Sáng kiến kinh nghiệm: Một số biện pháp rèn luyện kĩ năng đội hình đội ngũ cho học sinh lớp 4

PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài.
Học sinh lớp 4 thuộc nhóm lứa tuổi từ 9 - 11 tuổi. ở lứa tuổi này các em
có những biến đổi quan trọng trong cuộc sống như nhận thức, tình cảm, cảm
xúc… Học sinh lớp 4 bước đầu đã biết tìm các dấu hiệu đặc trưng cho sự
vật, biết phân biệt các đặc điểm của các chi tiết, các phần kỹ thuật động tác.
Khả năng phân tích các hiện tượng trong tập luyện, lao động, sinh hoạt còn hạn
chế nên dễ bị động khi được nhắc nhở, dẫn đến biểu hiện kém tự tin, kém khả
năng kiềm chế hành vi, thái độ. Chính vì vậy mà khi gặp các tình huống trong
q trình tập luyện việc xử lý tình huống của các em có độ linh hoạt chưa cao. Ở
các nội dung trong chương trình thể dục thì phần đội hình đội ngũ luôn sử dụng
rộng rãi trong cuộc sống hằng ngày và các hoạt động khác. Chính vì vậy mà địi
hỏi các em phải nhớ và biết áp dụng phần nội dung đã học. Song trong thực tế
khi giáo viên kiểm tra việc thực hiện các kỹ thuật động tác của đội hình đội ngũ
nhiều em vẫn cịn sai, tập chưa chính xác, bên cạnh đó khi đi dự giờ và trong
q trình giảng dạy những năm trước tơi nhận thấy rằng một số nội dung giáo
viên truyền tải tới học sinh chưa được cụ thể khiến cho học sinh khó nắm bắt
được kỹ thuật. Trước tình hình thực tế của nhà trường, khi nói đến giờ học thể
dục thì đa số học sinh ham thích, ham học, thích luyện tập. Song bên cạnh đó có
một số bộ phận do điều kiện sống của các em hay sự phát triển tâm sinh lý của
các em còn chậm chưa phù hợp với kiến thức nội dung bài học hay tác phong
chậm, chưa nhạy bén, chưa linh hoạt, ý thức trong học tập còn hạn chế. Đặc biệt
là học sinh tiểu học các em con nhỏ, do vậy việc quan sát, tập luyện cịn lúng
túng, khơng nắm bắt được yếu lĩnh kỹ thuật khi thực hiện động tác, các em chưa
chú ý, chưa nghiêm túc khi thực hiện bài tập, trong giờ học cịn nơ nghịch nhiều
khơng chú ý khi giáo viên làm mẫu thị phạm động tác, học sinh còn chưa xác
định được phương hướng của động tác, học sinh còn nhỏ các em mải
chơi, không chú ý đến giờ học. Bên cạnh đó có giáo viên trong khi giảng dạy
chưa bao quát được hết học sinh của lớp, chưa để ý tới chất lượng thực hiện bài
tập của các em. Do vậy các em chưa thực hiện đúng bài tập của mình. Vậy để
1

học sinh hứng thú, yêu thích và học tốt phần đội hình đội ngũ, với vai trị là
người giáo viên dạy chuyên thể dục, tôi đã nghiên cứu, suy nghĩ nhằm tìm ra các
biện phát hợp lý nhất, giúp học sinh lớp 4 học tốt một số bài tập khi học phầnđội
hình đội ngũ cho các em. Qua quá trình giảng dạy, dự giờ học hỏi kinh nghiệm
của bạn bè đồng nghiệp tôi đã nghiên cứu và rút ra “Một số biện pháp rèn luyện
kĩ năng đội hình đội ngũ cho học sinh lớp 4”
2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài.
Mục tiêu:
- Nghiên cứu để đưa ra được một số biện pháp giúp cho việc rèn luyện kĩ năng
đội hình đội ngũ cho học sinh lớp 4 đạt hiệu quả cao.
Nhiệm vụ của đề tài
- Nghiên cứu chương trình phân môn thể dục khối 4
- Nghiên cứu các tài liệu, chuyên sâu đề cập tới việc các bài tập đội hình đội ngũ
cho học sinh
- Qua quá trình nghiên cứu và đã đưa vào thực tế giảng dạy phần học: “đội hình
đội ngũ” trong chương trình thể dục lớp 4.Với mong muốn thu được kết quả cao
trong công tác giảng dạy bộ môn
3. Đối tượng nghiên cứu.
Qua kinh nghiệm giảng dạy đưa ra một số biện pháp giúp cho việc rèn
luyện kĩ năng đội hình đội ngũ cho học sinh lớp 4 đạt hiệu quả cao.
4. Giới hạn của đề tài.
- Học sinh khối lớp 4 trường tiểu học Lê Hồng Phong
5. Phương pháp nghiên cứu.
- Để thực hiện được đề tài này tôi đã áp dụng một số phương pháp sau:
- Thông qua kinh nghiệm của bản thân
- Phương pháp phân tích – tổng hợp tài liệu: Đọc sách, tài liệu tham khảo và các
văn bản liên quan đến giáo dục, sách giáo viên có nội dung các bài tập đội hình
đội ngũ cho học sinh

- Phương pháp nghiên cứu sản phẩm hoạt động: (nghiên cứu sản phẩm học tập
của học sinh thông qua việc tập luyện).
2


- Phương pháp điềutra:
+ Điều tra thực trạng.
+ Dự giờ, lấy ý kiến của chuyên môn và giáo viên trong trường.
+ Khảo sát chất lượng đầu năm và kiểm tra thường xuyên..
- Phương pháp tập luyện: (là các phương tiện để đạt mục đích hình thành kỹ
năng kỹ xảo vận động và phát triển tố chất vận động).
- Phương pháp trực quan: (giáo viên làm mẫu, tranh ảnh, mơ hình ...)
- Phương pháp rèn luyện sức nhanh :( chủ yếu là phương pháp lặp lại ).
- Phương pháp khảo nghiệm: Tổ chức so sánh, đổi chiếu kết quả trước và sau
khi thực hiện giải pháp, biện pháp
II. PHẦN NỘI DUNG
1. Cơ sở lý luận.
Qua thực tế mấy năm giảng dạy chuyên thể dục từ lớp 1 đến lớp 5 tôi
nhận thấy học sinh còn nhiều lỗi mắc phải. Hầu hết các em chưa nắm vững kiến
thức, kĩ năng cần đạt được như thế nào. Đặc biệt là kiến thức, kĩ năng về chương
Đội hình đội ngũ, dẫn đến khó khăn khi giảng dạy các chương khác. Khi bước
vào năm học mới các em thường bỡ ngỡ quên khẩu lệnh hô hoặc các em quên
cách xếp đội hình do thời gian các em nghỉ hè nhiều và việc tập luyện cũng
không được thường xuyên ở nhà. Qua thời gian học 4 tuần tôi tôi tiến hành khảo
sát chất lượng nội dung chương trình thể dục đã được học ở lớp dưới, đi sâu và
kiểm tra chương đội hình đội ngũ kết quả như sau: Ban thể dục sử dụng sai về
thuật ngữ chuyên môn (sai khẩu lệnh) 60%, đến 70 %, Các em lẫn lộn giữa
khẩu lệnh môn TD với khẩu lệnh của Đội TNTP Hồ Chí Minh. Sai về tư thế
đứng nghiêm, đứng nghỉ, các động tác quay phải, quay trái, quay sau không xác
đinh được chiều xoay cho đúng (phần này đã học từ lớp 1 đếnlớp 3), động tác

giậm chân thại chỗ không đúng với cách hô của người chỉ huy. Lâu nay bộ môn
Thể dục trong trường tiểu học chúng ta cịn xem nhẹ, có người cịn cho đây là
môn học phụ, thường là tập trung vào mơn Tiếng Việt, Tốn, và một số mơn
khác, chưa thấy được tầm quan trọng của môn học Thể dục ( kể cả PHHS).

3


Nhiều em học sinh đến lớp thiếu dụng cụ học tập bộ môn này như dây nhảy, cầu
tập, trang phục.
Trong chương trình giáo dục thể chất của bậc tiểu học thì phần đội hình
đội ngũ chiếm một vị trí quan trọng. Nếu học tốt phần đội hình đội ngũ ở lớp 4
sẽ giúp cho các em vận dụng tốt các kỹ năng, các động tác đó vào các hoạt động
đồn thể trong và ngoài nhà trường một cách nhanh nhẹn, có nề nếp và đạt hiệu
quả cao.
2. Thực trạng vấn đề nghiên cứu.
- Căn cứ vào thực tế giảng dạy của bản thân và việc luyện tập của học
sinh. Trong giảng dạy thực tiễn lớp 4 tôi nhận thấy : Hiện nay trong tất cả các
nội dung học của bộ môn thể dục tiểu học; Các tiết học thực hành đều bắt đầu từ
việc tập trung đội hình đội ngũ, Sau đó mới đến nội dung học cụ thể. Thế nhưng
trong lúc tập trung ổn định vẫn thường có những học sinh không chú ý, tập trung
chậm trễ, khi xếp hàng cịn xơ đẩy, mất trật tự. Nhóm trưởng đi nắn từng em,
được em này thì sai em khác, do các em hay quay xuống nhìn bạn thậm chí cịn
có những em không nghe theo sự hướng dẫn của các em trong ban thể dục. Địa
bàn sân bãi chật hẹp, mùa năng ít có cây che mát, thời tiết mưa nắng thất
thường. Sự nhận thức của từng em khác nhau, sự quan niệm chưa coi trọng môn
học này, dẫn đến thường coi nhẹ …Nội dung đội hình đội ngũ lại rất cần sự
nhanh nhẹn, tinh thần tập thể và ý thức kỷ luật cao, rèn luyện chí thơng minh
sáng tạo và trong thực tiễn hoạt động, phần đội hình đội ngũ được vận dụng rất
nhiều trong các hoạt động mang tính tập thể trong và ngồi nhà trường ví dụ như

tập thể dục giữa giờ hay tập nghi thức đội.
- Phần đội hình đội ngũ khơng chỉ những học sinh lớp 1, lớp 2 còn bỡ
ngỡ mà cả đối với học sinh lớp 4 các em đã học qua từ các lớp dưới vậy mà các
em vẫn thực hiện các động tác chưa đúng, còn lúng túng khi tập luyện. Do vậy
qua thời gian giảng dạy tơi có nhiều trăn trở và nhận thấy có nhiều nguyên nhân
đẫn đến phần kỹ năng thực hiện động tác của các em như sau:
* Nguyên nhân chủ quan:

4


- Ý thức tập luyện của học sinh đã hình thành từ những năm trước thông
qua sự giáo dục, nhắc nhở của các giáo viên trong nhà trường.
- Tranh ảnh phục vụ cho dụng cụ trực quan trong từng tiết học còn thiếu
- Một số giáo viên chuẩn bị bài chưa chu đáo, vẫn xem nhẹ nội dung
đội hình đội ngũ, dẫn đến chất lượng bài tập chưa cao, hơn nữa giáo viên cho
học sinh tập luyện quá nhiều dẫn đến học sinh mệt mỏi không muốn học.
- Bên cạnh đó vẫn cịn một số giáo viên quản lý học sinh trong giờ học
chưa nghiên túc, vẫn để các em chạy nhảy, nô giỡn mà không nhắc nhở hay xử
lý.
- Có giáo viên dạy kiêm nhiệm chưa có chun mơn thể dục nên một
phần ảnh hưởng đến việc vận dụng các phương pháp dạy học .
- Ban chỉ huy thường dùng thuật ngữ của chun mơn sai (khẩu lệnh).Vị
trí phát lệnh tập hợp, vị trí chỉ huy khơng đúng .Tác phong chỉ huy chưa nghiêm
túc.
* Nguyên nhân khách quan:
- Một số lớp đông học sinh nên việc bao quát lớp ở trong giờ thực hành
cịn khó khăn, tâm lý lứa tuổi cịn nhỏ thích tự do, ham chơi nhiều hơn học. Do
vậy việc tiếp thu và sửa sai của học sinh cịn nhiều hạn chế.
- Trình độ nhận thức khơng đồng đều, có nhiều học sinh ý thức tốt,

nhưng cũng có học sinh ý thức chưa tốt, tiếp thu bài cịn chậm, các em đứng
trong hàng ngũ cịn nơ nghịch nhiều không chú ý đến giáo viên hướng dẫn sửa
sai.
- Tác phong học sinh còn lề mề, em ra trước em ra sau, khi ra tập trung
thì chen lấn xơ đẩy nhau, đứng không đúng hàng lối, thứ tự, không ai chịu
nhường ai, trong khi ra sân học thể dục cũng như ra sân thể dục giữa giờ các em
rất mất trật tự, và mất nhiều thời gian để ổn định lớp. Khi vào lớp cũng khơng
theo hàng lối, cịn lộn xộn.
- Học sinh tiểu học thường các em rất hiếu động và ham chơi, khi ra
ngoài sân để tập thể dục các em khơng muốn gị bó theo nề nếp.

5


- Sân bãi tập luyện khơng có sân tập riêng, thời tiết không thuận lợi, mưa
nắng thất thường. Đặc thù của mơn thể dục là dạy ở ngồi sân.
- Quần áo có em chưa thực hiện đúng qui định của nhà trường đề ra, cịn
nhiều em khơng đi giầy khi bắt đầu vào giờ học thể dục, cịn có nhiều học sinh
mặc quần áo chưa đúng qui định, luộm thuộm gây bất tiện cho các em khi vận
động, nhất là về mùa đông không đúng với quy định. Khi tập trung nhiều học
sinh chạy ra chạy vào và xin phép giáo viên cất trang phục, đi vệ sinh…
- Đầu năm khảo sát chất lượng phần đội hình đội ngũ lớp 4A, 4B vào tuần
thứ 4(tháng 9/2017) với tổng số học sinh là: 61 em, kết quả như sau.
Lớp/sĩ số

Kĩ năng
- Khẩu lệnh
- Tập hợp hàng ngang, dóng
hàng, điểm số

(30)

CHT
15(50%)

4(13,3%) 16(53,3%) 10(33,3%)

- Tập hợp hàng dọc, dóng
4A

HTT
3(10%)

Đạt loại
HT
12(40%)

hàng, điểm số
- Đi đều, đổi chân khi sai nhịp

- Khẩu lệnh
- Tập hợp hàng ngang, dóng
4B

hàng, điểm số

(31)

- Tập hợp hàng dọc, dóng
hàng, điểm số

- Đi đều, đổi chân khi sai nhịp

2(6,7%)

11(36,7%) 17(56,7%)

4(13%)

14(45,1%)

13(42%)

3(9,7%)

21(67,8%)

7(22,5%)

5(16,1%) 11(35,4%) 15(48,3%)

3. Nội dung và hình thức của biện pháp.
a. Mục tiêu của biện pháp
- Qua thời gian trực tiếp giảng dạy môn thể dục tiểu học bản thân tôi
nhận thấy còn rất nhiều học sinh còn hạn chế về kĩ năng phần “đội hình đội
ngũ”.
- Để nâng cao chất lượng dạy học và căn cứ vào thực tế tại địa phương,
điều kiện cơ sở vật chất tại trường, quá trình học tập của các em học sinh để từ
6

đó đưa ra các biện pháp giúp học sinh làm sao có có kĩ năng hơn phần “đội hình
đội ngũ” một cách thành thạo theo đúng yêu cầu của môn học và theo đúng yêu
cầu của giáo viên. Từ đó giúp các em yêu thích và hứng thú hơn với việc học tập
và các hoạt động khác tại trường.
- Từ những băn khoăn trăn trở làm thế nào nâng cao chất lượng trong
mỗi tiết dạy nên trong quá trình giảng dạy tôi luôn chú trọng đến kĩ năng thực
hành và kịp thời sửa sai, hướng dẫn việc chủ động tự học của học sinh giúp các
em có ý thức hơn về mơn học
- Mục đích của sáng kiến này là nghiên cứu và đưa ra một số biện pháp
giúp học sinh có kĩ năng hơn khi học phần “đội hình đội ngũ”. Từ đó đưa ra
những kiến nghị và những phương pháp giúp cho việc giảng dạy bộ môn thể dục
trong trường tiểu học đạt hiệu quả cao hơn.
b. Nội dung và cách thức thực hiện biện pháp.
Biện pháp thứ nhất.
* Đối với giáo viên
- Đối với chương trình dạy học thể dục tiểu học thì đều có phần lý thuyết
chính vì vậy ma đầu năm học tơi đã dành thời gian vài tiết học để giới thiệu cho
các em học nội quy riêng về giờ thể dục, cụ thể từng phần đối với từng khối
lớp để học sinh nắm được những yêu cầu riêng của bộ môn.
- Đầu năm học giáo viên thể dục nên hướng cho giáo viên chủ nhiệm
chọn ra Ban thể dục có năng khiếu và có ý thức trách nhiệm cao.
- Vào đầu năm học giáo viên bộ môn kết hợp với giáo viên chủ nhiệm để
vận động phụ huynh học sinh nên mua trang phục thể dục cho các em nhằm
giúp các em học tốt mơn thể dục khi vận động ngồi sân.
- Khi soạn bài lên lớp giáo viên cần quan tâm đến tranh ảnh, thiết bị
phục vụ cho tiết học, giúp học sinh dễ tiếp thu bài và thực hiện động tác chuẩn
hơn.
- Giáo viên cần nghiên cứu kỹ các chương, nội dung tiết dạy, có sự bố trí
hợp lý về thời lượng vận động theo từng nhóm, từng nội dung cụ thể cái gì tập
trước và cái gì tập sau theo hệ thống bài.

7


- Chuẩn bị bài chu đáo, đổi mới, sử dụng các phương tiện giảng dạy, phát
huy tính tự giác tích cực của học sinh.
- Chọn vị trí tập luyện thích hợp làm sao để bao quát cả lớp học, thường
xuyên đôn đốc, nhắc nhở thái độ, ý thức tập luyện của học sinh. Chú ý những lỗi
sai mà học sinh mắc phải để từ đó có hướng uốn nắn, sửa sai kịp thời và nếu
không sửa sai kịp thời học sinh rễ trở thành thói quen trong tập luyện.
- Thường xuyên quan tâm hơn với những học sinh chưa thực hiện đúng
kỹ thuật và cần phải chấn chỉnh nghiêm túc đối với những học sinh cá biệt.
- Nhắc nhở các em tập trung lớp khi có hiệu lệnh tiếng trống hoặc cịi,
khi ra ngồi sân tập theo hàng lối và khi kết thúc tiết học vào lớp cũng phải theo
hàng lối, khẩu lệnh khi vào tiết học cung như kết thúc giờ học phải hô to rõ như
vậy để tạo sự hưng phấn cho học sinh khi học.
- Tổ chức trò chơi thường xuyên và cho các em chơi nhiều trò chơi mới
lạ để tránh sự nhàm chán.
* Đối với học sinh
- Chú ý nghe giảng, quan sát động tác mẫu khi giáo viên giảng dạy.
- Thực hiện đúng theo khẩu lệnh của người chỉ huy và khi ra tập trung,
vào lớp cũng phải theo hàng lối.
- Quan sát, theo dõi động tác của bạn, mạnh dạn đưa ra ý kiến nhận xét
theo ý hiểu. Qua đó rút kinh nghiệm những điểm sai sót để sửa chữa.
- Tự giác luyện tập thường xuyên, nghỉ ngơi hợp lý, tập vừa sức, xây
dựng cho mình có thói quen luyện tập, tự mình nâng cao khả năng vận động, kĩ
năng và thể lực.
- Tập trung và thực hiện thao tác nghiêm túc, không xơ đẩy chen lấn, tinh
thần đồn kết trong học tập.
- Những học sinh khi giáo viên cho nghỉ thì phải ngồi thăm quan lớp tập,
không được bỏ đi chơi hoặc vào lớp thì phải được sự đồng ý của giáo viên

- Biết vận dụng có hiệu quả các động tác đã học vào thực tế luyện tập
cũng như các hoạt động tập thể khác trong và ngoài nhà trường.
Biện pháp thứ hai.
8


- Giáo viên phải nghiên cứu kĩ chương I đội hình đội ngũ vì chương này
học sinh có nhiều lỗi măc phải và có liên quan tới tất cả các chương.
- Cần phải nghiên cứu kĩ các khẩu lệnh động tác sau:
- Động tác tập hợp: Khẩu lệnh “Thành 1, 2, 3.. hàng ngang (dọc) tập hợp”.
- Hàng dọc: Khẩu lệnh dóng hàng “Nhìn trước thẳng”
- Hàng ngang: Khẩu lệnh dóng hàng : “Nhìn bên phải - Thẳng!”
- Điểm số theo đội hình hàng ngang(dọc): Khẩu lệnh: “Từ một đến hết –
điểm số!”
- Động tác đứng nghiêm: Khẩu lệnh “ Nghiêm” ( khơng có dự lệnh).
- Động tác nghỉ: Khẩu lệnh “ Nghỉ” (khơng có dự lệnh)
- Dàn hàng: Cự ly rộng(cự ly cực rộng) nhìn chuẩn thẳng.
- Dồn hàng: Cự ly hẹp(cự ly cực hẹp) nhìn chuẩn thẳng.
- Đi đều: Khẩu lệnh “Đi đều...bước” (có động lệnh, dự lệnh)
- Đứng lại: Khẩu lệnh “ Đứng lại...đứng” (có động lệnh, dự lệnh)
- Đi đều: Khẩu lệnh “Đi đều...bước” (có động lệnh, dự lệnh)
- Chạy đều: Khẩu lệnh “Chạy đều...chạy” (có động lệnh, dự lệnh)
Biện pháp thứ ba.
- Tập trung bồi dưỡng Ban thể dục, sửa sai các lỗi học sinh thường mắc
phải.
- Phần khẩu lệnh có dự lệnh và động lệnh, GV cần hướng dẫn HS cách hô
kéo dài dự lệnh cịn động lệnh hơ dứt khốt và nhấn giọng phần động lệnh.
Muốn Ban thể dục sử dụng đúng thuật ngữ chuyên môn là phải cho HS ghi chép
vào sổ tay hoặc vở và yêu cầu các em phải học thuộc lịng. Khi sử dụng thuật
ngữ chun mơn khơng được thừa hay thiếu, cần phải ngắn gọn, chính xác và có

tính thống nhất.
Ví dụ như khi: Tập hợp hàng ngang, dóng hàng điểm số
+ Khẩu lệnh: “Tồn lớp chú ý – Thành 2 (3, 4,..) hàng ngang – Tập hợp!”
+ Động tác: Nghe khẩu lệnh các em hàng thứ nhất (nhóm 1) nhanh chóng
đứng về phía trái của người chỉ huy giơ tay trái ngang, em đứng đầu hàng thứ
nhất đứng sát cánh tay của người chỉ huy dang tay, các em khác lần lượt đứng
9


tiếp theo, em nọ cách em kia khoảng một cánh tay chống hơng. Các em nhóm
cịn lại theo hàng thứ nhất lần lượt xếp hàng theo, chú ý điều chỉnh cự ly của
mình cho thẳng hàng ngang, hàng dọc.

Dóng hàng ngang:
+ Khẩu lệnh: “Nhìn phải - Thẳng!”
+ Động tác: Nghe khẩu lệnh, các em quay mặt nhìn về phía làm chuẩn
dóng hàng cho thẳng, em nọ cách em kia khoảng một cánh tay chống hông, các
em hàng sau theo hàng trước điều chỉnh cho thẳng hàng ngang và hàng dọc. Khi
có khẩu lệnh “Thơi”, em giơ tay làm chuẩn mới hạ tay xuống, các em trong hàng
thứ nhất hạ tay xuống và quay mặt về tư thế đứng nghiêm.
Điểm số theo đội hình hàng ngang:
+ Khẩu lệnh: “Từ một đến hết - điểm số!”
+ Động tác: Nghe khẩu lệnh, thứ tự từng em đứng đầu hàng (bên phải của
các em trong lớp )hô số 1, em thứ 2 hô số 2 và cứ như vậy lần lượt điểm số đến
hết. Khi điểm số, các em làm đông tác quay mặt về bên trái và nhanh chóng trở
về tư thế đứng nghiêm, em cuối cùng điểm số xong hô “hết”. Trong quá trình
thực hành các em thường đặt tay sai khi tay phải khi tay trái, em đứng gần quá,
em đứng xa quá dẫn đến khom nguời, hàng không thẳng. Người giáo viên lúc
này phải thường xuyên quan tâm uốn nắn. Giáo viên sửa sai bằng cách cho học
sinh xem tranh hoặc cho các em xem mẫu, làm mẫu để các em làm theo.

Ví dụ như khi: tập hợp hàng dọc, dóng hàng điểm số:
Tập hợp hàng dọc:

10


+ Khẩu lệnh: Tồn lớp (nhóm) chú ý – Thành 1 (2, 3,…) hàng dọc tập
hợp.
+ Động tác: Trước khi phát lệnh,người chỉ huy xác định vị trí thích hợp
rồi dùng hiệu lệnh hơ “Tồn lớp chú ý!”, nhằm giúp học sinh trật tự và lắng ghe
khẩu lệnh. Sau đó chỉ huy hô tiếp khẩu lệnh: - “Thành 1(2, 3,…)hàng dọc tập
hợp!”.Nghe khẩu lệnh các em hàng thứ nhất (nhóm 1) nhanh chóng đứng sau
cách người chỉ huy một cánh tay, em đứng đầu hàng thứ nhất đứng cánh người
chỉ huy một cách tay khi người chỉ huy giơ tay phải, các em khác lần lượt đứng
tiếp theo, em nọ cách em kia một cánh tay. Các em nhómcịn lại theo hàng thứ
nhất lần lượt xếp hàng theo về phía tay trái, cách hàng bên phải một khuỷu tay
chống hông. Chú ý điều chỉnh hàng của minh cho thẳng (hàng ngang và hàng
dọc)
Dóng hàng dọc:
+ Khẩu lệnh: “Nhìn trước – thẳng!”
+ Động tác: Nhóm trưởng tổ một đúng ngay ngắn, tay trái áp nhẹ vào đùi,
tay phải giơ lên cao và hơ “có” . Các nhóm trưởng nhóm hai, nhóm ba,..lần lượt
chống tay phải vào hông và dịch chuyển sao cho khuỷu tay vừa chạm vào người
đứng bên phải mình, đồng thời chỉnh hàng ngang cho thẳng. Các thành viên
nhóm một đưa tay trái, đầu ngón tay chạm vai người phía trước để dãn cho đúng
cự ly, đồng thời nhìn vào gáy bạn để dóngcho thẳng hàng. Các thành viên nhóm
hai, nhóm ba,…nhìn các thành viên nhóm một để dóng hàng ngang và nhìn
người đứng trước để dóng hàng dọc (khơng cần giơ tay ra trước dóng hàng như
nhóm một). Nghe khẩu lệnh, các em nhìn về phía trước dóng hàng cho thẳng,
em sau cách em trước một cánh tay, các em hàng bên theo hàng bên phải điều

chỉnh cho thẳng hàng ngang và hàng dọc. Khi có khẩu lệnh “Thôi”, em giơ tay
làm chuẩn mới hạ tay xuống, các em trong hàng thứ nhất hạ tay đặt lên vai bạn
xuống thành tư thế tự nhiên.

11


Điểm số theo đội hình hàng dọc
+ Khẩu lệnh: “Từ một đến hết – điểm số!”
+ Đông tác: Nghe khẩu lệnh, thứ tự từng em đứng đầu hàng, quay mặt
sang trái ra sau và hơ to số của mình: 1, rồi quay mặt luôn về tư thế ban đầu.
Người số hai quay mặt sang trái ra sau và hô to số của mình: 2, rồi quay ln về
tư thế của mình.Những người tiếp theo lần lượt điểm số như vậy cho đến hết
nhóm. Riêng em cuối cùng khơng quay mặt ra sau mà hơ to số của mình sau đó
hơ “Hết!”. Ví dụ: “10 hết”.
Ví dụ khi: Đi đều - đứng lại:
+ Khẩu lệnh: “Đi đều - bước!”
+ Động tác: Khi nghe động lệnh “bước”, chân trái bước lên, trong tâm
dồn vào chân trái sau đó bước tiếp chân phải lên, người hơi ngả về trước, hai tay
đánh tự nhiên, khi tay đưa ra phía trước gập khuỷu tay ngang ngực và vng
góc, tay đưa về sau thẳng và khép lại sát thân người, bàn tay nắm hờ (tốc độ đi
trung bình một phút từ 110-120 bước). Đồng loạt bước chân trái về trước một
bước với độ dài vừa phải từ 35 cm-45 cm sao cho đặt bàn chân chạm đất đúng
nhịp 1, hai tay đánh phối hợp như khi giậm chân tại chỗ. Tiếp theo dồn trọng
tâm vào chân trái, bước chân phải về trước đồng thời đổi chiều đánh tay sao cho
chân chạm đất đúng vào nhịp 2. Động tác cứ lặp đi lặp lại một cách nhịp nhàng
đúng nhịp và đồng đều.

12

+ Khi nghe khẩu lệnh: “Đứng lại – đứng!”
Dự lệnh “Đứng lại” rơi vào chân phải, lúc này chân trái tiếp tục bước lên một
bước nữa, rồi chân phải về trước chạm đất đúng vào động lệnh “đứng!”. Sau
động lệnh, tiếp tục bước chân trái một bước về trước, đưa chân phải về với chân
trái và đứng lại, người ở tư thế nghiêm. Muốn cho học sinh đi đều đúng giáo
viên cần tập kỹ phần giậm chân tại chỗ rồi mới cho đi đều. Khi các em thực
hiện phần giậm chân đúng nhịp, nhuần nhuyễn, đúng nhịp 2-4. Trong quá trình
tập giậm chân tại chổ nên cho các em tập đếm thầm theo 1-2, 1-2… Nhịp 1 rơi
vào chân trái, nhịp 2 rơi vào chân phải. Để tạo hứng thú cho các em khi tập
luyện chúng ta có thể vận dụng, sử dụng các bài hát theo nhạc hành khúc nhịp
2/4 như bài: Hành khúc Đội Thiếu niên tiền phong hoặc bài Đội ta lớn lên cùng
đất nuớc… Huớng dẫn cho học sinh giậm chân trái rơi vào nhịp mạnh, chân
phải rơi vào nhịp yếu của bài hát. Khi các em đã giậm chân tại chỗ nhuần
nhuyễn, đúng nhịp lúc đó chúng ta mới chuyển sang cho các em sang đi đều sẽ
rất dễ dàng hơn. Khi đi đều nhịp 1 chân trái bước lên, nhịp 2 chân phải bước lên
và cứ thế lặp đi lặp lại theo nhịp 1-2, 1-2, ... Khi học sinh đã đi đều tốt chúng ta
mới dạy cho các em đi đều vòng phải vòng trái. Phối hợp với Ban thể dục tăng
thực hành, vận dụng PPDH mới: Ban thể dục lớp là lực luợng nòng cốt, quan
trọng của 1 lớp học, lực luợng này không thể thiếu đựơc. Trong 1 tiết thể dục
nguời giáo viên cần có những định hướng thực hiện đổi mới phương pháp dạy
học tích cực:
+ Thầy và trị tham gia vào quá trình đánh giá. Để thực hiện tốt những yêu
cầu trên chúng ta cần xây dựng bồi duỡng lực lượng cán bộ Ban thể dục có năng

13


lực, là lực lượng cốt cán giúp cho giáo viên tổchức thực hiện một tiết dạy hiệu
quả, thành cơng. Chính vì vậy, nguời giáo viên phải thường xuyên bồi dưỡng

cho lực lượng Ban thể dục. Nội dung cần tập trung bồi dưỡng là: Tư thế chỉ huy,
vị trí chỉ huy, tác phong, lời nói, cách điều hành, thực hành bài học, đặc biệt là
sử dụng các khẩu lệnh rõ ràng, ngắn gọn, biết hướng dẫn các tổ viên trong tổ
cùng tham gia thực hành, tham gia điều khiển, tham gia hoạt động nhóm.Tổ
chức thi đua biểu diễn, khen thuởng: Trong những phương pháp dạy học đối với
bộ môn Thể dục tôi nhận thấy việc tổ chức cho các em thi đua biễu diễn là một
trong những phương pháp đem lại hiệu quả cao nhất. Qua phương pháp này, tạo
ra cho các em tinh thần thi đua học tập, hứng thú học tập và giúp cho giáo viên
nhận đuợc những thiếu xót để kịp thời uốn nắn sửa chữa. Trong quá trình tổ
chức thi đua biểu diễn GV có thể tổ chức thi biểu diễn theo cá nhân hoặc nhóm.
Giáo viên nên khen nhiều hơn chê để động viên tinh thần các em.
c. Mối quan hệ giữa các biện pháp
- Tạo được cho học sinh sự hứng thú, ý chí , say mê khi tập luyện và đồn
kết trong nhóm, trong lớp.
- Học sinh nhanh nhẹn hơn, ý thức kỷ luật tốt hơn và có khả năng làm việc
độc lập rất cao.
- Các em biết cách học, nên việc học tập sẽ nhẹ nhàng từ đó có nhiều thời
gian để tổ chức cho các em được tham gia các trò chơi vận động, tạo khơng khí
lớp học sơi nổi.
- Ý thức tự học của học sinh phải được hình thành trong quá trình lâu dài
nên giáo viên cần nhận xét cụ thể tình hình tự học của học sinh
d. Kết quả khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu, phạm vi
và hiệu quả ứng dụng.
Thời gian mới về trường được nhà trường giao cho giảng dạy từ khối 1
đến khối 5, qua thức tế 2 năm giảng dạy thể dục bậc tiểu học tơi nhận thấy phần
đội hình đội ngũ của các lớp vẫn còn lúng túng ở một số đội hình, các em gần
như khơng năm rõ về lý thuyết và thực hành. Sau một thời gian giảng dạy cho
học sinh ở các khối lớp tôi đã cùng với một số giáo viên kiệm nhiệm tập trung
14

trao đổi kinh nghiệm và đưa ra một số phương pháp dạy học sao cho phù hợp
với lứa tuổi và học sinh tại địa phương, từ đây có những biện pháp làm sao giúp
cho học sinh có kỹ năng phần đội hình đội ngũ và sau một thời gian áp dụng các
biệp pháp trên cho học sinh khối lớp 4 tôi thu được kết quả như sau:
Lớp/sĩ

Kĩ năng

số

- Khẩu lệnh
- Tập hợp hàng ngang, dóng
hàng, điểm số
- Tập hợp hàng dọc, dóng
4A
(30)

HTT
620(%)

Đạt loại
HT
18(60%)

CHT
6(20%)

9(30%)

17(56,7%)

4(13,3%)

6(20%)

16(53,3%)

8(26,7%)

7(22,5%)

19(61,2%)

5(16,1%)

11(35,4%)

18(58%)

2(6,5%)

8(25,8%)

19(61,2%)

4(12,9%)

hàng, điểm số
- Đi đều, đổi chân khi sai nhịp

- Khẩu lệnh
- Tập hợp hàng ngang, dóng
4B

hàng, điểm số

(31)

- Tập hợp hàng dọc, dóng
hàng, điểm số
- Đi đều, đổi chân khi sai nhịp

Nhìn vào kết quả trên tơi thấy kĩ năng của học sinh tiến bộ rõ rệt, học
sinh tích cực học tập và tham gia nhiệt tình vào các hoạt động tập luyện của
nhóm của lớp. Đối với học sinh đã có kĩ năng thì các em học nhiệt tình, động tác
chuẩn xác hơn. Đối với học sinh chưa đạt yêu cầu tham gia học nhiệt tình hơn,
tiến bộ rõ rệt và hòa đồng với các bạn trong lớp, phụ huynh học sinh rất vui, qua
đó phụ huynh đã quan tâm nhiều hơn tới môn học này và quan tâm đến con em
nhiều hơn. Bản thân tôi tự tin và chủ động hơn khi dạy phần đội hình đội ngũ,
tiết dạy trở nên sơi động.
Hàng năm Liên đội nhà trường đều tổ chức thi nghi thức đội, chính vì có
hoạt động phong trào này mà địi hỏi các em học sinh phải có kỹ năng về đội
hình đội ngũ, qua 2 đợt thi thi nghi thức tại trường và qua khảo sát của các giáo
viên chủ nhiệm và phụ huynh thì nhìn chung các em nắm bắt kỹ thuật động tác
15


tốt hơn, ý thức trong xếp hàng nhanh nhẹn, hình thành kĩ năng động tác nhanh
chóng, các em có thói quen trong tập luyện, các em biết áp dụng kĩ năng động

tác khi tham gia các hoạt động phong trào tại trường và khi về nhà.
Với kết quả đạt được qua áp dụng những kinh nghiệm tại trường, tôi sẽ
tiếp tục vận dụng vào giảng dạy và tiếp tục nghiên cứu, tìm tịi, học hỏi nhằm
giúp học sinh nắm vững phần đội hình đội ngũ, nâng cao dần chất lượng cho tiết
học và đồng thời nhằm phục vụ tốt cho các hoạt động mang tính chất tập thể của
nhà trường.
III. PHẦN KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
1. Kết luận:
- Việc nghiên cứu đưa vào giảng dạy môn thể dục nhằm nâng cao sức
khỏe, phát triển các tố chất vận động là vô cùng cần thiết. Giảng dạy phần đội
hình đội ngũ cho học sinh là một vấn đề cần làm ngay trong các trường học
- Từ thực tiễn đó tơi đã nghiên cứu và đưa ra một số biện pháp được rút
ra tư kinh nghiệm giảng dạy của bản thân nhằm nâng cao kĩ năng khi học các
động tác của phần đội hình đội ngũ, đây là một trong những đặc trưng quan
trọng của bộ môn và các biện pháp này áp dụng được cho giáo viên chuyên
trách, giáo viên kiêm nhiệm và tất cả học sinh trong trường từ khối 1 đến khối 5.
- Với yêu cầu ngày càng cao về chất lượng giáo dục. Một số yếu tố vôc
cùng quan trọng đối với bộ mơn hoạt động ngồi trời đó là sân bãi, dụng cụ, môi
trường cho tập luyện.
- Muốn nâng cao thể lực cho học sinh không những chỉ có sự nỗ lực của
các em, sự nhiệt tình, sang tạo của thầy mà cịn phải có sự quan tâm, chỉ đạo của
nhà trường, tổ chuyên môn, phụ huynh học sinh và các tổ chức có liên quan.
2. Kiến nghị:
- Giáo viên thường xuyên đề xuất với ban giám hiệu nâng cấp sân bãi
tập luyện như trồng thêm cây xanh để tạo them bóng mát cho học sinh tập luyện
- Giáo viên bộ môn kết hợp với giáo viên chủ nhiệm vận động phụ
huynh học sinh mua trang phục thể dục cho các em để các em vận động được dễ
dàng
16

- Đề nghị nhà trường đầu tư, mua một số thiết bị phục vụ cho công tác
giảng dạy như các loại bóng chuyền, bóng đá, bóng rổ, dây nhẩy, cầu, hố nhẩy....
- Đề nghị đến tổ chuyên môn làm thêm một số tranh ảnh, đồ dùng dạy
học để phục vụ cho tiết học
- Đề nghị đến đội Thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh thường xuyên tổ
chức các hoạt động thể dục thể thao cấp trường để gây hứng thú trong học tập
của học sinh.
Người viết sáng kiến

Trần Minh Quý

NHẬN XÉT CỦA HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN CẤP TRƯỜNG
…………………………………………………………………
……………………………………………………………........
17


…………………………………………………………………
……………………………………………………………........
…………………………………………………………………
……………………………………………………………........
…………………………………………………………………
Chủ tịch hội đồng sáng kiến
(Ký tên, đóng dấu)

NHẬN XÉT CỦA HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN CẤP HUYỆN
…………………………………………………………………
……………………………………………………………........
…………………………………………………………………

……………………………………………………………........
…………………………………………………………………
……………………………………………………………........
Chủ tịch hội đồng sáng kiến
(Ký tên, đóng dấu)
MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Sách hướng dẫn rèn luyện đội viên của ban thanh thiếu niên.
2. Sách giáo viên thể dục lớp 1, 2, 3, 4 của nhà xuất bản Giáo dục.
18


3. Băng đĩa hình dạy mẫu của trung tâm nghe nhìn Giáo dục
4. Thư viện trực tuyến Violet. (Violet.vn)
5. Một số tài liệu tham khảo khác.

MỤC LỤC
I. Phần mở đầu:………………………………………………….……………….1
1. Lý do chọn đề tài. …………………………………………………………….1
2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài. ……………………………………………….2
3. Đối tượng nghiên cứu. ………………………………………………………..2
19


4. giới hạn của đề tài. ……………………………………………………………2
5. Phương pháp nghiên cứu. ………………………………………………….…2
II. Phần nội dung..………………………………………………………….……3
1. Cơ sở lý luận…………………………………………………………………..3
2. Thực trạng vấn đề nghiên cứu……………………………………………...…4
3. Nội dung và hình thức của giải pháp….………………………………………6
a. Mục tiêu của giải pháp...………………………………………………………6

b. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp…..………….……………………7
c. Mối quan hệ giữa các giải pháp, biện pháp(nếu có)…………………………14
d. Kết quả khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu, phạm vi và
hiệu quả ứng dụng. …………………………………………………………….14
III. Phần kết luận, kiến nghị. …………………………………………….…….16
1. Kết luận:.…………………………………………………………………….16
2. Kiến nghị:.………………………………………………………………...…16

20