Bài soạn Đề cương ôn tập môn Lịch sử

Phòng giáo dục lập thạch
Trờng tiểu học đồng ích b
----------------------------------------------
đề cơng lịch sử lớp 5
Xác nhận của BGH Giáo viên

Năm học:
Phần I
Đề cơng từng bài.
1
1
A.Hơn tám mơi năm chống thực sân Pháp xâm lợc và đô hộ (1858-1945)
BàI 1: Bình tây đại nguyên soáI" trơng định.
Câu 1: Khi nhận đợc lệnh của triều đình có điều gì làm cho Trơng Định phải băn
khoăn, suy nghĩ?
Năm 1862, giữa lúc phong trào kháng chiến của nhân dân ta đang lên cao, thực dân Pháp
gặp nhiều khó khăn và lúng túng, thì triều đình nhà Nguyễn với t tởng cầu hoà, vội vã kí
hiệp ớc, trong đó có điều khoản: nhờng 3 tỉnh miền Đông Nam Kì (Biên Hoà, Gia Định,
Định Tờng,) cho thực dân Pháp. Triều đình nhà Nguyễn cũng dùng nhiều biện pháp nhằm
chấm dứt phong trào chống Pháp ở 3 tỉnh miền Đông. Để tách Trơng Định ra khỏi phong
trào đấu tranh của nhân dân, triều đình đã thăng chức cho ông làm Lãnh binh An Giang
(một trong 3 tỉnh miền Tây Nam Kì là Vĩnh Long, An Giang, Hà Tiên) và yêu cầu ông phải
đi nhận chức ngay. Nhận đợc lệnh vua, Trơng Định băn khoăn rất nhiều: làm quan thì phải
tuân lệnh vua, nếu không sẽ phải chịu tội phản nghịch; nhng dân chúng và nghĩa quân
không muốn giải tán lực lợng, một lòng một dạ tiếp tục kháng chiến. Giữa lệnh vua và lòng
dân, Trơng Định cha biết hành động nh thế nào cho phải lẽ.
Câu 2: Trớc những băn khoăn đó, nghĩa quân và dân chúng đã làm gì?
Nghĩa quân và nhân dân đã suy tôn Trơng Định làm Bình Tây Đại nguyên soái.
Câu3: Trơng Định đã làm gì để đáp lại lòng tin yêu của nhân dân?
Cảm kích trớc tấm lòng của nghĩa quân và dân chúng, Trơng Định đã không tuân lệnh
vua, ở lại cùng nhân dân chống giặc Pháp.

Câu 4: Em biết gì thêm về Trơng Định?
+Trơng Định sinh năm 1820, ở Bình Sơn (nay thuộc huyện Sơn Tịnh), Quảng Ngãi, là
con của Lãnh binh Trơng Cầm. Trơng Định theo cha vào Nam giữa thời Thiệu Trị (1841-
1847). Khi Trơng Cầm làm Lãnh binh Gia Định, Trơng Định đã chiêu mộ dân nghèo khai
hoang lập đồn điền, đợc phong chức Quản cơ, nên còn đợc gọi là Quản Định.
+Trong khi Trơng Định đang chuẩn bị kế hoạch chiếm lại căn cứ Tân Hoà (Gò Công),
thì ngày 20-8-1864, giặc Pháp đã cho tên phản bội Huỳnh Công Tấn- trớc kia đã từng dới
quyền của Trơng Định- đem quân lính vây đánh bất ngờ. Trong cuộc chiến đấu quyết liệt,
Trơng Định bị thơng nặng, ông đã rút gơm tự sát, khi đó ông mới 44 tuổi.
Kết luận: Năm 1862,triều đình nhà Nguyễn kí hoà ớc, nhờng 3 tỉnh miền Đông Nam Kì
cho thực dân Pháp. Triều đình ra lệnh cho Trơng Định phải giải tán lực lợng kháng
chiến nhng Trơng Định kiên quyết cùng nhân dân chống quân xâm lợc.
BàI 2: nguyễn trờng tộ mong muốn canh tân đất nớc.
Câu 1: Những đề nghị canh tân đất nớc của Nguyễn Trờng Tộ là gì?
+Mở rộng quan hệ ngoại giao, buôn bán với nhiều nớc.
+Thuê chuyên gia nớc ngoài giúp ta khai thác các nguồn lợi về biển, rừng, đất đai,
khoáng sản để phát triển kinh tế.
+Mở trờng dạy cách đóng tàu, đúc súng, sử dụng máy móc
Câu 2: Những đề nghị đó đợc triều đình thực hiện không? Vì sao?
2
2
+Triều đình bàn luận không thống nhất, vua Tự Đức cho rằng không cần nghe theo
Nguyễn Trờng Tộ, những phơng pháp cũ đủ để điều khiển quốc gia rồi.
+Vì vua quan nhà Nguyễn lạc hậu, không hiểu đợc những thay đổi ở các nớc trên thế
giới. Ngay cả những sự việc nh: đèn treo ngợc, không có dầu vẫn sáng (đèn điện); xe đạp 2
bánh chuyển động rất nhanh mà không bị đổ, vua quan nhà Nguyễn không tin đó là sự
thật. Triều đình nhà Nguyễn bảo thủ, không muốn có một sự thay đổi nào.
Câu3: Nêu cảm nghĩ của em về Nguyễn Trờng Tộ?
+Nguyễn Trờng Tộ có lòng yêu nớc, muốn canh tân để đất nớc phát triển.
+Khâm phục lòng yêu nớc của Nguyễn Trờng Tộ.

Câu 4: Tại sao Nguyễn Trờng Tộ lại đợc ngời đời sau kính trọng?
Trớc hoạ xâm lăng, bên cạnh những ngời Việt Nam yêu nớc cầm vũ khí đứng lên chống
Pháp nh: Trơng Định, Nguyễn Trung Trực, Nguyễn Hữu Huân, còn có những ngời đề
nghị canh tân đất nớc, mong muốn dân giàu, nớc mạnh nh Nguyễn Trờng Tộ.
Kết luận: Nguyễn Trờng Tộ đã nhiều lần đề nghị canh tân đất nớc. Nhng những đề
nghị của ông không đợc vua quan nhà Nguyễn nghe theo và thực hiện.
BàI 3: cuộc phản công ở kinh thành huế
Câu 1: Phân biệt điểm khác nhau về chủ trơng của phái chủ chiến và phái chủ hoà
tong triều đình nhà Nguyễn.
Năm 1884, triều đình Huế kí hiệp ớc công nhận quyền đô hộ của thực dân Pháp trên
toàn bộ nớc ta, nhng nhân dân không chịu khuất phục. Trong các quan lại của triều đình có
2 phái: Phái chủ hoà chủ trơng thơng thuyết với Pháp và phái chủ chiến -đại diện là Tôn
Thất Thuyết-chủ trơng cùng nhân dân tiếp tục chiến đấu chống Pháp, giành lại độc lập cho
dân tộc.
Câu 2: Tôn Thất Thuyết đã làm gì để chuẩn bị chống Pháp?
Để chuẩn bị kháng chiến lâu dài, Tôn Thất Thuyết cho lập các căn cứ ở vùng rừng núi từ
Quảng Trị đến Thanh Hoá. Ông còn cho lập các đội nghĩa binh ngày đêm luyện tập, sẵn
sàng đánh Pháp.
Câu 3: Tờng thuật lại cuộc phản công ở kinh thành Huế?
-Khi biết tin Tôn Thất Thuyết chuẩn bị chống Pháp, tớng Pháp kéo quân từ Bắc Kì vào
Huế, cho mời Tôn Thất Thuyết đến giả vờ họp để bắt ông. Ông cáo bệnh không đến. Tớng
Pháp yêu cầu bị bệnh cũng phải có mặt.
-Trớc sự uy hiếp của kẻ thù, Tôn Thất Thuyết quyết định nổ súng trớc để giành thế chủ
động. Đêm mồng 4 rạng sáng mồng 5-7-1885, trong cảnh khuya vắng lặng của kinh thành
Huế, bỗng có tiếng súng thần công nổ rầm trời, lửa cháy sáng rực. Đó là cuộc tấn công
vào đồn Mang Cá và toà Khâm sứ Pháp của các đạo quân theo lệnh của Tôn Thất Thuuyết
-Bị đánh bất ngờ, quân Pháp vô cùng bối rối. Nhng nhờ có u thế về vũ khí, chúng ra sức
cố thủ, đến gần sáng thì đánh trả lại. Quân giặc tiến vào kinh thành, mặc sức giết ngời, cớp
của và tàn phá. Trớc tình hình đó, Tôn Thất Thuyết đa vua Hàm Nghi và đoàn tuỳ ting lên
vùng rừng núi Quảng Trị để tiếp tục kháng chiến.

3
3
-Tại đây, Tôn Thất Thuyết lấy danh nghĩa vua Hàm Nghi, ra Chiếu Cần vơng kêu gọi
nhân dân cả nớc đứng lên giúp vua cứu nớc.
Câu 4:Nêu ý nghĩa của cuộc phản công ở kinh thành Huế?
Cuộc phản công ở kinh thành Huế thể hiện lòng yêu nớc của một số bộ phận quan lại
trong triều đình nhà Nguyễn, khích lệ nhân dân đấu tranh chống Pháp.
Câu 5: Chiếu Cần vơng có tác dụng gì? Kể tên một số cuộc khởi nghĩa tiêu biểu hởng
ứng chiếu Cần Vơng?
Nhờ có Chiếu Cần vơng mà từ đó một phong trào chống Pháp bùng lên mạnh mẽ trong
cả nớc, đó là phong trào Cần Vơng.
Tiêu biểu là các cuộc khởi nghĩa: Ba Đình (Thanh Hoá) do Phạm Bành- Đinh Công
Tráng lãnh đạo; Bãi Sậy (Hng Yên) do Nguyễn Thiện Thuật lãnh đạo; Hơng Khê (Hà Tĩnh)
do Phan Đình Phùng lãnh đạo.
Kết luận: Năm 1885, sau cuộc phản công ở kinh thành Huế, Tôn Thất Thuyết đa vua
Hàm Nghi lên vùng rừng núi Quảng Trị, ra Chiếu Cần vơng. Từ đó bùng nổ một phong
trào chống Pháp mạnh mẽ kéo dài đến cuối thế kỉ XIX, gọi là phong trào Cần Vơng.
BàI 4: xã hội việt nam cuối thế kỉ xix - đầu thế kỉ xx
Câu 1: Trớc khi thực dân Pháp xâm lợc, nền kinh tế Việt Nam có những ngành nào là
chủ yếu:
Trớc khi thực dân Pháp xâm lợc, nèn kinh tế Việt Nam dựa vào nông nghiệp là chủ yếu,
bên cạnh đó tiểu thủ công nghiệp cũng phát triển mọt số ngành nh dệt, gốm, đúc đồng,
Câu 2: Khi thực dân Pháp đặt ách thống trị, chúng đã thi hành những biện pháp nào
để khai thác, bóc lột vơ vét tài nguyên của nớc ta? Những việc làm đó đã dẫn đến sự
ra đời của những ngành kinh tế nào?
-Sau khi thực dân Pháp đặt ách thống trị ở Việt Nam, chúng khai thác khoáng sản của đất
nớc ta nh khai thác than ở Quảng Ninh, thiếc ở Tĩnh Túc- Cao Bằng, bạc ở Ngân Sơn- Bắc
Kạn, vàng ở Bồng Miêu-Quảng Nam.
+Chúng xây dựng các nhà máy điện, nớc, xi măng, dệt để bóc lột ngời lao động nớc ta
bằng đồng lơng rẻ mạt.

+Chúng cớp đất của nông dân để xây dựng đồn điền trồng cà phê, chè, cao su.
+Lần đầu tiên ở Việt Nam có đờng ôtô, đờng ray xe lửa.
-Các ngành nghề chủ yếu là: nông nghiệp, thủ công nghiệp, khai mỏ, sản xuất đIện, nớc,
xi măng, dệt, lập và khai thác đồn điền cao su, cà phê, chè,
Câu 3: Trớc khi thực dân Pháp vào xâm lợc, xã hội Việt Nam có những tầng lớp nào?
Sau khi đặt ách thống trị ở Việt Nam, xã hội có gì thay đổi, có thêm những tầng lớp
mới nào?
-Trớc khi thực dân Pháp vào xâm lợc, xã hội Việt Nam có hai giai cấp là địa chủ phong
kiến và nông dân.
-Sau khi thực dân Pháp đặt ách thống trị ở Việt Nam, sự xuất hiện của các ngành kinh tế
mới kéo theo sự thay đổi của xã hội. Bộ máy cai trị thuộc địa hình thành; thành thị phát
triển, buôn bán mở mang làm xuất hiện các tầng lớp mới nh: viên chức, trí thức, chủ xởng
nhỏ, đặc biệt là giai cấp công nhân.
4
4
Câu 4: Nêu những nét chính về đời sống của công nhân và nông dân Việt Nam cuối
thế kỉ XIX- đầu thế kỉ XX?
Nông dân Việt Nam bị mất ruộng đất, đói nghèo phải làm việc trong các nhà máy, xí
nghiệp, đồn điền và nhận đồng lơng rẻ mạt nên đời sống vô cùng khổ cực.
Kết luận: Từ cuối thế kỉ XIX, thực dân Pháp tăng cờng khai thác mỏ, lập nhà máy, đồn
đìên để vơ vét tàI nguyên và bóc lột nhân dân ta. Sự xuất hiện của các ngành kinh tế
mới đã tạo ra những thay đổi trong xã hội Vịêt Nam: các giai cấp, tầng lớp mới ra đời
nh công nhân, chủ xởng, nhà buôn, viên chức, trí thức,
BàI 5:phan bội châu và phong trào đông du
Câu 1: Phan Bội Châu tổ chức phong trào Đông du nhằm mục đích gì?
Đào tạo những ngời yêu nớc có kiến thức về khoa học, kĩ thuật đợc học ở nớc Nhật tiên
tiến, để sau đó đa họ về nớc để hoạt động cứu nớc.
Câu 2:Kể lại những nét chính của phong trào Đông du?
Năm 1905, Phan Bội Châu sang Nhật Bản và đợc một số ngời Nhật hứa giúp đỡ đào tạo
về kĩ thuật, quân sự cho thanh niên yêu nớc Việt Nam. Ông về nớc, vận động thanh niên

sang Nhật học. Số ngời sang Nhật học ngày càng nhiều. Để có tiền ăn học, họ đã phải làm
nhiều nghề, kể cả việc đánh giày hay rửa bát đĩa trong các quán ăn. Cuôci sống của họ hết
sức kham khổ, nhà cửa chật chội, thiếu thốn đủ thứ. Mặc dù vậy, họ vẫn vợt qua khó khăn,
hăng say học tập. Phan Bội Châu ra sức tuyên truyền, cổ động cho phong trào Đông du. Vì
vậy, tiền của nhân dân trong nớc ủng hộ ngày càng nhiều và hàng trăm thanh niên nô nức
sang Nhật học. Ai cũng muốn mau chóng học xong để về cứu nớc.
Hoạt động tiêu biểu của Phan Bội Châu là tổ chức đa thanh niên Việt Nam sang học ở
Nhật Bản (một nớc ở phía đông nên gọi là phong trào Đông du). Phong trào bắt đầu từ năm
1905 và chấm dứt vào đầu năm 1909; lúc đầu có 9 ngời, lúc cao nhất (1907) có hơn 200 ng-
ời sang Nhật học tập.
Câu 3: Nêu kết quả và ý nghĩa của phong trào Đông du?
Phong trào Đông du phát triển làm cho thực dân Pháp hết sức lo ngại, năm 1908 thực
dân Pháp cấu kết với Nhật chống phá phong trào Đông du. ít lâu chính phủ Nhật ra lệnh
trục xuất những ngời yêu nớc Việt Nam và Phan Bội Châu ra khỏi Nhật Bản. Phong trào
Đông du tan rã.
Tuy thất bại nhng phong trào Đông du đã đào tạo đợc nhiều nhân tàI cho đất nớc, đồng
thời cổ vũ, khơi dậy lòng yêu nớc của nhân dân ta.
Câu 4: Tại sao Phan Bội Châu lại chủ trơng dựa vào Nhật để đánh đuổi giặc Pháp?
Tại vì Nhật Bản trớc đây là một nớc phong kiến lạc hậu nh Việt Nam.Trớc âm mu xâm l-
ợc của các nớc t bản phơng Tây và nguy cơ mất nớc, Nhật Bản đã tiến hành cải cách, trở
nên cờng thịnh. Phan Bội Châu cho rằng: Nhật Bản cũng là một nớc Châu á đồng văn,
đồng chủng nên hi vọng vào giúp đỡ của họ.
Câu 5: Phong trào Đông du kết thúc nh thế nào?
Lo ngại trớc sự phát triển của phong trào Đông du, thực dân Pháp đẫ câu kết với Chính
phủ Nhật chống lại phong trào. Năm 1908, Chính phủ Nhật ra lệnh trục xuất những ngời
5
5
yêu nớc Việt Nam và Phan Bội Châu ra khỏi Nhật Bản. Phong trào Đông du kết thúc năm
1909.
Kết luận: Phan Bội Châu là nhà yêu nớc tiêu biểu của Việt Nam đầu thế kỉ XX. Phong

trào Đông du do ông cổ động, tổ chức nhằm đào tạo nhân tài cứu nớc.
BàI 6: quyết chí ra đI tìm đờng cứu nớc.
Câu 1: Nêu một số hiểu biét của em về quê hơng và thời niên thiếu của Nguyễn Tát
Thành?
-Nguyễn Tất Thành sinh ngày 19-5-1890 trong một gia đình nhà nho yêu nớc ở xã Kim
Liên, huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An.
-Nguyễn Tất Thành lúc nhỏ là Nguyễn Sinh Cung, sau này là Nguyễn ái Quốc- Hồ Chí
Minh.
-Cha của Ngời là Nguyễn Sinh Sắc (1863-1929) đỗ Phó bảng, bị ép ra làm quan, sau bị
cách chức chuyển sang nghề thầy thuốc. Mẹ của Ngời là bà Hoàng Thị Loan (1868-1900)
một phụ nữ có học, đảm đang chăm lo chồng con hết mực.
-Sinh ra trong một gia đình trí thức yêu nớc, lớn lên giữa lúc nớc mất, nhà tan, lại đợc
chứng kiến nhiều nỗi thống khổ của nhân dân dới ách thống trị của đế quốc phong kién.
Ngời đã sớm nuôI chí đuổi thực dân Pháp, giải phóng đồng bào. Ngời rất khâm phục tinh
thần yêu nớc của các chí sĩ Phan Đình Phùng, Phan Bội Châu, Phan Châu Trinh, nhng
không tán thành con đờng cứu nớc của họ.
Xuất phát từ lòng yêu nớc, rút kinh nghiệm từ thất bại của các sĩ phu yêu nớc đơng thời,
Ngời không đi về phơng Đông mà đi sang phơng Tây. Ngời muốn đợc đến tìm xem những
gì ẩn náu đằng sau các từ Tự do, Bình đẳng, Bác ái và để xem nớc Pháp và các nớc khác
làm nh thế nào rồi sẽ trở về giúp đồng bào.
Câu 2: Mục đích đi ra nớc ngoài của Nguyễn Tất Thành là gì? Ông đi về hớng nào?
Vì sao ông không đi theo các bậc tiền bối nh Phan Bội Châu, Phan Chu Trinh?
-Nguyễn Tất Thành quyết tâm ra nớc ngoài đểtìm con đờng cứu nớc phù hợp.
-Nguyễn Tất Thành chọn con đờng đi về phơng Tây.
-Ngời không đi theo con đờng của các sĩ phu yêu nớc trớc đó nh Phan Bội Châu, Phan
Chu Trinh vì các con đờng này đều thất bại. Ngời thực sự muốn tìm hiểu về các chữ Tự do,
Bình đẳng, Bác ái mà ngời Tây hay nói và muốn xem họ làm nh thế nào rồi trở về giúp
đồng bào ta.
Câu 3: Nguyễn Tất Thành đã lờng trớc đợc những khó khăn nào khi ở nớc ngoài?
Ngời đã định hớng giải quyết khó khăn nh thế nào?

-Ngời biết trớc khi ở nớc ngoài một mình là rất mạo hiểm, nhất là lúc ốm đau. Bên cạnh
đó Ngời cũng không có tiền.
-Ngời rủ T Lê, một ngời bạn thân cùng lứa đi cùng, phòng khi ốm đau có ngời bên cạnh
nhng T Lê không đủ can đảm đi cùng Ngời. Ngời quyết tâm làm bất cứ việc gì để sống và
đi ra nớc ngoài. Ngời nhận cả việc phụ bếp, một công việc mệt nhọc và nguy hiểm để đợc
đi ra nớc ngoài.
Câu 4: ý chí quyết tâm ra đi tìm con đờng cứu nớc của Ngời nh thế nào? Vì sao Ng-
ời có đợc quyết tâm đó?
6
6
Ngời có quyết tâm cao, ý chí kiên định con đờng ra đI tìm đờng cứu nớc. Bởi vì Ngời rất
dũng cảm sẵn sàng đơng đầu với những khó khăn thử thách và hơn tất cả Ngời có một tấm
lòng yêu nớc, yêu đồng bào sâu sắc.
Câu 5: Nguyễn Tất Thành ra đi từ đâu, trên con tàu nào, vào thời gian nào?
Ngày 5-6-1911, Nguyễn Tất Thành với cáI tên mới Văn Ba - đã ra đI tìm đờng cứu nớc
mới trên con tàu Đô đốc La-tu-sơ Tờ-rê-vin.
Kết luận: Năm 1911, với lòng yêu nớc, thơng dân, Nguyễn Tất Thành đã từ cảng Nhà
Rồng quyết chí ra đi tìm đờng cứu nớc.
BàI 7: đảng cộng sản việt nam ra đời
Câu 1: Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời trong hoàn cảnh nào?
Từ những năm 1926-1927 trở đi, phong trào cách mạng nớc ta phát triển mạnh mẽ. Từ
tháng 6 đến tháng 9 1929, ở Việt Nam lần lợt ra đời 3 tổ chức cộng sản. Các tổ chức
cộng sản đã lãnh đạo phong trào đấu tranh chống thực dân Pháp, giúp đỡ lẫn nhau trong
một số cuộc đấu tranh nhng cha tạo đợc sức mạnh chung, lại còn công kích, tranh giành ảnh
hởng với nhau. Tình hình thiếu thống nhất không thể kéo dài, cần phải sớm hợp nhất 3 tổ
chức cộng sản thành lập một đảng duy nhất.
Câu 2: Hội nghị thành lập Đảng diễn ra ở đâu, trong hoàn cảnh và thời gian nào?
Ai là ngời chủ trì hội nghị, vì sao?
+Đầu xuân năm 1930 (3-2-1930), hội nghị thành lập Đảng đợc tổ chức ở Hồng Công
Trung Quốc. Hội nghị phải làm việc bí mật dới sự chủ trì của lãnh tụ Nguyễn ái Quốc.

.+Chỉ có Nguyễn ái Quốc mới có thể thống nhất các tổ chức cộng sản ở Việt Nam bởi vì:
Nguyễn Aí Quốc là ngời có hiểu biết sâu rộng về lí luận và thực tiễn cách mạng, có uy tín
trong phong trào cách mạng quốc tế; đợc những ngời yêu nớc Việt Nam ngỡng mộ
Câu 3: Nêu kết quả của Hội nghị?
Kết quả hội nghị đã nhất trí hợp nhất các tổ chức cộng sản thành một đảng cộng sản duy
nhất, lấy tên là Đảng Cộng sản Việt Nam, hội nghị cũng đề ra đờng lối cho cách mạng Việt
Nam.
Câu 4: Nêu ý nghĩa của việc thành lập Đảng?
Đảng Cộng sản Việt Nam thành lập có ý nghĩa rất quan trọng: Từ đây, cách mạng Việt
Nam có một tổ chức tiên phong lãnh đạo, đa cuộc đấu tranh của nhân dân ta đi theo con đ-
ờng đúng đắn và dành đợc những thắng lợi vẻ vang.
Kết luận : Đầu xuân năm 1930, Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời. Từ đó cách
mạng nớc ta có Đảng lãnh đạo và đã giành đợc nhiều thắng lợi vẻ vang.
(Tháng 10-1930 Đảng Cộng sản Việt Nam đổi tên thành Đảng Cộng sản Đông Dơng)
BàI 8: xô viết nghệ tĩnh
(1930-1931)
Câu 1: Em hãy thuật lại cuộc biểu tình ngày 12-9-1930 ở Nghệ An?
Ngày 12-9-1930, hàng vạn nông dân các huyện Hng Nguyên, Nam Đàn (Nghệ An) với
cờ đỏ búa liềm dẫn đầu kéo về thị xã Vinh. Đoàn ngời này càng đông thêm, vừa đi vừa hô
7
7
to khẩu hiệu Đả đảo đế quốc!, Đả đảo Nam triều!, Nhà máy về tay thợ thuyền!,
Ruộng đất về tay dân cày! Thực dân Pháp cho quân lính đến đàn áp nhng không ngăn
đợc bớc tiến của đoàn biểu tình. Chúng cho máy bay ném bom vào đoàn ngời, làm hơn 200
ngời bị chết và hàng trăm ngời bị thơng.
Tức nớc vỡ bờ, làn sóng đấu tranh càng lên mạnh. Suốt tháng 9 và tháng 10-1930, nông
dân tiếp tục nổi dậy đánh phá các huyện lị, đồn điền, nhà ga, công sở, Những kẻ đứng đầu
thôn, xã sợ hãi bỏ trốn hoặc đầu hàng.
Câu 2: Trong những năm 1930-1931, ở nhiều vùng nông thôn Nghệ Tĩnh diễn ra
điều gì mới?

Lần đầu tiên, nhân dân có chính quyền của mình. Suốt thời kì có chính quyền, ở các
thôn xã không hề xảy ra trộm cắp. Những phong tục lạc hậu nh mê tín dị đoan bị bãI bỏ, tệ
cờ bạc, cũng bị đả phá. Đặc biệt là chính quyền cách mạng đã tịch thu ruộng đất của địa
chủ chia cho nông dân, xoá bỏ các thứ thuế vô lí. Nhân dân ở các xã vui mừng, phấn khởi.
Nghe tiếng trống báo tin, bà con nô nức ra đình làng nghe nói chuyện, nghe giải thích chính
sách hoặc bàn bạc công việc chung. Ai cũng thấy mình thoát đợc khỏi ách nô lệ, trở thành
ngời chủ thôn xóm.
Câu 3: Nêu ý nghĩa của phong trào Xô viết Nghệ Tĩnh?
+ Phong trào Xô Viết Nghệ-Tĩnh cho thấy tinh thần dũng cảm của nhân dân ta, sự thành
công bớc đầu cho thấy nhân dân ta hoàn toàn có thể làm cách mạng thành công.
+Phong trào Xô Viết Nghệ Tĩnh đã khích lệ, cổ vũ tinh thần yêu nớc của nhân dân ta.
Kết luận : Trong những năm 1930-1931, nhân dân Nghệ Tĩnh đã đấu tranh quyết liệt,
giành đợc quyền làm chủ, xây dựng cuộc sống văn minh, tiến bộ ở nhiều vùng nông
thôn rộng lớn. Ngày 12-9 là ngày kỉ niệm Xô viết Nghệ Tĩnh.
BàI 9: cách mạng mùa thu
Câu 1:Nêu diễn biến tiêu biểu của cuộc biểu tình ngày 19-8-1945 ở Hà Nội, thời gian
nổ ra khởi nghĩa ở Huế và Sài Gòn.
+Ngày 18-8-1945, cả Hà Nội xuất hiện cờ đỏ sao vàng tràn ngập khí thế cách mạng.
+Ngày 19-8-1945, hàng chục vạn nhân dân nội, ngoại thành và các tỉnh lân cẫnuống đ-
ờng biểu dơng lực lợng. Họ mang trong tay những vũ khí thô sơ nh: giáo, mác, mã tấu,
tiến về quảng trờng Nhà hát lớn thành phố. Đến tra, đại diện Uỷ ban khởi nghĩa đọc lời kêu
gọi khởi nghĩa giành chính quyền. Ngay sau đó,cuộc mít tinh đã trở thành cuộc biểu tình vũ
trang cớp chính quyền. Quần chúng cách mạng, có sự hỗ tợ của các đội tự vệ chiến đấu,
xông vào chiếm các cơ quan đầu não của kẻ thù nh: Phủ Khâm sai, Sở Mật thám, Sở Cảnh
sát, Trại Bảo an binh,
Khi đoàn biểu tình kéo đến Phủ Khâm sai, lính Bảo an ở đây đã đợc lệnh sẵn sàng nổ
súng. Quần chúng nhất tề hô vang khẩu hiệu, đập cửa, đồng thời thuyết phục lính Bảo an
đừng bắn, nhiều ngời vợt hàng rào sắt nhảy vào Phủ.
Trớc sức mạnh của đông đảo quần chúng, lính Bảo an đã hạ vũ khí đầu hàng cách
mạng. Cờ đỏ sao vàng đã bay phấp phới trên nóc Phủ Khâm sai.

Chiều ngày Hà Nội, đến lợt Huế (23-8), rồi Sài Gòn (25-8) và đến ngày 28-8-1945, cuộc
Tổng khởi nghĩa giành chính quyền thành công trong cả nớc.
8
8
Câu 2: Nêu ý nghĩa của cuộc khởi ngiã giành chính quyền ở Hà Nội?
-Cuộc khởi nghĩa giành chính quyền ở HN đã thúc đẩy các địa phơng khác đứng lên
giành chính quyền và thúc đẩy tinh thần yêu nớc của nhân dân cả nớc.
Câu 3: Nêu nguyên nhân và ý nghĩa của Cách mạng tháng Tám năm 1945?
-Nhân dân ta giành đợc thắng lợi trong Cách mạng tháng Tám là vì nhân dân ta có một
lòng yêu nớc sâu sắc đồng thời lại có Đảng lãnh đạo, Đảng đã chuẩn bị sẵn sàng cho cách
mạng và chớp đợc thời cơ ngàn năm có một.
-Thắng lợi của Cách mạng tháng Tám cho thấy lòng yêu nớc và tinh thần cách mạng của
nhân dân ta. Chúng ta giành đợc độc lập dân tộc, dân ta thoát khỏi kiếp nô lệ, ách thống trị
của thực dân phong kiến.
Câu 4: Vì sao ngày 19-8 đợc lấy làm ngày kỉ niệm Cách mạng tháng Tám năm 1945
của nớc ta?
Vì đây là ngày nhân dân Hà Nội tiến hành khởi nghĩa và giành thắng lợi, đI đầu và cổ vũ
cho nhân dân cả nớc tiến lên tổng khởi nghĩa giành chính quyền trong cả nớc.
Kết luận : Mùa thu năm 1945, nhân dân cả nớc vùng lênphá tan xiềng xích nô lệ. Ngày
19 8 là ngày kỉ niệm Cách mạng tháng Tám của nớc ta.
BàI 10: bác hồ đọc tuyên ngôn độc lập
Câu 1: Em hãy tả quang cảnh ngày 2-9-1945?
-Hà Nội tng bừng cờ hoa (thủ đô hoa vàng nắng Ba Đình).
-Đồng bào Hà Nội không kể già, trẻ, gái, trai, mọi ngời đều xuống đờng hớng về Ba Đình
chờ buổi lễ (Muôn triệu tim chờ, chim cũng nín).
-Đội danh dự đứng nghiêm trang quanh lễ đài mới dựng.
Câu 2: Em hãy nêu diễn biến của buổi lễ tuyên bố độc lập?
-Buổi lễ bắt đầu vào đúng 14 giờ.
-Các sự việc diễn ra trong buổi lễ:
+Bá Hồ và các vị trong Chính phủ lâm thời bớc lên lễ đài chào nhân dân.

+ Bác Hồ đọc bản Tuyên ngôn độc lập.
+Các thành viên trong Chính phủ lâm thời ra mắt và tuyên thệ trớc đồng bào quốc dân.
+Buổi lễ kết thúc nhng giọng nói Bác Hồ và những lời khẳng định trong bản Tuyên ngôn
Độc lập vẫn còn vọng mãi trong mỗi ngời dân Việt Nam.
Câu 3: Nêu một số nội dung chính của bản Tuyên ngôn Độc lập?
Bản Tuyên ngôn Độc lập mà Bác Hồ đọc ngày 2-9-1945 đã khẳng định quyền độc lập,tự
do thiêng liêng của dân tộc Việt Nam, đồng thời cũng khẳng định dân tộc Việt Nam sẽ
quyết tâm giữ vững quyền tự do, độc lập ấy.
Câu 4: Nêu ý nghĩa của sự kiện ngày 2-9-1945?
Sự kiện Bác Hồ đọc bản Tuyên ngôn Độc lập ngày 2-9-1945 đã khẳng định quyền độc lập
của dân tộc ta với toàn thế giới, cho thế giới thấy rằng ở Việt Nam đã có một chế độ mới ra
đời thay thế chế độ thực dân phong kiến, đánh dấu kỉ nguyen độc lập của dân tộc ta.
Sự kiện này cũng cho thấy truyền thống bất khuất kiên cờng của ngời Việt Nam trong đấu
tranh giành độc lập dân tộc.
9
9
Kết luận: Ngày 2-9-1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc bản Tuyên ngôn độc lập, khai
sinh ra nớc Việt Nam Dân chủ Cộng hoà.
BàI 11: ôn tập: hơn tám mơI năm chống thực dân pháp
xâm lợc và đô hộ (1858-1945)
Thống kê các sự kiện tiêu biểu từ năm 1858 đến năm 1945?
-1/9/1858: Pháp nổ súng mở đầu quá trình xâm lợc nớc ta.
-1859-1864: Phong trào chống Pháp của Trơng Định. Phong trào đang dâng cao thì triều
đình ra lệnh cho Trơng Định giải tán nghĩa quân nhng Trơng Định kiên quyết cùng nhân
dân chống quân xâm lợc.
-5/7/1885: Cuộc phản công ở kinh thành Huế: Để giành thế chủ động, Tôn Thất Thuyết
đã quyết định nổ súng trớc nhng do địch còn mạnh nên kinh thành nhanh chóng thất thủ.
Sau cuộc phản công, Tôn Thất Thuyết đa vua Hàm Nghi lên vùng núi Quảng Trị, ra chiếu
Cần Vơng, từ đó bùng nổ phong trào vũ trang chống Pháp mạnh mẽ gọi là phong trào Cần
Vơng.

-1905-1908: Phong trào Đông du do Phan Bội Châu cổ động và tổ chức đã đa nhiều thanh
niên Việt Nam ra nớc ngoài để học tập để đào tạo nhân tài ra cứu nớc. Phong trào cho thấy
tinh thần yêu nớc của thanh niên Việt Nam.
-5/6/1911: Với lòng yêu nớc, thơng dân, Nguyễn Tất Thành đã từ cảng Nhà Rồng quyết
chí ra đI tìm đờng cứu nớc, khác với con đờng của các chí sĩ yêu nớc đầu thế kỉ XX.
-3/2/1930: Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời. Từ đây, cách mạng Việt Nam có Đảng lãnh
đạo sẽ tiến lên giành nhiều thắng lợi vẻ vang.
-1930-1931: Phong trào Xô Viết Nghệ Tĩnh. Nhân dân Nghệ Tĩnh đã đấu tranh
quyết liệt, giành quyền làm chủ, xây dựng cuộc sống mới văn minh, tiến bộ ở nhiều vùng
nông thôn rộng lớn. Ngày 12-9 là ngày kỉ niệm Xô Viết Nghệ Tĩnh. Phong trào cho thấy
nhân dân ta sẽ làm cách mạng thành công.
-8/1945: Cách mạng tháng Tám. Mùa thu năm 1945, nhân dân cả nớc vùng lên phá tan
xiềng xích nô lệ. Ngày 19-8 là ngày kỉ niệm Cách mạng tháng Tám thành công của nớc ta.
-2-9-1945: Bác Hồ đọc bản Tuyên ngôn Độc lập tại quảng trờng Ba Đình. Tuyên bố với
toàn thể quốc dân đồng bào và thế giới biết: Nớc Việt Nam đã thực sự độc lập, tự do; nhân
dân Việt Nam quyết đem tất cả để bảo vệ quyền độc lập, tự do
b.bảo vệ chính quyền non trẻ, trờng kì kháng chiến chống
thực dân pháp(1945-1954)
bàI 12: vợt qua tình thế hiểm nghèo
Câu 1: Vì sao nói: ngay sau Cách mạng tháng Tám, nớc ta ở trong tình thế ngàn cân
treo sợi tóc?
Nói nớc ta đang ở trong tình thế ngàn cân treo sợi tóc-tức tình thế vô cùng bấp bênh,
nguy hiểm vì:
10
10
-Cách mạng vừa thành công nhng đất nớc gặp muôn vàn khó khăn tởng nh không vợt qua
nổi.
-Nạn đói năm 1945 làm hơn 2 triệu ngời chết, nông nghiệp đình đốn, hơn 90% ngời mù
chữ, ngoại xâm và nội phản đe doạ nền độc lập.
Câu 2: Nếu không đẩy lùi đợc nạn đói và nạn dốt thì đIều gì có thể xảy ra đối với đất

nớc ta?
Nếu không đẩy lùi đợc nạn đói và nạn dốt thì ngày sẽ có càng nhiều đồng bào ta chết
đói; nhân dân không đủ hiểu biết để tham gia cách mạng, xây dựng đất nớc Nguy hiểm
hơn, nếu không đẩy lùi đợc nạn đói và nạn dốt thì không đủ sức chống lại giặc ngoại xâm,
nớc ta có thể trở lại cảnh mất nớc.
Câu 3: Vì sao Bác Hồ gọi nạn đói và nạn dốt là giặc?
Vì chúng cũng nguy hiểm nh giặc ngoại xâm vậy,chúng có thể làm dân tộc ta suy yếu,
mất nớc
Câu 4: Trong hoàn cảnh ngàn cân treo sợi tóc đó,Đảng và Chính phủ ta đã làm gì
để lãnh đạo nhân dân đẩy lùi giặc đói và giặc dốt?
+Đẩy lùi giặc đói:
-Lập hũ gạo cứu đói, ngày đồng tâm để dành gạo cho dân nghèo.
-Chia ruộng đất cho nông dân, đẩy mạnh phong trào tăng gia sản xuất nông nghiệp.
-Lập Quỹ độc lập, Quỹ đảm phụ quốc phòng, Tuần lễ vàng để quyên góp tiền cho
Nhà nớc.
+Chống giặc dốt:
-Mở lớp bình dân học vủơ khắp nơi để xoá nạn mù chữ.
-Xây thêm trờng học, trẻ em nghèo đợc cắp sách đến trờng.
+Chống giặc ngoại xâm:
-Ngoại giao khôn khéo để đẩy quân Tởng về nớc.
-Hoà hoãn, nhợng bộ với Pháp để có thời gian chuẩn bị kháng chiến lâu dài.
Câu 5: ý nghĩa của việc đẩy lùi giặc đói, giặc dốt, giặc ngoại xâm?
-Trong thời gian ngắn, nhân dân ta đã làm đợc ngững việc phi thờng là nhờ tinh thần
đoàn kết trên dới một lòng và cho thấy sức mạnh to lớn của nhân dân ta.
-Nhân dân ta một lòng tin tởng vào Chính phủ, vào Bác Hồ để làm cách mạng.
Câu 6: Đảng và Bác Hồ đã phát huy đợc điều gì trong nhân dân để vợt qua tình thế
hiểm nghèo?
-Đảng và Bác Hồ đã phát huy đợc sức mạnh của toàn dân.
-Đảng, Chính phủ và Bác Hồ đã phát huy đợc truyền thống yêu nớc, bất khuất của nhân
dân.

-Đảng và Bác đã dựa vào dân.
Két luận: Trong tình thế ngàn cân treo sợi tóc, chính quyền cách mạng non trẻ đã
vợt qua hiểm nghèo, tong bớc đẩy lùi giặc đói, giặc dốt, giặc ngoại xâm.
bàI 13: thà hi sinh tất cả,
chứ nhất định không chịu mất nớc
11
11
Câu 1: Sau ngày Cách mạng tháng Tám thành công, thực dân Pháp đã có hành
động gì?
Ngay sau khi Cách mạng tháng Tám thành công, thực dân Pháp đã quay lại nớc ta:
-Đánh chiếm Sài Gòn, mở rộng xâm lợc Nam Bộ.
-Đánh chiếm Hà Nội, Hải Phòng.
-Ngày 18-12-1946 chúng gửi tối hậu th đe doạ, đòi Chính phủ ta giải tán lực lợng tự vệ,
giao quyền kiểm soát Hà Nội cho chúng. Nừu ta không chấp nhận thì chúng sẽ nổ súng
tấn công Hà Nội. Bắt đầu từ ngày 20-12-1946, quân đội Pháp sẽ đảm nhiệm việc trị an ở
thành phố Hà Nội.
Câu 2: Những việc làm của chúng thể hiện dã tâm gì?
Những việc làm trên cho thấy thực dân Pháp quyết tâm xâm lợc nớc ta một lần nữa.
Câu 3: Trớc tình hình đó, Đảng, Chính phủ và nhân dân ta đã làm gì?
Trớc hoàn cảnh đó nhân dân ta không còn con đờng nào khác là phảicamf súng đứng lên
chiến đấu để bảo vệ nền độc lập dân tộc.
Câu 4: Trung ơng Đảng và Chính ohủ quyết định phát động phong trào toàn quốc
kháng chiến khi nào? Ngày 20-12-1946 có sự kiện gì xảy ra?
-Đêm 18, rạng sáng 19-12-1946 Đảng và Chính phủđã họp và phát động toàn quốc
kháng chiến chống thực dân Pháp.
-Ngày 20-12-1946 Đài Tiếng nói Việt Nam đã phát đi lời kêu gọi toàn quốc kháng
chiến của Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Câu 5: Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến của Hồ Chủ tịch thể hiện điều gì? Câu
nào trong lời kêu gọi thể hiện điều đó rõ nhất?
-Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiếncủa Chủ tịch Hồ Chí Minh cho thấy tinh thần quyết

tâm chiến đấu hi sinh vì độc lập, tự do của nhân dân ta.
-Câu thể hiện điều đó rõ nhất là: Chúng ta thà hi sinh tất cả, chứ nhất định không không
chịu mất nớc, nhất định không chịu làm nô lệ.
Kết luận:Cách mạng tháng Tám thành công, nớc ta giành đợc độc lập nhng thực dân
Pháp quyết tâm cớp nớc ta một lần nữa. Cả dân tộc Việt Nam đứng lên kháng chiến
với tinh thần thà hi sinh tất cả chứ nhất định không chịu mất nớc, nhất định không
chịu làm nô lệ
BàI 14: thu đông 1947,
việt bắc mồ chôn giặc pháp
Câu 1: Sau khi đánh chiếm đợc Hà Nội và các thành phố lớn, thực dân Pháp có âm
mu gì? Vì sao chúng quyết tâm thực hiện bằng đợc âm mu đó?
-Sau khi đánh chiếm đợc các thành phố lớn, thực dân Pháp âm mu mở cuộc tấn công với
quy mô lớn lên căn cứ Việt Bắc.
-Chúng quyết tâm tiêu diệt Việt Bắc vì đây là nơi tập trung cơ quan đầu não kháng chiến
và bộ đội chủ lực của ta. Nếu đánh thắng chúng có thể sớm kết thúc chiến tranh xâm lợc
và đa nớc ta về chế độ thuộc địa.
Câu 2: Trớc âm mu của thực dân Pháp, Đảng và Chính phủ ta đẫ có chủ trơng gì?
12
12