Giáo án tích hợp Hóa học 11 - Bài 15: Cacbon

Tuần 12
Tiết 23

CHƯƠNG III: CACBON – SILIC.
Bài 15: CACBON.
I. Mục tiêu bài học:
1. Kiến thức:
Biết được: Vị trí của cacbon trong BTH các NTHH, cấu hình electron nguyên
tử, các dạng thù hình của cacbon, tính chất vật lý (cấu trúc tinh thể, độ cứng, độ dẫn
điện), ứng dụng.
Hiểu được: C có tính phi kim yếu (tdv hidro và kim loại), tính khử (tdv oxi và
oxit kim loại). Trong một số hợp chất, C thường có SOH + 2 hoặc + 4. .
2. Kỹ năng: Viết PTHH minh họa TCHH của C.
3. TRỌNG TÂM:
- Một số dạng thù hình của C có TCVL khác nhau do cấu trúc tinh thể và kha
năng liên kết khác nhau.
- C vừa có tính phi kim yếu (tdv hidro và kim loại), vừa có tính khử (tdv oxi và
oxit kim loại).
4. Tích hợp
- Mơn sinh học: về thành phần cơ sở của các tế bào động vật và thực vật.
- Môn địa lý: một số mỏ than và khoáng vật của nước ta.
- Môn công dân: giáo dục về ý thức bao vệ môi trường, tinh thần tự giác.
5. Phát triển năng lực học sinh:
Sử dụng kiến thức liên môn: hóa, sinh, địa, giáo dục công dân giúp học sinh
hiểu rõ nguyên nhân gây ra hiệu ứng nhà kính, ô nhiễm môi trường. Từ đó, các em có
ý thức bao vệ môi trường bằng một số biện pháp thiết thực của ban thân.
II. Phương pháp: trực quan sinh động, đàm thoại, gợi mở.
III. Chuẩn bị:
+ GV: Mô hình than chì, kim cương mẫu than gỗ, mồ hóng, máy tính, máy chiếu, các
tài liệu về môn Sinh, GDCD, Địa.
+ HS:

Xem lại kiến thức về cấu trúc tính thể kim cương (lớp 10), TCHH của cacbon
(lớp 9).
Chuẩn bị At – lát Địa lý.
Tìm hiều về hiệu ứng nhà kính và biện pháp làm giam hiệu ứng nhà kính.
* Ứng dụng CNTT: dùng powerpoint để trình chiếu các hình anh, thí nghiệm minh
hoạ nội dung kiến thức từng phần cần truyền đạt cho học sinh.
IV. Tiến trình tổ chức dạy học:
1. Ổn định lớp: kiểm tra sĩ số
2. Kiểm tra bài cũ: Kết hợp trong bài dạy
3. Bài mới: Chiếu một số hình anh về kim cương, đố trang sức, bút chì, khẩu trang y tế,… gợi
mở để học sinh dự đoán nguyên tố sẽ được học trong bài học hôm nay.
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung ghi bảng
Hoạt động 1:
I. VỊ TRÍ VÀ CẤU HÌNH ELECTRON
GV: cho kí hiệu nguyên - HS viết cấu hình e NGUYÊN TỬ.
tử yêu cầu HS viết cấu nguyên tử => vị trí - Kí hiệu:

1


hình e ngtử vị trí của C
trong bang tuần hoàn.
GV: Hãy xác định số oxi
hóa của C trong các chất
sau: C, CH4, CO2, CO
nêu các trạng thái oxi hóa
có thể có của cacbon?
- Yêu cầu HS dự đoán

TCHH của C. (phần tính
chất hóa học sẽ chứng
minh dự đoán này).
Hoạt động 2:
GV: cho hs quan sát các
mô hình, mẫu vật, ứng
dụng của các dạng thù
hình của cacbon.
GV nhận xét – bổ sung
GV : hướng dẫn HS dựa
vào đặc điểm cấu trúc
tính thể của các dạng thù
hình giai thích tại sao các
dạng thù hình của cacbon
có những tính chất vật lí
trái ngược nhau

Chiếu hình anh và đặt câu
hỏi.
- Vì sao nên đeo khẩu
trang y tế khi đi ngoài
đường phố, nơi làm việc...
- Vì sao khi cơm bị khê
người ta thường cho vào
nồi cơm một mẩu than củi
? (Đây là mẹo vặt thường
được dùng khi không may
cơm bị khê.

của C trong BTH.

- Cấu hình electron : 1s22s22p2.
- HS xác định số - Vị trí: ở ô 6, chu kì 2, nhóm IVA.
OXH của C: -4, 0, Số oxi hóa: -4, 0, +2, +4.
+2, +4.
- Tính oxi hóa và tính
khử.
II. TÍNH CHẤT VẬT LÝ - ỨNG
DỤNG.
Cấu
Hoạt động nhóm để
trúc
điền các thông tin vào Kim Tứ
phiếu học tập
cương diện
đều
- Các dạng thù hình
của Cacbon có những
tính chất vật lý khác
nhau do cấu trúc của
chúng khác nhau.

-Chứa than hoạt tính
=> hấp phụ khí độc
Do than củi xốp có
tính hấp phụ nên hấp
phụ mùi khét của cơm
làm cho cơm đở mùi
khê.)

Tính

Ứng dụng
chất
Tinh thể Làm đồ trang
trong
sức, mũi dao,
śt, rất mũi
cứng,
khoan,bợt
khơng
mài……
dẫn điện,
dẫn nhiệt
Than Cấu
Tinh thể Làm
điện
chì
trúc
màu xám cực, ruột bút
lớp
đen, mềm chì
Các
tạo hợp kim
lớp
chịu
nhiệt
liên kết
….
yếu
với
nhau

C vô tinh
Màu đen Chế tạo vật
định thể
xớp, có liệu siêu dẫn,
hình nhỏ, kha năng mặt nạ chống
cấu
hấp thụ độc,…
trúc vô các chất
trật tự. khí, chất
tan.

III. TÍNH CHẤT HĨA HỌC.
Hoạt động 3:
- u cầu HS: dự đoán - Tính oxi hóa và tính Ở nhiệt độ thường C khá trơ về mặt hóa
học nhưng trở lên hoạt động khi đun nóng.
tính chất hóa học của khử.
Trong các pư , C thể hiên tính khử, tính oxi
2


cacbon dựa vào cấu trúc
nguyên tử và các trạng
thái số oxi hóa của
cacbon
- Khi nào C thể hiện tính
khử?

- Khi tác dụng với oxi hóa.
và một số hợp chất có - Tính khử: (đặc trưng)
tính oxi hóa.

- Tác dung với oxi:
- Làm thí nghiệm,
quan sát hiện tượng và
viết phương trình phan
Ở nhiệt độ cao:
ứng.

có
- Làm thí nghiệm than củi ∆H < 0 (PƯ tỏa nhiệt)
tác dụng với O2.
- Yêu cầu HS vận dụng
tra lời câu hỏi trong cuộc
thi olympia: Vì sao than
đá chất thành đống lớn có
thể tự bốc cháy?
- Chiếu hình anh, video
clip về hiệu ứng nhà kính,
nêu nguyên nhân, biện
pháp bao vệ môi trường?
- Cung cấp: Ở nhiệt độ
cao:

- HS trình bày.

- Tác dụng với hợp chất.
Cacbon khử được nhiều oxit kim loại, td
với nhiều hợp chất có tính oxi hóa:

- Nên sử dụng bếp
than ở nơi thoáng khí

(dư O2) để hạn chế khí
CO tạo ra.
Tính oxi hóa:
+ Tác dụng với hidro:
- Trình bày ý kiến.

+ Tác dụng với kim loại

- CO là chất khí độc
Nên sử dụng bếp than như - HS lắng nghe.
thế nào thì giam thiểu sự
gây ô nhiễm không khí?
- HS lắng nghe.
- Có nên nằm bếp than
sau khi sinh như quan
niệm của ông bà ta vẫn
nói.
Lưu ý: Cacbon không tác
dụng trực tiếp với
- Khi tác dụng với H2
halogen.
GV lấy VD C tác dụng và kim loại.
- Lấy VD
với hợp chất.
-Khi nào C thể hiện tính
oxi hóa? - Lấy ví dụ minh
họa
- HS trình bày.
3

muối cacbua

( Nhôm cacbua).

IV. TRẠNG THÁI TỰ NHIÊN
- Tự do
- Khoáng chất
- Cơ sở tế bào của động, thực vật


Hoạt động 4:
- Từ tính chất vật lý và
tính chất hóa học của C,
hãy cho biết trạng thái tự
nhiên của C?
- Dựa vào At – lát địa lý
hãy cho biết các mỏ than
lớn của nước ta nằm ở
đâu?
- Tại sao hợp chất của
Cacbon là thành phần cơ
sở của tế bào động và
thực vật?
- Hãy nêu các phương
pháp điều chế than cốc,
than chì, than gỗ, than
muội và kim cương nhân
tạo?

- HS quan sát At – lát

và trình bày.
- Kết hợp kiến thức
hóa – sinh để tra lời.

V. ĐIỀU CHẾ (Đọc thêm SGK)

- HS trình bày.

4. Củng cố bài học:
Trị chơi ơ chữ
5. Hướng dẫn học sinh học bài ở nhà:
- Tính chất vật lý, ứng dụng của kim cương, than chì và cacbon vô định hình
- Tính chất hóa học. PTHH
- BTVN: 4,5/70 SGK
Chuẩn bị: Hợp chất của cacbon
V. Rút kinh nghiệm:
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………

4