Tiet 29 Doc van Ca dao hai huoc

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (130.53 KB, 16 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

CA DAO HÀI HƯỚC

TIẾT 29: ĐỌC VĂN

KÍNH CHÀO CÁC THẦY CÔ ĐẾN DỰ GIỜ LỚP 10A3

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

I. TÌM HIỂU CHUNG (Tiết 26 – 27: Ca dao than 
thân, yêu thương tình nghĩa)

II. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN
* ĐỌC, CHÚ THÍCH

- Bài 1: Tiếng cười giải trí, tự trào. Giọng 
tươi vui, dí dỏm, mang âm hưởng đùa cợt.
- Bài 2, 3, 4: Tiếng cười châm biếm, phê 
phán những thói hư tật xấu trong nội bộ 
nhân dân. Giọng tươi vui pha ý giễu cợt.

Bài 1: - Cưới nàng, anh toan dẫn voi,

Anh sợ quốc cấm, nên voi không bàn.
Dẫn trâu, sợ họ máu hàn,

Dẫn bị, sợ họ nhà nàng co gân.
Miễn là có thú bốn chân

Dẫn con chuột béo, mời dân, mời làng.

- Chàng dẫn thế, em lấy làm sang
Nỡ nào em lại phá ngang như là…

Người ta thách lợn thách gà,

Nhà em thách cưới một nhà khoai lang:
Củ to thì để mời làng,

Còn như củ nhỏ, họ hàng ăn chơi.
Bao nhiêu củ mẻ, chàng ơi!
Để cho con trẻ ăn chơi giữ nhà;

Bao nhiêu củ rím, củ hà

Bài 2:

Làm trai cho đáng sức trai,

Khom lưng chống gối, gánh hai hạt vừng

Bài 3:

Chồng người đi ngược về xuôi,
Chồng em ngồi bếp sờ đuôi con mèo.
Bài 4:

Lỗ mũi mười tám gánh lông

Chồng yêu chồng bảo râu rồng trời cho.
Đêm nằm thì gáy o o…

Chồng yêu chồng bảo ngáy cho vui nhà.
Đi chợ thì hay ăn quà,

Chồng yêu chồng bảo về nhà đỡ cơm.
Trên đầu những rác cùng rơm

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

* Tìm hiểu văn bản:

1. Tiếng cười giải trí, tự trào

(Bài 1)

- Lời đối đáp của chàng trai và cô gái nói về việc 
dẫn cưới và thách cưới.

- Chàng trai nói về việc dẫn cưới:
+ Dẫn voi/ sợ quốc cấm.

+ Dẫn trâu/ sợ họ nhà gái máu hàn.
 + Dẫn bò/ sợ họ nhà nàng co gân.

+ Cuối cùng dẫn cưới bằng con chuột béo.
 -> Vật dẫn cưới rất đặc biệt và khác thường.

- Cảnh ngộ của chàng trai rất nghèo. Nhưng tình 
cảm bày tỏ lại rất lạc quan, thoải mái không 
chút mặc cảm.

Lời đối đáp trong bài

ca dao này là ai nói

với ai? Nội dung đề

cập đến vấn đề gì?

Người con trai nói về việc

dẫn cưới có gì khác

thường? Sau tiếng cười

ấy, biểu hiện cảnh ngộ gì

và tình cảm gì của chàng

trai này?

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

• - Cơ gái nói về việc thách cưới:

+ Thách cưới...một nhà khoai lang.

+ Để cô gái :

* mời làng

* mời họ hàng ăn chơi

* con trẻ ăn giữ nhà

* con lợn, con gà ăn.

->

Cô gái cũng nghèo và rất thông cảm

với cảnh nghèo của

chàng trai bằng lời

thách cưới rất dí dỏm và đáng yêu.

Đáp lời chàng 
trai, cô gái thách

cưới như thế 
nào?

Mẹ em tham gạo, tham gà

Bắt em để bán cho nhà cao sang.

Chồng em thì thấp một gang

Vắt mũi chửa sạch, ra đàng đánh nhau.

Nghĩ mình càng tủi, càng đau,

Trách cha, trách mẹ, tham giàu, tham

sang.

Cưới em có cánh con gà

Có dăm sợi bún, có vài hạt xơi.

Cưới em, cịn nữa, anh ơi

Có một đĩa đậu, hai mơi rau cần

Có xa dịch lại cho gần

Nhà em thách cưới có gần ấy thơi

Hay là nặng lắm anh ơi

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

Tóm lại: Dù trong cảnh nghèo, người lao

động vẫn luôn lạc quan, yêu đời, ham

sống. Bài ca dao còn thể hiện một triết lí

nhân sinh cao đẹp: đặt

tình nghĩa cao

hơn của cải.

Đằng sau tiếng cười,

em có cảm nhận gì về

nét đẹp trong tâm

hồn của người lao

động nghèo?

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

NghÖ thuËt:

+ Lối nói khoa trương, phóng đại: dẫn voi, dẫn trâu, 
dẫn bị.

+ Lối nói giảm dần:

* Voi -> trâu -> bò -> chuột.

* Củ to -> củ nhỏ -> củ mẻ -> củ rím, củ hà. 
+ Cách nói đối lập:

* dẫn voi >< sợ quốc cấm.

* dẫn trâu >< sợ họ nhà gái máu hàn.
 * dẫn bò >< sợ họ nhà nàng co gân.

+ Chi tiết hài hước:

* Dẫn con chuột béo mời dân mời làng”.

* Nhà em thách cưới một nhà khoai lang

=> Bài ca dao có giọng điệu hài hước, dí dỏm 
và đáng u.

Bài ca dao có giọng

điệu hài hước, dí

dỏm, đáng yêu là

nhờ những yếu tố

nghệ thuật nào?

</div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>

2. Tiếng cười châm biếm, phê phán 
a. Bài 2, 3

- Đối tượng chế giễu: “đàn ông”- lười nhác
+ làm trai (1).

+ chồng người (2).

- Nguyên nhân chế giễu:
+ Loại đàn ông (1):

\ Chi tiết hài hước:

khom lưng chống gối để gánh hai hạt vừng.
 (cố gắng hết sức) (cực nhẹ)

\ Sự đối lập: sức trai >< gánh hai hạt vừng

=> Nghệ thuật phóng đại, đối lập để chê cười 
loại đàn ông yếu đuối thiếu bản lĩnh làm trai.

Bài ca dao số 2 và 
Bài ca dao số 2 và

3 chế giễu loại 
3 chế giễu loại 
người nào trong 
người nào trong

</div>
(8)<div class='page_container' data-page=8>

+ Loại đàn ông (2):

Chồng người >< chồng em

Đi ngược về xuôi >< sờ đuôi con mèo.

 Nghệ thuật đối lập: hình ảnh người đàn ơng

hiện lên vừa hài hước vừa thảm hại. Chi tiết 
thật đắc lại có giá trị khái quát cao để chê 
cười loại đàn ông lười nhác khơng có chí 
lớn, ăn bám vợ con.

</div>
(9)<div class='page_container' data-page=9>

Một số bài ca dao: châm biếm, chế giễu

về loại đàn ông lười biếng:

- Chồng người bể Sở sông Ngô

Chồng em ngồi bếp rang ngô cháy quần.

- Làm trai cho đáng nên trai

Ăn cơm với vợ lại nài vét niêu.

- Làm trai cho đáng nên trai

Vót đũa cho dài ăn vụng cơm con.

- Ăn no rồi lại nằm khoèo

</div>
(10)<div class='page_container' data-page=10>

b. Bài 4:

- Đối tượng chế giễu: em -> phụ nữ 
 - Nội dung chế giễu:

* mũi mười tám gánh lông
 * ngáy o o

* hay ăn quà

* đầu những rác cùng rơm.

- Nghệ thuật phóng đại, chi tiết giàu tưởng tượng, điệp 
ngữ song hành để chê cười loại phụ nữ đỏng đảnh vô 
duyên.

- Tác giả dân gian đã nhìn họ bằng con mắt nhân hậu, 
thông cảm với thái độ nhắc nhở nhẹ nhàng:

+ Cấu trúc: Chồng yêu chồng bảo…

+ Từ ngữ: râu rồng, vui nhà, đỡ cơm, hoa thơm.

Bài ca dao số (4) chế

giễu loại người nào trong

xã hội? Theo em những

chi tiết ấy có thực

khơng ? Và những chi

không ? Và những chi

tiết đó nhằm chế giễu

điều gì?

</div>
(11)<div class='page_container' data-page=11></div>
(12)<div class='page_container' data-page=12>

III. T

ổng kết

1. Nghệ thuật:

- Sử dụng nghệ thuật phóng đại, tương phản đối lập
- Khắc hoạ nhân vật bằng những nét điển hình với 
những chi tiết có giá trị khái quát cao.

- Dùng ngôn ngữ đới thường mà hàm chứa ý nghĩa 
sâu sắc.

2. Nội dung:

- Triết lí nhân sinh cao đẹp: yêu đời, lạc quan

</div>
(13)<div class='page_container' data-page=13>

IV. LUYỆN TẬP

Bài tập 1:

Nêu cảm nhận về lời thách cưới

của cô gái: “Nhà em thách cưới một nhà

khoai lang”. Qua đó em thấy tiếng cười tự

trào của người lao động trong cảnh nghèo

đáng yêu, đáng trân trọng ở chỗ nào?

Tiếng cười tự trào của người lao động

đáng yêu, đáng trân trọng ở chỗ:

- Cơ gái khơng mặc cảm mà cịn bằng lịng với

cảnh nghèo, vui và thích thú trong lời thách

cưới.

</div>
(14)<div class='page_container' data-page=14>

2. Bài tập 2: Sưu tầm những bài ca dao hài hước phê 
phán thói lười nhác, lê la ăn quà, nghiện ngập rượu 
chè, tệ nạn tảo hơn, đa thê, phê phán thầy bói, thầy 
cúng , thầy địa lí, thầy phù thủy trong xã hội cũ:

- Thói lười nhác

Ăn no rồi lại nằm khoèo

Nghe giục trống chèo, bế bụng đi xem

- Nghiện ngập rượu chè:

Rượu chè cờ bạc lu bù

Hết tiền, đã có mẹ cu bán hàng.
- Tệ nạn tảo hôn:

Bồng bồng cõng chồng đi chơi
Đi đến chỗ lội đánh rơi mất chồng.
 Chị em ơi Cho tơi mượn cái gàu sịng,

</div>
(15)<div class='page_container' data-page=15>

- Phê phán thầy bói, thầy cúng, thầy địa lí, thầy 
phù thủy:

+ Hòn đất mà biết nói năng

Thì thầy địa lí hàm răng khơng cịn
+ Bói cho một quẻ trong nhà

Con heo bốn cẳng, con gà hai chân.
+ Số cơ có mẹ, có cha

Mẹ cơ đàn bà, cha cơ đàn ơng.
Số cơ có vợ, có chồng

Sinh con đầu lịng, chẳng gái thì trai
Số cơ chẳng giàu thì nghèo

</div>
(16)<div class='page_container' data-page=16>

DẶN DÒ

- VỀ NHÀ LÀM BÀI TẬP 1, 2 PHẦN LUYỆN 
TẬP.

- CHUẨN BỊ BÀI MỚI: LỜI TiỄN DẶN (TRÍCH

</div>

Tiet 29 Doc van Ca dao hai huoc

CA DAO HÀI HƯỚC

<i><b>TIẾT 29: ĐỌC VĂN</b></i>

<b>* Tìm hiểu văn bản: </b>

<b>1. Tiếng cười giải trí, tự trào</b>

<b> (Bài 1)</b>

<i><b>Lời đối đáp trong bài </b></i>

<i><b>Lời đối đáp trong bài </b></i>

<i><b>ca dao này là ai nói </b></i>

<i><b>ca dao này là ai nói </b></i>

<i><b>với ai? Nội dung đề </b></i>

<i><b>với ai? Nội dung đề </b></i>

<i><b>cập đến vấn đề gì?</b></i>

<i><b>cập đến vấn đề gì?</b></i>

•

<i><b><sub>- Cơ gái nói về việc thách cưới: </sub></b></i>

<b> + Thách cưới...một nhà khoai lang. </b>

<b> + Để cô gái : </b>

<b> * mời làng</b>

<b> * mời họ hàng ăn chơi</b>

<b> * con trẻ ăn giữ nhà</b>

<b> * con lợn, con gà ăn. </b>

<i><b> -> </b></i>

<b> Cô gái cũng nghèo và rất thông cảm </b>

<b>với cảnh nghèo của</b>

<b>chàng trai bằng lời </b>

<b>thách cưới rất dí dỏm và đáng yêu. </b>

<b>Mẹ em tham gạo, tham gà</b>

<b>Bắt em để bán cho nhà cao sang.</b>

<b>Chồng em thì thấp một gang</b>

<b>Vắt mũi chửa sạch, ra đàng đánh nhau.</b>

<b>Nghĩ mình càng tủi, càng đau,</b>

<b>Trách cha, trách mẹ, tham giàu, tham </b>

<b>sang.</b>

<b>Cưới em có cánh con gà</b>

<b>Có dăm sợi bún, có vài hạt xơi.</b>

<b>Cưới em, cịn nữa, anh ơi</b>

<b>Có một đĩa đậu, hai mơi rau cần</b>

<b>Có xa dịch lại cho gần</b>

<b>Nhà em thách cưới có gần ấy thơi</b>

<b>Hay là nặng lắm anh ơi</b>

<b> Tóm lại: Dù trong cảnh nghèo, người lao </b>

<b>động vẫn luôn lạc quan, yêu đời, ham </b>

<b>sống. Bài ca dao còn thể hiện một triết lí </b>

<b>nhân sinh cao đẹp: đặt </b>

<b>tình nghĩa cao </b>

<b>hơn của cải.</b>

<i><b>Một số bài ca dao: châm biếm, chế giễu </b></i>

<i><b>về loại đàn ông lười biếng:</b></i>

<i><b>- Chồng người bể Sở sông Ngô</b></i>

<i><b>Chồng em ngồi bếp rang ngô cháy quần.</b></i>

<i><b> - Làm trai cho đáng nên trai</b></i>

<i><b>Ăn cơm với vợ lại nài vét niêu.</b></i>

<i><b> - Làm trai cho đáng nên trai</b></i>

<i><b>Vót đũa cho dài ăn vụng cơm con.</b></i>

<i><b> - Ăn no rồi lại nằm khoèo</b></i>

b. Bài 4:

<i><b>Bài ca dao số (4) chế </b></i>

<i><b>Bài ca dao số (4) chế </b></i>

<i><b>giễu loại người nào trong </b></i>

<i><b>giễu loại người nào trong </b></i>

<i><b>xã hội? Theo em những </b></i>

<i><b>xã hội? Theo em những </b></i>

<i><b>chi tiết ấy có thực </b></i>

<i><b>chi tiết ấy có thực </b></i>

<i><b>khơng ? Và những chi </b></i>

<i><b>không ? Và những chi </b></i>

<i><b>tiết đó nhằm chế giễu </b></i>

<i><b>tiết đó nhằm chế giễu </b></i>

<i><b>điều gì? </b></i>

<b>III. T</b>

<b>ổng kết</b>

<b>IV. LUYỆN TẬP</b>

<b>Bài tập 1:</b>

<i><b>Nêu cảm nhận về lời thách cưới </b></i>

<i><b>của cô gái: “Nhà em thách cưới một nhà </b></i>

<i><b>khoai lang”. Qua đó em thấy tiếng cười tự </b></i>

<i><b>trào của người lao động trong cảnh nghèo </b></i>

<i><b>đáng yêu, đáng trân trọng ở chỗ nào?</b></i>

<b> Tiếng cười tự trào của người lao động </b>