SKKN một số biện pháp về công tác chủ nhiệm lớp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục

I. PHẦN MỞ ĐẦU
1.1. Lý do chọn đề tài.
Giáo dục là quá trình hình thành nhân cách, được tổ chức có mục đích, có kế hoạch,
thơng qua hoạt động và quan hệ giữa nhà giáo dục và người được giáo dục nhằm chiếm
lĩnh kinh nghiệm xã hội của loài người. Giáo dục là quá trình tác động tới thế hệ trẻ về
đạo đức, tư tưởng, hành vi nhằm hình thành niềm tin, lý tưởng, động cơ, thái độ, hành
vi, thói quen ứng xử đúng đắn trong xã hội. Khi bàn về vai trò yếu tố giáo dục trong sự
phát triển nhân cách con người, Bác Hồ đã viết trong bài thơ “Nửa đêm” (trích “Nhật ký
trong tù”):
“Hiền dữ phải đâu là tính sẵn
Phần nhiều do giáo dục mà nên”
Theo quan niệm của Hồ Chí Minh con người ta khi mới sinh ra vốn bản chất là
tốt, nhưng do ảnh hưởng của giáo dục và môi trường sống cùng sự phấn đấu, rèn luyện
của mỗi cá nhân mà hình thành những con người thiện, ác khác nhau. Câu nói của người
xưa trong Tam Tự Kinh: “Nhân chi sơ, tính bản thiện” đã từng được Người nhắc lại
nhiều lần trong các bài viết, bài nói chuyện. Theo Người con người sinh ra bản chất là
tốt, song trong xã hội ln có thiện và có ác nên trong bản thân mỗi con người cũng có
thiện và ác. Cái ác có là do ảnh hưởng của xã hội và sự biến đổi của mỗi người. Do đó,
giáo dục làm một nhiệm vụ vơ cùng cần thiết là rèn luyện, biến đổi dần dần tính cách
con người, hướng người ta đến sự hoàn thiện của một nhân cách tốt đẹp, xây dựng một
xã hội với những con người có ích và hướng thiện.
Chính vì lẽ đó, Đảng và Nhà nước ta đã xác định sự nghiệp trồng người khơng chỉ
là sự nghiệp của tồn nhân loại nói chung mà cịn của tồn Đảng, tồn dân ta nói riêng.
Đối với nước ta, giáo dục được xác định là “quốc sách hàng đầu”, là vô cùng quan trọng
và cấp thiết bởi sự thành đạt của một con người, sự phát triển của một thế hệ, sự hưng
thịnh của đất nước đều phụ thuộc vào kết quả của hoạt động giáo dục “Vì lợi ích mười
năm trồng cây, vì lợi ích trăm năm trồng người”. Hơn thế, trong một thời đại hội nhập
kinh tế, thời đại công nghệ thơng tin phát triển như vũ bão hiện nay thì giáo dục lại vô
cùng cần thiết. Làm thế nào để những người chủ tương lai của đất nước có đủ đức lẫn
tài? Làm thế nào để sự nghiệp giáo dục mang lại hiệu quả tốt? Đây chính là trách nhiệm
chung của toàn xã hội, của tất cả những người làm công tác giáo dục, đặc biệt là của

người giáo viên chủ nhiệm lớp – người trực tiếp và thường xuyên nhất tiếp xúc với các
em học sinh. Bởi vậy, người gần gũi nhiều nhất với các em học sinh, người ln ở bên
cạnh giải đáp mọi khó khăn thắc mắc của các em, người mà các em kính trọng và yêu
quí nhất, người mà được các em xem như là cha là mẹ khơng ai khác chính là người giáo
viên chủ nhiệm lớp.


Là một giáo viên chủ nhiệm lớp tôi rất mong muốn học trị của mình là những con
ngoan, trị giỏi, tài đức vẹn toàn để sau này lớn lên các em tự tin, năng động, bản lĩnh
bước vào đời, trở thành những người cơng dân có ích cho xã hội.
Để thực hiện nhiệm vụ này, đòi hỏi người giáo viên khơng ngừng phấn đấu học tập,
là người có kiến thức năng lực chuyên môn, nghiệp vụ sư phạm vững vàng. Vì “Làm tốt
cơng tác chủ nhiệm lớp” khơng những nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức mà cịn
hình thành được những kỹ năng sống cho học sinh, góp phần làm giàu trí thức một hành
trang cần thiết cho cuộc đời của các em. Đó là nguyện vọng của bản thân tơi muốn góp
một phần nhỏ bé vào sự nghiệp giáo dục. Với ý tưởng như thế, tôi đã mạnh dạn nghiên
cứu đề tài “Một số biện pháp về công tác chủ nhiệm lớp nhằm nâng cao chất lượng
giáo dục”.
1.2, Điểm mới của đề tài:
Công tác chủ nhiệm là một cơng việc thường xun, gắn bó với người giáo viên chủ
nhiệm lớp. Vì vậy, đối với mỗi nhà giáo trong q trình đảm nhiệm trọng trách này đều
tích luỹ cho mình một số kinh nghiệm riêng. Hơn nữa, hiện nay chúng ta đang thực hiện
đánh giá học sinh theoThông tư 30 và Thông tư 22 đổi mới phương pháp dạy học theo
mơ hình lớp học VNEN. Với mơ hình này, u cầu học sinh phải có tính tự quản cao,
đồn kết, hợp tác với nhau giúp các em trở thành những con người “vừa hồng, vừa
chun”, sống hồn thiện, có ích trong tương lai. Vì vậy muốn xây dựng một lớp học mà
học sinh có tính tự quản cao thì địi hỏi người giáo viên chủ nhiệm phải có những giải
pháp tối ưu để đưa lớp học của mình đi vào nề nếp, đó chính là điểm mới trong đề tài
của tôi.

2. PHẦN NỘI DUNG
2.1. Thực trạng về công tác chủ nhiệm lớp trong nhà trường Tiểu học:
Giáo viên Tiểu học không chỉ dạy đủ các môn học theo quy định của Bộ GD&ĐT
mà cịn phải làm tốt cơng tác chủ nhiệm lớp. Vì vậy, địi hỏi người giáo viên Tiểu học
khơng chỉ có trình độ chun mơn mà cịn phải biết tổ chức quản lý học sinh trong các
hoạt động giáo dục, đó là việc làm rất nặng nề và cũng rất khó khăn đối với giáo viên.
Năm học 2018 - 2019, lớp tơi chủ nhiệm có 25 học sinh. Đa số học sinh ở rải đều
cả 2 thôn Đông Thành và Xuân Hồi. Đa số các em sống thật thà và chăm chỉ, đoàn kết
và thương yêu nhau, song có một số em khả năng tiếp thu chậm nên các em còn rụt rè
trong học tập và giao tiếp; có 1 em nam hay quậy phá, chọc ghẹo các bạn trong lớp gây
ồn ào, mất trật tự trong giờ học và lực học cịn yếu; 2 em có hồn cảnh đặc biệt (Bố mẹ
ly hơn phải sống nhờ vào ơng bà ngoại); nhiều em có hồn cảnh khó khăn nên khơng có
góc học tập ở nhà, đồ dùng học tập nhiều lúc còn thiếu…Mỗi một học sinh đều có một
nhược điểm riêng, khiến tơi phải tìm tịi mọi biện pháp thích hợp để giúp các em khắc
phục những nhược điểm đó một cách nhẹ nhàng mà khơng động chạm đến lòng tự ái của
các em.
Đã nhiều năm làm giáo viên chủ nhiệm lớp, phần nào đã có chút kinh nghiệm nhưng
tôi vẫn thấy công việc của một giáo viên chủ nhiệm lớp ở Tiểu học là rất phức tạp. Mỗi


giáo viên muốn làm tốt cơng tác chủ nhiệm thì phải vừa là một giáo viên giỏi về chuyên
môn, vừa phải là một nhà tâm lí giỏi để hiểu học sinh, để xử lí các tình huống sao cho
khéo léo, tế nhị và đạt hiệu quả giáo dục cao. Nếu giáo viên khơng tâm huyết với nghề,
khơng có tinh thần trách nhiệm cao thì khó mà hồn thành nhiệm vụ. Chất lượng học tập
của học sinh, nhân cách, đạo đức, lối sống…của học sinh rồi sẽ ra sao? Chính vì hiểu rõ
điều đó nên trong những năm học qua, song song với việc giảng dạy tốt các môn học
theo quy định, tôi luôn cố gắng phấn đấu làm tốt vị trí, vai trị, nhiệm vụ của một giáo
viên chủ nhiệm lớp.
Qua nhiều năm làm giáo viên chủ nhiệm lớp, tôi nhận thấy có những thuận lợi và
khó khăn thường gặp như sau:

2.1.1. Thuận lợi:
- Trong q trình giáo dục ln được các cấp, các ngành, chi bộ và các lực lượng xã hội
quan tâm tạo điều kiện giúp đỡ.
- Được sự chỉ đạo sâu sát, kịp thời của lãnh đạo cấp trên, của ban giám hiệu nhà trường.
- Được sự hỗ trợ của hội cha mẹ học sinh, của các đồn thể trong và ngồi nhà trường.
- Nhà trường ln quan tâm tạo điều kiện cho các lớp có đầy đủ phịng học, bàn ghế
khang trang, phịng học thống mát, nhà vệ sinh sạch sẽ ...
2.1.2. Khó khăn:
*Những khó khăn từ phía phụ huynh, học sinh
- Người dân sống chủ yếu bằng nghề nông hoặc lao động tự do, không có việc làm ổn
định nên kinh tế gia đình cịn gặp nhiều khó khăn.Vì vậy, thu nhập của người dân chưa
cao dẫn đến đời sống kinh tế còn thấp. Việc mua sắm đồ dùng cho con em còn hạn chế
chưa đáp ứng được nhu cầu học tập của học sinh.
- Mặt bằng dân trí có phần thấp hơn so với một số xã trong địa bàn huyện. Nhận thức
của phụ huynh còn hạn chế. Sự quan tâm giáo dục của gia đình đối với các em chưa
đúng mức, nhiều phụ huynh còn quan niệm việc giảng dạy và giáo dục học sinh là do
nhà trường đảm nhiệm.
- Một số học sinh còn lơ là chưa ham học, chưa coi trọng nề nếp học tập,cụ thể :
+ Đi học không đúng giờ.
+ Chưa ý thức việc học cho bản thân, đến lớp không chăm chú học bài với tâm trạng
uể oải, đồ dùng học tập thiếu, không biết bảo quản. Tinh thần trách nhiệm, tự giác trong
học tập còn ỉ lại nhiều ở cơ giáo.
+ Chưa có ý thức vệ sinh cá nhân, xưng hô với thầy cô chưa thực sự lễ phép.
* Khó khăn từ phía giáo viên:
- Cơng tác quan hệ với phụ huynh học sinh chưa được thường xun.
- Cịn có nhiều học sinh gia đình có hồn cảnh khó khăn thuộc diện hộ nghèo,cận
nghèo.
- Việc thực hiện nội quy trường, lớp của các em còn hạn chế.
- Một số học sinh thiếu thốn tình cảm (như chỉ ở với mẹ hoặc bố, cha mẹ làm ăn xa) nên
các em khơng được quan tâm, giáo dục tồn diện như các bạn cùng trang lứa .

- Giáo viên chưa nắm vững tâm lý học sinh, thường có thiện cảm với học sinh khá, giỏi
và nặng nề ngôn ngữ với những học sinh yếu kém .


- Giáo viên chưa tìm hiểu hết tâm tư nguyện vọng và hoàn cảnh của các em, làm cho
học sinh yếu cảm thấy sợ sệt, tự ti, mặc cảm.
- Học sinh chưa có động cơ tự học tập, thiếu hứng thú, chưa thấy lợi ích của việc học,
chưa có thói quen và kỹ năng lao động trí óc.
2.1.3. Ngun nhân
Qua một thời gian giảng dạy, học tập và theo dõi học sinh trong khối lớp 3 tôi thấy
một số nguyên nhân như sau:
a. Về gia đình:
+ Do điều kiện kinh tế cịn khó khăn, bố mẹ bận mưu sinh hoặc bố mẹ ly hôn dẫn đến
chưa quan tâm đến việc học tập của con em mình, cịn thả lỏng khơng có trách nhiệm,
phó mặc cho thầy cơ và nhà trường.
b. Về phía học sinh:
+ Một số học sinh chưa ham học cịn mãi chơi, khơng có ý thức tự giác, nỗ lực trong
học tập, dẫn đến tiếp thu bài chậm (lâu nhớ, chóng qn; học trước qn sau).
c. Về phía giáo viên:
+ Chưa thực sự quan tâm đến học sinh, chưa gần gũi tìm hiểu về hồn cảnh tâm tư tình
cảm của các em. Do đó chưa có biện pháp phù hợp với từng đối tượng học sinh dẫn đến
tính ham học, tác phong, nề nếp học tập chưa tốt.
2.2. MỘT SỐ BIỆN PHÁP VỀ CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP NHẰM NÂNG
CAO CHẤT LƯỢNG GIÁO DỤC”
Biện pháp thứ nhất : Xây dựng kế hoạch chủ nhiệm lớp
Trong những ngày đầu năm học, nề nếp lớp chưa được ổn định. Hơn nữa các em chưa
tự ý thức được các việc trong lớp cũng như nội quy ra vào lớp, nội quy của nhà trường
đề ra. Nên để ổn định và đi vào nề nếp phải mất một thời gian dài mới ổn định được.
Trách nhiệm một giáo viên chủ nhiệm lớp đứng trước thực trạng như vậy tôi đã vận
dụng ngay kinh nghiệm chủ nhiêm lớp mà tôi đã đúc kết qua nhiều năm giảng dạy nhằm

làm tốt công tác chủ nhiệm lớp và nâng cao giáo dục toàn diện cho học sinh như sau:
a. Tìm hiểu đối tượng:
Là một giáo viên được nhà trường phân công làm công tác chủ nhiệm lớp thì trước
hết phải tìm hiểu tỉ mĩ từng đối tượng học sinh, biết được hoàn cảnh, năng lực của từng
học sinh để có biện pháp giáo dục phù hợp đối với từng đối tượng. Ngay đầu năm học
tôi đã bắt tay vào tìm hiểu thơng tin về tình hình của lớp tơi chủ nhiệm:
- Tổng số học sinh trong lớp: 25 em - trong đó có 11 nữ.
- Số học sinh có hồn cảnh khó khăn (hộ nghèo và cận nghèo): 2 /25 em
Đây là cơ sở để giáo viên phân loại học sinh theo từng nhóm và có hướng giáo dục
phù hợp. Những học sinh nào có hồn cảnh khó khăn thì quan tâm nhiều hơn bằng cách:
Gặp trực tiếp cha mẹ (anh, chị) của học sinh để động viên, tạo điều kiện cho con em đi
học đều. Việc này giáo viên phải tiến hành thường xuyên, liên tục hàng tuần. Sự chân
thành và gắn bó giữa giáo viên - học sinh như vậy phụ huynh sẽ có trách nhiệm động
viên, nhắc nhở con em.
Quan tâm đặc biệt tới những học sinh có hồn cảnh khó khăn, có thể là ủng hộ cho
các em sách vở, dụng cụ học tập .....nếu các em thiếu; động viên, an ủi cho các em đến
trường. Cũng có thể là những hành động rất nhỏ như khâu lại nút áo, chải lại mái tóc khi


các em chưa kịp thực hiện lúc đến lớp,…nhưng đối với các em thì đó là một sự khích lệ
vơ cùng lớn để các em vững bước trên con đường học tập.
b. Bầu ban cán sự lớp:
- Ngay vào đầu năm học giáo viên chủ nhiệm cho học sinh trong lớp bầu ra Hội đồng tự
quản gồm: 01 Chủ tịch hội đồng, 02 phó chủ tịch hội đồng; 04 trưởng ban. Giáo viên
phân công cụ thể công việc cho từng thành viên như sau:
+ Chủ tịch Hội đồng tự quản theo dõi bao quát và tổ chức, hướng dẫn các hoạt động của
lớp.
+ 2 phó chủ tich hội đồng tự quản: 1 phó chủ tịch phụ trách về Học tập,Thư viện, vệ
sinh, sức khỏe có nhiệm vụ kiểm tra, đơn đốc quá trình học tập cũng như thư viện, vệ
sinh sức khỏe của các bạn trong lớp. 1 phó chủ tịch phụ trách về Quyền lợi, Văn nghệ,

thể dục thể thao của lớp.
+ 4 trưởng ban trực tiếp quản lí các thành viên trong tổ của mình về tất cả các hoạt động
c. Bồi dưỡng năng lực tự quản cho ban cán sự lớp:
Để làm tốt công tác tự quản, trước hết giáo viên chủ nhiệm phải tập huấn cho ban
cán sự lớp và giao nhiệm vụ cho từng thành viên, sau khi các em đã nhận biết vai trò
trách nhiệm của mình các em sẽ có ý thức tự quản tốt. Nhưng trong thời gian đầu năm
học giáo viên chủ nhiệm phải theo dõi sát sao các hoạt động của ban cán sự lớp để phát
hiện mặt còn hạn chế và uốn nắn kịp thời. Bám sát kế hoạch của Nhà trường, của Liên
đội để vạch ra kế hoạch từng tuần, từng tháng theo từng chủ điểm, từng đợt thi đua để
ban cán sự lớp có kế hoạch theo dõi, hướng dẫn các bạn thực hiện.
d. Xây dựng kế hoạch chủ nhiệm ngay từ đầu năm học:
Việc lập kế hoạch xây dựng ban cán sự lớp giúp giáo viên chủ nhiệm lớp có tầm nhìn
xa, bao qt hơn trong cơng tác chủ nhiệm lớp vì thế dựa trên sự tìm hiểu và nắm bắt đối
tượng học sinh, dựa vào kế hoạch nhà trường tôi lập kế hoạch tỉ mỉ sát thực. Phần chung
tình hình lớp, có kế hoạch và biện pháp thực hiện cho năm học, cho từng tháng, từng chủ
điểm trong tháng. Có đánh giá, nhận xét từng tháng và sơ kết từng học kỳ.
Phần cuối theo dõi học sinh, phần này cần phải được theo dõi học sinh thường xuyên
và chặt chẽ có ghi chép, đánh giá mọi sự tiến bộ cũng như những tồn tại chưa khắc phục
được của từng em. Để có hướng giải quyết khắc phục kịp thời. việc theo dõi đánh giá
này thể hiện qua từng ngày, từng tuần, tứng tháng.
e. Xây dựng kỷ cương nề nếp học sinh:
Dựa vào tình hình của lớp, kế hoạch và biện pháp thực hiện cho cả năm học, tôi đã xây
dựng kỷ cương nề nếp cho học sinh. Giao trách nhiệm cụ thể, rõ ràng tới từng học sinh,
từng tổ trưởng, lớp trưởng, lớp phó.Tăng cường cơng tác tự quản của học sinh, giúp các
em có ý thức tự rèn luyện, tự học. Có quy định về lề lối học tập, rèn luyện, quy định giờ
giấc, có sự theo dõi chặt chẽ của từng tổ, tránh sự buông lỏng về kỷ cương nề nếp.
Biện pháp thứ hai : Xây dựng nề nếp học tập
Để nâng cao chất lượng học tâp cũng như giáo dục đạo đức cho các em, tơi đã kết hợp
cùng với gia đình một cách chặt chẽ. Tôi thường xuyên liên lạc với phụ huynh để trao
đổi tình hình học tập cũng như các hoạt động khác.

- Tôi luôn nhắc nhở phụ huynh tạo mọi điều kiện cho con em đến trường. Trên bục
giảng giáo viên phải mẫu mực, đối xử công bằng (không phân biệt, không thiên vị bất cứ


học sinh nào, đồng thời khơng phê bình, sỉ nhục học sinh làm tổn hại đến tâm lí của học
sinh ở bất cứ hồn cảnh nào).
Trong giờ học, tơi ln tạo khơng khí sinh động, sơi nổi, hài hịa, vui tươi không căng
thẳng mà tạo niềm vui, sự phấn chấn để các em tự tin học tập, các em vừa học vừa chơi
nhưng vẫn đảm bảo chương trình chung.
Ví dụ: Ttrong giờ Tập đọc, Luyện từ và câu... ngoài nội dung bài học, tơi cịn giáo
dục, cho các em về cách bảo vệ môi trường; môi trường biển và hải đảo qua các môn
học cho các em nghe. Hay trong giờ học tốn tơi vận dụng các câu chuyện cổ tích, câu
chuyện vui để đưa ra các bài tốn liên quan đến chương trình tốn mà các em đang học.
Khi đọc các bài tốn có trong câu chuyện các em cảm thấy thú vị hơn với vấn đề yêu cầu
các em giải quyết, nó cịn giúp học sinh nâng cao kĩ năng đọc. Từ sự hưng phấn đó
khoảng cách giữa các em với cô giáo chủ nhiệm được gần hơn, các em thực sự mạnh
dạn trong học tập. Chất lượng học tập được nâng cao hay khơng thì u cầu đầu tiên
phải có nề nếp, có quy định. Ngay lần họp phụ huynh đầu năm học tôi đã yêu cầu phụ
huynh phải chuẩn bị đầy đủ dụng cụ học tập cho con em.
- Tổ chức cho học sinh truy bài đầu buổi học: Lớp phó học tập cùng với 4 tổ trưởng cứ
đầu buổi học các em ôn bài cũ với các bạn trong lớp, trong tổ. Hướng dẫn giải các bài
tập khó hay giúp các bạn tính tốn cịn chậm, đọc chưa nhanh...
- Phân chia đôi bạn “Cùng tiến”: Khi phân chỗ ngồi, tơi bố trí cho học sinh khá, giỏi
ngồi cạnh học sinh trung bình, yếu. Em khá, giỏi sẽ theo dõi, hướng dẫn bạn, kèm cặp
bạn trong học tập. Nếu học sinh trung bình, yếu có tiến bộ thì nhận được nhiều lời khen
từ cơ giáo để khích lệ tinh thần. Chính vì vậy đơi bạn nào cũng muốn nhận nhiều lời
khen nên bạn khá, giỏi rất nhiệt tình giúp bạn yếu học tập. Ngược lại, các bạn có sức học
trung bình, yếu cũng cố gắng học tập để khơng làm ảnh hưởng đến bạn mình.
Biện pháp thứ ba: Xây dựng nhóm tự quản, tổ tự quản.
Một trong những nguyên tắc giáo dục là giáo dục bằng tập thể và thơng qua tập

thể. Vì vậy xây dựng tập thể học sinh tự quản là một trong những nội dung quan trọng
của công tác chủ nhiệm lớp. Để làm tốt công tác này, tôi đã xây dựng một kế hoạch cụ
thể bao gồm các nội dung:
- Lựa chọn nhóm tự quản, tổ tự quản
- Lựa chọn cán bộ nhóm, tổ có đủ uy tính và năng lực tự quản tập thể lớp.
- Giao nhiệm vụ cụ thể và bồi dưỡng cho các em về các yêu cầu của một tập thể tự
quản. Cụ thể như sau:
a) Nhóm tự quản
Để thực hiện đổi mới phương pháp dạy học theo mơ hình lớp học VNEN, tơi đã
xây dựng cho lớp mình các nhóm tự quản và các tổ tự quản. Chính từ sự tự quản của các
nhóm, các tổ đã tạo cho lớp học của tôi trở thành một bộ máy tổ chức hoạt động khá
nhịp nhàng và chặt chẽ, giúp cho tơi rất nhiều trong hình thức tổ chức hoạt động học
nhóm. Hình thức thực hiện của tơi như sau:
Căn cứ vào tháng sinh và năng lực học tập của học sinh, tơi chia lớp ra thành 6 nhóm.
Mỗi nhóm có một nhóm trưởng, có năng lực và uy tín đảm nhận cơng việc quản lí nhóm.
Các nhóm bao gồm:
* Nhóm 1: Nhóm sinh cùng tháng 3 gồm có 5 em
* Nhóm 2: Nhóm sinh cùng tháng 6 gồm có 4 em.


* Nhóm 3: Nhóm sinh cùng tháng 7 gồm có 4 em.
* Nhóm 4: Nhóm sinh cùng tháng 9, 10 gồm có 5 em
* Nhóm 5: Nhóm sinh cùng tháng 11, 12 gồm có 5 em.
* Nhóm 6: Nhóm sinh vào các tháng cịn lại gồm có 5 em.
Điều đặc biệt là trong các nhóm đều có cấu trúc giống nhau, hội tụ đầy đủ các đối
tượng học sinh của lớp (tất cả các nhóm đều có học sinh giỏi, học sinh yếu, học sinh có
hồn cảnh khó khăn ...)
Mục đích của việc làm này là giúp các em biết quan tâm, chia sẻ, giúp đỡ lẫn nhau
trong học tập và trong cuộc sống (Ví dụ: Em học khá giúp đỡ em học yếu; em chăm
ngoan nhắc nhở em lười học, hay nói chuyện riêng...Nhóm trưởng và các thành viên

trong nhóm cần phải nhớ ngày sinh của các bạn trong nhóm mình để biết nói lời chúc
mừng bạn nhân ngày sinh nhật....) Các nhóm hoạt động dưới sự điều khiển của nhóm
trưởng và nhóm trưởng báo cáo các hoạt động của nhóm mình vào cuối mỗi buổi học
cho tổ trưởng.
b) Tổ tự quản.
Với 6 nhóm tự quản, tơi chia đều làm 3 tổ tự quản, mỗi tổ gồm 2 nhóm, cụ thể như sau:
* Tổ tự quản 1 gồm: Nhóm 1 và nhóm 2
* Tổ tự quản 2 gồm: Nhóm 3 và nhóm 4
* Tổ tự quản 3 gồm: Nhóm 5 và nhóm 6
Cũng giống với hình thức của nhóm tự quản, tổ tự quản cũng bầu ra 1 người làm
tổ trưởng, đảm nhận công việc quản lý tổ. Nhận báo cáo hàng ngày từ các nhóm trưởng
và tập hợp kết quả vào cuối tuần để báo cáo lên cho các lớp phó phụ trách các hoạt động
của lớp.
Biện pháp thứ tư : Xây dựng “Lớp học thân thiện, học sinh tích cực”
Phong trào “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” do Bộ giáo dục
và Đào tạo phát động nhằm nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, đặc biệt là giáo dục
đạo đức, nhân cách và kĩ năng sống cho học sinh. Xây dựng trường học thân thiện là tạo
mơi trường giáo dục an tồn, bình đẳng và thân thiện để ngôi trường vừa là nơi trang bị
cho học sinh kiến thức, vừa là nơi thu hút các em vào những hoạt động vui chơi giải trí
lành mạnh, tạo hứng thú, phát huy tính tích cực, chủ động sáng tạo của học sinh trong
học tập, tìm hiểu kiến thức và tham gia các hoạt động xã hội
“Xây dựng lớp học thân thiện” là tạo ra môi trường học tập thân thiện, an toàn, gần
gũi với học sinh, làm cho học sinh cảm thấy “Mỗi ngày đến trường là một niềm vui”.
Xây dựng được “Lớp học thân thiện” thì sẽ có “Học sinh tích cực”. Xây dựng được lớp
học thân thiện, học sinh tích cực thì sẽ hạn chế được tỉ lệ học sinh lưu ban, bỏ học, sẽ
nâng cao được chất lượng giáo dục toàn diện cho học sinh.
Công việc “Xây dựng lớp học thân thiện, học sinh tích cực” được tơi tiến hành
từng bước như sau:
a)Trang trí lớp học xanh- sạch- đẹp
Lớp học thân thiện phải có cây xanh, phải ln sạch sẽ, ngăn nắp và được trang trí

đẹp, đảm bảo tính thẩm mĩ và tính giáo dục cao. Do vậy, tơi hướng dẫn và cùng với học
sinh thực hiện các công việc sau đây:


- Trồng cây xanh trong lớp: Chọn loại cây không có lá úa, rụng để lớp học ln được
sạch sẽ như cây trường sinh, cây lá cảnh......
- Trang trí lớp đẹp, hài hịa đảm bảo tính thẩm mĩ và tính giáo dục cao. Phần trang trí
lớp, tơi giao trực tiếp cho từng tổ: mỗi tổ phải sưu tầm tranh ảnh liên quan đến các môn
học; bài văn hay; bài viết chữ đẹp; tranh, ảnh ....chọn mỗi thể loại 3 bài đẹp nhất để
trưng bày vào giấy khổ lớn theo mẫu của trường.
- Phân công cho các tổ trực nhật, vệ sinh theo quy định
b) Xây dựng mối quan hệ thầy - trò và bạn bè trong lớp
* Xây dựng mối quan hệ thầy- trò:
Để xây dựng được mối quan hệ thầy trị tốt khơng phải là dễ nhưng cũng khơng khó
nếu như chúng ta biết cần phải làm như thế nào và làm ra sao? Với tôi để xây dựng tốt
mối quan hệ này, tôi luôn đặt sự công bằng và bình đẳng lên hàng đầu. Thầy nói – trị
nghe, trị nói – thầy nghe và người thầy bao giờ cũng phải là tấm gương sáng để các em
nói theo, phải tạo ra được sự uy nghiêm để các em phải nể phục. Vì vậy tơi đã thực hiện
như sau:
- Tơi ln ln lắng nghe những gì các em nói và giải quyết triệt để những vấn đề mà
các em thắc mắc.
- Tôi thường đến lớp sớm trước 15 phút để cùng với Ban cán sự lớp hướng dẫn các em
làm vệ sinh, chăm sóc bồn hoa cây cảnh và sinh hoạt 15 phút đầu giờ. Khi trống báo hết
giờ tôi thường về muộn hơn các em 10 phút để kiểm tra xem có vấn đề gì các em cần đề
cập đến sau mỗi buổi học hay không?
- Khi giao việc, tơi chỉ nói một lần, nhưng chỉ nói khi lớp trật tự. Với cách làm này, tự
nhiên thầy sẽ trở nên nói ít, học trị sẽ làm nhiều. Làm việc như thế nào thì đạo đức, ý
thức sẽ kèm theo như thế ấy. Làm đến nơi đến chốn thì ý thức kỉ luật cũng đến nơi đến
chốn.
- Khi lên lớp, tôi luôn chú ý đến cả cách đi đứng, nói năng, cách ăn mặc, cách cầm

sách, chữ viết, thái độ,...để học trị noi theo. Khơng vì bất cứ lí do gì mà tơi cho phép
mình cẩu thả hoặc xuề xòa, qua loa trước mặt học sinh.
- Khi học sinh làm bài, tơi thường xun, hướng dẫn học sinh hồn thành bài tập tại
lớp, giúp đỡ những học sinh tiếp thu bài cịn chậm , khơng la mắng, sỉ nhục học sinh mà
tiếp cận học sinh phát hiện những chỗ chưa đúng của học sinh, giúp các em làm lại cho
đúng. Với cách nói đúng, làm đúng trong học tập, các em trở thành những con người tự
tin, trung thực.
- Khi có học sinh mắc sai lầm, thiếu sót, tơi ln cố gắng kiềm chế và tơn trọng học
sinh, tìm hiểu cặn kẽ thấu đáo nguyên nhân để có biện pháp giúp đỡ các em sửa chữa,
khơng nói nặng lời hay có cử chỉ xúc phạm các em.
- Tơi ln khích lệ và biểu dương các em kịp thời. Tơi cố tìm ra những ưu điểm nhỏ
nhất để khen ngợi động viên các em. Nhưng trong khi khen, tôi cũng khơng qn chỉ ra
những thiếu sót để các em khắc phục ở những tiết học sau và ngày càng hoàn thiện hơn.
- Khi nói chuyện hay khi giảng bài cũng như khi nghiêm khắc phê bình lỗi lầm của học
sinh, tơi ln thể hiện cho các em thấy tình cảm yêu thương của một người thầy đối với
học trò. Theo quy luật phản hồi của tâm lý, tình cảm của thầy trước sau cũng sẽ được
đáp lại bằng tình cảm của học trò. Lòng nhân ái, bao dung, đức vị tha của người thầy
ln có sức mạnh to lớn để giáo dục và cảm hóa học sinh. “Lớp học thân thiện” chỉ có


được khi người thầy có tấm lịng nhân hậu, bao dung, hết lịng vì học sinh thân u của
mình. Có một người thầy như vậy thì chắc chắn học sinh sẽ chăm ngoan, tích cực và
ham học, thích đi học.
* Xây dựng mối quan hệ bạn bè:
“Học thầy không tày học bạn”. Dù bất cứ ở độ tuổi nào, trong cuộc sống mỗi con
người chúng ta đều cần phải có bạn. Vì chính bạn là người dễ sẻ chia cùng chúng ta
những niềm vui nỗi buồn. Và đặc biệt là ở lứa tuổi học sinh Tiểu học, ở lứa tuổi này các
em cần có nhiều bạn. Bởi khái niệm bạn của các em chỉ mới dừng lại ở mức cùng chơi,
cùng học, cùng vui đùa thỏa thích. Ai cũng có thể là bạn, các em chưa có sự lựa chọn
hay đặt ra một tiêu chuẩn nào cho người bạn của mình. Những yêu, ghét, giận, hờn của

các em chỉ xảy ra một cách tức thời, thoáng qua trong giây lát rồi tất cả đều trở lại bình
thường. Vì thế là một người giáo viên chúng ta nên nắm bắt tâm lí của các em, thiết lập
cho các em một mối quan hệ bạn bè tốt, giữ lại cho các em những suy nghĩ ngây thơ
trong sáng của lứa tuổi học trị. Nếu các em có nhiều bạn bè thân thiết trong lớp thì các
em sẽ hợp tác vui vẻ với nhau và sẽ giúp đỡ nhau cùng tiến bộ. Em học giỏi sẽ giúp
những em học yếu; ngược lại, em học yếu cũng dễ dàng nhờ bạn giúp đỡ mình học tập
mà không phải e ngại, xấu hổ. Nhưng trong thực tế, một lớp học thường xuất hiện nhiều
nhóm học trò, đặc biệt là những lớp cuối cấp. Các em chia bè phái, phân biệt giàu nghèo,
hay nói xấu hoặc châm chọc nhau. Tuy các em chưa gây ra chuyện gì nghiêm trọng
nhưng nó vẫn ảnh hưởng xấu đến tình cảm bạn bè và chất lượng học tập của lớp. Là một
giáo viên chủ nhiệm, tôi luôn quan tâm đến vấn đề này. Xây dựng được mối quan hệ bạn
bè đồn kết, gắn bó thì tơi sẽ xây dựng được nề nếp lớp học, tiến tới xây dựng môi
trường học tập thân thiện. Từ môi trường học tập thân thiện đó, chất lượng học tập của
lớp chắc chắn sẽ được nâng cao.
Để xây dựng mối quan hệ bạn bè thân thiết, đồn kết, gắn bó, sẵn sàng giúp đỡ nhau
trong học tập, tôi luôn tạo ra các hoạt động, các vấn đề đòi hỏi sự hợp tác của nhiều học
sinh. Cách làm cụ thể như sau:
- Lớp tôi đã được chia làm 6 nhóm học tập cụ thể, nhưng trong một số tiết học như
Hoạt động ngoài giờ lên lớp, tiết Sinh hoạt lớp, Sinh hoạt Sao...tơi thường xun chia
nhóm ngẫu nhiên. Tiết học này, các em chung nhóm với bạn này, nhưng tiết sau, các em
lại chung nhóm với bạn khác. Mục đích của việc làm này nhằm giúp cho các em được
tiếp xúc và trò chuyện, hợp tác với tất cả các bạn trong lớp, không tách biệt các em theo
nhóm mà giáo viên đã lựa chọn ban đầu.
- Khi có chuyện xích mích giữa em này với em kia, tôi kịp thời can thiệp không để
mâu thuẫn kéo dài gây ảnh hưởng xấu đến tình bạn của các em. Tôi gặp gỡ trao đổi riêng
với từng học sinh hoặc nhóm học sinh để biết rõ đầu đi câu chuyện. Sau đó phân tích
rõ ai đúng, ai sai. Ai sai thì phải nhận lỗi và xin lỗi bạn. Sau đó giảng hịa và bắt tay
nhau vui vẻ trở lại.
- Đầu năm học, tôi thỏa thuận với cả lớp rằng nếu trong lớp mình có bạn nào đau ốm
phải nằm viện thì cả lớp sẽ qun góp tiền để mua quà đến thăm bạn, động viên bạn an

tâm chữa bệnh; những em ở gần nhà sẽ thay nhau chép bài cho bạn. Khi bạn khỏi bệnh,
những học sinh giỏi sẽ giúp đỡ bạn học tập để theo kịp chương trình.
Qua những việc làm trên, tơi nhận thấy học sinh của lớp tơi ngày càng đồn kết
hơn. Các em biết quan tâm và giúp đỡ lẫn nhau trong cuộc sống, ít xảy ra tình trạng xích
mích, kiện cáo nhau trong mỗi tiết học.


2.3. Những kết quả đạt được:
Bằng tất cả sự nỗ lực của bản thân, cùng với sự quan tâm của ban giám hiệu và tất cả
các thầy cô giáo trong nhà trường cũng như sự cộng tác nhịp nhàng ăn ý của phụ huynh
học sinh. Tôi đã đạt được kết quả khả quan, học sinh biết vâng lời và yêu quý thầy cô
giáo, biết xác định động cơ học tập đúng đắn, tập thể học sinh biết thương yêu đoàn kết
và giúp đỡ lẫn nhau cùng tiến bộ.
Năm học 2018 - 2019
- Duy trì sĩ số 25/ 25 đạt 100/%.
- Học sinh lên lớp thẳng đạt 100/%, trong đó có 12 học sinh đạt thành tích Xuất
sắc - tỷ lệ 41,4 %, 13 học sinh đạt thành tích khen mộ mặt- tỷ lệ 44.8 %
- 100% học sinh thực hiện tốt 5 nhiệm vụ của người học sinh
- Lớp đạt danh hiệu: Lớp Tiên tiến xuất sắc.
- Hội thi Em hát dân ca cấp trường: Đạt giải Nhất
- Hội khỏe Phù Đổng: Giải Nhì: mơn Cờ vua
- Thi trang trí Lớp học thân thiện: Đạt giải Nhì
- Thi Chăm sóc bồn hoa, cây cảnh: Đạt giải Nhì
- Các hoạt động khác: Tham gia đầy đủ và có chất lượng.

III. PHẦN KẾT LUẬN
1. Ý nghĩa của đề tài:
Đề tài “Một số biện pháp về công tác chủ nhiệm lớp nhằm nâng cao chất lượng giáo
dục ” có ý nghĩa rất lớn đối với mỗi giáo viên làm công tác chủ nhiệm. Qua nghiên
cứu đề tài đã giúp cho tôi càng thấy rõ hơn về tầm quan trọng của người giáo viên

chủ nhiệm lớp. Đối với lứa tuổi học sinh Tiểu học thì cơng tác chủ nhiệm lớp phải
được đặt lên hàng đầu. Bởi lẽ các em còn rất nhỏ, nhút nhát và tất cả mọi thứ đối với
các em đều mới lạ, rất cần có sự quan tâm dạy bảo từng giờ, từng ngày và ở mọi lúc
mọi nơi của gia đình và nhà trường. Người giáo viên cần xác định công tác chủ nhiệm
lớp là vấn đề rất quan trọng. Người giáo viên phải có tính kiên trì, tận tình. Sự nhiệt tâm,
chu đáo của giáo viên là một trong những yếu tố quan trọng đảm bảo sự thành công
trong công tác chủ nhiệm lớp. Song với lứa tuổi học sinh tiểu học, sự nhận thức của các
em còn non trẻ, tư duy chưa đạt tới đỉnh cao do vậy mỗi giáo viên chủ nhiệm là một bác
sĩ tâm lý, cần hịa mình vào thế giới của học sinh để tìm hiểu tâm tư, tình cảm, sẻ chia
với hồn cảnh từng học trò.
Ý nghĩa của đề tài còn thể hiện ở các biện pháp và bài học sư phạm như sau:
- Mỗi giáo viên chủ nhiệm phải xây dựng được kế hoạch chủ nhiệm lớp, tìm hiểu đối
tượng học sinh trong lớp để có kế hoạch bồi dưỡng, giáo dục cho các em, khảo sát phân
loại đối tượng học sinh. Sau khi đã biết được lực học của từng học sinh trong lớp để có
kế hoạch giáo dục và giảng dạy. Từ việc điều tra sơ khảo để nắm được mặt mạnh, mặt
yếu của lớp từ đó có biện pháp giáo dục thích hợp. Phải xây dựng được một ban cán sự
lớp làm nòng cốt, là “cánh tay phải” của mình. Ban cán sự phải là người có học lực khá
giỏi, đối xử hồ đồng với bạn bè, nhiệt tình trong công việc được giao. Xây dựng kỷ
cương nề nếp học sinh, thực hiện tốt “Năm điều Bác Hồ dạy”; “Lời hứa của nhi đồng”
và thực hiện tốt phong trào “Nói lời hay, làm việc tốt”, “Đơi bạn cùng tiến”....Thường
xun giáo dục các em có tính tự giác, chấp hành tốt nội quy của lớp, trường ln giữ
gìn cơ sở vật chất trong trường, bảo vệ tài sản chung. Muốn các em thực hiện tốt,


nghiêm túc thì người giáo viên chủ nhiệm lớp phải thực sự gương mẫu về mọi mặt, phải
là tấm gương sáng cho học sinh noi theo, Nói phải làm, khen chê đúng mực, tuyệt đối
không sỉ nhục học sinh trước lớp.
- Trong học tập không những chú trọng rèn luyện cho học sinh bằng nhiều hình thức
khác nhau, mà cịn chú trọng xây dựng nền nếp học tập. Giáo viên phải biết năng lực học
tập của từng học sinh để từ đó phân các em thành nhiều nhóm, phân hóa theo đối tượng

học sinh. Giáo viên chủ nhiệm phải đưa ra kế hoạch, phương pháp cụ thể nhằm giúp học
sinh học tập tốt hơn. Công tác xây dựng nề nếp cho học sinh là một trong
những nhiệm vụ trọng yếu hàng đầu của người giáo viên tiểu học .
- Nhân cách học sinh được hình thành và phát triển trong hoạt động và bằng hoạt động.
Vì vậy ta nên xây dựng cho lớp mình các nhóm tự quản và các tổ tự quản. Chính từ sự tự
quản của các nhóm, các tổ đã tạo cho lớp học trở thành một bộ máy hoạt động nhịp
nhàng và chặt chẽ. Ngoài ra để hình thành và phát triển một cách tồn diện nhân cách
học sinh chúng ta nên tổ chức các hoạt động phong phú đa dạng như: hoạt động lao
động, hoạt dộng vui chơi giải trí, hoạt động thể dục thể thao, hoạt động văn hóa, văn
nghệ và các hoạt động xã hội. Thông qua các hoạt động này học sinh được củng cố, bổ
sung, mở rộng thêm tri thức đã học, phát triển óc thẩm mĩ, tăng cường thể chất, nhận
thức về xã hội. Từ đó hình thành cho học sinh thái độ tích cực, tinh thần đồn kết, ý thức
giúp đỡ cộng đồng. Những hoạt động trên được thực hiện dưới nhiều hình thức như hoạt
động theo chủ điểm, qua các giờ sinh hoạt...
- Xây dựng lớp học thân thiện trước hết chúng ta phải trang trí lớp học đẹp mắt, cuốn
hút học sinh đến lớp, giúp học sinh trao đổi thông tin của lớp, tôn vinh những sản phẩm
của học sinh. Tạo môi trường học tập phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học
sinh.Từ đó chúng ta bồi dưỡng cho học sinh lòng tự trọng, tự tin có cơ hội khẳng định
mình và tự đánh giá lẫn nhau trong học tập, có mối quan hệ tốt giữa học sinh với học
sinh, giữa học sinh với giáo viên.
Giáo viên chủ nhiệm mang một đặc trưng mà giáo viên bộ mơn khơng thể thay thế
được. Vì mỗi giáo viên chủ nhiệm chính là cố vấn của tất cả học sinh trong lớp. Giáo
viên chủ nhiệm phải như người mẹ dịu dàng, người thầy nghiêm khắc, người bạn gần
gũi, người trọng tài phân minh. Thành công của giáo viên là làm cho học sinh tơn trọng,
kính u, tin tưởng, là xây dựng được một tập thể lớp đoàn kết, gắn bó. Muốn đạt được
điều đó, giáo viên chủ nhiệm phải thực hiện tốt những nhiệm vụ của một thầy cơ giáo
phải nắm được đường lối, quan điểm lí luận giáo dục đồng thời giáo dục những phẩm
chất đạo đức rèn luyện năng lực để mai sau trở thành công dân tốt. Người giáo viên chủ
nhiệm phải tham gia các hoạt động chính trị xã hội với tư cách là lực lượng tri thức trong
công cuộc đổi mới, giác ngộ học sinh từ bỏ những thói hư tật xấu, phát huy những

truyền thống tốt đẹp của dân tộc, nâng cao nhận thức, tham gia có hiệu quả vào cơng
cuộc xây dựng đất nước văn minh hiện đạị… Có kế hoạch tổ chức các hoạt động tập thể
để học sinh thực hiện nhiệm vụ chung của nhà trường. Thông qua hoạt động tự quản của
tập thể mà rèn luyện nhân cách, khả năng ứng xử, năng lực tổ chức sáng tạo, khả năng
vận dụng tri thức lý luận vào thực tiễn cuộc sống.
Giáo dục là cả một quá trình rất cần sự nỗ lực và kiên trì của mỗi giáo viên, cần
biết lựa chọn và kết hợp sử dụng các phương pháp phù hợp với từng đối tượng học sinh.
Bằng lòng yêu nghề mến trẻ, sự vị tha, bao dung, độ lượng,… chắc chắn giáo viên chủ
nhiệm sẽ thành công trong cơng tác giáo dục học sinh lớp mình phụ trách. Nói cách khác
nhà giáo là một con người trí tuệ, đức độ giàu lịng nhân ái khoan dung có vai trò như là
người cha, người mẹ đúng như câu nói: “Cha mẹ cho hình hài vóc dáng cịn thầy cô cho


các em kiến thức, nhân nghĩa để các em có thể vững bước trên con đường đời đầy chông
gai thử thách”.
2. Kiến nghị, đề xuất
Để một giáo viên hoàn thành tốt cơng tác chủ nhiệm lớp, ngồi sự nổ lực của bản
thân và học sinh cần có sự quan tâm của Đảng, chính quyền địa phương và đặc biệt là
sự chỉ đạo sát sao của Ban lãnh đạo nhà trường cũng như sự quan tâm của hội cha mẹ
học sinh. Qua nhiều năm giảng dạy và làm công tác chủ nhiệm lớp, tôi mạnh dạn đưa ra
một số đề xuất sau:
*Đối với nhà trường:
- Bồi dưỡng cho giáo viên kĩ năng, nghiệp vụ làm công tác giáo viên chủ nhiệm lớp.
- Trang cấp đầy đủ các thiết bị dạy học, các tài liệu tham khảo, giúp giáo viên hoàn
thành tốt cơng tác chủ nhiệm lớp của mình.
- Có hình thức khen thưởng các giáo viên làm tốt công tác chủ nhiệm nhằm động viên
khuyến khích họ.
*Đối với giáo viên:
- Phải nhận thức rõ cơng tác chủ nhiệm lớp có một vai trò hết sức quan trọng, là nhiệm
vụ cần thiết của người giáo viên Tiểu học, là cơ sở vững chắc để giáo viên thực hiện

nhiệm vụ giảng dạy ở lớp của mình và góp phần nâng cao chất lượng, giáo dục nhân
cách cho học sinh.
- Giáo viên phải có năng lực giảng dạy, năng lực quản lí và phải là tấm gương về đạo
đức để các em noi theo.
*Đối với phụ huynh:
- Cần quan tâm hơn nữa đối với con em mình. Thường xuyên trao đổi với giáo viên chủ
nhiệm để nắm bắt tình hình học tập của học sinh.
Trên đây là một số biện pháp về công tác chủ nhiệm lớp nhằm nâng cao chất
lượng giáo dục tôi đã được thực hiện và sẽ tiếp tục thực hiện trong những năm học tới.
Rất mong sự góp ý của Ban giám khảo, xin chân thành cảm ơn!
Liên Thủy ngày tháng năm 2020