Luận văn Thạc sĩ Y tế công cộng Thực trạng sử dụng rượu bia ở nhân viên y tế tại trung tâm y tế thành phố Thuận An, Bình Dương và một số yếu tố liên quan năm 2020

B ăGIÁOăD CăVÀă ÀOăT O
TR
NGă IăH CăTH NGăLONG

LÝ HOÀNG

TH CăTR NGăS ăD NGăR

UăBIAă

ăNHÂNăVIÊNăYăT ăT IăTRUNGăTÂMăYăT ă
THÀNHăPH
VÀ M TăS

THU NăAN,ăBỊNHăD

NGă

Y UăT ăLIÊNăQUANăN Mă2020

LU NăV NăTH CăS ăYăT ăCỌNGăC NG

HÀăN Iăậ 2020


B ăGIỄOăD CăVẨă ẨOăT O
TR

NGă

IăH CăTH NGăLONG

KHOA:ăKHOAăH CăS CăKH E
B ăMỌN:ăYăT ăCỌNGăC NG

LÝ HOÀNG

TH CăTR NGăS ăD NGăR

UăBIAă

ăNHÂNăVIÊNăYăT ăT IăTRUNGăTÂMăYăT ă
THÀNHăPH
VÀ M TăS

THU NăAN,ăBỊNHăD

NGă

Y UăT ăLIÊNăQUANăN Mă2020
Chuyênăngành:ăYăT ăCỌNGăC NG
Mưăs :ă8ă72ă07ă01

LU NăV NăTH CăS ăYăT ăCỌNGăC NG
H

NGăD NăKHOAăH C: TS.BS NGUY NăMINHăQUÂN

HÀăN Iăậ 2020

Thang Long University Library

L IăCAMă OANă
Tơiăxinăcamăđoan,ăđâyălàăcơngătrìnhănghiênăc u c a riêng tơi. Các tài li u
trích d n theo các ngu năđưăcơngăb . Các s li u, k t qu nêu trong lu n án là
trung th căvàătôiăch aăt ng công b trong b t k cơng trình nghiên c u nào.
N u có gì sai sót, tơi xin ch u hồn tồn trách nhi m.

H tên h c viên

LÝ HOÀNG


L I C Mă N
Trong su t quá trình h c t p và hồn thành lu năv nănày,ătơiăđưănh năđ
s h

că

ng d n,ă giúpă đ quý báu các th yă cô,ă đ ng nghi p và các anh ch h c

viên. V i lịng kính tr ng và bi tă năsâuăs cătôiăxinăđ

c bày t l i c mă năchână

thành t i:
Ban Giám hi u, Phòngăđàoăt oăSauăđ i h cătr

ngă

i h căTh ngăLongăđưă

ch b oăc ngănh ăt o m iăđi u ki n thu n l iăgiúpăđ tơi trong q trình h c t p
và hoàn thi n và b o v lu năv nănày.ă
BanăGiámăđ c TTYT TP Thu n An ậ n iătôiăcôngătácăvàăthuăth p s li uăđưă
t o m iăđi u ki n giúp tơi hồn thành khóa h căc ngănh ălu năv n.ă
H

ng d n khoa h c TS.BS Nguy năMinhăQuânăđưăh

ng d n và ch b o

tôi r t nhi uăđ tơi có th hồn thành lu năv nănày.ăă
Xin chân thành c mă năcácăth y, các cô trong h iăđ ng ch m lu năv năđưă
cho tôi nh ng ý ki năđ ng góp quý báu giúp lu năv năc a tơi thêm hồn thi n.
Xin chân thành c mă năt i t t c cácăđ ng nghi păđangăcôngătácăt i Trung
Tâm Y T TP Thu n Anậđưăđ ng ý tham gia vào nghiên c u này c a tôi.
Xin g i l i c mă nă t i b n bè trong l p CHă YTCC,ă giaă đình,ă đ ng
nghi p!
Xin chân thành c mă n!ă
H c viên

Lý Hoàng

Thang Long University Library


DANH M C CÁC KÝ HI U, CÁC CH

VI T T T

Alcohol Use Disorders Indentification Test (Phép ki m

AUDIT

đánhăgiáăr i lo n s d ngăr

BMI

Ch ăs ăkh iăc ăth ă(BodyăMassăIndex)

VR
IARC

năv ăr
T

u bia)

u

ch c Nghiên c uă Ungă th ă Qu c t

(International

Agency for Research on Cancer
LDRB

L măd ngăr

uăbia

NC

Nghiênăc u

OR

T ăs ăs ăchênhă(Oddsăratio)

PR

T ăs ăt ăl ăhi năm că(Prevalanceăratio)

SDRB

S ăd ngăr

THCN

Trungăh căchuyênănghi p

WHO

T ăch căYăt ăth ăgi iă(WorldăHealthăOrganization)

uăbiaă


M CL C

T V Nă
CH

........................................................................................................ 1

NGă1. ........................................................................................................... 3

T NG QUAN NGHIÊN C U ............................................................................. 3
1.1. M tăs ăkháiăni m......................................................................................... 3
1.1.1.
1.1.2.
1.1.3.

Khái ni măr

u bia ......................................................................... 3

năv c n tiêu chu n ..................................................................... 4
L m d ng r

u bia .......................................................................... 4

1.2. M căđ ănguyăc ătrongăs ăd ngăr
1.3. Tácăh iăc aăvi căs ăd ngăr

uăbia theo AUDIT [40], ...................... 5

uăbia .............................................................. 7

1.3.1.

Tác h iăđ n s c kh e ....................................................................... 7

1.3.2.

Tai n n,ăth

1.3.3.

V năđ xã h i ................................................................................ 12

1.3.4.

Gánh n ng kinh t ......................................................................... 13

1.3.5.

Nghiên c u v s d ngăr

ngătích ...................................................................... 10

1.4. Tìnhăhìnhăs ăd ngăr

u bia

nhân viên y t trên th gi i.... 14

uăbiaăvàăcácănghiênăc uăv ăr

1.4.1.

Tình hình s d ngăr

1.4.2.

Nghiên c u s d ngăr

uăbiaăt iăVi tăNam 15

u bia t i Vi t Nam ..................................... 15
u bia

nhân viên y t t i Vi t Nam ....... 19

1.5. M tăs ăy uăt ăliênăquanăs ăd ng,ăl măd ngăr

uăbia ............................... 20

1.6. M tăs ăgi iăphápăgi măs ăd ng,ăl măd ngăr

uăbiaătrênăth ăgi iăvàăVi tă

Nam 23
1.6.1.

M t s gi i pháp gi m s d ng, l m d ngăr

u bia trên th gi i . 23

1.7. Gi iăthi uăkháiăquátăđ aăđi mănghiênăc u ................................................. 24

1.8. KhungălỦăthuy tănghiênăc u ...................................................................... 25
CH

NGă2. ......................................................................................................... 25

IăT

NGăVÀăPH

2.1

iăt

NGăPHÁPăNGHIÊNăC U ...................................... 26

ng,ăđ aăđi m, th i gian nghiên c u ............................................... 26

2.1.1.

it

2.1.2.

aăđi m nghiên c u ..................................................................... 26

2.1.3.

Th i gian nghiên c u .................................................................... 26

ng nghiên c u.................................................................... 26

Thang Long University Library


2.2 Ph

ngăphápănghiênăc u........................................................................... 26

2.2.1.

Thi t k nghiên c u ....................................................................... 26

2.2.2.

C m u nghiên c u ....................................................................... 26

2.2.3.

K thu t ch n m u ........................................................................ 27

2.3 Bi năs ,ăch ăs ănghiênăc uăvàătiêuăchu năđánhăgiá ................................... 27
2.3.1.

Bi n s , ch s nghiên c u, các bi n s và ch s nghiên c u. ..... 27

2.3.2.

Các ch s vàătiêuăchíăđánhăgiá...................................................... 35

2.4 Ph

ngăphápăthuăth păthông tin ................................................................ 35

2.4.1 Công c thu th p thông tin .................................................................. 35
2.4.2. K thu t thu th p thông tin................................................................. 35
2.5 Phân tích và x lý s li u .......................................................................... 36
2.6 Sai s và bi n pháp kh ng ch sai s ........................................................ 36
2.6.1 Sai s ................................................................................................... 37
2.6.2 Bi n pháp h n ch sai s ..................................................................... 37
2.7

oăđ c trong nghiên c u ......................................................................... 38

2.8 H n ch c a nghiên c u ............................................................................ 38
CH

NGă3. ......................................................................................................... 39

K T QU NGHIÊN C U ................................................................................. 39
3.1. Thông tin chung c aăđ iăt
3.2. Th cătr ngăs ăd ngăr

ngănghiênăc u .............................................. 39

uăbia ..................................................................... 40

3.3. M iăliênăquan gi aăs ăd ngăr
t

uăbiaăch aăh pălíăvàăcácăđ cătínhăc aăđ iă

ngănghiênăc u ............................................................................................. 45
3.3.1. M i liên quan gi a s d ngăr

u bia v iăđ c tính m u ..................... 45

c thân................................................................................................................ 46
3.3.2. M i liên quan gi a s d ngăr

uăbiaăch aăh p lí v i m t s hành vi

và tình tr ng s c kh e. ................................................................................. 48
3.4. Phânătíchăđaăbi năcácăy uăt ăliênăquanăđ năs ăd ngăr
CH

uăbiaăch aăh pălí 49

NGă4. ......................................................................................................... 51

BÀN LU N .......................................................................................................... 51


4.1. Th că tr ngă s ă d ngă r

uă biaă

nhơnă viênă yă t ă t iă trungă tơmă yă t ă

thƠnhăph ăThu năAn ..................................................................................... 52
4.1.1. Tu i l n đ u s d ng r

4.1.2. T n su t u ng r

u bia ........................................................... 52

u bia trong 12 tháng qua ...................................... 53

4.2.ăM tăs ăy uăt ăliênăquanăđ năSDRBăch aăh pălýăc aănhơnăviênăyăt ăt iă
trungătơmăyăt ăthƠnhăph ăThu năAn. ........................................................... 58
K T LU N .......................................................................................................... 63
KHUY N NGH .................................................................................................. 64
PH L C 1 .......................................................................................................... 70
PH L C 2 .......................................................................................................... 72

Thang Long University Library


DANH M C CÁC B NG
B ng

N iădung

Trang

B ng 2.1 Các bi n s và ch s nghiên c u......................................................... 27
B ngă3.1ă

c tính dân s xã h i c a nhân viên y t (n=390) ............................. 39

B ngă3.2.ă

c tính dân s xã h i c a nhân viên y t (n=390) ............................ 40

B ng 3.3 Tu i s d ngăr

u bia l năđ u c a nhân viên y t (n=390)................. 40

B ng 3.4. T n su t và m căđ s d ngăr

u bia (n=390) .................................. 41

Tính chung trong t t c nhân viên y t tham gia nghiên c u,ăng
Nh ngăng

i có u ngăr

u/biaătrongă12ăthángăquaăth

1 l n u ngă(14,1%).ăCóă65,4%ăđ iăt
l n u ng, trong khi t l ng
L yăng

i u ngăr

u/bia41

ng u ng 5-6ă VRătrongă

ng cho bi t ch u ng 1-2ă VRătrongăm t

i u ng t 10ă VRătr lên /l n là 1,3%. ............... 41

ng u ng quá chén là khi s

VR/l n u ng b ng ho c l năh nă6,ău ng

quáăchénătrongă1ăn măv a qua. C th h n,ă15,9%ătr l i có u ng quá chén h ng
tháng và 0,8% có u ng quá chén h ng ngày ho c g nănh ăh ng ngày. .............. 42
B ngă3.5.ă ưăt ng s d ngăr

uăbiaătr

căđâyă nhân viên y t (n=390) .......... 42

B ng 3.6. Hành vi s d ngăr

u bia c a nhân viên y t (n=262) ....................... 42

B ng 3.7. Tình tr ng hút thu c lá, th l c và m c b nh m n tính c a nhân viên y
t (n=390) ............................................................................................................ 43
B ngă3.8:ă

căđi m s d ngăr

u bia (n=390) .................................................. 44

B ng 3.9 M i liên quan gi aăSDRBăch aăh pălíăvàăđ c tính c a nhân viên y t
(n=390) ................................................................................................................ 45
B ng 3.10 M i liên quan gi aăSDRBăch aăh pălíăvàăđ c tính c a nhân viên y t
(n=390) ................................................................................................................ 46
B ng 3.11 M i liên quan gi a s d ngă r

uă biaă vàă đ c tính c aă đ iă t

ng

nghiên c u (n=390) ............................................................................................. 47
B ng 3.12 M i liên quan gi a s d ngăr

uăbiaă ch aăh p lí và tình tr ng s c

kh e c a nhân viên y t (n=390) ......................................................................... 48
B ng 3.13. Các y u t liên quan v i s d ngăr
cho các bi n s gây nhi uăvàăt

uăbiaăch aăh pălíăđưăhi u ch nh

ngătácă(phânătíchăđaăbi n) (n=390) ................. 49


B ng 3.14. Các y u t liên quan v i s d ngăr
cho các bi n s gây nhi uăvàăt

u bia ch aăh pălíăđưăhi u ch nh

ngătácă(phânătíchăđaăbi n) (n=390) ................. 50

Thang Long University Library


1

TăV Nă
S d ngăr

u bia là m tăthóiăquenămangăv năhốătruy n th ng t i nhi u

qu căgiaătrongăđóăcóăVi t Nam. S d ngăr
đemă l iă choă conă ng
m ch...ăSongăr
v yăng

i c mă giácă h ngă ph n,ă khoană khoái,ă l uă thơngă huy t
ng, gây nghi n vì

u bia l i là ch t c ch th n kinh trungă

i s d ng r t d b l thu c v i m căđ dung n p ngày càng nhi u

d năđ n tình tr ng l m d ngăr

u bia. Kho ng hai t ng

th đ u ng có c n và g n 76,3 tri uăng
r

u bia v i m căđ h p lý có th

u bia.ăTheoă

i trên th gi i tiêu

i có kh n ngăm c r i lo n s d ng

c tình c a T ch c Y t Th gi i (WHO)

Nam Á có 1/4 đ n 1/3 nam gi i u ngă r
t ngă ph n .

nă

, s ng

u [49], [44] xuă h

i s d ngăr

tri u, v i 17,4% trong s h (10,6 tri u)ălàăng
nh p vi n là do các v năđ liênăquanăđ năr

cácăn

uă

că ơngă

ng ngày càng

cătínhăn mă2005ălàă62,5ă

i dùng ph thu c và 20-30%

u [45], [41]. L m d ngăr

u bia

gây ra nhi u h u qu nghiêm tr ng cho s c kho c ngăđ ng và tr t t an tồn
xã h i [19], [29].ăR
tình tr ngăth

uăbiaălàăngunănhânăgâyăraăh nă230ălo i b nh t t và

ngătíchălàănguyăc ăgâyăraănh ng v năđ s c kh eănh ăr i lo n

tâm-th n kinh, hành vi, bao g m r i lo n s d ngăr
không lây nhi m,ăth
th

u bia (AUD), các b nh

ngătíchădoăb o l c và tai n n giao thông. M t s b nh/

ngă tíchă chínhă doă s d ngă r

lo nă tiêuă hóa,ă ungă th ,ă th

u bia: B nh tim m ch, b nh tiêu hóa/ r i

ngă tích,ă r i lo n s d ngă r

u bia (AUD) [37],

[42], [48], [63], [45].
Vi t Nam hi năđ
r

u bia cao

căđánhăgiáălàăqu căgiaăđ

că

c tính có m c tiêu th

ơngăNamăỄ,ăx p th hai ch sau Thái Lan.

Vi t Nam, quá

trìnhăđ i m i và phát tri n n n kinh t trong nh ngăn măquaăđưăgiúpăchoăđ i
s ngănhânădânăngàyăcàngăđ

c nâng cao.ăXuăh

ng s d ngăr

u bia và các

lo iăđ u ng có c n khác trong sinh ho t hàng ngày, trong nh ng d p l h i,
trong quan h công vi c...ă đangă ngàyă càngă giaă t ng. N uă nh ă n mă 2010ă cóă

2

70% nam và 6% n gi i trên 15 tu i có u ngăr

u bia trong 30 ngày qua thì

sauă5ăn m,ăđ năn mă2015ăt l nàyăđưăt ngălênăt

ngă ng là 80,3%

n gi iăvàăcóăxuăh

và 11,6%

ng tr hóa tu i s d ngăr

nam gi i

u bia. Vi t Nam

đangăph iăđ i m t v i s giaăt ngăngàyăcàngătr m tr ng c a các b nh khơng
lây nhi m.ăWHOă

cătínhăn mă2016 c n

c ghi nh nă549.000ătr

ng h p t

vong do m iănguyênănhân,ătrongăđóăt vong do b nh không lây nhi m chi m

t i 77%. T vong do b nh tim m chăđ ngăhàngăđ u v i 31%, ti p theo là ung
th ă19%,ăb nh ph i t c ngh n m nătínhă6%ăvàăđáiătháoăđ

ng 4% [32].ăR

u

bia là m t trong b n y u t nguyăc ăch y u c a b nh không lây nhi m nói
trên.ăR

uăbiaălàă1ătrongă3ăngunănhânăchínhălàmăgiaăt ngăt l tai n n giao

thơng

nam gi i t 15-49 tu i t i Vi t Nam. T ng s v tai n n giao thông

liên quan t iăr

u bia chi m 32,4%

nam gi i và 19,6%

n gi i [66], [67].

Trung tâm y t thành ph Thu n An g m 4 phòng ch căn ng,ă4ăkhoaă
phòng thu c kh i d phòng và 14 khoa lâm sàng c n lâm sàng và 10 phòng
khám/tr m y t tr c thu c v i t ng s 402 nhân viên y t . Tìm hi u t ng quan
ch aătìmăth y nghiên c u v t l s d ngăr

uăbiaătrênăđ iăt

ng nhân viên y

t t i Vi t Nam,ătheoăđánhăgiáăch quan nhân viên y t làăđ iăt
th c v tác h i c a l m d ngăr

u bia lên s c kh e nên t l l m d ngăr

bia s th p? Tuy nhiên m t s nghiên c uătrênăđ iăt
tr

ng

i h căYăD

ng có ki n

c cho th y t l s d ngăr

u

ng sinh viên thu c các

u bia

sinh viên khá cao t

57%ăđ b 75%.ăDoăđóăchúngătơiăquy tăđ nh th c hi n nghiên c u đ tài “Th c
tr ng s d ngăr
An,ăBìnhăD

u bia

nhân viên y t t i trung tâm y t thành ph Thu n

ngăvàăm t s y u t liênăquanăn mă2020”ăv i 2 m c tiêu:

1. Mô t th c tr ng s d ngăr
thành ph Thu năAn,ăBìnhăD

u bia

nhân viên y t t i Trung tâm Y t

ngăn mă2020.

Thang Long University Library


3

2. Phân tích m t s y u t liênăquanăđ n s d ng r

u bia không h p lý

c a c a nhân viên y t t i trung tâm y t thành ph Thu n An, Bình
D

ng

CH

NGă1.

T NGăQUANăNGHIÊNăC U
1.1. M tăs ăkháiăni m
1.1.1. Kháiăni măr

uăbia

- ậ u làăđ u ng có c n th c ph m,ăđ c s n xu t t quá trình lên men
t m t ho c h n h p c a các lo i nguyên li u ch y u g m tinh b t c a
ng ăc c, d chăđ

ng c a cây, hoa, c , qu ho călàăđ u ngăđ

c pha ch

t c n th c ph m [33].

- Bia làăđ u ng có c n th c ph m,ăđ c s n xu t t quá trình lên men t
h n h p c a các lo i nguyên li u ch y u g m m chă nhaă (malt),ă đ i
m ch, n mămenăbia,ăhoaăbiaă(hoaăhoublon),ăn

cầ[33]

- Phân lo iăr u bia
Theo T ch c y t th gi i (WHO) r

uăbiaăđ

đơă c n và đ

uăvangăvàăr

căchiaălàmăloaiălàăbia,ăr

•ă Bia:ă làă lo iă đ u ngă lênă men,ă đ
m ch, n
•ăR

c,ăhoaăbiaăvàămen.ă

uăvang:ăđ

y u là nho),ăth
•ăR

u m nh:ăđ

u m nh [32].

c làm t nguyên li uă chínhă làă đ i

c n c a bia ph bi n t 4%-6%.

c s n xu t t quá trình lên men các lo i trái cây (ch
ngăcóăđ c n t 10%-14% [32].
c s n xu t t quáătrìnhălênămenăvàăch ngăc t nguyên

li u nh ămía,ăc c iăđ
ng ăc c khác.ăR

căphână lo i theo n ng

ng, khoai tây, ngô, lúa m ch, lúa mì và các lo i

u m nhăth

ngăcóăđ c n trên 35% [32].


4

1.1.2.

năv ăc nătiêuăchu n

năv r

u là đ năv đoăl

ngădùngăđ quyăđ iăr

c n khác v i n ngăđ khác nhau. Tai Vi t Namă1ăđ năv r

uăbiaăvàăđ u ng có
ut

ngăđ

ngă10ă

gram c n nguyên ch t ch a trong dung d ch u ng.ă Nh ă v y,ă1ă đ nă v r
t

ngăđ

ngăv i 2/3 chai bia 500ml ho c m tălonăbiaă330ămlă(5%)ăho căb ng

1 c căbiaăh iă330mlăho căb ngă1ălyăr
chénăr

uă

uăvangă100ămlă(13,5%)ăho căb ng 1

u m nh 30 ml (40-43%).
.

Hình 1: Minh h aă1ăđ năv c năđ i v i các lo iăbia,ăr

uăvang,ăr

u

m nh
1.1.3. L măd ngăr
L m d ngăr

u bia

u bia (LDRB) là vi c s d ngăr

u bia (SDRB) v i m c

đ khơng thích h p d năđ n vi c bi năđ i ch căn ngăho c xu t hi n m t d u
hi u v lâm sàng theo H

ng d n ch nă đoánă vàă th ng kê r i lo n tâm th n

Thang Long University Library


5

M . N u ngăquáă2ăđ năv r
đ nă v r
r

u/ngày ho că14ăđ năv r

u/ngày ho că 21ă đ nă v r

u/ngày ho că14ăđ năv r

u/tu n;ă ng

u/tu n; nam quá 3

i 65 tu iă quáă 2ă đ nă v

u/tu n và m t ho c m t s d u hi u theo H

d n ch năđoánăvàăth ng kê r i lo n tâm th n M đ

c coi là LDRB [16].

Là vi că SDRBă vàă đ u ng có c n khác v i m că đ , li uă l
t

ng

ng,ă đ i

ng khơng thích h p d năđ n s bi năđ i v ch căn ngăc aăc ăth ho c xu t

hi n d u hi u v lâm sàng nhăh

ng có h iăđ n s c kh eăng

i s d ng (tr

em, ph n mang thai ho căđangănuôiăconăb ng s a m SDRB vàăđ u ng có
c năkhác;ăng

i t 60 tu i tr lên u ngăh nă14ăđ năv r

r

u/ngày,ă h n 1/2ă đ nă v r

r

u/tu n,ă h nă 3ă đ n v r

u/gi ;ă ng

iă d

i 60 tu i u ngă trênă 21ă đ nă v

u/ngày,ă h nă 1ă đ n v r

đ u ng có c năkhácătrongătr

u/tu n,ăh nă2ăđ năv
u/gi ) ho c SDRB và

ng h p pháp lu t nghiêm c m [11].

1.2. M c đ ănguyăc ătrongăs ăd ngăr

u bia theo AUDIT [40],

Theo B ng phân lo i DMS.IV (Diagnostic and Statistical Manual of
Mental Disorders) c a Hi p h i Tâm th n M , r i lo n do s d ngăđ u ng có
c năđ

c chia làm 2 m că đ : L m d ng (alcohol abuse) và ph thu că r

u

bia (Alcohol dependence).
Trong tài li u này,ăđ áp d ng cho can thi p c ngăđ ng, vi căđánhăgiáă
nguyăc ădoăs d ngăr
AUDIT. B câu h iă đ

u bia d aătheoăh

c WHO thi t k n mă 1982ă v i m că đíchă phátă hi n

s m các v năđ liên quan t i s d ngăr
trên th gi i k c cácăn

ng d n trong b công c sàng l c
u bia và phù h p v i t t c cácăn

c

c phát tri năvàăđangăphátătri n. Quá trình xây d ng

b cơng c Phép ki măđánhăgiáăr i lo n s d ngăr

u bia (AUDIT) th c hi n

nhi uăgiaiăđo n, b i nhi u nhà nghiên c u trên nhi u qu c gia vùng lãnh th .
T khiăđ

c khuy n cáo s d ng, nhi u nghiên c uăđưăchoăth y cơng c này

có nhi u giá tr
d ngăr

ng d ng và là công c sàng l c các v năđ liênăquanăđ n s

u t t nh t

cácăc ăs ch măsócăyăt banăđ u [80]. Hi n t i, B Y t


6

c ngă ápă d ngă AUDITă đ h

ng d n Sàng l c và can thi p gi m tác h i do

SDRB t n mă2013.ă
AUDIT là b câu h i v iă10ăcâuăđ năgi n, ng n g năvàăđ

c chia thành

3 ph n bao g m:

- Ph n 1: g m 3 câu h i thu th p b ng ch ng v s d ngăr uăbiaăđ n m c
có h i.

- Ph n 2: g m 3 câu h i thu th p b ng ch ng v ph thu căr u bia.
- Ph n 3: g m 4 câu h i thu th p b ng ch ng v s d ngăr uăbiaăđ n m c
nguy hi m.

Trong tài li uănày,ăđ áp d ng cho can thi p c ngăđ ng, vi căđánhăgiáă
nguyăc ădoăSDRBăd aătheoăh

ng d n trong b cơng c sàng l c AUDIT. Có

4 m căđ nguyăc ătrongăSDRB,ăbaoăg m:
a) S d ngăr
u ng r
r

u bia h pălỦ,ănguyăc ăth p: LỦăt

u bia; n uă đưă u ng ch nên gi

ng nh t v n là không nên
m că khôngă quáă 2ă đ nă v

u/ngàyăđ i v i nam gi iăvàăkhôngăquáă1ăđ năv r

gi i. V i m căđ dung n p này, nh ng h u qu c aăr
kho th
b) S d ngăr
d ngă r

u bia

u bia

Nh ngă ng
r

m c t i thi u,ăt

ng

u/ngàyăđ i v i n
uăbiaăđ i v i s c

ngă ng v i m c.

m cănguyăc ă(Hazardousăuseăofăalcohol)ăLàăvi c s
m că đ d nă đ nă nguyă c ă gâyă h iă choă ng

i u ng.

i này m că dùă ch aă ch u nh ng tác h i v s c kh e do

u/biaăgâyăraănh ngăh cóănguyăc ăm c các b nh m nătínhănh :ăungă

th ,ătim m ch, v.v ho cănguyăc ăch năth

ng,ăb o l c hay hành vi liên

quanăđ n pháp lu t, gi m kh n ngălàmăvi c, và g p ph i các v năđ xã
h i do tình tr ng nhi măđ căr

u, bia c pătínhăgâyănên,ăt

ngă ng v i

m c t 8-15ăđi m.
c) S d ngăr
r

u bia

u bia

m c có h i (Harmful use of alcohol) Là vi c s d ng

m c gây ra các t n h i v s c kh e. Nh ng t n h i này có th

Thang Long University Library


7

v th ch t (t năth

ngăgan,ăsuyăch căn ngăgan,ătimăm ch, v.v.) hay tâm

th n (tr m c m, lo n th n, v.v.) ho c các h u qu xã h i khác (tai n n
th

ngătích,ăb o l c, gi m kh n ngălàmăvi c, v.v.),ăt

ngă ng v i m c

t 9-16ăđi m.
d) Ph thu c/nghi năr

u bia Là tình tr ng l thu căvàoăr

uăbiaăđ

căđ c

tr ngăb i s thèm mu n (nhu c u u ng mãnh li t), m t ki m sốt (khơng
th ng ng u ng m c dù r t mu n d ng),ă t ngă m că đ dung n p, nh
h

ngăđ n th ch t,ăt
N mă1992,ănghi năr

ngă ng v i m c t 20ăđi m tr lên.
uăbiaăđ

c li t kê vào nhóm r i lo n hành vi và

tâm th n do s d ng các ch tătácăđ ng tâm th n v i nh ng tiêu chí nh n di n
thu c m c F10.2 trong ICD-10.
- Thèm mu n mãnh li t ho c c m th y b t bu c ph i s d ng.
- Khóăkh nătrongăvi c ki m sốt t p tính s d ng: th i gian b tăđ u, th i
gian k t thúc, m c s d ng.
- Xu t hi n h i ch ng cai khi ng ng s d ng ho c gi m li u. - T ngăm c
đ dung n p.
- D n d n sao nhãng nh ng thú vui ho c s thíchătr
trung vào m t s thích,ăđóălàăs d ngăr
- Ti p t c s d ngăr
r

căđâyăch còn t p

u bia.

u bia m cădùăđưăg p ph i các h u qu do s d ng

u bia. Ch nă đoánă h i ch ng nghi nă r

u bia (Alcohol Dependence

Syndrome) khi có ít nh t 3 trong s các bi u hi nănêuătrênăđưăt ng x y ra
m t vài l n trong 12 tháng qua.
1.3. Tácăh iăc aăvi căs ăd ngăr

uăbia

1.3.1. Tácăh iăđ năs căkh e
R
th

uă biaă làă nguyênă nhână gâyă raă h nă 230ă lo i b nh t t và tình tr ng

ngătích và th m chí t vong [37]. R

u bia là ch tăh

ng th n v i nh ng

8

đ c tính gây ra s l thu c. U ngăr

uăbiaăcóăliênăquanăđ nănguyăc ăgâyăraă

nh ng v năđ s c kh eă nh ăr i lo n tâm ậ th n kinh, hành vi, bao g m r i
lo n s d ngăr

u bia (AUD), các b nh khơng lây nhi măchính,ăth

ngătíchă

do b o l c và tai n n giao thông [50], [60]. M t nghiên c u khác ti n hành t i
Anh cho th yănguyăc ăt vong

nh ngăng

i u ng so v iăng

i không u ng.

U ng nh đ n trung bình (1,5-29,9g m i ngày) làm gi mănguyăc ăt vong do
b nh tim m ch, u ngăr

u n ng có liên quan v iăt ngănguyăc ăt vong do các

nguyênă nhânăkhác,ă đ c bi tă làă ungă th ăvúă vàă x ă gan.ăL iă íchăliênă quanăđ n
vi c u ng nh đ n trung bình là rõ ràng nh t

nh ng ph n có các y u t

nguyă c ă c a b nh tim m ch vành và nh ngă ng
Kho ng n a tri uă ng
nhi uăr

i t 50 tu i tr lên [83].

i trên th gi i ch tă vìă ungă th ă gană m iă n m.ă U ng

u có th gây ra b nhăx ăungăth ăganăvàăt vong [17]. T l t vong

liênăquanăđ năr

uăđ

c nghiên c uăth

ngăxuyênăh năsoăv i t l m c b nh

liênăquanăđ năr

u. M t nghiên c u t i M c a Micheal và c ng s cho th y

nguyên nhân t vongăliênăquanăđ n u ngăr

uălàăx ăgan và nghi năr

u, ung

th ămi ng, th c qu n, h ng, thanh qu n, và k t h păgan,ăungăth ăvúă ph n ,
ch nă th

ngă vàă nguyênă nhână bênă ngoàiă khácă

nam gi i. T l t vong t

b nhăungăth ăvúăcaoăh nă30%ătrongăs ph n cho bi t có s d ng ít nh t m t
th c u ng có c năhàngăngàyăh nănh ngăng

i không u ng. T l t vong do

m iănguyênănhânăt ngălênăcùngăv i vi c u ngăr
ng

iătr

ngăthànhăd

u n ngăh n,ăđ c bi t là

i 60 tu iăcóănguyăc ăm c b nh tim m ch [83].

Theoă nghiênă c uă c aă tácă gi ă Tr nă Thi nă Thu nă th că hi nă trênă 2000ă
ng

iădânăTP.HCMăt ă25ăđ nă64ătu i,ănghiênăc uăv ăhành vi và nh ng y u t

liênăquanăđ năt ngăhuy t áp
u ngă cóă r

đ

ng

i l n t i TP.HCM. T ă l ă l mă d ngăth că

uă gi aă cácă nhómă huy tă ápă cao,ă t ngă cholesterolă huy tă thanh,ă

ngăhuy tăcaoăvàănh ngănhómăbìnhăth

ngăt

ngă ngăcóăỦăngh aăth ngăkê.ă

L mă d ngă th că u ngă cóă c n gâyă t ngă huy tă ápă s ă t ngă g pă 1,6ă l nă soă v iă

Thang Long University Library


9

ng

iă bìnhă th

bìnhăth

ngă vàă gâyă cholesterolă caoă s ă t ngă g pă 1,5ă l nă soă v iă ng

iă

ng [6].

M t s b nhă/th

ngătíchăchínhădoăs d ngăr

u bia:

- B nh tim m ch: S d ngă r uă biaă t ngă nguyă c ă gâyă raă cácă b nh lý tim
m chănh :ăđ t qu , suy tim, cao huy tăápăvàăphìnhăđ ng m ch ch [30].

- B nh tiêu hóa/r i lo n tiêu hóa: Tiêu th r u quá m c gây t nă th ngă
gan,ăx ăgan,ălàmătr m tr ng các t năth

ngădoăvirusăviêmăganăC,ăviêmăt y

c p tính và mãn tính [30].

- Ungăth :ăT ch c Nghiên c uăUngăth ăQu c t (IARC) x păr u bia vào
nhóm ch tă gâyă ungă th .ă S d ngă r

u bia là nguyên nhân liên quan t i:

Ungăth ăkhoangămi ng, vòm h ng, thanh qu n, th c qu n, đ i-tr c tràng,
gan, m tăvàăungăth ăvú [30], [48].

- Th ngătích:ăM t t l l n gánh n ng b nh t t do s d ng r u bia phát
sinh t nh ngă th

ngă tíchăkhơngă ch ý và c ý, g m tai n n giao thông,

b o l c và t t ,ăcácăth
hi n nhi u

ngătíchăgâyăt vongăliênăquanăđ năr

nhóm tu iăt

ngăđ i tr .ăR

uăbiaăđ

u bia xu t

căxácăđ nh là nguyên

nhân chính gây ra tai n n giaoăthông.ăTrongăn mă2016,ăt vong do tai n n
giao thơng liên quan t iăr
tíchăcóăliênăquanăđ năr

u bia chi m 41% t ng s ca t vongădoăth

ngă

u bia [30].

- R i lo n s d ngăr u bia (AUD): R i lo n s d ngăr u bia là m t b nh
m n tính c a não b v iăcácăđ cătr ng:ăng

i b nh c m th y b t bu c ph i

s d ngăr

ng u ngăvàăr iăvàoătâmătr ng

u bia, khơng ki măsốtăđ

căl

tiêu c c khi khơng s d ng.ăN mă2016,ătrênăth gi i 283 tri uăng
tu i tr lên (chi mă5.1%ăng

iătr

ng thành) b r i lo n s d ngăr

i t 15
u bia

[32], [36].

-

nh h

ng đ n s c kh e tâm th n: SDRB d năđ nălaoăđ ng kém, k t qu

h c t p gi m, lo n nhân cách ch ngă đ i xã h i, tr m c m trong gi i tr .

10

B ng ch ng nghiên c u ng h Ủăt
gi a vi c u ngăr

ng r ng có m t tích c c m i liên h

u và tr m c m trong gi i tr . Nh ngăng

i tr tu iăđ

c

ch năđoánălàă m c các ch ng r i lo n tâm th n n ng (r i lo n lo âu, tr m
c m r i lo n nhân cách ch ngăđ i xã h i) c ngăth
có v năđ l m d ng ch t, bao g m c l m d ngăr
1.3.2.

Taiăn n,ăth

R iălo năs ăd ngăr
tr ng:ăng
đ

căl

ngăđ

c ch năđốnălàă

u [74].

ngătích
uăbiaălàăm tăb nhăm nătínhăc aănưoăb v iăcácăđ că

iăb nhăc măth yăb tăbu căph iăs ăd ngăr

uăbia,ăkhôngăki măsốtă

ngău ngăvàăr iăvàoătâmătr ngătiêuăc căkhiăkhơngăs ăd ng.ăN mă2016,ă

trênă th ă gi iă 283ă tri uă ng

iă t ă 15ă tu iă tr ă lênă (chi mă 5.1%ă ng

iă tr

ngă

thành)ăb ăr iălo năs ăd ngăr

uăbiaă[52].

nhi u qu c gia có thu nh p cao, kho ng 20% s lái xe b ch năth

ngă

nghiêm tr ng gây t vongăđ u có n ngăđ c nătrongămáuăv

t quá gi i h n

choăphépă(ngh aălàă phía trên c a gi i h nătheoăquyăđ nh c a pháp lu t). Các
nghiên c u t iăcácă n

c có thu nh p th păđưă ch ra r ng n ngăđ c n trong

máu c a nh ng lái xe b ch năth

ngănghiêmătr ng d năđ n t vong là

trong

kho ng gi a 33% và 69% [14].
Theo m t nghiên c u t i M đưă

cătínhăh nă1.400ăh c sinh tu i t 18

đ n 24 t vongă trongă n mă 1998ă vìă ch năth
r

ngă khơngă ch Ủăliênă quană đ n

u,ătrongăđóăcóătaiăn năxeăc ăgi i. Theo k t qu kh oăsátătrongăn mă1999,ă

h nă2ătri u trong s 8 tri uăsinhăviênăđ i h c
c aăr

uăvàăh nă3ătri uăng
M că đ th

Hoa K láiăxeăd

iăláiăxeăkhiăđưău ngăr

ng xuyên c a vi c u ngă r

i nhăh

ng

u [75].

u bia trong khi lái xe có s

khác nhau gi a các qu căgia,ănh ngădùă đâuăthìăđóăc ngălàăm tănguyăc ăr t
l n gây ra các v tai n năgiaoăthôngăđ
biaăđ n tai n năgiaoăthôngăđ

ng b . Ph m vi nhăh

ng c aăr

u

ng b c ngăkhácănhauăgi a các qu c gia, và do

đóăvi c so sánh tr c ti p gi a các qu c gia là vi călàmăkhóăkh n [14]. Có m t

Thang Long University Library

11

liên k t m nh m gi a vi c s d ngăr
trong t t c cácăn

u và t i ph m,ăđóălàăđi u hi n nhiên

c châu Âu [81]. T i ph măliênăquanăđ năr

u có liên quan

đ n m t lo t các hành vi ph m t i xã h i,ătrongăđóăcóăcácăhànhăviăch ngăđ i
xã h i, gây phi n tối xã h i, phá ho i,ăsayăr
d c, hành hung và gi tă ng

i. U ngă r

uăláiăxe,ăc

p, t i ph m tình

u d nă đ nă nguyă c ă giaă t ngă cácă cáă

nhân v a là th ph m và n n nhân t i ph m b o l c. Nghiên c u
gia minh ho thêm m i quan h gi aăr

u và t i ph m. Ví d , t iăV

Anhă (Scotland)ă n mă 2010ă vàă 2011,ă r

u là m t y u t đ

h năhaiăph n ba s v gi tăng
đ

các qu c
ngăqu c

c bi tă đ n trong

iă(69%),ăn iătìnhătr ng u ng c a các b cáoăđưă

c bi tăđ n [67].
T i Viêt Nam tình tr ng tai n năgiaoăthơngăcóăliênăquanăđ năr

uăbiaă

đangă chi m t lêăcao 60% s v tai nan giao thơng có ngun nhân t s d ng
r

u bia là m t trong 3 nguyên nhân chínhălàmăgiaăt ngăt l

u bia [24].ăR

tai n n giao thơng
vongădoăth

nam gi iăđ tu i 15-49 chi m g n 15% s tr

ngătíchăđ

n năgiaoăthơngădoăng

ngăbơăliênăquanăđ n s d ngăr

ngăh păt

u bia [64]. S v tai

iăthamăgiaăgiaoăthơngăcóăSDRBăđangăngàyăcàngăgiaă

t ng và tr thành m t v năđ b c xúc c a nhi uăđ aăph

ngăhi n nay. Trong

nghiên c u c a tác gi Nguy n Minh Tâm tìm hi u t l tai n n giao thông
sau khi u ngăr
đưăđ

u trên b nh nhân nam nh p vi n sau giao thông ch năth

ngă

c ph ng v năvàăđoăn ngăđ c n trong máu c a h . K t qu cho th y có

57,5% b nh nhân tai n năgiaoăthơngănamăđưăcóăn ngăđ c n trong máuăv

t

q gi i h n pháp lý (0.08g/100ml) và 45,6% là trên 0,15g/100ml [83]. T
nh ng d li u trên ch ra r ng m t t l n n nhân tai n n nam có n ngăđ c n
trongămáuăcaoăh nănhi u so v i gi i h n pháp lý, và xác nh n r ngănguyăc ă
ch năth
c nă cóă ch

ngăsau m t ch căn ngăli uăđápă ng.ă âyălàăm tăđi u c năl uăỦăvàă
ngă trìnhă truy n thơng, chính sách x ph t nghiêm kh că đ i v i

hànhăviăthamăgiaăgiaoăthôngăkhiăđưău ngăr

u bia [89].


12

1.3.3. V năđ xưăh i
Ngoài nh ng tác h iăđ i v i s c kh e,ăr

uăbiaăcònălàăc nănguyênăc a

nhi u v năđ xã h i nghiêm tr ngăkhácănh :ăb o l c, m t tr t t an toàn xã
h i, t i ph m, phân hóa xã h i [52], [55]:
Hung hãn, b o l c và t i ph m
Khi n ngăđ c nătrongămáuăđ n m că0.05%,ăng
h

i u ngăr

u bia có xu

ng tr nên hung hãn, và n ngăđ c n trong máu càng cao thì m c hung hãn

càngă t ng [17], [58].ă R

u bia là nguyên nhân d nă đ n: 88.000ă tr

thi t m ng trong các v b o l cădoăng

i u ngăr

ng h p

uăbiaăgâyăraăn mă2016ătrênă

toàn th gi i [32]. 47% v b o l c gi a các cá nhân t i Anh và 63% t i
Scotland. 33% v b o l căgiaăđìnhăt i nă

và 51% t i Nigeria [56].

i v i các hành vi ph m t i, 19% v án hình s , 11% hành vi ch ng
đ i xã h i t i B c Ireland có liên quan t i s d ngăr
Thái Lan, 40% s v t i ph m làdo thanh niên/ng

u bia [32].ăN mă2008ăt i
i tr tu i s d ngăr

u bia

gây ra [53]. T i ph m và gây r i tr t t công c ng: Các v t i ph m và gây r i
tr t t cơng c ngădoăcóăSDRBăc ngăđangăcóăxuăh

ngăgiaăt ng.ăSDRBă n

ta hi năđangăcóăxuăh

nhăh

ngăngàyăcàngăt ngălàădoăs

ng c ngăh

m t s nhân t ch y u nh :ăt p quán, chu n m căv năhoá;ăm c s ngăđ

c

ng c a
cc i

thi n, nhu c u giao ti p xã h iă ngàyă càngă t ng,ă s giaă t ngă nhanhă c a th
tr

ng s n xu t và cung ngă r

r

u, bia ngày càng m r ng [9].

u bia, các ho tă đ ng qu ng cáo và ti p th

Hình s : Theo C c Ki mătốnăR
cơngăcóăliênăquanăđ năr
r

u Scotland, kho ng 70% các v t n

u [14].ăNgoàiăra,ă50%ătùănhânăđ

c báo cáo là say

u t i th iăđi m hành vi ph m t i c a h ,ăc ngănh ă75%ăng

i ph m t i tr

tu i (t 13ăđ n 26) [85]. Trong m t nghiên c u khác, 50% tù nhân b giam
gi vì t i ph m b o l c tin r ngăr

u là m t y u t góp ph n trong hành vi

ph m t i c a h [86].ă i u tra t i ph mă n mă 2000ă c a Anh, trích d n c a

Thang Long University Library


13

Vi năR

u Studies11 tìm th y 40% n n nhân c a b o l c tin r ng k t n công

h làăd

i nhăh

ng c aăr

u. T l th păh năchoătr n l t (17%) so v iăn iă

mà b o l c toàn b t i ph m [92]. C hai nghiên c u
ng h gi thuy t r ng có m t m i quan h gi aă r

Úc và

n

c ngoài

u và hành vi ph m t i

hình s .ă N mă 1968ă Bartholomewă cho th yă 59%ă tùă nhână Victoriaă đưă u ng
r

uătr

c khi ph m t i mà h b bu c t i. Bartholomew l păđiăl p l i nghiên

c uănàyăvàoăn mă1983ăvàănh n th y t l đưăt ngălênăđ n 81% [90]. Ph c h i
và qu nălỦăng

i ph m t iăng

i l m d ngăr

uăđưăđ

c ch ng minh là c c

k khóă kh n.ă M c dù bi n pháp tr ng ph t truy n th ng và tù giam ngày
n ng,ănh ngăs ng

i ph m t i ti p t căt ng [92].

Suy gi m ch c n ng xã h i
S d ngăr

u bia có th

nhăh

ng t i các ch căn ngăxã h i c aăng

u ng: gi m kh n ngălaoăđ ng, h c t p, nhăh

i

ng vai trò làm ch ng, làm cha

trongăgiaăđình;ăpháăh ng các m i quan h xã h iăvàăt ngănguyăc ăph m t i.
Báo cáo c a WHO cho th yă r

tr

u bia là nguyên nhân c a 15-20% các

ng h p v ng m t và 40% tai n năn iălàmăvi c

h p v ng m t và tai n năn iălàmăvi c
ph thu căr

nă

.ă30%ăcácătr

CostaăRicaălàădoăng

ng

iălaoăđ ng b

u bia [32].

1.3.4. Gánhăn ngăkinhăt ă
Hàng lo t t n th t kinh t liên quan t i s d ngăr
đình,ăthànhăviênăh giaăđình s d ngăr

u bia.

gócăđ gia

u bia có th gây thi t h i l n v tài

chính, và làm cho tình tr ngă đóiă nghèo tr nên tr m tr ng [35], [59]. U ng
r

uăbiaăđưăgâyăraănh ng phí t n v kinh t choăng

tồn xã h i. L m d ng và nghi năr
tai n năth

ngătíchăvàă nhăh

i s d ng,ăgiaăđìnhăh và

uălàmăt ngănguyăc ăm c nhi u b nh t t,

ngăđ năđ i s ng kinh t , xã h i. Theo WHO

n mă 2005,ăl m d ngăr

u 4% gánh n ng b nh t t toàn c u.ăChiăphíăđ gi i

quy t các h u qu doăr

u gây ra

Anh và Nh t B n kho ng 6 t USD/n m,ă


14

M con s này là 190 t USD/n m.ă Vi tăNamăchiăphíăchoăr

uăhàngăn mă

vào kho ng 6.000 t đ ng [9].
Trênăph

ngădi n xã h i, thi t h i kinh t do s d ngăr

u bia bao g m

gánh n ng cung c p d ch v đ gi i quy t các h u qu liên quan c a các
ngành ph trách phúc l i xã h i, y t vàăt ăpháp.ă
vi c s d ngăr

uăbiaăđưăđ

c nghiên c u

c tính phí t n xã h i c a

nhi u qu c gia trên th gi i. Phí

t n xã h i bao g m các chi phí thành ph n sau [43].
•ăChiăphíătr c ti p:ăchiăphíăch măsócăvàăđi u tr b nh t t và ch năth
quan t iăr

ngăliênă

u bia, thi t h i tài s n do tai n n giao thông và các lo i tai n n

khác, chi th c thi pháp lu t và các d ch v pháp lý.
•ăChiăphíăgiánăti p:ăn ngăsu tălaoăđ ng b gi mădoăng
măđauăho c ph i gi i quy t h u qu liên quan t iăr

iălaoăđ ng v ng m t vì
u bia ho că ng

i lao

đ ng v n làm vi cănh ng hi u su t gi m do b b nh t tăliênăquanăn ngăsu t
laoăđ ng m tăđiădoăng
liên quan t iăr

iălaoăđ ng t vong s m vì b nh t t ho c ch năth

ngă

u bia.

•ăChiăphíăvơăhình:ăch tăl
th n liên quan đ năr

ng cu c s ng suy gi m,ăđauăkh , ch uăđ ng v tinh

u bia.

1.3.5. Nghiênăc uăv ăs ăd ngăr

u biaă ănhơnăviênăyăt trênăth ăgi i

M t nghiên c u chung v t l s d ngă r

uă biaă trênă cácă bácă s ă c a

Judith Rosta ch ra r ng có kho ngă94%ăbácăs ăHoaăK đưău ngăr

u trong

n măqua,ă80-85%ăbácăs ăNaăUyăđưău ng nhi uăh năm t l n hàng tháng trong
n mă quaă vàă 93%ă bácă s ă Ph nă Lană đưă u ngă h nă 1gă c n trong tu n qua. T i
Ph năLan,ăcóă16%ăbácăs ătiêuăth r
Na Uy, t l bácăs ăs d ngăr

u bia

u

m c cao (>200g c n m i tu n). T i

m c có h i cho s c kh eătheoăthangăđoă

AUDIT t 6 tr lênăt ngăt 12,2% lên 16,5% t n mă1993ăđ năn mă2000.ăT i
Hoa K t l bácăs ăcóăv năđ l m d ngăr

u ho c ph thu căr

s y u t liênăquanăđ n t l s d ngăr

u bia là gi i và tu i, c th bácăs ă

u là 6%. M t

Thang Long University Library


15

nam có t l s d ngăr

uăbiaăcaoăh năbácăs ăn , tu i càng cao t l s d ng

càng nhi u [46].
1.4. Tình hìnhăs ăd ngăr

uăbiaăvƠăcácănghiênăc uăv ăr

uăbiaăt iăVi tă

Nam
1.4.1. Tìnhăhìnhăs ăd ngăr

uăbiaăt iăVi tăNam

Theo nghiên c u m i cơng b c a T p chí y khoa Lancet v tình tr ng
s d ngăđ u ng có c n t i 189 qu c gia và vùng lãnh th giaiăđo n 1990 2017 cho th y, t tr ng tiêu th biaăr
nhanh, nh t là

u trên toàn c uăđangăcóăxuăh

ngăt ngă

các qu c gia có thu nh p th p,ătrungăbìnhănh ăVi t Nam, n

... Theo báo cáo này, t ngăl

ng tiêu th r

21 t lítăn mă1990ăđưălênă35,7 t lítăvàoă2017,ăt
T i khu v că ơngăNamăỄ,ăl

u bia trên tồn c u m iăn măt
ngăđ

ng tiêu th r

ngăt ngă70%.

uăđưăt ngă34%ătrongăvòngă

7ăn mă(2010ă- 2017).ă ángăchúăỦ,ă giaiăđo n này, Vi t Nam là qu c gia có
t că đ t ngă tiêuă th r

u l n nh t th gi i, g n 90% k t n mă 2010,ă g p

kho ng 2,5 l n t căđ tiêu th c a nă
ng

(37,2%).ăN mă2017,ăbìnhăquânăm i

i Vi t u ng g nă 9ă lítă đ u ng có c n, con s này t i

nă

là 5,9 lít;

Nh t B n là 7,9 lít... [51], [39].
Trong m t báo cáo công b n mă2018,ăT ch c Y t th gi i (WHO)
c ngăđánhăgiáăm c tiêu th r
gia khác trong khu v c.ă

u bia c aăng

i Vi t

c tính, trung bình m i ng

b c cao so v i các qu c
i Vi t trên 15 tu i tiêu

th 8,3 lít c n nguyên ch t trong m tăn m,ănhi uăh năng
g p 4 l năng
iă t

i Trung Qu c và

i Singapore [65].
ng s ng

ngo i thành TP.HCM có m c tiêu th r

u bia là

56% th p h năsoăv i thành th có m c tiêu th 61% theo nghiên c u c a tác
gi Tr n Thi n Thu n [6].