van te nghia si can giuoc

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.03 MB, 30 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

Tiết 21-22-23 - Đọc văn

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

A/Tác giả :

Nguyễn Đình Chiểu

(1822- 1888)

*Cuộc đời riêng:

-Đỗ tú tài  ra Huế học

 Mẹ mất  bỏ thi về

chịu tang mẹ đau mắt

 bị mù.

=> Đau thương, bệnh tật, 
công danh giang dở.

*Bi kịch chung của thời 
đại :

-TD Pháp xâm lược.

-Triều đình nhà Nguyễn 
đầu hàng, cắt đất cho

thực dân.-Nhân dân khởi 
nghĩa đánh Pháp.

=> Thời kỳ “khổ nhục

nhưng vĩ đại” của dân tộc

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

 *Phẩm chất của nhà thơ:
 -Là người có nghị lực phi

thường vượt lên số phận: Sau 
khi bị mù, Nguyễn Đình

Chiểu mở trường dạy học, 
bốc thuốc, sáng tác thơ văn, 
được nhân dân yêu kính.

 -Là một nhà nho có lịng u 
nước thương dân sâu sắc: bị 
mù nhưng vẫn cùng các

nghiã quân bàn mưu tính kế 
đánh giặc; tinh thần kiên 
định khẳng khái; không bị 
kẻ thù mua chuộc; thuỷ

chung – son sắt một lòng với 
dân với nước.

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>



*Các giai đoạn sáng tác:



-Trước khi thực dân Pháp xâm lược.



-Từ khi thực dân Pháp xâm lược ông mất.



*Quan điểm sáng tác:



Dùng thơ văn để chở đạo làm người, để

“

đâm gian, chém tà

”, chiến đấu cho bảo

vệ đạo đức và chính nghĩa

.

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>



a/Về nội dung :



a1.Thơ văn Nguyễn Đình Chiểu thể hiện lý

tưởng đạo đức nhân nghĩa sâu sắc. Tác giả đề

cao:



+ Những con người sống nhân hậu, thuỷ

chung.



+Những người biết giữ gìn nhân cách ngay

thẳng, cao cả, dám đấu tranh và có đủ sức

mạnh để chiến thắng thế lực bạo tàn.



=> Đạo lý làm người của Nguyễn Đình Chiểu

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

 a2.Thơ văn Nguyễn Đình Chiểu thể hiện lịng

u nước thương dân :

 - Ghi lại chân thực một thời đau thương của

đất nước- của nhân dân khi thực dân Pháp 
xâm lược ( “Chạy giặc”).

 -Tố cáo tội ác của bọn cướp nước và bọn bán

nước (Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc).

 - Ca ngợi,khích lệ tinh thần yêu nước đánh

Pháp của nhân dân (đặc biệt là người nông dân 
đánh giặc)( Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc; Văn tế 
nghĩa sĩ trận vong Lục tỉnh; Thơ điếu Phan

</div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>

 -Bày tỏ thái độ kiên trung, bất khuất của 
những con người thất thế nhưng vẫn hiên 
ngang, tin tưởng và hy vọng vào tương lai. 
 ( Ngư Tiều y thuật vấn đáp)

 b/ Nghệ thuật :

 -Thơ văn Nguyễn Đình Chiểu :

 +Mộc mạc,bình dị mà có sức chinh phục lịng 
người.

 + Ln có sự kết hợp hài hồ giữa bút pháp lý

tưởng hố và bút pháp hiện thực.

</div>
(8)<div class='page_container' data-page=8>

 3. Ghi nhớ :



-Cuộc đời Nguyễn Đình Chiểu

là một tấm

gương sáng,cao đẹp về nhân cách,nghị lực

và ý chí, lịng u nước-thương dân và thái

độ kiên trung bất khuất trước kẻ thù.



- Thơ văn Nguyễn Đình Chiểu là

một bài ca

đạo đức, nhân nghĩa

; là

tiếng nói yêu nước

cất lên từ cuộc chiến đấu chống quân xâm

lược, là

thành tựu nghệ thuật xuất sắc

</div>
(9)<div class='page_container' data-page=9>

B/Tác phẩm

:

“Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc

”

 I/Tìm hiểu chung:

 1/ Hoàn cảnh ra đời của bài văn tế:
 ( Tiểu dẫn –sgk)

 2/ Thể loại : Văn tế

 -Tế là loại văn thời cổ có nguồn gốc từ Trung

Quốc. Thể loại này được dùng vào nhiều 
mục đích trong đó có tế người đã khuất.

 -Bố cục 1 bài văn tế : bao giờ cũng gồm 4

</div>
(10)<div class='page_container' data-page=10>

  Bố cục của bài văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc

cũng gồm 4 phần:

 + Phần1 : Lung khởi ( 2 câu đầu)
 +Phần 2 : Thích thực ( câu 3->15)
 +Phần 3 : Ai điếu ( câu 16câu 28)
 +Phần 4 : Ai vãn (2 câu cuối).

 II/ Đọc hiểu :

 1. Đọc và giải nghĩa từ khó:

 - Đọc chậm, âm điệu buồn, bi thương, đau

</div>
(11)<div class='page_container' data-page=11>

 + Phần lung khởi

:

 Đọc giọng trang trọng, nhấn vào các từ chỉ hình

ảnh rộng lớn và miêu tả âm thanh, ánh sáng  
làm nổi bật sự suy ngẫm về lẽ sống chết ở đời.

 +Phần thích thực

:



Đọc giọng hồi tưởng, bồi hồi ở đoạn nói về

nguồn gốc của nghĩa binh. Đoạn miêu tả bức

tranh công đồn cần đọc giọng nhanh, dồn

dập.

 +Phần ai điếu-ai vãn

:



Đọc âm điệu lâm li, chậm, thống thiết, xót

</div>
(12)<div class='page_container' data-page=12>



2. Phân tích văn bản:



a.Ph

ần lung khởi :

Ho

àn cảnh hy sinh của

nghĩa quân:

 - Câu 1:

 Súng giặc đất rền - lòng dân trời tỏ/ nt đối lập

  câu thơ đã khái quát được bối cảnh và tình 
thế căng thẳng của thời đại: Một cuộc đụng độ 
giữa giặc xâm lược tàn bạo và ý chí kiên cường, 
bất khuất của nhân dân ta.

sự hiện diện của các thế lực vật 
chất xâm lược bạo tàn

</div>
(13)<div class='page_container' data-page=13></div>
(14)<div class='page_container' data-page=14>

 -Câu 2:

 +Mười năm vỡ ruộng / không ai biết đến .

 Một trận đánh Tây / nhiều người biết

  ý nghĩa sống-chết; nhục-vinh được thể hiện

rõ qua các vế câu biền ngẫu .Từ đó khẳng

định quan niệm sống cao cả của nghĩa quân :

Chết vinh còn hơn sống nhục.



*Tóm lại,

hai câu văn đã tạo nên một cái

“nền” hoành tráng

để tác giả đi sâu khắc

</div>
(15)<div class='page_container' data-page=15>

 b.Phần thích thực : Cuộc đời - cảnh chiến đấu hy

sinh của nghĩa quân ( câu 3  câu 15 ):

 b1.Nguồn gốc của nghĩa quân: (câu 3- câu 5)

 - Là những người suốt một đời “làm ăn” lam lũ,

“cui cút” với bao lo toan nghèo khó.

 -Họ chỉ quen cơng việc nhà nông. Thế giới mà họ

biết chỉ là không gian làng xã.

 - Họ chưa hề biết đến việc binh đao, trận mạc.
 * Bằng nghệ thuật liệt kê (kể ra một loạt những việc

người nông dân quen làm và những việc họ chưa hề biết 
đến), đoạn văn đã giới thiệu một cách cụ thể về

</div>
(16)<div class='page_container' data-page=16>



* Cảm nhận của em về thái độ, tình cảm

của tác giả khi nhớ về nguồn gốc của

người nghĩa sĩ ?



- Nhà thơ xúc động, cảm thông, chia sẻ

với cuộc đời nhỏ bé và thân phận “

con

sâu cái kiến”

của người nơng dân

nghĩa sĩ.



-Có thể nói, bao nhiêu tình cảm yêu

</div>
(17)<div class='page_container' data-page=17>

 b2.Người nghĩa sĩ đánh Tây (câu 6-câu 9)
 -Về tình cảm:



*Thực dân Pháp chiếm Nam Bộ, người nông

dân đã thể hiện tâm trạng và thái độ của

mình như thế nào?



+ Họ chờ trông vào thái độ và hành động

đánh giặc, cứu dân của triều đình .



+ Họ căm ghét kẻ thù xâm lược.



+ Khi TĐpk bất lực, nỗi trơng mong đã trở

thành lịng căm thù, oán giận kẻ thù cao độ

</div>
(18)<div class='page_container' data-page=18>

 * Trước sự bất lực của triều đình phong kiến,với

lịng căm thù giặc sâu sắc của mình, người nơng 
dân đã có nhận thức như thế nào về vai trị,

trách nhiệm của mình với đất nước?



- Về nhận thức :



+ Họ nhận thức đúng đắn về sự thống nhất

về lãnh thổ đất là “

mối xa thư đồ sộ

”, không

thể bị kẻ thù chia cắt.



+Xác định trách nhiệm của bản thân với đất

nước (há để ai chém rắn đuổi hươu).



+ H

ọ

sung vào đội quân chiến đấu

đánh giặc

</div>
(19)<div class='page_container' data-page=19>



* Vậy ,theo em, tác giả đã sử dụng

những từ ngữ, hình ảnh và biện pháp

nghệ thuật nào để thể hiện tình cảm yêu

nước và nhận thức – trách nhiệm của

người nông dân ?



*Tính chất nơng dân được biểu hiện

</div>
(20)<div class='page_container' data-page=20>

 @/ Những đặc sắc về nghệ thuật biểu đạt của

đoạn văn :

 -Nghệ thuật so sánh dân giã (…như trời hạn

trông mưa; …như nhà nông ghét cỏ…) gần gũi, 
dễ hiểu,gắn với công việc ruộng đồng của người 
nông dân.

 - Cách dùng một loạt các động từ mạnh

 (ăn gan, cắn cổ)  thể hiện lịng căm thù giặc 
cao độ của người nơng dân.

 - Dùng các điển tích, điển cố để khẳng định ý

</div>
(21)<div class='page_container' data-page=21>



@/Tóm lại,

đoạn văn thể hiện

sự

</div>
(22)<div class='page_container' data-page=22>



b3.Người nghĩa sĩ công đồn

( câu 10->15)

 - Trang bị của nghĩa quân khi vào trận:
 +…manh áo vải…

 +…ngọn tầm vông...
 +… rơm con cúi...
 +…lưỡi dao phay…





Đó là những

vật dụng nghèo nàn,

thô sơ

trong cuộc sống lao động hàng

ngày đã trở

thành vũ khí

để nghĩa quân

đánh giặc.

</div>
(23)<div class='page_container' data-page=23>

 -Tinh thần chiến đấu của nghĩa sĩ: 
 …đạp rào lướt tới…

 …xô cửa xông vào …

 …đâm ngang…chém ngựơc

  Đoạn văn đặc tả khí thế chiến đấu mạnh

mẽ, quyết liệt và hy sinh qn mình của nghĩa 
sĩ trong trận cơng đồn.

 Từ đó, nhà thơ đã tạc lên một bức tượng đài

nghệ thuật về vẻ đẹp hiên ngang, bất khuất, 
kiên cường của người nông dân Nam Bộ

trong buổi đầu kháng Pháp.

 - Hàng loạt động từ

mạnh…

 - nhịp điệu dồn dập,

</div>
(24)<div class='page_container' data-page=24>



- Sự tương phản

giữa vũ khí, trang bị và

tinh thần chiến đấu

của người nông dân khi

ra trận với

súng to, đạn nhỏ của kẻ thù

càng

làm tăng thêm

vẻ đẹp tráng ca

của người

nghĩa quân áo vải .



- Với hình tượng người nơng dân nghĩa

sĩ, Nguyễn Đình Chiểu đã

phát hiện và ngợi

ca bản chất cao quý tiềm ẩn sau manh áo vải,

sau cuộc đời lam lũ, vất vả

của người nơng

</div>
(25)<div class='page_container' data-page=25>

 -Có thể nói :

“ Chỉ đến Nguyễn Đình Chiểu, lần đầu tiên

trong văn học Việt Nam, người nông dân chống 
ngoại xâm mới có thể chiếm lĩnh trọn vẹn một 
tác phẩm văn chương đẹp nhường ấy với vóc 
dáng đích thực của mình và được ngợi ca như 
những người anh hùng của thời đại. Trước

Nguyễn Đình Chiểu, chưa ai làm được điều đó

và sau Nguyễn Đình Chiểu một thời gian dài,

cũng chưa ai vượt qua được ông. Bởi thế bài

văn tế được xem như là một bước phát triển

</div>
(26)<div class='page_container' data-page=26>

 3.Phần ai vãn – ai điếu: Tấm lòng của tác giả với sự hy

sinh của nghĩa sĩ.

 *Bao trùm lên toàn bộ phần sau của bài văn tế là một

tiếng khóc lớn, mang màu sắc sử thi. Tiếng khóc ấy của

tác giả xuất phát từ nhiều nguồn cảm xúc, theo em, đó là 
những cảm xúc gì ?

 @/Tấm lòng tiếc thương :

 - Bày tỏ sự tiếc thương của nhân dân trước sự hy sinh 
của nghĩa quân .( cỏ cây …sầu giăng; già trẻ …luỵ nhỏ)

 - Cảm thông và chia sẻ với nỗi đau đớn, xót xa của người 
thân nghĩa sĩ :

</div>
(27)<div class='page_container' data-page=27>

 b.Sự cảm phục :

 + Nhà thơ Cảm phục và ngợi ca sự hy sinh cao

cả của nghĩa sĩ.

  khẳng định lẽ sống cao đẹp của họ ( sống

làm chi…”).

 + Ca ngợi tinh thần chiến đấu đến cùng và tư

tưởng trung quân của nghĩa sĩ. ( sống đánh

giặc, thác cũng đánh giặc…; sống thờ vua, thác 
cũng thờ vua..)

 + Khẳng định sự bất tử của nghĩa sĩ trong

</div>
(28)<div class='page_container' data-page=28></div>
(29)<div class='page_container' data-page=29></div>
(30)<div class='page_container' data-page=30></div>

van te nghia si can giuoc

<b>Tiết 21-22-23 - Đọc văn</b>

<b> </b>

<b>A/Tác giả : </b>

<b>Nguyễn Đình Chiểu</b>

<b>(1822- 1888)</b>

<i><b>*Các giai đoạn sáng tác: </b></i>

<b>-Trước khi thực dân Pháp xâm lược.</b>

<b>-Từ khi thực dân Pháp xâm lược ông mất.</b>

<i><b>*Quan điểm sáng tác: </b></i>

<b>Dùng thơ văn để chở đạo làm người, để </b>

<b>“</b>

<i><b>đâm gian, chém tà</b></i>

<b>”, chiến đấu cho bảo </b>

<b>vệ đạo đức và chính nghĩa</b>

<b>.</b>

<b>a/Về nội dung : </b>

<i><b>a1.Thơ văn Nguyễn Đình Chiểu thể hiện lý </b></i>

<i><b>tưởng đạo đức nhân nghĩa sâu sắc. Tác giả đề </b></i>

<i><b>cao:</b></i>

<b>+ Những con người sống nhân hậu, thuỷ </b>

<b>chung.</b>

<b>+Những người biết giữ gìn nhân cách ngay </b>

<b>thẳng, cao cả, dám đấu tranh và có đủ sức </b>

<b>mạnh để chiến thắng thế lực bạo tàn.</b>

<i><b>=> Đạo lý làm người của Nguyễn Đình Chiểu </b></i>

<i><b>-Cuộc đời Nguyễn Đình Chiểu</b></i>

<b>là một tấm </b>

<b>gương sáng,cao đẹp về nhân cách,nghị lực </b>

<b>và ý chí, lịng u nước-thương dân và thái </b>

<b>độ kiên trung bất khuất trước kẻ thù.</b>

<i><b>- Thơ văn Nguyễn Đình Chiểu là </b></i>

<b>một bài ca </b>

<b>đạo đức, nhân nghĩa</b>

<b>; là </b>

<b>tiếng nói yêu nước</b>

<b>cất lên từ cuộc chiến đấu chống quân xâm </b>

<b>lược, là </b>

<b>thành tựu nghệ thuật xuất sắc</b>

<b>B/Tác phẩm</b>

<b> :</b>

<b>“Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc</b>

”

<b> :</b>

<b> :</b>

<b>Đọc giọng hồi tưởng, bồi hồi ở đoạn nói về </b>

<b>nguồn gốc của nghĩa binh. Đoạn miêu tả bức </b>

<b>tranh công đồn cần đọc giọng nhanh, dồn </b>

<b>dập.</b>

<b> : </b>

<b>Đọc âm điệu lâm li, chậm, thống thiết, xót </b>

<b>2. Phân tích văn bản:</b>

<i><b>a.Ph</b></i>

<i><b>Ho</b></i>

<b>*Tóm lại, </b>

<b>hai câu văn đã tạo nên một cái </b>

<b>“nền” hoành tráng</b>

<b> để tác giả đi sâu khắc </b>

<i><b>* Cảm nhận của em về thái độ, tình cảm </b></i>

<i><b>của tác giả khi nhớ về nguồn gốc của </b></i>

<i><b>người nghĩa sĩ ?</b></i>

<b>- Nhà thơ xúc động, cảm thông, chia sẻ </b>

<b>với cuộc đời nhỏ bé và thân phận “</b>

<i><b>con </b></i>

<i><b>sâu cái kiến”</b></i>

<b> của người nơng dân </b>

<b>nghĩa sĩ.</b>

<b>-Có thể nói, bao nhiêu tình cảm yêu </b>

<i><b>*Thực dân Pháp chiếm Nam Bộ, người nông </b></i>

<i><b>dân đã thể hiện tâm trạng và thái độ của </b></i>

<i><b>mình như thế nào?</b></i>

<b>+ Họ chờ trông vào thái độ và hành động </b>

<b>đánh giặc, cứu dân của triều đình .</b>

<b>+ Họ căm ghét kẻ thù xâm lược. </b>

<b>+ Khi TĐpk bất lực, nỗi trơng mong đã trở </b>

<b>thành lịng căm thù, oán giận kẻ thù cao độ</b>

<b>- Về nhận thức : </b>

<b>+ Họ nhận thức đúng đắn về sự thống nhất </b>

<b>về lãnh thổ đất là “</b>

<i><b>mối xa thư đồ sộ</b></i>