Bài tập tự luận chủ đề Nguyên phân - Giảm phân Sinh học 9 ở mức độ nhận biết

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (698.83 KB, 10 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

Trang | 1
MỘT SỐ BÀI TẬP NGUYÊN PHÂM – GIẢM PHÂN Ở MỨC ĐỘ NHẬN BIẾT

Bài 1:

Một tế bào sinh dục sơ khai của ruồi giấm tiến hành nguyên phân liên tiếp một số lần tạo ra số tế
bào mới ở thế hệ cuối cùng có 512 NST ở trạng thái chưa nhân đôi.

1.Hãy xác định số đợt phân bào của tế bào sinh dục sơ khai nói trên
2. Các tế bào mới được tạo thành nói trên đều trở thành tế bào sinh trứng

a. Khi tế bào sinh trứng giảm phân thì lấy ngun liệu từ mơi trường nội bào tạo ra bao nhiêu
NST đơn?

b. Quá trình giảm phân trên hồn thành thì tạo ra được bao nhiêu trứng và tổng số NST trong các
tế bào trứng là bao nhiêu?

c. Biết hiệu suất thụ tinh của trứng là 25% và mỗi trứng thụ tinh cần 1 triệu tinh trùng tham gia.
Hãy xác định số tinh trùng tham gia thụ tinh cho 25% số trứng nói trên.

Hướng dẫn

1.Xác định số đợt phân bào của tế bào sinh dục sơ khai
Ở ruồi giấm bộ NST lưỡng bội 2n= 8

Gọi k là số lần phân bào ( k nguyên dương, k>0)
Theo giả thiết, ta có:

2k. 2n = 512
2k. 8 =512
→ k = 6

Vậy tế bào sinh dục sơ khai nói trên tiến hành 6 đợt phân bào.
2.a

Mỗi tế bào sinh trứng có 2n = 8 NST đơn, trước khi giảm phân tạo trứng thì đều nhân đơi NST
đơn thành NST kép tức là tạo thêm 8 NST đơn từ nguyên liệu của môi trường nội bào.

Mà tổng số tế bào sinh trứng được tạo ra sau 6 đợt phân bào là 26= 64 tế bào

Vậy các tế bào sinh trứng đã lấy nguyên liệu từ môi trường nội bào để tạo ra số NST đơn là : 8.64
= 512 NST đơn.

b. Xác định số NST đơn trong các trứng tạo thành

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

Trang | 2
64.1 = 64 trứng

Ở ruồi giấm n=4 NST nên tổng số NST trong các trứng tạo thành là 64.4 = 256 NST đơn
c. Số tinh trùng tham gia thụ tinh

Hiệu suất thụ tinh của trứng là 25% nên tổng số trứng được trực tiếp thụ tinh tạo hợp tử là:
64.25% = 16 trứng

Vậy số tinh trùng tham gia thụ tinh là : 1.000.000 x 16 = 16.000.000 tinh trùng
Bài 2:

Ba hợp tử của 1 loài sinh vật, trong mỗi hợp tử có 78 NST lúc chưa nhân đơi. Các hợp tử nguyên
phân liên tiếp để tạo ra các tế bào con. Tổng số NST đơn trong các tế bào con sinh ra từ 3 hợp tử
bằng 8112. Tỉ lệ số tế bào con sinh ra từ hợp tử 1 với hợp tử 2 bằng 1/4. Số tế bào con sinh ra từ
hợp tử 3 gấp 1,6 lần số tế bào con sinh ra từ hợp tử 1 và hợp tử 2.

a.Tìm số lượng tế bào con sinh ra từ mỗi hợp tử
b.Tính số lần nguyên phân liên tiếp của mỗi hợp tử

c. Tính số lượng NST mơi trường nội bào cần cung cấp cho 3 hợp tử thực hiện các lần nguyên
phân.

Hướng dẫn.

a. Số lượng tế bào con sinh ra từ mỗi hợp tử.

Theo các số liệu đã cho trong giả thiết ta có số lượng tế bào con sinh ra từ 3 hợp tử :
8112 : 78 = 104 tế bào

- Số lượng tế bào con sinh ra từ hợ tử 3:
(104 :2,6) x 1,6 = 64 tế bào

- Số lượng tế bào con của hợp tử 1và hợp tử 2 sinh ra :
(104: 2,6) x 1= 40 tế bào

- Số lượng tế bào con của hợp tử 1 sinh ra:
(40: 5) x 1 = 8 tế bào

- Số lượng tế bào con của hợp tử 2 sinh ra:
(40 : 5) x 4 = 32 tế bào

b. Số lần nguyên phân liên tiếp của mỗi hợp tử

- Số lần nguyên phân của hợp tử 1: 2k =8 → k= 3
- Số lần nguyên phân của hợp tử 2: 2k= 32 →k=5

- Số lần nguyên phân của hợp tử 3: 2k = 64 → k= 6

c. Số NST môi trường nội bào cung cấp cho cả 3 hợp tử thực hiện các lần nguyên 
phân.

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

Trang | 3
+ Hợp tử 2: (25 -1) x 78 = 2418 NST

+ Hợp tử 3: (26 -1) x 78 = 4914 NST

Vậy số NST môi trường nội bào cung cấp cho cả 3 hợp tử thực hiện các lần
nguyên phân :

546 +2418 +4914 = 7878 NST
Bài 3:

Một tế bào sinh dục sơ khai qua các giai đoạn phát triển từ vùng sinh sản đến vùng chín địi hỏi
mơi trường cung cấp 240 NST đơn. Số NST đơn trong 1 giao tử được tạo ra ở vùng chín gấp 2
lần số tế bào tham gia vào đợt phân bào cuối cùng tại vùng sinh sản.

a. Xác định bộ NST 2n của lồi

b. Tính số chromatic và số NST cùng trạng thái của mỗi tế bào ở kì giữa nguyên phân, kì giữa
giảm phân I, kì giữa giảm phân II, kì cuối giảm phân II là bao nhiêu?

c. Sau khi giảm phân các giao tử được rạo thành đều tham gia thụ tinh. Tổng số NST trong các
hợp tử tạo thành là 128. Tính hiệu suất thụ tinh của giao tử ?

d. Nếu khơng có hiện tượng trao đổi chéo giữa các NSt, khơng có đột biến thì số loại giao tử
nhiều nhất của loài là bao nhiêu? Điều kiện?

Hướng dẫn giải

a. Xác định bộ NST 2n

Gọi x là số NST trong bộ NST lưỡng bội của loài

k là số đợt nguyên phân của tế bào sinh dục sơ khai
( x, k nguyên dương, x chẵn)

Theo đề bài:

(2k -1).x + x.2k = 240 (1)
x/ 2 = 2. 2k-1 (2)
Thay 2 vào 1 ta được:

(x/2 -1 )x +x.x/2 = 240
 x2 – x - 240 = 0

 x =16 , k= 3
Vậy bộ NST 2n =16

b. Số cromatic và số NST cùng trạng thái

- Kì giữa nguyên phân : 32 cromatic, 16 NST kép
- Kì giữa giảm phân I: 32 cromatic, 16 NST kép
- Kì giữa giảm phân II: 16 cromatic, 8 NST kép
- Kì giữa nguyên phân :0 cromatic, 8 NST đơn.
c. Số tế bào tham gia giảm phân: 23 = 8

Số hợp tử : 128 / 16= 8

- Nếu tế bào sinh dục trong giảm phân là tế bào sinh dục cái → 8 giao tử cái đều
tham gia tạo hợp tử.

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

Trang | 4
- Nếu tế bào sinh dục trong giảm phân là tế báo sinh dục đực → tạo 8.4 = 32 giao tử

chỉ có 8 giao tử tham gia tạo hợp tử →
HSTT = 8 . 100/32 =25%

d. Số loại giao tử tối đa: 2n = 28= 256

Điều kiện : các NST có cấu trúc khác nhau
Bài 4:

Một tế bào sinh dục sơ khai qua các giai đoạn phát triển từ vùng sinh sản đến vùng chín đã địi
hỏi mơi trường tế bào cung cấp 3.024 NST đơn. Tỉ lệ số tế bào tham gia vào đợt phân bào tại
vùng chín so với số NST đơn có trong một giao tử được tạo là 4/3. Hiệu suất thụ tinh của các
giao tử là 50 % đã tạo ra một số hợp tử. Biết rằng số hợp tử được tạo ra ít hơn số NST đơn bội
của loài.

a. Xác định bộ NST 2n của lồi

b. Số NST đơn mà mơi trường cung cấp cho mỗi giai đoạn phát triển của cá tế bào sinh
dục đã cho là bao nhiêu?

c. Xác định giới tính của cá thể chứa tế bào nói trên. Biết giảm phân bình thường khơng
xảy ra trao đổi chéo và đột biến.

Hướng dẫn làm bài

a. Xác định bộ NST 2n của loài

Gọi a là số lần nguyên phân ở tế bào sinh dục tại vùng sinh sản ( a nguyên dương)
NST cung cấp cho quá trình phát triển của tế bào sinh dục :

(2a + 1 – 1) 2n = 3024

Số tế bào tham gia đợt phân vào cuối cùng tại vùng chín: 2a
Theo đề bài , ta có: 2a/ n= 4/3

→ a =5, n= 24

Bộ NST lưỡng bội của loài là 2n = 48

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

Trang | 5
Số NST đơn môi trường nội bào cung cấp cho giai đoạn sinh trưởng của tế bào sinh dục :

2a x 2n = 32 x 48 =1536 NST

c. Gọi b là số giao tử đực tạo ra từ một tế bào sinh dục chín ta có tổng số giao tử tham gia thụ tinh
là 32xb

Số hợp tử được tạo thành là 32 x b x 50% = 16 x b < 24
Suy ra b =1

Vậy hợp tử được tạo thành là cá thể cái
Bài 5 :

Một cá thể cái của một lồi có 2 tế bào sinh dục sơ khai tham gia một số lần nguyên phân bằng
nhau. ở kì giữa lân nguyên phân thứ 4 người ta đếm được 768 cromatic có trong các tế bào con.
Sau khi thực hiện nguyên phân các tế bào đều tham gia tạo trứng và môi trường đã cung cấp 3072
NST đơn. Trong đó 75% trứng cung câp cho quá trình sinh sản. hiệu suất thụ tinh là 37,5 % . Ở
con đực cũng có 2 tế bào sinh dục sơ khai tham gia tạo tinh trùng. Hiệu suất thụ tinh là 56,25%

a. Xác định bộ NST lưỡng bội của lồi ? dự đốn tên lồi đó

b. Xác định số lần nguyên phân của tế bào sinh dục cái ? số hợp tử được hình
thành ?

c. Xác định số lần nguyên phân của tế bào sinh dục đực sơ khai ?

Hướng dẫn làm bài :

a. Xác định bộ NST lưỡng bội của lồi

Ở kì giữa ngun phân lần thứ 4, số tế bào tạo thành là 24 = 32 tế bào
Theo đề bài ta có :

32. 2n = 768
→ 2n = 24
Lồi đó là lúa, cà chua

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

Trang | 6
Gọi x là số lần nguyên phân của tế bào sinh dục cái ( x nguyên dương)

Theo đề bài, ta có :

2x .2n = 3072

 2x

. 24 = 3072
 x =6

Số hợp tử được tạo thành:
Số trứng dùng cho sinh sản:

64 x 0.75 = 48
Số hợp tử:

48 0.375= 18 hợp tử

c. Số tinh trùng được sinh ra

18 x 100 /56.25 = 32
Số tế bào sinh tinh

32 : 4 = 8 tế bào
Số lần nguyên phân

2.2x = 8 → x = 2
Bài 6

Một loài sinh vật khi giảm phân, nếu có 3 cặp NST đều xảy ra trao đổi chéo tại một điểm sẽ
tạo ra tối đa 225 loại giao tử. Một tế bào sinh dục sơ khai cái của loài này qua một số đợt nguyên
phân cần môi trường cung cấp 11220 NST đơn. Các tế bào con sinh ra đều tham gia giảm phân.
Biết hiệu suất thụ tinh của trứng là 25%, của tinh trung là 3,125 %. . Hãy xác định

a. Số lần nguyên phân của tế bào sinh dục sơ cái sơ khai?
b. Số hợp tử được hình thành?

</div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>

Trang | 7

a. Xác định số lần nguyên phân của tế bào sinh dục cái

Bộ NST của lồi là 2n, ta có 2n + 3= 2 25
Vậy n =22 → 2n = 44

Gọi x là số lần nguyên phân của tế bào sinh dục cái, ta có :
44( 2x -1) = 11220, x= 8

b. Số hợp tử tạo thành

Số tế bào sinh giao tử cái tham gia giảm phân = số giao tử cái tạo ra :
28 = 256 tế bào

Số hợp tử tạo thành

256 x 25% = 64
Số tinh trùng tham gia thụ tinh :

64 x 100/ 3,125 = 2048

Số tế bào sinh tinh cần để tạo ra số tinh trùng tham gia thụ tinh
2048 : 4 = 512

Bài 7

Quan sát tế bào 1 lồi sinh vật đang ở kì giữa của ngun phân, người ta đếm được có 44 NST
kép. Khi quan sát 3 nhóm tế bào sinh dục của lồi này ở vùng chín của cơ quan sinh sản, ta thấy
chúng đang phân bào ở các giai đoạn khác nhau và đếm được tổng cộng có 968 NST đơn và NST
kép. Số NST kép xếp thành 2 hàng ngang trên mặt phẳng xích đạo ở các tế bào nhóm I gấp 2 lần
số NST kép phân ly về các cực của các tế bào nhóm II. Số NST đơn đang phân ly về 2 cực của
các tế bào ở nhóm III là 704. Trong q trình phân bào sự phân chia tế bào chất hoàn thành ở kì
cuối. Hãy xác định:

a. Bộ NST lưỡng bội của loài

</div>
(8)<div class='page_container' data-page=8>

Trang | 8
d. Tổng số NST đơn mơi trường cuang cấp cho q trình phân bào ở 3 nhóm tế bào trên

Hướng dẫn làm bài

a. Theo đề bài, ở tế bào 1 lồi sinh vật đang ở kì giữa của ngun phân, người ta đếm được có
44 NST kép → bộ NST 2n = 44

b. Nhóm tế bào I: NST kép xếp thành 2 hàng trên mặt phẳng xích đạo → kì giữa của giảm phân
II

Nhóm tế bào II: các NST kép phân ly về 2 cực → kì sau của giảm phân I
Nhóm tế bào III: các NST đơn phân lý về 2 cực → kì sau của giảm phân II
c. Gọi x,y,z lần lượt là số tế bào nhóm I,II,III

Ta có:

2y.2n + y.2n + 704 = 968
3y.2n = 968 -704

y= 2, x =4, x= 8

d. Số NST đơn mơi trường cung cấp cho q trình giảm phân
( 4+2+8) . 44 = 616

Bài 8 :

Ở 1 cơ thể đực của một loài gia súc, theo dõi sự phân chia của hai nhóm tế bào :
+ Nhóm I : gồm các tế bào sinh dưỡng

+ Nhóm II : gồm các tế bào sinh dục ở vùng chín của tuyến sinh dục

Tổng số tế bào của 2 nhóm tế bào là 16. Cùng với sự giảm phân tạo trinh trùng của cac tế bào
sinh dục, các tế bào của nhóm 1 cùng nguyên phân một số đợt bằng nhau. Khi kết thúc phân bào
của 2 nhóm thì tổng số tế bào con của 2 nhóm là 104 tế bào và mơi trường nội bào phải cung cấp
nguyên liệu tương đương với 4560 NST đơn cho sự phân chia của 2 nhóm tế bào này.

a. Xác định bộ NST của loài

</div>
(9)<div class='page_container' data-page=9>

Trang | 9
Hướng dẫn làm bài

a. Xác định bộ NST của loài

Gọi x là số tế bào sinh dưỡng ban đầu, y là số tế bào sinh dục ở vùng chín, k là số lần nguyên
phân của mỗi tế bào sinh dưỡng ( k nguyên dương)

Theo đề bài ta có :

x + y = 16 ( 1)

x.2k +4y = 104 (2)

x.2n.(2k – 1) + y.2n. (2k – 1) = 4560 (3)
Từ (1) ta có : y = 16. Thế vào (2) ta có :

x.2k + 4. (16 –x) = 104

→x. (2k -4) = 40 → 4x (2k -2 -1) = 5.2 = 10.1

Vì ( 2k-2 -1) = 10 = 5.2 → x = 2 và ( 2k-2 -1) = 5 ( loại)

( 2k-2 -1) = 10 =10.1 → x = 10 và ( 2k-2 -1) = 1 → k = 3 (nhận)
Thế k =3 vào (3) ta có 2n =60

Số NST đơn ở kì sau trong các tế bào con của nhóm tế bào sinh dưỡng đang thực hiện lần nguyên
phân thứ 3 là :

</div>
(10)<div class='page_container' data-page=10>

Trang | 10
Website HOC247 cung cấp một môi trường học trực tuyến sinh động, nhiều tiện ích thông minh, nội
dung bài giảng được biên soạn công phu và giảng dạy bởi những giáo viên nhiều năm kinh nghiệm, 
giỏi về kiến thức chuyên môn lẫn kỹ năng sư phạm đến từ các trường Đại học và các trường chuyên
danh tiếng.

I. Luyện Thi Online

- Luyên thi ĐH, THPT QG: Đội ngũ GV Giỏi, Kinh nghiệm từ các Trường ĐH và THPT danh tiếng

xây dựng các khóa luyện thi THPTQG các mơn: Tốn, Ngữ Văn, Tiếng Anh, Vật Lý, Hóa Học và

Sinh Học.

- Luyện thi vào lớp 10 chuyên Tốn: Ơn thi HSG lớp 9 và luyện thi vào lớp 10 chuyên Toán các

trường PTNK, Chuyên HCM (LHP-TĐN-NTH-GĐ), Chuyên Phan Bội Châu Nghệ An và các trường

Chuyên khác cùng TS.Trần Nam Dũng, TS. Pham Sỹ Nam, TS. Trịnh Thanh Đèo và Thầy Nguyễn 
Đức Tấn.

II. Khoá Học Nâng Cao và HSG

- Tốn Nâng Cao THCS: Cung cấp chương trình Tốn Nâng Cao, Toán Chuyên dành cho các em HS

THCS lớp 6, 7, 8, 9 u thích mơn Tốn phát triển tư duy, nâng cao thành tích học tập ở trường và đạt
điểm tốt ở các kỳ thi HSG.

- Bồi dưỡng HSG Toán: Bồi dưỡng 5 phân mơn Đại Số, Số Học, Giải Tích, Hình Học và Tổ Hợp

dành cho học sinh các khối lớp 10, 11, 12. Đội ngũ Giảng Viên giàu kinh nghiệm: TS. Lê Bá Khánh 
Trình, TS. Trần Nam Dũng, TS. Pham Sỹ Nam, TS. Lưu Bá Thắng, Thầy Lê Phúc Lữ, Thầy Võ Quốc 
Bá Cẩn cùng đơi HLV đạt thành tích cao HSG Quốc Gia.

III. Kênh học tập miễn phí

- HOC247 NET: Website hoc miễn phí các bài học theo chương trình SGK từ lớp 1 đến lớp 12 tất cả

các môn học với nội dung bài giảng chi tiết, sửa bài tập SGK, luyện tập trắc nghiệm mễn phí, kho tư
liệu tham khảo phong phú và cộng đồng hỏi đáp sôi động nhất.

- HOC247 TV: Kênh Youtube cung cấp các Video bài giảng, chuyên đề, ôn tập, sửa bài tập, sửa đề thi

miễn phí từ lớp 1 đến lớp 12 tất cả các mơn Tốn- Lý - Hố, Sinh- Sử - Địa, Ngữ Văn, Tin Học và
Tiếng Anh.