Bài giảng Ngữ văn 10 tuần 30 bài: Thề nguyền - Truyện Kiều - Nguyễn Du

BÀI GIẢNG NGỮ VĂN LỚP 10

Nguyễn Du


Thúy Kiều:
h
c
í
r
t
c
á
c
a
u
Q - Tài sắc vẹn tồn
u
ề
i
K
n
ệ
y
u
r
t nghĩa đủ đường
đoạ-nHiếu
c
ọ
đ

à
v
c
ọ
h
đã
g
n
ợ
ư
t
n
ấ
,
t- hSốêm
phận bất hạnh, a
oan khổ
ủ
c
t
ấ
h
n
m
ậ
đ
sâu
t
ậ
v

n
â
h
n
ề
em- vTâm hồn trong sáng
?
ì
g
à
l
u
ề
i
K
uý cách cao thượng
Th-Nhân
- Tấm lòng vị tha, giàu hi sinh


Cửa ngoài vội rủ rèm the,
Xăm xăm băng lối vườn khuya một
mình
Nhặt thưa gương giọi đầu cành
Ngọn đèn trơng lọt trướng huỳnh hắt
hiu
Sinh vừa tựa án thiu thiu,
Dở chiều như tỉnh dở chiều như mê.
Tiếng sen sẽ động giấc hoè,
Bóng trăng đã xế hoa lê lại gần.

Bâng khuâng đỉnh Giáp non thần,
Còn ngờ giấc mộng đêm xuân mơ
màng.

Nàng rằng: “Khoảng vắng đêm trường
Vì hoa nên phải trổ đường tìm hoa.
Bây giờ rõ mặt đôi ta,
Biết đâu rồi nữa chẳng là chiêm bao?”
Vội mừng làm lễ rước vào,
Đài sen nối sáp, lị đào thêm hương.
Tiên thề cùng thảo một chương,
Tóc mây một món dao vàng chia đơi.
Vừng trăng vằng vặc giữa trời,
Đinh ninh hai miệng một lời song song.
Tóc tơ căn vặn tấc lòng,
Trăm năm tạc một chữ đồng đến xương.


Trích Truyện Kiều –
Nguyễn Du

I. Tìm hiểu chung

1. Vị trí đoạn trích
vào phần
tiểu 1:
-Dựa
Thuộc
phần
dẫn và bằng hiểu

gặpbiết
gỡcủavàmình,
đính
emước
hãy cho biết vị trí
đoạn trích trong tác
phẩm?


I. Tìm hiểu chung
1. Vị trí đoạn trích

Trích Truyện Kiều Nguyễn Du

n
ễ
i
d
o
à
v
a
ự
D
2. Bố cục đoạn trích
Bốccục
h
n
ả
c

a
ủ
biến
m
e
,
n
ề
y
u
g
n gặp Kim Trọng
thề nhà
Kiều sang
c
ụ
c
ố
b
a
i
h
c
hãy
?
h
c
í
r
t

n
ạ
Chàng
đo Kim đón Kiều
Cảnh thề nguyền


Trích Truyện Kiều –
Nguyễn Du

* Hồn cảnh:

à
h
n
g
n
a
s
u
ề
i
K
Thời gian:
Khơng
gian:
g
n
ọ
r

T
m
i
II. Đọc- hiểu văn bản
g
K
n
ộ
đ
h
n
à
H
Đêm khuya
Vườn
vắng
n
à
o
h
1.Kiều sang nhà Kim Trọng
ctủraonKgiều
ế
h
t
ư
h
n
h
ả

n
t
ảợc đặc
c
ư
đ
Lễ giáo phong kiến
Cửa ngồi vội rủ rèm the,
i
ờ
h
T
(
?
i
o
ố
ừ
à
t
b
n
g
ng khuya một mình qua nhữn
t trlốiovườn
Đặbăng
Xăm xăm
g
n
ơ

h
k
?
n
i
a
ộ
i
?
g
h
o
ữ nàmình
ngMột
cảnh xã
)
?
n
a
i
g
,
n
ế
i
k
g
n
pho
hành động

Thử
thách
n
ị
c
của Kiều
I. Tìm hiểu chung


I. Tìm hiểu chung
II. Đọc- hiểu văn bản
1.Kiều sang nhà Kim Trọng
Cửa ngồi vội rủ rèm the,

Trích Truyện Kiều –
Nguyễn Du
*Hành
động:
Những từ: Vội,
- Vội,
xăm,
băng
xămxăm
xăm,
băng
( Tính
từ láy,
động
và từ,
nhịp

điệu,
âmtừ)
- Âm điệu nhiều thanh bằng
điệu câu thơ gợi
- Nhịp điệu nhanh
tâm thế gì ?

Tâm thế của nàng
Xăm xăm băng lối vườn khuya một mình
có ý nghĩa gì
trong hồn cảnh
lúc đó ?

-> Tâm thế chủ động,
gấp gáp, khẩn trương
-> Vượt lên mọi ngăn trở
đến với tình yêu


I. Tìm hiểu chung

Trích Truyện Kiều –
Nguyễn Du

II. Đọc- hiểu văn bản
1.Kiều sang nhà Kim Trọng
Nàng rằng: “Khoảng vắng đêm trường

i
ã

i
g
i
ờ
l
Qua
,
u
ề
i
K
a
b à y củ
i
ả
i
g
ý
l
y
em h ã
i
ạ
l
g
n
à
vì sao n
ư
h

n
g
n
ộ
đ
hành
vậy ?

Vì hoa nên phải trổ đường tìm hoa
Bây giờ rõ mặt đơi ta
Biết đâu rày nữa chẳng là chiêm bao?”


Trích Truyện Kiều –
Nguyễn
* LýDu
do:

I. Tìm hiểu chung
II. Đọc- hiểu văn bản
1.Kiều sang nhà Kim Trọng

- “Xăm xăm” theo tiếng gọi trái tim
lần đầu rung động

Nàng rằng: “Khoảng vắng đêm trường,
Vì hoa nên phải trổ đường tìm hoa.
Bây giờ rõ mặt đôi ta,
Biết đâu rày nữa chẳng là chiêm bao?”

- “Băng” qua định kiến

- “Vội” tranh đua với thời gian để
chống lại ám ảnh định mệnh


I. Tìm hiểu chung
II. Đọc- hiểu văn bản
1.Kiều sang nhà Kim Trọng

Hành động đó giúp
em hiểu gì về tâm
hồn nàng (Tình
cảm, quan niệm,bản
lĩnh ?)

Trích Truyện Kiều
-Nguyễn Du

* Vẻ đẹp tâm hồn
- Tình yêu say đắm
- Quan niệm sống mới mẻ,
táo bạo, tích cực
- Bản lĩnh mạnh mẽ,
khát vọng mãnh liệt


I. Tìm hiểu chung
II. Đọc- hiểu văn bản
1.Kiều sang nhà Kim Trng

- Ngũi
hoa
Bỳt bỳt
phỏpti
ngh
thut
ctõm
sc ?lý
khc
ho

Trớch Truyn Kiu
-Nguyn
Du
* Thái độ của tác giả
Qua cỏch miờu
t, Nguyn Du
kớn ỏo
bctrõn
l trng
- ng
cm,
thỏi vng
gì tình
đối với
khát
yêu tự do
Kiều?
hạnh phúc

-> Tư tưởng tiến bộ

vượt tầm thời đại
- Tấm lòng nhân đạo sâu sắc


I. Tìm hiểu chung
II. Đọc- hiểu văn bản
1.Kiều sang nhà Kim Trọng
2.Kim Trọng đón Kiều

Trích Truyện Kiều –
Nguyễn
Tâm trạngDu
của
Kim
Trọng
* Tâm
trạng
:
(trước khi Kiều đến và khi
nàng xuất hiện) ?

- Trước khi Kiều đến:
nửa như tỉnh, nửa như mê

Sinh vừa tựa án thiu thiu,
- Khi Kiều xuất hiện:
Dở chiều như tỉnh dở chiều như mê. vẫn ngỡ giấc mộng
Tiếng sen sẽ động giấc hoè,

Bóng trăng đã xế hoa lê lại gần.
Bâng khuâng đỉnh Giáp non thần,
Còn ngờ giấc mộng đêm xuân mơ-Ngỡ ngàng, xao xuyến, say mê
đến đắm đuối, bâng khuâng
màng.


Trích Truyện Kiều –
Nguyễn Du

I. Tìm hiểu chung

II. Đọc- hiểu văn bản
1.Kiều sang nhà Kim Trọng
2.Kim Trọng đón Kiều

VộiHành
mừng làm
lễ rước
động
củavào,

Trong* Thái
tâm độ
trạng
: đó,
Hành động
:
Kim*Trọng
đã đón

tiếp Kiều như thế
- Rất mực tơn
nào?trọng người u
- Trân
trọng
- Vội
rướctình
vàou

- Đặt thêm nến cho thêm sáng
Đài sen nối
sáphiện
lò đàothái
thêm
chàng
thể
- Thắp thêm hương cho thêm thơm
độ, tìnhhương
cảm gì ?


I. Tìm hiểu chung
II. Đọc- hiểu văn bản
1.Kiều sang nhà Kim Trọng
2.Kim Trọng đón Kiều
3. Lễ thề nguyền

Tên thề cùng thảo một chương
Tóc mây một món dao vàng chia đơi
Vừng trăng vằng vặc giữa trời

Đinh ninh hai miệng một lời song
song
Tóc tơ căn vặn tấc lịng,
Trăm năm tạc một chữ đồng đến
xương

Trích Truyện Kiều –
Nguyễn Du
* Khơng gian:
gian của
lễ thề nguyền
được
gợi
tả rộng,
qua
- -ánh
trăng
nhặt
thưa
Đất
trời
cao
những
hình
- Ngọn
đèn
hiuảnh
hắt
huyền
ảo,

lung
linh
nghệchân
thuậtêm
nào?
- Bước
nhẹ

- NếnCảm
sáng,nhận
hương
của thơm,
em
- Khơng
khí người
trang đẹp
trọng,
cảnhvềđẹp,
khơng gian
thiêng
liêng
mang
sắcvặc
thái
tâmtrời
lin
- Vừng
trăng
vằng
giữa

đó ?


VừngKhông
trăng vằng
giữa
gianvặctâm
lýtrời
Đinh ninh hai miệng một lời song song
( Khi Kiều thề nguyền cùng Kim Trọng)
Đêm thâu khắc lâu canh tàn
Gió cây trút lá trăng ngàn ngậm sương
( Khi Kiều trốn theo Sở Khanh)
Vừng trăng vằng vặc
trong
Vầng đêm
trăngthề
trịn
nguyền
đầy,
Vầng
trăng
ai
xẻ
làm
đơi
gợi viên
vẻ đẹp
mãn
vànhất

ý nghĩa
Nửa in gối chiếc, nửa
gì? soi dặm trường
( Khi Kiều chia biệt Thúc Sinh)
Cất mình theo ngọn tường hoa
Lần đường
bóng
trăng
về tây
- Biểutheo
tượng
của
tìnhtàyêu
( sáng
Khi Kiều
trốn
khỏi nhà
trong,
chung
thuỷHoạn
vĩnhThư)
hằng


Từ ngữ:

* Hình ảnh:

Lễ thề nguyền của
Kim- Kiều được đặc

- Song song tả qua những từ ngữ
- Tiên
thề
,
- Đinh ninh
hình ảnh nào?- Tóc mây

-Trăm năm tạc
- Dao vàng
một chữ đồng
Tiên thề cùng thảo một chương,
- Cùng viết lời thề
Tóc mây một món dao vàng chia đơi.
- Cùng nói câu thề
Vừng trăng vằng vặc giữa trời,
Cùng
trao
kỷ
vật
Đinh ninh hai miệng một lời song song.
Tóc tơ căn vặn tấc lịng,
Cùng
ghiđến
tâmxương.
Trăm năm tạc
mộtkhắc
chữ cốt
đồng

I. Tìm hiểu chung
II. Đọc- hiểu văn bản
1.Kiều sang nhà Kim Trọng
2.Kim Trọng đón Kiều
3. Lễ thề nguyền

Trích Truyện Kiều –
Nguyễn Du

=> Biểu hiện:

- Thái độ: trân trọng tình yêu
-Khát khao hướng tới
tình u đích thực
và vĩnh cửu

Cảnh tượng đó biểu
hiện thái độ và quan
niệm gì của hai người - Quan niệm nghiêm túc
đối với tình u? tích cực, tiến bộ về tình yêu


Trao duyên:

Thúy Kiều và Thúy Vân

- Trao kỷ vật
-- Sống dậy hồi ức
- “Dẫu lìa ngó ý
cịn vương tơ lịng”

=> Tình yêu sâu nặng,
thủy chung, mãnh liệt
và duy nhất

Liên hệ với đoạn trích
Trao duyên để chỉ ra
sự thống nhất trong
quan niệm về tình
yêu của Kiều?


I. Tìm hiểu chung

Trích Truyện Kiều –
Nguyễn Du

II. Đọc- hiểu văn bản

Lễ thề nguyền:

- Thời gian: gấp gáp

Thái độ tác giả:
Khơng
gian:
huyền
ảo nhưng
mơ
Đồng
cảm,

trân
trọng,
của lễ hẹn thề, nhà

1.Kiều sang nhà Kim Trọng
những
hình ảnh
2.KimQua
Trọng
đón Kiều
-3. Lễ thề nguyền

thơ gửi gắm tình cảm
Để tái hiện
-- Khơng khí: trang trọng,
gì?cảnh
tượng đó , tác
thiêng liêng, sắc thái tâm linh
giả đã sử dụng
nghệtả tình tài hoa- Đơi lứa: đồng cảm,
- Ngòi bút
bútpháp
tả cảnh,
đặc cảm
sắc và gợi cảm
- Ngơn thuật
ngữ biểu
đồng lịng

I. Tìm hiểu chung:
II. Đọc- hiểu văn bản:

Trích Truyện Kiều –
Nguyễn Du

Nội dung:

III. Tổng kết: -Khắc hoạ cảnh thề nguyền thơ mộng
Giá trị nội dung
và thiêng liêng
và nghệ
thuậtliệt
-Ca ngợi tình yêu đắm
say, mãnh
và trong đặc
sángsắc của
đoạn
-Trân trọng vẻ đẹp tâm
hồn, trích?
nhân cách
của người phụ nữ

- Tầm tư tưởng vượt trên thời đại
- Tấm lòng nhân đạo sâu sắc của thi nhân


Trích Truyện Kiều –
Nguyễn Du

Nghệ thuật :

-Kết hợp yếu tố tự sự và trữ tình
- Nghệ thuật khắc họa tâm lý qua
không gian và thời gian tâm lý
-Nghệ thuật miêu tả kết hợp giữa
ngôn ngữ tác giả và ngôn ngữ nhân vật
-Sử dụng thi pháp đặc trưng của thơ ca
trung đại

Khúe tình ca bất tuyệt


Luyện
tậpsinh
: :
Bài học
nhân
- ứng xử trong tình yêu: chủ động
mãnh liệt nhưng vẫn đúng mực, trong sáng
Em nhận được những bài học nhân sinh nào
sau khi tìm
hiểu niệm
đoạn sống
tríchtích
Thềcực:
nguyền ?
- Quan
mang hạnh phúc đến cho người mình yêu thương
cũng là tự tạo hạnh phúc cho chính mình

- Dám mơ ước và hành động để vươn tới ước mơ


Bài tập về nhà :
Nhà thơ Tản Đà cảm nhận về Th Kiều:
Thương ơi sắc nước hương trời
Nghìn thu bạc mệnh một đời tài hoa
Em hãy viết một bài nghị luận để
thuyết minh cho ý kiến trên