Tu chon 10

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

Trường THPT Quang Trung – GVBM: Trần Kim Lan

Tiết:7,8

Ngày dạy: /3

<b>CHỦ ĐỀ TỰ CHỌN HKII</b>

<b>CỦNG CỐ VÀ MỞ RỘNG KIẾN THỨC VỀ NGUYỄN TRÃI VÀ </b>

<b>ĐẠI CÁO BÌNH NGƠ</b>

A/. MỤC TIÊU:
Giúp học sinh:

- Nắm được những nét chính về cuộc đời và sự nghiệp văn học của Nguyễn Trãi-một nhân vật lịch sử,
một danh nhân văn hóa thế giới; thấy được vị trí to lớn của Nguyễn Trãi trong lịch sử văn học dân tộc:
nhà văn chính luận kiệt xuất, nhà thơ khai sáng văn học tiếng Việt.

- Hiểu rõ Đại cáo bình Ngơ có ý nghĩa trọng đại của một bản tun ngơn độc lập, khẳng định sức mạnh
của lịng yêu nước và tư tưởng nhân nghĩa; là kiệt tác văn học kết hợp hài hịa giữa yếu tố chính luận và
chất văn chương.

- Nắm vững những đặc trưng cơ bản của thể cáo, đồng thời thấy được những sáng tạo của Nguyễn Trãi
trong Đại cóa bình Ngơ.

B/.CHUẨN BỊ:

* GV: SGK, SGV, Thiết kế bài học.

* HS: SGK, k/thức về Nguyễn Trãi và ĐCBN.
C/.PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC:

- Vấn đáp, gợi tìm, diễn giảng
D/. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC:
1 On định tổ chức: Kiểm diện HS

2. Kiểm tra bài cũ: Kết hợp trong bài dạy
3.Giảng bài mới:

* Giới thiệu

HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS NỘI DUNG CẦN ĐẠT

- Nêu những nét cơ bản về cuộc đời của
Nguyễn Trãi?

- Nêu nhận xét chung của em về cuộc đời
Nguyễn Trãi?

<b>A. Nguyễn Trãi:</b>
<b>I. Cuộc đời:</b>

- Nguyễn Trãi 1380-1442 hiệu là Ức Trai

- Quê gốc ở làn Chi Ngại (Chí Linh-Hải Dương)

- Sinh ra trong một gia đình giàu truyền thống yêu nước,
truyền thống văn hóa, văn học.

- Hai cha con NT cùng thi đậu tiến sĩ cùng một khóa và cùng
làm quan dưới triều nhà Hồ.

- Năm 1407, giặc Minh xâm lược, NT vào Lam Sơn, làm
quân sư cho Lê Lợi.

- Sau khi thắng giặc Minh, Nguyễn Trãi hăng hái tham gia
xây dựng đất nước nhưng bị gian thần gièm pha nên năm
1439 ông xin về Côn Sơn ở ẩn. Năm 1440 ông lại được Lê
Thái Tông mời ra giúp nước. Năm 1442 Nguyễn Trãi đã bị
bọn gian thần hãm hại, nghi oan là có âm mưu giết vua và đã
bị sử tội tru di tam tộc.

- Đến năm 1464 Lê Thánh Tông đã minh oan cho Nguyễn
Trãi và cho sưu tầm lại thơ văn của ơng. (Lịng Ức Trai sáng
tựa sao khuê)

=> Nguyễn Trãi là bậc đại anh hùng dân tộc, văn võ song
tồn, là một danh nhân văn hóa thế giới nhưng cũng là một
người phải chịu nỗi oan khiên thảm khốc nhất trong lịch sử
Việt Nam. <i>(Bi kịch Lệ Chi viên để lụy bậc thiên tài-Hận anh</i>
<i>hùng nước biển đơng cũng khơng rửa sạch-Sóng Hồng</i>)

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

Trường THPT Quang Trung – GVBM: Trần Kim Lan

- Nêu tên những tác phẩm chính của

Nguyễn Trãi?

- Tại sao nói Nguyễn Trãi là văn chính
luận kiệt xuất?

- Lí do nào có thể khẳng định Nguyễn
Trãi là nhà thơ trữ tình sâu sắc?

- Hãy nêu kết luận của em về tác gia
Nguyễn Trãi?

- Bài cáo ra đời trong hoàn cảnh nào?

- Em đã hiểu biết những gì về thể loại
cáo?

- Bài cáo có kết cấu như thế nào?

- Đoạn văn 1 trong bài cáo đã cho ta biết
được điều gì?

+ Cơ sở của cuộc kháng chiến chống
quân Minh của nghĩa quân Lam Sơn
cũng như của nhân dân ta là gì?

Nguyễn Trãi là tác giả xuất sắc về nhiều thể loại. Các tác
phẩm tiêu biểu:

+ Tác phẩm chữ Hán
- Quân trung từ mệnh tập
- Bình ngơ đại cáo
- Ức Trai thi tập
- Chí Linh sơn phú
- Văn bia Vĩnh Lăng...
+ Tác phẩm chữ Nôm
- Quốc âm thi tập

Ngồi các tác phẩm văn học cịn có tác phẩm địa lí: Dư địa
chí.

<i><b>2. Nguyễn Trãi - Nhà văn chính luận kiệt xuất</b></i>.

<i><b>3. Nguyễn Trãi - Nhà thơ trữ tình sâu sắc.</b></i>
<b>4. Nghệ thuật:</b>

Sáng tạo cải biên thể loại, sử dụng hình ảnh quen thuộc, dân
dã, bình thường. Cảm xúc, tứ thơ tinh tế.

Thơ Nôm Nguyễn Trãi là bông hoa đầu mùa tuyệt đẹp.

<b>III. Tổng kết</b>

Nguyễn Trãi trở thành một hiện tượng Văn học kết tinh
truyền thống cuỉa văn học Lí - Trần, đồng thời mở đường
cho cả một giai đoạn văn học phát triển mới.

- Nội dung thơ văn của Nguyễn Trai thể hiện cảm hứng yêu
nước và nhân đạo.

- Hình thức nghệ thuật phong phú

<b>B. Đại cáo bình Ngơ:</b>
<i><b>I. Hồn cảnh ra đời</b></i>

- Mùa xn năm 1428, tên giặc Minh cuối cùng đã rút khỏi
nước ta. Nước ta hồn tồn sạch bóng qn thù. trong niềm
vui chiến thắng, Nguyễn Trãi đã thay Lê Lợi viết bài cáo này

để tun cáo cho tồn dân biết rõ cơng cuộc cứu nước gian
khổ nay đã đạt thắng lợi vĩ đại, mở ra một kỷ ngun hịa
bình lâu dài cho dân tộc.

<b>II. Tác phẩm:</b>

1. Cáo là thể văn chính luận, tương tự văn kiện tuyên ngôn.
Cáo thường được viết theo thể văn biền ngẫu, có kết cấu chặt
chẽ.

2. Bài cáo được chia thành 4 đoạn:

+ Đoạn 1: <i>Từng nghe...còn ghi</i>: ý nghĩa và mục đích của
cuộc chiến đấu

+ Đoạn 2: <i>Vừa rồi...chịu được</i>: Tố cáo tội ác của đối phương
+ Đoạn 3: <i>Ta đây...xưa nay</i>: Quá trình phát triển của cuộc
chiến đấu.

+ Kết luận: Tuyên bố độc lập, đất nước mn thủa thái bình.

<i><b>III. Tìm hiểu bài cáo</b></i>:<i><b> </b></i>
<i><b>1. Đoạn 1</b></i>:<i><b> </b></i>

a.Cơ sở nhân nghĩa của cuộc chiến đấu

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

Trường THPT Quang Trung – GVBM: Trần Kim Lan

+ Bên cạnh cơ sở nhân nghĩa, việc kháng

chiến của nhân dân ta còn nhằm mục

đích gì nữa?

- Đoạn văn thứ hai trong bài cáo cho ta
biết về điều gì?

+ Giặc Minh đã gây ra những tội ác gì
đối với nhân dân ta?

- Đoạn văn thứ 3 này tác giả đã nói về
vấn đề gì?

+ Q trình phát triển của cuộc kháng
chiến được diễn ra như thế nào?

Em hãy nêu những khó khăn bước đầu
của cuộc kháng chiến?

+ Bên cạnh những khó khăn đã nêu trên
nghĩa quân đã có những thuận lợi gì
trong những ngày đầu của cuộc kháng
chiến?

+ Nghĩa quân đã chiến thắng oanh liệt
như thế nào?

+ Theo em hình ảnh sấm vang chớp giật,
trúc chẻ tro bay nói lên điều gì?

+ Sự thất bại thảm hại của kẻ thù được
thể hiện ở những câu văn nào?

+ Trong trận đánh hai đạo binh do Mộc
Thạch và Liễu Thăng kéo sang tác giả đã
ví quân như voi uống nước. Em hãy cho
biết việc so sánh đó nhằm thể hiện điều
gì?

+ Trước sự thất bại nặng nề của kẻ thù
nhân dân ta đã có thái độ như thế nào đối
với chúng?

- Tác giả tự hào về dân tộc, khẳng định vị trí của đất nước.
Chúng ta chiến đấu là để bảo vệ đất nước đã có hàng ngàn
năm lịch sử. Chúng ta có quyền độc lập, chủ quyền, cóa lịch
sử riêng, văn hóa riêng, khơng thiếu người tài giỏi, hồn tồn
ngang hàng với TQ. Đó là chân lí hiển nhiên, vốn có từ lâu.
Trong các yếu tố đó, truyền thống lịch sử, truyền thống văn
hóa và con người là những yếu tố cơ bản nhất, hạt nhân để
xác định dân tộc.

<i><b>2. Đoạn 2</b></i>:

Đoạn văn là bản cáo trạng tố cáo tội ác của giặc Minh đối
với đất nước ta.

- Tố cáo sự giả dối của giặc Minh “<i>Nhân họ Hồ...oán giận</i>”<i>.</i>

- Tố cáo tội ác cướp của giết người của giặc Minh: “<i>Nướng</i>
<i>dân...tai vạ</i>”; <i>Nặng thuế...núi Người bị ép...nước độc</i>”

- Khẳng định tội ác tày trời của giặc Minh nhiều đến nỗi
“<i>Độc ác...sạch mùi</i>”. Đó là tội ác mà “<i>trời không dung, đất</i>
<i>không tha.</i>

<i><b>3. Đoạn 3</b></i>:<i><b> </b></i>

- Quá trình phát triển của cuộc kháng chiến gian khổ nhưng
kết quả đã giành được thănmgs lợi vẻ vang.

*. <i>Những gian khổ và thuận lợi bước đầu của cuộc kháng</i>
<i>chiến</i>.

<i><b>a.Khó khăn:</b></i>

- Địa điểm hiểm trở “<i>Chốn hoang dã nương mình</i>”
- Đời sống sinh hoạt vất vả: “<i>Nếm mật nằm gai</i>”

- Khi giấy binh lên thì kẻ thù đang mạnh: “<i>Từ khi... đang</i>
<i>mạnh</i>”

- Nhân tài thì hiếm hoi: “<i>Tuấn kiệt...mùa thu</i>”

- Khi thì lương hết, quân hết: “<i>Khi Linh Sơn...một đội</i>”

<i><b>b.Những thuận lợi</b></i>:

- Lòng căm thù giặc sâu săc

- Trên dưới một lịng đồn kết, quyết tâm đánh giặc: “Chiến
sĩ...ngọt ngào”

- Chiến thuật chiến lược tinh thông tài gỏi: “ Lấy yếu...địch
nhiều”

<i>* Những chiến thắng oanh liệt, dồn dập, liên tục đã diến ra</i>
<i>khắp nơi.</i>

- Trận tiến công bao vây chặt thành Đơng Quan khí thế của
nghĩa quân hùng mạnh vô cùng và đã giành được nhiều
thắng lợi như: Trận Bồ Đằng, Trận Trà Lân...

- Hình ảnh sấm vang chớp giật, trúc chẻ tro bay diến tả khí
thế mạnh mẽ của quân Lam Sơn. Bên cạnh sức mạnh đó thì
kẻ thù lại thất bại thảm hại, tướng giặc vừa bị chết vừa phải
chạy để thóat thân. “Trần Trí...Thốt thân”.

Sự thất bại thảm hại của kẻ thù được diễn tả trong câu văn:
“Ninh Kiều...ngàn năm”.

- Tác giả dùng hình ảnh: “Gươm mài...phải cạn”; “Đánh
một...chim mng” để chỉ khí thế sức mạnh của nghĩa quân
Lam Sơn. Sức mạnh đó đã làm quân viện binh bị thất bại tan
hoang, tướng giặc hoạc đầu hàng, hoặc tự vẫn, lính tráng thì
thây chất đầy đồng, máu trôi đỏ nước.

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

Trường THPT Quang Trung – GVBM: Trần Kim Lan

- Đoạn văn bốn Nguyễn Trãi đã khẳng
định vấn đề gì?

+ Em có nhận xét gì về lời cơng bố chiến
thắng của Nguyễn Trãi?

Qua việc tìm hiểu văn bản em có thể nêu
nhận xét của mình về bài cáo?

nữa còn cấp cho chúng thuyền và ngựa để chúng về nước.
“Thần vũ...hiếu sinh”

<i><b>4. Đoạn 4</b></i>:<i><b> </b></i>

- Lời cơng bố hịa bình, đất nước bước vào kỷ nguyên độc
lập.

- Lời tuyên bố trang nghiêm, trịnh trọng về nền đọc lập, dân
tộc, chủ quyền đất nước đã được lập lại: Đất nước giang sơn
từ nay hịa bình đổi mới bền vững; tương lai vô cùng tốt đẹp
và bền vững. Từ đó khẳng định quyết tâm xây dựng và gìn
giữ đất nước của nhân dân ta.

<i><b>IV. Tổng kết</b></i>

Bình Ngơ đại cáo xứng đáng là một áng thiên cổ hùng văn,
có tác dụng lớn trong việc tổng kết mười năm kháng chiến
chống quân Minh của dân tộc. Đó cũng là niềm tự hào lớn
của tác giả-người anh hùng dân tộc văn võ song toàn.

4/. Củng cố và luyện tập:

- Em nghĩ gì về tác giả Nguyễn Trãi?

- Bình Ngơ đại cáo được đánh giá ntn? Vì sao?
5/. Hướng dẫn H tự học ở nhà :

- Trên cơ sở bài học trên => Tìm đọc các tài liệu có liên quan và viết thành bài văn TM hoàn chỉnh về
TP “ BNĐC”.

</div>

<!--links-->