TỔ CHỨC THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VỀ TRẬT TỰ AN TOÀN GIAO THÔNG ĐƯỜNG BỘ Ở TỈNH QUẢNG BÌNH

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
................/...............

BỘ NỘI VỤ
......../.......

HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA

TRẦN HỒNG PHONG

TỔ CHỨC THỰC HIỆN PHÁP LUẬT
VỀ TRẬT TỰ AN TỒN GIAO THƠNG ĐƯỜNG BỘ
Ở TỈNH QUẢNG BÌNH

LUẬN VĂN THẠC SĨ
LUẬT HIẾN PHÁP VÀ LUẬT HÀNH CHÍNH

THỪA THIÊN HUẾ - NĂM 2018


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
................/...............

BỘ NỘI VỤ
......../.......

HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA

TRẦN HỒNG PHONG

TỔ CHỨC THỰC HIỆN PHÁP LUẬT

VỀ TRẬT TỰ AN TỒN GIAO THƠNG ĐƯỜNG BỘ
Ở TỈNH QUẢNG BÌNH

LUẬN VĂN THẠC SĨ
LUẬT HIẾN PHÁP VÀ LUẬT HÀNH CHÍNH
Chun ngành: Luật Hiến pháp và Luật Hành chính
Mã số: 60 38 01 02
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. VŨ TRỌNG HÁCH

THỪA THIÊN HUẾ - NĂM 2018


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan, đề tài “Tổ chức thực hiện pháp luật về trật tự, an

tồn giao thơng đường bộ ở tỉnh Quảng Bình” là do tơi viết. Đây là cơng trình

nghiên cứu khoa học của tác giả dựa trên sự hướng dẫn của PGS.TS Vũ
Trọng Hách. Các tài liệu tham khảo và kết quả nghiên cứu thực tế có nguồn

gốc rõ ràng, trung thực. Nội dung và số liệu thể hiện trong đề tài là kết quả
nghiên cứu của tác giả. Tôi xin chịu trách nhiệm về những lời cam đoan trên.
Thừa Thiên Huế, ngày

tháng

Học viên

Trần Hồng Phong

năm 2018


LỜI CẢM ƠN
Việc viết nên Luận văn là kết quả quá trình học tập, nghiên cứu ở

nhà trường, với sự giảng dạy, hướng dẫn nhiệt tình, trách nhiệm của thầy, cơ
Học viện Hành chính quốc gia, kết hợp với kinh nghiệm trong q trình thực
tiễn cơng tác và sự cố gắng nỗ lực của bản thân.

Lời đầu tiên tôi xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành, sâu sắc tới

PGS.TS Vũ Trọng Hách đã trực tiếp hướng dẫn khoa học, tận tình chỉ dạy
cho tơi về kiến thức cũng như phương pháp nghiên cứu trong thời gian thực
hiện đề tài.

Tôi xin chân thành cám ơn các thầy, cô giáo Học viện Hành chính

quốc gia Hà Nội và phân viện Miền Trung; cô giáo chủ nhiệm lớp LH3 - T2,

bạn bè đồng môn và anh chị em cơ quan đã giúp đỡ tơi trong q trình học
tập cũng như trong q trình hồn thành luận văn này.

Mặc dù đã có sự nỗ lực cố gắng của bản thân, luận văn sẽ khơng

tránh khỏi những thiếu sót. Tơi mong nhận được sự góp ý chân thành của các
Thầy Cơ, đồng nghiệp và bạn bè để luận văn được hoàn thiện hơn.
Trân trọng cảm ơn !
Học viên
Trần Hồng Phong

MỤC LỤC
Trang bìa

Lời cam đoan
Lời cảm ơn
Mục lục

Danh mục các chữ viết

Danh mục bảng, biểu đồ

MỞ ĐẦU ....................................................................................................... 1

Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA TỔ CHỨC THỰC HIỆN PHÁP
LUẬT VỀ TRẬT TỰ, AN TỒN GIAO THƠNG ĐƯỜNG BỘ ............ 10

1.1 Khái niệm tổ chức thực hiện pháp luật về trật tự, an tồn giao thơng
đường bộ ...................................................................................................... 10
1.2. Vai trị của pháp luật về trật tự, an tồn giao thông đường bộ ................ 16

1.3. Đặc điểm tổ chức thực hiện pháp luật về trật tự, an tồn giao thơng đường
bộ ................................................................................................................. 18

1.4. Các giai đoạn tổ chức thực hiện pháp luật về trật tự, an tồn giao thơng
đường bộ ...................................................................................................... 23

1.5. Các điều kiện đảm bảo tổ chức thực hiện pháp luật về trật tự, an tồn giao
thơng đường bộ ............................................................................................ 26

1.6. Các tiêu chí đánh giá hiệu quả của công tác tổ chức thực hiện pháp luật
về trật tự, an tồn giao thơng đường bộ ........................................................ 33
TĨM TẮT CHƯƠNG 1 ............................................................................... 35

Chương 2. THỰC TRẠNG TỔ CHỨC THỰC HIỆN PHÁP LUẬT

VỀ TRẬT TỰ, AN TỒN GIAO THƠNG ĐƯỜNG BỘ Ở TỈNH
QUẢNG BÌNH ........................................................................................... 37

2.1. Những yếu tố ảnh hưởng tới tổ chức thực hiện pháp luật về trật tư, an


tồn giao thơng đường bộ ở tỉnh Quảng Bình ............................................... 37

2.2. Hoạt động tổ chức thực hiện pháp luật về trật tự, an tồn giao thơng
đường bộ ở tỉnh Quảng Bình ........................................................................ 41

2.3. Đánh giá kết quả tổ chức thực hiện pháp luật về trật tự, an tồn giao
thơng đường bộ ............................................................................................ 59

2.4. Nguyên nhân của những kết quả đạt được và hạn chế............................ 67
TÓM TẮT CHƯƠNG 2 ............................................................................... 73

Chương 3: PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU
QUẢ HOẠT ĐỘNG TỔ CHỨC THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VỀ TRẬT
TỰ, AN TỒN GIAO THƠNG ĐƯỜNG BỘ .......................................... 74

3.1. Phương hướng nâng cao hiệu quả hoạt động tổ chức thực hiện pháp luật
về trật tự, an tồn giao thơng đường bộ ........................................................ 74

3.2. Các giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động tổ chức thực hiện pháp luật về
trật tự, an toàn giao thơng đường bộ ............................................................. 77
TĨM TẮT CHƯƠNG 3 ............................................................................... 98

KẾT LUẬN ................................................................................................. 99
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC


DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
ATGT

An tồn giao thơng

ATGTĐB

An tồn giao thơng đường bộ

TT,ATGTĐB

Trật tự, an tồn giao thơng đường bộ

TT,ATGT
ATGT

Trật tự, an tồn giao thơng
An tồn giao thơng

DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1: Các đơn vị hành chính cấp huyện thuộc tỉnh Quảng Bình ............ 37

Bảng 2.2: Xây dựng và ban hành văn bản pháp luật về trật tự, an tồn giao
thơng đường bộ tỉnh Quảng Bình ................................................................. 41
Bảng 2.3: Tình hình tai nạn giao thơng đường bộ ở tỉnh Quảng Bình qua các

năm .............................................................................................................. 64


DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ
Biểu đồ 2.1.Tuần tra kiểm soát An tồn giao thơng ...................................... 54
Biểu đồ 2.2 : Tai nạn giao thông đường bộ tại các địa bàn tỉnh năm 2014 .... 64
Biểu đồ 2.3 : Tai nạn giao thông trên địa bàn tỉnh năm 2015 ........................ 65

Biểu đồ 2.4. Tai nạn giao thông trên địa bàn tỉnh năm 2016 ......................... 65

Biểu đồ 2.5: Tai nạn giao thông trên địa bàn tỉnh năm 2017 ......................... 66


MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài

Giao thông vận tải có vai trị đặc biệt quan trọng trong sự phát triển

kinh tế - xã hội, an ninh quốc phòng của quốc gia. Giao thơng vận tải nói

chung và giao thơng đường bộ nói riêng tạo nên sự kết nối giao thương giữa
các miền, vùng và khu vực trên thế giới cũng như đáp ứng nhu cầu đi lại, sinh

hoạt của người dân, từ đó, thúc đẩy sự phát triển mọi mặt trong đời sống xã
hội. Trong giao thông, vấn đề đảm bảo trật tự, an tồn giao thơng là u cầu
hàng đầu và là chiến lược phát triển của bất kì quốc gia nào trên thế giới.

Thời gian qua, Đảng và Nhà nước Việt Nam đã có nhiều chủ trương,

giải pháp chỉ đạo quyết liệt nhằm nâng cao hiệu quả tổ chức thực hiện pháp
luật, đảm bảo trật tự, an tồn giao thơng đường bộ. Dưới sự tổ chức thực hiện

trực tiếp của các lượng lượng chủ chốt như Công an giao thông, Thanh tra
giao thông, Cảnh sát trật tự đơ thị...hoạt động giao thơng đường bộ có nhiều

chuyển biến tích cực, góp phần thực hiện thắng lợi nhiệm vụ phát triển đất
nước trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc
tế. Tuy vậy, tình hình tai nạn giao thơng đường bộ, mất mĩ quan trong giao

thông vẫn xảy ra thường xuyên ở tất cả các tỉnh thành trong cả nước. Tai nạn
giao thông, ùn tắc giao thơng đang là vấn đề nóng, gây hậu quả to lớn đối với

tính mạng, sức khỏe, tài sản của con người và sự phát triển kinh tế - xã hội
của đất nước. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến thực trạng trên, trong đó nguyên

nhân quan trọng là công tác tổ chức thực hiện pháp luật về trật tự, an tồn

giao thơng chưa hiệu quả. Thực tiễn chứng minh rằng, ở đâu công tác tổ chức
thực hiện pháp luật về trật tự, an tồn giao thơng đường bộ tốt thì ở đó tai nạn
giao thơng đường bộ ít xảy ra và kinh tế, xã hội phát triển mạnh mẽ.

Ở tỉnh Quảng Bình, cơng tác tổ chức thực hiện pháp luật về trật tự, an

tồn giao thơng đường bộ đã được các cơ quan chức năng đặc biệt quan tâm.

Trong những năm vừa qua, tỉnh Quảng Bình đã chú trọng công tác xây dựng,
1


ban hành, thực hiện các văn bản quy phạm pháp luật về trật tự, an tồn giao
thơng nhằm cụ thể hóa Luật An tồn giao thơng đường bộ, các Quyết định,
Chỉ thị của Bộ Giao thông Vận tải, Ban An tồn giao thơng Quốc gia...Bên

cạnh đó, cơng tác tun truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về trật tự, an tồn

giao thơng đường bộ, cơng tác tuần tra kiểm sốt và xử lý vi phạm cũng được
triển khai quyết liệt góp phần kiềm chế tai nạn giao thơng đường bộ. Theo số
liệu báo cáo của Ban an tồn giao thơng Quốc gia, năm 2016, tỉnh Quảng
Bình xếp thứ 14/63 tỉnh, thành phố về giảm tai nạn giao thông. Mặc dù vậy,

tai nạn giao thông đường bộ vẫn liên tục xảy ra, tiềm ẩn nhiều nguy cơ khó
lường, trật tự, an tồn giao thơng, an tồn xã hội chưa được đảm bảo. Công

tác tổ chức thực hiện pháp luật về trật tự, an tồn giao thơng đường bộ chưa
đáp ứng u cầu thực tiễn. Vì vậy, việc nghiên cứu lý luận, đánh giá thực

trạng tổ chức thực hiện pháp luật về trật tự, an tồn giao thơng đường bộ ở

tỉnh Quảng Bình, từ đó đưa ra các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt
động tổ chức, thực hiện pháp luật, góp phần giảm thiểu tai nạn giao thơng
đường bộ, ổn định trật tự xã hội mang tính cấp thiết. Xuất phát từ lý do đó,

học viên chọn đề tài “Tổ chức thực hiện pháp luật về trật tự an toàn giao

thơng đường bộ ở tỉnh Quảng Bình” làm luận văn tốt nghiệp cao học.
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn

Đảm bảo trật tự, an toàn giao thông đường bộ là nhiệm vụ trọng yếu,

thường xuyên của bất kỳ quốc gia nào trên thế giới. Trong đó, tổ chức thực
hiện pháp luật về giao thơng đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong việc điều

chỉnh hành vi, thái độ của người tham gia giao thông. Liên quan đến vấn đề
trật tự, an tồn giao thơng đường bộ như ùn tắc giao thông, tai nạn giao thông,

ý thức tham gia giao thông, tổ chức thực hiện pháp luật luôn là đề tài thu hút
nhiều nhà khoa học nghiên cứu.

Ở nước ngồi có các cơng trình nghiên cứu sau:

“Báo cáo - “Báo cáo về tình hình tai nạn giao thông đường bộ ở các

quốc gia trên thế giới” do Tổ chức y tế thế giới công bố vào năm 2013. Trên
2


cơ sở nghiên cứu tình hình tai nạn giao thơng trên thế giới, Tổ chức y tế thế

giới cho rằng, vấn đề an tồn giao thơng đường bộ đã trở thành vấn nạn toàn

cầu khi cướp đi mạng sống và để lại thương tật suốt đời cho hàng triệu người
mỗi năm. Hơn 90% các ca tử vong do tai nạn giao thơng đường bộ xảy ra ở

các quốc gia có thu nhập thấp và thu nhập trung bình chủ yếu trong độ tuổi

khoảng từ 15 đến 44 chiếm 59% số ca tử vong do tai nạn giao thơng gây ra.

Chính vì vậy, một trong các một tiêu phát triển bền vững của WHO là đến

năm 2020 giảm một nữa số tử vong và chấn thương do tai nạn giao thông
đường bộ.

Năm 2009, tác giả Golovko Vladimir Vladimrovich xuất bản cuốn

“Hoạt động hành chính pháp lý của cơ quan quản lý đường bộ”. Cuốn sách
nhấn mạnh tầm quan trọng của quản lý hành chính nhà nước về giao thơng

đường bộ trong việc giảm thiểu tai nạn giao thông, ùn tắc giao thơng, phân
tích các hoạt động quản lý hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ.

Năm 2011, tác giả Adil Aybek Nasirovich xuất bản cuốn “Về mặt lý

thuyết, khuôn khổ pháp lý và thể chế nâng cao hiệu quả làm việc của cảnh sát
trật tự công cộng tại nước Cộng hịa Kyrgyzstan”. Thơng qua việc phân tích
thực trạng giao thơng cơng cộng tại nước Cộng hịa Kyrgyzstan và vai trị của

Cảnh sát đối với việc đảm bảo trật tự, an tồn giao thơng cơng cộng, tác giả
đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của cảnh sát trật tự
cơng cộng tại nước Cộng hịa Kyrgyzstan.

Ở Việt Nam, liên quan đến trật tự, an tồn giao thơng đường bộ có

nhiều cơng trình khoa học, nhiều bài viết được cơng bố trên các tạp chí, hội
thảo dưới các góc độ khác nhau.

Năm 2008, tác giả Hồng Long biên soạn cuốn “Các giải pháp khắc

phục những tồn tại trong việc thực hiện Luật giao thông đường bộ”. Cuốn
sách đánh giá việc thực hiện Luật giao thông đường bộ ở thành phố Hà Nội và
đề xuất các giải pháp phòng, chống ùn tắc giao thông và tai nạn giao thông.

3


Năm 2003, TS. Trần Văn Luyện, Kỹ sư Trần Sơn, Cử nhân Nguyễn

Văn Chính xuất bản cuốn “Trật tự, an tồn giao thơng đường bộ - Thực trạng

và giải pháp”, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia, Hà Nội. Từ thực trạng giao
thông như tai nạn giao thông, ùn tắc giao thông trong nước, tác giả đề xuất

các giải pháp nhằm hạn chế tai nạn giao thông đường bộ. Đặc biệt, cuốn sách
phân tích các nguyên nhân dẫn đến thực trạng giao thông đường bộ ở nước ta

hiện nay, chỉ ra một trong những nguyên nhân cơ bản có liên quan đến công
tác tổ chức, thực hiện pháp luật về trật tự, an tồn giao thơng đường bộ, trong
đó nhấn mạnh đến công tác xây dựng, ban hành văn bản, cơng tác quản lí,
điều hành, cơng tác xây dựng phát triển lực lượng thực thi công vụ...

Năm 2014, tập thể tác giả gồm Đại tá, PGS,TS. Phạm Đình Xinh;

Thượng tá, ThS. Phùng Xuân Hào; Thiếu tá, TS. Lê Huy Trí; Đại úy, TS.

Nguyễn Thành Trung; Đại úy, ThS. Đặng Đức Minh; Trung úy, ThS. Nguyễn

Đức Khiêm; Trung úy, ThS. Nguyễn Thế Anh và cán bộ Trung tâm Nghiên
cứu ATGT, Học viện Cảnh sát nhân dân xuất bản cuốn sách “Trật tự, an tồn

giao thơng đường bộ trên địa bàn 5 thành phố trực thuộc Trung ương - Thực
trạng và giải pháp”, Nhà xuất bản Công an nhân dân, Hà Nội. Qua việc
nghiên cứu thực tiễn tình hình giao thơng đường bộ trên 5 địa bàn thành phố
trực thuộc trung ương (Thành phố Hà Nội, Thành phố Hải Phòng, Thành phố
Đà Nẵng, Thành phố Cần Thơ, Thành phố Hồ Chí Minh), nhóm tác giả đề

xuất các giải pháp nhằm đảm bảo trật tự, an tồn giao thơng đường bộ trên cả
nước nói chung và trên các địa bàn nghiên cứu nói riêng.

Ngồi các cơng trình nghiên cứu khoa học trên, cịn có rất nhiều Hội

thảo khoa học, các bài nghiên cứu khoa học đăng ở các Tạp chí đã góp phần

làm sáng tỏ cơ sở lý luận về giao thông đường bộ dưới nhiều góc độ khác
nhau. Tiêu biểu có Hội thảo về cơ sở dữ liệu an tồn giao thơng đường bộ

giữa các nước APEC do Bộ Giao thông vận tải phối hợp với Uỷ ban An tồn

giao thơng quốc gia Việt Nam, Cục An toàn đường bộ Bộ Giao thơng vận tải
Hoa Kỳ và Nhóm cơng tác Giao thơng Vận tải APEC tổ chức ngày 54


7/9/2012. Hội thảo đã nêu bật được tầm quan trọng của việc xây dựng cơ sở
dữ liệu an toàn giao thông đường bộ giúp các nhà quản lý, các nhà hoạch định

chính sách xác định được chính xác các nguyên nhân gây tai nạn giao thơng
đường bộ để từ đó đưa ra các chính sách và biện pháp hiệu quả trong phịng

chống và giảm thiểu tai nạn giao thơng.

Ngày 4/8/2016 Bộ Giao thông Vận tải phối hợp với Tổ chức y tế Thế

giới tổ chức Hội thảo khoa học “Một số quy định của pháp luật về bảo đảm
trật tự, an tồn giao thơng đường bộ trong Luật giao thơng đường bộ”. Hội

thảo đã tổng kết, đánh giá một số quy định của pháp luật liên quan đến bảo
đảm trật tự, an tồn giao thơng trong lĩnh vực giao thơng đường bộ và đề xuất
một số kiến nghị, bổ sung.

Ngày 28/12/2016 Uỷ ban An tồn giao thơng quốc gia phối hợp với

Báo nhân dân tổ chức Hội thảo quốc gia: “Văn hóa giao thơng - Trách nhiệm
thuộc về ai?”. Hội thảo khẳng định văn hóa giao thơng chính là nền tảng để

tạo nên một mơi trường giao thơng an tồn, thân thiện và nhân ái. Việc nâng
cao văn hóa giao thông không chỉ phụ thuộc vào sự thay đổi nhận thức và tự
giác của người tham gia giao thông mà cịn phải có sự tác động thường xun,

liên tục của những người thực thi công vụ để tạo ra môi trường giao thơng
thật sự văn minh, an tồn bền vững cho người dân. Hội thảo đã đặt ra mục

tiêu năm 2017 kéo giảm số người chết vì tai nạn giao thơng xuống dưới 8000
người.

Về luận văn năm 2010 có luận văn khoa học của tác giả Nguyễn Quang

Huy “Thực hiện pháp luật trong lĩnh vực trật tự, an toàn giao thơng đường bộ

ở Thái Ngun”. Luận văn phân tích thực trạng giao thơng đường bộ ở Thái
Ngun từ đó đề xuất một số giải pháp giảm thiểu tai nạn giao thơng đường
bộ ở Thái Ngun hiện nay.

Ở Quảng Bình, năm 2010, nhóm tác giả Nguyễn Minh Lê, Sở Khoa học

Cơng nghệ tỉnh Quảng Bình có bài “Các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình trượt

lỡ đất, đá trên sườn dốc đường giao thơng miền núi tỉnh Quảng Bình. Trên cơ
5


sở nghiên cứu, khảo sát 197 điểm trượt lở thuộc tuyến đường TL10, TL11,

đường Hồ Chí Minh và quốc lộ 12A, đề tài đi sâu tìm hiểu các yếu tố dẫn đến

trượt lỡ đất, đá trên sườn dốc miền núi và những hệ lụy của hiện tượng trượt
lở đất, đá đối với giao thông đường bộ tại các xã miền núi.

Năm 2013 tác giả Đặng Quang Tuân nghiên cứu đề tài khoa học « Phổ

biến giáo dục pháp luật về an tồn giao thơng - qua thực tiễn tỉnh Quảng

Bình ». Cơng trình nêu bật vị trí, vai trị, mục đích của phổ biến, giáo dục
pháp luật, thực tiễn cơng tác giáo dục pháp luật giao thơng ở Quảng Bình và

đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả phổ biến, giáo dục pháp luật trên địa
bàn tỉnh Quảng Bình.

Tất cả các nghiên cứu trên đã phản ánh tính đa chiều trong lĩnh vực

giao thông đường bộ ở Việt Nam hiện nay. Quá trình nghiên cứu, tác giả nhận

thấy cho đến nay chưa có đề tài nào nghiên cứu một cách có hệ thống tổ chức
thực hiện pháp luật về trật tự, an tồn giao thơng đường bộ ở tỉnh Quảng

Bình. Tuy vậy, các đề tài khoa học, các bài báo, hội thảo như trích dẫn ở trên
đã góp phần gợi mở cho tác giả nhiều vấn đề liên quan đến nội dung đề tài.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu

Đối tượng nghiên cứu của đề tài là hoạt động tổ chức thực hiện pháp

luật về trật tự, an tồn giao thơng đường bộ.
3.2. Phạm vi nghiên cứu

- Phạm vi không gian: đề tài nghiên cứu hoạt động tổ chức thực hiện

pháp luật về trật tự an tồn, giao thơng đường bộ trên địa bàn tỉnh Quảng
Bình.

- Phạm vi thời gian: Luận văn khảo sát các số liệu thống kê liên quan

đến thực trạng công tác tổ chức thực hiện pháp luật về trật tự, an tồn giao
thơng đường bộ từ năm 2014 đến năm tháng 8/2017.

6


4. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của luận văn

4.1. Mục đích

Mục đích của đề tài là qua việc nghiên cứu lý luận về tổ chức thực hiện

pháp luật về trật tự, an tồn giao thơng đường bộ ở tỉnh Quảng Bình, phân
tích những thành tựu và hạn chế trong q trình tổ chức thực hiện pháp luật,

từ đó đề xuất những giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động tổ chức thực
hiện pháp luật về trật tự, an tồn giao thơng đường bộ ở tỉnh Quảng Bình.
4.2. Nhiệm vụ

Để thực hiện được mục đích trên, luận văn có các nhiệm vụ sau đây:

- Làm rõ cơ sở lý luận tổ chức thực hiện pháp luật về trật tự an tồn

giao thơng đường bộ.

- Nghiên cứu, đánh giá thực trạng tổ chức thực hiện pháp luật về trật tự,

an tồn giao thơng đường bộ ở tỉnh Quảng Bình.

- Đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả tổ chức thực hiện pháp luật

về trật tự, an toàn giao thơng đường bộ ở tỉnh Quảng Bình.

5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu của luận văn
5.1. Cơ sở lý luận

Cơ sở lý luận của đề tài là căn cứ vào các điều luật trong bộ Luật giao

thông, quan điểm chỉ đạo và chiến lược phát triển giao thơng đường bộ ở tỉnh
Quảng Bình; Báo cáo của Ban An tồn Quốc gia và Ban An tồn giao thơng
Quảng Bình, Báo cáo cơng tác đảm bảo trật tự, an tồn giao thơng đường bộ
của Cơng an giao thơng, Thanh tra giao thơng ở tỉnh Quảng Bình.
5.2. Phương pháp nghiên cứu

- Phương pháp duy vật vật biện chứng và duy vật lịch sử của triết học

Mác-Lênin

Đề tài sử dụng phương pháp này nhằm thấy được sự tác động, ảnh

hưởng lẫn nhau giữa các yếu tố, các chủ thể thực thi pháp luật trong lĩnh vực

giao thông đường bộ, thấy được những thay đổi trong việc thực thi pháp luật

7


giao thông đường bộ do sự tác động của các yếu tố kinh tế - xã hội. Từ đó, đề
xuất các giải pháp toàn diện, cụ thể hơn.
- Phương pháp nghiên cứu tài liệu

Tác giả sử dụng phương pháp này nhằm thu thập thông tin liên quan

đến đề tài qua việc phân tích tài liệu có sẵn để xây dựng cơ sở lý luận cho đề
tài nghiên cứu. Qua đó đã xác định được các khái niệm, các văn bản pháp luật
về lĩnh vực giao thông đường bộ.
- Phương pháp quan sát

Trên cơ sở đi thực tế các tuyến giao thơng đường bộ ở tỉnh Quảng Bình

để quan sát, đánh giá khách quan về thực trạng trật tự, an toàn giao thơng
đường bộ trên địa bàn tỉnh Quảng Bình và công tác tổ chức thực hiện pháp

luật về trật tự, an tồn giao thơng đường bộ trên địa bàn. Từ đó, đề xuất các
giải pháp mang tính khả thi.

Ngồi ra, đề tài sử dụng các phương pháp nghiên cứu khác như

phương pháp so sánh, thống kê toán học nhằm mục đích hỗ trợ cho việc xử lý
số liệu điều tra.

6. Những đóng góp về khoa học của luận văn
6.1. Đóng góp về mặt lý luận

Đề tài là cơng trình nghiên cứu về công tác tổ chức thực hiện pháp luật

về trật tự, an tồn giao thơng đường bộ ở tỉnh Quảng Bình một cách có hệ
thống. Kết quả nghiên cứu của đề tài góp phần làm phong phú hơn lý luận về
tổ chức, thực hiện pháp luật an toàn giao thông đường bộ. Đồng thời, đưa ra
các cơ sở khoa học để đánh giá mức độ thực thi pháp luật giao thơng đường

bộ trên địa bàn tỉnh Quảng Bình. Trên cơ sở đó, đề tài là tài liệu tham khảo

cho việc nghiên cứu và giảng dạy, tuyên truyền về pháp luật giao thơng
đường bộ ở tỉnh Quảng Bình.
6.2. Ý nghĩa thực tiễn

Thông qua các hoạt động nghiên cứu đề tài như điều tra, phỏng vấn,

góp phần truyền thơng về việc chấp hành pháp luật giao thông đường bộ tại
8


địa phương. Ngồi ra, đề tài cịn cung cấp cho chính quyền địa phương những

tư liệu cần thiết nhằm đánh giá chính xác hơn về cơng tác tổ chức thực hiện
pháp luật về trật tự, an tồn giao thơng đường bộ trên địa bàn nghiên cứu.
7. Bố cục của đề tài

Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục,

luận văn gồm 3 chương.

Chương 1: Cơ sở lý luận của tổ chức thực hiện pháp luật về trật tự, an

tồn giao thơng đường bộ

Chương 2: Thực trạng tổ chức thực hiện pháp luật về về trật tự, an tồn

giao thơng đường bộ ở tỉnh Quảng Bình

Chương 3: Phương hướng, giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động tổ

chức thực hiện pháp luật về trật tự, an tồn giao thơng đường bộ ở tỉnh Quảng
Bình

9

Chương 1

CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA TỔ CHỨC THỰC HIỆN PHÁP LUẬT
VỀ TRẬT TỰ, AN TỒN GIAO THƠNG ĐƯỜNG BỘ

1.1 Khái niệm tổ chức thực hiện pháp luật về trật tự, an tồn giao thơng
đường bộ

1.1.1. Khái niệm giao thơng đường bộ và trật tự, an tồn giao thơng
đường bộ

Giao thơng nói chung và giao thơng đường bộ (GTĐB) nói riêng là một

trong những nhu cầu tất yếu của con người trong cuộc sống, là thước đo văn
minh của mỗi quốc gia. Lịch sử phát triển của xã hội loài người từ xưa đến

nay đều gắn bó chặt chẽ với hoạt động giao thông mà trước hết là giao thông
đường bộ. Dưới góc độ kinh tế, giao thơng đường bộ được ví là huyết mạch

kinh tế của quốc gia, là một trong những tiêu chí cơ bản phản ánh sự phát triển

kinh tế - xã hội của đất nước cũng như năng lực tổ chức quản lý và văn minh

của một quốc gia. Vì vậy, đảm bảo trật tự, an tồn giao thơng là chiến lược của
bất kỳ quốc gia nào trên thế giới.

Theo Từ điển Tiếng Việt thì “Đường bộ là đường đi trên đất liền dùng

cho người và xe cộ” [16; tr 346]. Điều 3, Luật giao thông đường bộ 2008 quy

định: "Đường bộ gồm đường, cầu đường bộ, hầm đường bộ, bến phà đường
bộ" [23; tr 1]. Như vậy, giao thông đường bộ được hiểu là việc đi lại từ nơi
này đến nơi khác của người và phương tiện chuyên chở trên đường, cầu
đường bộ,hầm đường bộ, bến phà qua sông, suối nối đường bộ.

Về khái niệm trật tự, an tồn giao thơng đường bộ (TT, ATGTĐB) cho

đến nay, có rất nhiều quan điểm khác nhau. Trong cuốn “An tồn giao thơng

đường ơ tơ” của nhóm tác giả Nguyễn Văn Hùng và Nguyễn Hữu Dũng, nhà
xuất bản Xây dựng năm 2011 định nghĩa trật tự, an toàn giao thông đường bộ
10


“là một hệ thống đường - xe cộ - người lái dưới sự tác động của quá trình xây
dựng đường, luật giao thông, điều kiện thời tiết và mức độ an tồn của các

phương tiện giao thơng” [14, tr 14]. Định nghĩa này nhấn mạnh các yếu tố tác
động tạo nên an tồn trong lưu thơng trên đường bộ.

Tiếp cận dưới góc độ trật tự an tồn xã hội, Đề án tăng cường bảo đảm

trật tự, an tồn giao thơng giai đoạn 1999 - 2005 của Bộ Giao thông vận tải
định nghĩa: “Trật tự, an tồn giao thơng đường bộ là một mặt của trật tự, an
toàn xã hội. Là việc các đối tượng tham gia giao thông thực hiện nghiêm chỉnh

các quy định pháp luật về giao thông đường bộ do Nhà nước ban hành nhằm
đảm bảo giao thông đường bộ được thơng suốt; người, hàng hóa, phương tiện
tham gia giao thông không bị xâm hại đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - văn
hóa và nhu cầu đi lại của nhân dân, góp phần ngăn ngừa hành vi vi phạm pháp

luật, đấu tranh phòng chống tội phạm trên các tuyến đường và ở từng địa bàn”

[2; tr 23]. Theo Từ điển Bách khoa Công an nhân dân thì trật tự, an tồn giao
thơng đường bộ là hệ thống các mối quan hệ xã hội được hình thành và điều

chỉnh bởi các quy phạm pháp luật trong lĩnh vực giao thông vận tải công cộng

mà mọi người tham gia giao thông phải tuân theo để đảm bảo hoạt động giao

thơng thơng suốt, trật tự, an tồn, hạn chế thấp nhất tai nạn giao thông, gây
thiệt hại về người và tài sản [12; tr.130].

Mặc dù có nhiều quan niệm khác nhau về trật tự, an tồn giao thơng

đường bộ nhưng đều có những điểm chung. Đó là trật tự, an tồn giao thơng
đường bộ thể hiện mọi hoạt động giao thơng diễn ra ở đường bộ nhanh chóng,

thuận tiện; bảo đảm hiệu quả, tiết kiệm, không bị ùn tắc, khơng có tai nạn, vệ
sinh mơi trường, mĩ quan đơ thị được bảo đảm. Xã hội càng hiện hiện đại, văn
minh thì u cầu về trật tự, an tồn giao thơng đường bộ càng cao.

Trật tự, an tồn giao thơng nói chung và trật tự, an tồn giao thơng

đường bộ nói riêng của mỗi quốc gia vừa là hiệu quả của nhiều hoạt động
11


khác nhau trên tất cả các lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội vừa phản
ánh sự phát triển kinh tế - xã hội của quốc gia đó. Sự hình thành, tồn tại, phát

triển của mỗi quốc gia nói chung và vùng đơ thị hay mỗi khu kinh tế nói riêng

đều phụ thuộc vào quy mơ tổ chức hoạt động giao thơng, đảm bảo trật tự, an
tồn giao thơng.

Trên cơ sở đó, trật tự, an tồn giao thơng đường bộ được hiểu là trạng

thái giao thông tiện lợi, thơng suốt, có tính mĩ quan, an tồn cho người và tài
sản khi tham gia giao thông.

1.1.2. Khái niệm pháp luật về trật tự, an tồn giao thơng đường bộ và tổ
chức thực hiện pháp luật về trật tự an tồn giao thơng đường bộ

Hoạt động giao thơng bao giờ cũng mang tính pháp lý vì nó được điều

chỉnh bằng hệ thống quy phạm pháp luật, bắt buộc mọi chủ thể khi tham gia
giao thông phải tuân theo. Ở Việt Nam, trật tự, an tồn giao thơng đường bộ

ln nhận được sự quan tâm đặc biệt của nhà nước và xã hội. Hàng hoạt các
văn bản quy phạm pháp luật đã được ban hành nhằm xây dựng khung pháp lý
đồng bộ, tồn diện nhằm góp phần thiết lập trật tự, an tồn giao thơng đường
bộ.

Pháp luật về trật tự, an tồn giao thơng đường bộ là hệ thống các quy

tắc xử sự do cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành nhằm điều chỉnh các

quan hệ xã hội phát sinh trong lĩnh vực giao thơng đường bộ, góp phần đảm
bảo trật tự, an tồn giao thơng. Dưới tác động điều chỉnh của những quy phạm
pháp luật về trật tự, an tồn giao thơng đường bộ thì các quan hệ xã hội phát

sinh trong lĩnh vực giao thông đường bộ được thiết lập có trật tự, theo ý chí

của Nhà nước. Qua đó, Nhà nước kiểm tra, kiểm sốt một cách chặt chẽ các
hoạt động trong lĩnh vực trật tự, an tồn giao thơng đường bộ trên quy mơ

tồn quốc, từng địa bàn, từng khu vực, đảm bảo giao thông được vận hành
thơng suốt và sự an tồn của con người được bảo vệ.
12


Để quản lý xã hội, Nhà nước phải ban hành pháp luật và để pháp luật đi

vào cuộc sống cần phải tổ chức thực hiện pháp luật. Thực tiễn chứng minh
rằng, quản lý nhà nước chỉ được đánh giá là có hiệu quả khi pháp luật đi

vào cuộc sống, hay nói cách khác pháp luật phải được tổ chức, thực hiện hiệu
quả trong thực tế. Tổ chức thực hiện pháp luật là hoạt động đặc biệt quan

trọng vì nhờ đó pháp luật đi vào thực tế cuộc sống. Với ý nghĩa đó, tổ chức
thực hiện pháp luật về an tồn giao thông đường bộ là hoạt động không thể

thiếu trong q trình thiết lập trật tự pháp luật. Đó là trách nhiệm của Đảng,

các cơ quan, tổ chức, cá nhân từ trung ương đến địa phương, trong đó trực
tiếp nhất là các cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền thuộc lĩnh vực giao

thông mà trước hết là cảnh sát giao thông, cảnh sát 113, Thanh tra giao thông,

đội quy tắc đơ thị... bằng các hình thức, phương pháp phù hợp nhằm tổ chức
cho các đối tượng liên quan thực hiện các quy định pháp luật về trật tự, an

tồn giao thơng đường bộ. Tổ chức thực hiện pháp luật về trật tự, an tồn giao

thơng đường bộ là hoạt động có mục đích, có định hướng của các cơ quan nhà
nước có thẩm quyền với sự phối hợp chặt chẽ các bộ, ngành và chính quyền

địa phương các cấp; là quá trình hướng dẫn, chuẩn bị các nguồn lực về con

người, tổ chức bộ máy, cơ sở vật chất nhằm triển khai thực hiện các văn bản

pháp luật về giao thông đường bộ. Dưới sự tổ chức thực hiện và quản lý của
các lực lượng chức năng như ban an tồn giao thơng, cơng an giao thơng,

thanh tra giao thông...các chủ thể tham gia giao thông phải tuyệt đối tuân theo

và xử sự có văn hóa nhằm bảo đảm an toàn cho người và tài sản khi tham gia

giao thông; hạn chế đến mức thấp nhất tai nạn giao thông (TNGT) và ùn tắc
giao thông, bảo đảm giao thông được tiện lợi và thông suốt.

Tổ chức thực hiện pháp luật về trật tự, an tồn giao thơng đường bộ là

hoạt động của các cơ quan chức năng thuộc lĩnh vực giao thơng đường bộ

trong q trình quản lý, điều hành và triển khai thực hiện các quy định về trật
13


tự, an tồn giao thơng đường bộ, thiết lập, duy trì trật tự, an tồn giao thơng

đường bộ, xây dựng văn hóa giao thơng, bảo đảm giao thơng đường bộ thơng

suốt, an tồn nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế, văn hóa - xã hội, quốc phịng,

an ninh và hội nhập quốc tế. Đây là hoạt động tiếp nối sau khi ban hành các
văn bản quy phạm pháp luật về an tồn giao thơng đường bộ. Trên thực tế,
việc tổ chức thực hiện pháp luật là giai đoạn quan trọng của thực hiện pháp
luật. Ở giai đoạn này cần tiến hành những hoạt động có tính tổ chức, kĩ thuật,

điều hành nhằm đảm bảo về mặt vật chất, kĩ thuật cho việc thực hiện đúng
đắn các văn bản quy phạm pháp luật đã được ban hành và có hiệu lực thi

hành. Trên cơ sở các quy định pháp luật ban hành văn bản áp dụng pháp luật
trong lĩnh vực trật tự, giao thông đường bộ và tổ chức thi hành, tổ chức, cá
nhân có liên quan trong thời hạn quy định của pháp luật tiến hành tổ chức,

thực hiện văn bản áp dụng pháp luật đó. Đồng thời, ở giai đoạn này cần tiến

hành các hoạt động kiểm tra, giám sát việc thi hành quyết định áp dụng pháp

luật giao thơng đường bộ, giám sát các hoạt động mang tính pháp lý và các
hoạt động khác nhằm tổ chức thực hiện pháp luật về trật tự, an tồn giao

thơng đường bộ. Đó là một trong những điều kiện quan trọng bảo đảm pháp
luật được thực hiện nghiêm chỉnh trong cuộc sống.

Như vậy, tổ chức thực hiện pháp luật về trật tự, an tồn giao thơng

đường bộ là hoạt động có mục đích, có định hướng của các cơ quan hành

chính nhà nước có thẩm quyền nhằm triển khai và thực thi các quy định pháp
luật trong thực tế đời sống xã hội.

Nội dung pháp luật về trật tự, an toàn giao thông đường bộ được tổ

chức thực hiện bao gồm các quy định pháp luật về trật tự, an toàn giao thơng

đường bộ, trong đó quan trọng nhất là Luật Giao thông đường bộ. Luật Giao

thông đường bộ được Quốc hội nước Cộng hịa xã hội chủ nghĩa Việt Nam
khóa XII, kỳ họp thứ 4 thông qua ngày 13/11/2008. Luật bao gồm 8 chương
14


có 89 điều bao gồm những quy định chung, quy định nguyên tắc giao thông
đường bộ, kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ, phương tiện giao thông

đường bộ. Để triển khai thi hành các văn bản luật, Chính phủ đã ban hành 17
nghị định; Bộ trưởng Bộ Công an đã ban hành 35 thông tư; 07 Thông tư liên

tịch liên quan đến bảo đảm trật tự, an toàn giao thông, tiêu biểu như Nghị
quyết số 88/CP-NQ ngày 24/8/2011 của Chính phủ về tăng cường các giải

pháp trọng tâm đảm bảo trật tự an tồn giao thơng, Nghị định số 46/2016/NĐCP của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao
thơng đường bộ và đường sắt; Nghị định số 24/2015/NĐ-CP của Chính phủ
quy định chi tiết và biện pháp thi hành một số điều của Luật giao thông đường
thủy nội địa và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật giao thông đường

thủy nội địa; Thông tư số 01/2016/TT-BCA của Bộ trưởng Bộ Cơng an Quy
định nhiệm vụ, quyền hạn, hình thức, nội dung tuần tra, kiểm sốt giao thơng
đường bộ của Cảnh sát giao thông; Thông tư số 02/2016/TT-BCA của Bộ

trưởng Bộ Cơng an quy định quy trình tuần tra, kiểm sốt và xử lý vi phạm
hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ của Cảnh sát giao thông;

Thông tư số 41/2016/TT-BCA ngày 12/10/2016 của Bộ trưởng Bộ Công an
quy định quy trình đăng ký xe... Ở Quảng Bình, ngày 2/5/2013, Uỷ Ban nhân
dân (UBND) tỉnh ban hành Quyết định số 970/QĐ-UBND về việc phê duyệt

Chiến lược bảo đảm trật tự, an tồn giao thơng đường bộ một cách bền vững
trên địa bàn tỉnh Quảng Bình đến năm 2020 và tầm nhìn đến năm 2030. Chiến

lược có những nội dung chính như giảm tai nạn giao thông trên cả ba tiêu chí
số vụ tai nạn, số người chết và số người bị thương; tránh ùn tắc giao thông,
phát triển kết cấu hạ tầng giao thơng; xóa bỏ 100% các điểm đen, các vị trí có
nguy cơ tiềm ẩn tai nạn giao thông trên địa bàn tỉnh; giáo dục, truyên truyền

về trật tự, an tồn giao thơng đường bộ trong trường học, trong khu dân cư,

cho lái xe. Ngoài ra, UBND tỉnh Quảng Bình cũng đã ban hành nhiều văn bản
15


khác nhau điều chỉnh quan hệ pháp luật trật tự, an tồn giao thơng đường bộ
trên địa bàn.

1.2. Vai trị của pháp luật về trật tự, an tồn giao thơng đường bộ

Pháp luật với tư cách là công cụ điều chỉnh các hành vi của các chủ thể

trong xã hội nên có vai trị rất lớn lớn trong việc thiết lập trật tự, an tồn giao
thơng nói chung và giao thơng đường bộ nói riêng.

Một là, pháp luật quy định những quy tắc xử sự mà các chủ thể tham gia

giao thông đường bộ và các chủ thể tổ chức thực hiện pháp luật về trật tự, an
tồn giao thơng đường bộ phải thực hiện.

Pháp luật về trật tự, an tồn giao thơng đường bộ quy định các quy tắc

xử sự mà các chủ thể phải thực hiện khi tham gia giao thông và tổ chức thực
hiện pháp luật. Pháp luật về trật tự, an tồn giao thơng đường bộ với tư cách

là công cụ điều chỉnh và điều tiết hành vi của các thành viên trong xã hội
hướng các hành vi của các chủ thể đi vào khuôn khổ, thiết lập trật tự, đảm bảo

giao thông đường bộ được thơng suốt, an tồn và thuận lợi. Pháp luật quy
định các chế tài hình sự, hành chính, kinh tế buộc các tổ chức, cá nhân phải
thực hiện đầy đủ các đòi hỏi của pháp luật trong việc đảm bảo trật tự, an tồn
giao thơng. Bằng các chế tài cụ thể, pháp luật về trật tự, an tồn giao thơng xử

phạt các chủ thể có hành vi vi phạm, ngăn ngừa, cải tạo và giáo dục họ. Ngoài
ra, các chế tài cịn có tác dụng răn đe, giáo dục các chủ thể khác khiến họ phải

tôn trọng và tuân theo các quy tắc xử sự đã được quy định trong quy phạm

pháp luật về trật tự, an tồn, giao thơng, ngăn ngừa các hành vi vi phạm, đảm
bảo hiêu lực quản lý nhà nước về giao thông đường bộ.

Hai là, pháp luật góp phần hình thành ý thức nghiêm chỉnh chấp hành

pháp luật của người tham gia giao thông và những chủ thể tổ chức thực hiện

pháp luật, bảo đảm trật tự, an tồn giao thơng đường bộ.

16