Bài giảng Microsoft SQL server - Bài 12: Thủ tục lưu trú, hàm và trigger

1


Mục tiêu:
- Kỹ băng:
- Viết thủ tục lưu trú để giải quyết một vấn đề được đăt ra về CSDL.
Bao gồm cả việc kiểm chứng dữ liệu khi cần thiết.
- Viết các hàm kiểu vô hướng dựa trên một biểu thức hoặc công thức.
- Viết hàm kiểu bảng để thay thế cho câu lệnh SELECT có điều kiện
WHERE.
- Viết trigger để ngăn chặn lỗi CSDL gây ra bởi một truy vấn hành
động (Insert, Update, Delete).

- Viết trigger ngăn chặn các lỗi CSDL gây ra bởi một câu lệnh định
nghĩa dữ liệu (create, alter, v.v…)
- Kiến thức:
- Giải thích tại sao một thủ tục thực hiện nhanh hơn một SQL script
tương ứng.
- Mô tả các xử lý cơ bản để kiểm chứng dữ liệu trong một thủ tục lưu
trú.

- Mô tả ý nghĩa của một số thủ tục hệ thống.

2


-

Mô tả hai kiểu hàm do người dùng định nghĩa

- Mơ tả hai loại triggers

- Giải thích ảnh hưởng của các mệnh đề WITH ENCRYPTION và WITH
CHEMABINDING trong thủ tục, hàm và triger.
- Giải thích tại sao chúng ta nên sử dụng câu lệnh ALTER hơn là xóa và tạo
lại một thủ tục, hàm hoặc trigger.

2


- Chúng ta có thể dùng T-SQL để viết các chương trình có tính thủ tục như
scripts (tập lệnh/tệp lệnh), Store Procedures (Thủ tục lưu trú), User-defined
functions (hàm do người dùng định nghĩa) và triggers (bẫy lỗi).
- Các tệp lệnh hữu ích cho các NSD truy cập SQL Server thơng qua các công
cụ của Client như Management Studio. Các công cụ Client thường chỉ được
dùng bởi những người lập trình SQL và quản trị CSDL, không được dùng
bởi các chương trình ứng dụng hay NSD cuối.
- Store Procedures (Thủ tục lưu trú), User-defined functions (hàm do người
dùng định nghĩa) và triggers (bẫy lỗi) là các đối tượng CSDL chứa các câu
lệnh SQL và có khả năng thực thi trên server. Các đối tượng này điều khiển
và thực hiện tốt hơn tệp lệnh.
- Bảng trên slide so sánh sự khác nhau của các chương trình có tính thủ tục
trong SQL.
- Script: nhiều bó lệnh, được lưu trữ trên ổ đĩa, được thực hiện bởi các
cơng cụ phía client, khơng có tham biến.
- Store procedure (thủ tục lưu trú): một bó lệnh, được lưu trữ như một
đối tượng trong CSDL, được thực hiện bởi một chương trình hoặc
trong một script, có tham biến.
- User- defined function (hàm do người dùng định nghĩa): một bó
lệnh, được lưu trữ như một đối tượng trong CSDL, được thực hiện

3

bởi một chương trình hoặc trong một script, có tham biến.
- Trigger: một bó lệnh, được lưu trữ như một đối tượng trong CSDL, được tự
động thực hiện bởi server khi một truy vấn hành động được thực hiện,
khơng có tham biến.

3


- Thủ tục lưu trú được sử dụng bởi:
- Các lập trình viên SQL để điều khiển ai sẽ truy cập CSDL và truy
cập như thế nào.
- Các lập trình viên ứng dụng để làm đơn giản hóa việc sử dụng
CSDL của họ.
- Hàm do NSD định nghĩa:
- Được sử dụng thường xuyên bởi các lập trình viên SQL ở trong các
thủ tục hoặc các trigger mà họ viết.
- Cũng có thể được sử dụng bởi lập trình viên ứng dụng và NSD
CSDL.
- Các trigger được sử dụng bởi:
- Các lập trình viên SQL để ngăn chặn các lỗi CSDL khi một truy vấn
hành động được thực hiện.
- Các lập trình viên SQL để cung cấp các view có thể cập nhật dữ
liệu.

4


5

Ví dụ cách tạo và thực thi thủ tục spInvoiceReport.
- Thủ tục spInvoiceReport có nhiệm vụ là thực hiện một câu lệnh Select (như
trên slide). Câu lệnh này lọc ra các hóa đơn cịn nợ tiền. Thơng tin trong kết
quả lấy từ hai bảng Invoices và bảng Vendors. Kết quả được sắp xếp theo
chiều tăng dần của VendorName.
- Sau khi viết script như trên slide, chạy script để thủ tục spInvoiceReport
được tạo ra và lưu trú trong CSDL AP (xem kết quả trong mục
Programmability trong cửa sổ Object exprole). Chi tiết câu lệnh tạo thủ tục
sẽ giới thiệu trong phần tiếp theo.

6


Để thực hiện (chạy) thủ tục chúng ta dùng câu lệnh EXEC. Như trên slide, sau
khi thực hiện thủ tục spInvoiceReport chúng ta thu được kết quả là một bảng
dữ liệu các hóa đơn chưa trả hết tiền (kết quả của câu lệnh select trong thủ
tục).
Trong lần chạy đầu tiên, các câu lệnh SQL trong thủ tục sẽ được biên dịch và
thực thi để tạo một kế hoạch thực thi (execution plan). Sau đó, thủ tục sẽ được
lưu trữ dưới dạng thực thi trong CSDL và ở những lần chạy thủ tục sau thì các
câu lệnh SQL trong nó khơng cần phải biên dịch lại. Do vậy, quá trình trình
thực thi của thủ tục lưu trú nhanh hơn quá trình thực thi của têp lệnh SQL
tương đương.
Chúng ta thấy rằng, NSD hay một chương trình khi gọi thủ tục
spInvoiceReport khơng cần phải biết không cần biết cấu trúc của CSDL sử
dụng trong thủ tục và cũng không nhất thiết phải biết câu lệnh SQL. Đây cũng
là một cách để tăng tính bảo mật cho CSDL.

7


Cú pháp của câu lệnh tạo thủ tục CREATE PROCE:
- procedure_name: tên của thủ tục được tạo, tên đặt tùy ý theo nguyên tắc đặt
tên trong SQL server, tuy nhiên nên thêm hai kí tự „sp‟ vào phí trước tên để
phân biệt với hàm.
- Parameter_declarations: khai báo tham biến (tùy chọn)
- RECOMPILE: thủ tục được biên dịch lại khi được chạy.
- ENCRYPTION: thủ tục bị mã hóa khơng được xem bởi thủ tục sp_helptext
- EXECUTE_AS_clause:
- Sql_statements: tập hợp các câu lệnh SQL được sử dụng để giải quyết
nhiệm vụ của thủ tục.
Phía bên dưới slide là ví dụ tạo thủ tục spCopyInvoices thực hiện nhiệm vụ sao
chép bảng dữ liệu Invoices vào bảng InvoiceCopy bằng câu lệnh
Select…Into…From.

8


9


- Cú pháp khai báo các tham biến trong thủ tục:
- @tên_biến kiểu_dữ_liệu [= giá_trị_mặc_định] [OUTPUT], các biến
ngăn cách nhau bởi dấu cách.
- Có 3 loại tham biến cho thủ tục:
- Tham biến (tham trị) bắt buộc: luôn luôn phải có trong lời gọi thủ
tục. Ví dụ @DateVar smalldatetime.
- Tham biến (tham trị) tùy chọn: biến được gán giá trị mặc định trong

câu lệnh khai báo biến, do đó nó có thể khơng cần xuất hiện trong
lời gọi thủ tục. Ví dụ, VendorVar varchar(40) = NULL.

- Tham biến biến: biến truyền giá trị ra ngồi thủ tục, trong khai báo
có thêm từ khóa OUTPUT. Ví dụ, @InvTotal money OUTPUT
Chú ý: Nên khai báo các biến bắt buộc trước các biến không bắt buộc trong
định nghĩa thủ tục.

10


Ví dụ tạo thủ tục spInvotal1 có một tham trị bắt buộc (@DateVar) và một tham
biến biến (@InvTotal).
Thủ tục thực hiện nhiệm vụ: Tính tổng tiền của các hóa đơn có ngày lập hóa
đơn (InvoiceDate) >= ngày của tham trị @DateVar rồi gán giá trị tổng này cho
tham biến biến @InvTotal.

11


Ví dụ tạo thủ tục spInvTotal2 có một tham trị tùy chọn (@DateVar).
Thủ tục thực hiện nhiệm vụ: kiểm tra xem nếu tham trị @DateVar nhận giá trị
NULL thì sẽ gán lại giá trị cho tham trị này bằng giá trị của hóa đơn có ngày
lập nhỏ nhất. Sau đó mới thực hiện lệnh Select đư ra tổng tiền của tất cả các
hóa đơn có ngày lập hóa đơn (InvoiceDate) lớn hơn giá trị biến @DateVar.

12


Ví dụ định nghĩa thủ tục spInvTotal3 có 3 tham biến: 1 tham biến biến và 2

tham biến tùy chọn.
Thủ tục thực hiện nhiệm vụ:
- Kiểm trs biến @DateVar nhận giá trị Null thì gán lại giá trị mới như trong
thủ tục spInvTotal2.
- Gán giá trị cho tham biến biến @InvTotal bằng tổng tiền các hóa đơn có
ngày lập >= giá trị biến @DateVar và có VendorName LIKE @VendorVar

13


Ví dụ các lời gọi thực hiện thủ tục khác nhau của thủ tục spInvTotal3:
EXEC spInvTotal3 @MyInvTotal OUTPUT, '2012-02-01', 'P%';  lời gọi có
đủ 3 biến.
EXEC spInvTotal3 @DateVar = '2012-02-01',
@VendorVar = 'P%', @InvTotal = @MyInvTotal OUTPUT;
 lời gọi tường minh gán từng giá trị cho từng biến (không cần quan tâm đến
thứ tự các biến trong khai báo thủ tục).

EXEC spInvTotal3 @VendorVar = 'M%',
@InvTotal = @MyInvTotal OUTPUT;
 Lời gọi chỉ truyền giá trị cho biến tham trị tùy chọn và tham biến biến
EXEC spInvTotal3 @MyInvTotal OUTPUT;

 Lời gọi chỉ truyền giá trị cho tham biến biến

14


15

- Thủ tục cũng có thể trả ra một giá trị kiểu số nguyên. Khi đó trong
định nghĩa thủ tục có câu lệnh RETURN.
- Ví dụ tạo thủ tục spInvCount:
- Thủ tục có hai tham trị tùy chọn.
- Nhiệm vụ của thủ tục: đếm số hóa đơn có InvoiceDate >=
@DateVar và VendorName LIKE @VendorVar rồi gán tổng số hóa
đơn này cho biến @InvCount. Sau đó, thủ tục thủ tục sẽ trả ra giá trị
của biến @InvCount bằng câu lệnh Return (câu lệnh được tô vàng).

17


- Thủ tục cũng có thể trả ra một giá trị kiểu số nguyên. Khi đó trong
định nghĩa thủ tục có câu lệnh RETURN.
- Ví dụ tạo thủ tục spInvCount:
- Thủ tục có hai tham trị tùy chọn.
- Nhiệm vụ của thủ tục: đếm số hóa đơn có InvoiceDate >=
@DateVar và VendorName LIKE @VendorVar rồi gán tổng số hóa
đơn này cho biến @InvCount. Sau đó, thủ tục thủ tục sẽ trả ra giá trị
của biến @InvCount bằng câu lệnh Return (câu lệnh được tô vàng).

18


Trên slide là ví dụ cách thực hiện thủ tục spInvCount ở slide trước. Giá trị trả
ra của thủ tục được gán cho một biến @InvCount khai báo trước đó.

19

20


- Ví dụ tạo thủ tục spInsertInvoice kiểm tra giá trị của một khóa ngồi.
- Thủ tục có 6 tham trị bắt buộc (tương ứng các cột trong bảng
Invoices.
- Nhiệm vụ của thủ tục: kiểm tra xem đã có giá trị VendorID nào
trong bảng Vendor có trùng với giá trị của tham biến @VendorID
khơng (Kiểm tra giá trị khóa ngồi VendorID định chèn vào bảng
Invoices đã tồn tại bên cột VendorID ở bảng Vendor chưa). Nếu tồn
lại rồi thì cho phép chèn thêm bản ghi mới vào bảng Invoices (câu
lệnh Insert). Nếu không (else), đưa ra thông báo lỗi “Not a valid
VendorID!” bằng câu lệnh THROW.

21


Ví dụ một script có lời gọi thủ tục spInsertInvoice. Đầu tiên, câu lệnh thực
hiện thủ tục spInsertInvoice trong khối TRY sẽ được thực hiện trước. Nếu thủ
tục khơng có lỗi thì khối CATH được bỏ qua, nếu thủ tục có lỗi thì các câu
lệnh trong khối CATCH được thực hiện để in thông báo lỗi được định nghĩa
trong thủ tục bằng câu lệnh THROW.
Kết quả hiện ra trong trường hợp này là thủ tục chạy bị lỗi vì có mã VendorID
=799 của bản ghi muốn thêm vào bảng Invoices (bảng khóa ngồi) chưa tồn tại
trong cột VendorID ở bảng Vendor (bảng khóa chính). Do đó các lệnh trong
khối CATCH được thực hiện để in thông báo lỗi.

22

Chú ý: câu lệnh THROW trong khối lệnh BEGIN…END phải có ; ở phía
trước.

23


Từ slide 21 đến 24 là ví dụ định nghĩa thủ tục spInsertInvoice. Thủ tục này mở
rộng của ví dụ trong slide trước.

24