Bài giảng Ngữ văn 10 tuần 10: Đọc thêm Lời tiễn dặn

Ngữ văn 10

Lời tiễn dặn
(Trích Tiễn dặn người yêu ( Xống chụ xon xao ) - Truyện thơ của dân tộc Thái)

14:40:55

1


Câu hỏi :Đọc thuộc lòng
bài ca giao hài hước 2,3,4
và cho biết mục đích tiếng cười
của các bài ca dao này

14:40:55

2


Lời Tiễn dặn
( Trớch Tiễn dặn người yêu ( Xống chụ xon xao ) - Truyện thơ của dõn tộc Thỏi )

I.Tìm hiểu chung
- Dân tộc Thái : Gồm 1846 câu thơ ; cốt truyện : Yêu
nhau thaHãy
thiếtgiới
- Tình
yêu vài
chianét
lìa -cơ

Đoàn
hạnh phúc.
thiệu
bảntụvề

truyện thơ ” Tiễn dặn người yêu”
- Là lời tiễn dặn
của chàng
trai dành
cho cơ gái khi cơ
Và nêu
vị trí đoạn
trích?
bị ép gả về nhà chồng.

14:40:55

3


Tit : 30

Li Tin dn

( Trớch Tiễn dặn ngời yêu “ - Truyện thơ của dân tộc
TháiI.Tìm
)
hiểu chung

II. Đọc - hiểu văn bản

Hãy cho biết đoạn trích có thể
Lưu
đọc
văn bản
* Đoạn
trích
gồmý:khi
2 phần:
chia
làm
mấy
phần
? Nêu đại ý
củagiọng
từng
phần
- Chú ý nhấn
ở những
câuđó?
thơ quan trọng

- Phần
1 :thân
Tâm
trạng
trai
trên
- Nhập
vào
nhâncủa

vậtchàng
để đồng
cảm
và đường
thể hiệntiễn
những cảm
xúc
dặn
. tâm trạng của nhân vật bằng ngữ điệu âm thanh.
- Phần 2 : Cử chỉ, hành động và tâm trạng của chàng
trai lúc ở nhà chồng cô gái.

14:40:55

4


1. Tâm trạng của chàng trai ( gián tiếp là tâm
trạng của cô gái ) trên đường tiễn dặn

- Tâm trạng đầy mâu thuẫn : tình
Trên đường tiễn người yêu
Người
đẹp anh
yêu
cất bước
theo
chồng lại
yêu vẫn
còn

thắm
thiết
nhưng
về nhà chồng, tâm trạng của
buộcchàng
phảitrai
tiễn
yêu
về nhà
diễnngười
biến như
thế nào?
Sựtích
thật chia lìa,
Tình u Hãy phân
chồng.
chứng
đau
khổ
thắmnhững
thiết câu thơ, dẫn
thể hiện tâm trạng đó ?

14:40:56

5


- Tâm trạng đầy mâu thuẫn : tình yêu vẫn còn thắm
thiết nhưng phải tiễn người yêu về nhà chồng .

- Được nhủ đơi câu, anh mới đành lịng quay
lại,
- Được
Xin hãy
cho
…quấn…ủ…
dặn
đôianh
lời,kề
anh
yêu em mới chịu quay
đi.

Cho mai sau lửa xác đượm hơi
- Con nhỏ hãy đưa anh bế,
Bé xinh hãy đưa anh bồng
Cho anh bế con dòng, đừng ngượng

Nựng con rồng, con phượng, đừng
buồn…
14:40:56

6


+ Phải được “nhủ”, được” dặn” cô gái
đôi câu chàng trai mới “đành lòng “
- quay
Tâm trạng
về. quyến luyến, bịn rịn, đau

khổ, không muốn rời xa cô gái.
+ Tha thiết níu kéo, xin được ” kề vóc
mảnh “, “ủ lấy hương người” cô để mai
sau vẫn “đượm hơi ” người thân u
nhất.
+ Xin chăm sóc những đứa con riêng
của cơ gái như những đứa con của
mình, chỉ mong cho cơ ”đừng buồn ”.

14:40:56

7


Trước giờ phút chia tay,chàng
- Đôi ta
yêu
nhau,
tới
Mùa
mùa cô
hạ - gái?
đông )
-Thời
gian
chờ
đợi
trai
đã
nóiđợi

điều
gì( với
Nghệ
được
sử trẻ
dụng
tháng Năm
lauthuật
nở, nào Cả
đời ( thời
- về già )
ở về,
đây
? đợi thuỷ
- Hứa
vànước
khẳng
sẽ chờ
Đợihẹn
mùa
đỏđịnh
cá
Phân
tích
tác dụng của
chung để đồn
tụ bên
nhau.
Đợi chim tăng ló hót gọi hè.
nghệ thuật đó ?

- Điệp từ (đợi), điệp ngữ(ta sẽ lấy)
khát vọng ý
Không lấy được nhau mùa hạ, ta sẽ lấy nhau
chí quyết tâm sẽ đồn tụ bên nhau, khơng gì có
mùa đơng,
thể ngăn cản được
Không lấy được nhau thời trẻ, ta sẽ lấy nhau
khi goá bụa về già.

14:40:56

8


- Tâm trạng quyến luyến, bịn rịn, đau khổ, không muốn rời
xa cô gái.
- Tâm trạng của cô gái trong cảm nhận của chàng trai.

+ Chân bước đi - đầu cịn ngoảnh lại ; mắt cịn ngối

+ Đây cũng là tâm trạng dùng dằng, đau khổ muốn
trông.
kéo dài thời
giantrạng
cuối cùng
được
bên nhau.
Tâm
của cô

gáiở được
mô

qua sự cảm
+ Càng bướctảđinhư
xa – thế
càngnào
đau nhớ
nhận của chàng trai ?
+ Chờ, đợi, ngóng trơng chàng trai trên đường đi về
+ ChàngCách
trai rất
hiểu
cảm của
cơ gái.
Hai người cùng
mơ
tảtình
ấy biểu
lộ tình
u
nhà chồng.
có chung một
nhậntrai
khi đối
buộc
phải
nhau :quyến
củacảm
chàng

với
cơxagái
luyến,nuối tiếc, đaunhư
khổ và
khao được sống bên nhau .
thếkhát
nào?

14:40:56

9


Tóm lại, những cử chỉ, tâm trạng của
chàng trai và cơ gái trên đường tiễn dặn
bộc lộ một tình u tha thiết , chân thành,
sâu sắc và khát vọng được sống bên
nhau.

14:40:56

10


-Em ngã lăn chiêng cạnh miệng cối lợn dũi,
Em ngã lăn đùng liền bên máng lợn vầy,
Ngã không kịp chống, không kịp gượng.

14:40:56

11


2. Cử chỉ, hành động và tâm trạng của
chàng trai lúc ở nhà chồng của cô gái
+Chạy lại đỡ cô gái dậy.
+Rũ áo, chải đầu cho cô.
+làm ống lam thuốc cho cô gái “ uống khỏi đau”.

Chứng kiến người yêu bị hành hạ,
- Vỗ về, an ủi cô gái .
Chàng trai đã có những
cử chỉ, hành động và tâm trạng
- Niềm xót xa, thương cảm sâu sắc đối với
như thế nào?

người yêu - Điều mà cô gái rất cần vào lúc
này như cần một chỗ dựa tinh thần.

14:40:56

12


+ Sống – sẽ đoàn tụ bên nhau.
+ Chết – vẫn gắn bó bên nhau.

Đau
xót xa,
- Sống, chết

sẽ đớn,
bên nhau
mãithương
mãi,trọn đời
thuỷ chung,
thay đổi.
cảmkhông
khi người
yêu bị hành
hạ, chàng trai đã nhắn nhủ
- Điệp từ “ Chếtcơ
“ –gái
6 lần
+ điệp
điều
gì? ngữ

lời
tiễn dặn như những lời nguyền gắn bó thuỷ
chung thắm thiết của chàng trai và cô gái.

14:40:56

13


- Cuối cùng, chàng trai khẳng định lại một lần nữa
tình u thắm thiết thuỷ chung của mình với cơ
gái.

+ soĐơi
sánh
ta u nhau, tình Lú – Ùa mặn nồng

Nghệ thuật so sánh, điệp từ
+
, điệp ngữ, lặp cấu trúc…
+
Như thu lúatiếp
muôntục
bông. được sử dụng !
+ Niềm tin, khát vọng mãnh liệt
+ lặp cấu trúc Hãy phân
tích
tác tình u và hạnh
Lịng ta thương nhau trăm lớp
nghìn
trùng,
được
sống
trong
phúc
dụng
của
biện pháp
Bền chắc
như vàng,
nhưnhững
đá.
nghệ

Yêu nhau, yêu chọn
đời gỗthuật
cứng này ?

Lời từ
đã trao thương không lạc mất
điệp
+ Tình yêu vừa nồng nàn tha thiết
Như bán trâu giữa chợ
vừa gắn bó thuỷ chung,
điệp ngữ

Yêu nhau, yêu chọn kiếp đến già
Ta u nhau tàn đời gió, khơng rung, khơng chuyển,
Người xiểm xui, không ngoảnh không nghe.
14:40:56

14


III.Tổng kết

- Lời tiễn dặn thể hiện một tình yêu chân thành, trong sáng, thuỷ
chung và cao đẹp của chàng trai đối với cô gái và niềm khát vọng
mãnh liệt tình u tự do và hạnh phúc lứa đơi.
Hãy Lời
nhận
cáchnội
khái
qt

về viết
tiễnxét
dặnmột
thể hiện
dung
gì ?được

giá
tưởng
tìnhpháp
cảmvà
theotrị
thểtư
loại
nào ?biện
nghệ thuật nào
- Lối kể tự
hợp với
trữ của
tình, đoạn
các biện
pháp tu từ như so
giásựtrịkết
nghệ
thuật
trích?

được sửtạo
dụng?
sánh, ẩn dụ, điệp từ, điệp ngữ…đã

cho lời tiễn dặn một giọng
điệu trữ tình thiết tha mang đậm màu sắc văn hố dân tộc Thái.

14:40:56

15


Đọc thêm : Lời

tiễn dặn

(Trích “ Tiễn dặn người yêu”- truyện thơ của
dân tộc Thái)
Người Thái có câu nói: “ Hát tiễn dặn lên,
gà ấpI phải
ổ,chung
cô gái quên hái rau,
– Tìmbỏ
hiểu
chàng trai đi cày quên cày”.

II- Đọc - hiểu văn bản

1/ Tâm
của chàng
tiếp
Qua
bài trạng
học này,

em cótrai
nh(gián
ận thức
gìlàvề
tâm
trạng
gái) trên
tiễn dặn.
quan
hệ của
tìnhcơu,
hơn đường
nhân trong
xã hội
xưa ? Mối quan hệ ấy có khác gì với quan hệ tình yêu
2/ Cử chỉ, hành động và tâm trạng của
hôn nhân trong xã hội mới ?

chàng trai lúc ở nhà chồng cô gái.

III - Tổng kết

14:40:56

16


14:40:56

17