trí hình
dạng kích thướcvà sự vận động của
Trái Đất các em còn học về nội dung
nào của Trái Đất?

Hỏi : Muốn xác định vị trí của bất kì
một quốc gia nào trên thế giới ta dựa
vào đâu ?

Hỏi : Ngoài việc học tập những nội
dung cơ bản, mơn địa lí rèn luyện cho
các em những kĩ năng nào ?

Chuyển ý :Để nắm được nội dung cũng
như thao tác cơ bản về bản đồ một
cách vững chắc thì các em cần phải có
phương pháp học tập như thế nào ?
Hoạt động 3:( 15 phút )

Hỏi: Để học tốt bộ mơn địa lí,các em
cần phải có cách học như thế nào ?

trả lời câu hỏi trong 2 phút
Đại diện nhóm trình bày
Nhóm khác nhận xét

Ở mỗi vùng khác nhau thì
có đặc điểm địa hình khơng
giống nhau.

Hs: thảo luận nhóm và trả
lời trong 2 phút

Đại diện nhóm trình bày
Nhóm khác nhận xét,bổ
sung

Hs: Học về các thành phần
tự nhiên cấu tạo nên Trái
Đất đó là đất đá, khơng khí,
nước, sinh vật…. Cũng như
đặc điểm riêng của chúng.
Hs :Dựa vào bản đồ, quả
địa cầu.

Hs : Rèn luyện những kĩ
năng về bản đồ, kĩ năng thu
thập, phân tích , xử lí thơng
tin, kĩ năng giải quyết vấn
đề cụ thể…

Hs thảo luận nhóm và trả
lời trong 2 phút

Đại diện nhóm trình bày
Nhóm khác nhận xét bổ
sung.

NỘI DUNG GIÁO VIÊN HỌC SINH

- Biết quan nsát khai
thác kiến thức trên hình
vẽ, tranh ảnh, lược đồ,

Gợi ý : + SGK dùng để làm gì ?
+ Kênh hình trong SGK dùng
để làm gì ?

Đọc và trả lời câu hỏi và
bài tập

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

biểu đồ,bản đồ…để trả
lời các câu hỏi và bài
tập.

- Chịu khó theo dõi sách
báo,nghe đài,xem
truyền hình, sưu tầm
tranh ảnh có liên quan
đến nội dung bài học.
- Liên hệ những điều đã

học vào thực tế cuộc
sống.

Gv : Các sự vật hiện tượng địa lí khơng
phải lúc nào cũng xảy ra trước mắt
chúng ta .

Hỏi : muốn quan sát giải thích các hiện
tượng địa lí đó, ta dựa vào đâu ?

Hỏi : Để nhớ lâu kiến thức, kĩ năng địa
lí ta cịn có những phương pháp nào
khác ?

trên kênh hình.

Hs thảo luận nhóm trong 2
phút và đại diện nhóm trả
lời câu hỏi.

Hs nhóm khác nhận xét bổ
sung ( nếu có )

Hs : Gắn những cái đã học
vào thực tiễn

Quan sát các sự vật hiện
tượng xảy ra xung quanh
mình để tìm cách giải thích
chúng.

4. Kiểm tra đánh giá :( 2 phút )

+ Môn địa lí ở lớp 6, giúp các em hiểu biết được những vấn đề gì ?

+ Để học tập tốt mơn địa lí 6, các em cần phải có những phương pháp học như thế nào ?
5. Hoạt động nối tiếp :( 2 phút )

Xem lại bài và trả lời các câu hỏi 1,2 SGK trang 4

+ soạn trước bài 1 “ VỊ TRÍ, HÌNH DẠNG VÀ KÍCH THƯỚC CỦA TRÁI ĐẤT”
+ Tìm đọc các tư liệu : bí mật về vũ trụ.

+ Sưu tầm những tài liệu, tranh ảnh về Trái Đất

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

BÀI 1:

VỊ TRÍ, HÌNH DẠNG

VÀ KÍCH THƯỚC CỦA TRÁI ĐẤT

I MỤC TIÊU :

1. Kiến thức :

+ Nắm được tên các hành tinh trong hệ mặt Trời. Biết một số đặc điểm của hành tinh Trái Đất
như : Hình dạng, vị trí, kích thước……

+ Nắm được các khái niệm kinh tuyến, vĩ tuyến, kinh tuyến gốc, vĩ tuyến gốc và biết được công
dụng của chúng.

2. Kĩ năng :Xác định được các đường kinh tuyến, vĩ tuyến, kinh tuyến gốc, vĩ tuyến gốc,nửa cầu
Bắc, nửa cầu Nam trên quả địa cầu .

3. Thái độ :Xác định được tất cả mọi địa điểm trên Trái Đất dựa vào hệ thống kinh, vĩ tuyến.
II. ĐỒ DÙNG DẠY HỌC VAØ TƯ LIỆU CẦN THIẾT :

Gv:+ Nghiên cứu bài, SGK, SGV

+ Quả địa cầu.Tranh các hành tinh trong hệ mặt trời.
+ Hình 2, 3 SGK trang 7

Hs : Tập ghi. SGK và sưu tầm một số tranh ảnh tài liệu nói về Trái Đất.
III. TIẾN TRÌNH BÀI GIẢNG :

NỘI DUNG GIÁO VIÊN HỌC SINH

1 Ổn định (1 phút)
2 Bài cũ ( 5 phút )

3 Bài mới :(30 phút )

Hoạt động 1 :
Gv: kiểm diện

Gv: Yêu cầu 2 học sinh lần lượt trả lời 
các câu hỏi sau :

+ Mơn địa lí 6 giúp các em hiểu những
nội dung gì ?

+ Phương pháp học tốt mơn địa lí 6 ?
Gv : chuẩn xác kiến thức. Đánh giá cho
điểm .

Gv: giới thiệu bài :Trong vũ trụ bao la, 
Trái Đất là một hành tinh xanh trong
hệ mặt trời, cùng quay quanh mặt trời,
với Trái Đất còn có 8 hành tinh khác
với kích thước, màu sắc đặc điểm khác
nhau. Tuy rất nhỏ nhưng Trái Đất là
hành tinh duy nhất có sự sống trong hệ
Mặt Trời.

Hs : báo cáo só số

2 học sinh lần lượt trả lời 2
câu hỏi trên.

Học sinh khác nhận xét. Bổ
sung (nếu có)

Học sinh nghe

NỘI DUNG GIÁO VIÊN HỌC SINH

1 VỊ TRÍ CỦA TRÁI 
ĐẤT TRONG HỆ MẶT 
TRỜI :

Hoạt động 2 :

Trực quan :Xem hình 1 SGK trang 6 :
Gv: giới thiệu khái quát Hệ Mặt trời H1
người đầu tiên tìm ra hệ mặt trời là

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

Trái Đất nằm ở vị trí thứ
ba trong số 9 hành tinh
theo thứ tự xa dần Mặt
Trời

2 HÌNH DẠNG, KÍCH 
THƯỚC CỦA TRÁI 
ĐẤT VÀ HỆ THỐNG 
KINH, VĨ TUYẾN :
Trái Đất có dạng hình
cầu và có kích thước rất
lớn.

Nicơlai- Cơpécnic (1473 – 1543 )
Hỏi :có mấy hành tinh trong hệ Mặt 
trời ?

Hỏi: Các hành tinh chuyển động như 
thế nào ?

Hỏi:Ngôi sao lớn tự phát ra ánh sáng 
là hành tinh nào ?

Gv : Mặt trời cùng 9 hành tinh quay 
quanh nó gọi là hệ Mặt trời. Gv mở

rộng về hệ ngân hà, hệ vũ trụ…
Hỏi :Trái Đất nằm ở vị trí thứ mấy 
trong 9 hành tinh theo thứ tự xa dần
Mặt Trời ?

Nâng cao :Nếu Trái Đất nằm ở vị trí 
khác nó cịn là thiên thể duy nhất có sự
sống trong hệ Mặt Trời không ? Tại
sao ?

Gv: “ Khoảng cách từ Trái Đất đến 
Mặt Trời là 150 triệu km khoảng cách
này vừa đủ để nước tồn tại ở thể lỏng
rất cần thiết cho sự sống.”

Chuyển ý :Biết được vị trí của Trái Đất
vậy Trái Đất có hình dạng kích thước
như thế nào?

Hoạt động 3 :(23 phút )

Trực quan :Xem ảnh Trái Đất SGK 
trang 5 :( xem thuật ngữ ảnh vệ tinh
SGK trang 84)

Hỏi :Trái Đất có hình dạng như thế 
nào ?

Gv: nhấn mạnh sự khác nhau giữa 
hình trịn và hình cầu.

Trực quan :Xem H2 SGK trang 7 
Hỏi: độ dài bán kính và đường xích 
đạo của Trái Đất?

Hỏi : So sánh kích thước của Trái Đất

Có 9 hành tinh trong hệ Mặt
Trời là :Sao thuỷ, sao kim,
Trái Đất, Sao Hoả, Sao
Mộc, Sao Thổ, Thiên vương,
Hải Vương, Diêm Vương.
+ 9 hành tinh này chuyển
động quanh một ngôi sao
lớn tự phát ra ánh sáng.
+ Ngôi sao tự pphát ra ánh
sáng chính là Mặt Trời.
+ Trái Đất nằm ở vị trí thứ 9
trong các hành tinh theo thứ
tự xa dần Mặt Trời.

+ Học sinh thảo luận nhóm
trong 2 phút sau đó đại diện
nhóm trình bày học sinh
nhóm khác nhận xét bổ
sung.

Hs : Trái Đất có dạng hình
cầu

Hs: Kích thước của Trái Đất
nhỏ hơn so với kích thước
của Mặt Trời.

NỘI DUNG GIÁO VIÊN HỌC SINH

Với kích thước của Mặt Trời ? ( xem
bài đọc thêm SGK trang 8 )

Trực quan : xem quả địa cầu

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

Quả địa cầu là mô hình 
thu nhỏ của Trái Đất.
Kinh tuyến :là những 
đường dọc nối liền từ
cực Bắc xuông cực Nam

Kinh tuyến gốc : là kinh 
tuyến đi qua đài thiên
văn Grin Uýt ở ngoại ô
thành phố Luân Đôn
( Anh ).Được đánh số 00.

Vĩ tuyến : là những vòng
tròn nằm song song với
Xích Đạo

chúng là chổ tiếp xúc của các đầu trục
tưởng tượng của Trái Đất với bề mặt
của nó.

Hỏi : Quả địa cầu là gì ?

Hỏi :hãy cho biết các đường nối liền từ
cực Bắc đến cực Nam trên quả địa cầu
là những đường nào?

+ Nếu trên quả địa cầu nếu cách
nhau10 vẽ một kinh tuyến thì có bao 
nhiêu kinh tuyến ?

+ Nếu trên quả địa cầu nếu cách
nhau100 vẽ một kinh tuyến thì có bao 
nhiêu kinh tuyến ?

Gv: Để đánh số các kinh tuyến trên 
Trái Đất người ta phải chọn một kinh
tuyến làm gốc, căn cứ vào kinh tuyến
đó biết được các kinh tuyến khác.
Hỏi: Người ta chọn kinh tuyến nào làm
kinh tuyến gốc? Đánh số bao nhiêu độ
+ Yêu cầu hs lên QĐC xác định KTG ?
+ Bên trái kinh tuyến gốc có bao nhiêu
kinh tuyến ? Đó là kinh tuyến nào?
+ Bên phải kinh tuyến gốc có bao
nhiêu kinh tuyến ? đó là kinh tuyến
nào ?

+ Đối diện với kinh tuyến gốc 00 là 
kinh tuyến bao nhiêu độ ?

Trực quan Xem QĐC+H3 SGKtrang 7
Hỏi :Những vòng tròn trên QĐC vng
gốc với kinh tuyến là những đường gì ?
+ Nếu mỗi vĩ tuyến cách nhau 10 thì 
trên QĐC từ cực Bắc xuống cực Nam
có tất cả là bao nhiêu vĩ tuyến ?

Quả địa cầu là mơ hình thu
nhỏ của Trái Đất.

Hs : Những đường nối liền
từ cực Bắc xuống cực Nam
trên quả địa cầu là những
đường kinh tuyến.

Hs: Nếu trên quả địa cầu
cách nhau 10 vẽ một kinh 
tuyến thì có tất cả là 360
kinh tuyến.

Hs : Nếu cách nhau 100 vẽ 
một kinh tuyến thì có 36
kinh tuyến

Hs : Kinh tuyến đi qua đài
thiên văn Grin uýt ở ngoại
ô thành phố Luân Đôn
( nước Anh ) làm kinh tuyến
gốc và được đánh số 00.

Hs : Bên trái kinh tuyến gốc
có 180 kinh tuyến. Đó là
những kinh tuyến Tây ( nửa
cầu Tây)

Hs : Bên phải kinh tuyến
gốc có 180 kinh tuyến. Đó
là những kinh tuyến Đông.
( nửa cầu Đông )

Hs: Đối diện với kinh tuyến
gốc là kinh tuyến 1800.
Hs : Những vịng trịn vng
gốc với kinh tuyến là những
đường vĩ tuyến.

NỘI DUNG GIÁO VIÊN HỌC SINH

Vĩ tuyến gốc : là đường 
Xích Đạo. Được đánh số
00.

Gv: Để tiện cho việc xác định các vĩ 
tuyến người ta chọn một vĩ tuyến làm
gốc.

Hỏi : Chọn vĩ tuyến nào làm vĩ tuyến 
gốc ? Đánh số bao nhiêu độ?

+ Xác định vĩ tuyến gốc trên QĐC

+ Từ vĩ tuyến gốc lên cực Bắc có bao
nhiêu vĩ tuyến ? đó là nửa cầu nào ?

Hs: Nếu cách nhau 10 vẽ 
một vó tuyến thì có tất cả là
181 vó tuyến.

Hs: Vịng trịn lớn nhất chia
QĐC làm 2 phần bằng nhau
là vĩ tuyến gốc. Được đánh
số 00.

</div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>

xác định trên QĐC ?

+ Từ vĩ tuyến gốc xuống cực Nam có
bao nhiêu vĩ tuyến ? đó là nửa cầu nào
xác định trên QĐC ?

Hỏi : Các đường kinh tuyến, vĩ tuyến 
có cơng dụng gì trong thực tế cuộc
sống?

Bắc có 90 vĩ tuyến. (nửa
cầu Bắc )

Hs : Từ vĩ tuyến gốc xuống
cực Nam có 90 vĩ tuyến.
( nửa cầu Nam)

Hs : Nhờ có hệ thống kinh

vĩ tuyến mà xác định được
mọi địa điểm trên Trái Đất
một cách dễ dàng.

4. Kiểm tra đánh giá :

+ Kinh tuyến vĩ tuyến là những đường như thế nào ?
+ Thế nào là kinh tuyến, vĩ tuyến gốc ?

1. Hoạt động nối tiếp :

+ Xem lại bài, làm bài tập 1,2 SGK trang 8.
+ Soạn trước bài 2 “ bản đồ cách vẽ bản đồ”

BAØI 2 :

BẢN ĐỒ .CÁCH VẼ BẢN ĐỒ

I MỤC TIÊU :

1. Kiến thức : Trình bày được khái niệm về bản đồ và một vài đặc điểm của bản đồ được vẽ 
theo các phương pháp chiếu đồ khác nhau .

2. Kĩ năng : biết được một số việc phải làm khi vẽ bản đồ, thu thập thơng tin về các đối tượng 
địa lí. Biết cách chuyển mặt cong của Trái Đất lên mặt phẳng của giấy, thu nhỏ khoảng cách,
dùng kí hiệu để thể hiện các đối tượng địa lí.

KÝ DUYỆT

</div>
(8)<div class='page_container' data-page=8>

3. Thái độ : Thấy được tầm quan trọng của bản đồ trong học tập địa lí và trong đời sống.

II. ĐỒ DÙNG DẠY HỌC VAØ TƯ LIỆU CẦN THIẾT :

Gv: + Nghiên cứu bài – SGK – SGV

+ Quả địa cầu – Bản đồthế giới – Bản đồ nửa cầu.
Hs: Tập ghi – SGK và xem trước bài mới.

III. TIẾN TRÌNH BÀI GIẢNG :

NỘI DUNG GIÁO VIÊN HỌC SINH

1 Ổn định (1 phút )
2 Bài cũ :( 5 phút )

3 Bài mới : ( 32 phút )

Hoạt động 1 :

Giáo viên kiểm diện

Hỏi: Trình bày các khái niệm kinh
tuyến, vó tuyến ? Hãy xác định kinh
tuyến 200T, 400 Đ, vó tuyến 300B, 
500N trên QĐC ?

Hỏi: Người ta chọn đường nào làm
kinh tuyến gốc ? Kinh tuyến đối diện
với kinh tuyến gốc là kinh tuyến bao
nhiêu độ ? xác định trên QĐC ?
Gv: Nhận xét – cho điểm

Gv : giới thiệu bài mới :

Trong tiết trước ta đã nắm được hệ
thống kinh, vĩ tuyến để xác định bất
kì một địa điểm nào đó trên QĐC
hay trên Bản đồ, đặc biệt là trong
cuộc sống hiện đại, bất kể là trong
xây dựng đất nước, quốc phịng, vận
tải, du lịch… đều khơng thể thiếu bản
đồ, Vậy bản đồ là gì ? Muốn sử dụng
chính xác bản đồ, ta cần phải biết
các nhà địa lí làm thế nào để vẽ được
bản đồ .

Hs: báo cáo só số

Hs 1 : trình bày và xác định
trên QĐC

Hs 2 : trình bày và xác định
trên QĐC

Hs khác nhận xét câu trả lời
của bạn.

Hs nghe giáo viên giới thiệu
bài

NỘI DUNG GIÁO VIÊN HỌC SINH

1 VẼ BẢN ĐỒ LÀ BIỂU 
HIỆN MẶT CONG HÌNH
CẦU CỦA TRÁI ĐẤT 
LÊN MẶT PHẲNG CỦA 
GIẤY.

- Vẽ bản đồ là biểu hiện
mặt cong hình cầu của
Trái đất lên mặt phẳng
của giấy bằng các
phương pháp chiếu đồ

Hoạt động 2 :( 20 phút )

Trực quan : Xem bản đồ thế giới và 
QĐC

Hỏi : Em có nhận xét gì về hình dáng
các lục địa trên bản đồ thế giới và
trên QĐC ?

Gợi ý : Chúnh có những điểm nào 
giống nhau và khác nhau ?

Hỏi: Để dàn từ mặt cong của Trái 
Đất lên mặt phẳng của giấy các nhà
địa lí cần phải làm gì ?

Hs : Xem bản đồ thế giới và 
QĐC.

Hs : Giống nhau : là hình ảnh 
thu nhỏ của thế giới hoặc các
lục địa.

Khác nhau : Bản đồ vẽ
trên mặt phẳng, QĐC vẽ trên
mặt cong.

</div>
(9)<div class='page_container' data-page=9>

khaùc nhau.

- Bản đồ : là hình vẽ
thu nhỏ trên giấy tương
đối chính xác về một
khu vực hay toàn bộ bề
mặt Trái Đất.

- Các vùng đất biểu hiện
trên bản đồ đều có sự
biến dạng so với thực tế,
có loại đúng diện tích
nhưng sai hình dạng và
ngược lại. Càng về hai
cực sự biến dạng càng
lớn

Gv : Nếu dàn bề mặt QĐC theo các 
đường kinh tuyến để chuyển thành
mặt phẳng thì sẽ có bản đồ nhu hình
4 SGK trang 9.

Trực quan : Xem bản đồ H4 + H5 
SGK trang 9 + 10.

Hỏi : bản đồ H4 khác bản đồ H5 như 
thế nào ?

Gv : Nhận xét câu trả lời của các 
nhóm và đánh giá cho điểm.
Hỏi : Bản đồ là gì ?

Trực quan: Xem bản đồ H5.

Hỏi : vì sao diện tích đảo Grơn-len 
trên bản đồ lại to gần bằng diện tích
lục địa Nam Mĩ

Gv: Khi dàn mặt cong lên mặt phẳng 
bản đồ cần phải điều chỉnh, nên trên
bản đồ có sự sai số so với thực tế
ngoài Trái Đất. Tuỳ thuộc mỗi
phương pháp chiếu đồ khác nhau, mà
có các bản đồ khác nhau.

Phương pháp chiếu đồ Maccato các
đường kinh tuyến là những đường
thẳng song song như vậy càng về hai
cực thì sự biến dạng càng lớn, chính
vì thế mà Đảo Grơn-len ở gần cực
Bắc lại có diện tích gần bằng diện

tích lục địa Nam Mĩ.

Hỏi : Làm bài tập 2 SGK trang 11

tốn học để vẽ chúng lên mặt
phẳng của giấy.

Hs: xem hình vẽ.

Hs: thảo luận nhóm trong 2 
phút. Sau đó đại diện nhóm
trình bày, học sinh nhóm
khác nhận xét

Hs : Trả lời. Hs khác nhận
xét.

Hs : thảo luận nhóm trong 2 
phút. Sau đó đại diện nhóm
trình bày,nhóm khác nhận
xét.

Hs : thảo luận nhóm trong 2 
phút, đại nhóm trình bày, hs
nhóm khác nhận xét.

NỘI DUNG GIÁO VIÊN HỌC SINH

2 THU THẬP THÔNG

Trực quan : xem H5,6,7 SGK trang 
10

Hỏi : Hãy nhận xét sự khác nhau về 
hình dạng các đường kinh tuyến, vĩ
tuyến ở bản đồ H5,6,7 ?

Hỏi: Tại sao lại có sự khác nhau đó ?
Gv: Phương pháp chiếu đồ nào cũng 
có những ưu điểm, nhược điểm.
Người sử dụng bản đồ phải biết được
những ưu nhược điểm của từng loại
bản đồ để biết cách sử dụng chúng
cho phù hợp với mục đích của mình.
Chuyển ý : Để vẽ được bản đồ các 
nhà nghiên cứu địa lí phải làm những

Hs : Xem H5,6,7

Hs : Thảo luận nhóm trong 2 
phút. Đại diện nhóm trình
bày, Hs nhóm khác nhận xét.

</div>
(10)<div class='page_container' data-page=10>

TIN VÀ DÙNG CÁC KÍ 
HIỆU ĐỂ THỂ HIỆN 
CÁC ĐỐI TƯỢNG ĐỊA 
LÍ TRÊN BẢN ĐỒ.

- Thu thập các thơng tin
về các đối tượng địa lí.

- Tính tỉ lệ, lựa chọn các
kí hiệu để thể hiện các
đối tượng địa lí trên bản
đồ.

- Bản đồ cung cấp cho ta
các khái niệm chính xác
về vị trí, sự phân bố các
đối tượng, hiện tượng
địa lí tự nhiên, kinh tế,
xã hội ở các vùng đất
đai khác nhau trên bản
đồ.

công việc gì? Muốn hiểu rỏ ta sang
muïc 2.

Hoạt động 3 :( 12 phút )

Gv: yêu cầu hs đọc SGK trang 11 
mục 2.

Hỏi : Để vẽ được bản đồ phải lần 
lượt làm các công việc gì ?

Gợi ý :

+ Trước đây người ta thu thập thông
tin bằng những cách nào ?

+ ngày nay người ta thu thập thông
tin bằng những cách nào ?

 u cầu học sinh đọc thuật ngữ

ảnh vệ tinh, ảnh hàng không
SGK trang 84

Hỏi :Khi đầy đủ các thông tin cần 
thiết cho bản đồ người ta phải làm
bằng cách nào để thể hiện chúng trên
bản đồ ?

Hỏi : Bản đồ có vai trị như thế nào 
trong việc dạy và học địa lí ?

Gv: Bản đồ là nguồn kiến thức quan 
trọng và được xem như quyển SGK
thứ hai của học sinh.

Hs: đọc SGK

Hs thảo luận nhóm trong 3 
phút. Đại diện nhóm trả lời,
nhóm khác nhận xét bổ sung
( nếu có )

Hs: đọc thuật ngữ SGK trang 
84.

Hs: trả lời.

Hs: thảo luận nhóm trong 2 
phút. Sau đó đại diện nhóm
trình bày, nhóm khác nhận
xét bổ sung ( nếu có ).

4. Kiểm tra đánh giá :( 5 phút )

+ Bản đồ là gì ? Tầm quan trọng của bản đồ trong việc học tập mơn địa lí
5. Hoạt động nối tiếp : ( 2 phút )

+ Học lại bài – Trả lời câu hỏi 2, 3 SGK trang 11
+ Soạn trước bài 3 “ Tỉ lệ bản đồ”

</div>
(11)<div class='page_container' data-page=11>

BÀI 3

TỈ LỆ BẢN ĐO

À

I MỤC TIÊU

1. Kiến thức : Nắm được tỉ lệ bản đồ là gì ? Nắm được ý nghĩa hai loại tie lệ số và tỉ lệ thước.
2. Kĩ năng :Biết cách tính khoảng cách thực tế dựa vào số tỉ lệ và thước tỉ lệ.

3. Thái độ :Biết sử dụng tỉ lệ số và tỉ lệ thước vẽ được chính xác sơ đồ đơn giản của một lớp học.
II. ĐỒ DÙNG DẠY HỌC VAØ TƯ LIỆU CẦN THIẾT :

Gv :+ Nghiên cứu bài – SGK – SGV

+ Một số bản đồ tỉ lệ khác nhau, thước tỉ lệ
+ Hình 8 , 9 SGK trang 13

Hs : Tậpp ghi – SGK – thước tỉ lệ.
III. TIẾN TRÌNH BÀI GIẢNG

NỘI DUNG GIÁO VIÊN HỌC SINH

1 Ổn định :(1 phút )
2 Bài cũ : (5 phút )

3. Bài mới :(32 phút )

1 Ý NGHĨA CỦA TỈ LỆ 
BẢN ĐỒ

Hoạt động 1 :
Gv: kiểm diện

Gv : Đặt câu hỏi yêu cầu học sinh trả 
lời.

+ Bản đồ là gì ?Bản đồ có vai trị như
thế nào trong việc dạy và học mơn
địa lí ?

+ Những cơng việc cơ bản cần thiết
để vẽ được bản đồ?



Gv : nhận xét đánh giá cho điểm.

Gv : giới thiệu bài mới.

Các thông tin các kí hiệu địa lí hay
các vùng đất đai được biểu hiện trên
bản đồ đều nhỏ hơn kích thước thực
của chúng. Để thể hiện được chúng
người vẽ bản đồ phải tìm cách thu
nhỏ theo tỉ lệ khoảng cách và kích
thước của các đối tượng địa lí để đưa
lên bản đồ. Vậy thu nhỏ bằng cách
nào? Và tỉ lệ bản đồ có cơng dụng gì
đó là nội dung của tiết học hơm nay .
Hoạt động 2 :( 20 phút )

Trực quan : Xem H8+9 SGK trang 13
Hỏi : Phía dưới hoặc góc bản đồ có 
ghi những gì ?

Hỏi :Tỉ lệ bản đồ cho ta biết điều gì ?

Hs : báo cáo só soá.

Hs : Lần lượt trả lời từng câu
hỏi.

Hs1 : trả lời
Hs2 : trả lời

Hs khác nhận xét câu trả lời 
của bạn . Bổ sung (nếu có )

Hs : nghe.

Hs : Xem bản đồ H8+H9 / 13
Hs : Phía dưới hoặc góc bản 
đồ có ghi tỉ lệ

Hs : trả lời

</div>
(12)<div class='page_container' data-page=12>

NỘI DUNG GIÁO VIÊN HỌC SINH
Tỉ lệ bản đồ chỉ rỏ mức

độ thu nhỏ của khoảng
cách được vẽ trên bản
đồ so với khoảng cách
thực tế trên mặt đất.
Có 2 dạng biểu hiện tỉ lệ
bản đồ :

+ Tỉ lệ số
+ Tỉ lệ thước.

Tỉ lệ bản đồ càng lớn thì
mức độ chi tiết của nội
dung bản đồ càng cao.

Hỏi : cho biết sự giống nhau và khác 
nhau giữa bản đồ H8 và H9 ?

Hỏi : dựa vào bản đồ H8 + H9 hãy

cho biết có mấy dạng biểu hiện tỉ lệ
bản đồ ?

Hỏi : tỉ lệ số là gì ?

+ Tử số chỉ khoảng cách ở đâu :
+ Mẩu số chỉ khoảng cách ở đâu ?
+ Khoảng cách 1cm trên bản đồ có tỉ
lệ 1:2.000.000 bằng bao nhiêu km
trên thực địa ?

Nâng cao : Bản đồ có tỉ lệ

1:15.000.000, nếu đo khoảng cách
trên bản đồ là 3 cm thì khoảng cách
ngồi thực tế là bao nhiêu km ?
Hỏi : Tỉ lệ thước là gì ?

+ Xem bản đồ H8+H9 SGk / 13. Hãy
cho biết mỗi cm trên bản đồ ứng với
bao nhiêu m trên thực địa ?

+ Bản đồ nào trong hai bản đồ trên
có tỉ lệ lớn hơn ? Tại sao ?

+ Bản đồ nào thể hiện các đơí tượng
địa lí chi tiết hơn ?

Hỏi :Bản đồ có tỉ lệ càng lớn thì mức 
độ chi tiết thể hiện trên bản đồ như

thế nào ?

Gv :Bản đồ có tỉ lệ lớn bao giờ cũng 
có những sai số nhỏ hơn bản đồ có tỉ
lệ nhỏ. Phần trung tâm bản đồ là
phần tương đối chính xác so với thực
tế.

Hỏi :Muốn bản đồ có mức độ chi tiết 
cao, cần sử dụng loại bản đồ có tỉ lệ
nào ?

Gv : Tiêu chuẩn xếp loại các loại tỉ 
lệ bản đồ ( lớn, Trung bình, Nhỏ )
Hỏi : Bản đồ có tỉ lệ bao nhiêu được 
xếp vào loại bản đồ tỉ lệ lớn ? nhỏ?
Trung bình ?

Hs : Giống : thể hiện cùng
một lãnh thổ.

Khác : có tỉ lệ khác nhau.
Hs : có 2 dạng: tỉ lệ số và tỉ 
lệ thước.

- Tỉ lệ số là một phân số ln
có tử số bằng 1. Mẫu số càng
lớn thì tỉ lệ càng nhỏ và
ngược lại.

- Tử số chỉ khoảng cách trên
bản đồ.

- Mẫu số chỉ khoảng cách
ngoài thực địa

- Bài tập :+ 20 km
+ 450 km
- Được vẽ dưới dạng một
thước đo đã tính sẳn, mỗi
đoạn đều ghi số đo độ dài
tương ứng trên thực địa.
- Mỗi đoạn tương ứng với
75 m

- Bản đồ H8 có tỉ lệ lớn hơn.
- Bản đồ H8 thể hiện các đối
tượng địa lí chi tiết hơn.
- Bản đồ có tỉ lệ càng lớn thì
mức độ chi tiết thể hiện trên
bản đồ càng cao, càng rõ.

Hs : sử dụng loại bản đồ có tỉ 
lệ lớn.

Hs : nghe.

Hs : trả lời. Hs khác nhận xét 
bổ sung nếu có.

NỘI DUNG GIÁO VIÊN HỌC SINH

</div>
(13)<div class='page_container' data-page=13>

2 ĐO TÍNH KHOẢNG 
CÁCH THỰC ĐỊA DỰA 
VÀO TỈ LỆ THƯỚC VÀ 
TỈ LỆ SỐ TRÊN BẢN 
ĐỒ.

Nhóm I :

5,5 cm = 41.250cm
= 412,5m
Nhoùm II :

4 cm = 30.000cm
= 300m
Nhoùm III :

3,5 cm = 26.250cm
= 262,5 m
Nhoùm IV :

5cm = 37.500cm
= 375m

thuộc loại bản đồ có tỉ lệ nào ?
Chuyển ý : Tỉ lệ bản đồ là tỉ số giữa 
khoảng cách trên bản đồ so với
khoảng cách tương ứng trên thực địa.
Để tính được khoảng cách tương ứng

đó cần phải dựa vào tỉ lệ số và tỉ lệ
thước. Cách tính như thế nào ta sang
mục 2

Hoạt động 3 :( 12 phút )

Gv : Yêu cầu học sinh đọc SGK, nêu 
trình tự cách đo tính khoảng cách dựa
vào tỉ lệ thước và tỉ lệ số.

Gv : chia thành 4 nhóm hoạt động 
Gv : treo bảng phụ ghi câu hỏi cho 4 
nhóm hoạt động.

Nhóm I :Đo và tính khoảng cách thực
địa theo đường chim bay từ khách sạn
Hải Vân đến khách sạn Thu Bồn
Nhóm II : Đo và tính khoảng cách 
thực địa theo đường chim bay từ
Khách sạn Hồ Bình đến khách sạn
Sơng Hàn ?

Nhóm III : Đo và tính chiều dài của 
đường Phan Bội Châu (đoạn từ Trần
Quý Cáp đến đường Lý Tự Trọng)
Nhóm IV : Đo và tính chiều dài của 
đường Nguyễn Chí Thanh ( đoạn từ
Lý Thường Kiệt đến Quang Trung )
Gv : hướng dẩn cách đo tính khoảng 
cách dựa vào tỉ lệ thước và tỉ lệ số

+ Dùng compa hoặc thước kẻ đánh
dấu khoảng cách rồi đặt vào thước tỉ
lệ.

+ Đo khoảng cách theo đường chim
bay từ điểm này sang điểm khác.
+ Đo từ chính giữa các kí hiệu, khơng
đo từ cạnh kí hiệu.

Gv : kiểm tra mức độ chính xác của 
kiến thức

thuộc loại bản đồ có tỉ lệ nhỏ
Hs : nghe.

Hs : đọc SGK / 14

Hs : thảo luận nhóm.Mỗi 
nhóm có 3 phút thảo luận.
Sau đó đại diện nhóm trình
bày, nhóm khác nhận xét bổ
sung nếu có.

Nhóm I : 5,5 cm = 41.250cm
= 412,5m
Nhoùm II : 4 cm = 30.000cm
= 300m

Nhoùm III : 3,5 cm =26.250cm
= 262,5 m

Nhoùm IV : 5cm = 37.500cm
= 375m

4 Kieåm tra đnhs giá :(5 phút )

+ Tỉ lệ bản đồ cho chúng ta biết điều gì ?
5. Hoạt động nối tiếp :( 2 phút )

</div>
(14)<div class='page_container' data-page=14>

+ hướng dẩn làm bầi tập 3 SGk / 14.

( Khoảng cách trên bản đồ là : 15cm.( tử số )

Khoảng cách ngoài thực tế là : 105km = 10.500.000 cm ( mẩu số )
Vậy bản đồ có tỉ lệ là : 15 : 10.500.000 = 1 : 700.000 )

Soạn trước bài (“ Phương hướng trên bản đồ –kinh độ, vĩ độ và toạ độ địa lí”

BÀI 4 :

PHƯƠNG HƯỚNG TRÊN BẢN ĐỒ.

KINH ĐỘ, VĨ ĐỘ VÀ TOẠ ĐỘ ĐỊA LÍ

I MỤC TIÊU :

KÝ DUYỆT CỦA BGH

KÝ DUYỆT

</div>
(15)<div class='page_container' data-page=15>

1 K iến thức : Nắm được các qui định về phương hướng trên bản đồ. Thế nào là kinh độ, vĩ độ 
và toạ độ địa lí của một điểm trên bản đồ và trên quả địa cầu.

2 Kĩ năng : Xác định được phương hướng, kinh độ, vĩ độ, toạ độ địa lí của một địa điểm trên bản 
đồ và quả địa cầu.

3 Thái độ :Thấy được việc xác định toạ độ địa lí và phương hướng của mộtt địa điểm trên bản 
đồ, quả địa cầu là việc rất cần thiết phục vụ cho đời sống sản xuất.

II ĐỒ DÙNG DẠY HỌC VAØ TƯ LIỆU CẦN THIẾT :
Gv : + Nghiên cứu bài – SGK – SGV

+ Quả địa cầu – Bản đồ châu Á hoặc Đông Nam Á
+ Phóng to hình 10,11,13 SGK /15,17

Hs : Tập ghi – SGK – Xem trước bài mới.
III TIẾN TRÌNH BÀI GIẢNG

NỘI DUNG GIÁO VIÊN HỌC SINH

1 Ổn định (1 phút )
2 Bài cũ :(5phút )

3 Bài mới : (32phút)

1 PHƯƠNG HƯỚNG

TRÊN BẢN ĐOÀ :

Hoạt động 1:

Gv : kiểm diện học sinh

Hs1 : tỉ lệ bản đồ cho chúng ta biết 
điều gì ? Có bản đồ với tỉ lệ

1:6.000.000 nếu đo được trên bản đồ
5cm thì bằng bao nhiêu km ngồi
thực địa ?

Hs2 : chữa bài tập số 3 sgk / 14.
Gv: chuẩn xác kiến thức cho điểm.
Gv : giới thiệu bài mới :Khi sử dụng 
bản đồ, chúng ta cần qui ước những
phương hướng trên bản đồ, đồng thời
cũng cần biết xác định vị trí của các
địa điểm trên bản đồ nghĩa là phải
biết cách xác định toạ độ địa lí của
bất cứ địa điểm nào trên bản đồ.
Hoạt động 2:(8 phút)

Hỏi : Trái Đất là một quả cầu tròn. 
Làm thế nào xác định phương hướng
trên mặt quả địa cầu ?

Hs : báo cáo sĩ số
Hs1 : trả lời

Hs2: lên bản chữa bài tập 3
Hs khác nhận xét

Hs nghe.

Hs : Lấy hướng tự quay của 
Trái Đất để chọn Đơng Tây,
hướng vng góc với hướng
chuyển động của Trái đất là
Bắc Nam.

NOÄI DUNG GIÁO VIÊN HỌC SINH

Muốn xác định phương
hướng trên bản đồ ta
dựa vào các đường kinh
tuyến, vĩ tuyến.

Baéc

Hỏi : Trên bản đồ muốn xác định 
phương hướng ta dựa vào đâu ?
Hỏi : nhắc lại khái niệm kinh tuyến, 
vĩ tuyến ?

Hs : Dựa vào các đường kinh 
tuyến, vĩ tuyến.

</div>
(16)<div class='page_container' data-page=16>

Đông Bắc Tây Bắc
Đông Tây

Đông Nam Nam Tây Nam

2 KINH ĐỘ VĨ ĐỘ VÀ

TOẠ ĐỘ ĐỊA LÍ :

+ Dựa vào các đường kinh tuyến ta
xác định hướng nào ?

+ Dựa vào các đường vĩ tuyến ta xác
đinh hướng nào ?

Hỏi : trên thực tế có những bản đồ 
không thể hiện các đường kinh tuyến
vĩ tuyến. Vậy làm thế nào để xác
định phương hướng ?

Hỏi : xác định các hướng còn lại trên 
bản đồ Ha và Hb

H a Hb

Gv : liên hệ xác định phương hướng 
trên bản đồ là rất quan trọng và cần
thiết cho cuộc sống.

Gv : treo hình 13 sgk / 17.

Hỏi : Tìm hướng đi từ điểm O đến 
các điểm A, B, C, D ?

Hoạt động 3 :(14 phút)

Trực quan : Xem H11 sgk / 13.
200 100 00 100 200 300 400

Gv : giới thiệu các đường kinh tuyến, 
vĩ tuyến , kinh, vĩ tuyến gốc.

Hs : Bắc – Nam
Hs : Đông – Tây.

Hs : dựa vào mũi tên chỉ 
hướng Bắc. Rồi sau đó xác
định các hướng còn lại.
Hs : Lên bản xác định các 
hướng còn lại trên bản đồ Ha
và Hb.

Hs khác nhận xét sữa sai nếu 
có.

Hs nghe

Hs làm bài tập xác định 
hướng đi từ O  A,B,C,D.
Hs : xem H11 sgk / 13

NỘI DUNG GIÁO VIÊN HỌC SINH

a. Kinh độ của một điểm
là khoảng cách tính

Hỏi : Điểm C là chổ gặp nhau của 
các đường kinh tuyến và vĩ tuyến nào
Gv : Khoảng cách từ điểm C đến kinh
tuyến xác định được kinh độ của
điểm C.

Hỏi : Kinh độ của một điểm là gì ?

Điểm C là chổ gặp nhau của
đường kinh tuyến 200 và 
đường vĩ tuyến 100

Hs : Kinh độ của một điểm là

</div>
(17)<div class='page_container' data-page=17>

bằng số độ từ kinh tuyến
đi qua điểm đó đến kinh
tuyến gốc.

b. Vĩ độ của một điểm: 
là khoảng cách tính
bằng số độ từ vĩ tuyến đi
qua điểm đó đến vĩ
tuyến gốc.( xích đạo)

c. Toạ độ địa lí của một 
điểm là : gồm kinh độ và
vĩ độ của điểm đó.
Cách viết toạ độ :

Kinh độ (Tây, Đông)
Vĩ độ ( Nam, Bắc)
Ví dụ : C

{

100B200

T

3 BÀI TẬP :

Gv : khoảng cách từ điểm C đến Xích
đạo ta xác định được vĩ độ của điểm
C.

Hỏi : vĩ độ của một điểm là gì?
Hỏi : Điểm C có kinh độ, vĩ độ bao 
nhiêu ? Xác định hướng ? Cách viết

toạ độ địa lí của điểm C ?

Gv: Hướng dẩn học sinh cách viết toạ
độ địa lí của một điểm : Kinh độ viết
trước ( T, Đ), Vĩ độ viết sau (B,N).
Và kinh độ,vĩ độ gọi chung là toạ độ
địa lí.

Hỏi : Toạ độ địa lí của một điểm là gì
?

Hỏi :Một học sinh viết toạ độ địa lí 
điểm A,B như sau :

{

150T , B

{

200D100N

Em nhận xét đúng hay sai ? Tại sao ?
Gv: Hướng dẩn cho học sinh phương 
pháp tìm toạ độ địa lí trong trường
hợp địa điểm cần tìm khơng nằm trên
các đường kinh,vĩ tuyến kẻ sẳn.
Vị trí của một địa điểm ngồi toạ độ
địa lí cần xác định độ cao (so vơí mặt
nước biển.)

Hoạt động 4 :(10 phút)

Treo bảng phụ ghi câu hỏi thảo luận
nhóm.

khoảng cách tính bằng số độ
từ kinh tuyến đi qua điểm đó
đếnkinh tuyến gốc.

Hs :Là khoảng cách tính bằng
số độ từ vĩ tuyến đi qua điểm
đó đến vĩ tuyến gốc.

Hs : C

{

100B200T

Hs : chú ý nghe

Toạ độ địa lí của một điểm
bao gồm kinh độ và vĩ độ của
điểm đó.

Hs : Toạ độ địa lí của điểm A
B sai . Vì điểm A chỉ có kinh
độ chưa có vĩ độ. Điểm B
Hướng của kinh độ và vĩ độ
khơng chính xác.

Hs : thảo luận nhóm.Đại diện
nhóm trình bày, nhóm khác
nhận xét bổ sung ( nếu có )

NỘI DUNG GIÁO VIÊN HỌC SINH

a. Hướng bay 
- Từ Hà Nội đến :

+ Viêng Chăn : TN
+ Gia- các- ta : N
+ Ma-ni-la : ĐN
- Từ Cua-la-lăm-pơ đến
+ Băng Cốc : TB
+ Ma-ni-la : ĐB

+ Nhóm I :Dựa vào bản đồ H12 sgk 
trang 16 , hãy cho biết hướng đi từ
a. Hà Nội  Viêng Chăn

 Gia- caùc – ta
 Ma- Ni- La.
b. Cua- la- lăm-pơ  Băng Cốc
Ma-Ni-La
c. Ma-Ni-La  Băng Cốc.

</div>
(18)<div class='page_container' data-page=18>

- Ma-ni-la đến Băng
Cốc : TN
b. A

{

100B1300D , B

{

100B1100

D

{

001300

D

c. E

{

001400D Ñ

{

100N1200

D

d. Hướng đi từ O đến : 
+ A :Bắc

+ B :Đông
+ C :Nam
+ D :Tây

+ Nhóm II :Hãy ghi toạ độ địa lí của 
các điểm A,B,C trên bản đồ H 12?
+ Nhóm III : Tìm trên bản đồ H12 
các điểm có toạ độ địa lí :

{

001400

D

{

100N1200D

+ Nhóm IV : Quan sát H13, cho biết 
các hướng đi từ điểm O đến các điểm
A, B, C, D ?

Sau khi học sinh thảo luận trình bày
gv chuẩn xác kiến thức cho học sinh

4. Kiểm tra đánh giá :(5 phút )

+ Dựa vào đâu để xác định phương hướng trên bản đồ ?
+ Cách viết một toạ độ địa lí ? cho ví dụ ?

+ Thế nào là kinh độ, vĩ độ, toạ độ địa lí của một điểm ?

+ Làm bài tập sau :Một chiếc máy bay nếu xuất phát từ thủ đô Hà Nội, bay thẳng theo hướng
Bắc 1000km, rồi rẽ sang hướng Đông 1000km, sau đó đi về hướng Nam cũng 1000km, cuối cùng lại
bay về hướng Tây cũng 1000km. Hỏi máy bay đó có về đúng nơi xuất phát là thủ đơ Hà Nội không ?

6. Hoạt động nối tiếp :(2 phút )
Học lại bài – Làm bài tập 1,2 sgk / 17.
Hướng dẩn học sinh làm bài tập đã cho.

Soạn trước bài 5 “ Kí hiệu bản đồ – cách biểu hiện địa hình trên bản đồ”

BÀI 5 :

KÍ HIỆU BẢN ĐỒ.

CÁCH BIỂU HIỆN ĐỊA HÌNH TRÊN BẢN ĐO

À

I. MỤC TIÊU :

1 Kiến thức : Ý nghĩa của kí hiệu bản đồ, đặc điểm và sự phân loại các kí hiệu trên bản đồ
2 Kĩ năng : Rèn luyện kĩ năng đọc bản đồ về các loại kí hiệu đặc biệt là kí hiệu về độ cao của

địa hình.

3 Thái độ : Kí hiệu bản đồ rất cần thiết cho việc nghiên cứu học tập địa lí trên bản đồ.
II. ĐỒ DÙNG DẠY HỌC VAØ TƯ LIỆU CẦN THIẾT :

</div>
(19)<div class='page_container' data-page=19>

Gv : + Nghiên cứu bài – SGK – SGV

+ Quả địa cầu – bản đồ tự nhiên Việt Nam
+ Hình 14,15,16 SGK / 18+19

Hs : + Taäp ghi – SGK

+ Sưu tầm các bản đồ có các loại kí hiệu điểm, đường, diện tích.
III. TIẾN TRÌNH BÀI GIẢNG :

NỘI DUNG GIÁO VIÊN HỌC SINH

1. Ổn định :(1phút)
2. Bài cũ ( 5 phút)

3. Bài mới (32 phút)

Hoạt động 1:
Gv : kiểm tra sĩ số

Hỏi : Kinh độ,vĩ độ khác kinh 
tuyến,vĩ tuyến thế nào ? Thế nào là
toạ độ địa lí của một điểm ? cách viết
toạ độ địa lí ?

Hỏi : Xác định một trung tâm cơn bão
mới hình thành có toạ độ địa lí như
sau trên QĐC:

{

200B1150D ,

{

300B300T

Gv : chuẩn xác kiến thức cho điểm.
Gv : giới thiệu bài :Bất kì một loại 
bản đồ nào cũng dùng một loại ngơn
ngữ đặc biệt đó là hệ thống kí hiệu
để thể hiện các đối tượng địa lí về
mặt đặc điểm, vị trí, sự phân bố trong
không gian. Cách biểu hiện loại ngôn
ngữ bản đồ này ra sao ?để biểu hiện
được các nội dung ý nghĩa của các kí
hiệu ta phải làm gì ? Đó chính là nội
dung của tiết học hơm nay.

Hs : báo cáo sĩ số
Hs1: Trả lời câu hỏi

Hs2 : Lên QĐC xác định toạ 
độ địa lí của các toạ độ sau
Hs khác nhận xét bổ sung 
(nếu có)

Hs nghe.

NỘI DUNG GIÁO VIÊN HỌC SINH

1. CÁC LOẠI KÍ HIỆU 
BẢN ĐỒ :

- Các kí hiệu dùng cho
bản đồ rất đa dạng và có
tính quy ước.

- Bảng chú giải giải
thích nội dung và ý
nghóa của kí hiệu.

Hoạt động 2 :( 20phút)

Trực quan : xem bản đồ tự nhiên 
Việt Nam.( gv giới thiệu ước hiệu
bản đồ )

Hỏi : So sánh và nhận xét các loại kí 
hiệu với hình dạng thực tế của các
đối tượng ?

Hỏi : Muốn biết được các loại kí hiệu
thể hiện những đối tượng nào,ta dựa
vào đâu ?

Gv : Dưới bản đồ có ghi bảng chú 
giải trong này có các loại kí hiệu, các

Hs : xem bản đồ tự nhiên 
Việt Nam.

</div>
(20)<div class='page_container' data-page=20>

- Có 3 loại kí hiệu :
+ Điểm

+Đường
+ Diện tích.

- Có 3 dạng kí hiệu :
+ Kí hiệu hình học
+ Kí hiệu chữ

+ Kí hiệu tượng hình.
- Kí hiệu : Phản ánh vị 
trí, sự phân bố đối tượng
địa lí trong khơng gian.

2. CÁCH BIỂU HIỆN 
ĐỊA HÌNH TRÊN BẢN 
ĐỒ :

kí hiệu này có tính quy ước. Và chính
hệ thống kí hiệu tạo nên một loại
ngơn ngữ đặc biệt đó là ngơn ngữ
bản đồ.

Trực quan : xem H14/18

Hỏi : Có mấy loại kí hiệu bản đồ ?
Hỏi :Hãy kể tên một số đối tượng địa
lí được thể hiện bằng các loại kí hiệu

điểm, đường và diện tích ?

Trực quan : xem H15/18.

Hỏi : Bản đồ trên thể hiện mấy dạng 
kí hiệu ?

Hỏi : Cho biết ý nghĩa thể hiện của 
các loại kí hiệu ?

Hỏi : Đặc điểm quan trọng nhất của 
kí hiệu là gì ?

Hoạt động 3 :(12 phút)

Trực quan :xem bản đồ tự nhiên VN
Hỏi :Để xác định độ cao trên bản đồ 
ta dựa vào đâu ?

Hỏi : ngồi dựa vào thang màu ta cịn
dựa vào đâu ?

Trực quan :xem H16/19

Hỏi: Mỗi lát cắt cách bao nhiêu m ?
Hỏi :Dựa vào khoảng cách các đường
đồng mức ở hai sườn núi phía Đơng
và phía Tây, hãy cho biết sườn nào
có độ dốc lớn ? Tại sao ?

Hs : xem H14/18
Hs : trả lời.

Hs : xem H15/18

Thể hiện 3 dạng kí hiệu :
hình học, chữ, tượng hình.
Hs trả lời

Hs : trả lời

Hs : xem bản đồ tự nhiên VN
Hs : dựa vào thang màu.
Hs : dựa vào đường đồng mức
Hs : xem H16/19

Hs : Cách nhau 100m

Hs : sườn Tây dốc hơn vì các 
đường đồng mức nằm gần
nhau hơn so với sườn Đơng.

NỘI DUNG GIÁO VIÊN HỌC SINH

Độ cao của địa hình trên
bản đồ được biểu hiện
bằng thang màu hoặc
bằng đường đồng mức.

Hỏi : tóm lại , để biểu hiện độ cao

địa hình người ta làm thế nào ?
Hỏi : vậy thể hiện độ sâu ta làm thế 
nào ?

Gv:Giới thiệu qui ước dùng thang 
màu biểu hiện độ cao :

+ Từ 0200m màu xanh lá cây
+ Từ 200500m màu vàng hay hồng
nhạt.

+ Từ 5001000m màu đỏ.
+ Từ 2000m trở lên màu nâu.

Hs :trả lời

Hs :trả lời hs khác nhận xét 
bổ sung nếu có.

Hs nghe.

4.Kiểm tra đánhgiá :( 5 phút)

</div>
(21)<div class='page_container' data-page=21>

+ Độ cao của địa hình được thể hiện bằng yếu tố nào ?

+ Dựa vào các kí hiệu trên bản đồ tìm ý nghĩa của từng loại kí hiệu khác nhau ?
+Treo bảng phụ ghi một số câu hỏi trắc nghiệm :

Hoạt động nối tiếp :(2 phút)

Học bài – Làm bài tập 2,3 sgk / 19.

 xem lại nội dung xác định phương hướng, tính tỉ lệ trên bản đồ.
 Chuẩn bị địa bàn, thước dây, cho bài thực hành ở giờ sau.

</div>
(22)<div class='page_container' data-page=22>

BAØI 6 : THỰC HAØNH

TẬP SỬ DỤNG ĐỊA BAØN VAØ THƯỚC ĐO

ĐỂ VẼ SƠ ĐỒ LỚP HỌC

I. MỤC TIÊU :

1. Kiến thức :Biết cách sử dụn địa bàn để tìm phương hướng. Xác định hướng của lớp học để vẽ 
sơ đồ lớp học.

2. Kĩ năng : Biết đo khoảng cách thực tế rồi tính tỉ lệ đưa lên lược đồ.
3. Thái độ : Vẽ sơ đồ đơn giản của một lớp học một cách chính xác.

II. ĐỒ DÙNG DẠY HỌC VAØ TƯ LIỆU CẦN THIẾT :
Gv : + Nghiên cứu bài – SGK – SGV.

+ Địabàn , thước dây, phóng to sơ đồ lớp học.
Hs : + Tập ghi – viết chì – thước – tẩy

+ Kiến thức cũ ( mục 2 bài 3, mục 1 bài 4)
III. TIẾN TRÌNH BÀI GIẢNG :

NỘI DUNG GIÁO VIÊN HỌC SINH

1. Ổn định :( 1 phút )
2. Bài cũ : ( 5 phút )

3. Bài mới :( 33 phút)

Hoạt động 1 :
Gv : Kiểm diện

Hỏi :Tại sao khi sử dụng bản đồ, trước 
tiên chúng ta phải xem bảng chú giải ?
Hỏi : Người ta thường biểu hiện các 
đối tượng địa lí trên bản đồ bằng các
loại kí hiệu nào ?

Gv : giới thiệu bài : Các em đã học về 
tỉ lệ bản đồ ở bài 3, phương hướng trên
bản đồ ở bài 4, qua bài hôm nay một
lần nửa các em tập sử dụng địa bàn
thước đo để xác định phương hướng
trên bản đồ, xác định phương hướng
lớp học. Biết đo các khoảng cách thực
tế và tính tỉ lệ khi đưa lên bản đồ. Các
em biết vẽ sơ đồ đơn giản của một lớp
học.

Hoạt động 2 :

Trực quan : xem địa bàn , giới thiệu sơ 
lược về địa bàn.

Hỏi : Hãy mô tả sơ lược về địa bàn ?
Gv : hệ thống lại kiến thức mô tả địa 
bàn của học sinh. Nhấn mạnh địa bàn
là dụng cụ để xác định nhanh và chính
xác phương hướng.

Hs : báo cáo sĩ số
Hs1 : Trả lời
Hs2 : trả lời

Hs khác nhận xét. Bổ sung 
nếu có.

Hs nghe

Hs xem địa bàn

Hs mô tả địa bàn. Hs khác 
nhận xét bổ sung nếu có.

</div>
(23)<div class='page_container' data-page=23>

NỘI DUNG GIÁO VIÊN HỌC SINH
- Cấu tạo của địa bàn

gồm :

+ Hộp nhựa đựng kim
nam châm và vòng chia
độ.

+ Kim nam châm màu

đỏ chỉ hướng Bắc, trắng
chỉ hướng Nam.

+ Trên vòng chia độ có
ghi 4 hướng chính :

 Bắc : North
 Nam : South
 Đông : East
 Taây :West

+ Số độ ghi trong địa
bàn từ 00



3600.

+ Đầu kim Nam Châm
ứng với :

 0 –3600 : Baéc
 900 : Đông
 1800 : Nam
 2700 : Tây

- Thước dây : Bên ngồi
là hộp nhựa, trong là
một bảng nhơm có chia
cm, mỗi thước dây có độ

dài là 5m ( hoặc 2m).

Gv : treo bảng phụ ghi nội dung cấu 
tạo của địa bàn và hướng học sinh
cách sử dung địa bàn.

+ Đặt địa bàn thăng bằng trên mặt
phẳngtránh xa các vật bằng sắt,
+ Mở địa bàn sau một thời gian dao
động kim địa bàn sẽ đứng im đầu đỏ
luôn chỉ về hướng Bắc.

+ Học sinh xoay giấy vẽ sau cho cạnh
chiều rộng tờ giấy trùng hướng Bắc
Nam của địa bàn.

+ Dùng thước kẻ và bút chì kẻ đường
thẳng Bắc Nam lên giấy.

Trực quan :Xem thước dây.

Hỏi: đặc điểm của thước dây? Cấu 
tạo ? Độ dài ?

Gv : Lưu ý : khi kéo thước ra để đo 
đạc, ta không kéo ra quá chiều dài
của thước.

Gv : chialớp ra làm 4 nhóm phân 
cơng từng nhóm đo đạc. Tính tỉ lệ,

lựa chọn kí hiệu đưa lên sơ đồ lớp
học.

Nhóm I : Đo chiều dài và chiều 
ngang lớp học.

Nhóm II : Đo cửa ra vào và cửa sổ.
Nhóm III : Đo chiều dài và rộng 
củabàn giáo viên.

Nhóm IV : Đo chiều dài và rộng của 
bàn học sinh và ghế ngồi.

Gv : Khi vẽ sơ đồ lưu ý ghi mũi tên 
chỉ hướng Bắc, Tỉ lệ, bảng chú giải.
Gv: Nhận xét sơ đồ của từng tổ  Đánh
giá cho điểm.

Hs : làm theo dưới sự hướng 
dẩn của giáo viên.

Hs :Đặt địa bàn thăng bằng 
trên mặt bàn

Hs : Xoay địa bàn sao cho 
đầu kim màu đỏ trùng với
hướng 00 - 3600

Hs : vẽ hướng Bắc – Nam lên
giấy.

Hs : xem thước dây.
Hs : Trả lời.

</div>
(24)<div class='page_container' data-page=24>

B

SƠ ĐỒ LỚP HỌC

Tỉ lệ : 1 : 100

Cửa sổ Tường Cửa ra vào Bàn học sinh
Ghế học sinh

4. Kiểm tra đánh giá :(5 phút )
trảlời câu hỏi SGK

5.Hoạt động nối tiếp :(2 phút )

Bài tập : Một lớp học có chiều dài 12m, chiều rộng 8m ,sơ đồ đó được vẽ trên giấyvới kích thước
dài là12cm,rộng là 8cm. Hãy tính tỉ lệ được dùng để vẽ sơ đồ lớp học đó.

Xem lại bài 1 6 chuẩn bị kiểm tra 1 tieát

Xem lại tất cả các bài tập SGK và một số câu hỏi trắc nghiệm.
Chú ý cách xác định toạ độ địa lí của một điểm.

KIỂM TRA VIẾT MỘT TIẾT

I. MỤC TIÊU :

1. Kiến thức :Hệ thống hố kiến thức từ bài 1  5.nhằm khắc sâu chương trình kiến thức đã học

</div>
(25)<div class='page_container' data-page=25>

2. Kĩ năng : Rèn luyện kĩ năng xác định phương hướng trên bản đồ, xác định toạ độ địa lí của 
một địa điểm.

3. Thái độ : Có thái độ đúng đắn, trung thực, tự giác làm bài, khơng quay cóp, trao đổi, xem tài 
liệu.

II. ĐỒ DÙNG DẠY HỌC VAØ TƯ LIỆU CẦN THIẾT :
Gv : Soạn đề kiểm tra :trắc nghiệm và tự luận.

Hs : Kiến thức cũ – viết – thước.
III. TIẾN TRÌNH BÀI GIẢNG :
1. Ổn định (1 phút )

2. Kiểm tra :(40 phút)
Dụng cụ viết thước

Nhắc nhở học sinh cho hết tài liệu có liên quan vào cặp
Giáo viên phát đề kiểm tra

Học sinh bắt đầu làm bài

( Đề kiểm tra soạn trong sổ chấm trả bài )
Sau 40 phút giáo viên thu bài

3. Hướng dẩn về nhà :( 4 phút )
+ Soạn trước bài 7

+ Xem H20,21,22

+ Đọc trước bài đọc thêm SGK trang 24

+ Sưu tầm một số tranh ảnh về Trái Đất. Sự chuyển động của Trái Đất.

BAØI 7:

SỰ VẬN ĐỘNG TỰ QUAY QUANH TRỤC

CỦA TRÁI ĐẤT VAØ CÁC HÊÏ QUẢ

I. MỤC TIÊU :

1 Kiến thức : Biết sự vận động tự quay quanh trục tưởng tượng của Trái Đất. Hướng chuyển động
của Trái Đất từ Tây sang Đông. Thời gian tự quay quanh trục một vòng là 24 giờ hay một ngày đêm.

2. Kĩ năng :Biết dùng quả địa cầu – mơ hình chứng minh hiện tượng ngày đêm kế tiếp nhau trên 
Trái Đất.

3. Thái độ :Trình bày được một số hệ quả do sự vận động của Trái Đất quanh trục.

KÝ DUYỆT KÝ DUYỆT CỦA BGH

</div>
(26)<div class='page_container' data-page=26>

II. ĐỒ DÙNG DẠY HỌC VAØ TƯ LIỆU CẦN THIẾT :
Gv: Nghiên cứu bài – SGK- SGV.

Mô hình – Quả địa cầu – Phóngto hình 19,20,21,22.
Tư liệu dạy và học địa lí 6

Hs : Tập ghi - Sưu tầm một số tranh ảnh về Trái Đất.
III. TIẾN TRÌNH BÀI GIẢNG

NỘI DUNG GIÁO VIÊN HỌC SINH

1. Ổn định (1phút)
2.Bài cũ ( 5phút)
3. Bài mới :(32 phút )

1.SỰ VẬN ĐỘNG CỦA 
TRÁI ĐẤT QUANH 
TRỤC :

- Trái Đất tự quay quanh
trục theo hướng từ Tây
sang Đơng.

- Thời gian Trái Đất tự
quay một vịng quanh
trục là 24 giờ (Một ngày
đêm)

Hoạt động 1 :

Giáo viên kiểm diện học sinh
Giáo viên sữa bài kiểm tra một tiết
Giáo viên giới thiệu bài mới

Trái Đất có nhiều vận động, vận

động tự quay quanh trục là một vận
động chính của Trái Đất, vận động
này đã sinh ra hiện tượng ngày đêm
ở khắp nơi trên bề mặt Trái Đất và
làm lệch hướng các vật chuyển động
ở hai nữa bán cầu.

Hoạt động 2 :(12 phút )
Trực quan : Xem QĐC + H19

Gv :giới thiệu trục nghiêng trên QĐC
( 66033/ )

Hỏi : Trái Đất tự quay quanh trục 
theo hướng nào ?

Gv : yêu cầu học sinh lên quả địa cầu
thể hiện hướng quay của Trái Đất.
Hỏi : Thời gian Trái Đất tự quay một 
vòng quanh trục trong một ngày đêm
được qui ước là bao nhiêu giờ ?

Hs : báo cáo só số

Hs : sữa sai rút kinh nghiệm 
cho bài kiểm tra.

Hs : nghe

Hs xem QÑC + H19 SGK

trang 21.

Hs : Tây sang Đông

Hs : thể hiện hướng quay trên
QĐC

Hs : qui ước là 24giờ.

NỘI DUNG GIÁO VIÊN HỌC SINH

- Chia bề mặt Trái Đất
ra làm 24 khu vực giờ.

Gv : mở rộng cho học sinh khá giỏi
Thờigian quay 23h 56/( vịng đúng dài
là :23h56/4//)đó là ngày thực



ngày
thiên văn.Vậy thừa lại 3/56// là thời 
gian Trái Đất phải quay thêm để lấy
được vị trí xuất hiện ban đầu của Mặt
Trời.Tốc độ tự quay của Trái Đất
quanh trục lấy 3600 :24h = 150/h.
60/ :150 = 4/ / độ
Trực quan :xem H20 SGK/22
Hỏi :Cùng một lúc trên Trái Đất có 
bao nhiêu giờ khác nhau ?

Hs nghe

</div>
(27)<div class='page_container' data-page=27>

- Mỗi khu vực có một
giờ riêng  Đó là giờ khu
vực.

Gv : Người ta chia bề mặt Trái Đất ra
làm 24 khu vực giờ. Mỗi khu vực có
một giờ riêng.

Hỏi : mỗi khu vực giờ chênh lệch 
nhau bao nhiêu giờ ?

Hỏi : mỗi khu vực giờ cách nhau bao 
nhiêu kinh tuyến ?

Gv : Giờ chính xác của kinh tuyến đi 
qua giữa khu vực được tính là giờ
chung của khu vực đó.(gv nói về khu
vực của một số quốc gia trãi dài trên
nhiều kinh tuyến)

Hỏi : sự phân chia bề mặt Trái Đất
thành 24 khu vực giờ có ý nghĩa gì ?
Gv : Năm 1884 hội nghị quốc tế lấy 
khu vực giờ có kinh tuyến gốc 00 làm 
khu vực giờ gốc. Giờ GMT.

Gv : Yêu cầu học sinh lên bản đồ xác

định khu vực giờ gốc.

Hỏi :Từ khu vực giờ gốc đi về phía 
Đơng lần lượt có những khu vực giờ
nào ? So sánh với khu vực giờ phía
Tây ?

Hỏi : + Việt Nam nằm trong khu vực 
giờ thứ mấy ?

+ Nước ta lấy giờ chính thức của kinh
tuyến nào đi qua ?

+ Sớm hơn giờ gốc là bao nhiêu ?

Hs nghe

Hs : Mỗi khu vực giờ chênh 
lệch nhau 1 giờ

Hs :Mỗi khu vực giờ cách 
nhau 15 kinh tuyến.

Hs : Để tiện cho việc tính giờ
và giao dịch trên thế giới.
Hs : nghe

Một hs lên bản đồ xác định
khu vực giờ gốc.

Hs trả lời dựa vào bản đồ khu
vực giờ trên thế giới.

Hs :Khu vực giờ thứ 7
Hs : giữa kinh tuyến
97,50 –112,50.

Sớm hơn giờ gốc 7 giờ.

NOÄI DUNG GIÁO VIÊN HỌC SINH

2. HỆ QUẢ SỰ VẬN 
ĐỘNG TỰ QUAY 
QUANH TRỤC CỦA 
TRÁI ĐẤT :

Hỏi : Ở khu vực giờ gốc là 12 giờ thì 
ở nước ta là mấy giờ ? Ở Bắc Kinh là
mấy giờ ? Ở Matcơva là mấy giờ ? Ở
Niuooc là mấy giờ ?

Gv : Yêu cầu học sinh nhắc lại kinh 
tuyến đối diêïn với kinh tuyến gốc là
kinh tuyến bao nhiêu độ ?

Gv :giới thiệu đường đổi ngày Quốc 
Tế trên bản đồ H20. QĐC

Chuyển ý : Trái Đất luôn tự quay 
quanh trục sinh ra các hiện tượng nào

để hiểu rỏ ta chuyển sang mục 2.
Hoạt động 3 :(20 phút )

Trực quan :xem H21 + Mơ hình

Việt Nam :19 giờ
Bắc Kinh :20 giờ
Matcơva :14 giờ
Niuooc : 7 giờ

Hs : đối diện với kinh tuyến 
gốc là kinh tuyến 1800.

Hs nghe và xem trên H20 hay
trên QÑC

Hs nghe

</div>
(28)<div class='page_container' data-page=28>

a. Hiện tượng ngày đêm.

Do Trái Đất tự quay
quanh trục từ Tây sang
Đông nên khắp mọi nơi
trên Trái Đất đều lần
lượt có ngày, đêm.

Gv :Dùng mơ hình hay QĐC và ngọn 
đèn để minh hoạ hiện tượng ngày và
đêm.

Hỏi : nhận xét diện tích được chiếu 
sáng ? Gọi là gì ?

Hỏi : nhận xét diện tích khơng được 
chiếu sáng ? Gọi là gì ?

Gv : yêu cầu học sinh lên mơ hình 
hay QĐC thể hiện hướng quay của
Trái Đất quanh trục ?

Hỏi :Trái Đất tự quay quanh trục nên
có hiện tượng ngày đêm như thế nào
Gv :Giả sử Trái Đất khơng tự quay 
quanh trục thì có hiện tương ngày
đêm khơng ?thời gian ngày là bao
nhiêu giờ ? Đêm là bao nhiêu giờ ?
Hỏi : Nêu ý nghĩa sự vận động tự 
quay của Trái Đất ?

Hỏi :Tại sao hằng ngày, chúng ta 
thấy Mặt Trời, Mặt Trăng và các
ngôi sao trên bầu trời chuyển động
theo hướng từ Đông sang Tây ?
Trực quan : xem H22

Gv : giới thiệu ước hiệu trên H22.
---.> :hướng các vật chuyển động



:hướng vật bị lệch khi chuyển động

Hs : Nữa Trái Đất được chiếu
sáng gọi là ngày

Hs :Nữa Trái Đất không được
chiếu sáng gọi là đêm.

Hs : lên QĐC thể hiện hướng 
quay của Trái Đất.

Hs : Hiện tượng ngày và đêm
kế tiếp nhau8 xảy ra.

Hs : Có hiện tượng ngày và 
đêm.Một nữa Trái Đất chỉ là
ngày khơng có đêm và ngược
lại.

Hs : Sự vận động tự quay của
Trái Đất sinh ra hiện tượng
ngày và đêm kế tiếp nhau
xảy ra.

Hs : xem bài đọc thêm SGK 
trang 24.

Hs : xem H22.

NOÄI DUNG GIÁO VIÊN HỌC SINH

b. Sự lệch hướng:
- Các vật chuyển động
trên bề mặt Trái Đất
đều bị lệch hướng.
- Nếu nhìn xi theo
chiều chuyển động :
+ Ở nữa câu Bắc :vật
chuyển động bị lệch về
bên phải

+ Ở nữa cầu Nam : vật
chuyển động bị lệch về
bên trái.

Hỏi : ở Bắc bán cầu, vật chuyển
động theo hướng từ P N , từ O  S bị
lệch về phía bên phải hay trái?
Trực quan : xem hình vẽ sau :
NCB
XĐ

NCN

Hỏi : nếu nhìn xi theo chiều 
chuyển động thì vật bị lệch theo
hướng nào ở hai nữa cầu ?
Hỏi : Tóm lại

+ P  N : lệch phải.
+ O  S : lệch phải.

Hs : xem hình vẽ trên bảng 
phụ.

</div>
(29)<div class='page_container' data-page=29>

+ Các vật thể chuyển động trên Trái
Đất có hiện tượng gì ?

+ Khi nhìn theo hướng chuyển động
thì vật bị lệch hướng nào ở nữa cầu
Bắc ? Nữa cầu Nam ?

Hỏi : Sự lệch hướng có ảnh hưởng gì 
đến các đối tượng địa lí trên bề mặt
Trái Đất ?

Hs : tất cả các vật chuyển 
động trên Trái Đất đều bị
lệch hướng.

Hs :Sự lệch hướng có ảnh 
hưởng rất lớn đến sự chuyển
động của các vật rắn như
đường đi của các viên đạn ,
pháo, ứng dụng vào việc bắn
tên lửa ra vũ trụ. Aûnh hưởng
đến sự chuyển động của các
dịng chảy,gió.

4. Kiểm tra đánh giá :(6 phút )

1. Tính giờ của Nhật Bản ? Niuooc ? Pháp ? Ấn Độ ? nếu giờ gốc là 7 giờ ? 9 giờ ?
5. Hoạt động nối tiếp :(1 Phút )

Học lại bài - Trả lời các câu hỏi 1,2,3 SGK trang 24.

Soạn trước bài 8 “ Sự chuyển động của Trái Đất quanh Mặt Trời”
Tại sao có mùa Xn, Hạ ,Thu, Đơng.?

Tại sao có mùa nóng, lạnh trái ngược nhau ở hai bán cầu ?

BAØI 8 :

SỰ CHUYỂN ĐỘNG

CỦA TRÁI ĐẤT QUANH MẶT TRỜI

I. MỤC TIÊU :

1. Kiến thức :Biết sự chuyển động của Trái Đất quanh Mặt Trời và hệ quả của nó.vị trí các ngày 
xn phân, thu phân, hạ chí, đơng chí trên quỹ đạo.

2. Kĩ năng : Rèn luyện kĩ năng sử dụng quả địa cầu để lập lại chuyển động tịnh tiến của Trái 
Đất trên quỹ đạo và chứng minh hiện tượng các mùa.

3. Thái độ :Hiểu mối quan hệ giữa chuyển động của Trái Đất quanh Mặt Trời và hiện tượng các 
mùa.

II. ĐỒ DÙNG DẠY HỌC VAØ TƯ LIỆU CẦN THIẾT.

Gv : Nghiên cứu bài – SGK – SGV.

QĐC – H23 – Mơ hình sự chuyển động của Trái Đất quanh Mặt Trời
Hs : Tập ghi – sgk.

III. TIẾN TRÌNH BÀI GIẢNG

</div>
(30)<div class='page_container' data-page=30>

1. Ổn định ( 1phút) : kiểm diện học sinh

2. Bài cũ ( 5 phút ) : Hỏi : Sự vận động tự quay quanh trục của Trái Đất sinh ra các hệ quả nào ? Nếu
Trái Đất khơng có vận động tự quay thì hiện tượng ngày và đêm trên Trái Đất sẽ ra sao ?

3. Bài mới :

a. Mở bài :( 1 phút ) Trái Đất có 2 chuyển động chính, ngồi sự vận động tự quay quanh trục, Trái
Đất còn chuyển động quanh Mặt Trời. Vậy Trái Đất chuyển động quanh Mặt Trời sinh ra các hiện
tượng nào ? Và có ý nghĩa như thế nào đối với sự sống trên Trái Đất. Để làm sáng tỏ các vấn đề trên
ta sẽ tìm hiểu qua bài học số 8.

b. Phát triển bài :

NỘI DUNG GIÁO VIÊN HỌC SINH

1.SỰ CHUYỂN ĐỘNG 
CỦA TRÁI ĐẤT QUANH 
MẶT TRỜI :

Hoạt động1 :(12 phút )

Trực quan : xem H23 + Mơ hình

Gv : giới thiệu ước hiệu trên hình vẽ 
và mơ hình sự chuyển động của Trái
Đất quanh Mặt Trời.

Hs : Xem H23 + mơ hình
Và xem ước hiệu trên hình vẽ
cũng như mơ hình.

</div>
(31)<div class='page_container' data-page=31>

NỘI DUNG GIÁO VIÊN HỌC SINH

- Trái Đất chuyển động
quanh Mặt Trời theo
hướng từ Tây sang Đơng
trên một quỹ đạo có
hình elíp gần trịn.

Hỏi : cùng một lúc Trái Đất tham gia 
mấy chuyển động ?

Gv : yêu cầu hs xem bảng tra cứu 
thuật ngữ hình elíp, Quỹ đạo Trái Đất
SGk trang 84 )

Gv : u cầu hs lên mơ hình lặp lại 
sự vận động của Trái Đất trên quỹ
đạo.

Hỏi : Trái Đất chuyển động quanh

trục và quanh Mặt Trời theo hướng
nào ?

Hs :Trong cùng một lúc Trái 
Đất tham gia 2 chuyển động
Hs : xem bảng tra cứu thuật 
ngữ SGK /84.

Hs : lên mơ hình lặp lại sự 
vận động của Trái Đất quanh
quỹ đạo

Hs : hướng từ Tây sang Đơng.

NỘI DUNG GIÁO VIÊN HỌC SINH

- Thời gian Trái Đất
chuyển động một vòng
trên quỹ đạo là 365
ngày 6 giờ.

2. HIỆN TƯỢNG CÁC 
MÙA :

- Khi chuyển động trên
quỹ đạo, trục Trái Đất
bao giừo cũng có độ
nghiêng khơng đổi, và
hướng về một phía nên
hai nửa cầu Bắc và Nam

luân phiên nhau ngả và
chúc về phía Mặt Trời
sinh ra các mùa.

Hỏi : Độ nghiêng và hướng nghiêng 
của trục Trái Đất ở vị trí xuân phân,
thu phân, hạ chí, đơng chí ?

Gv : Khi chuyển động quanh Mặt 
Trời trên quỹ đạo thì trục của Trái
Đất lúc nào cũng giữ một độ nghiêng
không đổi 66033/. Sự chuyển động đó 
gọi là sự chuyển động tịnh tiến.
Hỏi : Trái Đất tự quay quanh trục hết
một vòng mất thời gian bao lâu ?
Hỏi : Trái Đất quay một vòng trên 
quỹ đạo mất thời gian bao lâu ?
Hoạt động 2 ( 20 phút )

Trực quan : H23 và mơ hình.

Hỏi : khi chuyển động trên quỹ đạo 
trục nghiêng và hướng tự quay của
Trái Đất như thế nào ?

Hỏi : Hai nữa bán cầu như thế nào so
với Mặt Trời ?

Hỏi : sinh ra hiện tượng gì ?

Hỏi : Nếu nữa cầu nào ngả về phía 
Mặt Trời thì lượng nhiệt và lượng
ánh sáng như thế nào so với nữa cầu
kia ?

Hỏi : Ngày 22.6 nữa cầu nào ngả về 
phía Mặt Trời ?

Hỏi : đó là mùa nào ?

Hs : nghiêng 66033/ và hướng 
về một phía.

Hs : nghe

Hs : 24 giờ

Hs : 365 ngày 6 giờ.
Hs : xem H 23+ mô hình
Hs : trục của Trái đất có độ 
nghiêng khơng đổi và ln
hướng về một phía.

Hs : hai nửa bán cầu luân 
phiên nhau ngả về phía mặt
trời.

Hs :hiện tượng các mùa.
Hs : nửa cầu nào ngả về phía 
mặt trời thì nhận được nhiềøu

ánh sáng và nhiệt  mùa nóng,
cịn nửa cầu kia ngược lại.
Hs :nửa cầu Bắc ngả về phía 
mặt trời

Hs : mùa nóng.

</div>
(32)<div class='page_container' data-page=32>

- Sự phân bố ánh sáng
và lượng nhiệt, cách tính
mùa ở hai nửa cầu Bắc
và Nam hồn tồn trái
ngược nhau.

Hỏi : ngày 22.12 thì nữa cầu nào ngả 
về phía Mặt Trời? Lượng nhiệt và
lượng ánh sáng như thế nào ? đó là
mùa gì ?

Hỏi : Nữa cầu nào chếch xa về phía 
Mặt Trời ? lượng nhiệt và lượng ánh
sáng như thế nào ? đó là mùa gì ?
Kết luận :Vậy mùa ở hai bán cầu
như thế nào?

được nhiều nhiệt và ánh sáng
đó là mùa nóng ở nửa cầu
Nam

+ Nửa cầu bắc chếch xa về
phía Mặt trời  lượng nhiệt và

lượng ánh sáng ít  ùa lạnh.
Hs : Mùa ở hai bán cầu hoàn 
toàn trái ngược nhau.

NỘI DUNG GIÁO VIÊN HỌC SINH

- Các mùa tính theo
dương lịch và âm lịch
có khác nhau về thời
gian bắt đầu và thời gian
kết thúc

Hỏi : Trái Đất hướng cả nữa cầu Bắc 
và nữa cầu Nam về phía Mặt trời như
nhau vào các ngày nào ?

+ Khi đó ánh sáng Mặt Trời chiếu
thẳng gốc vào nơi nào trên bề mặt
Trái Đất?

+ Đó là mùa nào ở hai nữa bán cầu ?
Hỏi : một năm có mấy mùa ?

Gv : giảng về các mùa ở khu vực ơn 
đới, khu vực nội chí tuyến.

Hỏi :Các mùa ở Việt Nam được thể 
hiện như thế nào ?

Hỏi : các mùa tính theo dương lịch và

âm dương lịch thì như thế nào ?

Hỏi : Theo dương lịch thì các mùa
xn, hạ, Thu, Đơng bắt đầu và kết
thúc vào ngày tháng nào ?

Hỏi :Cịn tính theo âm lịch thì bắt đầu
và kết thúc vào ngày tháng năm
nào ?

Gv : Hướng dẩn cách tính mùa theo
dương lịch và âm dương lịch ở bài tập
3 SGK trang 27.

Hs : ngày 21.3 và ngày 23.9
Hs : Mặt trời chiếu thẳng gốc
tới xích đạo.

Hs : mùa Xuân và muøa Thu
Hs : 4 muøa

Hs : nghe

Hs :mùa thể hiện không rõ 
rệt : mùa nắng và mùa mưa.
Hs :các mùa tính theo dương 
lịch và âm dương lịch có khác
nhau về thời gian bắt đầu và
kết thúc.

Hs : Dương lịch
+ Mùa Xuân : 21.322.6
+ Haï : 22.6  23.9
+ Thu : 23.9 22.12
+ Đông : 22.12 21.3
Hs : Âm lịch

+ Mùa Xuân :4,5/2 5,6/5
+ Hạ : 5,6/5 7,8/8
+ Thu : 7,8/8 7,8/11
+ Đông : 7,8/11 4,5/2

</div>
(33)<div class='page_container' data-page=33>

 Tại sao Trái đất chuyển động quanh Mặt Trời lại sinh ra hai thời kì nóng lạnh luân phiên nhau ở

hai nửa cầu trong một năm ?

 Vào những ngày nào trong năm hai nửa cầu Bắc và Nam đều nhận được lượng nhiệt và lượng

ánh sáng như nhnau ?

 Bảng phụ : Hãy chọn cụm từ sau : chúc và ngả, Mặt Trời, Mùa, trên quỹ đạo, nghiêng, hướng

về, Bắc , Nam. để điền vào chổ trống trong câu dưới đây cho phù hợp :

“ Khi chuyển động. ……… Trục Trái Đất bao giờ cũng có độ……… khơng đổi và ………
một phía, nên hai nửa cầu ……… và ……… luân phiên nhau ……… và ……… về
phía ……… sinh ra các ………

5. Hoạt động nối tiếp : ( 1 phút )
Học bài. Làm bài tập 1,2,3 SGK / 27. Soạn trước bài 9

BAØI 9

HIỆN TƯỢNG NGAØY ĐÊM

DAØI NGẮN THEO MÙA

I. MỤC TIÊU :
1. Kiến thức.

 Học sinh nắm được hiện tượng ngày đêm chênh lệch giữa các mùa là hệ quả sự vận động của

Trái Đất quanh Mặt Trời.

 Nắm được các khái niệm về : đường chí tuyến Bắc, chí tuyến Nam, vịng cực Bắc, Vịng cực

Nam.

2. Kó năng :

 Sử dụng quả địa cầu và ngọn đèn để giải thích hiện tượng ngày đêm dài ngắn khác nhau.

3. Thái độ :

 Hiểu mối quan hệ giữa chuyển động của Trái Đất quanh Mặt Trời và hiện tượng ngày đêm dài

ngắn khác nhau theo mùa.

II. ĐỒ DÙNG DẠY HỌC VAØ TƯ LIỆU CẦN THIẾT :
GV : Phóng to H 24, H25 SGK

Mơ hình sự chuyển động của Trái Đất quanh Mặt Trời.

HS : chuẩn bị bài. Sưu tầm tranh ảnh nói về Trái Đất.- Hiện tượng ngỳa đêm.
III. TIẾN TRÌNH BÀI GIẢNG :

1. Ổn định : ( 1 phút ) Kiểm diện ghi vắng.
2. Bài cũ : ( 5 phút ) Giáo viên treo bảng phụ

 Hs 1 : Điền vào ơ trống sao cho hợp lí.

NGÀY TIẾT BÁN CẦU MÙA GIẢI THÍCH

KÝ DUYỆT

</div>
(34)<div class='page_container' data-page=34>

22.6 HAÏ CHÍ
ĐÔNG CHÍ

22.12 HẠ CHÍ

ĐÔNG CHÍ

 HS 2 : Hãy chọn cụm từ sau : chúc và ngả, Mặt Trời, Mùa, trên quỹ đạo, nghiêng, hướng về,

Bắc , Nam. để điền vào chổ trống trong câu dưới đây cho phù hợp :

3. Bài mới :

a. Mở bài : ( 1 phút ) : Sự vận động của Trái Đất quanh Mặt Trời sinh rs hiện tượng gì ? Ngồi hiện 
tượng các mùa, sự chuyển động của Trái Đất quanh Mặt Trời cond sinh ra hiện tượng ngày đêm
dài ngắn theo mùa. Hiện tượng này được thể hiện như thế nào oqr từng vĩ độ khác nhau, những
hiện tượng này có ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất của con người hay không ? các em sẽ tìm
hiểu qua bài học.

b. Phát triển bài

VỊ TRÍ CỦA TRÁI ĐẤT TRÊN QUỸ ĐẠO QUANH MẶT TRỜI

VÀO CÁC NGÀY HẠ CHÍ VÀ ĐÔNG CHÍ.

NỘI DUNG GIÁO VIÊN HỌC SINH

1. HIỆN TƯỢNG NGÀY 
ĐÊM DAØI NGẮN KHÁC 
NHAU Ở CÁC VÙNG VĨ

ĐỘ TRÊN TRÁI ĐẤT :

- Đường phân chia sáng
tối không trùng với trục
Trái Đất, các địa điểm ở
nửa cầu Bắc và nửa cầu
Nam có hiện tượng ngày

đêm dài ngắn khác nhau

Hoạt động 1 : ( 20phút )
Trực quan :Xem H 24SGK/28

Gv : chỉ trên hình vẽ đường phân chia
sáng tối, trục Bắc Nam, xích đạo, Chí
tuyến bắc, chí tuyến Nam, vòng cực
Bắc, vòng cực Nam.

Hỏi : Trong khi chuyển động quanh 
mặt trời Trái Đất được chiếu sáng
như thế nào ?

Hỏi : Vì sao trục của Trái Đất và 
đường phân chia sáng tối không trùng
nhau ?

Hỏi : sự khơng trùng nhau đó sinh ra

Hs : Xem H24 sgk.

Nghe và xem trên hình 24

Hs : Trong khi chuyển động 
quanh mặt trời, Trái Đất lúc
nàocũng chỉ được chiếu sáng
có một nửa.

Hs : Do trục của Trái Đất

nghiêng trên mặt phẳng quỹ
đạo 66033/ cịn đường phân 
chia sáng tối vng gốc với
mặt phẳng quỹ đạo.

</div>
(35)<div class='page_container' data-page=35>

theo vĩ độ.

- Ngày 22.6 nửa cầu Bắc
ngả về pphía mặt trời :
- Tia sáng mặt trời chiếu
vuông gốc tới vĩ tuyến
23027/ B



Chí tuyến Bắc
+ XĐ  Bắc : ngày dài
đêm ngắn

+ XĐ : Ngày = đêm
+ XĐ  Nam : Ngày ngắn
đêm dài.

hiện tượng gì ?

Trực quan :H24, H25 SGK / 29
Hỏi : Ngày 22/6 nửa cầu nào ngả về
phía mặt trời ?

- Lượng nhiệt và ánh sáng ở nửa cầu

đó như thế nào ?

- Tia sáng mặt trời chiếu thẳng gốc
tới mặt đất ở vĩ tuyến nào ? đường vĩ
tuyến đó gọi là gì ?

- Ngày 22/6 ở NCB hiện tượng ngày
đêm như thế nào ?

- Ở NCN hiện tượng ngày đêm như
thế nào ?

ngắn khác nhau ở hai nửa cầu
Hs : xem H24 + H25

Hs : NCB ngả về phía mặt 
trời.

Hs : Lượng nhiệt và ánh sáng
ở NCB nhận được nhiều hơn
NCN

Hs : chiếu thẳng gốc tới vĩ độ
23027/B



gọi là đường chí
tuyến Bắc.

Hs : ngày > đêm
Hs : ngày < đêm

NỘI DUNG GIÁO VIÊN HỌC SINH

- Ngày 22.12 NCN ngả
về phía mặt trời.

- Tia sáng mặt trời chiếu
thẳng gốc tới vĩ tuyến
23027/ N



chí tuyến Nam
+ XĐ  Bắc : Ngày ngắn
đêm dài.

+ XĐ :Ngày = đêm
+ XĐ  Nam : Ngày dài
đêm ngắn.

Ở XĐ hiện tượng ngày đêm như thế
nào ?

Hỏi : ngày 22/12 nửa cầu nào ngả 
về phía mặt trời ?

- Lượng nhiệt và ánh sáng ở nửa cầu
đó như thế nào ?

- Tia sáng mặt trời chiếu vuông gốc
tới mặt đất ở vĩ tuyến nào ? vĩ tuyến
đó gọi là đường gì ?

- NCN hiện tượng ngày đêm như thế
nào ?

- NCB hiện tượng ngày đêm như thế
nào ?

- Ở XĐ hiện tượng ngày đêm như thế
nào ?

Hỏi : Hiện tượng ngày và đêm ở 
NCB và NCN như thế nào trong ngày
22.6 và ngày 22.12 ?

Hỏi : nếu nửa cầu nào ngả về phía 
mặt trời hoăïc chếch xa mặt trời thì
hiện tượng ngày và đêm ở nơi đó như
thế nào ?

Trực quan : xem H23 SGK /25
Hỏi : vào các ngày 21.3 và 23.9 ánh 
sáng mặt trời chiếu thẳng gốc tới mặt
đất ở nơi nào ?

Hỏi : hiện tượng ngày đêm vào hai 
ngày này như thế nào ?

Gv : vào các ngày này đường biểu

Hs : ngày = đêm.

Hs : Ngày 22.12 NCN ngả về 
phía mặt trời.

Hs : NCN nhận được nhiều 
nhiệt và ánh sáng.

Hs : chiếu vuông gốc tới vĩ 
tuyến 23027/ N



gọi là chí
tuyến Nam.

Hs : Ngày > đêm
Hs : Ngày < đêm.
Hs : Ngày = đêm

Hs :Hiện tượng ngày đêm dài
ngắn ở hai nửa cầu trái ngược
nhau .

</div>
(36)<div class='page_container' data-page=36>

diễn trục của trái đất nằm trong mặt
phẳng sáng tối nơi mà ở khắp mọi
nơi trên Trái Đất có ngày và đêm dài

như nhau.

Trực quan : xem H25 SGK /29.
Hỏi : Sự khác nhau về độ dài của 
ngày và đêm ở các địa điểm A, B ở
NCB và A/B/ ở NCN vào ngày 22/6 
và 22/12 ?

Hs : xem H 25 SGK /29
Ngày 22.6 : điểm A,B có
ngày dài đêm ngắn.

A/B/ có ngày ngắn đêm dài.
Ngày 22.12 điểm A,B có
ngày ngắn, đêm dài. A/B/ có 
ngày dài ,đêm ngắn.

NỘI DUNG GIÁO VIÊN HỌC SINH

2. Ở HAI MIỀN CỰC SỐ 
NGÀY CĨ NGÀY, ĐÊM 
DÀI SUỐT 24 GIỜ THAY
ĐỔI THEO MÙA :

- Vào ngày22.6 và 22.12
các địa điểm ở vĩ tuyến
66033/B,N có một ngày 
hoặc một đêm dài suốt
24 giờ.

- Các địa điểm nằm từ
66033/B,N đến 2 cực có 
số ngày có ngày đêm
dài suốt 24 giờ dao
động theo mùa từ một
ngày đến 6 tháng.

- Các địa điểm nằm ở

Hỏi : Độ dài của ngày đêm dài ngắn 
ở các địa điểm khác nhau trên các vĩ
độ khác nhau thì như thế nào ?
Hỏi : So sánh ngày đêm ở các địa 
điểm C, D, D/ ở các ngày 22/6 và 
22/12 ?

Hoạt động 2 : ( 10phút )
Trực quan : H25 SGK /29

Hỏi : vào ngày 22.6 và ngày 22.12 độ
dài ngày đêm ở các điểm D, D/ ở vĩ 
tuyến 66033/ B,N của hai nửa bán cầu
như thế nào ?

Hỏi : vĩ tuyến 66033/ B ,N được gọi 
là đường gì ?

Hỏi : Vào các ngày 22.6 và 22.12 độ 
dài của các ngày đêm ở 2 điểm cực
như thế nào ?

Gv :ở vĩ độ 66033/ B,N mỗi năm chỉ 
có một ngày 22.6 và 22.12 là ngày có
ngày hoặc đêm dài suốt 24 giờ. Còn
từ vĩ tuyến 66033/B,N đến cực Bắc 
Nam thay đổi theo mùa từ một ngày
đến 6 tháng.

+ Riêng ở cực Bắc và Nam số ngày

Hs : ở các vĩ độ khác nhau thì
có hiện tượng ngày đêm dài
ngắn khác nhau.

Hs :ở điểm C vào ngày 22.6 
và ngày 22.12 có ngày = đêm
+ Ngày 22.6 : D có ngày
khơng có đêm. D/ có đêm 
khơng có ngày.

+ Ngày 22.12 D có đêm
không có ngày. D/ có ngày 
không có đêm

Hs : xem H 25 SGK/29
Hs : Ngày 22.6 và 22.12oqử 
các địa điểmD, D/ có ngày , 
đêm dài suốt 24 giờ.

Hs : + vó tuyến 66033/B



vịng
cực Bắc

+ Vó tuyến 66033/N



vịng
cực Nam

Hs :Ngày đêm dài suốt 6 
tháng.

</div>
(37)<div class='page_container' data-page=37>

cực Bắc và Nam có
ngày , đêm dài suốt 6
tháng.

hoặc đêm dài suốt 24 giờ kéo dài đến
6 tháng.

Hỏi : Hiện tượng ngày đêm dài ngắn 
theo mùa có ảnh hưởng như thế nào
đến sinh hoạt của con người ?

Hs : phát biểu.
4. Kiểm tra đánh giá : ( 6 phút )

 Hãy giải thích câu tục ngữ “Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng

Ngày tháng mười chưa cười đã tối”

 Hãy dùng những từ và cụm từ thích hợp điền vào ơ trống thể hiện ngày và đêm dài ngắn theo

vĩ độ ở ngày hạ chí 22.6

NGÀY ĐỊA ĐIỂM VĨ ĐỘ THỜIGIAN

NGÀY ĐÊM

KẾT LUẬN MÙA

22/

6

HẠ

CH

Í

NỬA CẦU

BẮC 90

0B

66033/B

23027/B

XÍCH ĐẠO 00

NỬA CẦU
NAM

23027/N

66033/N

900N

5. Hoạt động nối tiếp ( 2 phút )ọc thuộc bài.

 Làm bài tập 1,2,3 SGK /30

</div>
(38)<div class='page_container' data-page=38>

BAØI 10 :

CẤU TẠO BÊN TRONG

CỦA TRÁI ĐẤT

I. MỤC TIÊU :
1. Kiến thức :

 Biết được cấu tạo bên trong của Trái Đất và đặc điểm của mỗi lớp. Cấu tạo và đặc điểm của lớp

vỏ Trái Đất.
2. Kiến thức :

 Vẽ hình minh họa cấu tạo bên trong của lớp vỏ Trái Đất

3. Thái độ :

 Hiểu được nguyên nhân hình thành các dãy núi ngầm dưới đại dương, dãy núi ven bờ và nguyên

nhân gây nên hiện tượng động đất, núi lửa.

II. ĐỒ DÙNG DẠY HỌC VAØ TƯ LIỆU CẦN THIẾT :
GV : + Quả địa cầu.

+ Phoùng to H26, H27

+ Tư liệu giảng dạy địia lí 6
HS : soạn trước bài

III. TIẾN TRÌNH BÀI GIẢNG :

1. Ổn định : ( 1 phút ) : kiểm diện ghi vắng
2. Bài cũ : ( 6 phút )

NGÀY ĐỊA ĐIỂM VĨ ĐỘ THỜIGIAN

NGÀY ĐÊM

KẾT LUẬN MÙA

22/

12

ĐÔNG

CHÍ

NỬA CẦU

BẮC 90

0B

66033/B

23027/B

XÍCH ĐẠO 00

NỬA CẦU

NAM 23

027/N

66033/N

900N

3. Bài mới :

</div>
(39)<div class='page_container' data-page=39>

a. Mở bài : ( 2 phút ) Trái Đất là một hành tinh duy nhất trong hệ Mặt Trời có sự sống. Chính vì vậy
từ lâu các nhà khoa học đã dày cơng tìm hiểu Trái Đất được cấu tạo ra sao, bên trong nó bao gồm
những gì ? Sự phân bố lục địa và đại dương trên lớp vỏ Trái Đất như thế nào? Cho đến nay vấn đề này
vẩn cịn là một bí ẩn.

b. phát triển bài :

NỘI DUNG GIÁO VIÊN HỌC SINH

1.CẤU TẠO BÊN TRONG

CỦA TRÁI ĐẤT :

Gồm 3 lớp :
a. Lớp vỏ :
+ Độ dày : từ 5  70km
+ Vật chất : ở trạng thái
rắn chắc.

+ Nhiệt độ : tối đa chỉ
tới 10000C.

Hoạt động 1 : (14 phút )

Gv : tìm hiểu trái đất là một trong 
những vấn đề rất khó khăn, với trình
độ kĩ thuật hiện tại, con người chỉ
mới khoan sâu vào lịng đất được
15000 m. Vì vậy để nghiên cứu được
các lớp đất sâu hơn, người ta phải
dùng các phương pháp nghiên cứu
gián tiếp mà phương pháp thơng
thường là nghiên cứunhững sóng lan
truyền do sự chấn động của các lớp

đất đá dưới sâu  Gọi là sóng địa
chấn.

Trực quan : Xem H26 SGK /31và 
bảng số liệu SGK / 32

Hỏi :Cấu tạo bên trong của Trái Đất 
gồm mấy lớp ? Nêu tên các lớp ?
Hỏi : Nêu đặc điểm của lớp vỏ Trái 
Đất về :

+ Độ dày ?

+ Trạng thái vật chất ?
+ Nhiệt độ ?

Hỏi : Lớp vỏ trái đất ở nơi nào dày ? 
nơi nào mỏng ?

Hs : nghe

Hs : xem H26 + Bảng số liệu
Hs :Gồm 3 lớp :Vỏ, trung 
gian và lõi

Hs :

+ Từ 5 70 km

+ Trạng thái rắn chắc

+ Nhiệt độ : 10000C
Hs :nơi dày :núi cao, nơi 
mỏng là đáy đại dương.

NỘI DUNG GIÁO VIÊN HỌC SINH

b. Lớp Trung gian :

+ Độ dày : gần 3000 km.
+ Thành phần vật chất :
từ trạng thái quánh dẻo

Gv : Lớp vỏ được phân ra làm 2 tầng,
ở trên là tầng granít do các loại đá
như đá granít tạo thành. Ở dưới là
tầng badan có cấu tạo gồm các loại
đá tương tự như đábadan.

Hỏi :Dưới lớp vỏTrái Đất là lớp nào
Gv : Lớp trung gian hay còn gọi là 
Bao Man ti.

Hỏi :Nêu đặc điểm của lớp trung 
gian về

+ Độ dày ?

+ Thành phần vật chất ?
+ Nhiệt độ ?

Hs : nghe

Hs :dưới lớp vỏ là lớp trung 
gian.

Hs :

+ Độ dày :gần 3000km

</div>
(40)<div class='page_container' data-page=40>

đến lỏng

+ Nhiệt độ : 1500
47000C



Nguyên nhân gây nên
sự di chuyển của các lục
địa trên bề mặt trái đất.

c. Lớp lõi ( nhân )
+ độ dày : Trên 3000 km
+ Thành phần vật chất :

 lỏng bên ngoài
 Rắn bên trong.

+ Nhiệt độ :chỉ 50000C.

Gv : Thành vật chất của lớp này ở

trạng thái quánh dẻo, trong điều kiện
thuận lợi nó có thể chảy lỏng ra như
sáp ong có thể phun trào ra ngồi
theo vết nứt của lớp vỏ Trái Đất tạo
thành núi lửa.

+ Lớp này cũng chia thành 2 tầng:
tầng trên có những dịng đối lưu vận
chuyển vật chất liên tục chúng là
nguyên nhân chính gây nên sự di
chuyển của các lục địa.

Hỏi :Tâm động đất và lò mắc ma ở 
lớp nào ?

Hỏi : Lớp trung gian có ảnh hưởng 
đến đời sống sản xuất xã hội loài
người trên bề mặt Trái Đất như thế
nào ? Giải thích tại sao ?

Hỏi : trong cùng là lớp nào ?
Hỏi : đặc điểm của lớp lõi về
+ Độ dày ?

+ Thành phần vật chất ?
+ Nhiệt độ ?

Hỏi : Trong 3 lớp trên thì lớp nào có 
vai trị quan trọng nhất ? Tại sao ?
Chuyển ý :Lớp vỏ quan trọng như thế

nào ? cấu tạo ra sao ? ta chuyển sang
mục 2

+ Nhiệt độ : 1500  47000C
Hs : nghe

Hs : tâm động đất và lò mắc 
ma ở lớp trung gian.

Hs : ảnh hưởng rất lớn đến 
đời sống sản xuất xã hội của
lồi người. Vì tại lớp này có
thể sinh ra động đất, núi lửa
Hs : Trong cùng là lớp lõi
Hs :

+ Độ dày : Trên 3000km
+ Vật chất :lỏng ngoài, rắn
trong

+ Nhiệt độ : 50000C

Hs : Lớp vỏ có vai trị quan 
trọng nhất . Vì đây lànơi tồn
tại tất cả các thành phần tự
nhiên.

NỘI DUNG GIÁO VIÊN HỌC SINH

2. CẤU TẠO CỦA LỚP

VỎ TRÁI ĐẤT :

- Lớp vỏ Trái Đất rất
mỏng chỉ chiếm 1% về
thể tích và 0,5% về khối
lượng nhưng có vai trị
rất quan trọng.

- Trên lớp vỏ có nhiều
núi, sơng, các sinh vật …
và là nơi sinh sống, hoạt
động sản xuất của xã
hội loài người.

- Lớp vỏ trái Đất được
cấu tạo do một số địa
mảng nằm kề nhau.

Hoạt động 2 : 15 phút )

Hỏi :So sánh đợ dày của lớp vỏ với 
lớp trung gian và lớp lõi ?

Trực quan :Quả địa cầu:

Hỏi : xác định vị trí của các lục địa 
và đại dương trên quả địa cầu ?

 Lớp vỏ Trái Đất chiếm bao

nhiêu % thể tích và khối
lượng của Trái đất ?

 Nêu vai trò của lớp vỏ Trái Đất

Trực quan : H27 SGK / 32

Gv : giới thiệu ước hiệu trên hình vẽ.
Hỏi : Nêu số lượng các địa mảng 
chính của lớp vỏ Trái đất ?

Hỏi : lớp vỏ Trái Đất có phải là một

Hs : lớp vỏ là lớp mỏng nhất
Hs : xem Quảđịa cầu

Hs : Lên quả địa cầu xác định
các lục địa và đại dương.
Hs : Chiếm 1% về thể tích và
0,5% về khối lượng. CủaTrái
Đất.

+ Có vai trò rất quan trọng…
Hs : xem H27 SGK / 32
Hs :gồm 7 địa mảng chính 
( dựa vào H27 )

</div>
(41)<div class='page_container' data-page=41>

- Các địa mảng di
chuyển rất chậm.
- Hai địa mảng có thể

tách xa nhau hoặc xơ
vào nhau.

khối liên tục không ?

Gv :các địa mảng này có bộ phận nổi 
cao trên mực nước biển là lục địa,
các đảo và có bộ phận trũng, thấp bị
nước bao phủ là đại dương.

Hỏi : Các địa mảng di chuyển hay 
đứng yên ?

Trực quan : H27 SGK /32

Hỏi : Các địa mảng này có mấy cách 
tiếp xúc ?

Gv : có 3 cách tiếp xúc :

 Tách xa nhau
 Trượt bậc nhau
 Xô chồm lên nhau.

Hỏi : các em hãy xác định các mảng 
tách xa nhau ? các mảng xô vào nhau
Hỏi : Kết quả các cách tiếp xúc ?

phải là một khối liên tục mà
do các địa mảng nằm kề nhau

tạo nên.

Hs : nghe

Hs : các địa mảng luôn luôn 
di chuyển rất chậm.

Hs : xem H27.

Hs : có 2 cách tiếp xúc là xô 
vào nhau và tách xa nhau.
Hs : nghe

Hs : xác định dựa vào H 27
Hs :

+ Hình thành dãy núi ngầm ở
đáy đại dương.

+ Đá bị ép – nhô lên thành
núi

+ xuất hiện động đất và núi
lửa.

4. Kiểm tra đánh giá : ( 6 phút )

Hãy chọn cụm từ và số liệu cho trước trong ngoặc ( quan trọng ,1%, 0,5%, mỏng ) điền vào các chổ
trống trong đoạn viết dưới đây :

Lớp vỏ Trái Đất rất ……… chỉ chiếm ……… thể tích và ……… khối lượng của Trái Đất nhưng
có vai trò rất ………

Hãy chọn các ý ở cột B sao cho phù hợp với đặc điểm ở cột A
Cột A Cột B

a. Lớp vỏ Trái Đất 1 Độ dày từ 570 km

b. Lớp trung gian 2 Ở trạng thái từ quánh dẻo đến lỏng
c. Lớp lõi 3 Trên 3000km

4 Ở trạng thái rắn chắc
5 Lỏng ở ngoài rắn ở trong
6 Gần 3000km

5.Hoạt động nối tiếp : ( 1 phút )

 Học bài. Đọc bài đọc thêm SGK /36
 Làm bài tập 1,2,3 SGK / 33

 Soạn trước bài 11 “ THỰC HAØNH”

</div>
(42)<div class='page_container' data-page=42>

BAØI 11

: THỰC HAØNH

SỰ PHÂN BỐ CÁC LỤC ĐỊA VAØ ĐẠI DƯƠNG

TRÊN BỀ MẶT TRÁI ĐẤT

I.MỤC TIÊU :

1. Kiến thức :

 Sự phân bố của các lục địa và đại dương, tên các lục địa và đại dương trên bề mặt Trái Đất.
 Tỉ lệ diện tích lục địavà đại dương ở hai bán cầu.

2. Kó năng :

 Xác định được vị trí của 6 lục địa,4 đại dương trên bản đồ tư nhiên thế giới

3. Thái độ :

 Tạo hứng thú u thích mơn học – mong muốn tìm hiểu khám phá thế giới xung quanh – cố ý

thức bảo vệ mơi trường.

II. ĐỒ DÙNG DẠY HỌC VÀ TƯ LIỆU CẦN THIẾT :
Gv :Phóng to H28, H29 SGK

Bản đồ tự nhiên thế giới.
Quả địa cầu.

Hs : Soạn trước câu hỏi in nghiêng
III. TIẾN TRÌNH BÀI GIẢNG :

1. Ổn định : ( 1 phút ) Kiểm diện ghi vắng.
2. Bài cũ : ( 5 phút )

Hs 1 : Cấu tạo bên trong của Trái Đất gồm mấy lớp ? Nêu đặc điểm của từng lớp ? Lớp nào có vai trị
quan trọng nhất ? vì sao ?

Hs 2 : + Hãy chọn cụm từ và số liệu cho trước trong ngoặc ( quan trọng ,1%, 0,5%, mỏng ) điền vào

các chổ trống trong đoạn viết dưới đây :

Lớp vỏ Trái Đất rất ……… chỉ chiếm ……… thể tích và ……… khối lượng của Trái Đất nhưng
có vai trò rất ………

+ Hiện tượng gì xảy ra khi hai địa mảng tách xa nhau hoặc xô vào nhau ?
3. Bài mới :

a. Mở bài ( 2 phút ): Lớp vỏ Trái Đất gồm có các lục địa và đại dương với tổng diện tíchlà 510 triệu
km2,trong đó bộ phận đất nổi lên chiếm 29% ( 149 triệu km2 )còn bộ phận bị nước đai jdương bao phủ 
chiếm 71% ( 361 triệu km2). Phần lớn các lục địa phân bố ở NCB thường gọi NCB là “ lục bán cầu” 
còn đại dương phân bố chủ yếu ở NCN thường gọi NCN là “ Thuỷ bán cầu”.

b. Phát triển bài

NỘI DUNG GIÁO VIÊN HỌC SINH

1. SỰ PHÂN BỐ LỤC

ĐỊA VAØ ĐAI DƯƠNG : Hoạt động 1 :( 7 phút )Trực quan : Xem H28 SGK / 34 Hs : xem H28 SGK / 34

</div>
(43)<div class='page_container' data-page=43>

- Nửa cầu Bắc phần lớn
có các lục địa tập trung
gọi là “ Lục bán cầu”.

Lục địa
Đại dương

TỈ LỆ DIỆN TÍCH LỤC ĐỊA VÀ ĐẠI 
DƯƠNG Ở NỬA CẦU BẮC VAØ NAM

Hỏi :Cho biết diện tích lục địa và đại 
dương ở NCB ?

Hỏi : Cho biết diện tích lục địa và đại
dương ở NCN ?

Hs :Lục địa : 39,4%. Đại 
dương 60,6%

Hs : Lục địa : 19,0%. Đại 
dương : 81,0%

NỘI DUNG GIÁO VIÊN HỌC SINH

- Nửa cầu Nam phần lớn
có các đại dương tập
trung gọi là “ Thủy bán 
cầu”

2. TRÊN TRÁI ĐẤT 
CÓ 6 LỤC ĐIA :
+ Lục địa :Á -Âu
+ Lục địa :Phi
+ Lục địa :Bắc Mĩ
+ Lục địa :Nam Mĩ
+ Lục địa :Nam Cực
+ Lục địa : Ô-Xtrây-li-a
+ Và các đảo ven lục
địa

- Lục địa Á –Âu có diện
tích lớn nhất ở NCB.
- Lục địa Ơ-Xtrây –li-a
có diện tích nhỏ nhất



nằm ở NCN

- Các lục địa nằm hoàn
toàn ở NCB : Á- Âu và
Bắc Mĩ.

- Các lục địa nằm hoàn
toàn ở NCN : Nam Cực

Hỏi : So sánh diện tích lục địa ở NCB
và NCN ?

 Gọi nửa cầu Bắc là gì ?

Hỏi : So sánh tỉ lệ diện tích đai dương
ở NCB và NCN ?

 Gọi nửa cầu Nam là gì ?

Trực quan : Xem BĐTNTG xác định 
phần lục địa và đại dương ở NCB và
NCN

Hoạt động 2 (9 phút)

Hỏi : Trên Trái Đất có những lục địa 
nào ? Hãy xác định các lục địa trên
BĐTNTG ?

Gv : Xác định một số đảo ven lục địa

Hỏi : Lục địa nào có diện tích lớn 
nhất ? nằm ở Nửa cầu nào ?

Hỏi : Lục địa nào có diện tích nhỏ 
nhất ? nằm ở Nửa cầu nào ?

Hỏi : các lục địa nào nằm hoàn toàn 
ở nửa cầu Bắc ?

Hỏi : các lục địa nào nằm hồn tồn 
ở nửa cầu Nam ?

Hỏi : lục địa Phi và lục địa Nam Mó

Hs : diện tích lục địa ở NCB 
là 39,4%, ở NCN là 19%
+ Gọi NCB là lục bán cầu
Hs : Diện tích đại dương ở 
NCB:60,6% ở NCN :81%
+ Gọi NCN là thuỷ bán cầu.
Hs : xem bản đồ và xác định

lục địa và đại dương.

Hs : Các lục địa : Á –Âu, Phi,
Bắc Mĩ, Nam Mĩ, Nam Cực,
Ô-xtrây- li- a.( hs xác định
trên bản đồ )

Hs : quan saùt

Hs : Lục địa Á- Âu. Nằm ở 
NCB.

Hs : Lục địa Ô-Xtrây –li-a. 
Nằm ở NCN.

Hs : Lục địa Á- Âu và lục địa
Bắc Mó.

Hs : Lục địa Nam Cực và 
Ô-Xtrây –li-a.

</div>
(44)<div class='page_container' data-page=44>

và Ô-Xtrây –li-a. nằm ở vị trí như thế nào trên Trái Đất
?

Gv : Nhấn mạnh điểm khác nhau 
giữa châu lục và lục địa.

Châu lục : gồm đất liền với các đảo xung
quanh là những bộ phận không thể tách 
rời của một quốc gia trong châu lục Khái

niệm có tính chất văn hố - xã hội.
Lục địa :chỉ có phần đất liền xung quanh
đại dương bao bọc mà không kể các đảo 
xung quanh  Khái niệm về tự nhiên.

có đường xích đạo chạy
ngang qua .

Hs : nghe.

NỘI DUNG GIÁO VIÊN HỌC SINH

3. RÌA LỤC ĐỊA GỒM :

+ Thềm lục địa : sâu 0



200m.

+ Sườn lục địa : sâu 200



2500m.

4. CÁC ĐẠI DƯƠNG

TRÊN THẾ GIỚI :

Hỏi : Diện tích của châu lục và lục 
địa như thế nào ?

Hoạt động 3 ( 6 phút )
Trực quan : H29 SGK/ 35
Thềm lục địa Sườn
0m lục địa

2500m

3000m RÌA LỤC ĐỊA

BỘ PHẬN RÌA LỤC ĐỊA

Hỏi :Rìa lục địa gồm những bộ phận 
nào? Độ sâu của từng bộ phận ?
Gv mở rộng – liên hệ :

Thềm lục địa là một bộ phận đất ở
rìa lục địa bề mặt của nó tương đối
bằng phẳng nhưng bị chìm dưới mặt
nước biển khơng q 200 m.

Hỏi : Rìa lục địa có giá trị kinh tế đối
với đời sống vàsản xuất của con
người như thế nào ?

Gv : liên hệ với thềm lục địa của Việt
Nam . Vì độ sâu thềm lục địa khơng

quá 200m nên ánh sáng và nhiệt có
thể chiếu xuống tận đáy nơi tập trung
nhiều sinh vật- tập trung nhiều cávà
sinh vật biển…

Hoạt động 4 ( 7 phút )

Gv : dựa vào bảng số liệu sau đây :

Các đại dương DT(triệu

Hs : Diện tích của châu lục 
lớn hơn diện tích của lục địa.
Hs : xem H 29.

Hs : Rìa lục địa gồm : Thềm 
lục địa và sườn lục địa.
+ Thềm lục địa : sâu 0 200m.
+ Sườn lục địa : sâu 200



2500m.

Hs : Có giá trị kinh tế rất lớn 
đối với đời sống và hoạt động
sản xuất như : đánh bắt nuôi
trồng thuỷ hải sản, làm muối,
khai thác dầu khí, bãi tắm…

</div>
(45)<div class='page_container' data-page=45>

Diện tích bề mặt các đại
dương chiếm 71% bề
mặt trái đất , tức là 361
triệu km2.

trên Trái Đất km2)

Thái Bình Dương
Đại Tây Dương
Ấn Độ Dương
Bắc Băng Dương

179,6
93,4
74,9
13,1
Hỏi : Nếu diện tích bề mặt trái đất 
là510 triệu km2 thì diện tích bề mặt 
các đại dương chiếm bao nhiêu % ?

Hs thảo luận nhanh tìm tỉ lệ 
diện tích của các đại dương.

NỘI DUNG GIÁO VIÊN HỌC SINH

Có 4 đại dương :

 Thái Bình Dương
 Đại Tây Dương
 Ấn Độ Dương

 Bắc Băng Dương

Gv : gợi ý :

+ Tính tổng diện tích các đại dương ?
+ Lấy tổng diện tích các đại dương
nhân 100 chia cho diện tích bề mặt
của trái đất = %

Hỏi : còn lại bao nhiêu % là diện tích
lục ñòa ?

Trực quan : BĐTNTG

Hỏi : Xác định 4 đại dương trên thế 
giới ?

Hỏi : đại dương nào có diện tích lớn 
nhất ?

Hỏi : Đại dương nào có diện tích nhỏ 
nhất ?

Hỏi : Việt Nam nằm trong vùng biển 
nào ? thuộc đại dương nào ?

Gv : Các đại dương đều thơng với 
nhau nên có tên chung là đại dương
thế giới.

Hỏi : Con người đã làm gì để nối các 
đại dương trong giao thơng đường
biển để rút ngắn khoảng cách đi lại
giữa hai đại dương?

Gv : Xác định kênh đào Xuyê, 
Panama.

Liên hệ với cơng trình giao thơng nối
liền đảo Anh Quốc với Tây Âu
( Pháp )

Hs : 361 trieäu km2.
361*100 :510 =71%

Hs : 29%

Hs : xem BÑTNTG

Xác định 4 đại dương thế giới
trên bản đồ.

Hs : TBD : 179,6 Trieäu km2
Hs : BBD : 13,1 triệu km2.
Hs : VN nằm ven vùng biển 
Đông thuộc TBD.

Hs : nghe

Đào những con kênh để nối

liền giữa hai đại dương.

+ Kênh Xuyê :ĐTD - D
+ Kênh Panama :TBD –ĐTD

4. Kiểm tra đánh giá : ( 6 phút )

Giáo viên hướng dẫn học sinh chơi trò chơi ( Mỗi lần hai học sinh, các học sinh còn lại quan sát và
nhận xét đúng – sai. )

Hs 1 : đọc tên các lục địa- châu lục hoặc đại dương

</div>
(46)<div class='page_container' data-page=46>

Hs 1 : Xác định vị trí các lục địa, châu lục đại dương trên bản đồ hỏi đây là lục địa, châu lục hay đại
dương nào ?

Hs 2 : Phải trả lời nhanh. ( Nếu trả lời sai hoặc không trả lưòi được thay hai học sinh khác.)
5. Hoạt động nối tiếp ( 2 phút )

+ Học bài – Đọc bài đọc thêm

+ Tìm đọc bộ sách : 10 vạn câu hỏi vì sao ( khoa học trái đất ). Vũ trụ quanh em( tập 1,2 )
+ Soạn trước bài 12 . Sưu tầm tranh ảnh nói về núi lửa và động đất .

BAØI 12

TÁC ĐỘNG CỦA NỘI LỰC VÀ NGOẠI LỰC

TRONG VIỆC HÌNH THÀNH ĐỊA HÌNH BỀ MẶT TRÁI ĐẤT

I.MỤC TIÊU :

1. Kiến thức :

 Nắm được khái niệm nội lực và ngoại lực.

 Hiểu tác động của nội lực và ngoại lực trong việc hình thành địa hình bề mặt Trái Đất.
 Nguyên nhân sinh ra hiện tượng động đất và núi lửa. Phân biệt được hai hiện tượng này.

2. Kó năng :

 Sử dụng hình vẽ để trình bày cấu tạo của một ngọn núi lửa.

3. Thái độ :

 Hiểu sơ lược về nguyên nhân sinh ra và tác hại của hiện tượng núi lửa và động đất.

II. ĐỒ DÙNG DẠY HỌC VAØ TƯ LIỆU CẦN THIẾT :
GV : BĐTNTG – Tranh 30,31,32 SGK

HS : Sưu tầm tranh ảnh về núi lửa và động đất.
III. TIẾN TRÌNH BÀI GIẢNG :

1. Ổn định ( 1 phút ) Kiểm diện- ghi vắng.
2. Bài cũ : ( 5 phuùt )

 Trên bề mặt trái đất có những lục địa và đại dương nào ? xác định trên BĐTNTG ?
 Đại dương nào có diện tích lớn nhất ? Đại dương nào có diện tích nhỏ nhất

3. bài mới :

a. Mở bài :( 2 phút ) Trên bản đồ tự nhiên thế giới
b. Phát triển bài :

NỘI DUNG GIÁO VIÊN HỌC SINH

1. TÁC ĐỘNG CỦA NỘI

LỰC VAØ NGOẠI LỰC : Hoạt động 1 (15 phút )Trực quan :BĐTNTG- bảng chú giải

thang màu . Hs : xem bản đồHs : Màu đỏ. Núi Hymalaya,

</div>
(47)<div class='page_container' data-page=47>

Hỏi : Hãy xác định khu vực núi cao ? 
tên núi ? đỉnh cao nhất là nốc nhà
của thế giới ?

+Xác định vùng đồng bằng rộng lớn?
+Xác đinh những khu vực thấp hơn so
với mực nước biển ?

An – Đét, Cooc-đi-e …
+ Đỉnh Eâvơrét 8848m.

+ Đồng bằng Tây Xibia, Ấn –
Hằng, Hoa Trung, Amazon
+ Biển và đại dương. Vực
Maria 11034m

NOÄI DUNG GIÁO VIÊN HỌC SINH

- Nội lực là những lực

sinh ra bên trong trái đất
làm thay đổi vị trí các
lớp đất đá của vỏ trái
đất dẫn đến việc hình
thành địa hình như : tạo
núi, tạo lục địa hay hình
thành các hiện tượng
động đất núi lửa.

- Ngoại lực là những lực
sinh ra từ bên ngoài,
trên bề mặt trái đất chủ
yếu là quá trình phong
hố các loại đất đá và
q trình xâm thực làm
cho địa hình bị mài mịn.

- Nội lực và ngoại lực là
hai lực đối nghịch nhau
nhưng xảy ra đồng thời,
tạo nên địa hình bề mặt
trái đất.

Hỏi : qua bản đồ em có nhận xét gì 
về địa hình bề mặt trái đất ?

Hỏi : nguyên nhân gây nên sự khác 
nhau về địa hình bề mặt trái đất ?
Hỏi : Nội lực là gì ?

+ Dưới tác động của nội lực làm cho
địa hình bề mặt trái đất như thế nào ?
Gv : Tác động của nội lực thường có qui 
mơ lớn hình thành các dãy núi hay hạ 
thấp một vùng đất rộng lớn làm đứt gãy 
và di chuyển các khối nham thạch tạo ra 
các hiện tượng động đất và phun trào 
mắc ma  Các hiện tượng do nội lực sinh

ra thường rất chậm chạp và lâu dài 
nhưng đơi khi cũng có những hiện tượng 
xảy ra hết sức đột ngột chỉ trong chớp 
mắt ( sự tạo núi- hiện tượng động đất )

Hỏi : Ngoại lực là gì ?

Hỏi : Các yếu tố nào được gọi là 
ngoại lực ?

Trực quan : H30 SGK/ 38

Hỏi : Dưới tác động của gió làm cho 
vách đá như thế nào ?

Hỏi :con người có tác động đến địa 
hình bề mặt trái đất khơng ? Nêu ví
dụ ?

Hỏi : Tóm lại dưới tác động của 
ngoại lực làm cho địa hình bề mặt

trái đất như thế nào ?

Hỏi : nội lực và ngoại lực là hai lực 
như thế nào ?

+ Trong cùng một lúc địa hình chịu
tác động của mấy lực ?

Gv : Nội lực và ngoại lực bao giờ 
cũng tác động đồng thời nhưng sự

Hs : địa hình bề mặt trái đất 
rất đa dạng và phong phú.
Hs : do tác động của nội lực 
và ngoại lực

Hs : Nội lực là những lực sinh
ra từ bên trong lòng đất.
+ Dưới tác động của nội lực
làm cho địa hình bề mặt trái
đất thêm gồ ghề.

Hs : nghe

Hs : Ngoại lực là những lực 
sinh ra từ bên ngồi.

Hs : dịng chảy, gió, nhiệt độ,
sóng biển, băng hà …

Hs : xem H30SGK/38
Hs : vách đá bị mài mòn.
Hs : Con người tác động vào 
địa hình bề mặt trái đất. Ví
dụ : san bằng quả đồi, đào
sông….

Hs : Dưới tác động của ngoại 
lực làm cho địa hình bị mài
mịn, san bằng…

</div>
(48)<div class='page_container' data-page=48>

mạnh yếu của chúng có thể khác
nhau trong từng thời kì.

NỘI DUNG GIÁO VIÊN HỌC SINH

2. NÚI LỬA VÀ ĐỘNG 
ĐẤT :

a. Núi lửa : là hình thức
phun trào mắc ma ở
dưới sâu lên mặt đất

Hỏi : Nếu nội lực mạnh hơn ngoại 
lực thì địa hình bề mặt trái đất như
thế nào ?

Hỏi : Nội lực bằng ngoại lực thì địa 
hinìh bề mặt tri đất như thế nào ?
Hỏi : Nội lực yếu hơn ngoại lực thì

địa hình bề mặt trái đất như thế nào ?
Hoạt động 2 ( 15 phút )

Hỏi : Các em có bao giờ thấy động 
đất và núi lửa hay không ?

Hỏi : núi lửa động đất do nội lực hay 
ngoại lực gây ra ?

Hỏi :Sinh ra từ lớp nào của Trái Đất?
Trực quan : H31 SGK /39

Hỏi : Hãy đọc từng bộ phận của núi 
lửa ?

Hỏi : núi lửa được hình thành như thế
nào ?

Hỏi : Núi lửa được sinh ra từ lớp nào 
của trái đất ?

Hỏi : Nêu đặc điểm của lớp vỏ trái 
đất nơi sinh ra núi lửa ?

Hỏi : núi lửa có ảnh hưởng đến cuộc 
sống của con người như thế nào ?
Trực quan :BĐTNTG

Gv : xác định vành đai lửa thái bình 
dương phân bố 7200 núi lửa hoạt

động mãnh liệt nhất thế giới, đặc biệt
là ở Nhật Bản, Hawai. Vì sao ?
Liên hệ : Việt Nam có núi lửa hay 
khơng ? phân bố ở đâu ? ( đặc trưng
đêû lại )

Gv : Trên thế giới có núi lửa đang 
hoạt động hay núi lửa đã tắt. Những
núi lửa tắt đôi khi hoạt động trở lại.
Hỏi : Núi lửa rất nguy hiểm nhưng tại
sao ở xung quanh vùng núi lửa vẩn

Hs : địa hình sẽ ghồ ghề, 
vùng núi cao hơn vùng trũng
sụp sâu hơn.

Hs : địa hình hầu như khơng 
thay đổi.

Hs :địa hình càng bị san bằng
mặt đất bị hạ thấp trỏ nên
bằng phẳng hơn hay bị mài
mòn.

Hs : trả lời

Hs : Do nội lực sinh ra.
Hs : lớp trung gian.
Hs : xem H 31 SGK /39
Hs : đọc các bộ phận của núi

lửa

Hs : nơi nào của vỏ trái đất bị
rạn nứt, vật chất nóng chảy ở
dưới sâu phun trào ra ngoài
mặt đất tạo thành núi lửa.
Hs : từ lớp trung gian (lò mắc 
ma và tâm động đất )

Hs:lớp vỏ trái đất mỏng dể
bị rạn nứt.

Hs : phát biểu

Hs : xem BĐTNTG dưới sự 
hướng dẫn cảu giáo viên

Hs : VN có núi lửa. Ở Tây 
Nguyên… ( lớp đất đỏ badan )
Hs : nghe

</div>
(49)<div class='page_container' data-page=49>

có dân cư sinh sống ? đỏ badan tươi tốt thuận lợi
cho việc phát triển N2

NỘI DUNG GIÁO VIÊN HỌC SINH

b. Động đất : là hiện
tượng các lớp đất đá gần
mặt đất bị rung chuyển
gây nhiều thiệt hại cho

người và của



Núi lửa và động đất do
nội lực sinh ra.

Gv : Yêu cầu học sinh đọc SGK /40.
Hỏi : động đất là gì ?

+ Hiện tượng động đất xảy ra ở nơi
nào ? Tác hại của động đất ?

Hỏi : Để hạn chế tai hoạ của động 
đất, con người đã có những biện pháp
khắc phục như thế nào ?

Hỏi : nơi nào trên thế giới có nhiều 
động đất ?

Hỏi : Nêu những hiện tượng động đất
gần đây ? Tác hại ?

Hỏi :Động đất núi lửa do nội lực hay 
ngoại lực sinh ra ?

Hs : đọc SGK / 40

Hs : là hiện tượng các lớp đất
đá gần mặt đất bị rung động

+ Hiện tượng động đất xảy ra
ở nhiều nơi.Động đất làm cho
nhà cửa, đường sá, cầu cống
bị phá huỷ, gây chết người …
Lập các trạm dự báo, xây các
nhà chịu chấn động mạnh…
Hs : Nhật bản, Đài Loan, Ấn 
Độ, pakixtan, Ha – oai, …
Hs : Động đất ở Pakixtan làm
cho hàng ngàn người thiệt
mạng…

Hs : Do nội lực sinh ra.
4. Kiểm tra đánh giá : (5 phút )

 Nguyên nhân của việc hình thành địa hình bề mặt trái đất ?

 Hiện tượng động đất và núi lửa ảnh hưởng tới địa hình bề mặt trái đất như thế nào ?
 Bảng phụ :

Hãy chọn cụm từ : San bằng, gồ ghề, đối nghịch, ngoại lực, đia hình, nội lực …… điền vào chổ
trống trong đoạn viết dưới đây :

“ Nội lực và ngoại lực là hai lực ……… nhau xảy ra đồng thời, tạo nên ……… bề mặt
trái đất. Tác động của ……… thường làm bề mặt trái đất thêm ……… còn tác động
của……… lại thiên về……… , hạ thấp địa hình.”

5. Hoạt động nối tiếp : ( 2 phút )

 Học thuộc bài.

 Đọc bài đọc thêm SGK /41
 Trả lời câu hỏi 1,2,3 SGK /41

 Soạn trước bài 13 “ĐỊA HNÌH BỀ MẶT TRÁI ĐẤT”

 Sưu tầm tranh ảnh nói về địa hình bề mặt trái đất như : núi ,đồng bằng, cao nguyên, các hang

động …

</div>
(50)<div class='page_container' data-page=50>

BAØI 13

ĐỊA HÌNH BỀ MẶT TRÁI ĐẤT

I. MỤC TIÊU :
1. Kiến thức :

 Nắm được khái niệm núi và sự phân loại núi theo độ cao. Phân biệt giữa núi già và núi trẻ.
 Học sinh phân biệt được độ cao tuyệt đối và độ cao tương đối của địa hình.

2. Kó năng :

 Chỉ đúng trên bản đồ thế giới những vùng núi già. Núi trẻ nổi tiếng ở các châu lục.

3. Thái độ :

 Nắm được các dạng địa hình trên bề mặt Trái đất và biết được đặc điểm của các dạng địa hình

này.

II. ĐỒ DÙNG DẠY HỌC VÀ TƯ LIỆU CẦN THIẾT :
Gv :+ Bản đồ tự nhiên thế giới- Việt Nam.

+ Bảng phân loại núi theo độ cao
+ H34.H35 SGK ( phóng to )
Hs : Soạn trước các câu hỏi in nghiêng

Sưu tầm tranh ảnh địa hình bề mặt Trái đất.
III. TIẾN TRÌNH BÀI GIẢNG :

1. Ổn định ( 1 phút ) : kiểm diện ghi vắng 
2. Bài cũ ( 5 phút )

 Tại sao nội lực và ngoại lực là hai lực đối nghịch nhau ?
 Nguyên nhân sinh ra và tác hại của núi lửa và động đất ?

3. Bài mới :

a. Giới thiệu bài ( 2 phút )

Địa hình bề mặt Trái Đất rất đa dạng, mỗi loại có đặc điểm riêng và phân bố mọi nơi. Trong đó núi
là loại địa hình phổ biến chiếm diện tích lớn nhất. Vậy núi là một dạng địa hình như thế nào ? Dựa
vào đâu để phân ra các loại núi. Thế nào là độ cao tương đối độ cao tuyệt đối của núi.

b. Phát triển bài :

NỘI DUNG GIÁO VIÊN HỌC SINH

1. NÚI VÀ ĐÔÏ CAO 
CỦA NÚI :

- Núi là dạng địa hình
nhơ cao nổi bật trên mặt
đất độ cao thường trên
500m so với mực nước
biển

Hoạt động 1 ( 15 phút )

Gv : giới thiệu cho học sinh một số 
tranh ảnh núi khác nhau.

Trực quan : H36 SGK / 43

Hỏi : Dựa vào tranh ảnh và vốn hiểu 
biết của các em hãy mô tả núi ?

 Độ cao so với mặt đất ?
 Núi có những bộ phận nào ?

Hs : xem tranh ảnh
Hs : Xem H36 SGK / 43
Hs : Núi là dạng địa hình nhơ
cao nổi bật trên mặt đất

 thường trên 500m so với

mực nước biển

 Đỉnh, sườn, chân núi

</div>
(51)<div class='page_container' data-page=51>

NỘI DUNG GIÁO VIÊN HỌC SINH
- Núi có 3 bộ phận :

+ đỉnh núi.
+ Sườn núi
+ Chân núi.

- Căn cứ vào độ cao núi
phân ra làm 3 loại :
+ Núi thấp :Dưới1000m
+ Trung bình : Từ 1.000



2.000 m

+ Cao : Từ 2.000 m trở
lên.

- Độ cao tương đối :
được tính bằng khoảng
cách tính theo chiều
thẳng đứng từ chân núi
đến đỉnh núi.

- Độ cao tuyệt đối :
được tính bằng khoảng

cách theo chiều thẳng
đứng từ mực nước biển
trung bình (0m) đến đỉnh
núi.

Gv : yêu cầu học sinh đọc bảng phân 
loại núi.

Loại núi Độ cao tuyệt đối
Thấp

Trung bình
Cao

Dưới 1.000 m
Từ 1.000 2.000 m
Từ 2.000 m trở lên
Hỏi : căn cứ vào độ cao núi phân ra 
làm mấy loại ? Độ cao ?

Trực quan : BĐTNVN

Hỏi : xác định ngọn núi cao nhất ở 
VN ? Tên ? Độ cao ? Thuộc loại núi
gì ?

Trực quan : BĐTG

Hỏi : xác định một số dãy núi thấp, 
trung bình, cao ?

Hỏi : Dãy núi cao nhất thế giới ? đỉnh
được xem là nóc nhà của thế giới ?
Độ cao ? Thuộc loại núi gì ?

Trực quan :

ĐỘ CAO TUYỆT ĐỐI VAØ ĐỘ CAO TƯƠNG ĐỐI

Hỏi : Cho biết cách tính độ cao tương
đối của núi khác với cách tính độ cao
tuyệt đối của núi như thế nào ?

Hỏi : độ cao nào thể hiện khoảng 
cách cao hơn ?

Gv : Những con số chỉ đợ cao trên 
bản đồ là những con số chỉ độ cao
tuyệt đối ?

Chuyển ý : Trăng bao nhiêu tuổi 
trăng già, núi bao nhiêu tuổi gọi là
núi non ? và các nhà địa chất học đã
tính tuổi của núi như thế nào ? ta
sang mục 2.

Hs : đọc bảng phân loại núi
Hs : núi phân ra làm 3 loại :
Núi thấp : Dưới 1.000 m
Núi trung bình : Từ 1.000



2.000 m

Núi cao : Từ 2.000 m trở lên
Hs : xem BĐTNVN

Hs : xác định trên bản đồ
Hs : xem BĐTNTG
Hs : xác định trên bản đồ 
( qua màu sắc )

Hs : Dãy Hymalaya. Đỉnh 
Eâvơ rét : 8848m. Thuộc loại
núi cao.

Hs : xem H34 SGK/42

Hs : Độ cao tuyệt đối : là độ
cao tính từ mực nước biển
trung bình 0m đến đỉnh núi.
Độ cao tương đối : là độ cao
tính từ chân núi đến đỉnh núi.
Hs : độ cao tuyệt đối cao hơn.
Hs : nghe

</div>
(52)<div class='page_container' data-page=52>

2. NÚI GIÀ, NÚI TRẺ :

Dựa vào thời gian hình

thành và đặc điểm của
núi mà phân ra núi già,
núi trẻ.

3. ĐỊA HÌNH CAXTƠ VÀ

CÁC HANG ĐỘNG :

- Địa hình núi đá vơi
được gọi là địa hình
Caxtơ

Hoạt động 2 (7 phút )

Hỏi : tuổi của núi được tính dựa vào 
đâu ?

Hỏi : dựa vào hình 35. cho biết các 
đỉnh núi, sườn núi, thung lũng của núi
già và núi trẻ khác nhau như thế
nào ?

Hỏi : Dựa vào H35b thời gian hình 
thành của núi già là bao lâu?

Hỏi : Dựa vào H35a thời gian hình 
thành của núi trẻ là bao lâu?
Hỏi : các ngọn núi ở Việt Nam là 
dạng núi già hay núi trẻ ?

Trực quan : BĐTNTG

Hỏi : xác định một số dãy núi già và 
núi trẻ trên thế giới ?

Hoạt động 3 ( 8 phút )

Gv : giới thiệu một số tranh ảnh về 
địa hình núi đá vơi kết hợp hình 37 ,
38 SGK /44 ( Vịnh Hạ Long, Chùa
Hương Tích, Động Phong Nha…)
Hỏi :Em hãy nêu đặc điểm của núi 
đá vơi ?

Gv : địa hình caxtơ là loại địa hình 
đặc biệt của vùng núi đá vơi
Hỏi : Tại sao nói địa hình caxtơ là 
hiểu ngay đó là địa hình có nhiều
hang động ?

Hs : Tuổi của núi được tính 
dựa vào hố thạch có trong
đá … thời gian hình thành.
Hs : + Núi già :đỉnh trịn, 
sườn thoải, thung lũng nơng.
+ Núi trẻ : đỉnh nhọn, sườn
dốc, thung lũng sâu.

Hs :thời gian hình thành của 
núi già là cách đây hàng trăm

triệu năm, đã trãi qua các q
trình bị bào mịn.

Hs : Những núi được hình 
thành cách đây khoảng vài
chục triệu năm gọi là núi trẻ.
Hs : Núi già nhưng có những 
dãy núi già được vận động
kiến tạo nâng lên làm núi trẻ
lại điển hình là núi Hoàng
Liên Sơn cao nhất Việt Nam.
Hs : Xem bản đồ

Hs : xác định trên bản đồ.
Hs : xem tranh

Hs : Các ngọn núi ở đây 
thường lỏm chỏm, sắc nhọn,
nước mưa có thể thấm vào
các kẽ, các khe, khoét mòn
đá tạo thành các hang động
rộng và dài trong khối núi.
Hs : nghe

Hs :

+ Đá vơi là loại đá dễ hồ tan
trong điều kiện khí hậu thuận
lợi

NỘI DUNG GIÁO VIÊN HỌC SINH

</div>
(53)<div class='page_container' data-page=53>

- Trong vùng núi đá vơi
có nhiều hang động đẹp
có giá trị về mặt du lịch.

Hỏi :địa hình caxtơ có giá trị kinh tế 
như thế nào ?

Hỏi : Hãy kể một số hang động, 
những danh lam thắng cảnh đẹp mà
em biết

Gv : yêu cầu học sinh đọc bài đọc 
thêm SGK /45.

đá tạo thành các hang động
rộng và dài trong khối núi.
Hs :Thu hút khách du lịch bởi
các cảnh đẹp.

Hs : Động Phong Nha, chùa 
Hương Tích, vịnh Hạ Long…
Hs : đọc bài đọc thêm SGK /
45

4. Kiểm tra đánh giá (5 phút )

 Nêu sự khác biệt giữa độ cao tương đối và độ cao tuyệt đối ?
 Bảng phụ :

a. Dùng gạch nối các ý ở cột B với các ý ở cột A sao cho phù hợp :
Cột A Cột B

Nuùi cao

Từ 1000 2000 m
Núi thấp

Từ 2000m trở lên.
Núi trung bình

Dưới 1000m

b. Dùng gạch nối các ý ở cột B với các ý ở cột A sao cho phù hợp :
 Cột A Cột B

Núi già
Đỉnh nhọn
Núi trẻ

Thung lũng hẹp và sâu
Đỉnh tròn

Sườn dốc

Thung lũng rộng và nơng
Sườn thoải

5. Hoạt động nối tiếp ( 2 phút )

 Học bài

 Làm bài tập 3,4 SGK / 45

 Soạn trước bài 14 “ ĐỊA HÌNH BỀ MẶT TRÁI ĐÁT ( TT )”
 Sưu tầm tranh ảnh về đồng bằng, cao nguyên, đồi …

</div>
(54)<div class='page_container' data-page=54>

BAØI 14

ĐỊA HÌNH BỀ MẶT TRÁII ĐẤT ( TT)

I.MỤC TIÊU :
1. Kiến thức :

 Hiểu đặc điểm hình thái của 3 dạng địa hình như : Bình nguyên ( đồng bằng ), cao nguyên và

đồi.

 Phân biệt được sự khác nhau giữa đồng bằng cao nguyên và đồi

2. Kó năng :

 Xác định được trên bản đồ một số đồng bằng, cao nguyên lớn ở Việt Nam và thế giới.

3. Thái độ :

 Nhận biết được các dạng địa hình qua tranh ảnh.

II. ĐỒ DÙNG DẠY HỌC VAØ TƯ LIỆU CẦN THIẾT :
Gv : Bản đồ tự nhiên Việt Nam, Bản đồ tự nhiên thế giới
Mơ hình đồng bằng cao nguyên và một số tranh ảnh

Hs : Sưu tầm một số tranh ảnh về đồng bằng cao nguyên và đồi núi.
III. TIẾN TRÌNH BÀI GIẢNG :

1. Ổn định ( 1 phút)
2. Bài cũ ( 6 phút )

 Phân biệt giữa độ cao tương đối và độ cao tuyệt đối ?

 Dựa vào đâu để biết được núi già núi trẻ? Xác định một số dãy núi già và núi trẻ trên bản đồ thế

giới ?

 Địa hình núi đá vơi có đặc điểm gì nổi bật ? Giá trị kinh tế vùng núi đá vôi ?

3. Bài mới :

a. Mở bài ( 1 phút ) : Ngoài địa hình núi ra, trên bề mặt trái đất cịn có một số dạng địa hình khác. Đó
là dạng địa hình nào ? chúng có đặc điểm ra sao ? Và tại sao lại có các dạng địa hnìh đó ? ta tìm hiểu
trong bài 14 :

c. Phát triển bài :

NỘI DUNG GIÁO VIÊN HỌC SINH

1. BÌNH NGUN

( ĐỒNG BẰNG )
- Bình nguyên là dạng
địa hình thấp, tương đối
bằng phẳng, có độ cao
tuyệt đối thường dưới
200m

Hoạt động 1 (15 phút )
Trực quan : BĐTNTG

Gv : giới thiệu ước hiệu trên bản đồ
Hỏi : xác định một số bình nguyên 
trên thế giới ?

Hỏi : Bình ngun có đặc điểm gì ?
Gợi ý : + Độ cao ?

+ Bề mặt bình ngun ?
Gv : cũng có những bình nguyên cao 
gần 500m  Đặc điểm hình thái…

Hs : xem BĐTNTG
Xem ước hiệu bản đồ
Hs : Tây Xibia, Ấn Hằng, 
Đông Âu, Hoa Trung,…
Hs :

Độ cao thường dưới 200m,
nhưng cũng có bình ngun
độ cao gần 500m. Bề mặt

bằng phẳng

NỘI DUNG GIÁO VIÊN HỌC SINH

</div>
(55)<div class='page_container' data-page=55>

- Bình ngun có 2 loại :

 Bào mòn :

Bề mặt hơi bị gợn sóng
VD : Các bình ngun ở 
châu Âu, Canađa….

 Bồi tụ :

Bề mặt bằng phẳng do
phù sa của các sông bồi
đắp ở cửa sơng

VD :Đồng bằng Amazơn
Sơng Nin, Hồng Hà ,
Cửu Long , ………



Thuận lợi cho việc gieo
trồng các loại cây lương
thực thực phẩm, nông
nghiệp phát triển. dân
cư tập trung đơng

2. CAO NGUN :
Là dạng địa hình tương
đối bằng phẳng nhưng
sườn dốc và độ cao tuyệt
đối từ 500m trở lên
VD : Cao nguyên Tây 
Tạng, Đê – Can, Mộc
Châu



Thuận lợi cho việc
trồng cây công nghiệp
và chăn nuôi gia súc.

Hỏi : dựa vào BĐTG hãy xác định 
đồng bằng sông Nin, Sơng hồng Hà,
Sơng Cửu Long ?

Hỏi : Dựa vào ngun nhân hình 
thành bình nguyên được chia làm
mấy loại ?

+ Bình nguyên bào mòn có đặc điểm
như thế nào ?

+ Xác định một số bình ngun bị
bào mịn trên bản đồ ?

+ Bình ngun bồi tụ có đặc điểm

như thế nào ? Chúng được hình thành
ra sao ?

+ Hãy xác định một số bình nguyên
lớn trên thế giới ?

Hỏi : Bình nguyên có giá trị kinh tế 
như thế nào ?

Gv : Liên hệ kiến thức thực tế

Gv : Những vùng đồng bằng cũng là 
nơi tập trung nhiều thành phố lớn và
đông dân.

Hỏi : Xác định một số thành phố lớn 
ở vùng đồng bằng ?

Hoạt động 2 ( 8 phút )

Trực quan : Xem mơ hình + H40 
Hỏi : Phân tích điểm giống nhau và 
khác nhau giữa bình ngun và cao
ngun về :

+ Bề mặt ?

+ Độ cao tuyệt đối ?
+ Độ dốc của sườn ?
+ Giá trị kinh tế ?

Gv : Liên hệ kiến thức thực tế

Hỏi : Kể tên và xác định một số cao 
nguyên trên BĐTNTG ?

Hs : xác định trên bản đồ
Hs : Bình nguyên được chia 
làm hai loại : Bào mịn và bồi
tụ

+ Bề mặt hơi bị gợn sóng
+ Đồng bằng ở châu Âu,
Canađa, Châu phi …

+ Bề mặt bằng phẳng do phù
sa bồi đắp ở cửa sơng

+ Đồng bằng sơng Nin,
Amazơn, Hồng Hà, Cửu
Long …..

Hs : thuận lợi cho việc tưới 
tiêu, gieo trồng các loại cây
lương thực thực phẩm , nông
nghiệp phát triển , dân cư tập
trung đông.

Hs : nghe

Hs : xác định trên BĐTNTG
Hs : xem mô hình

Hs :

+ Bằng phẳng hoặc gợn sóng
+ Trên 500m

+ Sườn dốc

+ Thuận lợi trồng cây công
nghiệp, chăn nuôi gia súc lớn
Hs : xác định trên bản đồ : 
Tây Tạng, Đê –Can, Iran.
Mộc Châu ( VN )

NỘI DUNG GIÁO VIÊN HỌC SINH

3. ĐỒI :

Có độ cao tương đối

Hoạt động 3 ( 7 phút )

</div>
(56)<div class='page_container' data-page=56>

không quá 200 m và
thương tập trung thành
từng vùng như vùng đồi
trung du ở nước ta.

Hỏi : hãy xác định một số đồi ở nước

ta ?

Hỏi : Đồi thường có độ cao bao nhiêu
Hỏi : đặc điểm hình thái như thế nào 
Gv : Đồi là dạng địa hình chuyển tiếp
giữa bình nguyên và núi, hình dạng
bát úp, đỉnh tròn, sườn thoải,  đồi
thường tập trung thành từng vùng như
vùng đồi trung du ở nước ta: Bắc
Giang, Phú Thọ

Hỏi : đồi có giá trị kinh tế như thế 
nào ?

Gv :Liên hệ với vùng đồi của nước ta

Hs : vùng đồi Bắc Giang, Phú
Thọ

Hs : Dưới 200m

Hs : Đỉnh trịn hình bát úp, 
sườn thoải

Hs : nghe

Hs : Thuận lợi trồng cây công
nghiệp kết hợp lâm nghiệp và
chăn thả gia súc.

4. Kiểm tra đánh giá ( 5 phút )

 Bình ngun có mấy loại ? Taị sao gọi là bình nguyên bồi tụ ? Bình ngun bào mịn ? Xác định

một số bình nguyên trên bản đồ TNTG ?

 Tại sao người ta xếp cao nguyên vào dạng địa hình miền núi ?

 Địa phương em đang ở thuộc dạng địa hình nào ? Đặc điểm ra sao ? Có giá trị kinh tế như thế

naøo ?

5. Hoạt động nối tiếp ( 2 phút )

 Học thuộc bài

 Trả lời các câu hỏi vào tập

 Xem lại kiến thức từ bài 1  14 chuẩn bị ôn tập kiểm tra chất lượng học kì

</div>
(57)<div class='page_container' data-page=57>

ÔN TẬP HỌC KÌ I

I.MỤC TIIÊU :
1. Kiến thức :

 Cũng cố và nâng cao kiến thức về những đặc điểm cơ bản của chương I. Nắm vững các khái

niệm và giải thích một số hiện tượng
2. Kĩ năng :

 biết nhận xét và rút ra kết luận trên lược đồ , biểu đồ

3. Thái độ :

 Tích cực học tập tìm tịi học hỏi tìm hiểu sách giáo khoa, sách báo ,tập bản đồ để trả lời một số

câu hỏi trắc nghiệm

II. ĐỒ DÙNG DẠY HỌC VAØ TƯ LIỆU CẦN THIẾT :
Gv : Soạn trước một số câu hỏi trắc nghiệm - trên bảng phụ
Quả địa cầu và BĐTNTG

Hs : kiến thức cũ

III. TIẾN TRÌNH BÀI GIẢNG :
1.Ổn định ( 1 phút )

2. Giáo viên giới thiệu tiết ôn tập –giáo viên ghi câu hỏi trên bảng phụ yêu cầu học sinh trả lời 
Gọi học sinh khác nhận xét (bổ sung nếu có )  giáo viên chuẩn xác kiến thức. ( 3 phút )

</div>
(58)<div class='page_container' data-page=58>

1. Kiểm tra đánh giá ( 5 phút )

Giáo viên nhấn mạnh một ý chính, cách làm bài câu hỏi trắc nghiệm
2. Hoạt động nối tiếp ( 1 phút )

Học kó bài

KIỂM TRA HỌC KÌ I

I. MỤC TIÊU :

1. Kiến thức : Hệ thống hoá kiến thức trịng tâm từ bài 1 14
2. Kĩ năng : Rèn luyện kĩ năng vận dụng kiến thức để làm bài

3. Thái độ : Tự giác trung thực trong thi ,khơng gian lận, quay cóp, trao dổi
II. CHUẨN BỊ :

GV : Soạn đề kiểm tra

HS : Chuẩn bị kiến thức để làm bài

Tuaàn . tiết
NS :

</div>
(59)<div class='page_container' data-page=59>

BÀI 15

CÁC MỎ KHOÁNG SẢN

I. MỤC TIÊU :
1. Kiến thức :

 Nắm được khái niệm khoáng vật, đá, khoáng sản, mỏ khoáng sản

2. Kó năng :

 Biết phân loại khống sản theo công dụng

3. Thái độ :

 Hiểu và khai thác hợp lí, bảo vệ tài ngun khống sản.

II. ĐỒ DÙNG DẠY HỌC VAØ TƯ LIỆU CẦN THIẾT :
GV : Mẫu vật các loại đá, Bản đồ khoáng sản Việt Nam

HS : Tập ghi – SGK Sưu tầm một số mẫu đá ở địa phương
III. TIẾN TRÌNH BÀI GIẢNG :
1. Ổn định ( 1 phút )

2. Bài cũ ( Giáo viên sữa bài kiểm tra học kì I )
3. Bài mới :

a. Mở bài ( 2 phút )

Vỏ trái đất được cấu tạo bởi các loại khoáng vật và đá. Những khống vật và đá có ích được con
người khai thác và sử dụng trong hoạt động kinh tế gọi là khoáng sản. Khoáng sản là nguồn tài
nguyên có giá trị lớn của mỗi quốc gia, là nguyên liệu đặc biệt cần thiết, rất quan trọng trong nhiều
ngành kinh tế , đặc biệt là trong công nghiệp.

</div>
(60)<div class='page_container' data-page=60>

Vậy khoáng sản là gì ? chúng được hình thành như thế nào ? Đó là nội dung chính trong tiết học
hơm nay.

b. Phát triển bài :

NỘI DUNG GIÁO VIÊN HỌC SINH

1. CÁC LOẠI KHỐNG

SẢN :

a. Khái niệm : Khống
sản là những khống vật
và đá có ích được con
người khai thác và sử
dụng

Hoạt động 1 ( 14 phút)

Gv : Vật chất cấu tạo nên lớp vỏ Trái 
Đất gồm các loại khoáng vật và đá. 
Khoáng vật thường gặp trong thiên nhiên
dưới dạng tinh thể trong thành phần các 
loại đá. Ví dụ : Đá có trong nham 
thạchlà vật chất tự nhiên có độ cứng 
nhiều ít khác nhau tạo nên lớp voe trái 
đất. Qua thời gian dưới tác động của q
trình phong hố khống vật và đá có loại
khơng có ích, có loại có ích được con 
người khai thác sử dụng gọi là khoáng 
sản.

Hỏi : Khống sản là gì ?

Hs : nghe

Hs : Khống sản là những 
khống vật và đá có ích được
con người khai thác và sử
dụng

NỘI DUNG GIÁO VIÊN HỌC SINH

Mỏ khống sản : Là nơi
tập trung nhiều khống
sản có khả năng khai
thác

b. Phân loại khống 
sản :

Dựa vào tính chất và
cơng dụng khống sản
được chia ra làm 3 nhóm
+ Khống sản năng
lượng ( nhiên liệu )
+ Khoáng sản kim loại
+ Khoáng sản phi kim
loại

Gv : Trong lớp vỏ trái đất, các nguyên tố
hoá học thường chỉ chiếm một tỉ lệ nhỏ
và rất phân tán, khi chúng tập trung với
tỉ lệ cao gọi là quặng.

Hỏi : Thế nào là quặng ? Cho ví dụ ?

Hỏi :Mỏ khống sản là gì ?

Gv : yêu cầu học sinh đọc bảng công 
dụng các loại khoáng sản .

Hỏi: Khoáng sản được phân ra làm 
mấy nhóm ? căn cứ vào yếu tố nào ?
Hỏi : Kể tên một số khoáng sản 
thuộc mỗi nhóm ? Nêu cơng dụng
của chúng ?

Trực quan : bản đồ khoáng sản VN
Hỏi : hãy xác định một số loại

khoáng sản và nơi phân bố của chúng
?

Gv : Ngày nay với tiến bộ khoa học con

Hs : nghe

Hs : Quặng là nơi tập trung 
nhiều khoáng sản với tỉ lệ
cao.

Ví dụ : quặng sắt ở nước ta 
chiếm tới 40%60% sắt.
Hs : Là nơi tập trung nhiều

khống sản có khả năng khai
thác

Hs : xem bảng cơng dụng
Hs : Khống sản được phân 
ra làm 3 nhóm . căn cứ vào
cơng dụng

Hs : dựa vào bảng công dụng 
SGK để trả lời.

</div>
(61)<div class='page_container' data-page=61>

2. CÁC MỎ KHỐNG 
SẢN NỘI SINH VÀ

NGOẠI SINH :

người đã bổ sung các nguồn khoáng sản
ngày càng bị hao hụt đi bằng các thành
tựu khoa học.

Hỏi : Bổ sung khoáng sản năng lượng
bằng nguồn năng lượng nào ?

Hỏi : Ở địa phương em có cácloại 
khống sản nào ? Cơng dụng ?
Hoạt động 2 ( 14 phút )

Trực quan : Xác định trên bản đồ 
khống sản VN 3 nhóm khống sản
nêu trên ?

Gv : yêu cầu hs đọc SGK mục 2.
Hỏi : Dựa vào nguồn gỗc hình thành 
mỏ khống sản được phân ra làm
mấy loại ?

Hs :Năng lượng mặt trời,gió, 
thủy triều…

Hs : trả lời  học sinh khác
nhận xét bổ sung.

Hs : xác định trên bản đồ
Hs : đọc SGK

Hs : Căn cứ vào nguồn gốc 
hình thành mỏ khống sản có
2 loại : Mỏ nội sinh và mỏ
ngoại sinh

NỘI DUNG GIÁO VIÊN HỌC SINH

Mỏ nội sinh : là những
mỏ được hình thành do
nội lực ( có liên quan
đến q trình phun trào
mắc ma )

Vd : Mỏ chì, kẽm, vàng,
bạc …

Mỏ ngoại sinh : là

Gv: muốn tìm kiếm các mỏ khống sản một

cách chính xác , các nhà khoa học phải 
nghiên cứu để biết rõ điều kiện chúng được 
hình thành như các em đã biết trái đất chứa 
trong nó nhiều vật chất và cấu tạo bên trong 
của nó ra sao ta đã xét rồi.

Hỏi : Nêu lại cấu tạo bên trong của 
trái đất gồm mấy lớp ?

Hỏi : đặc điểm của lớp trung gian ?
Gv : chính lớp vật chất chảy lỏng ra cùng 
với sự đứt gãy của vỏ trái đất nên phần vật

chất nóng chảy tràn ra ngồi Vậy trong q

trình phun trào mắc ma có những khống sản
nhưchì, kẽm, vàng ,bạc… được phun trào theo

hoặc trồi lên gần mặt đất hơn  Các khống

sản này có liên quan đến mắc ma.

Hỏi: Mắc ma do nội lực hay ngoại 
lực sinh ra ?

Hỏi : Các khoáng sản được hình 
thành trong quá trình phun trào mắc
ma gọi là mỏ khống sản gì ?



Hỏi : mỏ nộ sinh được hình thành
như thế nào ?

Hỏi : Kể tên một số mỏ khoáng sản 
nội sinh mà em biết ?

Hs : nghe

Hs : Cấu tạo bên trong của 
trái đất gồm 3 lớp vỏ, trung
gian và lõi

Hs :Lớp trung gian có thành 
phần vật chất từ quánh dẻo
đến lỏng

Hs : Mắc ma được hình thành 
do nội lực

</div>
(62)<div class='page_container' data-page=62>

những mỏ được hình
thành do các q trình
ngoại lực ( có liên quan
đến qúa trình phong hố
và q trình lắng tụ vật

chất ở chổ trũng )
Vd : Dầu mỏ, khí đốt …
* Việc khai thác và sử
dụng các loại khống
sản phải hợp lí và tiết
kiệm.

Gv : có những khống sản được hình thành

từ ngồi do q trình lắng tụ vật chất ở chổ 
trũngcó quan hệ nhiều với đá trầm tích.

Hỏi : Đá trầm tích được hình hành do 
nội lực hay ngoại lực ?

Hỏi : Mỏ ngoại sinh được hình thành 
như thế nào ? Cho ví dụ ?

Gv : tất cả các khống sản là tài nguyên quý
của quốc gia đây là nguồn nguyên liệu chính 
của các ngành cơng nghiệp

Các mỏ khống sản đựoc hình thành trong 
thời gian rất lâu, chúng rất quý nhưng không 
phải là nguồn tài nguyên vô tận…

Do đó vấn đề khai thác, sử dụng và bảo vệ 
phải được coi trọng.

Hs : Đá trầm tích được hình

thành do ngoại lực

Hs : Mỏ ngoại sinh được hình 
thành do q trình ngoại lực
có liên quan đến q trình
phong hố và lắng tụ vật chất
ở chổ trũng.

Vd : Dầu mỏ , khí đốt.

4. Kiểm tra đánh giá : (6 phút )

 Khống sản là gì ? Khi nào gọi là mỏ khoáng sản ?

 Sự khác nhau giữa mỏ khoáng sản nội sinh và mỏ khoáng sản ngoại sinh ?
 Hãy trình bày sự phân loại khống sản theo tính chất và cơng dụng ?

 Có các loại khống sản : đồng, chì, than, thiếc, cao lanh, đávơi, kẽm. Hãy sắp xếp từng loại

khống sản trên vào mỗi cột dưới đây cho phù hợp ?

Mỏ nội sinh Mỏ ngoại sinh

5. Hoạt động nối tiếp (2 phút )

 Học bài
 Trả lời các câu hỏi 1,2,3 SGK /50

 Chuẩn bị trước bài 16. (trả lời trước các câu hỏi SGK )

BAØI 16 THỰC HAØNH:

ĐỌC BẢN ĐỒ (HOẶC LƯỢC ĐỒ)

ĐỊA HÌNH TỈ LỆ LỚN

I. MỤC TIÊU :
1. Kiến thức :

 Học sinh nắm được khái niệm đường đồng mức, mơ tả hình dạng địa hình dựa vào các đường

đồng mức.
2. kĩ năng :

 Rèn luyện kĩ năng đo tính độ cao và các khoảng cách trên thực địa dựa vào bản đồ tỉ lệ lớn.

3. Thái độ :

</div>
(63)<div class='page_container' data-page=63>

 Biết áp dụng những kiến thức đã học vào thực tế cuộc sống.

II.ĐỒ DÙNG DẠY HỌC VAØ TƯ LIỆU CẦN THIẾT :
Gv : Lược đồ địa hình tỉ lệ lớn phóng to

Hs : Tập ghi – soạn trước bài mới.
III.TIẾN TRÌNH BÀI GIẢNG :

1. Ổn định ( 1 phút ) : Kiểm diện – ghi vắng
2. Bài cũ ( 5 phút )

 Khống sản là gì ? Trình bày sự phân loại khống sản theo cơng dụng ?
 Độ cao của địa hình trên bản đồ được thể hiện như thế nào ?

 Sự khác nhau giữa mỏ khoáng sản nội sinh và mỏ khoáng sản ngoại sinh ?

3. Bài mới :

a. Mở bài : (2 phút )

Trong các tiết học trước các em đã tìm hiểu về các dạng địa hình trên bề mặt Trái Đất,
trong đó có núi, cao nguyên, đồi, vậy để xác định độ cao của các ngọn núi trên bản đồ tỉ
lệ lớn ta dựa vào đâu để xác định. Qua tiết học này giúp các em sẽ khắc sâu hơn về việc
xác định độ cao . Từ đó cũng cố lại cách xác định phương hướng cũng như cách tính
khỏang cách thực tế dựa vào tỉ lệ bản đồ .

b. Phát triển bài :
Hoạt động 1 ( 10 phút )

Gv: Trực quan : Xem lược đồ địa hình tỉ lệ lớn (Hình 44 SGK )

Hỏi : Những đường trên lược đồ là những đường gì?
Hỏi : Lược đồ này có tỉ lệ là bao nhiêu ?

Hỏi :Với bản đồ có tỉ lệ 1 :100000 thuộc loại bản đồ lớn nhỏ hay trung bình ?
GV: giới thiệu ước hiệu tam giác đó là đỉnh núi

GV: Trên lược đồ địa hình tỉ lệ lớn dựa vào các đường đồng mức ta xác định độ cao của 
các địa điểm. Vậy xác định như thế nào ? ( GV hướng dẫn học sinh cách xác định độ cao
dựa vào các đường đồng mức.)

+ Địa điểm cần xác định độ cao trên đường đồng mức đã ghi số.

+ Địa điểm cần xác định độ cao nằm giữa khoảng cách các đường đồng mức.
+ Địa điểm cần xác định độ cao trên đường đồng mức không ghi số

( Học sinh cần xác định trị số của đường đồng mức đó. Muốn làm được điều này ,các em
phải tìm số ghi của hai đường đồng mức cạnh nhau để biết được khoảng cách của hai
đường đồng mức đó là bao nhiêu, sau đó dựa vào đường đã ghi số để tính. Trong trường
hợp nếu địa điểm nằm sát đường đồng mức nào đó thì xem như điểm đó có cùng đọ cao
của đường đồng mức đó .)

Hoạt động 2 ( 13 phút )

GV: Cho học sinh hoạt động theo nhóm

Dựa vào lượt đồ hình 44 SGK lần lượt trả lời các câu hỏi sau đây ?

NHOÙM I NHHOÙM II NHOÙM III NHOÙM IV

1/ Đường đồng
mức là đường
như thế nào ?
2/ Tại sao dựa
vào các đường
đồng mức trên

1/ Hướng từ đỉnh
núi A1 đến đỉnh
núi A2 ?

2/ Sự chênh lệch
về độ cao của hai
đường đồng mức

Dựa vào các
đường đồng mức
để tìm độ cao
của các đỉnh núi
A1, A2 và các
điểm B1,B2, B3 ?

</div>
(64)<div class='page_container' data-page=64>

bản đồ, chúng
ta có thể biết
được hình dạng
của địa hình ?

trên lược đồ là
bao nhiêu m ?

đường đồng mức ở
hai sườn núi phía
Đơng và phía Tây
của núi A1, cho biết
sườn nào dốc hơn ?
Vì sao ?

GV : Cho các nhóm thảo luận trong 5 phút, sau đó có hai phút trình bày ? Các học sinh
nhóm khác nhận xét  GV chuẩn xác kiến thức, đánh giá cho điểm.

NHOÙM I NHHOÙM II NHOÙM III NHOÙM IV

1/ Đường đồng mức là
đường nối những điểm
có cùng một độ cao trên
bản đồ

2/ Dựa vào các đường
đồng mức ta biết được
độ cao tuyệt đối của các
địavà đặc điểm hình
dạng địa hình như độ
dốc, hướng nghiêng

1/ Hướng từ đỉnh
núi A1 đến đỉnh núi
A2 : Tây  Đông
2/ Sự chênh lệch
về độ cao của hai
đường đồng mức
trên lược đồ là 100
m ?

Dựa vào các đường
đồng mức để tìm
độ cao của các
đỉnh núi A1 :900 M
A2 :trên 600m
và các điểm
B1 :500 m

B2 :650 m
B3 : trên 500 m

1/ Khỏang cách theo
đường chim bay từ đỉnh
núi A1 đến đỉnh núi A2 :
7700 m

2/ Sườn núi phía Tây
dốn hơn sườn núi phía
Đơng vì các đường đồng
mức ở phía Tây nằm
gần nhau hơn các đường
đồng mức ở phía Đơng.
 Hoạt động 3 (12 phút )

GV: Cho học sinh hoạt động theo nhóm bài tập 2

Dựa vào hình 1 tập bản đồ địa lí 6. Hãy trả lời các câu hỏi sau:

NHOÙM I NHOÙM II NHOÙM III NHOÙM IV

Sự chênh lệch về
độ cao của hai
đường đồng mức
là bao nhiêu m?

Dựa vào tỉ lệ bản đồ để
tính khoảng cách theo
đường chim bay từ đỉnh

núi X1 đến đỉnh núi X2 ?

Xác định độ cao của các
điểm điền tiếp vào bảng
dưới đây ?

Điểm A B C

Độ
cao

Hãy xác định
hướng nghiêng
của đỉnh núi X1?

GV: Cho học sinh thảo luận trong 5 phút, sau đó có hai phút để trình bày? Cho học sinh
nhóm bổ sung, các nhóm khác nhận xét  Giáo viên chuẩn xác kiến thức, đánh giá cho điểm ?

NHOÙM I NHOÙM II NHOÙM III NHOÙM IV

Sự chênh lệch
về độ cao của
hai đường đồng
mức là 40 m?

Dựa vào tỉ lệ bản đồ
để tính khoảng cách
theo đường chim bay
từ đỉnh núi X1 đến
đỉnh núi X2 : 9500 m

Xác định độ cao của các điểm
điền tiếp vào bảng dưới đây :

Điểm A B C

Độ

cao 120m 220m 160m

Hướng nghiêng
của đỉnh núi X1
là hướng Tây
Nam

Hoạt động nối tiếp : ( 2 phút)

Chuẩn bị trước bài 17 : “LỚP VỎ KHÍ”

Trả lời các câu hỏi sau :Trong khơng khí gồm có các khí nào ? chúng chiếm tỉ lệ bao nhiêu %
trong khơng khí ?Cấu tạo của lớp vỏ khí ?Vai trị của hơi nước trong khơng khí ? Tại sao tầng ơdơn

</div>
(65)<div class='page_container' data-page=65>

ngày càng bị mỏng dần ? Dựa vào đâu mà có khối khí nóng, khối khí lạnh, khối khí lục địa, khối
khí đại dương ?

BÀI 17

LỚP VỎ KHÍ

I.MỤC TIÊU :

1. Kiến thức :

 Học sinh nắm được thành phần của lớp vỏ khí, biết đặc điểm, vị trí của các tầng trong lớp vỏ khí.

Vai trị của lớp ơdơn trongtầng bình lưu.
2. Kĩ năng :

 Giải thích ngun nhân hình thành và tính chất của các khối khí nóng, lạnh, lục địa, đại dương.

3. Thái độ :

 Biết sử dụng hình vẽ để trình bày các tầng của lớp võ khí. Vẽ biểu đồ tỉ lệ các thành phần của

không khí.

 Bảo vệ mơi trường trong sạch.

II.ĐỒ DÙNG DẠY HỌC VAØ TƯ LIỆU CẦN THIẾT :
 GV Tranh các thành phần của khơng khí

Tranh các tầng của lớp vỏ khí

Tranh vẽ sự hình thành của các khối khí lục địa, đại dương, nóng lạnh.
HS : Soạn trước bài mới.

III. TIẾN TRÌNH BÀI GIẢNG :

1. Ổn định ( 1 phút ) : Kiểm diện – ghi vắng.
2. Bài cũ : ( 5 phút )

a. Mở bài ( 2 phút )

Trong những kết quả thu được gần đây của các tên lửa vũ trụ và vệ tinh nhân tạo, thì chiều dày của
khí quyển phải lên tới trên 60.000km quanh trái đất. Đó chính là một trong những đặc điểm quan
trọng để trái đất là hành tinh duy nhất trong hệ mặt trời có sự sống. Vậy trong khí quyển gồm có
những thành phần nào ? Cấu tạo của lớp vỏ khí ra sao ? Vai trị của khí quyển như thế nào trong đời
sống trên Trái đất. Ta sẽ tìm hiểu bài học này trong tiết học hơm nay.

b. phát triển bài :

NỘI DUNG GIÁO VIÊN HỌC SINH

1. THÀNH PHẦN CỦA

KHƠNG KHÍ : Hoạt động 1 ( 5 phút )Trực quan : H45 SGK /52

Hỏi : Hãy cho biết thành phần của 
không khí ? Mỗi thành phần chiếm
bao nhiêu phần trăm ? Thành phần

Hs : xem H 45 SGK / 52
Hs :

+ Khí nitơ 78%
+ Khí ôxi 21%

</div>
(66)<div class='page_container' data-page=66>

CÁC THÀNH PHẦN CỦA KHÔNG KHÍ

2. CẤU TẠO CỦA LỚP 
VỎ KHÍ :

- Lớp vỏ khí hay khí
quyển là lớp khơng khí
bao quanh trái đất

nào chiếm tỉ lệ ít nhất?

Gv : lượng hơi nước tuy ít nhưng là 
nguồn gốc sinh ra các hiện tượng khí
tượng rất phức tạp.

Hỏi : những hiện tượng khí tượng nào
có liên quan đến hơi nước trong khí
quyển ?

Hỏi : nếu khơng có hơi nước trong 
khơng khí thì bầu khí quyển có hiện
tượng khí tượng khơng ?

Gv : hơi nước và khí CO2 có vai trị rất quan

trọngnó hấp thu năng lượng mặt trời, giữ lại
các tia hồng ngoại, hấp tụ các tia tử ngoại,
điều hoà nhiệt độ khơng khí. nhưng khi
lượng CO2 càng tăng làm cho nhiệt độ trái

đất càng cao  gây nên hiệu ứng nhà kính .

Gv : Treo hình câm để củng cố
Hoạt động 2 ( 17 phút )

Gv: xung quanh trái đất có lớp khơng khí
bao bọc và theo kết quả thu được gần đây
của tàu vũ trụ và vệ tinh nhân tạo thì chiều
dày của lớp khơng khí lên đến khoảng
60.000km

Hỏi : Lớp khơng khí bao quanh trái 
đất gọi là lớp gì ?



Vậy lớp vỏ khí ( khí quyển) là gì ?

+ Hơi nước & các khí khác
1%

+ Hơi nước và các khí khác
chiếm tỉ lệ ít nhất

Hs :sương, mây, mưa…
Hs : Khơng sinh ra các hiện 
tượng khí tượng

Hs : nghe

Hs : lên bảng chỉ vào tranh 
và trả lời các thành phần của
khơng khí.

Hs : nghe

Hs :Lớp vỏ khí hay khí quyển
Hs :Lớp vỏ khí hay khí quyển
là lớp khơng khí bao quanh
trái đất

NỘI DUNG GIÁO VIÊN HỌC SINH

Lớp vỏ khí được chia
thành :

+ Tầng đối lưu
+ Tầng bình lưu
+ Tầng cao của khí
quyển

Trực quan :Tranh các tầng khí quyển
Hỏi : Lớp vỏ khí gồm những tầng nào
?

Gv : yêu cầu hs lên hình vẽ xác định 
mỗi tầng

Hỏi : tầng sát mặt đất có độ cao trung
bình 16 km là tầng gì ?

Hỏi :Nêu đặc điểm của tầng đối lưu ?
+ Khơng khí phân bố ở tầng đối lưu
như thế nào?

+ Không khí chuyển động theo hướng
nào ?

+ Trong tầng đối lưu xảy ra các hiện
tượng gì ?

Hs : xem tranh

Hs : tầng đối lưu, bình lưu và 
các tầng cao của khí quyển
Hs : xác định trên tranh
Hs : tâng đối lưu

Hs :

+ 90% khơng khí tập trung ở
tầng đối lưu

+ khơng khí chuyển động
theo chiều thẳng đứng

+ Hs : mây, mưa, sấm, chớp…

</div>
(67)<div class='page_container' data-page=67>

+ Nhiệt độ trong tầng này ?

Hỏi : Tại sao càng lên cao nhiệt độ 
càng giảm ?

+ Tại sao người leo núi đến độ cao

6000m người ta cảm thấy khó thở ?



Tầng đối lưu ảnh hưởng đến đời
sống sinh vật như thế nào ?

Hỏi: trên tầng đối lưu là tầng nào ?
Gv : yêu cầu hs lên tranh xác định vị 
trí của tầng bình lưu.

Hỏi : trong tầng bình lưu có lớp gì ?
+ lớp ơzơn có vai trị như thế nào ?

Gv : Nói đến sự suy giảm tầng ôzôn và 
nguyên nhân tầng ôzôn suy giảm

Hỏi : Để bảo vệ khí quyển trước 
nguy cơ bị thủng của tầng ôzôn con
người trên trái đất phải làm gì ?

mưa.

* Mây tích : phát triển theo hướng
thẳng đứng đến độ cao 2-3 km màu
xám hay màu xanh bình thường
mây này khơng gây mưa.

+ Nhiệt độ giảm dần theo độ
cao Tb lên 100m  nhiệt độ

giảm 0,60C

Hs : càng lên cao khơng khí 
càng lỗng  nhiệt độ giảm
+ Trên cao khơng khí lỗng 
khó thở

Hs : tầng đối lưu ảnh hưởng 
trực tiếp đến sinh hoạt đời
sống của con người và các
sinh vật …

Hs : tầng bình lưu

Hs : lên tranh xác định tầng 
bình lưu.

Hs : lớp ôzôn

+ Ngăn cản tia bức xạ có hại
cho sự sống

Hs : Bảo vệ mơi trường 
khơng khí bằng cách trồng
nhiều cây xanh,khơng thải
các chất khí độc hại vào mơi
trường.

NỘI DUNG GIÁO VIÊN HỌC SINH

- Mỗi tầng có đặc điểm
riêng

- Tầng đối lưu là nơi xảy
ra hầu hết các hiện
tượng khí tượng

Hỏi : Trên tầng bình lưu là tầng gì ?
+ Khơng khí ở tầng này như thế nào ?

Gv : Trong tầng này hầu như khơng có liên 
hệ trực tiếp đến đời sống của con người…

Hỏi : trong tầng này có những hiện 
tượng nào ?

Gv : giải thích hiện tượng sao băng, 
cực quang.

Tóm lại : Mỗi tầng có đặc điểm như 
thế nào ?

Hỏi : trong các tầng của khí quyển thì
tầng nào có vai trò quan trọng nhất ?
Vì sao ?

Củng cố : xem tranh câm yêu cầu hs
lên xác định các tầng của khí quyển
Hỏi : Dựa vào kiến thức đã học, hãy 
cho biết vai trò của lớp vỏ khí đối với

Hs : tầng cao của khí quyển
+ Khơng khí rất lỗng
Hs : Nghe

Hs : sao băng, cực quang
Hs : nghe

Hs : mỗi tầng có đặc điểm 
riêng

Hs : Tầng đối lưu vì đây là 
nơi sinh ra tất cả các hiện
tượng khí tượng.

Hs : xác định các tầng của khí
quyển.

</div>
(68)<div class='page_container' data-page=68>

3. CÁC KHỐI KHÍ :

Tuỳ theo vị trí hình
thành và bề mặt tiếp
xúc mà tầng khơng khí
dưới thấp được chia ra
các khối khí nóng và
lạnh, khối khí đại dương
và lục địa.

đời sống trên trái đất ?
Hoạt động 3 ( 10 phút )

Gv : khí quyển tuy là một lớp liên tục bao
quanh trái đất nhưng do tiếp xúc với các
yhành phần khác nhau trên bề mặt trái đất.

Hỏi : Căn cứ vào nhiệt độ người ta 
chia ra khối khí nào ?

Hỏi : Căn cứ vào bề mặt tiếp xúc, 
người ta chia thành khốikhí nào ?
Trực quan : Tranh vẽ các khối khí
Gv: treo bảng phụ ghi câu hỏi thảo 
luận nhóm

Câu 1 : Khối khí 1,2 là khối khí gì ? 
Hình thành ở đâu ? Nêu tính chất ?
Câu 2 : Khối khí 3 là khối khí gì ? 
hình thành ở đâu ? Nêu tính chất ?
Câu 3 : Khối khí 4 là khối khí gì ? 
hình thành ở đâu ? Nêu tính chất ?
Câu 4 : Khối khí 5 là khối khí gì ? 
Hình thành ở đâu ? Nêu tính chất ?
Kết luận : dựa vào đâu người ta chia
ra thành các khối khí ?

điều hòa sự phân bố nhiệt và độ
ẩm. Là tấm chắn chống lại các
thiên thạch bằng cách làm chúng
bốc hơi trên không trung của trái
đất, bảo vệ các vi sinh vật khỏi bị

tác động của các tia bức xạ tử
ngoại.

Hs : khối khí nóng, lạnh
Hs : khối khí lục địa, khối khí
đại dương

Hs : xem tranh

Hs : Thảo luận theo nhóm
4 nhóm lên bốc thăm 4 câu
hỏi. Thảo luận trong 3 phút 
đại diện nhóm trình bày.
Nhóm khác bổ sung nếu có



giáo viên chuẩn xác kiến
thức  cho điểm

NỘI DUNG GIÁO VIÊN HỌC SINH

Hỏi : Các khối khí này đứng u hay 
chuyển động ?

Gv: Các khối khí này di chuyển làm thay đổi
thời tiết của những nơi chúng đi qua.

 Gv liên hệ gió mùa đông bắc, gió mùa

tây nam ở nước ta.



Khối khí bị biến tính.

Củng cố : Sắp xếp cột bên trái các
khối khí với cột bên phải vị trí hình
thành và đặc điểm.

Hs : chuyển động
Hs : nghe

Hs : lên bảng phụ sắp xếp
cho đúng vị trí hình thành và
đặc điểm của các khối khí.
4. Kiểm tra đánh giá ( 3 phút )

 Hs xác định hình 45 và cho biết thành phần của không khí ?

 Lớp vỏ khí được chia thành mấy tầng ? nêu vị trí đặc điểm của tầng đối lưu ?
 Dựa vào đâu có sự phân ra khối khí nóng, lạnh, khối khí đại dương, lục địa ?
 Khi nào khối khí bị biến tính.

5. Hoạt động nối tiếp ( 2 phút )

 Học thuộc bài – làm bài tập 2,3 SGK / 54

</div>
(69)<div class='page_container' data-page=69>

BAØI 18 :

THỜI TIẾT KHÍ HẬU VÀ

NHIỆT ĐỘ KHƠNG KHÍ

I. MỤC TIÊU :
1. Kiến thức :

 Phân biệt và trình bày được hai khái niệm về thời tiết và khí hậu.

 Hiểu nhiệt độ khơng khí là gì và ngun nhân làm cho khơng khí có nhiệt độ. Biết cách đo tính

nhiệt độ trung bình ngày tháng năm.
2. Kĩ năng :

 Làm quen với cách dự báo thời tiết hàng ngày, bước đầu tập quan sát và ghi chép một số yếu tố

thời tiết đơn giản.
3. Thái độ :

 Thấy được thời tiết và khí hậu rất quan trọng có mối liên hệ đến đời sống và sản xuất của người

daân.

II. ĐỒ DÙNG DẠY HỌC VAØ TƯ LIỆU CẦN THIẾT :
Gv :Bảng thống kê dự báo thời tiết.

Phóng to hình 48 ,49 sách giáo khoa
Hs : ghi lại bảng dự báo thời tiết trên đài.
III. TIẾN TRÌNH BÀI GIẢNG :

1. Ổn định ( 1 phút ) kiểm diện ghi vắng

2. Bài cũ ( 5 phút ) :

 Lớp vỏ khí được chia làm mấy tầng ? Nêu vị trí và đặc điểm của tầng đối lưu ?
 Dựa vào đâu có sự phân chia các khối khí nóng lạnh khối khí lục địa và đại dương ?

3. Bài mới :

a. Mở bài ( 2 phút )

Thời tiết và khí hậu có ảnh hưởng lớn đến cuộc sống hàng ngày của con người,từ ăn, mặc, ở,cho đến
sinh hoạt sản xuất. Vì vậy việc nghiên cứu thời tiết và khí hậu là một vấn đề hết sức cần thiết. Để
nghiên cứu thời tiêùt và khí hậu chúng ta cần nắm được các yếu tố chính là : Nhiệt độ,gió ,mưa… cũng
chính các yếu tố này làm thay đổi thời tiết và khí hậu. Vậy các yếu tố làm thay đổi thời tiết và khí
hậu như thế nào ta tìmhiểu trong tiết học hơm nay.

b. Phát triển bài :

NỘI DUNG GIÁO VIÊN HỌC SINH

1.THỜI TIẾT VÀ KHÍ

HẬU :

Hoạt động 1 ( 7 phút )

Hỏi : trong thiên nhiên thường xảy ra 
các hiện tượng gì?

Liên hệ :quan sát thực tế hãy cho biết
các hiện tượng đang xảy ra bên ngoài

Hs : Các hiện tượng gió, mưa,
nóng, lạnh …

Hs : Trời nắng , mây trong 
xanh, gió nhẹ …

NỘI DUNG GIÁO VIÊN HỌC SINH

Hỏi : có phải lúc nào cũng có các Hs : các hiện tượng này thay

</div>
(70)<div class='page_container' data-page=70>

Thời tiết :là sự biểu
hiện của hiện tượng khí
tượng ở một địa phương
trong một thời gian ngắn

Khí hậu:là sự lập đi lập
lại của tình hình thời tiết
ở một địa phương trong
thời gian dài

hiện tượng như thế ?

Gv : có đơi lúc buổi sáng bầu trời trong xanh
quang đãng, nhưng đến trưa thì lại u ám có
mưa.Vậy các hiện tượng khí tượng này ln
thay đổi liên tục chúng xảy ra liên quan mật
thiêt với nhau tác động qua lại lẫn nhau đó là
thời tiết.

Hỏi : thời tiết là hiện tượng như thế 
nào ?

Hỏi : các em có nhận xét gì về thời 
tiết ở các nơi khác nhau trong cùng
một thời gian ?

Gợi ý : trong cùng một ngày, thời tiết 
ở các địa phương như thế nào ?
Hỏi : Tại sao thời tiết luôn luôn thay 
đổi và không giống nhau ở khắp mọi
nơi ?

Gv : giải thích sự khác nhau cơ bản của thời 
tiết vào mùa đông và mùa hè ở miền Bắc
nước ta .

Hỏi : Vào mùa đơng thì thời tiết ở 
các tỉnh phía bắc và phía nam có gì
khác biệt ?

Hỏi : sự khác biệt này có tính tạm 
thời hay lập đi lập lại từ năm này qua
năm khác ?

Gv : tuy thời tiết ở mỗi năm có khác nhau 
chúc ít, nhưng năm nào ccũng vậy ở miềm
bắc nước ta vào mùa đơng có những đợt
khơng khí lạnh từ phía bắc tràn về làm cho

thời tiết miền bắc lạnh hơn so với miền nam.
Vàchính sự lập đi lập lại của các kiểu thời
tiết trong thời gian dài và có tính qui luật đó
gọi là khí hậu.

Hỏi: khí hậu là gì ?

Hỏi : so sánh sự khác nhau giữa thời 
tiết và khí hậu ?

đổi liên tục

Hs : thời tiết là sự biểu hiện 
của hiện tượng khí tượng ở
một địa phương xảy ra trong
một thời gian ngắn.

Hs : trong cùng một lúc thời 
tiết không giống nhau ở khắp
mọi nơi.

Hs : nguyên nhân là do sự 
chuyển động của trái đất
quanh mặt trời và sự di
chuyển của các khối khí.

Hs : Phía bắc có thời tiết lạnh
hơn các tỉnh phía nam

Hs : sự khác biệt này lập đi

lập lại từ năm này qua năm
khác.

Hs : nghe

Hs : khí hậu là sự lập đi lập 
lại của tình hình thời tiết ở
một địa phương trong thời
gian dài.

Hs :trả lời dựa vào khái niệm 
thờivtiết và khí hậu.

NỘI DUNG GIÁO VIÊN HỌC SINH

Hỏi : thời tiết và khí hậu có ảnh 
hưởng như thế nào đến hoạt động sản
xuất của con người ?

</div>
(71)<div class='page_container' data-page=71>

2. NHIỆT ĐỘ KHƠNG 
KHÍ VÀ CÁCH ĐO 
NHIỆT ĐỘ KHƠNG 
KHÍ :

a. Nhiệt độ khơng khí :
là độ nóng lạnh của
khơng khí.

Dụng cụ đo nhiệt độ là
nhiệt kế.

b. Cách đơ nhiệt độ 
khơng khí :

khi đo nhiệt độ khơng
khí phải đặt nhiệt kế
trong bóng râm và cách
mặt đất 2m.

Hỏi : Để hạn chế những thiệt hại do 
thời tiết và khí hậu gây ra chúng ta
cần phải làm gì ?

Hoạt động 2 ( 13 phút )

Hỏi : nhiệt đôï không khí do đâu mà 
có ?

Gv : giảng qui trình hấp thụ nhiệt độ 
của mặt đất và khơng khí.

Hỏi : nhiệt độ khơng khí là gì ?
Hỏi : muốn đo độ nóng , lạnh của 
khơng khí người ta sử dụng dụng cụ
nào để đo ?

Trực quan : xem nhiệt kế.

Gv: nói sơ qua cấu tạo của nhiệt kế
Gv : yêu cầu học sinh đọc SGK trang

55 “ ở các trạm khí tượng … 2 mét”
Hỏi : tại sao khi đo nhiệt độ khơng 
khí phải để nhiệt kế trong bóng râm
và cách mặt đất 2 mét ?

Bảng phụ : ghi đề bài tập SGK / 55
Ơû Hà Nội :

5 giờ  200C

13 giờ  240C

21giờ  220C

Tính nhiệt độ TB của ngày hơm đó ?
Nêu cách tính ?

Gv : hướng dẫn hs cách tính nhiệt độ 
trung bình ngày

Hỏi : tại sao khơng khí trên mặt đất 
khơng nóng nhất vào lúc 12 trưa mà
lại chậm hơn một giờ tức 13 giờ ?
Hỏi : nêu cách tính nhiệt độ TB tháng
? TB năm ?

xét bổ sung.

Hs : Lập các trạm dự báo thời
tiết.

Hs :Do năng lượng mặt trời 
truyền xuống

Hs: nghe

Hs : là độ nóng lạnh của 
khơng khí

Hs : nhiệt kế
Hs : xem nhiệt kế
Hs : nghe

Hs : đọc SGK

Hs :để tránh tiếp xúc trực 
tiếp với ánh sáng mặt trời và
để cách mặt đất 2 mét là
không cho nhiệt kế tiếp xúc
với nhiệt độ bức xạ từ mặt
đất lên khí quyển

Hs : nhiệt độ TB ngày ở Hà 
Nội là :

(20+24+22) : 3 = 220C

Nhiệt độ TB ngày bằng tổng
nhiệt độ của các lần đo trong
ngày chia cho số lần đo.

Hs : thảo luận nhóm nhỏ. Đại
diện nhóm trình bày nhóm
khác nhận xét bổ sung.
Hs : trả lời ( tương tự như 
cách tính nhiệt độ TB ngày)

NỘI DUNG GIÁO VIÊN HỌC SINH

3. SỰ THAY ĐỔI NHIỆT

ĐỘ KHƠNG KHÍ :

Nhiệt độ của khơng khí
thay đổi tuỳ theo :

Hoạt động 3 ( 10 phút )

Gv : yêu cầu hs đọc mục 3 SGK /56
Hỏi : sự hấp thu nhiệt độ của bề mặt 
đất đá so với mặt nước như thế nào ?

Gv: Giảng về sự hấp thu nhiệt độ của mặt 
nước và mặt đất đá chính vì sự khác biệt này

Hs : đọc SGK

</div>
(72)<div class='page_container' data-page=72>

+ Độ gần ,xa biển

+ Độ cao

+ Vĩ độ địa lí.

đã sinh ra 2 loại khí hậu : lục địa và đại
dương.

Hỏi : tại sao vào những ngày mùa hè 
người ta thường ra biển nghỉ và tắm
mát ?

Gv : nước biển có tác dụng làm điều hịa
nhiệt độ làm cho khơng khí mùa hạ bớt nóng,
mùa đơng bớt lạnh.

Hỏi : nhận xét sự thay đổi nhiệt độ 
theo độ cao ?

Gv : lên cao 100m nhiệt độ giảm 0,60C

Ví dụ : vào mùa hạ:

+ Ở thành phố HCM : t0 : 270C

+ Ở Đà Lạt : t0 : 190C

Hỏi : tại sao lại có sự khác biệt nhiệt 
độ giữa hai địa điểm trên ?

Gv : Liên hệ về vấn đề nghỉ mát vào mùa hạ
ở những vùng núi cao như : Đà Lạt, Tam
Đảo, Sa Pa…

Trực quan : xem hình 48 SGK

Sự thay đổi nhiệt độ theo độ cao
Hỏi : hãy cho biết sự chênh lệch về 
độ cao giữa hai địa điểm trênH48 ?
Trực quan : H49 SGK

Sự thay đổi nhiệt độ theo vĩ độ

Hs : ở biển nhiệt độ thấp hơn
và mát hơn vào mùa hè.
Hs : nghe

Hs : càng lên cao nhiệt độ 
càng giảm.

Hs : khơng khí gần mặt đất 
chứa nhiều bụi và hơi nước
nên hấp thụ nhiều nhiệt hơn
khơng khí lỗng ít bụi, ít hơi
nước trên cao.

Hs : xem H 48

Hs : 1000m
Hs : xem h 49

NỘI DUNG GIÁO VIÊN HOÏC SINH

Hỏi : nhận xét sự thay đổi của gốc 
chiếu mặt trời và nhiệt độ từ xích đạo
lên cực ?

Hỏi : nhiệt độ của khơng khí ở vùng 
vĩ độ thấp như thế nào so với nhiệt độ
khơng khí ở vùng vĩ độ cao ?

Gv : liên hệ về nhiệt độ làm thay đổi

Hs : ở xích đạo góc chiếu của
ánh sáng mặt trời quanh năm
lớn càng về cực thì gốc chiếu
càng giảm.

</div>
(73)<div class='page_container' data-page=73>

hình dáng bên ngoài của loài người .
( người da vàng, da trắng, da đen ).
Tóm lại : nhiệt độ của khơngk hí
thay đổi theo những yếu tố nào ?
 4. Kiểm tra đánh giá ( 5 phút)

 Thời tiết khác khí hậu như thế nào ?

 Tại sao có sự khác nhau giữa khí hậu đại dương và khí hậu lục địa ?
 Tính nhiệt độ trung bình ngày ở địa điểm A khi đo nhiệt độ là :

1 giờ : 150C 13 giờ : 220C

7 giờ : 190C 19 giờ : 160C

5. Hoạt động nối tiếp ( 1 phút )

 Xem lại bài

 Trả lời câu hỏi 3,4 SGK trang 57

 Soạn trước bài 19. “Khí áp và gió trên trái đất”

BAØI 19

KHÍ ÁP VÀ GIĨ TRÊN TRÁI ĐẤT

I. MỤC TIÊU :
1. Kiến thức :

 Nắm được khái niệm khí áp

 Trình bày sự phân bố khí áp trên trái đất.

 Nắm hệ thống các loại gió thường xuyên trên Trái Đất, đặc biệt là gió tín phong, gió tây ơn đới

và các vịng hồn lưu khí quyển.

KÝ DUYỆT

</div>
(74)<div class='page_container' data-page=74>

2. Kó năng :

 Biết sử dụng hình vẽ để mơ tả hệ thống gió trên Trái Đất và giải thích các hồn lưu khí quyển.

3. Thái độ :

 Nắm được hệ thống hoạt đọng của gió tín phong, gió tây ơn đới để vận dụng trong đời sống và

sản xuất.

II. ĐỒ DÙNG DẠY HỌC VAØ TƯ LIỆU CẦN THIẾT
Gv :Tranh các loại gió chính trên Trái đất

Hs : Xem trước bài – trả lời các câu hỏi in nghiêng
III. TIẾN TRÌNH BÀI GIẢNG :

1. Ổn định ( 1 phút ) : Kiểm diện ghi vắng
2. Bài cũ ( 5 phút )

 Thời tiết và khí hậu khác nhau như thế nào ?

 Nhiệt độ của khơng khí thay đổi theo những yếu tố nào ? Cho ví dụ ?

3. Bài mới :

a. Mở bài ( 2 phút )

Trên bề mặt Trái Đất, chúng ta thường thấy xuất hiện nhiều loại gió, Gió được hình thành là do đâu ?
đặc điểm của nó như thế nào ? Các loại gió này có thuận lợi và khó khăn gì đối với hoạt động sản
xuất của con người trên bề mặt Trái Đất ?

b. Phát triển bài :

NỘI DUNG GIÁO VIÊN HỌC SINH

1. KHÍ ÁP. CÁC ĐAI 
KHÍ ÁP TRÊN TRÁI 
ĐẤT :

a. Khí áp :là sức ép của
khí quyển lên bề mặt
Trái Đất.

- Dụng cụ đo khí áp : khí
áp kế

Hoạt động 1 ( 20 phút )
Hỏi : độ dày của lớp vỏ khí ?

+ Ở độ cao 10 km sát mặt đất khơng
khí tập trung như thế nào ?

Gv : Khơng khí tuy rất ngẹ nhưng nó vẫ
có trọng lượng. Vì lớp khơng khí rất dày
nên trọng lượng của nó cũng tạo ra một
sức ép rất lớn lên bề mặt Trái Đất .
Hỏi : Khí áp là gì ?

Hỏi : Dụng cụ đo khí áp ?

Hs : trên 60.000km

+ 90% khơng khí tập trung ở
tầng sát mặt đất.

Hs : nghe

Hs : Khí áp là sức ép của khí 
quyểnlên bề mặt Trái Đất.
Hs : Khí áp kế

NỘI DUNG GIÁO VIÊN HỌC SINH

b. Các đai khí áp trên 
Trái Đất :

Gv : Có 2 loại khí áp kế : bằng kim 
loại và bằng thủy tinh có chứa thuỷ
ngân. Và đơn vị để đo khí áp là
mmHg hoặc mb.

Gv : giảng về khí áp trung bình tiêu
chuẩn ( 760mmHg )

Thấp < 760mmHg < Cao
Trực quan : xem tranh + H50 SGK

Hs : nghe

</div>
(75)<div class='page_container' data-page=75>

- Có 3 khu khí áp thấp
và 4 khu khí áp cao.

2. GIĨ VÀ CÁC HOÀN

LƯU KHÍ QUYỂN :

Gioù : là sự chuyển động
của khơng khí từ nơi có
khí áp cao về nơi có khí
áp thấp.

CÁC ĐAI KHÍ ÁP TRÊN TRÁI ĐẤT

Gv giới thiệu ước hiệu trên tranh
Hỏi : + các đai khí áp thấp nằm ở 
vĩ độ nào ?

+ các đai khí áp cao nằm ở vĩ
độ nào ?

Hỏi : Tại sao ở xích đạo hình thành
vành đai khí áp thấp ?

Hỏi : Tại sao ở vĩ độ 300B,N hình 
thành các đai khí áp cao ?

Hỏi : Tại sao ở vùng cực Bắc và 
Nam hình thành các đai khí áp cao

Họat động 2 ( 10 phút )
Gv : yêu cầu hs đọc SGK 
Hỏi : Gió là gì ?

+ Hs : 00, 600B,N

+ Hs : 300B,N và 900B,N
Hs : ở xích đạo nhiệt độ cao 
khơng khí nở ra và nhẹ nên bay
lên cao  Hình thành nên khu khí
áp thấp.

Hs :khơng khí ở XĐ nhẹ bay 
lên tới vùng vĩ độ 300B,N thì 
nén ép lên lớp khơng khí sẳn có
ở vùng này  Hình thành nên khu
khí áp cao.

Hs : Ở cực Bắc và cực Nam 
nhiệt độ thấp quanh năm nên
khơng khí lạnh – co lại  Hình
thành khu khí áp cao.

Hs : đọc SGK mục 2

Hs : Gió là sự chuyển động của 
khơng khí từ nơi có khí áp cao
về nơi có khí áp thấp.

NỘI DUNG GIÁO VIÊN HỌC SINH

Các loại gió :
+ Gió Tín Phong

+ Ngun nhân sinh ra gió ?
+ Ngun nhân có sự chêng lệch

khí áp cao thấp giữa hai vùng tạo
ra ?

+ Sự chênh lệch giữa hai khu khí
áp càng lớn thì gió thổi như thế nào
Trực quan : H51 SGK

Gv : giới thiệu ước hiệu trên H 51
Hỏi : Ở hai bên XĐ, loại gió thổi 
một chiều quanh năm, từ khỏang vĩ
độ 300B,N về XĐ, là gió gì ?

Hỏi : Cũng từ khỏang vĩ độ 300B,N

Hs : do sự chuyển động của 
khơng khí

Hs : Do sự chuyển động tự quay
của Trái đất và góc chiếu của
ánh sáng mặt trời.

</div>
(76)<div class='page_container' data-page=76>

+ Gió Tây Ơn đới

+ Gió Đơng cực

loại gió thổi quanh năm lên khỏang
các vĩ độ 600B,N, là gió gì ?

Hỏi : Có loại gió thổi từ vùng cực 
B,N về vĩ độ 600B,N, là gió gì ?

Hỏi :Tại sao hai loại gió tín phong 
và gió tây ôn đới không thổi theo
hướng kinh tuyến mà hướng bị lệch
về một phía ?

Hỏi : Vì sao gió tín phong lại thổi 
từ vĩ độ 300(B,N) về XĐ?

Hỏi : vì sao gió tây ơn đới lại thổi 
từ vĩ độ 300(B,N)về 600(B,N) ?
Gv: giải thích sự chuyển động của 
hai loại gió này .

Hỏi : thế nào là hồn lưu khí quyển
Hỏi : Các loại gió trên có ảnh 
hưởng như thêù nào đến hoạt động
sản xuất của con người ?

Trực quan : Tranh gió mùa mùa Hạ
và gió mùa mùa Đơng

Hỏi : gió mùa mùa hạ và mùa đông
ảnh hưởng đến thời tiết nước ta như
thế nào ?

Gv : Liên hệ thực tế về hai loại gió 
này ở nước ta.

Hs : gió Đơng cực

Hs : do sự vận động tự quay của
Trái Đất

Hs : thảo luận nhóm nhỏ  đại
diện nhóm trình bày.

Hs : nghe

Hs : sự chuyển động của khơng 
khí giữa các đai áp cao và áp
thấp.

Hs : trả lời
Hs : Xem tranh

Hs : Gió mùa mùa hạ làm cho 
thời tiết nóng ẩm, mưa nhiều.
Gió mùa mùa Đơng làm cho
thời tiết lạnh, khô.

4. kiểm tra đánh giá ( 6 phút )

 Khí áp là gì ?

5. Hoạt động nối tiếp ( 1 phút )

 Học bài

 Trả lời câu hỏi 1,2,3,4 SGK / 60

 Chuẩn bị trước bài 20 “ hơi nước trong khơng khí. Mưa”

BÀI 20

HƠI NƯỚC TRONG KHƠNG KHÍ. MƯA

</div>
(77)<div class='page_container' data-page=77>

I. MỤC TIÊU :
1.Kiến thức

 Nắm được khái niệm độ ẩm của khơng khí, độ bão hồ hơi nước trong khơng khí và hiện tượng

ngưng tụ của hơi nước
2.Kĩ năng :

 Biết tính lượng mưa ngày, tháng, năm và lượng mưa trung bình năm

3.Thái độ :

 đọc được bản đồ phân bố lượng mưa. Phân tíchbiểu đồ lượng mưa.

II. ĐỒ DÙNG DẠY HỌC VAØ TƯ LIỆU CẦN THIẾT :
 Gv : Bản đồ phân bố lượng mưa trên Thế Giới

Biểu đồ lượng mưa của TPHCM

Hs : Soạn trước bài – trả lời các câu hỏi in nghiêng
III. TIẾN TRÌNH BÀI GIẢNG :

1. Ổn định ( 1 phút ) : kiểm diện – ghi vắng
3. Bài cũ ( 5 phút )

 Trên Trái Đất có các loại gió nào ? các loại gió này thổi từ vĩ độ nào về vĩ độ nào ?

Dùng gạch nối các ý ở cột A với các ý cột B để nêu được sự phân bố khí áp trên Trái Đất.
- Xích đạo

- 300 Bắc và Nam -

Khu khí áp thấp

- 600 Bắc và Nam - Khu khí áp cao
- Cực Bắc và cực Nam

3. Bài mới :

a. Mở bài ( 2 phút )

Nhắc lại thành phần của khơng khí. Trong đó hơi nước là một thành phần chiếm tỉ lệ rất nhỏ trong
không khí. NHưng hơi nước có vai trị hết sức quan trọng và nó chính là nguồn gốc sinh ra các hiện
tượng khí tượng trong khí quyển như mây , mưa, sương, độ ẩm…

b. Phát triển bài :

NỘI DUNG GIÁO VIÊN HỌC SINH

1. HƠI NƯỚC VÀ ĐỘ

ẨM CỦA KHÔNG KHÍ :

- Lượng hơi nước do
nước từ ao, hồ, sơng,
biển bốc lên, từ đợng
thực vật thải ra tạo
thành độ ẩm khơng khí.
- Dụng cụ đo độ ẩm là :
ẩm kế.

Hoạt động 1 ( 15 phút )

Hỏi : Trong các thành phần của 
khơng khí lượng hơi nước chiếm tỉ
lệ như thế nào ?

Hỏi : Hơi nước trong khơng khí có 
được là do đâu ?

Hỏi : nguyên nhân nào sinh ra độ 
ẩm không khí ?

Hỏi : muốn biết độ ẩm trong khơng
khí nhiều hay ít người ta sử dụng
dụng cụ nào để đo ?

Hs :lượng hơi nước chiếm tỉ lệ 
nhỏ nhất : 1%

Hs : do nứơc từ ao, hồ, sông , 
biển … và cả động thực vật thải
ra.

Hs : độ ẩm khơng khí sinh ra là 
do lượng hơi nước từ ao, hồ ,
sông biển bốc lên, từ động thực
vật thải ra tạo thành độ ẩm
không khí.

</div>
(78)<div class='page_container' data-page=78>

- Nhiệt độ khơng khí
càng cao càng chứa
được nhiều hơi nước

Gv : Treo bảng phụ lượng hơi nước 
tối đa trong khơng khí :

Nhiệt độ

00C Lượng hơi nước(g /m3)
0

10
20
30

2
5
17

Hỏi : Hãy cho biết lượng hơi nước 
tối đa mà khơng khí chứa được khi
ở nhiệt độ 100,200,300 ?

Hỏi : yếu tố nào quyết định khả 
năng chứa hơi nước của khơng khí?
Hỏi :Nhận xét mối quan hệ giữa độ
ẩm và nhiệt độ ?

Hs : xem bảng phụ

Hs :

100 : 5g/m3.
200 : 17g/m3.
300 : 30g/m3.

Hs : Nhiệt độ quyết định khả 
năng chứa hơi nước của khơng
khí

Hs : Nhiệt độ và độ ẩm tỉ lệ 
thuận với nhau.

NOÄI DUNG GIÁO VIÊN HỌC SINH

- Khơng khí bão hịa hơi
nước khi nó chứa một

lượng hơi nước tối đa.
- Khơng khí đã bão hịa,
vẫn được cung cấp thêm
hơi nước hoặc bị hóa
lạnh do bốc lên cao hay
do tiếp xúc với khối khí
lạnh thì lượng hơi nước
thừa trong khơng khí sẽ
ngưng tụ, đọng lại thành
hạt nước sinh ra các hiện
tượng : mây, mưa,
sương…

2. MƯA VAØ SỰ PHÂN

BỐ LƯỢNG MƯA :

- Mưa : Hơi nước bốc
lên cao sẽ ngưng tụ lại
tạo thành hạt nước nhỏ,

Gv : tuy nhiên , sức chứa đó cũng có giới 
hạn. Ví dụ ở nhiệt độ 300C khơng khí chứa

tối đa là 30g/m3. Vậy đến nhiệt độ đó thì

khơng khí khơng thể chứa thêm hơi nước
được nữa ta nói khơng khí đã bão hịa hơi
nước, và độ ẩm đó được coi là độ ẩm tuyệt
đối.

Hỏi : Khơng khí bão hịa hơi nước 
là khơng khí như thế nào ?

Hỏi : khơng khí đã bão hịa mà vẫn
được cung cấp thêm hơi nước hoặc
bị hóa lạnh đi do bốc lên cao hay
do tiếp xúc với khối khí lạnh thì
lượng hơi nước thừa trong khơng
khí sẽ như thế nào ?

Hỏi : Vào những ngày mùa Đơng 
có nhiều khối khí lạnh tràn đến
miền Bắc nước ta sinh ra các hiện
tượng nào ?

Hoạt động 2 ( 15 phút )
Hỏi : Mưa là gì ?

+ Nguyên nhân sinh ra mưa ?

Hs : nghe

Hs :Khơng khí bão hịa hơi 
nước khi nó chứa một lượng hơi
nước tối đa.

Hs : khơng khí đã bão hịa mà 
vẫn được cung cấp thêm hơi
nước hoặc bị hóa lạnh đi do bốc

lên cao hay do tiếp xúc với khối
khí lạnh thì lượng hơi nước thừa
trong khơng khí sẽ ngưng tụ,
đọng lại thành hạt nước sinh ra
các hiện tượng như mây, mưa,
sương…

Hs : sương mù, mưa …

</div>
(79)<div class='page_container' data-page=79>

tạo thành mây. Gặp điều
kiện thuận lợi, hơi nước
tiếp tục ngưng tụ,làm
các hạt nước to dần, rồi
rơi xuống đất tạo thành
mưa.

- Dụng cụ đo mưa : vũ
kế

+ Bằng thực tế về sự hiểu biết của
các em hãy cho biết có mấy loại
mưa ?

Hỏi : Dụng cụ đo mưa ?

Gv : u cầu hs đọc SGK mục 2a.
Hỏi : cách tính lượng mưa ngày. 
Tháng ,năm ?

ngưng tụ,làm các hạt nước to

dần, rồi rơi xuống đất tạo thành
mưa.

Hs : Mưa dầm, mưa phùn, mưa 
rào, mưa dạng nước, mưa dạng
rắn ( tuyết, mưa đá )…

Hs : Thùng đo mưa ( vũ kế )
Hs : đọc SGK / 62

Hs :

- Lượng mưa ngày được tính bằng
chỉều cao tổng cộng của cột nước
ở đáy thùng đo mưa sau các trận
mưa trong ngày.

NỘI DUNG GIÁO VIÊN HỌC SINH

Hỏi : nêu cách tính lượng mưa 
trung bình năm ?

Hỏi : so sánh với cách tính nhiệt độ
trung bình ngày, tháng, năm ?
Trực quan : H53 SGK/62

Gv : Giới thiệu ước hiệu trên Hình
Hỏi : Tháng nào có lượng mưa 
nhiều nhất ? Bao nhiêu mm?

Hỏi : Tháng nào có lượng mưa thấp
nhất ? bao nhiêu mm?

Hỏi : Mưa nhiều vào mùa nào ? từ 
tháng mấy đến tháng mấy ?

Hỏi : Mưa ít vào mùa nào ? Từ 
tháng mấy đến tháng mấy ?
Trực quan : H54 SGK/ 63

Gv : giới thiệu ước hiệu SGK. Lưu ý sự
khác nhau về ước hiệu giữa hai SGK xuất 
bản trước và xuất bản sau .

Hỏi : khu vực có lượng mưa trên 
2000mm?

Hỏi : tại sao mưa tập trung nhiều ở 
hai bên xích đạo ?

Hỏi : Khu vực nào có lượng mưa

- Tính lượng mưa trong tháng, người ta
cộng lượng mưa của các ngày trong
tháng

- Tính lượng mưa trong năm, người ta
cộng toàn bộ lượng mưa trong cả 12
tháng

Hs : Lấy lượng mưa của nhiều 
năm cộng lại rồi chia cho số
năm.

Hs : so saùnh

Hs : Xem biểu đồ H53 SGK/62
Hs :Tháng 6. Lượng mưa 
160mm.

Hs : Tháng 2. Lượng mưa 
10mm

Hs : Mưa nhiều vào mùa Hạ 
( tháng 5 tháng 10 )

Hs : Mưa ít vào mùa đơng
( tháng 11 tháng 4 )
Hs :Xem H54 SGK /63
Hs : xem ước hiệu

Hs : ĐNA, Nam Á, Nhật Bản, 
Phía đơng bán đảo Mađagaxca,
Phía bắc của Nam Mĩ

Hs : XĐ nhiệt độ cao, độ bốc 
hơi cao  mưa nhiều

</div>
(80)<div class='page_container' data-page=80>

- Trên Trái Đất lượng
mưa phân bố khơng đều

từ xích đạo lên cực.

trung bình dưới 200mm ?

Hỏi : Tại sao những vùng vĩ độ cao
lại có lượng mưa thấp ?

Hỏi: Giải thích tại sao vùng gần
chí tuyến là vùng vĩ độ thấp mà lại
có lượng mưa rất ít ?

Hỏi : Em có nhận xét gì về sự phân
bố lượng mưa trên thế giới ?

Hỏi :Việt Nam nằm trong khu vực 
có lượng mưa nhiều hay ít ?

Bắc Phi…

Hs : Nhiệt đợ thấp, độ bốc hơi 
nước ít  mưa ít

Hs : Aûnh hưởng của vị trí địa lí, 
địa hình, gió, …

Hs : Trên thế giới lượng mưa 
phân bố không đều .

Hs : Mưa nhiều ( từ 1000 
2000mm/ năm)

4. Kiêm tra đánh giá ( 5 phút )
Câu 1 :Câu dưới đây đúng hay sai :

“ Độ ẩm khơng khí là khả năng chứa một lượng hơi nước nào đó của khơng khí”

a. Đúng b. Sai

Câu 2 :Hãy chọn cụm từ trong ngoặc ( hơi nước, bão hồa, bốc lên cao, đọng lại, khối khí lạnh, Sự 
ngưng tụ.) và điền vào chổ trống trong câu dưới đây cho phù hợp :

Khi khơng khí đã……… mà vẫn được cung cấp thêm……… hoặc bị lạnh đi do………
hay tiếp xúc với một ……… thì hơi nước trong khơng khí sẽ ……… thành hạt nước.
Hiện tượng đó gọi là………

5. Hoạt động nối tiếp ( 2 phút )

 Học bài

 Làm bài tập 1,2,3 SGK / 64
 Đọc bài đọc thêm SGK/64

 Soạn trước bài 21 “ thực hành :phân tích biểu đồ nhiệt độ lượng mưa”

BAØI 21

THỰC HAØNH

:

PHÂN TÍCH BIỂU ĐỒ NHIỆT ĐỘ – LƯỢNG MƯA

I. MỤC TIÊU :
 1. Kiến thức :

KÝ DUYỆT CỦA BGH

KÝ DUYỆT

</div>
(81)<div class='page_container' data-page=81>

 Biết cách khai thác thông tin và rút ra nhận xét về nhiệt độ và lượng mưa của một địa phương

được thể hiện trên bản đồ.
2. Kĩ năng :

 Biết nhận dạng biểu đồ nhiệt độ và lượng mưa của nữa cầu Bắc và nữa cầu Nam

3. Thái độ :

 Thấy được sự ảnh hưởng của hai yếu tố nhiệt độ và lượng mưa đến đời sống và sản xuất. Nắm

được các thông tin trên biểu đồ là việc rất cần thiết đối với thực tế cuộc sống.
II. ĐỒ DÙNG DẠY HỌC VAØ TƯ LIỆU CẦN THIẾT

Gv : Biểu đồ nhiệt độ và lượng mưa ở Hà Nội và biểu đồ H56,H57 SGK 
Hs : Soạn trước các câu hỏi trong SGK

III. TIẾN TRÌNH BÀI GIẢNG :

1. Ổn định ( 1 phút ) : Kiểm diện ghi vắng
1. Bài cũ : ( 5 phút )

 Điều kiện nào hơi trong không khí sẽ ngưng tụ tạo thành mây, möa ?

 Trên thế giới lượng mưa phân bố như thế nào ? Nơi nào mưa nhiều ? Nơi nào mưa ít ? Vì sao ?

2. Bài mới :

a.Mở bài ( 1 phút ) :Trong 3 yếu tố của thời tiết và khí hậu thì hai yếu tố nhiệt đợ và lượng mưa được
sử dụng chung trên một biểu đồ .Vậy hai yếu tố này thể hiện như thế nào ta xét qua tiết học hôm nay
 b. phát triển bài :

NỘI DUNG GIÁO VIÊN HỌC SINH

BÀI TẬP 1 :

1. Những yếu tố được 
thể hiện trên biểu đoà :
- Nhiệt độ - đường – 0C
- Lượng mưa - hình cột
mm

- Trong thời gian 1 năm.

Hoạt động 1 ( 5 phút )
Bài tập 1 :

Gv : hướng dẫn học sinh hoạt động 
nhóm – chialớp thành 4 nhóm.
Trực quan :H55 SGK/ 65

Gv : Giới thiệu ước hiệu trên biểu 
đồ

Gv :Treo bảng phụ ghi câu hỏi cho 
4 nhóm thảo luận với thời gian 5
phút

1. Nội dung câu hoûi :

-Những yếu tố nào được thể hiện
trên biểu đồ ? Trong thời gian bao
lâu ?

-Yếu tố nào được thể hiện theo
đường ?

-Yếu tố nào được thể hiện bằng
hình cột ?

-Trục dọc bên phải dùng để tính
các đại lượng của yếu tố nào ?
-Trục dọc bên trái dùng để tính
các đại lượng của yếu tố nào ?
- Đơn vị tính nhiệt đợ là gì ? đơn vị
tính lượng mưa là gì ?

Hs : Thảo luận trong 5 phút. 
Đại diện một nhóm trình bày
các nhóm khác nhận xét bổ
sung nếu có.

Hs : xem H55 SGK/65
Hs :Đọc câu hỏi thảo luận
Hs : Nhóm một trình bày.
-Nhiệt độ và lượng mưa. Trong
thời gian là một năm.

-Nhiệt độ
-Lượng mưa
-Nhiệt độ
-Lượng mưa

-Đơn vị tính nhiệt độ là 0C, đơn 
vị tính lượng mưa là mm

</div>
(82)<div class='page_container' data-page=82>

Hoạt động 2 (10 phút )

Gv : cho hs thảo luận theo nhóm.
Câu hỏi : Xem lược đồ H55 SGK.
Hãy phân tích yếu tố nhiệt độ,
lượng mưa tháng cao nhất và tháng
thấp nhất . Sự chênh lệch nhiệt độ,
lượng mưa giữa tháng cao nhất và
tháng thấp nhất ? Rồi hoàn thành
vào bảng dưới đây :



Gv chuẩn xác kiến thức bằng bảng
phụ

Hs : Thảo luận nhóm sau 2 phút
đại diện nhóm 2 trình bày yếu
tố nhiệt độ, nhóm 3 trình bày
yếu tố lượng mưa. Các nhóm
cịn lại nhận xét bổ sung nếu
có.

a. Nhiệt độ :( 0C )

Cao nhất Thấp nhất Nhiệt độ chênh lệch giữa

tháng cao nhất và thấp nhất

Trị số Tháng Trị số Tháng

290C 6,7 170C 12,1 120C

b. Lượng mưa : (mm)

Cao nhất Thấp nhất Lượng mưa chênh lệch giữa

tháng cao nhất và thấp nhất

Trị số Tháng Trị số Tháng

300mm 8 20mm 12,1 280mm

NỘI DUNG GIÁO VIÊN HỌC SINH

3. Nhận xét chung về 
nhiệt độ và lượng mưa 
ở Hà Nội :

-Nhiệt độ và lượng mưa
có sự chênh lệch nhau
giữa các tháng trong
năm.

- Sự chênh lệch về nhiệt
độ và lượng mưa giữa
tháng cao nhất và thấp
nhất tương đối cao.

BÀI TẬP 2 :

Hoạt động 3 ( 5 phút )

Hỏi : Nhìn vào 2 bảng số liệu nhiệt
độ và lượng mưa hãy nhận xét
chung về yếu tố nhiệt độ và lượng
mưa ở Hà Nội ?

+ Nhiệt độ giữa các tháng trong
năm như thế nào ?

+ Lượng mưa phân bố như thế nào
giữa các tháng trong năm ?

+ Mùa mưa bắt đầu mưa nhiều từ

tháng nào đến tháng nào ?

Hoạt động 4 :( 15 phút )
Bài tập 2 :

Trực quan : H56 và H57 SGK/66
Câu hỏi :phân tích biểu đồ nhiệt độ
và lượng mưa ở biểu đồ A và biểu
đồ B và cho biết biết biểu đồ nào ở
NCB, biểu đồ nào ở NCN.Rồi điền
kết quả vào bảng sau đây :



Gv chuẩn xác kiến thức bằng bảng
phụ ghi đáp án .

Hs :xem lại bảng số liệu

+ có sự chênh lệch nhau
+ Phân bố không đồng đều
+ Từ tháng 5  10

Hs : Xem H56 - H57

Hs : nhoùm trình bày. Nhóm 
khác nhận xétbỏ sung nếu có.

</div>
(83)<div class='page_container' data-page=83>

Tháng có nhiệt độ cao nhất là tháng nào ? 4 12

Tháng có nhiệt độ thấp nhất là tháng nào? 1 7

Những tháng có mưa nhiều ( mùa mưa )

bắt đầu từ tháng mấy đến tháng mấy ? 510 103

Kết luận : NỬA CẦU BẮC NỬA CẦU NAM

3. Kiểm tra đánh giá ( 2 phút )

 Xem lại biểu đồ H55, hãy cho biết biểu đồ H55 là biểu đồ nhiệt độ lượng mưa ở nửa cầu nào ?

Vì sao ?

 Địa phương em có đặc điểm khí hậu như thế nào ? Mưavào những tháng nào ? Những tháng nào

mưa ít ?

 Yếu tố nhiệt độ và lượng mưa có ảnh hưởng như thế nào đến đời sống và sản xuất ?

5. Hoạt động nối tiếp ( 1 phút ) : Xem trước bài 22 “ các đới khí hậu trên Trái Đất”

BAØI 22

CÁC ĐỚI KHÍ HẬU TRÊN TRÁI ĐẤT

I. MỤC TIÊU :
1. Kiến thức :

 Nắm được vị trí và đặc điểm của các đường chí tuyến và vịng cực trên bề mặt Trái Đất.

2. Kó năng :

 Trình được vị trí của các vành đai nhiệt, các đới khí hậu và đặc điểm của các đới khí hậu theo vĩ

độ trên bề mặt Trái Đất.
3. Thái độ :

 Học sinh biết liên hệ thực tế xác định vị trí lãnh thổ của Việt Nam thụơc đới khí hậu nào?Và nó

ảnh hưởng như thế nào đến sản xuất của con người trên bề mặt Trái Đất.
II. ĐỒ DÙNG DẠY HỌC VAØ TƯ LIỆU CẦN THIẾT :

Gv : Bản đồ tự nhiên thế giới.

Tranh các đới khí hậu trên Trái Đất.

Hs : soạn trước bài : trả lời các câu hỏi in nghiêng
III. TIẾN TRÌNH BÀI GIẢNG :

1. Ổn định ( 1 phút )
 2. Bài cũ ( 5 phút )

 Đường chí tuyến Bắc Nam nằm ở vĩ độ nào ? Tia sáng mặt Trời chiếu vuông gốc tới mặt đất ở

các đường này vào những ngày nào ?

 Vòng cực Bắc, Nam nằm ở vĩ đợ nào ? ở các đường này có hiện tượng ngày và đêm như thế nào

3. Bài mới :

a. Mở bài ( 1 phút )

Sự phân bố ánh sáng và nhiệt của mặt trời lên bề mặt trái đất khơng đồng đều, nó phụ thuộc vào gốc
chiếu của ánh sáng mặt trời và thời gian chiếu sáng, nơi nào có gốc chiếu của ánh sáng mặt trời càng
lớn thời gian chiếu sáng càng dài thì nhiệt độ càng nóng, nơi nào nhận ít nhiệt, ánh sáng thì nơi đó
lạnh hơn, chính vì thế mà người ta chia bề mặt Trái Đất ra làm nhiều vành đai nhiệt khác nhau nên
chúng khác nhau về đặc điểm khí hậu.

</div>
(84)<div class='page_container' data-page=84>

b. Phát triển bài :

NỘI DUNG GIÁO VIÊN HỌC SINH

1. CÁC CHÍ TUYẾN VÀ 
CÁC VỊNG CỰC TRÊN

TRÁI ĐẤT :

- Các chí tuyến là những
đường có ánh sáng mặt
Trời chiếu vng góc tới
mặt đất vào các ngày
Đơng chí và Hạ chí

Hoạt động 1 ( 10 phút )

Hỏi : Mặt Trời chiếu vng gốc 
tới xích đạo vào các ngày nào ?
Hỏi : Mặt Trời chiếu vuông gốc 
tới vĩ độ 23027/B,N vào các ngày

nào ?

Hỏi : Đường giới hạn mà tia sáng
mặt trời chiếu vuông gốc tới mặt
đất vào ngày 22.6 và 22.12 gọi là
đường gì ?

Hs : 21.3 và 23.9
Hs : 22.6 và 22.12
Hs : Đường chí tuyến.

NỘI DUNG GIÁO VIÊN HỌC SINH

- Các vịng cực là những
đường giới hạn khu vực
có hiện tượng ngày hoặc
đêm dài suốt 24 giờ.

- Các chí tuyến và vòng
cực là ranh giới phân
chia các vành đai nhiệt.

2. SỰ PHÂN CHIA BỀ 
MẶT TRÁI ĐẤT RA 
CÁC ĐỚI KHÍ HẬU

THEO VĨ ĐỘ :

- Tương ứng với 5 vành
đai nhiệt trên Trái Đất

có 5 đới khí hậu theo vĩ
độ.

Hỏi : quanh năm mặt trời có chiếu 
tới thẳng góc các vĩ độ cao hơn
23023/ B,N không hay chỉ dừng lại 
ở giới hạn này ?

Hỏi : Khi trái đất chuyển động 
quanh mặt trời, trục trái đất còn
nghiêng trên mặt phẳng quỹ đạo
sinh ra những hiện tượng gì ?
Hỏi : Dựa vào H24, H25 SGK /28, 
29. Hãy cho biết ở vĩ đợ nào thì có
hiện tượng ngày và đêm dài suốt
24 giờ ?

Hỏi : những đường này gọi là 
đường gì ?

Hỏi : Khi mặt trời chiếu thẳng góc 
vào các vị trí chí tuyến Bắc, chí
tuyến Nam, Xích đạo… thì lượng
ánh sáng và lượng nhiệt ở đây như
thế nào ?

Hỏi : Các chí tuyến và vùng cực là 
là những đường ranh giới phân chia
bề mặt trái đất ra thành mấy vành
đai nhiệt ?

Hoạt động 2 ( 20 phút )

Hỏi : Trên bề mặt trái đất người ta 
chia ra làm mấy đới khí hậu ?
Hỏi : Sự phân hóa khí hậu trên bề 
mặt trái đất phụ thuộc vào những
yếu tố nào ?

Gv : Sự phân chia các đới khí hậu

Hs : ánh sáng mặt trời khơng 
thể chiếu thẳng góc tới các
vùng vĩ độ cao hơn chí tuyến
Bắc và Nam.

Hs : Hiện tượng ngày đêm dài 
ngắn khác nhau theo vĩ độ.

Hs : 66033/B, N có hiện tượng 
ngày hoặc đêm dài suốt 24 giờ.

Hs : các vòng cực.

Hs : Nhận được rất nhiều nhiệt 
và ánh sáng.

Hs : là ranh giới chia bề mặt 
Trái Đất ra 5 vành đai nhiệt.

</div>
(85)<div class='page_container' data-page=85>

theo vĩ độ là cách phấn chia đơn
giản nhất và tương ứng với 5 vành
đai nhiệt là 5 đới khí hậu theo vĩ độ
Trực quan : H58 SGK/ 67.

Hỏi : Hãy nêu giới hạn của 5 đới 
khí hậu và xác định trên hình vẽ?
Trực quan : H51 SGK/59 và H54 
SGK /63.

Hỏi : nêu đặc điểm của các đới khí 
hậu và điền vào bảng dưới đây ?

Hs : Xem H58 SGK /67

Hs : lần lượt trả lời và ghi vào 
bảng phụ đã chuẩn bị sẳn.

Các đới khí hậu Đới nóng (nhiệt đới ) Hai đới ơn hịa ( ơn đới ) Hai đới lạnh ( hàn đới )

Vị trí 23027/ B



23027/N + 23027/ B



66033/B
+ 23027/N



66033/N + 66
033/B



900B
+ 66033/N



900N
Góc chiếu của

ánh sáng mặt 
trời

Quanh năm lớn, thời
gian chiếu sáng chênh
lệch ít

Góc chiếu và thời gian
chiếu sáng chênh lệch
nhiều

Quanh năm nhỏ, thời
gian chiếu sáng dao
động lớn.

Nhiệt độ Nóng quanh năm Trung bình Lạnh giá quanh năm

Gió Tín phong Tây ơn đới Đông cực

Lượng mưa 1000 2000 mm 500 1000 mm Dưới 500 mm

NỘI DUNG GIÁO VIÊN HỌC SINH

- Ngồi ra cịn có các
đới phụ như : Xích đới
(đới xích đạo ), đới cận
nhiệt

Gv : ngồi các đới chính ra cịn có 
một số đới phụ như : xích đới  ven
XĐ : 50B



50N. vào mùa khơ khơng 
hồn tồn khơ kéo dài khơng q 3
tháng, nhiệt độ hầu như không đều
nhau.

Hỏi : VN nằm ở vĩ độ nào ?
Hỏi : VN thuộc đới khí hậu nào ?
Hỏi : đặc điểm khí hậu của VN ?

Hs : nghe và xem gv chỉ trên

Hình vẽ.

Hs : 80



23023/B.
Hs : nhiệt đới.

Hs : Nóng ẩm mưa nhiều.
4. Kiểm tra đánh giá ( 7 phút )

 Các chí tuyến và vịng cực là ranh giới của các vành đai nhiệt nào ?
 Điền vào chổ trống dưới đây, vị trí, giới hạn của các đới khí hậu :

+ Đới nóng nằm từ ……… đến ………
+ Hai đới ơn hịa nằm từ ……… đến ………
+ Hai đới lạnh nằm từ ……… đến………
5. Hoạt động nối tiếp ( 1 phút )

</div>
(86)<div class='page_container' data-page=86>

ÔN TẬP

I. MỤC TIÊU :
1. Kiến thức :

 Hệ thống và củng cố kiến thức về lớp vỏ khí ( khí quyển ) như : thời tiết, khí hậu…
 Hiểu được ý nghĩa của chúng đối với sản xuất và đời sống.

2. Kó năng :

 Rèn luyện kĩ năng đọc biểu đồ khí hậu, tính nhiệt độ, lượng mưa…

3 . Thái độ :

 Có động cơ và thái độ học tập đúng đắn.

II . ĐỒ DÙNG DẠY HỌC VAØ TƯ LIỆU CẦN THIẾT 
Gv : Soạn trước câu hỏi ôn tập

Chuẩn bị các hình vẽ biểu đồ lược đồ.
Hs : chuẩn bị kiến thức đã học.

III. TIẾN TRÌNH BÀI GIẢNG :

GV hướng dẫn học sinh hoạt động theo nhóm nhỏ.

Giáo viên nêu câu hỏi thảo luận  đại diện nhóm trình bày  nhóm khác nhận xét bổ sung ( nếu có)
Giáo viên chuẩn xác kiến thức đánh giá cho điểm.

Gv : Duøng bảng phụ treo câu hỏi :
 Câu 1 :

a. Khống sản là gì ? Khi nào gọi là mỏ khống sản ?

b. Dựa vào tính chất và cơng dụng người ta chia khoáng sản ra làm mấy loại ? cho ví dụ từng
loại ?

c. Mỏ nội sinh và mỏ ngoại sinh được hình thành như thế nào ?
 Câu 2 :

a. Lớp vỏ khí hay khí quyển là gì ? Nêu thành phần của khơng khí ?

b. Cấu tạo của lớp vỏ khí gồm mấy tầng ? Trong các tầng của khí quyển thì tầng nào có
ảnh hưởng nhiều nhất đến sinh hoạt của con người trên Trái Đất ? Vì sao ?

c. Nêu đặc điểm các tầng của khí quyển ?
 Câu 3 :

a. Phân biệt thời tiết và khí hậu ?

b. Tại sao trên bề mặt Trái Đất có nhiều khối khí khác nhau ?
c. Nhiệt độ khơng khí thay đổi theo các yếu tố nào ?

Câu 4 :

a. Khí áp là gì ? Dụng cụ đo khí áp ?
b. Gió là gì ? Kể tên các loại gió chính ?
c. Thế nào là hồn lưu khí quyển ?
Câu 5 :

a. Người ta lấy vĩ độ nào làm ranh giới cho các đới khí hậu ?
b. Nêu đặc điểm của từng đới khí hậu ?

</div>
(87)<div class='page_container' data-page=87>

c. Việt Nam nằm trong đới khí hậu nào ?

KIỂM TRA MỘT TIẾT

I. MỤC TIÊU :
1. Kiến thức :

 Hệ thống hoá kiến thức cơ bản từ bải 15  22

2. Kó năng:

 Rèn luyện kĩ năng vận dụng kiến thức để làm bài, biết áp dụng kiến thức đã học vào thực tế

cuộc sống.
3. Thái độ :

 Có thái độ đúng đắn, trung thực trong học tập, tự giác làm bài, khơng quay cóp, trao đổi, xem tài

liệu.

II. ĐỒ DÙNG DẠY HỌC VÀ TƯ LIỆU CẦN THIẾT :
Gv : Soạn đề kiểm tra trắc nghiệm- tự luận

Hs : chuẩn bị kiến thức đã học.
III. TIẾN TRÌNH BÀI GIẢNG :

1. Ổn định : kiểm diện học sinh

2. Kiểm tra khâu chuẩn bị ( nhắc nhở học sinh cất giữ tài liệu có liên quan )
Giáo viên phát đề kiểm tra

Học sinh làm bài

Giáo viên thu bài khi hết giờ  nhận xét tiết kiểm tra.
 IV. HOẠT ĐỘNG NỐI TIẾP :

- Giáo viên yêu cầu học sinh về nhà soạn trước bài 23 “ Sông và Hồ”

- Sưu tầm một số tranh ảnh tài liệu có liên quan đến sơng và hồ .

KÝ DUYỆT

Tuần . Tiết
NS :

</div>
(88)<div class='page_container' data-page=88>

BÀI 23

SÔNG VÀ HỒ

I. MỤC TIÊU:
1. Kiến thức :

 Biết khái niệm sông, phụ lưu, chi lưu, hệ thống sông, lưu vực sơng, lưu lượng, chế độ nước sơng,

phân biệt sông và hồ.

 Hiểu mối quan hệ giữa lưu vực và lượng nứơc của sơng, giữa mùa của khí hậu và lưu lượng của

sông, giữa nguồn cung cấp nước và thủy chế của sơng.
2. Kĩ năng :

 Phân tích bảng số liệu đơn giản , nhận biết một số loại hồ qua tranh ảnh.
 Mô tả hệ thống sông qua mơ hình.

3. Thái độ :

 Biết vận dụng kiến thức để giải thích một vài đặc điểm đơn giản của sơng, hồ ở nước ta.

II. ĐỒ DÙNG DẠY HỌC VÀ TƯ LIỆU CẦN THIẾT :
Gv : Phóng to hình 59-60 và mơ hình hệ thống sơng.

Bản đồ sơng ngịi Việt Nam
Hs : Sưu tầm tranh ảnh sơng hồ.

III. TIẾN TRÌNH BÀI GIẢNG :
1. Ổn định ( 1 phút ):kiểm diện ghi vắng

2. Bài cũ : Trả bài kiểm tra viết một tiết.
3. Bài mới :

a. Giới thiệu bài ( 2 phút)

Nước chiếm 76% tổng diện tích bề mặt địa cầu và có ý nghĩa rất lớn trong xã hội loài người.Nước
phân bố khắp nơi trong tự nhiên tạo thành một lớp liên tục gọi là thủy quyển. Trong đó sơng và hồlà
những nguồn cung cấp nước ngọt quan trọng trên lục địa. Hai hình thức tồn tại của thuỷ quyển có đặc
điểm gì ? Có quan hệ như thế nào đến đời sống và sản xuất của con người  Các em sẽ tìm hiểu qua
tiết học hơm nay.

b. Phát triển bài :

NỘI DUNG GIÁO VIÊN HỌC SINH

1. SƠNG VÀ LƯỢNG

NƯỚC CỦA SƠNG :

- Sơng là những dịng
chảy thường xun,
tương đối ổn định trên
bề mặt lục địa.

Hoạt động1 ( 20 phút )

Hỏi :bằng những hiểu biết của em, 
hãy mơ tả lại đặc điểm của những
dịng sơng ở q em ?

Hỏi : Sông là gì ?

Hỏi : Những dịng chảy của sơng 
được cung cấp nước từ những nguồn
nào ?

Trực quan : H59 SGK /70+ Mô hình

Hs : lần lượt mơ tả các dịng 
sơng ở q em.

Hs : Sơng là những dịng 
chảy thường xun, tương đối
ổn định trên bề mặt lục địa
Hs :Nguồn nước mưa, nước 
ngầm, nước băng tuyết tan…
Hs : Xem mô hình

NỘI DUNG GIÁO VIÊN HỌC SINH

</div>
(89)<div class='page_container' data-page=89>

- Hệ thống sơng : là do
sơng chính cùng các phụ
lưu và chi lưu hợp thành.

- Lưu vực sông : là diện
tích đất đai cung cấp
nước thường xun cho
sơng

lưu ? chi lưu ? Từ đó nêu lên khái
niệm về những bộ phận này ?

Trực quan :Bản đồ tự nhiên Việt 
Nam gv giới thiệu ước hiệu trên bản
đồ.

Hỏi : Xác định sông Hồng ?Xác định 
các con sông cung cấp nước cho sông
Hồng ? Những con sông này gọi là bộ
phận nào của sông ?

Gv : Khi đến vùng đồng bằng thì 
sơng chính lại chia thành nhiều
nhánh nhỏ để thốt nước cho sơng
chính .

Hỏi : Xác định các sơng thốt nước 
cho sơng Hồng ?

Hỏi : Những sông này gọi là bộ phận 
nào của sơng ?

Hỏi : Tất cả sơng chính kết hợp với 
phụ lưu và chi lưu gọi là gì ?



Hệ thống sông là gì ?

Gv :Bất kỳ các sơng nào cũng đều có 
các sơng nhỏ cung cấp nước cho sơng
chính

Trực quan : H 59 SGK / 70+ Mơ hình
Hỏi :Xác định diện tích đất đai cung 
cấp nước cho sơng chính ?

Hỏi : Diện tích đất đai cung cấp nước 
cho sơng chính gọi là gì ?

Hỏi : Lưu vực sơng là gì ?

và hình vẽ.

+ Phụ lưu :là những nhánh
sông nhỏ cung cấp nước cho
sơng chính.

+ Chi lưu :là những nhánh
sơng nhằm thốt nước cho
sơng chính

Hs : Xem bản đồ

Hs : Xác định trên bản đồ các
con sông cung cấp nước cho
sông Hồng là sông : Đà,
Chảy, Lô  gọi là phụ lưu của
sông Hồng

Hs : nghe

Hs : Sông Đáy, Đuống, Luộc,
Trà Lý …

Hs : Chi löu

Hs : Hệ thống sông

Hs : Gồm sơng chính cùng 
với các phụ lưu và chi lưu hợp
thành.

Hs : Xem mô hình

Hs : xác định trên mơ hình
Hs : lưu vực sơng

Hs : Là diện tích đất đai cung 
cấp nước thường xun cho
sơng

NỘI DUNG GIÁO VIÊN HỌC SINH

Gv mở rộng một số lưu vực sơng
lớn trên thế giới.

Amazôn : 7.180.000 km2.
Mitxixipi : 3.232.000 km2.

</div>
(90)<div class='page_container' data-page=90>

- Lưu lượng : là lượng
nước chảy qua mặt cắt
ngang lịng sơng ở một
địa điểm nào đó trong
một giây ( m3/s )

Nin : 870.000 km2.
Mêkông : 810.000 km2.

Trực quan : bản đồ tự nhiên thế 
giới  ước hiệu bản đồ.

Hỏi : Xác định các con sông trên 
bản đồ.

Gv: Mỗi con sơng đều có nguồn 
cung cấp nước riêng và có đặc
điểm địa hình như : lịng sơng rộng

hay hẹp, tốc độ chảy của sơng
nhanh hay chậm mà lưu lượng và
nước chảy của sơng khác nhau :
Trực quan :

Mặt cắt ngang của một lòng sông

Hỏi :Lưu lượng sơng là gì ?
Gv :

Sông Mitxixipi : 2,5 triệu m3/s
Sông Seine : 1,54 triệu m3/s
Sông Hồng : 7.300 m3/s

Sơng Cửu Long : 300.000 m3/s
Hỏi : Lưu lượng của một con sông 
lớn hay nhỏ phụ thuộc vào những
điều kiện nào ?

Gv : Trong một năm lưu lượng của 
sơng có thể thay đổi tuỳ theo tháng
theo mùa.

Hỏi : Mùa nào thì lưu lượng của 
sơng lớn ?Vì sao ?

Hỏi : mùa nào thì lưu lượng của 
sơng nhỏ ? Vì sao ?

Hs :Xem bản đồ

Hs : Xác định các sông trên bản
đồ

Hs : nghe

Hs : Xem hình

Hs : Thể tích nước chảy qua 
mặt cắt ngang lịng sơng ở một
địa điểm nào đó trog một giây
(m3/s )

Hs : nghe

Hs : Diện tích lưu vực và nguồn
cung cấp nước.

Hs :nghe

Hs :Mùa mưa . Nước chảy xiết
Hs : Mùa cạn . Nước ít.

NỘI DUNG GIÁO VIÊN HỌC SINH

Hỏi : Sự thay đổi lưu lượng của một

</div>
(91)<div class='page_container' data-page=91>

- Thủy chế sông:là nhịp
điệu thay đổi lưu lượng
của một con sông trong

một năm.

2. HOÀ :

- Hồ là các khoảng nước
đọng tương đối rộng và
sâu trong đất liền.

Hỏi : Thủy chế của sơng là gì ?
Hỏi : Nếu một con sơng chỉ phụ 
thuộc vào một nguồn cung cấp
nước thì thủy chế sơng đó như thế
nào ?

Hỏi : Nếu con sơng có nhiều nguồn
cung cấp nước khác nhau thì thuỷ
chế của nó như thế nào ?

Gv : Những con sơng dài và đi qua 
nhiều vùng khí hậu khác nhau như
Vơnga, Đanp thì có chế độ nước
phức tạp.

Trực quan : Xem bảng SGK /71
Hỏi : So sánh lưu vực sông Mê 
kông và sông Hồng ?

Hỏi : So sánh lưu lượng nước hai 
sông trong mùa mưa và mùa cạn ?
Hỏi : Đặc điểm của một con sông

thể hiện qua các yếu tố nào ?
Hỏi : Bằng những hiểu biết thực tế 
em hãy nêu những lợi ích và tác
hại của sơng ngịi ?

Hỏi : Làm thế nào để hạn chế tác 
hại do sơng ngịi gây ra ?

Hoạt động 2 ( 15 phút )

Trực quan : Bản đồ tự nhiên thế 
giới  ước hiệu trên bản đồ.
Hỏi : Hãy xác định một số hồ ?
Hỏi : Ở địa phương em có những 
hồ nào ? Hãy mơ tả ?

Hỏi : Hồ là gì ?

Hỏi : So sánh sự khác giữa sông và
hồ

Hs : Là nhịp điệu thay đổi lưu 
lượng của một con sơng trong
một năm.

Hs : Thủy chế đơn giản

Hs : Thuỷ chế phức tạp
Hs : nghe

Hs : Xem bảng số liệu
Hs : Diện tích lưu vực sông 
Mêkông lớn hơn song Hồng
Hs :Trả lời

Hs :Phụ thuộc vào lưu lượng 
nước và thủy chế của sông.
Hs : Thảo luận nhóm nhỏ  đại
diện nhóm trình bày

Hs : Thảo luận nhóm nhỏ  đại
diện nhóm trình bày

Hs : xem bản đồ

Hs : Xác định trên bản đồ
Hs : Trả lời

Hs : Hồ là những khoảng nước 
đọng tương đối rộng và sâu
trong đất liền.

Hs : Trả lời

</div>
(92)<div class='page_container' data-page=92>

- Hồ có nhiều nguồn gốc
hình thành khác nhau :
+ Hồ vết tích của các
khúc soâng.

+ Hồ miệng núi lửa.

+ Hồ nhân tạo …

Hỏi :Căn cứ vào tính chất của nước
hồ được chia thành mấy loại ?
Hỏi : Hãy xác định một số hồ nước 
ngọt và hồ nước mặn trên bản đồ ?
Hỏi : Hồ có nguồn gốc hình thành 
như thế nào ?

Hỏi : Hãy nêu những nguồn gốc 
hình thành hồ mà em đã biết ?
Hỏi : Hồ nhân tạo có tác dụng gì ?

Gv : Ngồi ra các hồ cịn được hình
thành do :

* Nước đọng lại trong các khe nứt
của vỏ địa cầu.  Hồ kiến tạo
Vd : Hồ Tangania ( Phi )
Hồ Bai can ( Á )

Hồ Hồng Hải ( Á giáp Phi )
* Hồ Băng hà :thường gặp ở những
vùng vĩ độ cao

Vd : Một số hồ ở Canađa, Bắc Âu
* Hồ kart

* Hồ Thiên thạch

Vd : Hồ Ungva ( Cana )

Hs : 2 loại : hồ nước mặn và hồ 
nước ngọt.

Hs : Xác định trên bản đồ
Hs : Hồ có nhiều nguồn gốc 
hình thành khác nhau.

Hs :Thảo luận nhóm nhỏ Đại
diện nhóm trình bày.

Hs : Điều hịa dịng chảy, giao 
thơng,tưới tiêu, phát điện, ni
trồng thủy sản, cảnh đẹp, khí
hậu trong lành.

Hs : nghe

4. Kiểm tra đánh giá ( 5 phút )

 Thế nào là hệ thống sông ? Lưu vực sông ?
 Sông và hồ khác nhau như thế nào

5. Hoạt động nối tiếp ( 2 phút ) :

 Xem Lại bài – Trả lời câu hỏi 3,4 SGK /72
 Gv : Hướng dẫn học sinh làm bài tập 3 – 4.
 Soạn trước bài 24 “ Biển và đại dương”

BAØI 24

BIỂN VAØ ĐẠI DƯƠNG

I. MỤC TIÊU :
1. Kiến thức :

 Nắm được độ muối của nước biển và đại dương, nguyên nhân làm cho nước biển và đại dương

có độ muối.

 Các hình thức vận động của nước biển, đại dương và nguyên nhân của chúng.

</div>
(93)<div class='page_container' data-page=93>

 Dòng biển nóng dòng biển lạnh.

 Sự khác nhau giữa các hiện tượng sóng biển, thuỷ triều và dịng biển.

2. Kó năng :

 Nhậ thức được các hình thức vận động của nước biển và đại dương ( Sóng biển, thủy triều, dịng

biển ) qua tranh ảnh.
3. Thái độ :

 Giáo dục học sinh bảo vệ môi trường nước trong sạch.

II. ĐỒ DÙNG DẠY HỌC VAØ TƯ LIỆU CẦN THIẾT :
Gv : Bản đồ các dòng biển.

Bản đồ tự nhiên thế giới.

Hình 61,62,63 SGK / 74

Hs : Soạn trước bài – Tập bản đồ địa lí 6.

III. TIẾN TRÌNH BÀI GIẢNG :
1. Ổn định ( 1 phút ) : Kiểm diện ghi vắng.

2. Bài cũ ( 5 phút )

 Sông và hồ khác nhau như thế nào ? Nguồn gốc hình tành hồ ?

 Thế nào là hệ thống sông ? Lưu vực sông ? Xác định một số sông lớn trên bản đồ thế giới ?
 Nêu những lợi ích cũng như những tác hại do sơng ngịi mang lại ?

3. Bài mới :

a. Mở bài ( 2 phút )

Trên bề mặt Trái Đất biển và đại dương chiếm phần quan trọng ( 71% điện tích bề mặt Trái Đất ).
Trong thủy quyển chủ yếu là nước mặn ( 97% toàn bộ khối nước ) các biển và đại dương lưu thông với
nhau nhưng vẫn mang những tính chất khác nhau. Vậy biển và đại dương có những đặc tính nào và có
hình thức vận động ra sao ? Ta xét qua tiết học này.

b. Phát triển bài :

NỘI DUNG GIÁO VIÊN HỌC SINH

1. ĐỘ MUỐI CỦA NƯỚC

BIỂN VAØ ĐẠI DƯƠNG :

- Đợ muối của nước
biển là do nước hịa tan
các loại muối từ đất đá
trong lục địa đưa ra.

Hoạt động 1 ( 10 phút )

Hỏi : Nước biển và đại dương có gì 
khác so với nước sơng hồ ?

Hỏi : Tại sao nước biển và đại 
dương có vị mặn ?

Hs : Nước biển có vị mặn cond 
nước sơng hồ có vị ngọt.

Hs : Do nước sơng hịa tan các 
loại muối từ đất đá trong lục địa
đưa ra.

NỘI DUNG GIÁO VIÊN HỌC SINH

- Độ muối trung bình

của nước biển là 35%0. Hỏi :Lượng muối trung bình của nước biển, đại dương là bao nhiêu?

Gv : Giải thích con số 35 %0. Nếu làm bốc

hơi 1000g nước biển trung bình người ta

thu được 35 g muối ăn ( NaCl ), còn lại là
các muối dùng trong công nghiệp như
MgCl2 ( vị chát ).

Diện tích các đại dương chiếm 71% diện
tích Trái Đất, cịn diện tích các lục địa chỉ
chiếm 29% Như vậy nếu đem lượng muối
ở các biển và đại dương rãi đều trên bề
mặt lục địa thì sẽ được một lớp muối dày

</div>
(94)<div class='page_container' data-page=94>

2. SỰ VẬN ĐỘNG CỦA 
NƯỚC BIỂN VAØ ĐẠI 
DƯƠNG :

- Sóng : là hiện tượng
chuyển động tại chổ của
các hạt nước biển theo
chiều thẳng đứng

+ Nguyên nhân : Do gió
núi lửa và động đất
ngầm dưới đáy đại
dương.

153m.

Hỏi : Độ muối của nước trong các 
biển và đại dương có giống nhau
khơng ? Tại sao ?

Trực quan : Bản đồ tự nhiên thế 
giới.

Hỏi : Xác định biển Ban Tích, biển 
Hồng Hải ? Xác định độ muối của
các biển trên ?

Hỏi : Tại sao độ muối của biển 
Bantích thấp hơn so với độ muối
của biển Hồng Hải ?

Liên hệ : Vùng biển Việt Nam 
thuộc biển nào ? Nằm trong đại
dương nào ? Độ mặn trung bình ?
Hoạt động 2 ( 20 phút )

Trực quan : Hình 61 SGK / 73
Hỏi : Hãy nhận xét hiện tượng 
sóng biển ?

Hỏi : Bằng những hiểu biết em hãy
mô tả hiện tượng sóng biển ?
Gv : Giải thích hiện tượng sóng 
biển ( sóng dạt vào bờ chỉ là ảo
giác )

Hỏi : Sóng là gì ?

Hỏi : Nguyên nhân sinh ra sóng ?

Hs : Độ muối khác nhau. Vì tuỳ
vào nguồn nước sông chảy vào
và độ bốc hơi.

Hs : Xem bản đồ.

Hs : Xác định trên bản đồ các 
biển : Ban Tích : 32 %0

Hồng Hải : 41%0

Hs : Biển Hồng Hải ít sơng ngịi
chảy vào độ bốc hơi lớn

Biển Ban Tích là biển kín
nguồn nước sông phong phú.
Hs : Biển Đông thuộc Thái 
Bình Dương 32%0.

Hs : Xem hình

Hs : nhận xét hiện tượng sóng 
biển.

Hs : Mơ tả hiện tượng sóng 
biển

Hs : nghe

Hs : Sóng là hiện tượng chuyển

động tại chổ của các hạt nước
biển theo chiều thẳng đứng.
Hs : Do gió, núi lửa và động đất
ngầm dưới đáy đại dương.

NỘI DUNG GIÁO VIÊN HỌC SINH

*Gió càng to thì sóng như thế nào ?
Hỏi : Bão càng lớn thì sự phá hoại 
của sóng đối với khu vực ven bờ
như thế nào ?

Hoûi :

+ Nguyên nhân sinh ra sóng thần ?
+ Sức phá hoại của sóng thần và
sóng biển có bão lớn ?

Trực quan : Hình 62,63 SGK / 74
Hỏi : Nhận xét sự thay đổi của 
ngấn nước ven bờ biển ?

+ Tại sao có lúc bãi biển mở rộng
ra có lúc thu hẹp lại ?

Gió càng to thì sóng càng mạnh
Hs : trả lời.

</div>
(95)<div class='page_container' data-page=95>

Thủy triều : Là hiện
tượng nước biển lên

xuống theo chu kì.

+ Nguyên nhân :là do
sức hút của mặt Trăng
và một phần của mặt
trời.

Dòng biển : Là sự
chuyển động của nước
với lưu lượng lớn trên
quảng đường dài trong
các biển và đại dương.
+ Nguyên nhân : Là do
sự chuyển động của gió
tín phong và gió tây ơn
đới.

Gv : Nước biển có lúc dâng lên cao
có lúc hạ xuống thấp gọi là thủy
triều.

Hỏi : Thủy triều là gì ? Có mấy 
loại thủy triều

Hỏi : Triều cường và triều kém vào
thời gian nào ? Nguyên nhân sinh
ra triều cường và triều kém ?
Gv : Như vậy vịng quay của mặt 
trăng trái đất có quan hệ chặt chẽ
với thuỷ triều.

Hỏi : nguyên nhân sinh ra thủy 
triều ?

Gv : Trong các biển và đại dương 
ngồi sự vận động của sóng biển
cịn có những dịng nước như dịng
sơng trên lục địa gọi là các dịng
biển ( Hải lưu ).

Hỏi : Dòng biển là gì ?

+ Ngun nhân sinh ra dịng biển ?
Trực quan : Bản đồ các dòng biển 
trong đại dương thế giới.

Gv : Giới thiệu ước hiệu trên bản 
đồ.

Hỏi : Sự phân bố của các dịng 
biển nóng lạnh ? Chúng xuất phát
từ đâu và chảy về đâu ?

Hs : Nghe

Hs : Là hiện tượng nước biển 
lên xuống theo chu kì.

Hs : Triều cường 15.30 âm lịch
Triều kém:7,8 và 22,23 âm lịch

Hs : Nguyên nhân là do sức hút 
của mặt Trăng và một phần của
mặt trời.

Hs : Là sự chuyển động của 
nước với lưu lượng lớn trên
quảng đường dài trong các biển
và đại dương.

Hs : Bản đồ các dòng biển
Hs : xem ước hiệu

Hs :trả lời.

NỘI DUNG GIÁO VIÊN HỌC SINH

Hỏi : Dựa vào yếu tố nào chia ra 
dịng biển nóng ? Lạnh ?

Hỏi :Vai trò của các dòng biển đối 
với khí hâu ? Kinh tế ?

Hỏi : Tại sao nơi giao nhau của 
dịng biển nóng lạnh thường tập
trung nhiều cá ? Đặc biệt là những
vùng vĩ độ cao ?

Gv : Nói về vấn đề ơ nhiễm nguồn 
nước biển.

Hỏi : Vì sao con người cần phải 
bảo vệ nguồn nước biển ?

Hs :Nhiệt độ của các dòng biển
chênh lệch với nhiệt độ của các
dòng nước xung quanh.

Hs : trả lời
Hs : trả lời.

Hs : nghe
Hs : Trả lời.
4. Kiểm tra đánh giá : ( 6 phút )

</div>
(96)<div class='page_container' data-page=96>

 Căn cứ vào đâu để người ta chia ra dịng biển nóng ? Dòng biển lạnh ?

Hoạt động nối tiếp ( 1 phút )

 Xem lại bài – trả lời câu hỏi 1,2,3 SGK / 76
 Đọc bài đọc thêm.

 Soạn trước bài 25 thực hành “Sự chuyển động của các dịng biển trong đại dương”

BÀI 25 : THỰC HÀNH

SỰ CHUYỂN ĐỘNG CỦA

CÁC DÒNG BIỂN TRONG ĐẠI DƯƠNG

I. MỤC TIÊU :

1. Kiến thức :

 Xác định vị trí hướng chảy của các dịng biển nóng, lạnh trên bản đồ, từ đó rút ra được nhận xét

chung về hướng chảy của các dịng biển nóng lạnh trong đại dương thế giới.

 Nêu được mối quan hệ giữa các dòng biển nóng và lạnh với khí hậu nơi chúng đi qua.

2. Kó năng :

 Kể được tên và xác định trên bản đồ một số dịng biển chính.

3. Thái độ :

 Thấy được sự ảnh hưởng rất lớn của các dòng biển nóng lạnh đối với khí hậu những vùng ven

biển mà chúng đi qua ( Kể cả đời sống và sản xuất )

II. ĐỒ DÙNG DẠY HỌC VAØ TƯ LIỆU CẦN THIẾT :
 Gv : Bản đồ các dòng biển trong đại dương.

Hình 65 SGK phoùng to

Hs : Soạn trước các câu hỏi trong bài thực hành.
III. TIẾN TRÌNH BÀI GIẢNG :
1. Ổn định ( 1 phút ) : Kiểm diện – ghi vắng
2. Bài cũ ( 5 phút )

 Vì sao độ muối của nước trong các biển và đại dương không giống nhau ? Cho ví dụ chứng minh

 Căn cứ vào đâu người ta chia ra dịng biển nóng, dòng biển lạnh ?

3. Bài mới :

a. Mở bài ( 2 phút )

Trong đại dương thế giới có mấy dịng biển ? Dịng biển nóng cũng như các dịng biển lạnh trong
đại dương thế giới xuất phát từ vĩ độ nào chảy về vĩ độ nào ? Các dòng biển này ảnh hưởng như thế
nào đến khí hậu những vùng ven biển mà chúng đi qua.

b. Phát triển bài

NỘI DUNG GIÁO VIÊN HỌC SINH

KÝ DUYỆT

</div>
(97)<div class='page_container' data-page=97>

Bài tập 1 : Hoạt động 1 ( 20 phút )

Giáo viên hướng dẫn học sinh thảo
luận nhóm.

Trực quan : Hình 64 SGK / 75
Gv : Giới thiệu ước hiệu trên bản đồ.
Hỏi : Xác định giới hạn của các đại 
dương thế giới ?

Hỏi :Xác định các dịng biển nóng và
lạnh ở nửa cầu Bắc trong Thái Bình
Dương và Đại Tây Dương ?

Hs : Thảo luận theo nhóm
Hs : Xem Hình 64 SGK /75
Hs : Xem ước hiệu

Hs : Xác định trên bản đồ
Hs : Đại diện nhóm trình bày 
kết quả.  Nhóm khác nhận
xét bổ sung nếu có.

NỘI DUNG GIÁO VIÊN HỌC SINH

Hỏi : Cho biết vị trí và hướng chảy 
của các dịng biển nóng và lạnh ở
nửa cầu Bắc trong Đại Tây Dương và
Thái Bình Dương ?

Hỏi : Cho biết vị trí và hướng chảy 
của các dịng biển nóng và lạnh ở
nửa cầu Nam trong Đại Tây Dương
và Thái Bình Dương ?

Hs : Xác định trên bản đồ

ĐẠI
DƯƠNG

HẢI LƯU BÁN CẦU BẮC BÁN CẦU NAM

THÁI
 BÌNH 
DƯƠNG

NÓNG

TÊN VỊ TRÍ

HƯỚNG CHẢY

TÊN VỊ TRÍ HƯỚNG

CHẢY

Cưrôsiô
Alaxca

XĐ  Đông Bắc

XĐ  Tây Bắc Đông Úc

XĐ  Đông Nam

LẠNH CalifoócniaÔyasiô 40

0B



XĐ

BBD  Ơn đới Pêru Nam ( 60
0N)



XĐ

ĐẠI 
TÂY
 DƯƠNG

NÓNG Grơn – xtrimGuy An Bắc XĐ  30

0B
CTB  Bắc Âu
( ĐB Mó )

Braxin XĐ  Nam

LẠNH LabroCanari Bắc 40

0B
400B



300B Benghêla Phía Nam  XĐ

NỘI DUNG GIÁO VIÊN HỌC SINH

Kết luận :

- Hầu hết các dịng biển
nóng ở hai bán cầu đều
xuất phát từ vĩ độ thấp
( khí hậu nhiệt đới ) 
Chảy lên vùng vĩ đợ cao

Hỏi : So sánh vị trí và hướng chảy 
của các dịng biển trên ở nửa cầu Bắc
và nửa cầu Nam ? Từ đó rút ra nhận
xét chung về hướng chảy của các
dịng biển nóng và lạnh trong đại
dương thế giới ?

</div>
(98)<div class='page_container' data-page=98>

( Khí hậu ơn đới )
- Các dòng biển lạnh ở
hai bán cầu xuất phát từ
vùng vĩ độ cao ( vùng
cực ) Chảy về vùng vĩ
độ thấp ( khí hậu ơn đới
hoặc nhiệt đới )

BAØI TẬP 2 : Hoạt động 2 ( 10 phút )

Trực quan : Hình 65 SGK / 77 Hs : Xem hình 65 SGK /77

NỘI DUNG GIÁO VIÊN HỌC SINH

- Dịng biển nóng làm
cho nhiệt độ các vùng
ven biển cao hơn.
- Dòng biển lạnh làm
cho nhiệt độ các vùng
ven biển thấp hơn các
vùng có cùng vĩ độ

Hỏi : Các địa điểm A,B,C,D nằm ở 
vĩ độ nào ?

Hỏi : Điểm nào nằm ở gần vùng 
biển nóng ? Nhiệt độ ?

Hỏi : Điểm nào nằm gần dòng biển
lạnh ? Nhiệt độ ?

Hỏi : Rút ra kết luận về ảnh hưởng 
của các dịng biển nóng và lạnh
đến khí hậu vùng ven biển mà
chúng đi qua ?

Gv:Dịng biển nóng ở vịnh Mêhicơ 
làm thay đổi rất nhiều đặc trưng
khí hậu ở vùng Tây Âu .

Hỏi : Các dòng biển nóng và lạnh 
có vai trò như thế nào trong việc
phát triển knih tế ?

Hs : 600B
Hs : C +20C
D +30C
Hs : A - 190C
B - 80C 
Hs : trả lời.

Hs : nghe

Hs : Nắm được quy luật của các
dịng hải lưu có ý nghĩa rất lớn
trong việc vận tải biển, phát
triển nghề cá, cũng cố quốc
phịng. Nơi gặp nhau của các
dịng biển nóng và lạnh thường
hình thành các ngư trường nổi
tiếng thế giới.

4. Kiểm tra đánh giá ( 5 phút )

 Yêu cầu học sinh lên bản đồ xác định lại tên và hướng chảy của một số dịng biển nóng và lạnh

trong Thái Bình Dương và Đại Tây Dương ?

 Nêu quy luật chuyển động của các dịng biển nóng và lạnh ?

5. Hoạt động nối tiếp ( 2 phút )

 Xem lại bài

 Soạn trước bài 26 “ Đất các nhân tố hình thành đất”

</div>
(99)<div class='page_container' data-page=99>

ĐẤT. CÁC NHÂN TỐ HÌNH THAØNH ĐẤT

I. MỤC TIÊU :

1. Kiến thức :

 Khái niệm về đất ( thổ nhưỡng )

 Các thành phần của đất cũng như các nhân tố hình hành đất.

2. Kó naêng :

 Xác định một số loại thổ nhưỡng

3. Thái độ :

 Hiểu tầm quan trọng về độ phì của đất và ý nghĩa của vai trò của con người làm cho độ phì của

đất tăng hay giảm.

II. ĐỒ DÙNG DẠY HỌC VAØ TƯ LIỆU CẦN THIẾT :
 Gv : Bản đồ thổ nhưỡng thế giới.

Hs : Tranh ảnh về các mẫu đất.

III. TIẾN TRÌNH BÀI GIẢNG :

1. Ổn định ( 1 phút ) : Kiểm diện ghi vắng
2. Bài cũ ( 5 phút )

 Treo bản đồ các dòng biển – yêu cầu học sinh xác định dịng biển nóng lạnh.

3. Bài mới :

a. Mở bài ( 2 phút )

Trên bề mặt các lục địa có một lớp vật chất xốp gọi là thổ nhưỡng hay gọi là lớp đất. Do được sinh
ra từ các sản phẩm phong hóa của các lớp đất đá trên bề mặt trái đất, nên các loại đất đều có những
đặc điểm riêng. Độ mấu cht để phân biệt đất và đá là độ phì, đọ phì của đất càng cao sự sinh
trưởng và phát triển của thực vật càng thuận lợi.

b. Phát triển bài :

NỘI DUNG GIÁO VIÊN HỌC SINH

1. LỚP ĐẤT TRÊN BỀ MẶT 
CÁC LỤC ĐỊA :

Đất là lớp vật chất
mỏng vụn vở bao phủ
trên bề mặt các lục địa.

Hoạt động 1 ( 5 phút )

Hỏi : Đất ( thổ nhưỡng ) là gì ?
Gv : Giải thích : thổ nhưỡng chính là 
đất ( thổ nhưỡng là loại đất mềm
xốp)

Trực quan : H66 SGK

Hỏi : nhận xét về màu sắc, độ dày 
của các lớp đất đá khác nhau ?
Hỏi : Tầng A có giá trị gì đối với sự 
sinh trưởng của thực vật ?

Hs : Đất là lớp vật chất mỏng
tơi xốp vun bở trên bề mặt
các lục địa.

Hs : Xem H66 SGK

Hs : học sinh nhận xét qua 
hình 66

Hs : trả lời  học sinh khác
nhận xét.

</div>
(100)<div class='page_container' data-page=100>

2. THAØNH PHẦN VAØ ĐẶC 
ĐIỂM CỦA THỔ NHƯỠNG :

- Thành phần khoáng
chất chiếm phần lớn
trọng lượng của đất.

Hoạt động 2 ( 20 phút )

Gv : Yêu cầu học sinh đọc SGK
Hỏi : Các thành phần của đất ? Đặc

điểm ? Vai trò của từng thành phần ?

Hs : đọc SGK

Hs : Khoáng chất 90-95%, 
chất hữu cơ và nước.

NỘI DUNG GIÁO VIÊN HỌC SINH

- Khống chất có nguồn
gốc từ các sản phẩm
phong hóa đá gốc.
- Chất hữu cơ chiếm tỉ lệ
rất nhỏ nhưng có vai trị
quan trọng đối với chất
lượng đất.

- Chất hữu cơ có nguồn
gốc từ xác động, thực
vật bị biến đổi do các vi
sinh vật và các động vật
trong đất tạo thành mùn.
- Chất mùn là nguồn
thức ăn dồi dào, cung
cấp những chất cần thiết
cho thực vật tồn tại và
phát triển.

Đặc điểm của thổ 
nhưỡng

Độ phì của đất là khả
năng cung cấp cho thực
vật nước, các chất dinh
dưỡng và các yếu tố
khác ( nhiệt độ, không
khí ) để thực vật sinh
trưởng và phát triển.

4. CÁC NHÂN TỐ HÌNH 
THÀNH ĐẤT

- Các nhân tố quan trọng
hình thành các loại đất
trên bề mặt Trái Đất là
đá mẹ,sinh vật và khí
hậu.

Hỏi : Nguồn gốc của thành phần 
khoáng trong đất ?

Hỏi :Tại sao chất hữu cơ chiếm tỉ lệ 
nhỏ trong đất laịi có vai trò lớn đối
với thực vật ?

Hỏi : Cho biết nguồn gốc thành phần 
chất hữu cơ trong đất ?

Hỏi : Tại sao chất mùn lại là thành 
phần quan trọng nhất của chất hữu cơ

Hỏi : Nêu lên sự giống nhau và khác
nhau giữa đất và đá ?

Hỏi : Độ phì là gì ?

Hỏi : Trong sản xuất nơng nghiệp , 
con người đã có những biện pháp làm
tăng độ phì của đất ?

Hỏi : Hãy trình bày một số biện pháp
làm tăng độ phì mà em biết ?

Hỏi : Tại sao độ phì của đất giảm 
nhanh ?

Hoạt động 3 ( 5 phút )

Hỏi : Có những nhân tố nào hình 
thành đất ?

+ Trong các nhân tố trên, nhân tố nào
là quan trọng nhất ?

Từ sản phẩm phong hóa của
các loại đá gốc.

Hs : Cung cấp các chất dinh 
dưỡng cho thực vật trên mặt
đất.

Hs : Từ xác động, thực vật bị 
biến đổi do các vi sinh vậtvà
các động vật trong đất tạo
thành chất mùn

Hs : Chất mùn là nguồn thức 
ăn dồi dào …

Hs : Giống nhau : Có tính 
chất chế độ nước, tính thấm
khí ,độ chua..

Điểm phân biệt giữa đất và
đá là độ phì nhiêu, đó là đặc
trưng cơ bản của đất.

Hs : Là khả năng cung cấp 
cho thực vật nước các chất
dinh dưỡng và các yếu tố
khác để thực vật sinh trưởng
và phát triển.

Hs : Trả lời  Học sinh khác
nhận xét bổ sung nếu có.
Hs : Trả lời  Học sinh khác
nhận xét .

Hs : Do phá rừng, xói mịn 
đất, sử dụng khơng hợp lí
phân bón hóa học, thuốc trừ

sâu, đất nhiễm mặn , nhiễm
phèn ,hoặc bị hoang mạc hóa
Hs : Đá mẹ, sinh vật, khí hậu,
địa hình, thời gian và con
người.

</div>
(101)<div class='page_container' data-page=101>

- Ngồi ra sự hình thành
đất cịn chịu ảnh hưởng
của địa hình và thời gian

Hỏi : Tại sao đá mẹ là nhân tố quan 
trọng nhất ?

Hs : Đá mẹ là nguồn gốc sinh
thành phần khống trong đất

NỘI DUNG GIÁO VIÊN HỌC SINH

Hỏi : Sinh vật có vai trị quan trọng 
như thế nào trong quá trình hình
thành đất ?

Hỏi : Tại sao khí hậu là nhân tố tạo 
thuận lợi hoặc khó khăn trong quá
trình hình thành đất ?

Hs : Sinh vật là nguồn gốc 
sinh ra thành phần hữu cơ…
Hs :Trả lời  Học sinh khác
nhận xét bổ sung nếu có.

5. Kiểm tra đánh giá ( 5 phút )

 Đất là gì nêu các thành phần của đất ?

 Chất mùn có vai trị như thế nào trong lớp đất ?

 Độ phì cuảu đất là gì ? Vai trò của con người thể hiện như thế nào đối với việc tăng hoặc giảm

độ phì của đất ?

6. Hoạt động nối tiếp ( 2 phút )

 Xem laïi baøi

 Trả lời câu hỏi 1,2,3,4 SGK / 80

 Soạn trước bài 27 “ Lớp vỏ sinh vật các nhân tố ảnh hưởng đến sự phân bố thực động vật

trên Trái Đất”

BAØI 27

LỚP VỎ SINH VẬT CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG

ĐẾN SỰ PHÂN BỐ THỰC , ĐỘNG VẬT TRÊN TRÁI ĐẤT

I. MỤC TIÊU :
1. Kiến thức :

 Biết khái niệm lớp vỏ sinh vật, ảnh hưởng tích cực và tiêu cực của con người đến sự phân bố

thực động vật trên Trái Đất
2. Kĩ năng :

 Quan xác nhận xét các loài thực , động vật ở các miền khí hậu khác nhau qua tranh ảnh.

3. Thái độ :

 Hiểu mối quan hệ giữa các nhân tố tự nhiên và sự phân bố thực động vật ; giữa thực vật và động

vaät

II. ĐỒ DÙNG DẠY HỌC VÀ TƯ LIỆU CẦN THIẾT :

KÝDUYỆT

</div>
(102)<div class='page_container' data-page=102>

Gv : Tranh ảnh về các loài thực động vật ở các miền khí hậu khác nhau và các cảnh quan thế giới.
Hs : Sưu tầm tranh ảnh về các lồi động thực vật ở các miền khí hậu khác nhau.

III. TIẾN TRÌNH BÀI GIẢNG :
1. Ổn định ( 1 phút ) : Kiểm diện ghi vắng
2. Bài cũ ( 5 phút ) :

 Chất mùn có vai trị như thế nào trong lớp thổ nhưỡng ?

 Đặc tính quan trọng của lớp đất là gì ? Đặc tính đó ảnh hưởng như thế nào đến sự sinh trưởng

của thực vật ?
3. Bài mới :

a. Mở bài ( 2 phút )

Các sinh vật sống khắp nơi trên bề mặt Trái đất , chúng phân bố thành các miền thực động vật
khác nhau tuỳ thuộc vào điều kiện của môi trường. Trong sự phân bố đó, con ngưởi là nhân tố quan
trọng nhất.

b. Phát triển bài :

NỘI DUNG GIÁO VIÊN HỌC SINH

1. LỚP VỎ SINH VẬT :

- Các sinh vật sống trên
bề mặt trái đất tạo thành
lớp vỏ sinh vật.

- Sinh vật xâm nhập
trong lớp đất đá ( thổ
nhưỡng) khí quyển và
thủy quyển.

2. CÁC NHÂN TỐ TỰ 
NHIÊN CÓ ẢNH HƯỞNG 
ĐẾN SỰ PHÂN BỐ THỰC 
ĐỘNG VẬT :

a. Đối với thực vật :

- Khí hậu là yếu tố tự
nhiên có ảnh hưởng rỏ

rệt đến sự phân bố và
đặc điểm của thực vật.

Hoạt động 1 ( 5 phút )

Gv : Yêu cầu học sinh đọc SGK /81
Hỏi : Sinh vật có mặt trên Trái Đất tự
bao giờ ?

Hỏi : Sinh vật tồn tại và phát triển ở 
những nơi nào trên bề mặt Trái Đất ?
Gv : Chuẩn xác kiến thức.

Hoạt động 2 (15 phút )

Gv : Chuẩn bị 3 tranh ảnh đại diện 
cảnh quan thực vật của ba đới khí
hậu khác nhau

Trực quan : H 67

Hỏi : Rừng mưa nhiệt đới nằm trong 
đới khí hậu nào ?

+ Đặc điểm thực vật như thế nào ?

Hỏi :Thực vật ôn đới thuộc vành đai 
khí hậu nào? Đặc điểm ?

Hỏi : Em có nhận xét gì về sự khác

biệt đặc điểm ba cảnh quan thực vật
trên ?

+ Nguyên nhân của sự khác biệt đó ?
+ Đặc điểm rừng nhiệt đới xanh tốt
quanh năm, nhiều rừng.

+ Rừng ôn đới rụng lá vào mùa thu
và mùa đông

+ Rừng hàn đới nghèo quanh năm.
Trực quan : H67.68

Hs : Đọc sách giáo khoa
Hs : Sinh vật sống trên trái 
đất cách đây 3.000 triệu năm
Hs : Thảo luận nhóm nhỏ 
Đại diện nhóm trình bày 
Nhóm khác nhận xét bổ sung
nếu có.

Hs : Xem ảnh

Hs : Xem hình 67 SGK
Hs : Nằm trong đới khí hậu 
nhiệt đới

+ Rừng rậm, nhiều loại cây
chen chúc, mọc thành nhiều
tầng

Hs : Thảo luận nhóm



Đại diện nhóm trình bày



Nhóm khác nhận xét bổ sung
nếu có.

</div>
(103)<div class='page_container' data-page=103>

NỘI DUNG GIÁO VIÊN HỌC SINH
- Trong các yếu tố khí

hậu thì lượng mưa và
nhiệt độ ảnh hưởng đến
sự phát triển của thực
vật.

-Ảnh hưởng của thực vật
đến sự phân bố thực vật
+Chân núi,rừng lá rộng
+Sườn núi,rừng hỗn hợp
+Đỉnh, rừng lá kim
-Ảnh hưởng của đất đến
sự phân bố thực vật : Vì
các loại đất đều có chất
dinh dưỡng, độ ẩm khác
nhau, nên thực vật mọc

trên đó khác nhau.
b. Đối với động vật :
- Khí hậu ảnh hưởng tới
sự phân bố động, thực
vật trên bề mặt trái đất.
- Động vật chịu ảnh
hưởng của khí hậu ít hơn
vì động vật có thể di
chuyển theo địa hình,
theo mùa

c. Mối quan hệ giữa 
thực vật và động vật :
-Sự phân bố của các loài
thực vật có ảnh hưởng
sâu sắc tới sự phân bố
các loài động vật.

3. ẢNH HƯỞNG CỦA CON 
NGƯỜI ĐỐI VỚI SỰ PHÂN
BỐ THỰC ĐỘNG VẬT 
TRÊN TRÁI ĐẤT :

a. Ảnh hưởng tích cực :
- Mang giống cây trồng
vật nuôi từ những nơi
khác nhau để mở rộng
sự phân bố.

Hỏi : Cho biết sự phát triển thực vật

ở hai nơi này khác nhau như thế nào?
+ Tại sao lại có sự khác nhau đó ?
+ Yếu tố nào của khí hậu quyết định
sự phát triển của cảnh quan thực vật
Hỏi : Đặc điểm khí hậu ?

Gv : Vẽ sơ đồ ảnh hưởng của địa hình
đến sự phân bố thực vật

Hỏi : Cho sự nhận xét sự thay đổi 
loại rừng theo từng độ cao ? Tại sao
lại có sự thay đổi loại rừng như vậy ?
Hỏi : Hãy cho ví dụ với mỗi đặ điểm 
loại đất trồng khác nhau có cây thực
vật khác nhau ?

+ Địa phương em có cây trồng đặc
sản nào ?

Gv : Giải thích mỗi loại đất cung cấp 
cho cây một số khoáng chất nhất định
phù hợp với một vài loại cây nào đó.
Trực quan : H 69 –70 SGK / 82
Hỏi : Hãy cho biết các loại động thực
vật trong mỗi miền ?Vì sao các lồi
động vật giữa hai miền lại có sự khác
nhau ?

Hỏi : Sự ảnh hưởng của khí hậu tác 
động đến động thực vật như thế nào ?

+ Em hãy kể một số loài động vật
trốn rét bằng cách ngũ đông cư trú
theo mùa ?

Hỏi : Hãy cho ví dụ về mỗi quan hệ 
chặt chẽ giữa động vật và thực vật ?
Hoạt động 3 (10 phút )

Hỏi : Tại sao nói con người có ảnh 
hưởng tích cực và tiêu cực đến sự
phân bố thực động vật trên Trái Đất
Hỏi : Sự ảnh hưởng tích cực ? Ví dụ ?
Gv : Chuẩn xác kiến thức trình bày 
của học sinh.

Hs : Thảo luận nhóm nhỏ

Hs :

H67 : Mưa nhiều, nóng.
H68 :Khí hậu nóng khơng ẩm
Hs : Càng lên cao nhiệt độ 
càng hạ  Sự phân bố thực vật
cũng thay đổi theo.

Hs : Cho thí dụ theo thực tế 
hiểu biết của các em.
+ Nhãn lồng, vải thiều, ổi …
Hs : Nghe

Hs : Xem H69 – H70
Hs : Khí hậu, địa hình mỗi 
miền ảnh hưởng đến sự sinh
trưởng và phát triển của
giống lồi.

Hs : Trả lời

+ Gấu ngủ đông, chim thiên
nga, chim én …

+ Rừng ơn đới : hươu, tuần
lọc, sóc …

+ Rừng cây nhiệt đới : khỉ,
vượn, sóc, hổ, báo, voi, gấu
và các loại cơn trùng ngậm
nhấm … Trăn, rắn…

Vùng hoang mạc : lạc đà,
thằn lằn …

Hs : Thảo luận nhóm trình 
bày kết quả  Học sinh khác
nhận xét bổ sung nếu có.

</div>
(104)<div class='page_container' data-page=104>

- Cải tạo nhiều giống cây trồng vật
ni có hiệu quả kinh tế và chất
lượng cao.

b. Ảnh hưởng tiêu cực :

- Phá rừng bừa bãi làm tiêu diệt
thực, động vật mất nơi cư trú.
- Ơ nhiễm mơi trường do phát triển
cơng nghiệp, phát triển dân số, thu
hẹp môi trường sống của sinh vật.
- Hiện nay, đã đến lúc cần có
những biện pháp tích cực để bảo vệ
những vùng sinh sống của các loài
động thực vật trên trái đất.

Hỏi : Sự ảnh hưởng tiêu cực
? Ví dụ ?

Hỏi : Con người phải làm gì 
để bảo vệ động thực vật
trên Trái Đất ?

Gv : Chuẩn xác kiến thức.

Hs : Phá rừng, ơ nhiễm mơi 
trường, sinh vật q hiếm có
nguy cơ bị tiêu diệt.

4. Kiểm tra đánh giá ( 5 phút )

 Khí hậu ảnh hưởng đến sự phân bố sinh vật trên trái đất như thế nào ?
 Con người ảnh hưởng đến sự phân bố động thực vật ra sao ?

 Tại sao nói con người bảo vệ và huỷ diệt các giống loài trên hành tinh xanh ?

5. Hoạt động nối tiếp ( 2 phút )

 Học bài

 Làm bài tập1,2,3 SGK trang 83

</div>
(105)<div class='page_container' data-page=105>

NỘI DUNG GIÁO VIÊN HỌC SINH

NỘI DUNG GIÁO VIÊN HOÏC SINH

</div>

tuaàn 01 tröôøng thcs löông theá vinh giaùo aùn ñòa 6 baøi môû ñaàu i muïc tieâu 1 kieán thöùc cho hoïc sinh böôùc ñaàu hieåu ñöôïc muïc ñích cuûa vieäc hoïc taäp moân ñòa lí trong nhaø tröôøng phoå t

BAØI MỞ ĐẦU

<i><b> VỊ TRÍ, HÌNH DẠNG</b></i>

VÀ KÍCH THƯỚC CỦA TRÁI ĐẤT

BẢN ĐỒ .CÁCH VẼ BẢN ĐỒ

<b>KÝ DUYỆT</b>

<b>BÀI 3</b>

TỈ LỆ BẢN ĐO

À

BÀI 4 :

PHƯƠNG HƯỚNG TRÊN BẢN ĐỒ.

KINH ĐỘ, VĨ ĐỘ VÀ TOẠ ĐỘ ĐỊA LÍ

KÝ DUYỆT CỦA BGH

KÝ DUYỆT

{

{

{

{

{

{

{

{

{

{

{

KÍ HIỆU BẢN ĐỒ.

CÁCH BIỂU HIỆN ĐỊA HÌNH TRÊN BẢN ĐO

À

{

{

<b>BAØI 6 : THỰC HAØNH</b>

TẬP SỬ DỤNG ĐỊA BAØN VAØ THƯỚC ĐO

ĐỂ VẼ SƠ ĐỒ LỚP HỌC

<b>SƠ ĐỒ LỚP HỌC </b>

KIỂM TRA VIẾT MỘT TIẾT

<b>BAØI 7:</b>

SỰ VẬN ĐỘNG TỰ QUAY QUANH TRỤC

CỦA TRÁI ĐẤT VAØ CÁC HÊÏ QUẢ

SỰ CHUYỂN ĐỘNG

CỦA TRÁI ĐẤT QUANH MẶT TRỜI

<b>BAØI 9 </b>

HIỆN TƯỢNG NGAØY ĐÊM

DAØI NGẮN THEO MÙA

<b>KÝ DUYỆT</b>

<b> </b>

<i><b>22/</b></i>

<i><b>6</b></i>

<i><b>HẠ</b></i>

<i><b>CH</b></i>

<i><b>Í</b></i>

<b>BAØI 10 :</b>

CẤU TẠO BÊN TRONG

CỦA TRÁI ĐẤT

<i><b>22/</b></i>

<i><b>12</b></i>

<i><b>ĐÔNG</b></i>

<i><b>CHÍ</b></i>

<b> BAØI 11 </b>

<b>: THỰC HAØNH</b>

SỰ PHÂN BỐ CÁC LỤC ĐỊA VAØ ĐẠI DƯƠNG

TRÊN BỀ MẶT TRÁI ĐẤT

<b>BAØI 12 </b>

TÁC ĐỘNG CỦA NỘI LỰC VÀ NGOẠI LỰC

TRONG VIỆC HÌNH THÀNH ĐỊA HÌNH BỀ MẶT TRÁI ĐẤT

<b> BAØI 13 </b>

ĐỊA HÌNH BỀ MẶT TRÁI ĐẤT

<b> BAØI 14</b>

ĐỊA HÌNH BỀ MẶT TRÁII ĐẤT ( TT)

ÔN TẬP HỌC KÌ I

KIỂM TRA HỌC KÌ I

<b>BÀI 15 </b>

CÁC MỎ KHOÁNG SẢN

ĐỌC BẢN ĐỒ (HOẶC LƯỢC ĐỒ)

ĐỊA HÌNH TỈ LỆ LỚN

<b>BÀI 17</b>

LỚP VỎ KHÍ

<b> BAØI 18 :</b>

THỜI TIẾT KHÍ HẬU VÀ

NHIỆT ĐỘ KHƠNG KHÍ

<b> BAØI 19</b>