Công thức, bài tập của NST và hoạt động của NST trong Nguyên phân Sinh học 9

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (725.33 KB, 12 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

Trang | 1

CÔNG THỨC VÀ CÁC BÀI TẬP CỦA

NST

VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA

NST

TRONG

NGUYÊN PHÂN

SINH HỌC 9

I. Hướng dẫn một số công thức áp dụng:

1. Công thức áp dụng liên quan đến việc XĐ số NST, số crômatit và số tâm động trong mỗi tế bào 
trong từng kỳ của nguyên phân.

Trong q trình ngun phân, NST có những hoạt động mang tính chất chu kỳ như tháo xoắn, nhân đơi,
xếp trên mặt phẳng xích đạo của thoi vơ sắc, phân ly về các cực của tế bào, đóng xoắn …

Bảng khái quát về số NST, số crômatit và số tâm động trong mỗi tế bào dựa trên lý thuyết về biến đổi và
hoạt động của NST trong nguyên phân:

Kỳ 
Cấu trúc 
Trung 
gian 
Đầu 
(trước)

Giữa Sau Cuối

TB chưa 
tách

TB đã

tách

Số NST

Trạng thái NST

2n
kép
2n
kép
2n
kép
4n
đơn
4n
đơn
2n
đơn

Số crômatit 4n 4n 4n 0 0 0

Số tâm động 2n 2n 2n 4n 4n 2n

2. Tính số lần nguyên phân, số TB con được tạo ra số NST môi trường cung cấp cho các tế bào 
nguyên phân và số NST có trong các tế bào con được tạo ra sau nguyên phân:

a.Nếu có 1 TB mẹ (2n) tiến hành nguyên phân x lần,thì:

- Số TB con dược tạo ra sau nguyên phân = 2x

- Số NST có trong các TB con = 2x . 2n

- Số NST môi trường cung cấp cho tế bào nguyên phân= (2x -1) . 2n

b.Nếu có a TB mẹ (2n) đều tiến hành nguyên phân x lần bằng nhau thì:

- Số TB con được tạo ra sau nguyên phân = a. 2x

- Số NST có trong các tế bào con = a. 2x . 2n

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

Trang | 2

c. Nếu có a TB mẹ (2n) nguyên phân với số lần không bằng nhau là x1, x2, x3, …xa, thì:

- Số TB con được tạo ra sau nguyên phân = 2 X1 + 2 X2 + …+ 2 Xa

- Số NST có trong TB con = (2 X1 + 2 X2 + …+ 2 Xa).2n

- Số NST môi trường cung cấp cho các tế bào nguyên phân

= [ (2 X1 - 1) + (2 X2 - 1) + (2 X3 - 1) + …(2 Xa – 1)] . 2n

II. Bài tập:

Bài 1:

Ruồi giấm có 2n = 8

Có 4 hợp tử của ruồi giấm đều nguyên phân 5 lần bằng nhau.

XĐ:

a.Số TB con đã được tạo ra

b.Số NST có trong TB con

c.Số NST môi trường đã cung cấp cho quá trình nguyên phân.

Giải:

a.Số Tb con được tạo ra:

ADCT: a. 2x

= 4 . 25 = 128 (TB)

b.Số NST có trong các tế bào con:

2x . 2n = 128 x 8 = 1024 (NST)

c.Số NST môi trường đã cung cấp cho quá trình nguyên phân:

(2x -1) . a. 2n = (25 -1) .4 .8 = 992 (NST)

Bài 2:

Có một hợp tử của một loài đã nguyên phân liên tiếp 2 lần và đã sử dụng của môi trường nguyên liệu
tương đương với 138 NST đơn.

XĐ:

a.Tên của lồi nói trên

b.Số TB con được tạo ra và số NST có trong các tế bào con?

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

Trang | 3

a.Tên loài:

Gọi 2n là bộ NST của loài x là số lần nguyên phân của hợp tử

Số NST môi trường cung cấp cho hợp tử nguyên phân là:

(2x -1) . 2n = 138

Suy ra 2n = 138: (22 – 1) = 46

2n = 46  loài người

a. Số TB con và số NST có trong các tế bào con:
Số TB con: 2x = 22 = 4 (TB)

Số NST có trong các TB con:

2x . 2n = 4. 46 = 184 (NST)

Bài 3:

Có 5 TB sinh dưỡng cùng loài đều nguyên phân liên tiếp 3 lần bằng nhau. Trong quá trình naỳ:

Số NST môi trường đã cung cấp bằng 280

TS NST có trong các tế bào con được tạo ra bằng 320

XĐ:

a.Tên của lồi nói trên.

b. Số TB con đã được tạo ra từ qúa trình trên và số tâm động có trong TB con.

Bài 4

Có 3 hợp tử A, B, C

- Hợp tử A nguyên phân 3 lần liên tiếp và đã sử dụng của môi trường nguyên liệu tương đương 84 NST.

- Hợp tử B nguyên phân 4 lần liên tiếp và trong các tế bào con có chứa 256 NST.

- Hợp tử C nguyên phân 2 lần. Vào kỳ giữa của lần nguyên phân đầu tiên, trong hợp tử có chứa 40
crômatit

Hãy XĐ:

a. Ba hợp tử A, B, C cùng loài hay khác loài?

b. TS TB con do 3 hợp tử tạo ra.

c. TS NST môi trường cung cấp cho 2 loại hợp tử B và C nguyên phân.

Bài 5

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

Trang | 4

Hãy XĐ số TB sinh dưỡng ban đầu và số TB con đã được tạo ra sau q trình ngun phân.

Biết thỏ có bộ NST lưỡng bội 2n = 44

Bài 6:

Có một số hợp tử cùng loài, đều nguyên phân 6 lần bằng nhau vad đã tạo ra TS 256 TB con. Các Tb con
có chứa TS 20480 tâm động.

a. Hãy cho biết số hợp tử ban đầu và bộ NST lưỡng bội của lồi là bao nhiêu?

b.Tính số nguyên liệu tương đương với số NST mà môi trường đã cung cấp cho các hợp tử nói trên
nguyên phân.

Bài 7

Có hai TB sinh dưỡng của hai lồi khác nhau ngun phân một số lần khơng bằng nhau và đã tạo ra TS
18 TB con.

Biết TB ở lồi A có số lần ngun phân nhiều hơn tế bào ở loài B và loài B có bộ NST lưỡng bội bằng 14
chiếc. TS NST chứa trong tất cả các TB con do cả hai TB sinh dưỡng nguyên phân tạo ra là 248.

Hãy XĐ:

a. Số lần nguyên phân của mỗi TB sinh dưỡng đã cho.

b. Số NST lưỡng bội của loài A.

c. Số NST môi trường đã cung cấp cho 2 TB sinh dưỡng nguyên phân.

Bài 8

Có ba hợp tử A, B, C cùng loài nguyên phân với số lần không bằng nhau & dã tạo ra tống số 28 tế bào
con.

a. XĐ số lần nguyên phân và số tế bào con tạo ra của mỗi hợp tử. Biết rằng theo thứ tự ba hợp tử A, B, C
có số lần nguyên phân giảm dần.

b. Trong úa trình nguyên phân trên của 3 hợp tử, môi trường dã cung cấp tổng số 1150 NST.

XĐ:

- Tên của lồi.

- Số NST có trong toàn bộ các tế bào con được tạo ra.

Bài 9

Hợp tử của một loài nguyên phân 3 đợt liên tiếp, môi trường đã cung cấp nguyên liệu tương đương 182
NST.

a. XĐ 2n là bao nhiêu?

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

Trang | 5

XĐ số NST cùng trạng thái & số crômatit trong tế bào ở mỗi kỳ sau đây:

- Kỳ trước

- Kỳ giữa

- Kỳ sau

- Kỳ cuối khi hồn thành đợt phân bào.

Bài 10

Có 1 tế bào sinh dưỡng của gà (2n = 73) nguyên phân một số lần liên tiếp. Trong tất cả tế bào con được
tạo ra khi kết thúc nguyên phân, người ta đếm được có tất cả 2496 NST.

Hãy XĐ số NST cùng trạng thái và số crômatit có trong các tế bào vào lần nguyên phân cuối cùng ở mỗi
kỳ sau đây:

a. Kỳ trung gian.

b. Kỳ trước.

c. Kỳ giữa.

d. kỳ sau.

Bài 11

Có 5 tế bào của cùng một cơ thể đều nguyên phân một số lần bằng nhau là 4. Vào kỳ giữa của lần nguyên
phân cuối cùng, người ta đếm được trong các tế bào lúc đó có 3040 crơmatit.

Hãy XĐ:

a.Số NST 2n của lồi.

b.Số NST mơi trường cung cấpcho q trình ngun phân và số tâm động có trong tồn bộ tế bào con sau
nguyên phân.

Bài 12

Có 35 tế bào trong cơ thể của chuột (2n = 40) cùng đồng loạt tiến hành nguyên phân 1 lần.

a.Hãy giải thích diễn biến NST và XĐ số NST cùng trạng thái của nó trong các tế bào ở mỗi kỳ sau: kỳ
trung gian, kỳ đầu, kỳ giữa, kỳ sau và kỳ cuối (khi tế bào chất đã phân chia)

b.Trong lần nguyên phân nói trên, biêt giai đoạn chuẩn bị kéo dài 6 phút. Tỉ lệ thời gian giữa các kỳ trung
gian: đầu: giữa: sau : cuối lần lươt bằng 37,5 %: 25%: 18,75 %: 12,5%: 6,25%

XĐ thời gian của mỗi kỳ.

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

Trang | 6

Vịt nhà có bộ NST 2n = 80. Có nhóm tế bào sinh dưỡng của vịt nhà đang nguyên phân. Số NST trong các
tế bào của nhóm ở 2 trạng thái khác nhau và người ta đếm được có tổng số NST kép đang xếp trên mặt
phẳng XĐ của thoi vô sắc & số NST đơn đang phân ly về các cực tế bào bằng 2480, trong đó số NST kép
ít hơn số NST đơn là 80.

Hãy XĐ:

Các tế bào trong nhóm đã cho đang nguyên phân ở kỳ nào?

Số lượng tế bào của mỗi kỳ là bao nhiêu?

Kết thúc đợt nguyên phân đang xét thì số tế bào con được tạo ra là bao nhiêu? và chúng chứa bao nhiêu
NST?

Bài 14

Có 1 tế bào nguyên phân. Vào kì giữa của lần nguyên phân đầu tiên, trong tế bào, người ta đếm có tất cả
76 crơmatit.

a.XĐ số NST 2n của loài.

b.XĐ số NST cùng trạng thái của NST trong mỗi tế bào ở mỗi kì sau đây:

- Kỳ đầu

- Kỳ sau

- Kỳ cuối, khi kết thúc nguyên phân.

Bài 15

Ở người bộ NST 2n = 46

a. Hãy giải thích để XĐ số NST cùng trạng thái trong một tế bào của người ở mỗi kỳ nguyên phân sau
đây:

- Kỳ trung gian

- Kỳ giữa

- Kỳ sau

b. Giải thích và XĐ số crômatit trong một tế bào của người ở mỗi kỳ sau:

- Kỳ đầu

- Kỳ cuối, khi kết thúc sự phân bào.

Giải

</div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>

Trang | 7

+ Kỳ trung gian: NST tiến hành nhân đôi, mỗi NST trở thành 1 NST kép. vậy số NST trong tế bào lúc
này là 2n kép = 46

+ Kỳ giữa: Các NST trong tế bào vẫn là 2n kép đóng xoắn cực đại và bằng 46 NST kép.

+ Kỳ sau: Mỗi NST kép tách tâm động thành 2 NST đơn và phân ly. Vậy số NST trong lúc này là: 2. 2n
NST đơn = 2. 46 = 92 NST đơn.

- Số crômatit trong một tế bào:

+ Kỳ đầu: Mỗi tế bào có 2n NST kép, mỗi NST kép có 2 crơmatit.

Vậy số crơmatit trong tế bào ở kỳ này là: 2. 2n = 2. 46 = 92 crômatit

+ Kỳ cuối, khi kết thúc sự phân bào: Mỗi tế bào có 2n NST đơn, khơng cịn trạng thái kép, nên số
crơmatit trong tế bào lúc này bằng 0.

Bài 16

Tế bào của một loài nguyên phân 4 lần. Các tế bào con tạo ra chứa tất cả 128 NST. Hãy XĐ:

Số tế bào con đã được tạo ra.

Tên của loài.

Số crômatit trong mỗi tế bào ở một trong các kỳ sau đây của nguyên phân:

- Kỳ giữa.

- Kỳ sau.

Bài 17

Có 4 tế bào của gà đều nguyên phân 3 lần: Hãy XĐ:

a. Số tế bào con được tạo ra.

b. Số tâm động có trong các tế bào con nói trên. Biết gà có 2n = 78

ĐỀ BÀI PHẦN NGUYÊN PHÂN 
Bài 1

Có 1 Tbsinh dưỡng nguyên phân 6 lần và đã sử dụng môi trường nguyên liệu tương đương với 1134
NST. Hãy XĐ:

Số NST trong mỗi TB.

Số TB con đã được tạo ra và số NST có trong các TB con.

ĐS

2n = 18, 64 TB con chứa 1152 NST

</div>
(8)<div class='page_container' data-page=8>

Trang | 8

Có một số hợp tử trong cơ thể của gà mái đều nguyên phân 4 lần bằng nhau và đã tạo ra 128 TB con. Các
Tb con chứa 9984 NST

XĐ:

a. Số hợp tử ban đầu.

b. Số NST mà môi trường đã cung cấp cho các hợp tử nguyên phân.

ĐS

a. 8 hợp tử

b. 9360 (NST)

Bài 3

Có 12 hợp tử của một loài đều nguyên phân 2 lần và trong q trình này, mơi trường đã cung cấp nguyên
liệu tương đương với 1656 NST.

XĐ:

a. TS TB con được tạo ra.

b. Tên của loài

c. Số tâm động có trong các tế bào con

ĐS

a. 48 TB con

b. Loài người

c. 2208 (tâm động)

Bài 4

Có 2 TB sinh dưỡng của thỏ (2n = 44) tiến hành nguyên phân và đã tạo ra 6 TB con. Biết TB I có số lần
nguyên phân nhiều hơn TB II.

a. Tính số lần nguyên phân của mỗi TB.

b. XĐ số NST môi trường cung cấp và số NST có trong TB con được tạo ra ở q trình ngun phân nói
trên.

ĐS

- TB I nguyên phân 2 lần.

- TB II nguyên phân 1 lần

- Môi trường cung cấp cho nguyên phân: 176 NST, các TB con có 264 NST

</div>
(9)<div class='page_container' data-page=9>

Trang | 9

Có 12 tế bào cùng loài đều nguyên phân một số lần bằng nhau.

Các tế bào con được tạo ra có chứa 1344 NST và trong quá trình nguyên phân, các tế bào đã sử dụng của
môi trường nguyên liệu tương đương với 1176 NST. XĐ:

a. Tính số NST lưỡng bội của loài.

b. Số lần nguyên phân của mỗi tế bào là bao nhiêu?

c. Số tâm động có trong các tế bào con được tạo ra từ mỗi tế bào mẹ là bao nhiêu?

ĐS:

a. 2n = 14

b. 3 lần

c. 112 tâm động

Bài 6

Có 4 hợp tử cùng loài nguyên phân với số lần bằng nhau và đã tạo ra tổng số 32 tế bào con.

a. XĐ số lần nguyên phân của mỗi hợp tử.

b. Trong các tế bào con được tạo ra thấy có tất cả 256 tâm động. Cho biết tên của lồi.

c. XĐ số NST mơi trường đã cung cung cấp cho quá trình nguyên phân.

ĐS:

a. 3 lần

b. Loài ruồi giấm

c. 224 (NST)

Bài 7

Có một tế bào đều nguyên phân 5 lần bằng nhau và trong các tế bào con có chứa 10944 NST. Biết rằng
vào kỳ giữa, lúc các NST co xoắn cực đại, người ta đếm được trong mỗi tế bào có chứa 76 crơmatit.

Hãy XĐ:

a. Số tế bào mẹ ban đầu.

b. Số NST môi trường đã cung cấpcho quá trình nguyên phân và số tế bào con đã được tạo ra từ q trình
đó.

ĐS:

a. 9 tế bào

</div>
(10)<div class='page_container' data-page=10>

Trang | 10
Bài 8

Có 4 hợp tử đều nguyên phân 1 lầnvà môi trường đã cung cấp 160 NST.

XĐ:

a. Số NST cùng trạng thái của nó và số crơmatit trong các tế bào ở kỳ trước.

b. Số NST cùng trạng thái của nó và số crơmatit trong các tế bào ở kỳ sau

c. Số tế bào con sau nguyên phân và số NST có trong các tế bào con.

ĐS:

a. 160 NST kép và 320 crômatit

b. 320 NST đơn crơmatit = 0

c. Có 8 tế bào con chứa 320 NST.

Bài 9

Có 1 tế bào sinh dưỡng nguyên phân 4 lần. Vào kỳ giữa của lần nguyên phân cuối cùng, người ta đếm
được trong các tế bào con có chứa tổng số 304 tâm động. Hãy XĐ trong các tế bào ở lần nguyên phân
cuối:

a. Có bao nhiêu crơmatit ở kỳ đầu?

b. Có bao nhiêu NST cùng trạng thái ở kỳ sau?

c. Có bao nhiêu tâm độngở kỳ cuối (khi tế bào chất đã phân chia xong)?

ĐS:

a. 608 crômatit

b. 608 NST đơn

c. 608 tâm động

Bài 10

Có 8 tế bào sinh dưỡng của thỏ (2n = 44) nguyên phân 1 lần.

Hãy XĐ, trong các tế bào của quá trình này:

a. Số NST và trạng thái của nó ở kỳ trước và ở kỳ sau.

b. Số crômatit ở kỳ trung gian, kỳ giữa, kỳ cuối.

c. Số tế bào con khi hồn tất q trình ngun phân.

ĐS:

</div>
(11)<div class='page_container' data-page=11>

Trang | 11

- Kỳ sau có 704 NST đơn.

b. - Kỳ trung gian có 704 crơmatit

- Kỳ giữa có 704 crơmatit

- Kỳ cuối số crômatit = 0

</div>
(12)<div class='page_container' data-page=12>

Trang | 12

Website HOC247 cung cấp một môi trường học trực tuyến sinh động, nhiều tiện ích thơng minh, nội
dung bài giảng được biên soạn công phu và giảng dạy bởi những giáo viên nhiều năm kinh nghiệm,

giỏi về kiến thức chuyên môn lẫn kỹ năng sư phạm đến từ các trường Đại học và các trường chuyên

danh tiếng.

I. Luyện Thi Online

- Luyên thi ĐH, THPT QG: Đội ngũ GV Giỏi, Kinh nghiệm từ các Trường ĐH và THPT danh tiếng

xây dựng các khóa luyện thi THPTQG các mơn: Tốn, Ngữ Văn, Tiếng Anh, Vật Lý, Hóa Học và
Sinh Học.

- Luyện thi vào lớp 10 chun Tốn: Ơn thi HSG lớp 9 và luyện thi vào lớp 10 chuyên Toán các
trường PTNK, Chuyên HCM (LHP-TĐN-NTH-GĐ), Chuyên Phan Bội Châu Nghệ An và các trường
Chuyên khác cùng TS.Tràn Nam Dũng, TS. Pham Sỹ Nam, TS. Trịnh Thanh Đèo và Thày Nguyễn 
Đức Tấn.

II. Khoá Học Nâng Cao và HSG

- Tốn Nâng Cao THCS: Cung cấp chương trình Tốn Nâng Cao, Toán Chuyên dành cho các em HS

THCS lớp 6, 7, 8, 9 u thích mơn Tốn phát triển tư duy, nâng cao thành tích học tập ở trường và đạt
điểm tốt ở các kỳ thi HSG.

- Bồi dưỡng HSG Tốn: Bồi dưỡng 5 phân mơn Đại Số, Số Học, Giải Tích, Hình Học và Tổ Hợp

dành cho học sinh các khối lớp 10, 11, 12. Đội ngũ Giảng Viên giàu kinh nghiệm: TS. Lê Bá Khánh 
Trình, TS. Tràn Nam Dũng, TS. Pham Sỹ Nam, TS. Lưu Bá Thắng, Thày Lê Phúc Lữ, Thày Võ Quốc 
Bá Cẩn cùng đơi HLV đạt thành tích cao HSG Quốc Gia.

III. Kênh học tập miễn phí

- HOC247 NET: Website hoc miễn phí các bài học theo chương trình SGK từ lớp 1 đến lớp 12 tất cả
các môn học với nội dung bài giảng chi tiết, sửa bài tập SGK, luyện tập trắc nghiệm mễn phí, kho tư
liệu tham khảo phong phú và cộng đồng hỏi đáp sôi động nhất.

- HOC247 TV: Kênh Youtube cung cấp các Video bài giảng, chuyên đề, ôn tập, sửa bài tập, sửa đề thi
miễn phí từ lớp 1 đến lớp 12 tất cả các mơn Tốn- Lý - Hố, Sinh- Sử - Địa, Ngữ Văn, Tin Học và
Tiếng Anh.