Bài giảng Lịch sử 11 bài 21: Phong trào yêu nước chống Pháp của nhân dân Việt Nam trong những năm cuối thế kỷ XIX

NỘI DUNG BÀI HỌC
I.Phong trào Cần vương bùng nổ.
1.Cuộc phản công quân Pháp của phái
chủ chiến tại Kinh thành Huế và sự bùng
nổ phong trào Cần vương.
2.Các giai đoạn phát triển của phong trào
Cần vương.
a.Từ năm 1885 đến năm 1888.
b.Từ năm 1888 đến năm 1896.


I.PHONG TRÀO CẦN VƯƠNG BÙNG NỔ.
1.Cuộc phản công quân Pháp của phái chủ
chiến tại Kinh thành Huế và sự bùng nổ phong
trào Cần vương.

a. Nguyên nhân:
- Sau hiệp ước Hác-măng và Pa-tơ-nốt,Pháp
thiết lập chế độ bảoTình
hộ ở hình
Bắc Kì
và Trung
nước
ta Kì.
- Phong trào đấu tranhsau
của hiệp
nhân ước
dân ta tiếp
tục phát triển.
Hácmăng và Patơnốt

như thế nào?


Trước sự phát triển mạnh của
phong trào yêu nước chống
Pháp, phái chủ chiến trong
triều đình Huế đã phản ứng
như thế nào?


I.PHONG TRÀO CẦN VƯƠNG BÙNG NỔ.
1.Cuộc phản công quân Pháp của phái chủ
chiến tại Kinh thành Huế và sự bùng nổ phong
trào Cần vương.

a. Nguyên nhân:
- Sau hiệp ước Hác-măng và Pa-tơ-nốt,Pháp
thiết lập chế độ bảo hộ ở Bắc Kì và Trung Kì.
- Phong trào đấu tranh của nhân dân ta tiếp
tục phát triển.
- Phe chủ chiến trong triều đình,do Tơn Thất
Thuyết đứng đầu tích cực chuẩn bị cho cuộc
kháng chiến.


“ Với Tôn Thất Thuyết không
- Tôn Thất Thuyết (1835 – 1913)
chấp nhận một sự thỏa hiệp nào,
quê ở Xuân Long (Huế) là người

Ông coi các quan lại thỏa hiệp
trong hoàng tộc,từng giữ nhiều
như kẻ thù của dân tộc…một đạo
chức quan lớn nhỏ.Sau khi vua
đức lớn đã bộc lộ rõ rệt trong mọi
Tự Đức mất,ơng là một trong 3
hồn cảnh của đời ơng, đó là sự
phụ chính đại thần,giữ chức
gắn bó lạ lùng giữa đời ơng với tổ
Thượng thư Bộ binh nắm quyền
quốc “rõ ràng Tôn Thất Thuyết
chỉ huy quân đội.Năm 1883khơng muốn giao thiệp với chúng
1884,triều đình kí các hiệp ước
ta (Pháp), ông bộc lộ sự căm ghét
thừa nhận nền đô hộ của thực
khôn cùng đối với chúng ta trong
dân Pháp.Nhưng ơng là người
mọi hồn cảnh. Chúng ta có thể
chủ chiến trong triều,ra sức
nói rằng, ơng căm ghét chúng ta
chuẩn bị lực lượng để đánh
đó là quyền và bộn phận của ơng”
T«n thÊt thut (1835-1913) Pháp giành lại chủ quyền.


Tơn Thất Thuyết và
phái chủ chiến đã
làm gì để nổi dậy
chống Pháp? Mục
đích của việc làm

đó?


I.PHONG TRÀO CẦN VƯƠNG BÙNG NỔ.
1.Cuộc phản công quân Pháp của phái chủ
chiến tại Kinh thành Huế và sự bùng nổ phong
trào Cần vương.

a. Nguyên nhân:
- Những hành động của phái chủ chiến nhằm
chuẩn bị cho một cuộc nổi dậy chống Pháp
giành chủ quyền.
- Thực dân Pháp Thực
âm mưu
tiêu
diệt phe
dân
Pháp
đã chủ chiến

phản ứng như thế
nào?


Để đối phó lại với âm
mưu của Pháp,phái
chủ chiến và Tơn Thất
Thuyết đã làm gì?

I.PHONG TRÀO CẦN VƯƠNG BÙNG NỔ.
1.Cuộc phản công quân Pháp của phái chủ
chiến tại Kinh thành Huế và sự bùng nổ phong
trào Cần vương.

a. Nguyên nhân:
- Những hành động của phái chủ chiến nhằm
chuẩn bị cho một cuộc nổi dậy chống Pháp
giành chủ quyền.
- Thực dân Pháp âm mưu tiêu diệt phe chủ chiến
=> Tôn Thất Thuyết quyết định ra tay trước.


I.PHONG TRÀO CẦN VƯƠNG BÙNG NỔ.
1.Cuộc phản công quân Pháp của phái chủ
chiến tại Kinh thành Huế và sự bùng nổ phong
trào Cần vương.

b. Diễn biến:


I.PHONG TRÀO CẦN VƯƠNG BÙNG NỔ.
1.Cuộc phản công quân Pháp của phái chủ
chiến tại Kinh thành Huế và sự bùng nổ phong
trào Cần vương.

b. Diễn biến:
Nêu diễn biến cuộc
phản công của phái
chủ chiến ở Kinh

thành Huế (7/1885)?


Lược đồ kinh thành
Huế năm 1885

ng
Sô
Hư

- Sử cũ ghi: “ Kinh
thành Huế được xây
dựng những năm 18051820 là một thành
vuông, mỗi bề dài 2,5
km,một mặt giáp sơng
Hương, ba mặt có hào
sâu, tường thành xây
bằng gạch, đá cao 10
m, trên mặt thành có
đủ trăm đại bác. Trong
thành có dư vạn binh
lính.

g
ơn


Tân Sở
(13-7-1885)

Chú giải
Nơi ban Chiếu
Cần Vương

HUẾ


I.PHONG TRÀO CẦN VƯƠNG BÙNG NỔ.
1.Cuộc phản công quân Pháp của phái chủ
chiến tại Kinh thành Huế và sự bùng nổ phong
trào Cần vương.

b. Diễn biến:
- Đêm 4 rạng 5/7/1885,Tôn Thất Thuyết hạ lệnh tấn
cơng Pháp vào tịa Khâm sứ và đồn Mang Cá.
- Rạng sáng 5/7/1885,Pháp phản công.Tôn Thất
Thuyết đưa vua Hàm Nghi ra khỏi kinh thành lên
Tân Sở (Quãng Trị).


Trích “Chiếu Cần vương”
“Từ xưa,kế sách chống giặc khơng ngồi 3
điều:đánh,giữ,hịa.Đánh thì chưa có cơ hội, giữ
thì khó định hẹn được sức,hịa thì họ địi hỏi
khơng biết chán.

Tân Sở

(13-7-1885)

HUẾ
Đà Nẵng

QĐ

ng
ườ
r
T

Sa

…Nước ta gần đây ngẫu nhiên gặp nhiều
việc.Trẫm tuổi trẻ nối ngôi không lúc nào không
nghĩ tới tự cường,tự trị.Kẻ phái của Tây ngang
bức,mỗi ngày một quá thêm.Hôm trước,chúng
tăng thêm binh thuyền đến buộc theo những điều
mình khơng thể nào làm được…trong triều đình
đắn đo hai điều:cúi đầu tuân mệnh hay ngồi mất
cơ hội,sao bằng nhìn thấy chỗ âm mưu biến động
của địch mà đối phó trước?Vì bằng việc xảy ra
khơng thể tránh,thì cũng cịn có cái việc như ngày
nay để lo tốt cái lợi sau này,ấy là do thời thế xui
nên vậy Phàm những người đã cùng dự chia mối
lo này,tưởng cũng tự biết.Biết thì phải dự vào
cơng việc,nghiến răng dựng tóc thề giết
Backgiặc, nào
ai là khơng có cái lịng như thế?...”

Em hiểu thế nào là
“Cần vương”?Xuống
chiếu Cần vương
nhằm mục đích gì?


I.PHONG TRÀO CẦN VƯƠNG BÙNG NỔ.
1.Cuộc phản công quân Pháp của phái chủ
chiến tại Kinh thành Huế và sự bùng nổ phong
trào Cần vương.

b. Diễn biến:
- Đêm 4 rạng 5/7/1885,Tôn Thất Thuyết hạ hệnh
tấn cơng Pháp vào tịa Khâm sứ và đồn Mang Cá.
- Rạng sáng 5/7/1885,Pháp phản công.Tôn Thất
Thuyết đưa vua Hàm Nghi ra khỏi kinh thành lên
Tân Sở (Quãng Trị).
- 13/7/1885,Tôn Thất Thuyết lấy danh nghĩa vua
Hàm Nghi xuống chiếu Cần vương,kêu gọi
nhân dân giúp vua cứu nước.


I.PHONG TRÀO CẦN VƯƠNG BÙNG NỔ.
1.Cuộc phản công quân Pháp của phái chủ
chiến tại Kinh thành Huế và sự bùng nổ phong
trào Cần vương.

b. Diễn biến:
- Đêm 4 rạng 5/7/1885,Tôn Thất Thuyết hạ hệnh
tấn cơng Pháp vào tịa Khâm sứ và đồn Mang Cá.

- Rạng sáng 5/7/1885,Pháp phản công.Tôn Thất
Thuyết đưa vua Hàm Nghi ra khỏi kinh thành lên
Tân Sở (Quãng Trị).
- 13/7/1885,Tôn Thất Thuyết lấy danh nghĩa vua
Hàm Nghi xuống chiếu Cần vương,kêu gọi
nhân dân giúp vua cứu nước.


I.PHONG TRÀO CẦN VƯƠNG BÙNG NỔ.
1.Cuộc phản công quân Pháp của phái chủ
chiến tại Kinh thành Huế và sự bùng nổ phong
trào Cần vương.

b. Diễn biến:
- Chiếu Cần vương
đã“Cần
thổi vương”đã
bùng ngọncó
lửa
đấu
Chiếu
tác
tranh của nhân
dân gì
ta,phong
trào kéo
dàiđấu
12 năm.
dụng
đối với phong

trào
tranh của nhân dân ta lúc này?


I.PHONG TRÀO CẦN VƯƠNG BÙNG NỔ.

2. Các giai đoạn phát triển của phong
trào Cần vương.


THỜI GIAN:2 PHÚT
* Nhóm 1:Tìm hiểu giai đoạn 1 từ năm 1885 – 1888
(Lãnh đạo,lực lượng,địa bàn,kết quả,đặc điểm)?
* Nhóm 2:Tìm hiểu giai đoạn 2 từ năm 1888 – 1896
(Lãnh đạo,lực lượng,địa bàn,kết quả,đặc điểm)?


Giai đoạn 1
(1885 – 1888)
Lãnh đạo
Lực lượng
Địa bàn
Kết quả
Đặc điểm

Giai đoạn 2
(1888 – 1896)


Giai đoạn 1(1885-1888)

Lãnh Hàm Nghi,Tôn Thất
đạo Thuyết, các văn thân,sĩ
phu u nước

Lực
lượn
g
Địa
bàn
Kết
quả

Địa bàn nổ
ra phong
trào
Bình Định
Quảng Ngãi

Đơng đảo nhân dân,có
cả dân tộc thiểu số

Quảng Trị
Hà Tĩnh

Phạm vi rộng lớn nhất là ở

Đặc Dưới sự chỉ huy chung
điểm của triều đình,phong trào
diễn ra mạnh mẽ với qui

mô rộng lớn.Tiêu biểu là
Bắc Kì và Trung Kì.

Mai Xuân Thưởng,Bùi Điền,
Nguyễn Đức Thuận…
Lê Trung Đình,Nguyễn Tự Tân…
Trương Đình Hội,Nguyễn Tự
Như…
Lê Ninh,Phan Đình Phùng, Cao
Thắng…

Thanh Hóa

Phạm Bành,Đinh Cơng Tráng Cao
Điển…

Nghệ An

Nguyễn Xn Ơn, Lê Dỗn Nhạ…

Thái Bình

Tạ Hiện

Hưng n

Nguyễn Thiện Thuật

Lạng Sơn
Bắc Giang

Hồng Đình Kinh (Cai Kinh)

Trung Kì và Bắc Kì.
Cuối năm 1888,Hàm
Nghi bị Pháp bắt và lưu
đày sang Angiêri.

Người lãnh đạo

Tây Bắc

Nguyễn
Quang
Bích,Nguyễn
Văn
T«n thÊt
thut
(1835-1913
)
Giáp,Đề Kiều…


Giai đoạn 2
( 1888 – 1896)
Lãnh
đạo
Lực
lượn
g

Các văn thân,sĩ phu yêu
nước
Đông đảo các tầng lớp nhân
dân

Địa
bàn

Thu hẹp,qui mô thành trung
tâm lớn,chủ yếu ở miền núi và
trung du

Kết
quả

Đến năm 1896 phong trào thất
bại.

Đặc
điểm

Dưới sự chỉ huy của văn
thân,sĩ phu,phong trào tiếp tục
phát triển và quy tụ thành
những trung tâm ở miền núi và
trung du.

Hương Khê
(1885-1896)