chuyende

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

Sáng kiến kinh nghiệm :

LÀM THẾ NÀO ĐỂ DẠY TỐT TIẾT KỂ CHUYỆN

“ NGHE - KỂ LẠI CÂU CHUYỆN VỪA NGHE KỂ THẦY,CÔ TRÊN

LỚP ” Ở LỚP 4

<b>A/ PHẦN MỞ ĐẦU</b>

I/ <b>LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI</b>:

Chương trình tiểu học mới xác định mục tiêu của môn Tiếng Việt ở bậc tiểu
học là :

- Hình thành và phát triển ở học sinh các kĩ năng sử dụng Tiếng Việt
(Nghe, nói, đọc, viết) để học tập và giao tiếp trong các môi trường hoạt động của
lứa tuổi. Thông qua việc dạy và học Tiếng Việt, góp phần rèn luyện các thao tác của
tư duy.

- Cung cấp cho học sinh những kiến thức sơ giản về Tiếng Việt và những
hiểu biết sơ giản về xã hội, tự nhiên và con người, về văn hố, văn học của Việt
Nam và nước ngồi .

- Bồi dưỡng tình yêu tiếng Việt và hình thành thói quen giữ gìn sự trong
sáng, giàu đẹp của Tiếng Việt, góp phần hình thành nhân cách con người Việt Nam
xã hội chủ nghĩa .

Chính vì vậy, việc dạy Tiếng Việt cho học sinh, nhất là học sinh tiểu học có ý
nghiã đặc biệt quan trọng vì đây là một bậc tiểu học đầu tiên, đặt nền móng cho
hình thành và phát triển về ngơn ngữ của trẻ sau này. Ở phân môn kể chuyện kiểu
bài nghe - kể lại câu chuyện vừa nghe thầy, cô kể trên lớp, bên cạnh mục đích

chúng là rèn kĩ năng nói cho HS kiểu bài này cịn có mục đích rèn kĩ năng nghe cho
HS. Vì thế ngay từ tiết dạy đầu tiên của năm học, tôi thường chú ý nghe các đối
tượng HS kể chuyện và nhận thấy, ngay cả những em mà các bạn cho là kể tốt khi
kể cũng thiếu tự nhiên, trong khi điều này, nếu được GV giúp đỡ, các em hồn tồn
có thể làm được. Chính vì lý do đó, tơi đã đưa ra một số biện pháp. “Làm thế nào để
dạy tốt tiết kể chuyện nghe-kể lại câu chuyện vừa nghe thầy (cô) kể trên lớp” Ở lớp
4.

II/ <b>ĐỐI TƯỢNG VẬN DỤNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM</b> :
Học sinh lớp 4 trường tiểu học Nhuận Phú Tân 1

<b>B/ NỘI DUNG</b>

<b>I/ CƠ SỞ LÝ LUẬN :</b>

Qua thực tiển nhiều năm áp dụng phương pháp này, cùng với việc vận dụng
linh hoạt những đổi mới trong giảng dạy do Bộ giáo dục triển khai, tôi thấy học sinh
rất hứng thú tiết học này và nhiều em đã thành kĩ năng, kĩ xảo khi kể biết căn cứ câu
chuyện nào ở dạng bài này .

II- <b>THỰC TRẠNG HIỆN NAY</b>:
1- Thuận lợi:

- Được sự quan tâm giúp đỡ của Ban giám hiệu trường tạo điều kiện tốt cho
tơi trong q trình giảng dạy. Thiết bị dạy học khá đầy đủ.

- Đa số học sinh có ý thức học tập.

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

2- Khó khăn:

- Trình độ tiếp thu của học sinh khơng đồng đều, kĩ năng nói cịn hạn chế
ảnh hưởng nhiều đến việc kể chuyện của học sinh .

III/ <b>NỘI DUNG VÀ BIỆN PHÁP THỰC HIỆN</b> :
1- Mục đích, yêu cầu :

- Củng cố kĩ năng kể chuyện đã được hình thành và rèn luyện ở các lớp 1,
2, 3 đồng thời hình thành những kĩ năng mới về kể chuyện .

- Mở rộng hiểu biết, góp phần hình thành nhân cách con người mới .
2- Nội dung dạy học :

Tổng số tiết 31 tiết : Gồm 12 tiết kể chuyện đã nghe, đã đọc và 8 tiết kể
chuyện chứng kiến hoặc tham gia, 11 tiết nghe - kể lại câu chuyện vừa nghe giáo
viên kể trên lớp .

Trong nội đó nội dung 11 truyện kể nghe - kể lại câu chuyện vừa nghe giáo
viên kể trên lớp yêu cầu học sinh luyện tập theo sách giáo khoa Tiếng Việt 4 gắn
với 10 chủ điểm của sách. Đó là các truyện : Sự tích hồ ba bể ; Một nhà thơ chân
chính ; Lời ước dưới trăng ; Bàn chân kì diệu ; Búp bê của ai? ; Một phát minh nho
nhỏ ; Bác đánh cá và gã hung thần ; Con vịt xấu xí ; Những chú bé khơng chết ; Đơi
cánh ngựa trắng ; Khát vọng sống .

3- Các biện pháp dạy học chủ yếu :

Qua kinh nghiệm nhiều năm giảng dạy, tôi thấy để dạy tốt tiết kể chuyện “
Nghe - kể … trên lớp ” cần thực hiện một số biện pháp sau : Đối với giáo viên
chuẩn bị tốt câu chuyện kể và đồ dùng dạy học .

- Sử dụng lời kể của giáo viên và chổ dựa cho học sinh kể lại câu chuyện

chú ý cần khai thác tranh minh hoạ ( Tranh trong sách giao khoa và tranh phóng to
được cung cấp TBDH mơn Tiếng Việt lớp 4 ) Sử dụng lời kể rõ ràng, ngắn gọn .
Đối với một tiết kể chuỵên có văn bản khá dài, truyện có một số trình tiết khó nhớ
trong khi trình độ Tiếng Việt của học sinh cịn hạn chế, giáo viên khơng nhất thiết
phải kể đúng nguyên văn truyện trong sách giáo viên mà có thể kể gắn gọn, diễn đạt
dễ hiểu rõ các chi tiết chính trong truyện, sơ đồ đơn giản về mối quan hệ giữa các
nhân vật, sử dụng tranh vẽ hổ trợ … để học sinh nhớ nội dung, diễn biến của câu
chuyện .

- Hướng dẫn học sinh thực hiện bài tập dựa vào nội dung câu chuyện đã
nghe để sắp xếp tranh theo trình tự hợp lý trước khi kể . ( Ví dụ : Con vịt xấu xí)
giáo viên cần chỉ rõ nội dung tranh, minh hoạ sau khi kể lại câu chuyện nhằm giúp
học sinh dễ dàng sắp xếp tranh theo đúng thứ tự .

- Với những yêu cầu học sinh thuyết minh nội dung tranh bằng một hoặc
hai câu trước khi kể ( Ví dụ : Búp bê của ai? ; Bác đánh cá và gã hung thần ; … )
nếu học sinh lúng túng không thuyết minh được, giáo viên có thể đặt câu hỏi hoặc
nêu một vài từ ngữ gợi ý, giúp các em có điểm tựa để tập thuyết minh tranh .

- Một số trường hợp học sinh nhớ nội dung câu chuyện nhưng chưa biết
dùng lời để kể lại, giáo viên cần kể mẫu chậm rãi từng đoạn ngắn để học sinh dễ
dàng nhớ lại và tập kể theo . Trước tiên, giáo viên hướng dẫn học sinh ghi nhớ nội
dung và kể từng đoạn, sau đó tuỳ trình độ học sinh mà yêu cầu các em tập kể kể
một số đoạn hoặc kể toàn bộ câu chuyện. Chỉ với đối tượng học sinh khá, giỏi, giáo

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

viên mới đặt vấn đề sử dụng ngữ điệu phù hợp và các phương tiện phụ trợ phi ngôn
ngữ hay kể theo lối chuyển vai, phân vai vì đây là yêu cầu tương đối khó đối với
khá nhiều học sinh tiểu học .

- Một số truyện rất hay, có ý nghĩa sâu sắc nhưng do khả năng nhận thức

còn hạn chế, học sinh chưa đủ sức tự cảm nhận ( Ví dụ : Những chú bé khơng chết ;
Khát vọng sống … ) giáo viên nên gợi ý bằng câu hỏi để các em tìm ra ý nghĩa của
câu chuyện một cách nhẹ nhàng tự nhiên . Nếu học sinh lúng túng, giáo viên có thể
sử dụng hình thức bài tập trắc nghiệm đưa ra một số phương án để các em lựa chọn
ý đúng .

Khi hướng dẫn học sinh kể chuyện trong nhóm giáo viên cần theo dõi giúp
đỡ những học sinh yếu, đưa ra những gợi ý để các em nắm được nội dung tự tin kể
trước nhóm một đoạn của câu chuyện .

Trong quá tình học sinh kể chuyện nếu học sinh lúng túng hoặc ngắc ngứ vì
quên các tình tiết, chi tiết của truyện, giáo viên nên nhắc nhẹ nhàng hoặc gợi ý bằng
câu hỏi, tranh để học sinh nhớ lại và kể tiếp nếu học sinh kể thiếu chính xác, giáo
viên khơng nên ngắt ngang lời kể mà chỉ nêu nhận xét khi học sinh kể xong . Giáo
viên nên động viên khuyến khích để các em kể một cách tự nhiên, hồn nhiên như
đang kể cho anh, chị, em hay bạn bè ở nhà . Chú trọng nhận xét lời kể của học sinh
theo hướng khích lệ để các em ln cố gắng, tự tin khi kể chuyện đặc biệt là những
học sinh yếu .

Đặc biệt giáo viên cần quan niệm một cách đúng mức về kể sáng tạo kể
chuyện sáng tạo có nhiều mức độ khác nhau gắn với những kiểu bài tập khác nhau
nhưng bản chất của kể chuyện sáng tạo không phải là kể khác nguyên văn mà kể tự
nhiên như đang sống với câu chuyện, kể bằng ngôn ngữ giọng điệu của mình, thể
hiện được cảm nhận của mình về câu chuyện đó .

+ Khi kể tự nhiên, hồn nhiên bằng giọng điệu, cảm xúc của chính mình, học
sinh có thể hồn nhiên thêm bớt vào câu chuyện một số câu chữ của mình trong câu
chuyện miễn là không ảnh hưởng đến nội dung hay cốt truyện. Giáo viên cũng
khơng nên khuyến khích học sinh thay những từ ngữ then chốt trong câu chuyện mà
tác giả đã lựa chọn kĩ lưỡng và chính xác bằng những từ ngữ khác của mình .

+ Giáo viên khơng nên coi học sinh kể thuộc lịng câu chuyện, kể chính xác
từng câu, từng chữ theo văn bản truyện mà thiếu sáng tạo . Chỉ trong trường hợp
học sinh kể như đọc văn bản, vừa kể vừa cố nhớ lại một cách máy móc từng câu
chữ trong văn bản, giáo viên mới nhận xét như thế là chưa tốt .

Bên cạnh đó khâu hướng dẫn học sinh chuẩn bị bài trước ở nhà cũng rất quan
trọng các em cần xen trước nội dung yêu cầu của câu chuyện, quan sát tranh trong
sách giáo khoa để định hướng khi vào lớp lắng nghe giáo viên kể kết hợp quan sát
tranh các em sẽ dễ dàng nắm được nội dung câu chuyện và khi thực hiện kể chuyện
trong nhóm hay trước lớp các em cần mạnh dạn kể và nêu những thắc mắc, những
câu hỏi với bạn và thầy cô .

4- Quy trình dạy học :
a/ Kiểm tra bài cũ :

Học sinh kể lại câu chuyện đã học trong các tiết kể chuyện trước đó và trả lời
một số câu hỏi về nội dung câu chuyện .

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

b/ Dạy bài mới :

- Giới thiệu bài : Giáo viên giới thiệu câu chuyện sắp kể bằng lời hoặc bằng
lời kết hợp với băng hình hoặc các đồ dùng dạy học khác để định hướng sự chú ý
của học sinh vào bài mới và tạo hứng thú cho học sinh .

- Học sinh nghe kể chuyện

+ Giáo viên kể lần một, học sinh nghe

+ Giáo viên kể lần hai, vừa kể vừa chỉ vào tranh, học sinh nghe kết hợp

nhìn hình minh hoạ.

- Học sinh tập kể chuyện

+ Kể từng đoạn tiếp nối nhau trong nhóm
+ Kể tồn bộ câu chuyện trong nhóm
+ Kể toàn bộ câu chuyện trước lớp

- Học sinh tìm hiểu nội dung, ý nghĩa câu chuyện
+ Nói về nhân vật chính

+ Nói về ý nghĩa câu chuyện
- Củng cố - dặn dò

IV/ <b>KẾT QUẢ</b> :

Qua thực tế giảng dạy ở các tiết kể chuyện tôi nhận thấy :

- Ở những tiết học đầu nhiều học sinh chưa quen, chưa tự tìm ra cách kể, kể
thiếu tự nhiên khi đứng trước lớp . Nhưng dần các em đều hứng thú và mong muốn
được kể thể hiện trước lớp .

- Trong giờ kể chuyện tôi quan sát thấy nhiều em, ngay cả học sinh yếu khi
chưa được gọi kể cũng tự kể nhẩm trong miệng và thể hiện rõ sắc thái biểu hiện trên
mặt. Điều đó chứng tỏ các em thích kể và hiểu nội dung câu chuyện .

- Đa số học sinh đều sửa được cái lỗi sau khi kể chuyện như kể giống như
đọc văn bản kể một cách máy móc . Học sinh được nâng cao rõ rệt về kể chuyện
một cách sáng tạo hình thành kĩ năng, kĩ xảo khi kể chuyện kể tự nhiên, kể bằng
giọng điệu cảm xúc của mình .

Trên đây là một số biện pháp để giúp giáo viên dạy tốt tiết kể chuyện “
Nghe - kể lại câu chuyện vừa nghe thầy, cô kể trên lớp ” của tổ khối 4 và đã được tổ
áp dụng vào thực tế giảng dạy và đã đạt hiệu quả . Rất mong sự đóng góp ý của ban
giám hiệu và đồng nghiệp.

Tôi trân trọng cảm ơn !

<i>Nhuận Phú Tân</i>, ngày 15 tháng 10 năm 2009
Người viết

<i>Nguyễn Văn Thuỷ </i>

</div>

<!--links-->