Bài giảng Luật hôn nhân và gia đình: Bài 8 - TS. Bùi Quang Xuân

TRƯỜNG ĐẠI HỌC TRÀ VINH
CHƯƠNG TRÌNH ĐÀO TẠO TRỰC TUYẾN

LUẬT HƠN NHÂN & GIA ĐÌNH
ISO
9001:2008

QUAN HỆ HN&GĐ
CĨ YẾU TỐ NƯỚC
NGỒI
TS. BÙI QUANG XUÂN


HƠN NHÂN VÀ GIA ĐÌNH CĨ YẾU TỐ NƯỚC NGỒI
Chương 8:

LUẬT HƠN NHÂN & GIA ĐÌNH


HƠN NHÂN VÀ GIA ĐÌNH CĨ YẾU TỐ NƯỚC NGỒI

I.

Khái qt về quan hệ HN&GĐ
có yếu tố nước ngồi
II. Quan hệ hơn nhân có yếu tố
nước ngồi
III. Quan hệ gia đình có yếu tố
nước ngồi
LUẬT HƠN NHÂN & GIA ĐÌNH

LUẬT HƠN NHÂN & GIA ĐÌNH

I. KHÁI QT VỀ QUAN
HỆ HN&GĐ CĨ YẾU TỐ
NƯỚC NGỒI

TS. BÙI QUANG XN


QUAN HỆ HN & GĐ CĨ YẾU TỐ NƯỚC NGỒI
1. Khái niệm
Quan hệ HN&GĐ có yếu tố nước ngồi là quan hệ
HN&GĐ mà ít nhất một bên tham gia là người nước ngoài,
người Việt nam định cư ở nước ngoài; quan hệ HN&GĐ
các bên tham gia là công dân Việt nam nhưng căn cứ để
xác lập, thay đổi, chấm dứt quan hệ đó theo pháp luật nước
ngồi, phát sinh tại nước ngồi hoặc tài sản liên quan đến
quan hệ đó ở nước ngồi.
LUẬT HƠN NHÂN & GIA ĐÌNH


QUAN HỆ HƠN NHÂN VÀ GIA ĐÌNH CĨ YẾU
TỐ NƯỚC NGỒI
 là quan hệ hơn nhân và gia đình giữa
cơng dân Việt Nam và người nước
ngoài, giữa người nước ngoài với nhau
thường trú tại Việt Nam và giữa người
Việt Nam với nhau mà căn cứ để xác
lập, thay đổi, chấm dứt quan hệ đó

theo pháp luật nước ngồi hoặc tài sản
liên quan đến quan hệ đó ở nước
ngồi.
LUẬT HƠN NHÂN & GIA ĐÌNH


QUAN HỆ HƠN NHÂN VÀ GIA ĐÌNH CĨ YẾU
TỐ NƯỚC NGỒI
 Được tơn trọng và được pháp luật bảo vệ phù
hợp với các quy định của pháp luật Việt Nam
và điều ước quốc tế mà Nhà nước Cộng hoà xã
hội chủ nghĩa Việt Nam kí kết hoặc gia nhập.
Việc giải quyết quan hệ hơn nhân và gia đình
có yếu tố nước ngoài thuộc thẩm quyền của Uỷ
ban nhân dân cấp tỉnh, Tòa án nhân dân cấp
tỉnh hoặc của Cơ quan đại diện ngoại giao,
Cơ quan lãnh sự của Việt Nam ở nước ngồi.
LUẬT HƠN NHÂN & GIA ĐÌNH


KHÁI NIỆM QUAN HỆ HƠN NHÂN VÀ GIA ĐÌNH CĨ
YẾU TỐ NƯỚC NGỒI

 Giữa cơng dân Việt Nam và người nước
ngồi: Cơng dân Việt Nam là người có quốc
tịch Việt Nam. Người nước ngồi là người
khơng có quốc tịch Việt Nam, bao gồm cơng
dân nước ngồi và người khơng quốc tịch.
 Giữa người nước ngoài với nhau thường
trú tại Việt Nam: Là cơng dân nước ngồi

và người khơng quốc tịch cư trú, làm ăn,
sinh sống lâu dài ở Việt Nam.
Khoản 25 Điều 3 Luật Hơn nhân và gia đình Việt Nam năm 2014

LUẬT HƠN NHÂN & GIA ĐÌNH


KHÁI NIỆM QUAN HỆ HƠN NHÂN VÀ GIA ĐÌNH CĨ
YẾU TỐ NƯỚC NGOÀI

 Giữa người Việt Nam với nhau mà có
ít nhất một bên định cư ở nước ngồi;
 Giữa công dân Việt Nam với nhau mà
căn cứ để xác lập, thay đổi, chấm dứt
quan hệ đó theo pháp luật nước ngoài,
phát sinh tại nước ngoài hoặc tài sản
liên quan đến quan hệ đó ở nước
ngồi.
Khoản 25 Điều 3 Luật Hơn nhân và gia đình Việt Nam năm 2014

LUẬT HƠN NHÂN & GIA ĐÌNH


KHÁI NIỆM QUAN HỆ HƠN NHÂN VÀ GIA ĐÌNH CĨ
YẾU TỐ NƯỚC NGỒI

 Ví dụ:
 Cơng dân Việt Nam kết hơn với cơng
dân Pháp tại cơ quan có thẩm quyền
của Pháp và theo pháp luật của Pháp.

 Sau khi kết hôn họ về Việt Nam sinh
sống.
 Quan hệ giữa hai bên là quan hệ hơn
nhân và gia đình có yếu tố nước
ngồi.
Khoản 25 Điều 3 Luật Hơn nhân và gia đình Việt Nam năm 2014

LUẬT HƠN NHÂN & GIA ĐÌNH


ĐẶC TRƯNG CỦA QHHN & GĐ CÓ YTNN

2. ĐẶC
TRƯNG
CỦA
QHHN &
GĐ CĨ
YTNN

Chủ thể của QHHN&GĐ có YTNN mang
quốc tịch khác nhau
Nếu chủ thể cùng quốc tịch nhưng sự kiện
pháp lý làm phát sinh, thay đổi, chấm dứt
quan hệ đó xảy ra ở nước ngồi.
Tài sản liên quan đến QHHN&GĐ có YTNN
nằm ở nước ngồi.
LUẬT HƠN NHÂN & GIA ĐÌNH


LUẬT HƠN NHÂN & GIA ĐÌNH

II. NGUỒN QUAN HỆ HƠN
NHÂN CĨ YẾU TỐ
NƯỚC NGỒI

TS. BÙI QUANG XN


3. NGUỒN PL ĐIỀU CHỈNH QHHN & GĐ CÓ YTNN

Hiếp
pháp, BLDS, BLTTDS,
Luật HN&GĐ và các văn
bản dưới luật.

Pháp luật quốc gia:

 Điều ước quốc tế
LUẬT HƠN NHÂN & GIA ĐÌNH


3. NGUỒN PL ĐIỀU CHỈNH QHHN & GĐ CÓ YTNN

Tập quán quốc tế


TQQT đó phải đang được PL quốc gia áp dụng.



Phải được các điều ước quốc tế qui định áp
dụng.



Phải được cơ quan có thẩm quyền tiến hành áp
dụng.

LUẬT HƠN NHÂN & GIA ĐÌNH


QUAN HỆ HƠN NHÂN CĨ YẾU TỐ NƯỚC NGỒI
Khái niệm

 Là hành vi xác lập quan hệ vợ
chồng giữa các bên chủ thể
không cùng quốc tịch hoặc cùng
quốc tịch nhưng hành vi kết hơn
đó được tiến hành ở nước ngồi,
trước cơ quan có thẩm quyền
của nước ngồi.
LUẬT HƠN NHÂN & GIA ĐÌNH

(Điều 126)


QUAN HỆ HƠN NHÂN CĨ YẾU TỐ NƯỚC NGỒI
Khái niệm

 Đồng thời khi xác lập quan

hệ hơn nhân có YTNN, các
bên phải tuân thủ qui định về
điều kiện và nghi thức kết
hôn được ghi nhận trong PL
quốc gia, PL QT hay TQQT.
LUẬT HƠN NHÂN & GIA ĐÌNH

(Điều 126)


NGUYÊN TẮC ÁP DỤNG PHÁP LUẬT ĐỐI VÓI CÁC QUAN HỆ HƠN NHÂN
VÀ GIA ĐÌNH CĨ YẾU TỐ NƯỚC NGỒI

 Các quy định của pháp luật về
hôn nhân và gia đình của nước
Cộng hịa xã hội chủ nghĩa Việt
Nam được áp dụng đối với quan
hệ hơn nhân và gia đình có yếu tố
nước ngồi, trừ trường hợp Luật
Hơn nhân và gia đình năm 2014
có quy định khác.
LUẬT HƠN NHÂN & GIA ĐÌNH


NGUYÊN TẮC ÁP DỤNG PHÁP LUẬT ĐỐI VÓI CÁC QUAN HỆ HƠN NHÂN
VÀ GIA ĐÌNH CĨ YẾU TỐ NƯỚC NGỒI

 Trong trường hợp điều ước
quốc tế mà Cộng hòa xã hội
chủ nghĩa Việt Nam là thành

viên có quy định khác với quy
định của Luật Hơn nhân và gia
đình năm 2014 thì áp dụng quy
định của điều ước quốc tế đó.
LUẬT HƠN NHÂN & GIA ĐÌNH


NGUYÊN TẮC ÁP DỤNG PHÁP LUẬT ĐỐI VÓI CÁC QUAN HỆ HƠN NHÂN
VÀ GIA ĐÌNH CĨ YẾU TỐ NƯỚC NGỒI

 Trong trường hợp Luật Hơn nhân và
gia đình năm 2014, các vãn bản pháp
luật khác của Việt Nam có dẫn chiếu về
việc áp dụng pháp luật nước ngồi thì
pháp luật nước ngồi được áp dụng,
nếu việc áp dụng đó khơng trái với các
nguyên tắc cơ bản được quy định tại
Điều 2 của Luật Hơn nhân và gìa đình
năm 2014.
LUẬT HƠN NHÂN & GIA ĐÌNH


NGUYÊN TẮC ÁP DỤNG PHÁP LUẬT ĐỐI VÓI CÁC QUAN HỆ HƠN NHÂN
VÀ GIA ĐÌNH CĨ YẾU TỐ NƯỚC NGỒI

 Trong trường hợp pháp luật nước
ngoài dẫn chiếu trở lại pháp luật Việt
Nam thì áp dụng pháp luật về hơn
nhân và gia đình Việt Nam.
 Trong trường hợp điều ước quốc tế mà

Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam
là thành viên có dẫn chiếu về việc áp
dụng pháp luật nước ngồi thì pháp
luật nước ngồi được áp dụng.
LUẬT HƠN NHÂN & GIA ĐÌNH


NGUYÊN TẮC ÁP DỤNG PHÁP LUẬT ĐỐI VÓI CÁC QUAN HỆ HƠN NHÂN
VÀ GIA ĐÌNH CĨ YẾU TỐ NƯỚC NGỒI

 Trong những năm qua, Nhà
nước ta đã ký kết và tham gia
nhiều điều ước quốc tế, trong đó
phổ biến là các hiệp định song
phương gồm hiệp định tương
trợ tư pháp và pháp lý và hiệp
định hợp tác về nuôi con ni.
LUẬT HƠN NHÂN & GIA ĐÌNH


NGUYÊN TẮC ÁP DỤNG PHÁP LUẬT ĐỐI VÓI CÁC QUAN HỆ HƠN NHÂN
VÀ GIA ĐÌNH CĨ YẾU TỐ NƯỚC NGỒI

 Các hiệp định tương trợ tư pháp và pháp lý về
các vấn đề dân sự (bao gồm cả quah hệ hơn
nhân và gia đình) và hình sự mà Cộng hịa xã
hội chủ nghĩa Việt Nam đã ký kết với một số
nước như: Cộng hoà Cuba (1984), Cộng hoà
nhân dân Hunggari (1985), Cộng hoà nhân
dân Bungari (1986), Cộng hoà Ba Lan (1993),

Cộng hoà Dân chủ nhân dân Lào (1998), Liên
bang Nga (1998), Cộng hoà nhân dân Trung
Hoa (1998), Cộng hoà Pháp (1999), Ucraina
(2000), Mơng cổ (2000), Bêlarụt (2000)...
LUẬT HƠN NHÂN & GIA ĐÌNH


KẾT HƠN CĨ YẾU TỐ NƯỚC NGỒI
1. Trong việc kết hơn giữa cơng dân Việt Nam với
người nước ngồi, mỗi bên phải tuân theo pháp luật
của nước mình về điều kiện kết hôn; nếu việc kết hôn
được tiến hành tại cơ quan nhà nước có thẩm quyền
của Việt Nam thì người nước ngồi cịn phải tn
theo các quy định của Luật này về điều kiện kết hôn.
2. Việc kết hôn giữa những người nước ngoài thường
trú ở Việt Nam tại cơ quan có thẩm quyền của Việt
Nam phải tuân theo các quy định của Luật này về
điều kiện kết hôn.
Điều 126 Luật hơn nhân và gia đình năm 2014 
LUẬT HƠN NHÂN & GIA ĐÌNH


LY HƠN VỢ CHỒNG KHI LY HƠN CĨ YẾU TỐ
NƯỚC NGỒI 

 1. Việc ly hơn giữa cơng dân Việt Nam với người nước
ngoài, giữa người nước ngoài với nhau thường trú ở Việt
Nam được giải quyết tại cơ quan có thẩm quyền của Việt
Nam theo quy định của Luật này..

Điều 127 Luật hơn nhân và gia đình năm 2014 quy định  ly hơn và phân chia tài
sản vợ chồng khi ly hơn có yếu tố nước ngồi 

LUẬT HƠN NHÂN & GIA ĐÌNH


LY HƠN VỢ CHỒNG KHI LY HƠN CĨ YẾU TỐ
NƯỚC NGỒI 

2. Trong trường hợp bên là cơng dân
Việt Nam khơng thường trú ở Việt
Nam vào thời điểm yêu cầu ly hơn thì
việc ly hơn được giải quyết theo pháp
luật của nước nơi thường trú chung
của vợ chồng; nếu họ không có nơi
thường trú chung thì giải quyết theo
pháp luật Việt Nam.
Điều 127 Luật hơn nhân và gia đình năm 2014 quy định  ly hơn và phân chia tài
sản vợ chồng khi ly hơn có yếu tố nước ngồi 

LUẬT HƠN NHÂN & GIA ĐÌNH