Tài liệu chuyen de boi duong HSG

CÁC CHUN ĐỀ HĨA HỌC VƠ CƠ BỒI DƯỠNG HSTHCS
Ch un đề 1: NHẬN BIẾT VÀ TÁCH CÁC CHẤT VÔ CƠ
A. NHẬN BIẾT CÁC CHẤT
I. Nhận biết các chất trong dung dòch.
Hoá chất Thuốc thử Hiện tượng Phương trình minh hoạ
- Axit
- Bazơ kiềm
Quỳ tím
- Quỳ tím hoá đỏ
- Quỳ tím hoá xanh
Gốc nitrat
Cu
Tạo khí không màu, để ngoài không
khí hoá nâu
8HNO
3
+ 3Cu
→
3Cu(NO
3
)
2
+ 2NO + 4H
2
O
(không màu)
2NO + O
2

→
2NO

2
(màu nâu)
Gốc sunfat
BaCl
2
Tạo kết tủa trắng không tan trong
axit
H
2
SO
4
+ BaCl
2

→
BaSO
4↓
+ 2HCl
Na
2
SO
4
+ BaCl
2

→
BaSO
4↓
+ 2NaCl
Gốc sunfit

- BaCl
2
- Axit
- Tạo kết tủa trắng không tan trong
axit.
- Tạo khí không màu.
Na
2
SO
3
+ BaCl
2

→
BaSO
3↓
+ 2NaCl
Na
2
SO
3
+ HCl
→
BaCl
2
+ SO
2

↑
+ H

2
O
Gốc cacbonat
Axit, BaCl
2
,
AgNO
3
Tạo khí không màu, tạo kết tủa
trắng.
CaCO
3
+2HCl
→
CaCl
2
+ CO
2

↑
+ H
2
O
Na
2
CO
3
+ BaCl
2

→
BaCO
3

↓
+ 2NaCl
Na
2
CO
3
+ 2AgNO
3

→
Ag
2
CO
3

↓
+ 2NaNO
3
Gốc photphat
AgNO
3
Tạo kết tủa màu vàng
Na
3
PO
4

+ 3AgNO
3

→
Ag
3
PO
4

↓
+ 3NaNO
3
(màu vàng)
Gốc clorua
AgNO
3
,
Pb(NO
3
)
2
Tạo kết tủa trắng
HCl + AgNO
3

→
AgCl
↓
+ HNO
3

2NaCl + Pb(NO
3
)
2

→
PbCl
2

↓
+ 2NaNO
3
Muối sunfua
Axit,
Pb(NO
3
)
2
Tạo khí mùi trứng ung.
Tạo kết tủa đen.
Na
2
S + 2HCl
→
2NaCl + H
2
S
↑
Na
2

S + Pb(NO
3
)
2

→
PbS
↓
+ 2NaNO
3
Muối sắt (II)
NaOH
Tạo kết tủa trắng xanh, sau đó bò hoá
nâu ngoài không khí.
FeCl
2
+ 2NaOH
→
Fe(OH)
2 ↓
+ 2NaCl
4Fe(OH)
2
+ O
2
+ 2H
2
O
→
4Fe(OH)

3

↓
Muối sắt (III) Tạo kết tủa màu nâu đỏ
FeCl
3
+ 3NaOH
→
Fe(OH)
3 ↓
+ 3NaCl
Muối magie Tạo kết tủa trắng
MgCl
2
+ 2NaOH
→
Mg(OH)
2 ↓
+ 2NaCl
Muối đồng Tạo kết tủa xanh lam
Cu(NO
3
)
2
+2NaOH
→
Cu(OH)
2 ↓
+ 2NaNO
3

Muối nhôm Tạo kết tủa trắng, tan trong NaOH dư
AlCl
3
+ 3NaOH
→
Al(OH)
3 ↓
+ 3NaCl
Al(OH)
3
+ NaOH (dư)
→
NaAlO
2
+ 2H
2
O
II. Nhận biết các khí vô cơ.
Khí SO
2
Ca(OH)
2
,
Dd nước brom
Làm đục nước vôi trong.
Mất màu vàng nâu của dd nước
brom
SO
2
+ Ca(OH)

2

→
CaSO
3
↓
+ H
2
O
SO
2
+ 2H
2
O + Br
2

→
H
2
SO
4
+ 2HBr
Khí CO
2
Ca(OH)
2
Làm đục nước vôi trong
CO
2
+ Ca(OH)

2

→
CaCO
3 ↓
+ H
2
O
Khí N
2
Que diêm đỏ Que diêm tắt
Khí NH
3
Quỳ tím ẩm Quỳ tím ẩm hoá xanh
Khí CO
CuO (đen)
Chuyển CuO (đen) thành đỏ.
CO + CuO
o
t
→
Cu + CO
2

↑
(đen) (đỏ)
Khí HCl - Quỳ tím ẩm
ướt
- AgNO
3

- Quỳ tím ẩm ướt hoá đỏ
- Tạo kết tủa trắng
HCl + AgNO
3

→
AgCl
↓
+ HNO
3
Khí H
2
S
Pb(NO
3
)
2
Tạo kết tủa đen
H
2
S + Pb(NO
3
)
2

→
PbS
↓
+ 2HNO
3

Khí Cl
2
Giấy tẩm hồ
tinh bột
Làm xanh giấy tẩm hồ tinh bột
1
Axit HNO
3
Bột Cu
Có khí màu nâu xuất hiện
4HNO
3
+ Cu
→
Cu(NO
3
)
2
+ 2NO
2
↑
+ 2H
2
O
* Bài tập:
@. Nhận biết bằng thuốc thử tự chọn:
Câu 1: Trình bày phương pháp phân biệt 5 dung dòch: HCl, NaOH, Na
2
SO
4

, NaCl, NaNO
3
.
Câu 2: Phân biệt 4 chất lỏng: HCl, H
2
SO
4
, HNO
3
, H
2
O.
Câu 3: Có 4 ống nghiệm, mỗi ống chứa 1 dung dòch muối (không trùng kim loại cũng như gốc axit) là: clorua, sunfat,
nitrat, cacbonat của các kim loại Ba, Mg, K, Pb.
a) Hỏi mỗi ống nghiệm chứa dung dòch của muối nào?
b) Nêu phương pháp phân biệt 4 ống nghiệm đó?.
Câu 4: Phân biệt 3 loại phân bón hoá học: phân kali (KCl), đạm 2 lá (NH
4
NO
3
), và supephotphat kép Ca(H
2
PO
4
)
2
.
Câu 5: Có 8 dung dòch chứa: NaNO
3
, Mg(NO

3
)
2
, Fe(NO
3
)
2
, Cu(NO
3
)
2
, Na
2
SO
4
, MgSO
4
, FeSO
4
, CuSO
4
. Hãy nêu các
thuốc thử và trình bày các phương án phân biệt các dung dòch nói trên.
Câu 6: Có 4 chất rắn: KNO
3
, NaNO
3
, KCl, NaCl. Hãy nêu cách phân biệt chúng.
Câu 7: Bằng phương pháp hoá học hãy nhận biết các hỗn hợp sau: (Fe + Fe
2

O
3
), (Fe + FeO), (FeO + Fe
2
O
3
).
Câu 8: Có 3 lọ đựng ba hỗn hợp dạng bột: (Al + Al
2
O
3
), (Fe + Fe
2
O
3
), (FeO + Fe
2
O
3
). Dùng phương pháp hoá học để
nhận biết chúng. Viết các phương trình phản ứng xảy ra.
@. Nhận biết chỉ bằng thuốc thử qui đònh:
Câu 1: Nhận biết các dung dòch trong mỗi cặp sau đây chỉ bằng dung dòch HCl:
a) 4 dung dòch: MgSO
4
, NaOH, BaCl
2
, NaCl.
b) 4 chất rắn: NaCl, Na
2

CO
3
, BaCO
3
, BaSO
4
.
Câu 2: Nhận biết bằng 1 hoá chất tự chọn:
a) 4 dung dòch: MgCl
2
, FeCl
2
, FeCl
3
, AlCl
3
.
b) 4 dung dòch: H
2
SO
4
, Na
2
SO
4
, Na
2
CO
3
, MgSO

4
.
c) 4 axit: HCl, HNO
3
, H
2
SO
4
, H
3
PO
4
.
Câu 3: Chỉ được dùng thêm quỳ tím và các ống nghiệm, hãy chỉ rõ phương pháp nhận ra các dung
dòch bò mất nhãn: NaHSO
4
, Na
2
CO
3
, Na
2
SO
3
, BaCl
2
, Na
2
S.
Câu 4: Cho các hoá chất: Na, MgCl

2
, FeCl
2
, FeCl
3
, AlCl
3
. Chỉ dùng thêm nước hãy nhận biết chúng.
@. Nhận biết không có thuốc thử khác:
Câu 1: Có 4 ống nghiệm được đánh số (1), (2), (3), (4), mỗi ống chứa một trong 4 dung dòch sau: Na
2
CO
3
, MgCl
2
, HCl,
KHCO
3
. Biết rằng:
- Khi đổ ống số (1) vào ống số (3) thì thấy kết tủa.
- Khi đổ ống số (3) vào ống số (4) thì thấy có khí bay lên.
Hỏi dung dòch nào được chứa trong từng ống nghiệm.
Câu 2: Trong 5 dung dòch ký hiệu A, B, C, D, E chứa Na
2
CO
3
, HCl, BaCl
2
, H
2

SO
4
, NaCl. Biết:
- Đổ A vào B
→
có kết tủa.
- Đổ A vào C
→
có khí bay ra.
- Đổ B vào D
→
có kết tủa.
Xác đònh các chất có các kí hiệu trên và giải thích.
Câu 3: Có 4 lọ mất nhãn A, B, C, D chứa KI, HI, AgNO
3
, Na
2
CO
3
.
+ Cho chất trong lọ A vào các lọ: B, C, D đều thấy có kết tủa.
+ Chất trong lọ B chỉ tạo kết tủa với 1 trong 3 chất còn lại.
+ Chất C tạo 1 kết tủa và 1 khí bay ra với 2 trong 3 chất còn lại.
Xác đònh chất chứa trong mỗi lọ. Giải thích?
Câu 4: Hãy phân biệt các chất trong mỗi cặp dung dòch sau đây mà không dùng thuốc thử khác:
a) NaCl, H
2
SO
4
, CuSO

4
, BaCl
2
, NaOH.
b) NaOH, FeCl
2
, HCl, NaCl.
Câu 5: Không được dùng thêm hoá chất nào khác , hãy nhận biết các chất đựng trong các lọ mất nhãn sau: KOH, HCl,
FeCl
3
, Pb(NO
3
)
2
, Al(NO
3
)
3
, NH
4
Cl.
2
Câu 6: Không được dùng thêm hoá chất nào khác , hãy nhận biết 5 lọ mất nhãn sau: NaHSO
4
, Mg(HCO
3
)
2
, Ca(HCO
3

)
2
,
Na
2
CO
3
, KHCO
3
.
B. CÂU HỎI TINH CHẾ VÀ TÁCH HỖN HP THÀNH CHẤT NGUYÊN CHẤT
I. Nguyên tắc:
@ Bước 1: Chọn chất X chỉ tác dụng với A (mà không tác dụng với B) để chuyển A thành AX ở dạng kết tủa, bay
hơi hoặc hoà tan; tách khỏi B (bằng cách lọc hoặc tự tách).
@ Bước 2: Điều chế lại chất A từ AX
* Sơ đồ tổng quát: B
A, B

X
PƯ tách
+
→
XY
AX (
,↓ ↑
, tan)
Y
PƯ tái tạo
+
→

A
Ví dụ: Hỗn hợp các chất rắn: Chất X chọn dùng để hoà tan.
CaSO
4
Hỗn hợp
2 4 (đặc)
H SO
3
4
CaCO
CaSO
+


→



CO
2

↑
2
Ca(OH)
3
CaCO
+
→ ↓
Trình bày: + Cho hỗn hợp đun nóng với H
2

SO
4
CaCO
3
+ H
2
SO
4

→
CaSO
4

↓
+ CO
2

↑
+ H
2
O
+ Thu lấy CO
2
đem hấp thụ bằng dd Ca(OH)
2
dư
CO
2
+ Ca(OH)
2

→
CaCO
3

↓
+ H
2
O
II. Phương pháp tách một số chất vô cơ cần lưu ý:
Chất cần tách Phản ứng tách và phản ứng tái tạo lại chất ban đầu
Phương
pháp tách
Al (Al
2
O
3
hay
hợp chất nhôm)
Al
dd NaOH
→
NaAlO
2

2
CO
→
Al(OH)
3

↓
o
t
→
Al
2
O
3

đpnc
→
Al
Lọc, điện
phân
Zn (ZnO)
Zn
dd NaOH
→
Na
2
ZnO
2
2
CO
→
Zn(OH)
2
↓

o

t
→
ZnO
o
2
t
H
→
Zn
Lọc, nhiệt
luyện
Mg
Mg
HCl
→
MgCl
2

NaOH
→
Mg(OH)
2
↓
o
t
→ MgO
CO
→
Mg
Lọc, nhiệt

luyện
Fe (FeO hoặc
Fe
2
O
3
)
Fe
HCl
→
FeCl
2

NaOH
→
Fe(OH)
2
↓
o
t
→ FeO
2
H
→ Fe
Lọc, nhiệt
luyện
Cu (CuO)
Cu
2 4
H SO

đặc, nóng
→
CuSO
4

NaOH
→
Cu(OH)
2
↓
o
t
→
CuO
2
H
→
Cu
Lọc, nhiệt
luyện
III. Bài tập :
Câu 1: Tách riêng dung dòch từng chất sau ra khỏi hỗn hợp dung dòch AlCl
3
, FeCl
3
, BaCl
2
.
Câu 2: Nêu phương pháp tách hỗn hợp gồm 3 khí: Cl
2

, H
2
và CO
2
thành các chất nguyên chất.
Câu 3: Nêu phương pháp tách hỗn hợp đá vôi, vôi sống, silic đioxit và sắt (II) clorua thành từng chất
nguyên chất.
Câu 4: Trình bày phương pháp hoá học để lấy từng oxit từ hỗn hợp : SiO
2
, Al
2
O
3
, Fe
2
O
3
và CuO.
Câu 5: Trình bày phương pháp hoá học để lấy từng kim loại Cu và Fe từ hỗn hợp các oxit SiO
2
,
Al
2
O
3
, CuO và FeO.
Câu 6: Bằng phương pháp hoá học hãy tách từng kim loại Al, Fe, Cu ra khỏi hỗn hợp 3 kim loại.
Câu 7: Tinh chế:
a) O
2

có lẫn Cl
2
, CO
2
3
2
1
1
2
C C
m
m
C C
−
⇒ =
−
2
1
1
2
C C
V
V
C C
−
⇒ =
−
2
1
1

2
D D
V
V
D D
−
⇒ =
−
b) Cl
2
có lẫn O
2
, CO
2
, SO
2
c) AlCl
3
lẫn FeCl
3
và CuCl
2
d) CO
2
có lẫn khí HCl và hơi nước
Câu 8: Một loại muối ăn có lẫn các tạp chất: Na
2
SO
4
, MgCl

2
, CaCl
2
, CaSO
4
. Hãy trình bày phương
pháp hoá học để lấy NaCl tinh khiết. Viết PTPƯ.
Ch un đề 2: BÀI TOÁN NỒNG ĐỘ DUNG DỊCH
I. Các loại nồng độ:
1. Nồng độ phần trăm (C%): là lượng chất tan có trong 100g dung dòch.
Công Thức:
% 100%= ×
ct
dd
m
C
m

ct
m
: Khối lượng chất tan (g)

dd
m
: Khối lượng dung dòch (g)
Với:
dd
m
= V.D V: Thể tích dung dòch (ml)
D: Khối lượng riêng (g/ml)

Vậy:
% 100%= ×
ct
dd
m
C
m
=
100%
ct
m
V.D
×
II. Nồng độ mol (C
M
): Cho biết số mol chất tan có trong 1 lít dung dòch :
M
n
C
V
=
(mol/l)
III. Quan hệ giữa nồng độ phần trăm và độ tan S :
% 100%
S
C
S+100
= ×
IV. Quan hệ giữa nồng độ phần trăm và nồng độ mol.
Ta có:

10
=
M
D
C C%.
M
hay
10
M
M
C% C .
D
=
V. Khi pha trộn dung dòch:
1) Sử dụng quy tắc đường chéo:
@ Trộn m
1
gam dung dòch có nồng độ C
1
% với m
2
gam dung dòch có nồng độ C
2
%, dung dòch thu được có
nồng độ C% là:
1
m
gam dung dòch
1
C

2
C C−
2
m
gam dung dòch
2
C

1
C C−
@ Trộn V
1
ml dung dòch có nồng độ C
1
mol/l với V
2
ml dung dòch có nồng độ C
2
mol/l thì thu được dung
dòch có nồng độ C (mol/l), với V
dd
= V
1
+ V
2
.
1
V
ml dung dòch

1
C

2
C C−

C
2
V
ml dung dòch
2
C

1
C C−
@ Trộn V
1
ml dung dòch có khối lượng riêng D
1
với V
2
ml dung dòch có khối lượng riêng D
2
, thu được dung
dòch có khối lượng riêng D.
1
V
ml dung dòch
1
D

2
D D−

D
2
V
ml dung dòch
2
D

1
D D−
2) Có thể sử dụng phương trình pha trộn:

( )
1 21 2 1 2
m C m C m + m C+ =
(1)
1
m
,
2
m
là khối lượng của dung dòch 1 và dung dòch 2.
4
C
1
C
,

2
C
là nồng độ % của dung dòch 1 và dung dòch 2.
C
là nồng độ % của dung dòch mới.
(1)
1 21 2 1 2
m C m C m C + m C⇔ + =

( ) ( )
1 21 2
m C -C m C-C⇔ =

2
1
1
2
m C -C
m C -C
⇔ =
3) Để tính nồng độ các chất có phản ứng với nhau:
- Viết các phản ứng xảy ra.
- Tính số mol (khối lượng) của các chất sau phản ứng.
- Tính khối lượng hoặc thể tích dung dòch sau phản ứng.
 Lưu ý: Cách tính khối lượng dung dòch sau phản ứng.
• Nếu sản phẩm không có chất bay hơi hay kết tủa.
dd sau phản ứng
khối lượng các chất tham gia
m
=

∑
• Nếu sản phẩm tạọ thành có chất bay hơi hay kết tủa.

dd sau phản ứng khiù
khối lượng các chất tham gia
m m
= −
∑
dd sau phản ứng
khối lượng các chất tham gia kết tủa
m m
= −
∑
• Nếu sản phẩm vừa có kết tủa và bay hơi.
dd sau phản ứng khiù
khối lượng các chất tham gia kết tủa
m m m
= − −
∑
BÀI TẬP:
Câu 1: Tính khối lượng AgNO
3
bò tách ra khỏi 75 gam dung dòch bão hoà AgNO
3
ở 50
o
C, khi dung dòch được hạ nhiệt
độ đến 20
o
C. Biết

( )
0
3
20
222
AgNO C
S = g
;
( )
0
3
50
455
AgNO C
S = g
.
Câu 2: Có 2 dung dòchHCl nồng độ 0,5M và 3M. Tính thể tích dung dòch cần phải lấy để pha được 100ml dung dòch
HCl nồng độ 2,5M.
Câu 3: Khi hoà tan m (g) muối FeSO
4
.7H
2
O vào 168,1 (g) nước, thu được dung dòch FeSO
4
có nồng độ 2,6%. Tính m?
Câu 4: Lấy 12,42 (g) Na
2
CO
3
.10H

2
O được hoà tan trong 50,1ml nước cất (D = 1g/ml). Tính nồng độ phần trăm của dung
dòch thu được.
Câu 5: Lấy 8,4 (g) MgCO
3
hoà tan vào 146 (g) dung dòch HCl thì vừa đủ.
a) Viết phương trình phản ứng.
b) Tính nồng độ phần trăm của dung dòch HCl đầu?
c) Tính nồng độ phần trăm các chất trong dung dòch sau phản ứng?
Câu 6: Hoà tan 10 (g) CaCO
3
vào 114,1 (g) dung dòch HCl 8%.
a) Viết phương trình phản ứng.
b) Tính nồng độ phần trăm các chất thu được sau phản ứng?
Câu 7: Hoà tan hoà toàn 16,25g một kim loại hoá trò (II) bằng dung dòch HCl 18,25% (D = 1,2g/ml), thu được dung dòch
muối và 5,6 lít khí hiđro (đktc).
a) Xác đònh kim loại?
b) Xác đònh khối lượng dung dịch HCl 18,25% đã dùng? Tính C
M
của dung dòch HCl trên?
c) Tìm nồng độ phần trăm của dung dòch muối sau phản ứng?
Câu 8: Cho a (g) Fe tác dụng vừa đủ 150ml dung dòch HCl (D = 1,2 g/ml) thu được dung dòch và 6,72 lít khí (đktc). Cho
toàn bộ lượng dung dòch trên tác dụng với dung dòch AgNO
3
dư, thu được b (g) kết tủa.
a) Viết các phương trình phản ứng.
b) Tìm giá trò a, b?
c) Tính nồng độ phần trăm và nồng độ mol/l dung dòch HCl?
5
Câu 9: Một hỗn hợp gồm Na

2
SO
4
và K
2
SO
4
trộn theo tỉ lệ 1 : 2 về số mol. Hoà tan hỗn hợp vào 102 (g) nước, thu được
dung dòch A. Cho 1664 (g) dung dòch BaCl
2
10% vào dung dòch A, xuất hiện kết tủa. Lọc bỏ kết tủa, thêm H
2
SO
4
dư vào
nước lọc thấy tạo ra 46,6 (g) kết tủa.
Xác đònh nồng độ phần trăm của Na
2
SO
4
và K
2
SO
4
trong dung dòch A ban đầu?
Câu 10: Cho 39,09 (g) hỗn hợp X gồm 3 muối: K
2
CO
3
, KCl, KHCO

3
tác dụng với Vml dung dòch HCl dư 10,52% (D =
1,05g/ml), thu được dung dòch Y và 6,72 lít khí CO
2
(đktc).
Chia Y thành 2 phần bằng nhau.
- Phần 1: Để trung hoà dung dòch cần 250ml dung dòch NaOH 0,4M.
- Phần 2: Cho tác dụng với AgNO
3
dư thu được 51,66 (g) kết tủa.
a) Tính khối lượng các chất trong hỗn hợp ban đầu?
b) Tìm Vml?
Câu 11: Cho 46,1 (g) hỗn hợp Mg, Fe, Zn phản ứng với dung dòch HCl thì thu được 17,92 lít H
2
(đktc). Tính thành phần
phần trăm về khối lượng các kim loại trong hỗn hợp. Biết rằng thể tích khí H
2
do sắt tạo ra gấp đôi thể tích H
2
do Mg
tạo ra.
Câu 11: Để hoà tan hoàn toàn 4 (g) hỗn hợp gồm một kim loại hoá trò (II) và một kim loại hoá trò (III) phải dùng 170ml
dung dòch HCl 2M.
a) Cô cạn dung dòch sau phản ứng sẽ thu được bao nhiêu gam hỗn hợp muối khan.
b) Tính thể tích khí H
2
(ở đktc) thu được sau phản ứng.
c) Nếu biết kim loại hoá trò (III) ở trên là Al và nó có số mol gấp 5 lần số mol kim loại hoá trò (II). Hãy xác đònh tên
kim loại hoá trò (II).
Câu 12: Có một oxit sắt chưa công thức. Chia lượng oxit này làm 2 phần bằng nhau.

a) Để hoà tan hết phần 1 phải dùng 150ml dung dòch HCl 3M.
b) Cho một luồng khí CO dư đi qua phần 2 nung nóng, phản ứng xong thu được 8,4 (g) sắt.
Tìm công thức oxit sắt trên.
Câu 13: A là một hỗn hợp bột gồm Ba, Mg, Al.
- Lấy m gam A cho vào nước tới khi hết phản ứng thấy thoát ra 6,94 lít H
2
(đktc).
- Lấy m gam A cho vào dung dòch xút dư tới hết phản ứng thấy thoát ra 6,72 lít H
2
(đktc).
- Lấy m gam A hoà tan bằng một lượng vừa đủ dung dòch axit HCl được một dung dòch và 9,184 lít H
2
(đktc).
Hãy tính m và % khối lượng các kim loại trong A.
Câu 14: X là hỗn hợp hai kim loại Mg và Zn. Y là dung dòch H
2
SO
4
chưa rõ nồng độ.
Thí nghiệm 1: Cho 24,3 gam X vào 2 lít Y, sinh ra 8,96 lít khí H
2
.
Thí nghiệm 2: Cho 24,3 gam X vào 3 lít Y, sinh ra 11,2 lít khí H
2
.
(Các thể tích khí đều đo ở đktc)
a) Chứng tỏ rằng trong thí nghiệm 1 thì X chưa tan hết, trong thí nghiệm 2 thì X tan hết.
b) Tính nồng độ mol của dung dòch Y và khối lượng mỗi kim loại trong X.
Câu 15: Tính nồng độ ban đầu của dung dòch H
2

SO
4
và dung dòch NaOH biết rằng:
- Nếu đổ 3 lít dung dòch NaOH vào 2 lít dung dòch H
2
SO
4
thì sau khi phản ứng dung dòch có tính kiềm với nồng độ 0,1
M.
- Nếu đổ 2 lít dung dòch NaOH vào 3 lít dung dòch H
2
SO
4
thì sau phản ứng dung dòch có tính axit với nồng độ 0,2M.
Câu 16: Hoà tan hoàn toàn a gam kim loại M có hoá trò không đổi vào b gam dung dòch HCl được dung dòch D. Thêm
240 gam dung dòch NaHCO
3
7% vào D thì vừa đủ tác dụng hết với lượng HCl còn dư, thu được dung dòch E trong đó
nồng độ phần trăm của NaCl và muối clorua km loại M tương ứng là 2,5% và 8,12%. Thêm tiếp lượng dư dung dòch
NaOH vào E, sau đó lọc lấy kết tủa, rồi nung đến khối lượng không đổi thì thu được 16 gam chất rắn. Viết các
phương trình phản ứng. Xác đònh kim loại và nồng độ phần trăm của dung dòch đã dùng.
Câu 17: Hoà tan hoàn toàn m gam kim loại M bằng dung dòch HCl dư, thu được V lít H
2
(đktc). Mặt khác hoàn tan hoàn
toàn m gam kim loại M bằng dung dòch HNO
3
loãng, thu được muối nitrat của M, H
2
O và cũng V lít khí NO duy nhất
(đktc).

a) So sánh hoá trò của M trong muối clorua và trong muối nitrat.
b) Hỏi M là kim loại nào? biết rằng khối lượng muối nitrat tạo thành gấp 1,095 lần khối lượng muối clorua.
6
Câu 18: Hoà tan hoàn toàn 14,2 gam hỗn hợp C gồm MgCO
3
và muối cacbonat của kim loại R vào axit HCl 7,3% vừa
đủ, thu được dung dòch D và 3,36 lít khí CO
2
(đktc). Nồng độ MgCl
2
trong dung dòch D bằng 6,028%.
a) Xác đònh kim loại R và thành phần phần % theo khối lượng của mỗi chất trong C.
b) Cho dung dòch NaOH dư vào dung dòch D, lọc lấy kết tủa rồi nung ngoài không khí đến khi phản ứng hoàn toàn.
Tính số gam chất rắn còn lại sau khi nung.
Câu 19: Khi cho a gam Fe vào trong 400ml dung dòch HCl, sau khi phản ứng kết thúc đem cô cạn dung dòch thu được
6,2 gam chất rắn X.
Nếu cho hỗn hợp gồm a gam Fe và b gam Mg vào trong 400ml dung dòch HCl thì sau khi phản ứng kết thúc, thu
được 896ml H
2
(đktc) và cô cạn dung dòch thì thu được 6,68 gam chất rắn Y. Tính a, b, nồng độ mol của dung dòch HCl
và thành phần khối lượng các chất trong X, Y. (Giả sử Mg không phản ứng với nước và khi phản ứng với axit Mg phản
ứng trước hết Mg mới đến Fe. Cho biết các phản ứng xảy ra hoàn toàn).
Câu 20: Dung dòch X là dung dòch H
2
SO
4
, dung dòch Y là dung dòch NaOH. Nếu trộn X và Y theo tỉ lệ thể tích là V
X
:
V

Y
= 3 : 2 thì được dung dòch A có chứa X dư. Trung hoà 1 lít A cần 40 gam KOH 20%. Nếu trộn X và Y theo tỉ lệ thể
tích V
X
: V
Y
= 2 : 3 thì được dung dòch B có chứa Y dư. Trung hoà 1 lít B cần 29,2 gam dung dòch HCl 25%. Tính nồng
độ mol của X và Y.
Ch un đề 3: BÀI TOÁN VỀ ĐỘ TAN .
@ Hướng giải: Dựa vào đònh nghóa và dữ kiện bài toán ta có công thức:
1.
2
100= ×
ct
H O
m
S
m
Trong đó: S là độ tan
ct
m
là khối lượng chất tan
2.
=
ct
ddbh
mS
S+100 m
ddbh
m

là khối lượng dung dòch bão hoà
2
H O
m
là khối lượng dung môi
@ Bài tập:
Câu 1: Xác đònh lượng NaCl kết tinh trở lại khi làm lạnh 548 gam dung dòch muối ăn bão hoà ở 50
o
C xuống O
o
C. Biết
độ tan của NaCl ở 50
o
C là 37 gam và ở O
o
C là 35 gam. ĐS:
NaCl ket tinh
8( )m g=
á

Câu 2: Hoà tan 450g KNO
3
vào 500g nước cất ở 250
0
C (dung dòch X). Biết độ tan của KNO
3
ở 20
0
C là32g. Hãy xác
đònh khối lượng KNO

3
tách ra khỏi dung dòch khi làm lạnh dung dòch X đến 20
0
C. ĐS:
3
KNO tach ra khoi dd
290( )m g=
ù û

Câu 3: Cho 0,2 mol CuO tan hết trong dung dòch H
2
SO
4
20% đun nóng (lượng vừa đủ). Sau đó làm nguội dung dòch đến
10
0
C. Tính khối lượng tinh thể CuSO
4
.5H
2
O đã tách khỏi dung dòch, biết rằng độ tan của CuSO
4
ở 10
0
C là 17,4g.
ĐS:
4 2
CuSO .5H O
30,7( )m g=

Ch un đề 4: ĐIỀU CHẾ và VI ẾT PHƯƠNG TRÌNH HĨA HỌC
A- SƠ ĐỒ PHẢN ỨNG
Câu 1: Viết phương trình phản ứng hoàn thành sơ đồ sau:
1) Ca
→
CaO
→
Ca(OH)
2

→
CaCO
3

→
Ca(HCO
3
)
2

→
CaCl
2
→

CaCO
3

2)

FeCl
2
FeSO
4
Fe(NO
3
)
2
Fe(OH)
2

Fe Fe
2
O
3

FeCl
3
Fe
2
(SO
4
)
3
Fe(NO
3
)
3

Fe(OH)
3

* Phương trình khó:
- Chuyển muối clorua
→
muối sunfat: cần dùng Ag
2
SO
4
để tạo kết tủa AgCl.
- Chuyển muối sắt (II)
→
muối sắt (III): dùng chất oxi hoá (O
2
, KMnO
4
,…)
Ví dụ: 10FeSO
4
+ 2KMnO
4
+ 8H
2
SO
4

→
5Fe
2

(SO
4
)
3
+ K
2
SO
4
+ 2MnSO
4
+ 8H
2
O
4Fe(NO
3
)
2
+ O
2
+ 4HNO
3

→
4Fe(NO
3
)
3
+ 2H
2
O

7