Chuong trinh dia phuong Tieng Viet lop 9

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.76 MB, 21 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

Hội giảng chào mừng

ngày Nhà Giáo Việt

Nam

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

Tiết 63:

CHƯƠNG TRÌNH ĐỊA PHƯƠNG

(

PhÇn TiÕng ViƯt

)



Bài tập 1: Hãy tìm trong phương ngữ em đang sử dụng hoặc trong

một phương ngữ mà em biết những t ng:

a. Chỉ các sự vật, hiện t ợng,

không có tên gọi trong các ph ơng ngữ

khác và trong ngôn ngữ toàn dân.

b. Đồng nghĩa nh ng khác về âm với những từ ngữ trong các ph ơng

ngữ khác hoặc trong ngôn ngữ toàn dân.

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

Ví dụ

- Nhút (phương ngữ

Trung): món ăn làm 
bằng xơ mít, muối 
trộn với một vài thứ 
khác, được dùng 
một số vùng Nghệ 
Tĩnh.

- Bồn bồn (phương ngữ 
Nam): một loại cây 
thân mềm, sống ở 
nước, có thể làm

dưa hoặc xào nấu, 
phổ biến ở một số 
vùng Tây Nam Bộ.

- Cu đơ (phương ngữ 
Trung): Một đặc sản 
Nổi tiếng…

- B¸nh Phu Thê (Bắc 
Ninh): Bánh th ờng 
dùng trong các lễ c íi 
hái
Phương 
ngữ Bắc
Phương 
ngữ 
Trung
Phương 
ngữ Nam

mũ mũ nón
chân cẳng chân

(chơn)
khơng khơng

(khơng) hổng
quan

tài hịm hịm

bà mệ bà
mẹ mạ má

bố bọ tía
đâu mơ đâu
giả vờ giả đị giả đị

ơ dù dù

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

Phương ngữ miền

Bắc

Phương ngữ miền

Trung

Phương ngữ miền

Nam

Nón:

dùng để đội đầu,

làm bằng lá.

Hịm:

dụng cụ để đựng đồ.

Bổ: có ích

Ốm: bị bệnh

Mắc: treo lên

Nón:

dùng để đội đầu,

làm bằng lá.

Hịm:

quan tài để người

chết.

Bổ: ngã

Ốm: gầy

Mắc: bận

Nón:

chỉ chung cả nón và

mũ.

Hịm:

quan tài để người

chết.

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5></div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

Cu đơ

</div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>



Rượu Bầu Đá Bình Định

R

ượ

u Làng Vân

"Võn hng m tu lng bin Bc.

Chin cụng Nh Nguyt rng tri Nam

Vải thiều Lục Ngạn Bánh đa Kế

</div>
(8)<div class='page_container' data-page=8>

Bài tập 2.

Cho biết vì sao những từ ngữ địa phương

như ở BT 1a khơng có từ ngữ tương đương

trong phương ngữ khác và trong ngơn ngữ

tồn dân?

</div>
(9)<div class='page_container' data-page=9>

*Nhận xét:



- Sự xuất hiện những từ ngữ có ở địa

phương này mà khơng có ở những địa

phương khác, cho thấy Việt Nam là một

đất nước có sự khác biệt giữa các vùng,

miền về điều kiện tự nhiên, đặc điểm địa

lí, phong tục tập quán...

</div>
(10)<div class='page_container' data-page=10>

?

Từ ngữ địa phương có thể chuyển

thành từ ngữ tồn dân khơng? Vì sao?

- Có thể chuyển thành từ ngữ tồn dân vì

những sự vật hiện tượng mà từ ngữ này

gọi tên vốn chỉ xuất hiện ở một địa

</div>
(11)<div class='page_container' data-page=11></div>
(12)<div class='page_container' data-page=12></div>
(13)<div class='page_container' data-page=13></div>
(14)<div class='page_container' data-page=14>

Bài tập 3.



Quan sát hai bảng mẫu ở bài tập 1 và

</div>
(15)<div class='page_container' data-page=15>

*Nhận xét:



- Những từ ngữ như:

cá quả (

c¸ chuèi

),

lợn, ngã...

ở trường hợp b được coi là

thuộc về ngôn ngữ toàn dân.



- Những cách hiểu như:

ốm (bị bệnh),

hịm (đồ hình hộp dùng để đựng),...

được coi là thuộc về ngơn ngữ tồn dân.

Chúng thuộc ph ơng ngữ Bắc

</div>
(16)<div class='page_container' data-page=16>

Bi tp 4. Đọc đoạn trích sau và nhận xét:



Gan chi gan rứa, mẹ nờ?



Mẹ rằng: Cứu nước mình chờ chi ai?



Chẳng bằng con gái, con trai



Sáu mươi còn một chút tài đò đưa



Tàu bay hắn bắn sớm trưa



Thì tui cứ việc nắng mưa đưa đị...



Ghé tai mẹ, hỏi tị mị:



Cớ răng ơng cũng ưng cho mẹ chèo?



Mẹ cười: Nói cứng, phải xiêu



Ra khơi ơng cịn dám, tui chẳng liều bằng ơng!



Nghe ra ơng cũng vui lịng

</div>
(17)<div class='page_container' data-page=17>

Bµi tËp 4:

Đọc đoạn trích sau và chỉ ra những từ ngữ địa phương có trong đoạn 
trích. Những từ đó thuộc phương ngữ nào? Việc sử dụng từ ngữ địa phương 
trong đoạn thơ có tác dụng gì?

Gan chi gan rứa mẹ nờ?

Mẹ rằng: cứu nước mình chờ chi ai?
 Chẳng bằng con gái, con trai

Sáu mươi còn một chút tài đò đưa
 Tàu bay hắn bắn sớm trưa
 Thì tui cứ việc nắng mưa đưa đò...
 Ghé tai mẹ, hỏi tò mò:

Cớ răng ông cũng ưng cho mẹ chèo?
 Mẹ cười: nói cứng phải xiêu

Ra khơi ơng cịn dám, tui chẳng liều bằng ông!
 Nghe ra ơng cũng vui lịng

Tui đi cịn chạy ra sơng dặn dị:
 “Coi chừng sóng lớn, gió to

</div>
(18)<div class='page_container' data-page=18>

*Nhận xét:



-Những từ ngữ địa phương:

chi, rứa, nờ, tui, cớ

răng, ưng, mụ.



=>

Thuéc

Phương ngữ Trung.



=> Mẹ Suốt là bài thơ Tố Hữu viết về một bà mẹ

Quảng Bình anh hùng. Những từ ngữ địa

phương trên đây góp phần thể hiện chân thực

hơn hình ảnh của một vùng quê và tình cảm,

</div>
(19)<div class='page_container' data-page=19>

Chú giống con bọ hung

Một đơn vị bộ đội trên đường hành quân, đến Quảng

Bình, vào nghĩ tại nhà một ông cụ. Cụ già thăm hỏi từng

chiến sĩ và chăm chú nhìn vào một chiến sĩ da ngăm

đen, rồi nói một cách rất tự nhiên:

- Chú này giống con bọ hung !

</div>
(20)<div class='page_container' data-page=20>

* Miền Trung: Nhớ- Hồng Nguyên
“Đồng chí mơ nhớ nữa
 Kể chuyện Bình Trị Thiên
 Cho bầy tui nghe ví”

Tiếng hát sơng Hương- Tố Hữu

“Răng không, cô gái trên sông!
Ngày mai cô sẽ từ trong tới ngoài
Thơm như hoa nhuỵ hương nhài

Sạch như nuớc suối ban mai giữa dịng.”

•Miền Nam: Truyện Lục Vân Tiên - Nguyễn Đình Chiểu
“Vân Tiên ghé lại bên đàng

Bẻ cây làm gậy nhằm làng xông vô
 ...

Nghêu ngao nay chích mai dầm
 Một bầu trời đất vui thầm ai hay.”

</div>
(21)<div class='page_container' data-page=21>

Dặn dị:

-

Sưu tầm thêm các ví dụ về từ địa phương thuộc

phương ngữ các miền.

-

Chuẩn bị tiết tiếp theo: Đối thoại, độc thoại và độc

thoại nội tâm trong văn bản tự sự.

- Đọc lại văn bản: Làng của Kim Lân, tìm những

</div>

Chuong trinh dia phuong Tieng Viet lop 9

<b>Hội giảng chào mừng</b>

<b>ngày Nhà Giáo Việt</b>

<b>Nam</b>

<b>Tiết 63: </b>

<b>CHƯƠNG TRÌNH ĐỊA PHƯƠNG</b>

(

<b>PhÇn TiÕng ViƯt</b>

)

<b>Bài tập 1: Hãy tìm trong phương ngữ em đang sử dụng hoặc trong </b>

<b>một phương ngữ mà em biết những t ng:</b>

<b><sub>a. Chỉ các sự vật, hiện t ợng,</sub></b>

<b></b>

<b><sub> không có tên gọi trong các ph ơng ngữ </sub></b>

<b>khác và trong ngôn ngữ toàn dân.</b>

<b><sub>b. Đồng nghĩa nh ng khác về âm với những từ ngữ trong các ph ơng </sub></b>

<b>ngữ khác hoặc trong ngôn ngữ toàn dân.</b>

Ví dụ

<b>Phương ngữ miền </b>

<b>Bắc</b>

<b>Phương ngữ miền </b>

<b>Trung</b>

<b>Phương ngữ miền </b>

<b>Nam</b>

<b>Nón:</b>

<b>dùng để đội đầu, </b>

<b>làm bằng lá.</b>

<b>Hịm:</b>

<b>dụng cụ để đựng đồ.</b>

<b>Bổ: có ích</b>

<b>Ốm: bị bệnh</b>

<b>Mắc: treo lên</b>

<b>Nón:</b>

<b>dùng để đội đầu, </b>

<b>làm bằng lá.</b>

<b>Hịm:</b>

<b>quan tài để người </b>

<b>chết.</b>

<b>Bổ: ngã</b>

<b>Ốm: gầy</b>

<b>Mắc: bận</b>

<b>Nón:</b>

<b> chỉ chung cả nón và </b>

<b>mũ.</b>

<b>Hịm: </b>

<b>quan tài để người </b>

<b>chết.</b>

<sub>Rượu Bầu Đá Bình Định</sub>

<b><sub> R</sub></b>

<b>ượ</b>

<b><sub>u Làng Vân </sub></b>

<b>Vải thiều Lục Ngạn Bánh đa Kế </b>

<b>Bài tập 2.</b>

Cho biết vì sao những từ ngữ địa phương

như ở BT 1a khơng có từ ngữ tương đương

trong phương ngữ khác và trong ngơn ngữ

tồn dân?

*Nhận xét:



- Sự xuất hiện những từ ngữ có ở địa

phương này mà khơng có ở những địa

phương khác, cho thấy Việt Nam là một

đất nước có sự khác biệt giữa các vùng,

miền về điều kiện tự nhiên, đặc điểm địa

lí, phong tục tập quán...

?

Từ ngữ địa phương có thể chuyển

thành từ ngữ tồn dân khơng? Vì sao?

- Có thể chuyển thành từ ngữ tồn dân vì

những sự vật hiện tượng mà từ ngữ này

gọi tên vốn chỉ xuất hiện ở một địa

Bài tập 3.



<b>Quan sát hai bảng mẫu ở bài tập 1 và </b>

*Nhận xét:



- Những từ ngữ như:

<i><b>cá quả (</b></i>

<i><b><sub>c¸ chuèi</sub></b></i>

<i><b>), </b></i>