Bài giảng Luật hôn nhân và gia đình: Bài 2 - TS. Bùi Quang Xuân

TRƯỜNG ĐẠI HỌC TRÀ VINH
CHƯƠNG TRÌNH ĐÀO TẠO TRỰC TUYẾN

LUẬT HƠN NHÂN & GIA ĐÌNH
ISO
9001:2008

QUAN HỆ PHÁP
LUẬT HƠN
NHÂN VÀ GIA
ĐÌNH
TS. BÙI QUANG XUÂN


QUAN HỆ PHÁP LUẬT HN&GĐ

 Quan
hệ
pháp
luật
HN&GĐ là những quan hệ
xã hội phát sinh giữa các
thành viên trong gia đình;
được các quy phạm pháp
luật HN&GĐ điều chỉnh.


Luật Hơn nhân & Gia đình

QUAN HỆ PHÁP LUẬT
HƠN NHÂN VÀ GIA ĐÌNH

TS. BÙI QUANG XUÂN



2. ĐẶC ĐIỂM CỦA QUAN HỆ PL HN-GĐ

CÁ NHÂN VỚI CÁ NHÂN TRONG
PHẠM VI GIA ĐÌNH.

a) VỀ CHỦ THỂ

GẮN BĨ VỚI NHAU BỞI YẾU TỐ TÌNH
CẢM HOẶC HUYẾT THỐNG.


VỀ KHÁCH THỂ

LỢI ÍCH NHÂN THÂN VÀ TÌNH
CẢM.

ĐĨNG VAI TRỊ CHỦ ĐẠO, CHIẾM ƯU THẾ.


VỀ KHÔNG GIAN, THỜI GIAN

Bao gồm các quyền và nghĩa vụ về nhân thân
và tài sản được pháp luật qui định trong đó:
+ Quyền và nghĩa vụ nhân
thân quyết định việc xác
lập, tồn tại, chấm dứt

quyền và nghĩa vụ tài sản.

+ Quyền và nghĩa vụ tài sản
chịu sự tác động và gắn liền
với nhân thân chủ thể,
không thể thay thế, chuyển
giao cho người khác.


VỀ KHÔNG GIAN, THỜI GIAN
 Về thời gian: quan hệ PL HN&GĐ mang
tính lâu dài, bền vững, khơng xác định
trước thời hạn.
 Về không gian: quan hệ PL HN&GĐ
diễn ra trong khơng gian hẹp (chỉ trong
phạm vi gia đình và giữa các thành viên
của gia đình).


VỀ SỰ KIỆN PHÁP LÝ LÀM PHÁT SINH, THAY ĐỔI, CHẤM DỨT
QUAN HỆ PL HN&GĐ

MANG YẾU TỐ TÌNH CẢM
HOẶC HUYẾT THỐNG.

LÀ NHỮNG
SỰ KIỆN
ĐẶC BIỆT

LẤY VÍ DỤ: ?

YẾU TỐ TÌNH CẢM QUYẾT
ĐỊNH


VỀ THỜI HIỆU THỰC HIỆN QUYỀN KHỞI KIỆN, QUYỀN YÊU CẦU

Được qui định cụ thể trong Tố tụng
dân sự.
Lưu ý: Đối với trường hợp liên
quan đến quyền nhân thân gắn với
mỗi thành viên trong gia đình:
khơng áp dụng thời hiệu


II. CÁC YẾU TỐ CẤU THÀNH QHPL HN-GĐ

Chủ thể

3
Khách thể

Nội dung


1. CHỦ THỂ CỦA QHPL

 Chủ thể của quan hệ pháp
luật hơn nhân và gia đình là
các bên tham gia vào quan
hệ pháp luật hơn nhân và

gia đình trên cơ sở các
quyền và nghĩa vụ do pháp
luật hôn nhân gia đình qui
định.


CHỦ THỂ
NĂNG LỰC PHÁP LUẬT
HN&GĐ

- Là khả năng chủ thể
được hưởng quyền hoặc
thực hiện nghĩa vụ hơn
nhân và gia đình theo qui
định của pháp luật.
- Ví dụ:

NĂNG LỰC HÀNH VI HN&GĐ

- Là khả năng của chủ thể
bằng hành vi của mình,
thực hiện quyền và nghĩa
vụ về hơn nhân và gia đình.
- Ví dụ:


KHÁCH THỂ CỦA QHPL

 Khách thể của quan hệ pháp luật
hơn nhân và gia đình là những

lợi ích mà khi tham gia vào quan
hệ này các chủ thể hướng tới và
mong muốn đạt được.
 Đó là những lợi ích nhân thân,
lợi ích tài sản và lợi ích hành vi.


LỢI ÍCH HÀNH VI?
VÍ DỤ:

LỢI ÍCH NHÂN
THÂN?
VÍ DỤ:


NỘI DUNG CỦA QHPL

 Nội dung quan hệ pháp luật
hôn nhân và gia đình là tồn
bộ các nghĩa vụ và quyền của
chủ thể tham gia quan hệ pháp
luật này được các quy phạm
pháp luật hơn nhân và gia đình
qui định.


* NHĨM QUYỀN
VÀ NGHĨA VỤ VỀ
NHÂN THÂN
VÍ DỤ:

* NHĨM QUYỀN
VÀ NGHĨA VỤ VỀ
TÀI SẢN
VÍ DỤ:


III. THỰC HIỆN VÀ BẢO
VỆ HN-GĐ


CHÚNG TA
CÙNG CHIA
SẺ …

Vợ chồng chịu trách
nhiệm liên đới trong
những trường hợp
nào?


VỢ CHỒNG CHỊU TRÁCH NHIỆM LIÊN ĐỚI TRONG NHỮNG
TRƯỜNG HỢP NÀO?
 Theo quy định tại Điều 27 Luật hôn nhân và gia đình năm 2014 thì vợ chồng chịu
trách nhiệm liên đới trong những trường hợp sau đây:
  a) Vợ chồng chịu trách nhiệm liên đới đối với giao dịch do một bên thực hiện
nhằm đáp ứng nhu cầu thiết yếu của gia đình hoặc giao dịch khác phù hợp với
quy định về đại diện giữa vợ chồng trong các trường hợp sau:
 - Trường hợp xác lập, thực hiện và chấm dứt giao dịch mà theo quy định của
Luật hôn nhân và gia đình, Bộ luật dân sự và các luật khác có liên quan phải có

sự đồng ý của cả hai vợ chồng;
 - Trường hợp vợ chồng kinh doanh chung;
 - Trường hợp đại diện giữa vợ và chồng trong việc xác lập, thực hiện và chấm dứt
giao dịch liên quan đến tài sản chung có giấy chứng nhận quyền sở hữu, giấy
chứng nhận quyền sử dụng tài sản chỉ ghi tên vợ hoặc chồng;


VỢ CHỒNG CHỊU TRÁCH NHIỆM LIÊN ĐỚI TRONG NHỮNG
TRƯỜNG HỢP NÀO?

b) Vợ chồng chịu trách nhiệm liên đới về các nghĩa vụ
chung đối với tài sản của vợ chồng sau đây:
- Nghĩa vụ phát sinh từ giao dịch do vợ chồng cùng thỏa
thuận xác lập, nghĩa vụ bồi thường thiệt hại mà theo
quy định của pháp luật vợ chồng cùng phải chịu trách
nhiệm;
- Nghĩa vụ do vợ hoặc chồng thực hiện nhằm đáp ứng
nhu cầu thiết yếu của gia đình;


VỢ CHỒNG CHỊU TRÁCH NHIỆM LIÊN ĐỚI TRONG NHỮNG
TRƯỜNG HỢP NÀO?

- Nghĩa vụ phát sinh từ việc chiếm hữu, sử dụng, định đoạt tài
sản chung;
- Nghĩa vụ phát sinh từ việc sử dụng tài sản riêng để duy trì,
phát triển khối tài sản chung hoặc để tạo ra nguồn thu nhập
chủ yếu của gia đình;
- Nghĩa vụ bồi thường thiệt hại do con gây ra mà theo quy định
của Bộ luật dân sự thì cha mẹ phải bồi thường;

- Nghĩa vụ khác theo quy định của các luật có liên quan.


IV. CĂN CỨ PHÁT SINH, THAY
ĐỔI, CHẤM DỨT, PHỤC HỒI
QHPL HN-GĐ


IV. CĂN CỨ PHÁT
SINH, THAY ĐỔI,
CHẤM DỨT, PHỤC HỒI
QHPL HN-GĐ


Khái niệm
 Căn cứ phát sinh, thay đổi, chấm
dứt, phục hồi quan hệ pháp luật hơn
nhân và gia đình là những sự kiện
pháp lý mà khi những sự kiện này
xuất hiện thì quan hệ pháp luật hơn
nhân và gia có thể phát sinh, thay
đổi, hoặc chấm dứt