Đề thi chọn học sinh giỏi cấp tỉnh môn Ngữ văn 9 năm 2017-2018 có đáp án - Sở GD&ĐT Quảng Bình

SỞ GD&ĐT QUẢNG BÌNH
ĐỀ CHÍNH THỨC
Họ tên HS:

KÌ THI CHỌN HSG TỈNH NĂM HỌC 2017-2018
KHĨA NGÀY: 22-03-2018
Mơn: Ngữ văn lớp 9 THCS

Số báo danh:

Thời gian: 150 phút (không kể thời gian giao đề)

Câu 1: (4.0 điểm)
Con ong làm mật yêu hoa
Con cá bơi yêu nước, con chim ca, yêu trời.
Con người muốn sống, con ơi
Phải yêu đồng chí, yêu người anh em.
Một ngơi sao, chẳng sáng đêm
Một thân lúa chín, chẳng nên mùa vàng.
Một người - đâu phải nhân gian?
Sống chăng, một đốm lửa tàn mà thôi!
(Tiếng ru – Tố Hữu)
Những câu thơ trên gợi cho anh/chị suy nghĩ gì về lẽ sống của con người trong
xã hội hiện nay?
Câu 2: (6.0 điểm)
Từ quan niệm của Chế Lan Viên về chất muối trong mỗi vần thơ:
Cái kết tinh của một vần thơ và muối bể.
Muối lắng ở ô nề và thơ đọng ở bề sâu.
(Đối thoại mới – Chế Lan Viên)
Anh /chị hãy tìm chất muối trong bài thơ Mùa xuân nho nhỏ của Thanh Hải.
(Ngữ văn 9 – tập 2)

------------------------------- Hết-----------------------------


HƯỚNG DẪN CHẤM HSG NGỮ VĂN 9
NĂM HỌC 2017 - 2018
A. HƯỚNG DẪN CHUNG

- Trên cơ sở các mức điểm đã định, giám khảo căn cứ vào nội dung triển khai và kĩ
năng diễn đạt của học sinh để cho điểm tối đa hoặc thấp hơn.
- Khuyến khích những bài viết thể hiện sự sáng tạo mà hợp lý trong cảm nhận và lập
luận.
- Có thể cho điểm tồn bài như sau: 0; 0.25; 0.5; 0.75.....đến tối đa là 10.
B. HƯỚNG DẪN CỤ THỂ
CÂU 1: ( 4.0 điểm)

Nội dung yêu cầu
I. Yêu cầu về kĩ năng
- Biết cách làm bài nghị luận xã hội, bớ cục và cách trình bày hợp lí.
- Hệ thớng ý (luận điểm) rõ ràng và được triển khai tớt.
- Diễn đạt sn sẻ, mắc ít lỗi chính tả, dùng từ và ngữ pháp.
II. Yêu cầu về nội dung
Học sinh có thể có những suy nghĩ và cách trình bày khác nhau, nhưng về
cơ bản cần hướng đến những nội dung chủ yếu sau:
1. Hiểu khái quát đoạn thơ:
- Nội dung của đoạn thơ thể hiện mối quan hệ giữa sự vật với môi trường
sống (con ong, con cá, con chim với hoa, nước, bầu trời) từ đó khẳng định
mới quan hệ giữa cá nhân với cộng đồng (một người - đâu phải nhân gian),
khẳng định lẽ sớng đẹp của con người: u thương, hịa nhập, gắn bó, sẻ chia
(yêu, sống).

- Đoạn thơ đặt ra vấn đề có ý nghĩa sâu sắc liên quan đến nhận thức và hành
động của con người.
2. Từ đoạn thơ, suy nghĩ về lẽ sống của con người trong xã hội hiện nay:
Đoạn thơ là những triết lí nhẹ nhàng mà thấm thía về lẽ sớng đẹp trong cuộc
sớng được nhà thơ Tố Hữu gửi đến bạn đọc.
- Lẽ sống đẹp là:
+ Biết sống yêu thương.
+ Biết tự nguyện sống gắn bó với cộng đồng, sớng vì những điều lớn lao
của đất nước và xã hội.
+ Biết phê phán lối sống thờ ơ, vơ cảm, ích kỉ của một sớ người trong xã
hội hiện nay.
3. Bài học nhận thức:
- Làm người, cần biết sống yêu thương và sẵn sàng dâng hiến, mỗi cá nhân
phải có sự gắn kết khăng khít với cộng đồng.
- Biết đấu tranh chống lại lối sống cá nhân, ích kỉ để xã hội tớt đẹp và nhân ái
hơn.
*Lưu ý: Quá trình triển khai HS biết lấy dẫn chứng phù hợp để làm sáng tỏ
vấn đề.

Điểm

0.75

0.25

0.25

0.5
0.75
0.5

0.5
0.5


CÂU 2: ( 6.0 điểm)

Nội dung yêu cầu
I. Yêu cầu về kĩ năng
- Biết cách làm bài nghị luận văn học, bớ cục và cách trình bày hợp lí.
- Khơng phân tích bài thơ một cách đơn thuần, phải biết hướng đến chất
muối trong bài thơ. Hệ thống ý (luận điểm) rõ ràng và được triển khai tốt.
- Diễn đạt sn sẻ, mắc ít lỗi chính tả, dùng từ và ngữ pháp.
II. Yêu cầu về nội dung
Học sinh có thể có những suy nghĩ và cách trình bày khác nhau, nhưng về
cơ bản cần hướng đến những nội dung chủ yếu sau:
1. Giải thích được:
- Chất muối bể: được hình thành từ sự lắng đọng, chắt lọc, kết tinh…
những gì tinh túy nhất từ đại dương bao la.
- Chất muối thơ: được sáng tạo bởi trí tuệ, tài năng và chiều sâu tâm hồn
của nhà thơ.
- Chất muối thơ thể hiện ở các phương diện như: nội dung tư tưởng và hình
thức nghệ thuật của tác phẩm.
- Câu thơ thể hiện quan niệm của Chế Lan Viên về quá trình sáng tạo nghệ
thuật: Để có được những bài thơ hay, những vần thơ giá trị, tác giả phải trải
qua quá trình nghiền ngẫm hiện thực, ấp ủ ý tưởng, nung nấu sáng tạo từ
vốn sống để tạo nên chất thơ tinh túy cho tác phẩm.
2. Chứng minh qua bài thơ Mùa xuân nho nhỏ
Qua bài thơ Mùa xuân nho nhỏ, chất muối được biểu hiện ở những
phương diện sau:

+ Về nghệ thuật: Chất muối thơ thể hiện ở một số sáng tạo trong hình thức
nghệ thuật của bài thơ.
- Thể thơ 5 chữ gần với các điệu dân ca, đặc biệt là dân ca miền Trung, có
âm hưởng nhẹ nhàng, tha thiết tạo nên chất giọng riêng cho bài thơ.
- Hình ảnh thơ: giản dị, gần gũi, vừa cụ thể vừa mang tính biểu tượng.
- Ngơn từ: tự nhiên, tinh tế, giàu ý vị. Đặc biệt là những thán từ đậm chất
Huế.
- Giọng điệu: giàu cảm xúc, nhiều cung bậc, phù hợp với tâm trạng (vui,
say sưa ở đoạn đầu; trầm lắng, trang nghiêm mà tha thiết ở đoạn bộc bạch
tâm niệm; sơi nổi, nhiệt tình ở đoạn cuối.)
- Cách sáng tạo trong sử dụng từ ngữ, hình ảnh, biện pháp tu từ…khiến bài
thơ có sức hấp dẫn, thú vị riêng.
[HS chọn lọc và phân tích được một số dẫn chứng tiêu biểu]
-> Bài thơ nói đến vấn đề lẽ sống, khát vọng sống của con người nhưng
không khô khan, giáo huấn bởi tất cả ngơn ngữ, hình ảnh, giọng điệu đều
rất chân thành, khiêm nhường, tha thiết.
+ Về nội dung: HS tập trung làm sáng rõ các ý sau:
- Chất muối thơ kết tinh trong tình yêu tha thiết cảnh sắc q hương.
[Tập trung phân tích từ ngữ, hình ảnh làm nổi bật vẻ đẹp của mùa xuân
thiên nhiên xứ Huế: bức tranh xuân tươi tắn, thơ mộng, mang đậm phong

Điểm

0.25
0.25
0.25
0.25

0.25
0.25

0.25
0.25

0.25

0.5

0.75


vị đất kinh thành. (phần đầu bài thơ)]
- Chất muối thơ kết tinh trong cảm xúc tự hào về sức sớng dân tộc.
[Chọn và phân tích được những hình ảnh, từ ngữ, biện pháp tu từ nhằm ca
ngợi những con người cụ thể làm nên lịch sử, làm nên mùa xuân đất nước,
ca ngợi sức sống kiên cường, bền bỉ của dân tộc...(phần thứ hai của bài
thơ)]
- Chất muối thơ kết tinh trong ước nguyện được cống hiến cho đất nước
những gì đẹp nhất của cuộc đời mình.
[Tập trung phân tích một sớ hình ảnh, từ ngữ (mùa xn nho nhỏ, lặng lẽ
dâng,…), biện pháp tu từ: ẩn dụ, điệp từ, điệp ngữ …để thể hiện quan niệm
sống đẹp, đầy trách nhiệm của một tấm lòng khao khát được dâng hiến,
được sớng có ích cho đời. (phần ći của bài thơ)]
-> Mùa xuân nho nhỏ không chỉ là một cách sớng mà cịn là một quan niệm
sớng thể hiện triết lí nhân sinh sâu sắc. Đặt trong hồn cảnh sớng của nhà
thơ (được sáng tác trước khi mất không lâu) ta càng yêu quý, trân trọng
hơn thái độ sống này của nhà thơ. Đây chính là thứ muối thơ của tác phẩm.
Thứ muối được kết tinh từ một tinh thần lạc quan, một tâm hồn trong sáng
và một tình yêu đất nước vô cùng thiết tha và sâu sắc.
- Khẳng định: chất muối thơ làm nên giá trị, sức sống của tác phẩm, mang
lại cho bạn đọc nhiều bài học quý giá.

*Lưu ý: Giám khảo linh động khi chấm, đặc biệt với những bài viết sáng tạo.
.

0.75

0.75

0.75

0.25