tiet 118 cau tran thuat don

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.64 MB, 23 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1></div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

KI M TRA B I C

Ể

À

Ũ

-

Thế nào là thành phần chính của câu?

- Xác định thành phần chính của câu sau:

Trả lời:

Thành phần chính của câu là những thành

phần bắt buộc phải có mặt để câu có cấu tạo

hồn chỉnh và diễn đạt được một ý trọn vẹn.

Thành phần chính gồm có chủ ngữ và vị ngữ.

Ngày mai, trên đất nước này, sắt thép có

thể nhiều hơn tre nứa.

CN

VN

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3></div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

I. Câu trần thuật đơn là gì?

Tiết 118: câu trần thuật đơn

1.Ví dụ: ( SGK/101)

Ch a nghe hết câu, tơi đã hếch răng lên 
xì một hơi rõ dài. Rồi, với bộ điệu khinh 
khỉnh, tôi mắng:

-Høc! Thông ngách sang nhà ta? Dễ

nghe nhỉ! Chú mày hôi nh cú mèo thế

này, ta nào chịu đ ợc. Thôi, im cái điệu 
hát m a dầm sùi sụt ấy đi. Đào tổ nông 
thì cho chÕt! T«i vỊ, kh«ng mét chót 
bËn t©m.

( Tơ Hồi )

2.

NhËn xÐt

.

Đoạn trích có

Đoạn trích có 99 câucâu..

(1)

(2)

(4)

(6)
(9)
(8)
(7)
(5)
(3)

c on trớch sau:

Đoạn trích trên gồm mÊy

c©u ?

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

Các câu trong đoạn văn

Câu 1: Chưa nghe hết câu, tôi đã hếch răng lên, xì một 
 hơi rõ dài.

Câu 2: Rồi, với một bộ điệu khinh khỉnh, tôi mắng.

Câu 3: Hức!

Câu 4: Thông ngách sang nhà ta?

Câu 5: Dễ nghe nhỉ!

Câu 6: Chú mày hôi như cú mèo thế này, ta nào chịu 
được.

Câu 7: Thôi, im cái điệu hát mưa dầm sùi sụt ấy đi.

Câu 8: Đào tổ nơng thì cho chết!

Câu 9: Tôi về, không một chút bận tâm.

Kể

Bộc lộ cảm xúc

Tả
Hỏi

Bộc lộ cảm xúc

Tả

Cầu khiến

Bộc lộ cảm xúc
Kể và nêu ý kiến

Dựa vào kiến thức đã học ở tiểu học, em hãy phân loại

câu theo mục đích nói?

Mục đích nói

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

I. Câu trần thuật đơn là gì?

Tiết 118: Câu trần thuật đơn

1.VÝ dơ: ( SGK/101)

2. 2. NhËn xÐt

NhËn xÐt.

.

(1) Ch a nghe hết câu , tôi đã hếch

rng lờn, xì một hơi rõ dài.

(2) Rồi, với điệu bộ khinh khỉnh, 
tôi mắng.

(6) Chú mày hôi như cú mèo thế
này, ta n ồ chịu được.

(9) Tơi về, không một chút bận tâm.

?Xác định chủ ngữ, vị ngữ của 
các câu trần thuật vừa tìm đ ợc.

CN VN

VN
CN

CN VN

? XÕp c¸c câu trần thuật vừa tìm đ ợc 
thành hai loại:

-Cõu do 2 hoặc nhiều cụm C - V sóng 
đơi (C-V, C-V) tạo thành?

-Câu do 1 cụm C - V tạo thành?

Đoạn trích có

Đoạn trích có 99 câu.câu.

- Câu do 2 hoặc nhiều cụm C- 
V sóng đơi (C-V,C-V) tạo

thành:câu 6

-Câu do 1 cụm C-V tạo thành: 
câu 1; 2; 9

</div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>

I. Câu trần thuật đơn là gì?

Tiết 118: câu trần thuật đơn

1.VÝ dơ: ( SGK/101)

2. 2. NhËn xÐt.

NhËn xÐt.

* Ghi nhí (SGK/101):

Em hiểu thế nào là câu

trần thuật đơn ?

</div>
(8)<div class='page_container' data-page=8>

Tiết 118:

Câu trần thuật đơn

GHI NHỚ

( SGK/101 )

</div>
(9)<div class='page_container' data-page=9>

Tìm câu trần thuật đơn trong đoạn trích sau:

“

X a, mĐ ¢u Cơ sinh đ ợc trăm con. Năm m ơi

xuống biển, năm m ơi lên non.

Trong cỏc cõu sau, cõu nào khơng phải là

câu trần thuật đơn ? Vì sao ?

1. Tre vẫn mang khúc nhạc tâm tình.

2. Trăng đẹp quá !

3. Giã ® a tiÕng sáo, gió nâng cánh diều.

BI TP NHANH

Tit 118: Cõu trn thut n

X a, mẹ Âu Cơ sinh đ ợc trăm con.

2. Trng p quỏ !

</div>
(10)<div class='page_container' data-page=10>

Xác định chủ ngữ và vị ngữ trong hai câu

sau:

a. Mèo chạy làm đổ lọ hoa.

b. Cây này lá vàng.

/

C

V

C V

/

V

C

C V

/

Lưu ý 1

Căn cứ để xác định câu trần thuật đơn là câu có một cụm C-V.
Song cần lưu ý là một cụm C-V nòng cốt. Những câu có từ hai
cụm C-V trở lên, nhưng nếu chỉ có một cum C-V nịng cốt vẫn
được coi là câu trần thuật đơn.

</div>
(11)<div class='page_container' data-page=11>

Ví dụ:

- Mai, Hoa, Thảo đều là học sinh chăm ngoan.

C1 C2 C3 V

- Tre trông thanh cao, giản dị, chí khí như người.

C V1 V2 V3

Lưu ý 2

Xác định chủ ngữ-vị ngữ trong các câu sau:

Câu trần thuật đơn có thể có một hay nhiều chủ ngữ hoặc
một hay nhiều vị ngữ.

/

</div>
(12)<div class='page_container' data-page=12>

1.BT 1/ 101:

Tìm câu trần thuật đơn trong đoạn trích dưới

đây? Cho biết những câu trần thuật đơn ấy được dùng làm gì?

Ngày thứ 5 trên đảo Cô Tô là một ngày trong trẻo, sáng sủa.

(1)

Từ khi có vịnh Bắc Bộ và từ khi quần đảo Cô Tô mang lấy

dấu hiệu của sự sống con người thì, sau mỗi lần giông bão,

bao giờ bầu trời Cô Tô cũng trong sáng như vậy

.(2)

Cây trên

núi đảo lại thêm xanh mượt, nước biển lại lam biếc đậm đà

hơn hết cả mọi khi, và cát lại vàng giịn hơn nữa

.(3)

Và nếu cá

có vắng tăm biệt tích trong một ngày động bão, thì nay lưới

càng thêm nặng mẽ cá giã đôi.

(4)

(Nguyễn Tuân)

II. Luyện tập:

1.BT 1/ 101:

Tìm câu trần thuật đơn trong đoạn trích dưới

đây? Cho biết những câu trần thuật đơn ấy được dùng làm gì?

Ngày thứ 5 trên đảo Cơ Tô là một ngày trong trẻo, sáng sủa.

Từ khi có vịnh Bắc Bộ và từ khi quần đảo Cô Tô mang lấy

dấu hiệu của sự sống con người thì, sau mỗi lần giơng bão,

bao giờ bầu trời Cô Tô cũng trong sáng như vậy

.

Cây trên núi

đảo lại thêm xanh mượt, nước biển lại lam biếc đậm đà hơn

hết cả mọi khi, và cát lại vàng giịn hơn nữa

.

Và nếu cá có

vắng tăm biệt tích trong một ngày động bão, thì nay lưới càng

thêm nặng mẽ cá giã đôi.

</div>
(13)<div class='page_container' data-page=13>

Trả lời

:

Các câu trần thuật đơn

(1) Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô là một ngày trong trẻo sáng

sủa.

(2)Từ khi có vịnh bắc bộ và từ khi có quần đảo Cơ Tơ mang

lấy dấu hiệu của sự sống con người thì sau mỗi lần dơng

bão, bao giờ bầu trời Cô Tô cũng trong sáng như vậy.

(dùng để tả hoặc giới thiệu

)

</div>
(14)<div class='page_container' data-page=14>

2.Bài tập 2/ 102: Dưới đây là một số câu mở đầu các truyện

em đã học. Chúng thuộc loại câu nào và có tác dụng gì?

a) Ngày xưa, ở miền đất Lạc Việt, cứ như bây giờ là Bắc

Bộ nước ta, có một vị thần thuộc nịi rồng, con trai

thần Long nữ, tên là

Lạc Long Quân

.

(

Con Rồng, cháu Tiên)

b)

Có một

con ếch

sống lâu ngày trong một giếng nọ.

( Ếch ngồi đáy giếng)

c)

Bà đỡ Trần

là người huyện Đông Triều.

(Vũ Trinh)

Trả lời:

Câu trần thuật đơn dùng để giới thiệu nhân vật.

Lạc Long Quân

con ếch

</div>
(15)<div class='page_container' data-page=15>

3.Bµi tập 3 (SGK/102)

Cách giới thiệu nhân vật chính trong những truyện sau có gì

khác so với cách giới thiệu nêu trong bài tập 2 ?

a. Tc truyn i Hựng Vương thứ sáu, ở làng Gióng có hai vợ 
chồng ông lão chăm chỉ làm ăn và có tiếng là phúc đức. Hai 
ơng bà ao ước có một đứa con. Một hôm bà ra đồng trông

thấy một vết chân rất to, liền đặt bàn chân mình lên ướm thử

để xem thua kém bao nhiêu.Không ngờ về nhà bà thụ thai và 
mười hai tháng sau sinh một cậu bé mặt mũi rất khôi ngô.

(Thỏnh Giúng)
b. Hùng V ơng thứ m ời tám có một ng ời con gái tên là Mị N ơng, 
ng ời đẹp nh hoa, tính nết hiền dịu. Vua cha yêu th ơng nàng hết 
mực, muốn kén cho con một ng ời chồng thật xứng đáng.

Một hơm có hai chàng trai đến cầu hơn.

</div>
(16)<div class='page_container' data-page=16>

c. Ngày xưa có

ơng vua nọ

sai một

viên quan

đi dị la khắp

nước tìm người tài giỏi. Viên quan ấy đã đi nhiều nơi, đến

đâu quan cũng ra những câu đố oái oăm để hỏi mọi người.

Đã mất nhiều cơng tìm kiếm nhưng viên quan vẫn chưa thấy

có người nào thật lỗi lạc.

Một hôm, viên quan đi qua cánh đồng làng kia, chợt thấy

bên vệ đường có hai cha con nhà nọ đang làm ruộng […].

</div>
(17)<div class='page_container' data-page=17>

Tr¶ lêi

:

*Giống nhau: Cả hai bài tập đều giới thiệu nhân vật.

Bµi tập 2

Bài tập 3

Giới thiệu ngay nhân vật

chớnh : Lạc Long Quân, Con

ếch , Bà đỡ Trn...

Giới thiệu nhân vật phụ tr ớc.
Từ những việc làm, quan hƯ 
cđa nh©n vËt phơ míi giíi 
thiƯu nh©n vật chính.

</div>
(18)<div class='page_container' data-page=18>

4.Bài tập 4(SGK/105)

Ngoài tác dụng giới thiệu nhân vật, những câu mở đầu sau đây còn
có t¸c dơng gì ?

a) X a có một ng ời thợ mộc dốc hết vốn trong nhà ra mua gỗ để làm
nghề đẽo cày.

( Đẽo cày giữa đ ờng)

b) Ng ời kiếm củi tên mỗ ở huyện Lạng Giang, đang bổ cđi ë s ên nói,

thấy d ới thung lũng phía xa, cây cỏ lay động khơng ngớt mới vác
búa đến xem, thấy con hổ trán trắng, cúi đầu cào bới đất, nhảy lên,
vật xuống, thỉnh thoảng lấy tay móc họng, mở miệng nhe cỏi răng,
máu me, nhớt dãi trào ra.

( Vị Trinh )

=> Cõu mở đầu ngồi giới thiệu nhõn vật cũn miêu tả hoạt động của 
các nhân vật

II. Lun tËp.

</div>
(19)<div class='page_container' data-page=19>

Bµi tËp 3 (SGK/102): Giới thiệu nhân vật phụ.

I. Câu trần thuật đơn là gì?

II. Luyện tập.

Bài tập 2( SGK/ 102) :

Giới thiệu nhân vật chính.

Bài tập 1( SGK/ 101)

:

Câu (1), (2) là câu đơn trần thuật đơn.

Bài tập 4 ( SGK/ 103):

m

iêu tả hoạt động của các nhân vật

Bài tập 5 viết chính tả.

</div>
(20)<div class='page_container' data-page=20>

Câu trần thuật đơn đ ợc

dùng với mục đích hỏi,

bộc lộ cảm xúc. Đúng

hay

sai ?

sai

</div>
(21)<div class='page_container' data-page=21>

Câu trần thuật đơn là câu

có ít nhất 2 cụm (C-V).

§óng hay sai?

sai

</div>
(22)<div class='page_container' data-page=22>

Câu trần thuật đơn

Do một cm

c-v to thnh.

</div>
(23)<div class='page_container' data-page=23>

Dặn dò

-Học thuộc ghi nhí trong SGK

-Hoµn thiƯn bµi tËp.

</div>

tiet 118 cau tran thuat don

<b>KI M TRA B I C</b>

<b>Ể</b>

<b>À</b>

<b>Ũ</b>

-

Thế nào là thành phần chính của câu?

- Xác định thành phần chính của câu sau:

<b>Trả lời:</b>

Thành phần chính của câu là những thành

phần bắt buộc phải có mặt để câu có cấu tạo

hồn chỉnh và diễn đạt được một ý trọn vẹn.

Thành phần chính gồm có chủ ngữ và vị ngữ.

<i><b>Ngày mai, trên đất nước này, sắt thép có </b></i>

<i><b>thể nhiều hơn tre nứa.</b></i>

CN

VN

<b>I. Câu trần thuật đơn là gì?</b>

<b>Tiết 118: câu trần thuật đơn</b>

<b>1.Ví dụ: ( SGK/101)</b>

<b>2. </b>

<b>2. </b>

<b>NhËn xÐt</b>

<b>NhËn xÐt</b>

<b>.</b>

<b>.</b>

<b>c on trớch sau:</b>

<b>c on trớch sau:</b>

<i><b>Đoạn trích trên gồm mÊy </b></i>

<i><b>c©u ?</b></i>

Dựa vào kiến thức đã học ở tiểu học, em hãy phân loại

câu theo mục đích nói?

<b>I. Câu trần thuật đơn là gì?</b>

<b>Tiết 118: Câu trần thuật đơn</b>

<b>1.VÝ dơ: ( SGK/101)</b>

2.

2. NhËn xÐt

NhËn xÐt.

.

<b>I. Câu trần thuật đơn là gì?</b>

<b>Tiết 118: câu trần thuật đơn</b>

<b>1.VÝ dơ: ( SGK/101)</b>

2.

2. NhËn xÐt.

NhËn xÐt.

<b>Em hiểu thế nào là câu </b>

<b>trần thuật đơn ?</b>

Tiết 118:

Câu trần thuật đơn

<b>GHI NHỚ</b>

<b>( SGK/101 )</b>

<i><b>Tìm câu trần thuật đơn trong đoạn trích sau:</b></i>

“

<i><b>X a, mĐ ¢u Cơ sinh đ ợc trăm con. Năm m ơi </b></i>

<i><b>xuống biển, năm m ơi lên non.</b></i>

<i><b>Trong cỏc cõu sau, cõu nào khơng phải là </b></i>

<i><b>câu trần thuật đơn ? Vì sao ?</b></i>

<b> 1. Tre vẫn mang khúc nhạc tâm tình.</b>

<b> 2. Trăng đẹp quá !</b>

<b> 3. Giã ® a tiÕng sáo, gió nâng cánh diều.</b>

<b> </b>

<b>BI TP NHANH</b>

<b>Tit 118: Cõu trn thut n</b>

<i><b>X a, mẹ Âu Cơ sinh đ ợc trăm con. </b></i>

<b> 2. Trng p quỏ !</b>

<b>Xác định chủ ngữ và vị ngữ trong hai câu</b>

<b>sau:</b>

a. Mèo chạy làm đổ lọ hoa.

b. Cây này lá vàng.

/

/

C

V

/

<b>V</b>

<b>C</b>

/

<b>Lưu ý 1</b>

<b>Ví dụ:</b>

<b>Lưu ý 2</b>