Bao cao tham luan Doi moi PP day Toan THCS

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>BÁO CÁO THAM LUẬN</b>

<b>SINH HOẠT CHUYÊN ĐỀ: ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY VÀ HỌC MƠN</b>
<b>TỐN THCS.</b>

I - Định hướng đổi mới PPDH mơn tốn ở trường THCS.

Định hướng đổi mới PPDH trong giai đoạn hiện nay là: “Phương pháp dạy
học toán trong nhà trường các cấp phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động của
người học, hình thành và phát triển năng lực tự học, trau dồi các phẩm chất linh
hoạt, độc lập, sáng tạo của tư duy”.

Theo định hướng dạy học này, GV là người thiết kế, tổ chức, hướng dẫn, điều
khiển quá trình học tập, cịn học sinh là chủ thể nhận thức, biết cách tự học, tự rèn
luyện, từ đó hình thành, phát triển nhân cách và các năng lực cần thiết của người lao
động theo những mục tiêu mới đề ra.

1 - Đổi mới PPDH mơn tốn cần thể hiện các đặc trưng cơ bản sau:
+/ Dạy học thông qua tổ chức các hoạt động của học sinh.

Theo tinh thần đổi mới PPDH, trong tiết lên lớp GV là người tổ chức chỉ đạo
HS tiến hành các hoạt động học tập: Củng cố kiến thức cũ, tìm tịi, phát hiện kiến
thức mới, luyện tập, vận dụng kiến thức vào bài tập ..., GV khơng áp đặt những kiến
thức có sẵn mà hướng dẫn HS thông qua các hoạt động để phát hiện và chiếm lĩnh
kiến thức, rèn luyện kỹ năng và hình thành thói quen vận dụng kiến thức tốn học
vào học tập và thực tiễn cuộc sống.

+/ Dạy học chú trọng rèn luyện phương pháp tự học.

Trong hoạt động dạy học theo PP đổi mới, GV rèn cho HS chuyển từ thói
quen học tập thụ động sang tự học chủ động. Muốn vậy, GV cần rèn cho HS các tri

thức PP để HS biết cách học, biết cách suy luận, biết cách tìm tịi, phát hiện kiến
thức mới. HS cần được rèn luyện các thao tác tư duy phân tích, tổng hợp, đặc biệt
hố, khái qt hố, tương tự... tạo điều kiện cho HS tự học, nắm vững và hiểu sâu
các kiến thức cơ bản đồng thời phát huy được tiềm năng sáng tạo của bản thân.

+/ Tăng cường học tập cá thể phối hợp với học tập hợp tác.

PPDH đổi mới yêu cầu HS “phải nghĩ nhiều hơn, làm nhiều hơn, thảo luận
nhiều hơn”. Do đó HS phải có sự nỗ lực , phát huy trí tuệ trong quá trình tự lực tiếp
cận kiến thức mới, phải thực sự tích cực suy nghĩ và làm việc độc lập đồng thời phải
có mối quan hệ hợp tác giữa các cá nhân trên con đường tìm tịi, phát hiện kến thức
mới. Do đó cần phát huy mối giao tiếp thầy - trò, trò - trò trong lớp học bằng các
hoạt động hợp tác , tạo điều kiện cho mỗi HS phát huy và nâng cao trình độ qua việc
vận dụng vốn hiểu biết của từng cá nhân và của tập thể.

+/ Kết hợp đánh giá của thầy với tự đánh giá của trị.

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

bài làm của mình, nhận xét, đánh giá bài làm của bạn, tìm nguyên nhân các sai làm
và nêu cách sửa chữa...

2 - Việc soạn giáo án theo định hướng đổi mới PPDH.

Trong hoạt động dạy học với PPDH tích cực, GV khơng cịn đơn thuần là
người truyền đạt kiến thức mà GV trở thành người thiết kế, tổ chức, hướng dẫn các
hoạt động của HS để HS chiếm lĩnh các kiến thức mới, hình thành kỹ năng, thái độ
theo yêu cầu của chương trình. Như vậy, khi soạn giáo án, GV phải đầu tư nhiều
cơng sức và thời gian thì mới có thể thực hiện bài lên lớp với vai trò là người gợi
mở, hướng dẫn, tư vấn cho HS trong các hoạt động tìm tịi, phát hiện, chiếm lĩnh
kiến thức của HS. Khi thiết kế bài giảng, theo tôi, giáo viên cần chú ý một số vấn đề
sau:

+ Xác định mục tiêu.

.Mục tiêu bài giảng phải bám sát chuẩn kiến thức, kỹ năng, yêu cầu về thái
độ của HS của chương trình mơn tốn ban hành kèm theo QĐ 16/2006/QĐ-BGDĐT
ngày 05/5/2006.

.Mục tiêu đặt ra là cho HS, do HS thực hiện. Chính HS thơng qua các hoạt
động học tập tích cực phải đạt được các mục tiêu ấy. Như vậy, khi soạn giáo án, GV
phải hình dung được là học xong một bài (một cụm bài, một chương...) HS của mình
phải nắm được những kiến thức, kỹ năng gì, hình thành những thái độ gì ở mức độ
như thế nào.

+ Quan tâm mối quan hệ giữa dạy kiến thức và dạy phương pháp.

Trong đổi mới PPDH, GV cần quan tâm đến mối quan hệ giữa dạy kiến thức
và dạy phương pháp. Đó là dạy HS suy nghĩ, dạy HS các thao tác tư duy: phân tích,
tổng hợp, đặc biệt hố, tương tự... trong đó phân tích, tổng hợp là nền tảng.

+ Tổ chức các hoạt động.

Khi soạn giáo án, GV phải dự kiến các hoạt động tổ chức học tập cho HS. Tổ
chức cho HS HĐ chiếm lĩnh kiến thức, tổ chức cho HS hoạt động theo các hình thức
khác nhau: Học tập cá nhân và học tập theo nhóm nhằm phát huy tính tích cực, chủ
động của HS trong quá trình lĩnh hội kiến thức. Những dự kiến của GV phải tập
trung chủ yếu vào các HĐ của HS (Vẽ hình, đo đạc, dự đốn, giải bài tập... ), trên cơ
sở đó, GV hình dung ra việc tổ chức các HĐ cho HS như thế nào, dự kiến những khả
năng diễn biến các HĐ của HS , chuẩn bị các giải pháp điều chỉnh để có thể thực
hiện được mục tiêu đề ra cho tiết học.

+ Sử dụng “phiếu học tập”

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

+ Soạn hệ thống câu hỏi.

Khi soạn giáo án, giáo viên cần coi trọng việc chuẩn bị các câu hỏi. Cần dự
kiến hệ thống câu hỏi theo các mức độ khác nhau phù hợp với các loại đối tượng học
sinh. Các dạng câu hỏi trên lớp nhằm những mục đích khác nhau: gây hứng thú, thu
hút chú ý, kích thích tìm tịi, gợi ý cách suy nghĩ, kiểm tra đánh giá...

Tóm lại, trong việc soạn giáo án theo tinh thần đổi mới phương pháp dạy học mơn
tốn, cần có những chú ý quan trọng sau:

- Xác định mục tiêu bài học theo hướng chỉ rõ mức độ HS phải đạt được sau
bài học về kiến thức, kỹ năng, thái độ để làm căn cứ đánh giá kết quả bài học, chú ý
mục tiêu xây dựng phương pháp học tập, đặc biệt là tự học.

- Chuyển trọng tâm từ thiết kế các hoạt động của thầy sang thiết kế các hoạt
động của trò, tăng cường các hoạt động độc lập hoặc làm việc theo nhóm nhỏ.

- Nâng cao chất lượng các câu hỏi trong giáo án, giảm các câu hỏi tái hiện
kiến thức, tăng số câu hỏi yêu cầu tư duy tích cực, độc lập sáng tạo. Chú trọng việc
nhận xét, sửa chữa các câu trả lời của học sinh. Hệ thống câu hỏi phải được chọn lọc
phục vụ cho việc đổi mới PPDH.

II - Thực trạng đổi mới PPDH mơn tốn trong đơn vị trường:

Qua thực tế giảng dạy và thăm lớp dự giờ, trao đổi với đồng nghiệp trong đơn vị tổ,
tôi mạnh dạn đưa ra một số đánh giá sau:

1 - Ưu điểm:

+ Giáo viên:

. Chuẩn bị bài và đồ dùng dạy học tương đối chu đáo cho các giờ dạy, phù
hợp với nội dung bài dạy và điều kiện hiện có: Dạy học theo định hướng đổi mới
PPDH yêu cầu HS hoạt động học tập nhiều. Để đảm bảo nội dung bài dạy và thời
lượng, mỗi GV trước khi lên lớp đều đã chuẩn bị chu đáo về đồ dùng, đặc biệt là các
bảng phụ ghi nội dung câu hỏi, bài tập, kiến thức cơ bản cần ghi nhớ...

. Bài soạn: Đã xác định được mục tiêu bài dạy theo định hướng là đặt ra cho
HS, HS là người thực hiện, bám sát chuẩn kiến thức, kỹ năng. Đã thể hiện được các
hoạt động của thầy và trị, có hệ thống câu hỏi dẫn dắt HS tương đối sát với nội
dung, phù hợp với kiểu bài.

. Tổ chức các hoạt động dạy học: Khơng cịn tình trạng đọc chép, khơng cịn
tình trạng áp đặt kiến thức có sẵn mà GV đã kết hợp tương đối tốt các PPDH, tổ
chức, dẫn dắt cho học sinh tích cực hoạt động học tập, hoạt động cá nhân kết hợp
với hoạt động nhóm từ đó phát hiện, chiếm lĩnh kiến thức, rèn luyện kỹ năng, thói
quen....

+ Học sinh: Đã làm quen với PP học tập mới, đã có thói quen trong các hoạt
động học tập cá nhân và hoạt động nhóm.

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

Một vài GV vẫn còn phụ thuộc giáo án và sách giáo khoa nên chưa chủ động
trong quá trình tổ chức các hoạt động học tập cho HS.

Hệ thống câu hỏi của một số GV trong một số bài còn chưa phân hố được
đối tượng HS, chưa có câu hỏi dự kiến trong các trường hợp thường xảy ra đối với
các câu hỏi khó, phần kiến thức mới và khó...

Một số GV còn chưa chú trọng đén việc cung cấp tri thức phương pháp cho

học sinh

+ Học sinh:

Trường nằm trong địa bàn mà học sinh chủ yếu là con em nông thôn, dân tộc
thiểu số nên thời gian đầu tư cho việc học và tự học ở nhà cịn ít, trình độ dân trí
nhìn chung cịn thấp. Do đó chất lượng học và tự học ở của học sinh cịn rất thấp,
kiến thức hà hổng nhiều. Vì vậy, các em chưa tích cực trong các hoạt động học tập
cá nhân, chưa mạnh dạn, còn ỷ lại trong các hoạt động hợp tác, không đáp ứng được
với yêu cầu trong đổi mới mới PPDH.

Học sinh cịn có thói quen đọc sách để trả lời, lười suy nghĩ, chưa chủ động,
dáng tạo trong học tập.

III- Hướng khắc phục:

+ Để khắc phục được tình trạng phụ thuộc giáo án, phụ thuộc sách giáo khoa,
GV nhất thiết phải xác định rõ và ghi nhớ mục tiêu, nội dung, tiến trình bài dạy. Nội
dung kiến thức mới đưa ra không nhất thiết phải trung thành với sách giáo khoa mà
ta có thể đặt thành một vấn đề yêu cầu HS giải quyết từ đó hình thành kiến thức mới.
VD: Trong bài Đường kính và dây của đường trịn (T22 Hình 9), trong mục
2-Quan hệ vng góc giữa đường kính và dây. SGK đưa ra định lí sau đó chứng minh.
GV có thể tổ chức cho HS chiếm lĩnh kiến thức này như sau: Cho HS quan sát hình
vẽ đường kính AB vng góc với dây CD của đường trịn (O) tại điểm I. Yêu cầu
HS dự đoán so sánh IC và ID và chứng minh dự đốn đó, từ đó rút ra kết luận ta
được nội dung định lý.

Với cách đặt vấn đề như vậy vừa giúp giáo viên không phụ thuộc sgk, vừa
tránh cho học sinh thói quen đọc sách trả lời mà không chịu suy nghĩ.

+ Đối với học sinh, cần chú trọng cung cấp cho các em phương pháp học và
tự học, rèn luyện cho HS các thói quen thao tác tư duy phân tích, tổng hợp.... Các
phương pháp đó thường là các quy tắc, quy trình... Việc nắm vững các phương pháp
nói trên tạo điều kiện cho các em tự học, tự làm bài tập, nắm vững và hiểu sâu các
kiến thức cơ bản đồng thời phát huy được khả năng sáng tạo của bản thân.

Trên đây là bản báo cáo tham luận của tơi về chun đề đổi mới PPDH mơn
tốn ở trường THCS. Bài viết khơng tránh khỏi cịn có nhiều thiếu sót. Rất mong
được sự đóng góp ý kiến của BGH và đồng nghiệp để bản tham luận thêm hoàn
thiện.

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

Minh Sơn, tháng 11 năm 2009
Người viết

</div>

<!--links-->