Tóm tắ luận văn thạc sĩ y tế công cộng chất lượng giấc ngủ và một số yếu tố liên quan ở sinh viên trường cao đẳng y dược hồng đức thành phố hồ chí minh năm 2020

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC THĂNG LONG
------------*------------

NGUYỄN CÔNG CƯỜNG

CHẤT LƯỢNG GIẤC NGỦ VÀ MỘT SỐ YẾU TỐ
LIÊN QUAN Ở SINH VIÊN TRƯỜNG CAO ĐẲNG
Y DƯỢC HỒNG ĐỨC THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
NĂM 2020

LUẬN VĂN THẠC SỸ Y TẾ CÔNG CỘNG

HÀ NỘI - NĂM 2020


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC THĂNG LONG
KHOA KHOA HỌC SỨC KHỎE
BỘ MÔN Y TẾ CÔNG CỘNG
------------*-----------

NGUYỄN CÔNG CƯỜNG

CHẤT LƯỢNG GIẤC NGỦ VÀ MỘT SỐ YẾU TỐ
LIÊN QUAN Ở SINH VIÊN TRƯỜNG CAO ĐẲNG
Y DƯỢC HỒNG ĐỨC THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
NĂM 2020
Chun ngành Y tế Cơng cộng
Mã số: 8720701
LUẬN VĂN THẠC SỸ Y TẾ CÔNG CỘNG

Người hướng dẫn khoa học:
PGS.TS. TRẦN VĂN HƯỞNG

HÀ NỘI - NĂM 2020


i
LỜI CẢM ƠN
Với lịng kính trọng và biết ơn sâu sắc, tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành
tới Ban Giám hiệu, Phịng Đào tạo sau Đại học, Bộ mơn Y tế công cộng cùng
các thầy giáo, cô giáo Trường Đại học Thăng Long đã trang bị kiến thức cho tơi
trong q trình học tập, nghiên cứu tại trường để hồn thành luận văn này.
Tơi xin bày tỏ lịng kính trọng và biết ơn sâu sắc tới PGS. TS. Trần Văn
Hưởng người thầy đã tận tình hướng dẫn, truyền đạt cho tôi những kiến thức và
kinh nghiệm quý báu, những chỉ dẫn vơ cùng quan trọng trong suốt q trình
học tập và thực hiện luận văn.
Tôi xin chân thành cảm ơn Ban Giám hiệu Trường Cao đẳng Y dược Hồng
Đức, phịng Cơng tác Học sinh – Sinh viên và tập thể cán bộ Khoa điều dưỡng
đã tạo điều kiện cho tơi trong q trình thu thập số liệu.
Cuối cùng, xin gửi lời cảm ơn tới gia đình, người thân và bạn bè, những
người luôn ở bên tôi, động viên, chia sẻ, dành cho tôi những điều kiện tốt nhất
để tôi yên tâm học tập và nghiên cứu.
Thành phố Hồ Chí Minh, tháng 11 năm 2020
Học viên

Nguyễn Công Cường


ii

LỜI CAM ĐOAN
Kính gửi:

Phịng Đào tạo Sau đại học Trường Đại học Thăng Long
Bộ môn Y tế công cộng Trường Đại học Thăng Long
Hội đồng chấm luận văn tốt nghiệp

Tên tôi là: Nguyễn Công Cường – Học viên lớp Cao học YTCC K7,
chuyên ngành Y tế công cộng Trường Đại học Thăng Long.
Tôi xin cam đoan:
- Đây là luận văn do tôi thực hiện dưới sự hướng dẫn của PGS.TS. Trần
Văn Hưởng
- Các số liệu trong luận văn này là do tơi trực tiếp thu thập và kết quả trình
bày trong luận văn là hồn tồn trung thực, chính xác, chưa có ai cơng bố
dưới bất kỳ hình thức nào.
Tơi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm về lời cam đoan này.
Thành phố Hồ Chí Minh, tháng 11 năm 2020
Học viên

Nguyễn Công Cường


iii
MỤC LỤC
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ................................................................ v
DANH MỤC CÁC BẢNG ............................................................................... vi
ĐẶT VẤN ĐỀ ................................................................................................... 1
CHƯƠNG 1 TỔNG QUAN TÀI LIỆU ............................................................ 4
1.1. Giấc ngủ và chất lượng giấc ngủ ............................................................. 4
1.2. Chất lượng giấc ngủ của sinh viên và một số yếu tố liên quan qua một

số nghiên cứu trên thế giới và tại Việt Nam ............................................. 8
1.3. Giới thiệu sơ lược về địa điểm nghiên cứu............................................ 16
1.4. Khung lý thuyết nghiên cứu .................................................................. 18
CHƯƠNG 2 ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ............... 19
2.1. Đối tượng, thời gian và địa điểm nghiên cứu ........................................ 19
2.2. Thiết kế nghiên cứu ............................................................................... 19
2.3. Cỡ mẫu và phương pháp chọn mẫu ....................................................... 19
2.4. Phương pháp thu thập số liệu ................................................................ 21
2.5. Các biến số, chỉ số trong nghiên cứu và cách đánh giá ......................... 23
2.6. Sai số và biện pháp khắc phục ............................................................... 30
2.7. Phương pháp phân tích số liệu............................................................... 30
2.8. Đạo đức nghiên cứu ............................................................................... 31
CHƯƠNG 3 KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ........................................................ 32
3.1. Một số thông tin chung của đối tượng nghiên cứu ................................ 32
3.2. Chất lượng giấc ngủ của đối tượng nghiên cứu trong tháng vừa qua .... 39
3.3. Một số yếu tố liên quan đến chất lượng giấc ngủ của sinh viên ........... 42
CHƯƠNG 4 BÀN LUẬN .............................................................................. 50
4.1. Chất lượng giấc ngủ của sinh viên của sinh viên Trường cao đẳng Y
Dược Hồng Đức Thành phố Hồ Chí Minh ............................................. 50
4.2. Chất lượng giấc ngủ của sinh viên ........................................................ 54
4.3. Một số yếu tố liên quan đến chất lượng giấc ngủ của sinh viên ........... 57
KẾT LUẬN...................................................................................................... 61


iv
KHUYẾN NGHỊ.............................................................................................. 62
TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................................................
PHỤ LỤC ............................................................................................................

v
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
Từ viết tắt
CDC

Tiếng Anh

Tiếng Việt

Centers for Disease Control Trung tâm kiểm sốt và phịng
Prevention

ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ

CLGN

Chất lượng giấc ngủ

ĐTDĐ

Điện thoại di động

KTC

Khoảng tin cậy

NREM

Non Rapid Eye Movement

Cử động mắt không nhanh

PR

Prevelance Ratio

Tỷ số tỉ lệ hiện mắc

PSQI

Pittsburgh Sleep Quality Index Chỉ số chất lượng giấc ngủ
Pittsburgh

REM

Rapid Eye Movement

Cử động mắt nhanh

SAS

Smartphone Additicion Scale

Thang đo nghiện smartphone

TP. HCM

Thành phố Hồ Chí Minh

vi
DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 1.1. Thời lượng ngủ theo khuyến cáo .......................................................... 7
Bảng 1.2. Thành phần của thang đo PSQI ............................................................ 8
Bảng 2.1. Số lượng mẫu cần lấy ở mỗi khóa ...................................................... 20
Bảng 2.2. Các tiêu chí về áp lực học tập và áp lực tâm lí xã hội ........................ 27
Bảng 2.3. Điểm các thành phần của thang đo PSQI ........................................... 28
Bảng 3.1. Đặc điểm dân số xã hội của sinh viên ................................................ 32
Bảng 3.2. Một số thói quen của sinh viên ........................................................... 33
Bảng 3.3. Thói quen sử dụng điện thoại di động của sinh viên .......................... 35
Bảng 3.4. Đặc điểm môi trường ngủ của sinh viên ............................................. 36
Bảng 3.5. Các đặc điểm về áp lực học tập của sinh viên .................................... 37
Bảng 3.6. Các đặc điểm về áp lực tâm lí xã hội của sinh viên ........................... 38
Bảng 3.7. Thời lượng, giai đoạn ngủ, hiệu quả giấc ngủ trong tháng qua .......... 39
Bảng 3.8. Rối loạn chức năng hoạt động ban ngày trong tháng ......................... 40
Bảng 3.9. Các rối loạn giấc ngủ trong một tháng vừa qua ngủ sinh viên ........... 40
Bảng 3.10. Chất lượng giấc ngủ theo cảm giác chủ quan trong một tháng vừa
qua của sinh viên ......................................................................................... 41
Bảng 3.11. Đánh giá chất lượng giấc ngủ trong một tháng vừa qua của sinh viên
..................................................................................................................... 41
Bảng 3.12. Mối liên quan giữa chất lượng giấc ngủ với các đặc tính dân số xã
hội của sinh viên.......................................................................................... 42

DANH MỤC HÌNH
Hình 1.1. Hình ảnh trường Cao đẳng Y Dược Hồng Đức .................................. 17


1
ĐẶT VẤN ĐỀ
Ngủ là một hoạt động hàng ngày, chiếm đến một phần ba cuộc đời của mỗi

người. Tuy nhiên đa số nhiều người vẫn chưa thực sự hiểu biết về giấc ngủ và chức
năng của nó. Dù rằng chức năng của giấc ngủ vẫn chưa được làm rõ hoàn toàn
nhưng ngủ vẫn là một nhu cầu cơ bản và cần thiết đối với tất cả các động vật
sống cấp cao bao gồm cả con người, cũng như sự thiếu vắng của hoạt động này
có thể gây ra những hậu quả sinh lí nghiêm trọng đối với con người [24]. Ngủ là
khoảng thời gian cần thiết cho cơ thể tái tạo, hồi phục sau một ngày hoạt động
vất vả, tích lũy và dự trữ năng lượng cần thiết cho sự phát triển của cơ thể. Ngủ
đủ giấc và sau khi ngủ dậy khơng có cảm giác mệt mỏi, uể oải, cơ thể cảm thấy
tỉnh táo khỏe mạnh là một giấc ngủ đạt chất lượng [9].
Trong thời đại ngày nay, với sự phát triển bùng nổ của công nghệ kĩ thuật,
điện thoại di động, internet, các chương trình giải trí, các thói quen, áp lực học
tập, cơng việc, các mối quan hệ xã hội và các hoạt động sống hàng ngày khác đã
ảnh hưởng khơng nhỏ tới với việc duy trì một giấc ngủ ngon đạt chất lượng của
mỗi con người. Theo các báo cáo gần đây, có tới 45% dân số thế giới gặp các
vấn đề về giấc ngủ mỗi năm. Theo Trung tâm Kiểm sốt và Phịng ngừa dịch
bệnh Hoa Kỳ (CDC) có tới 1/3 người trưởng thành của Mỹ không ngủ đủ giấc
[22]. Một nghiên cứu tại Đức trên 9284 người trưởng thành có độ tuổi từ 18-80
về rối loạn giấc ngủ cho thấy tỉ lệ chất lượng giấc ngủ kém (PSQI>5) là 36%
[37]. Tại Việt Nam theo báo cáo từ nghiên cứu khảo sát hơn 800 người độ tuổi
từ 18-65 của Bệnh viện tâm thần thành phố Hồ Chí Minh năm 2012 cho thấy có
18,3% những người được khảo sát bị mất ngủ [9].
Tác hại của tình trạng thiếu ngủ thường xuyên gây ra sự mệt mỏi, trì trệ,
thiếu tập trung trong cơng việc, khiến chúng ta dễ mắc các sai sót, gây ra các vấn
đề về an toàn trong lao động, sinh hoạt hàng ngày. Thiếu ngủ còn làm gia tăng
các vấn đề về sức khỏe dẫn đến các bệnh mãn tính hiện nay như đái tháo đường
tuýp 2, bệnh tim, béo phì làm giảm khả năng lao động sản xuất, ảnh hưởng


2
nghiêm trọng đến các khía cạnh khác trong cuộc sống con người [22]. Rối loạn

giấc ngủ cịn có thể gây ra các vấn đề về trầm cảm cũng như làm tăng thêm hành
vi tự sát ở bệnh nhân trầm cảm [16], [30].
Các nghiên cứu trên thế giới cho thấy việc rối loạn giấc ngủ xảy ra nhiều
hơn ở sinh viên đại học nói chung [47], [36], [22]. Riêng với sinh viên ngành y
thì áp lực dành cho họ cịn lớn hơn bởi những yêu cầu khắt khe về chuyên môn
và học thuật. Với khối lượng kiến thức khổng lồ của các chương trình giảng dạy
Y khoa, các kì thi thường xuyên, thời gian thực hành lâm sàng, trực gác rất nặng
nề. Một nghiên cứu năm 2012 tại Đại học y King Saud báo cáo rằng có 36,6%
sinh viên tham gia có thói quen ngủ bất thường [14]. Nghiên cứu năm 2014 tại
đại học Y khoa Pakistan có tới 77% sinh viên có chất lượng giấc ngủ kém [56].
Điều này dẫn đến những hệ lụy ảnh hưởng đến kết quả học tập, sức khỏe và
những sai sót trong việc sinh hoạt hàng ngày [30].
Trường Cao đẳng Y Dược Hồng Đức là cơ sở đào tạo ngồi cơng lập, đa
ngành, cơ sở nghiên cứu khoa học và chuyển giao công nghệ và là nơi đào tạo
đội ngũ cán bộ y dược trình độ cao đẳng và thấp hơn [13]. Sinh viên ngành y đặc
thù với khối lượng kiến thức y khoa và kỹ năng lâm sàng nặng nề, áp lực học tập
và các mùa thi căng thẳng. Những vấn đề này có thể sẽ làm thay đổi đến hành
vi, thói quen ngủ và chất lượng giấc ngủ gây ảnh hưởng rất nhiều đến khả năng
tập trung, khả năng tư duy, duy trì sự tỉnh táo và hứng thú trong học tập. Tuy
nhiên chưa có báo cáo cụ thể nào về vấn đề này. Câu hỏi đặt ra là chất lượng
giấc ngủ của sinh viên tại trường như thế nào? Có những yếu tố nào liên quan
đến chất lượng giấc ngủ của sinh viên? Trả lời những câu hỏi này sẽ giúp đưa ra
những đề xuất, kiến nghị phù hợp góp phần cải thiện tình trạng chất lượng giấc
ngủ, mang lại cho sinh viên một sức khỏe tốt, từ đó có thể tập trung, thối mái
hơn trong cơng việc học tập, cũng như những sinh hoạt trong cuộc sống.
Với những lí do trên chúng tôi thực hiện đề tài “Chất lượng giấc ngủ và yếu
tố liên quan của sinh viên trường Cao đẳng Y dược Hồng Đức TP. Hồ Chí Minh


3

năm 2020” với mục tiêu:
1. Đánh giá chất lượng giấc ngủ của sinh viên trường Cao đẳng Y Dược Hồng
Đức thành phố Hồ Chí Minh năm 2020.
2. Phân tích một số yếu tố liên quan đến chất lượng giấc ngủ của sinh viên
trường Cao đẳng Y Dược Hồng Đức thành phố Hồ Chí Minh.