Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Luật Hiến pháp và Luật Hành chính: Hoạt động giám sát về ngân sách nhà nước của Hội đồng nhân dân thành phố Đồng Hới

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
…………/…………

BỘ NỘI VỤ
……/……

HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA
NGUYỄN THỊ LAN ANH

HOẠT ĐỘNG GIÁM SÁT
NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC CỦA HỘI ĐỒNG NHÂN DÂN
THÀNH PHỐ ĐÔNG HỚI, TỈNH QUẢNG BÌNH

Chuyên ngành: Luật Hiến pháp và Luật Hành chính
Mã số: 60 38 01 02

TĨM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ
LUẬT HIẾN PHÁP VÀ LUẬT HÀNH CHÍNH

THỪA THIÊN HUẾ- NĂM 2018


Cơng trình được hồn thành tại: HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA
NGƯỜI HƯỚNGDẪNKHOAHỌC:PGS.TS. VŨĐỨCĐÁN
Phản biện 1 : ……………………………………………..
Phản biện 2 : ……………………………………………..

Luận văn được bảo vệ tại Hội đồng chấm luận văn thạc sĩ, Học
viện Hành Chính Quốc gia
Địa điểm : Phòng họp............, nhà............ – Hội trường bảo vệ
luận văn thạc sĩ Học viện Hành chính Quốc gia

Số : 201 –Đường Phan Bội Châu – Thành phố Huế
Thời gian : vào hồi giờ tháng năm 2018
Có thể tìm hiểu luận văn tại Thư viện Học viện Hành chính
Quốc gia hoặc trên trang Web Khoa Sau đại học, Học viện Hành
chính Quốc gia


MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Trong tiến trình xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền
xã hội chủ nghĩa của Nhân dân, do Nhân dân, vì Nhân dân ở nước ta,
hiện nay, vấn đề tiếp tục cải cách, kiện toàn tổ chức, nâng cao hiệu
lực, hiệu quả hoạt động của bộ máy Nhà nước nói chung và hệ thống
chính quyền địa phương nói riêng, trong đó đổi mới tổ chức và hoạt
động của Hội đồng nhân dân các cấp là vấn đề được Đảng và Nhà
nước rất quan tâm.
Theo Hiến pháp năm 2013 và Luật Tổ chức chính quyền địa
phương năm 2015 quy định: “Hội đồng nhân dân gồm các đại biểu
Hội đồng nhân dân do cử tri ở địa phương bầu ra, là cơ quan quyền
lực nhà nước ở địa phương, đại diện cho ý chí, nguyện vọng và
quyền làm chủ của Nhân dân, chịu trách nhiệm trước Nhân dân địa
phương và cơ quan nhà nước cấp trên”. HĐND có hai chức năng cơ
bản: chức năng quyết định và chức năng giám sát.
Nói đến hoạt động của Hội đồng nhân dân thường chúng ta
nghỉ ngay đến hoạt động giám sát. Vì giám sát là hoạt động cơ bản,
là chức năng quan trọng của HĐND các cấp. Trong toàn bộ hoạt
động của Nhà nước nhất là hoạt động kinh tế - xã hội đều được thể
hiện qua hoạt động tài chính, ngân sách. Đây là một lĩnh vực tổng
hợp, nó thể hiện rất rõ hiệu quả kinh tế, hiệu quả sử dụng ngân sách
trong các lĩnh vực của đời sống xã hội tại từng cấp chính quyền. Do

vậy vấn đề giám sát thu, chi, phân bổ và quyết toán ngân sách càng
trở nên quan trọng đối với HĐND, các Ban HĐND, đại biểu HĐND
đòi hỏi phải thực hiện công việc này đúng theo luật NSNN sửa đổi
(luật NSNN năm 2002) có hiệu lực thi hành từ năm ngân sách
2004.
Trong lĩnh vực kinh tế, HĐND có nhiệm vụ, quyền hạn trong
quyết định dự toán thu ngân sách nhà nước trên địa bàn; dự toán thu,
chi ngân sách địa phương và phân bổ dự tốn ngân sách cấp mình;
điều chỉnh dự toán ngân sách địa phương trong trường hợp cần thiết;
phê chuẩn quyết toán ngân sách địa phương. Quyết định chủ trương
đầu tư chương trình, dự án của địa phương mình theo quy định của
pháp luật,
1


Thực tế, trong những năm qua, HĐND thành phố Đồng Hới đã
thực hiện tốt chức năng giám sát thông qua các hoạt động giám sát
như: Việc xem xét, thẩm tra, thảo luận các báo cáo công tác, thực
hiện quyền chất vấn của đại biểu, tổ chức các đoàn giám sát đối với
các cơ quan, các tổ chức, cá nhân chịu sự giám sát... HĐND thành
phố đã làm rõ những bất hợp lý trong quá trình thực hiện ngân sách
nhà nước, từ đó đưa ra những giải pháp khắc phục, điều chỉnh những
bất hợp lý trong việc xây dựng dự toán ngân sách cho năm sau.
Tuy nhiên, việc phê chuẩn quyết toán ngân sách địa phương
của HĐNd thành phố thời gian qua cịn hình thức: cơ sở kiểm chứng
số liệu hầu như khơng có; đại biểu tham gia góp ý hoặc chất vấn về
các nội dung trong dự thảo Nghị quyết phê chuẩn quyết tốn chưa
nhiều. Ngồi ra việc tổ chức các đoàn giám sát đối với UBND thành
phố và một số cơ quan, đơn vị có liên quan chưa thường xuyên, các
kết luận sau khi giám sát thường chung chung, thiếu kiểm tra, đôn

đốc việc thực hiện kết luận sau giám sát… đó là những hạn chế cần
được khắc phục, nhằm từng bước nâng cao hiệu quả và chất lượng
giám sát của HĐND thành phố.
Trên cơ sở học tập tại Học viện và thực tiễn công việc của cá
nhân đang công tác tại Hội đồng nhân dân phường Đồng Phú, thành
phố Đồng Hới, tỉnh Quảng Bình, học viên đã chọn đề tài “Hoạt động
giám sát về ngân sách nhà nước của Hội đồng nhân dân thành
phố Đồng Hới”
“Hoạt động giám sát của HĐND thành phố về ngân sách
nhà nước từ thực tiễn ở thành phố Đồng Hới” nhằm đóng góp
những lý luận và đề xuất một số kiến nghị, giải pháp nâng cao chất
lượng hoạt động giám sát của HĐND thành phố trong quá trình xây
dựng tổ chức và hoạt động của chính quyền địa phương ở nước ta.
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn
Những vấn đề liên quan đến hoạt động giám sát ngân sách của
HĐND ở nước ta trong những năm qua đã được đề cập nhiều trong
các cơng trình nghiên cứu, các đề tài khoa học, các bài viết, các luận
văn, ví dụ:
- Bài giảng Kỹ năng giám sát ngân sách nhà nước của PGS. TS
Đặng Văn Thanh.
- Bài giảng Giám sát tài chính, lập dự tốn và thơng qua dự
tốn của Ths. Nguyễn Chí Dũng.
2


- Bài giảng Thẩm quyền của Hội đồng nhân dân trong quy
trình ngân sách của PGS. TS Đặng Văn Thanh.
- Bài viết “Đổi mới hoạt động giám sát của Ban Kinh tế và
Ngân sách HĐND thành phố và những vấn đề đặt ra đối với kiểm
toán nhà nước khu vực IV” của Thạc sỹ Huỳnh Cơng Hùng, Phó

Trưởng ban Kinh tế và Ngân sách HĐND thành phố Hồ Chí Minh.
- Bài viết “Giám sát ngân sách nhà nước - chìa khóa góp phần
bảo đảm quản lý ngân sách nhà nước lành mạnh, bền vững, hiệu quả
của” Ts. Bùi Đặng Dũng, Phó chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân
sách.
- Luận văn Thạc sỹ kinh tế: Giải pháp hồn thiện cơng tác
quản lý chi ngân sách nhà nước tại quận Hải Châu, thành phố Đà
Nẵng của học viên Nguyễn Thị Hoàng Oanh (năm 2015).
- Luận văn Thạc sỹ Quản lý kinh tế: Hoạt động giám sát của
Hội đồng nhân dân cấp tỉnh trong lĩnh vực tài chính - ngân sách từ
thực tiễn ở Hà Giang của học viên Phạm Thị Hồng Yên (năm 2015)
- Luận án Tiến sĩ kinh tế: Nghiên cứu cơ chế kiểm tra, giám sát
vốn đầu tư xây dựng cơ bản thuộc nguồn vốn ngân sách nhà nước ở
Việt Nam.
Các cơng trình nghiên cứu, các bài viết, các luận văn trên đã
trình bày có hệ thống về lý luận, về thực tiễn lĩnh vực nghiên cứu.
Tuy nhiên, trong giai đoạn hiện nay, thực hiện Luật tổ chức chính
quyền địa phương năm 2015, Luật hoạt động giám sát của Quốc hội
và HĐND các cấp năm 2015, Luật ngân sách nhà nước năm 2015,
hoạt động giám sát của HĐND thành phố đã có nhiều vấn đề mới
được đặt ra cả về lý luận và thực tiễn, cần phải nghiên cứu một cách
có hệ thống, tồn diện và đầy đủ. Vì vậy, trên cơ sở kế thừa, tiếp thu
chọn lọc các cơng trình nghiên cứu của các nhà khoa học để hoàn
thiện đề tài “Hoạt động giám sát về ngân sách nhà nước của
HĐND thành phố Đồng Hới” nhằm góp phần hoàn thiện về mặt lý
luận đồng thời đánh giá thực tiễn việc tổ chức và hoạt động giám sát
của HĐND thành phố Đồng Hới hiện nay, đề xuất một số kiến nghị,
giải pháp nâng cao chất lượng hoạt động giám sát của HĐND thành
phố nói chung, HĐND thành phố Đồng Hới nói riêng, trong q
trình xây dựng mơ hình mới về tổ chức và hoạt động của chính

quyền địa phương ở nước ta.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của luận văn
3


3.1. Mục đích nghiên cứu
Thơng qua việc phân tích cơ sở lý luận, thực tiễn về tổ chức và
hoạt động giám sát của HĐND thành phố Đồng Hới trong lĩnh vực
ngân sách Nhà nước. Đánh giá thực trạng hoạt động giám sát về
ngân sách nhà nước của HĐND thành phố Đồng Hới, chỉ ra những
bất cập, hạn chế cũng như nguyên nhân thực trạng đó. Từ đó đề xuất
giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả giám sát về lĩnh vực ngân sách
trong thời gian tới.
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
+ Hệ thống hóa và làm rõ thêm cơ sở lý luận về ngân sách và
hoạt động giám sát của HĐND cấp huyện. Các điều kiện đảm bảo
cho hoạt động giám sát và hiệu quả giám sát của HĐND cấp huyện
trong lĩnh vực ngân sách nhà nước.
Làm rõ chức năng giám sát của HĐND thành phố, nội dung,
hình thức hoạt động giám sát của HĐND thành phố, như: hoạt động
giám sát của Thường trực HĐND, các Ban của HĐND, các tổ đại
biểu và đại biểu HĐND thành phố.
+ Phân tích thực trạng giám sát của HĐND thành phố Đồng
Hới về ngân sách nhà nước. Qua đó đánh giá hiệu quả, những hạn
chế, tồn tại, chỉ rõ nguyên nhân của hạn chế và khó khăn, bất cập
trong hoạt động giám sát ngân sách Nhà nước.
+ Xác định những quan điểm và đề xuất các giải pháp khả thi
nhằm nâng cao hiệu quả, chất lượng hoạt động giám sát của HĐND
thành phố.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn

4.1. Đối tượng nghiên cứu
Đề tài tập trung nghiên cứu về hoạt động giám sát của HĐND
thành phố trong lĩnh vực ngân sách nhà nước tại các Kỳ họp, theo
Nghị quyết giám sát hàng năm, giám sát chuyên đề của Thường trực
HĐND, Ban Kinh tế - xã hội HĐND thành phố và của đại biểu
HĐND thành phố theo quy định của pháp luật và thực tế tại thành
phố Đồng Hới.
Các nhân tố tác động đến chất lượng hoạt động giám sát: chất
lượng chuẩn bị báo cáo của UBND, trình độ năng lực của đại biểu
HĐND, các điều kiện bảo đảm hoạt động giám sát…
4.2. Phạm vi nghiên cứu
4


+ Về thời gian: Từ năm 2011 đến năm 2016 (HĐND thành
phố Đồng Hới khóa XX, nhiệm kỳ 2011 - 2016).
+ Về không gian: Địa bàn thành phố Đồng Hới, tỉnh Quảng
Bình.
+ Về nội dung: Hoạt động giám sát về ngân sách nhà nước của
HĐND thành phố Đồng Hới.
5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu của luận văn
5.1. Phương pháp luận
Luận văn được thực hiện trên cơ sở lý luận của chủ nghĩa MácLênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm của Đảng và Nhà nước
Việt Nam về tổ chức và hoạt động của HĐND, về vị trí, vai trị giám
sát của HĐND .
5.2. Phương pháp nghiên cứu
Ngồi phương pháp luận của triết học Mác-Lênin, luận văn
còn sử dụng các phương pháp nghiên cứu cụ thể như: phương pháp
phân tích, tổng hợp, thống kê, so sánh....
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn

Kết quả nghiên cứu của luận văn có ý nghĩa cho việc nâng
cao nhận thức và kiến thức pháp lý trong hoạt động của HĐND cấp
huyện nói chung và HĐND thành phố Đồng Hới nói riêng, đặc biệt
là trong lĩnh vực giám sát về ngân sách nhà nước. Luận văn sẽ góp
phần làm rõ thêm về mặt lý luận và thực tiễn về vị trí, chức năng
giám sát của HĐND. Đánh giá thực trạng hoạt động giám sát của
HĐND thành phố Đồng Hới nhiệm kỳ 2011 - 2016. Qua đó đưa ra
các giải pháp nhằm tăng cường hoạt động giám sát, hiệu lực, hiệu
quả hoạt động giám sát của HĐND thành phố về ngân sách nhà nước
trong nhiệm kỳ 2016 - 2021.
7. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và
phụ lục. Luận văn gồm 3 chương, cụ thể như sau:
Chương 1: Những vấn đề lý luận về hoạt động giám sát
ngân sách nhà nước của Hội đồng nhân dân.
Chương 2: Thực trạng hoạt động giám sát ngân sách nhà
nước của Hội đồng nhân dân thành phố Đồng Hới, tỉnh Quảng Bình.
Chương 3: Phương hướng và giải pháp tăng cường hoạt
động của Hội đồng nhân dân thành phố Đồng Hới, tỉnh Quảng Bình.
5


Chương 1
NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ HOẠT ĐỘNG GIÁM SÁT
NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC CỦA HỘI ĐỒNG NHÂN DÂN
1.1. Những vấn đề chung về Hội đồng nhân dân và giám sát của
Hội đồng nhân dân
1.1.1. Vị trí của HĐND trong chính quyền địa phương
1.1.1.1. Khái quát về chính quyền địa phương
Điều 111 Hiến pháp năm 2013 quy định: “Chính quyền địa

phương được tổ chức ở các đơn vị hành chính của nước Cộng hòa xã
hội chủ nghĩa Việt Nam. Cấp CQĐP gồm có HĐND và UBND được
tổ chức phù hợp với đặc điểm nông thôn, đô thị, hải đảo, đơn vị hành
chính - kinh tế đặc biệt do luật định”. Với ba cấp đơn vị hành chính
phổ biến, Luật tổ chức CQĐP năm 2015 vẫn xác định mỗi đơn vị
hành chính đều thiết lập hai loại cơ quan là HĐND và UBND. Khoản
1 Điều 4 quy định: “Cấp CQĐP gồm có HĐND và UBND được tổ
chức ở tất cả các đơn vị hành chính của nước Cộng hịa xã hội chủ
nghĩa Việt Nam quy định tại Điều 2 của Luật này”.
1.1.1.2. Vị trí, tính chất, chức năng, nhiệm vụ, cơ cấu tổ chức của
Hội đồng nhân dân
Điều 113 Hiến pháp năm 2013 quy định: “Hội đồng nhân
dân là cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương, đại diện cho ý chí,
nguyện vọng và quyền làm chủ của Nhân dân địa phương, do Nhân
dân địa phương bầu ra, chịu trách nhiệm trước Nhân dân địa phương
và cơ quan nhà nước cấp trên.
Hội đồng nhân dân quyết định các vấn đề của địa phương do
luật định; giám sát việc tuân theo Hiến pháp và pháp luật ở địa
phương và việc thực hiện nghị quyết của Hội đồng nhân dân”.
* Vị trí của Hội đồng nhân dân:
Vị trí pháp lý của HĐND có thể xét trên 2 góc độ:
- HĐND là cơ quan quyền lực Nhà nước ở địa phương
- HĐND là cơ quan đại diện cho ý chí, nguyện vọng, quyền
làm chủ của nhân dân địa phương.
* Tính chất của Hội đồng nhân dân
- Tính quyền lực Nhà nước của HĐND:
- Tính đại diện của HĐND
6

1.1.1.3. Chức năng, nhiệm vụ của HĐND trong chính quyền địa
phương
* Chức năng của Hội đồng nhân dân
Với 2 tính chất đặc trưng là tính quyền lực và tính đại diện,
HĐND có những chức năng được quy định trong Hiến pháp 2013,
Luật Tổ chức chính quyền địa phương 2015 cùng các quy định khác
của pháp luật, HĐND có 2 chức năng chính sau đây:
- HĐND quyết định những vấn đề quan trọng ở địa phương
HĐND bảo đảm thực hiện các quy định và quyết định của
cơ quan nhà nước cấp trên và trung ương ở địa phương
- Chức năng giám sát của HĐND
* Nhiệm vụ của Hội đồng nhân dân
1.1.1.4. Cơ cấu tổ chức và hoạt động của HĐND
Quy định tại các Điều 18, Điều 25, Điều 32 Luật tổ chức
chính quyền địa phương.
1.1.2 Giám sát của Hội đồng nhân dân
1.1.2.1. Khái niệm giám sát, giám sát của Hội đồng nhân dân
- Khái niệm giám sát: Có rất nhiều định nghĩa giám sát
khác nhau được đưa ra tùy theo phạm vi rộng, hẹp của nội dung
nghiên cứu cụ thể. Tuy nhiên có thể hiểu: có thể hiểu: Giám sát là sự
theo dõi, quan sát, kiểm tra hoạt động của chủ thể có quyền đối với
chủ thể khác để biết được đối tượng bị giám sát có thực thi đúng, đủ
theo quy định hay không và quy định về hành vi đối tượng giám sát
phải và được làm có phù hợp với điều kiện thực tiễn hay không và
làm rõ được nguyên nhân của sự vi phạm, sự không phù hợp này.
- Giám sát của Hội đồng nhân dân: Theo quy định tại
Khoản 6 Điều 2 Luật hoạt động giám sát của Quốc hội và đại biểu
HĐND thì "giám sát của HĐND bao gồm giám sát của Hội đồng
nhân dân tại kỳ họp, giám sát của Thường trực Hội đồng nhân dân,
các Ban của Hội đồng nhân dân, Tổ đại biểu Hội đồng nhân dân và

các đại biểu Hội đồng nhân dân".
1.1.2.2. Đối tượng, nội dung, hình thức giám sát của HĐND
- Đôi tượng: giám sát hoạt động của Thường trực HĐND,
UBND, TAND, VKSND cùng cấp; giám sát việc thực hiện các nghị
quyết của HĐND; giám sát việc tuân theo pháp luật của cơ quan nhà
nước, tổ chức kinh tế, tổ chức xã hội, đơn vị vũ trang nhân dân và
của công dân ở địa phương.
7


- Hình thức giám sát gồm: Xem xét báo cáo công tác của các
đối tượng thuộc quyền giám sát; xem xét việc trả lời chất vấn của
những đối tượng này; xem xét việc ban hanh văn bản quy phạm pháp
luật của UBND cùng cấp, nghị quyết của HĐND cấp dưới trực tiếp;
tổ chức các đồn giám sát; bỏ phiếu tín nhiệm đối với các chức danh
do HĐND bầu; thông qua việc tiếp dân và theo dõi việc giải quyết
khiếu nại, tố cáo của công dân gửi đến HĐND; thông qua các buổi
tiếp xúc cử tri,
- Nội dung giám sát: bao gồm việc chấp hành pháp luật của
Nhà nước và nghị quyết của HĐND cùng cấp.
1.1.2.3. Sự khác biệt giữa giám sát, kiểm tra, thanh tra
Trong hoạt động của bộ máy nhà nước ta, để kiểm soát đối
với quyền lực nhà nước, có nhiều hình thức khác nhau, trong đó
giám sát, kiểm tra, thanh tra.
- “Thanh tra” là hoạt động xem xét, kiểm tra của cơ quan nhà
nước cấp trên hoặc theo sự ủy quyền của cơ quan nhà nước cấp trên
đối với cơ quan nhà nước cấp dưới (mang tính trực thuộc).
- “Kiểm tra” là xem xét tình hình thực tế để đánh giá, nhận
xét. Đây là hoạt động của các chủ thể tác động vào đối tượng kiểm
tra (có thể trực thuộc hoặc khơng trực thuộc).

Từ những phân tích trên, có thể nhận thấy giám sát khác với
kiểm tra, thanh tra và kiểm sát ở chổ:
+ Giám sát khác với kiểm tra:
Giám sát khác với kiểm tra ở chổ: giám sát là hành vi độc
lập, từ bên ngồi, cịn kiểm tra là hoạt động thường xuyên từ bên
trong tổ chức hành pháp.
+ Giám sát khác với thanh tra:
Giám sát là "sự chủ động theo dõi" còn thanh tra thường chỉ
xem xét khi có dấu hiệu, sự việc vi phạm xảy ra. Hậu quả pháp lý
của giám sát chủ yếu thơng qua hình thức "kiến nghị" cịn thanh tra
là áp dụng những biện pháp xử lý cụ thể. Thanh tra được tiến hành
bởi chủ thể xác định, có thẩm quyền, với trình tự, thủ tục chặt chẽ
theo luật định, là hoạt động đặc thù của hệ thống hành pháp. Còn
giám sát được tiến hành bởi nhiều chủ thể và mỗi chủ thể lại có
quyền, trách nhiệm khác nhau do địa vị chính trị pháp lý khác nhau.
8


1.2. Ngân sách nhà nước và giám sát ngân sách nhà nước của
Hội đồng nhân dân
1.2.1. Khái niệm, đặc điểm, vai trò của ngân sách nhà nước
1.2.1.1. Khái niệm ngân sách nhà nước
Khoản 14 Điều 4 Luật Ngân sách nhà nước năm 2015 quy
định: “Ngân sách nhà nước là toàn bộ các khoản thu, chi của Nhà
nước được dự toán và thực hiện trong một khoảng thời gian nhất
định do cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định để bảo đảm
thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của Nhà nước”. Cơ cấu NSNN
bao gồm NSTW và NSĐP .
1.2.1.2. Đặc điểm của ngân sách nhà nước
Hoạt động thu chi của ngân sách nhà nước luôn gắn chặt với

quyền lực kinh tế - chính trị của nhà nước, và việc thực hiện các
chức năng của nhà nước, được nhà nước tiến hành trên cơ sở những
luật lệ nhất định;
1.2.1.3. Vai trò của Ngân sách nhà nước
Ngân sách nhà nước có vai trị rất quan trọng trong tồn bộ
hoạt động kinh tế, xã hội, an ninh, quốc phòng và đối ngoại của đất
nước. Đối với nền kinh tế thị trường, ngân sách nhà nước đảm nhận
vai trị quản lý vĩ mơ đối với toàn bộ nền kinh tế, xã hội.
Ngân sách nhà nước là công cụ điều chỉnh vĩ mô nền kinh tế
xã hội, định hướng phát triển sản xuất, điều tiết thị trường, bình ổn
giá cả, điều chỉnh đời sống xã hội.
Huy động các nguồn tài chính của ngân sách nhà nước để
đảm bảo nhu cầu chi tiêu của nhà nước
Quản lý điều tiết vĩ mô nền kinh tế
Ngân sách nhà nước là cơng cụ định hướng hình thành cơ
cấu kinh tế mới, kích thích phát triển sản xuất kinh doanh và
chống độc quyền.
Về mặt kinh tế
Kích thích sự tăng trưởng kinh tế theo sự định hướng phát
triển kinh tế xã hội thông qua các công cụ thuế và thuế suất của nhà
nước.
Về mặt xã hội
Vai trò điều tiết thu nhập giữa các tầng lớp dân cư trong xã hội.
Về mặt thị trường
9


Nhà nước sẽ sử dụng ngân sách nhà nước như một cơng cụ
để góp phần bình ổn giá cả và kiềm chế lạm phát. Cùng với ngân
hàng trung ương với chính sách tiền tệ thích hợp NSNN góp phần

điều tiết thơng qua chính sách thuế và chi tiêu của chính phủ.
1.2.2. Hoạt động giám sát ngân sách nhà nước của HĐND
Giám sát ngân sách nhà nước tại địa phương của HĐND
mang tính quyền lực nhà nước, nhằm mục đích phát hiện và xử lý
những vấn đề nảy sinh trong quản lý và sử dụng NSNN…
HĐND có nhiệm vụ giám sát thường xuyên, chủ động và
liên tục để tác động bằng các biện pháp tích cực vào các đối tượng
chịu sự giám sát, nhận biết những vấn đề nảy sinh trong thực tế hoạt
động của nhà nước. Giám sát NSĐP bao gồm hai nội dung chính: (1)
Giám sát tình hình chấp hành pháp luật về NSNN; (2) Giám sát việc
thực hiện Nghị quyết của HĐND về quyết định dự toán ngân sách và
phân bổ NSĐP, nghị quyết của HĐND về phê chuẩn quyết tốn
NSĐP.
1.2.2.1. Đối tượng của cơng tác giám sát ngân sách nhà
nước của HĐND.
Theo quy định của Hiến pháp và pháp luật hiện hành thì đối
tượng giám sát ngân sách nhà nước của HĐND bao gồm: UBND và
các cơ quan hành pháp ở địa phương trong việc quản lý và điều hành
NSĐP.
1.2.2.2. Nội dung của công tác giám sát ngân sách nhà nước
của HĐND.
Đối với việc giám sát thực hiện nhiệm vụ kinh tế - xã hội,
tập trung vào tình hình cụ thể hóa các chỉ tiêu giao xuống cơ sở và
tình hình triển khai các biện pháp chủ yếu mà Nghị quyết HĐND đã
đề ra; tiến độ và kết quả thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ.
Đối với việc giám sát thực hiện dự toán thu chi ngân sách,
tập trung vào việc giám sát tình hình phân bổ các chỉ tiêu thu - chi
ngân sách và giao chỉ tiêu xuống các sở, ngành, quận, huyện; tình
hình và tiến độ triển khai các dự án đầu tư, trước hết là các dự án
trọng điểm; tình hình chấp hành các thủ tục đầu tư theo quy định của

Nhà nước.
1.2.2.3. Mục tiêu và nguyên tắc của công tác giám sát ngân
sách nhà nước của Hội đồng nhân dân
- Mục tiêu công tác giám sát NSNN của HĐND là nhằm
10


bảo đảm UBND sử dụng các nguồn lực tài chính một cách có hiệu
quả, hiệu lực.
- Ngun tắc cơng tác giám sát:
+ Tuân theo các quy định của pháp luật về quy trình, thủ tục,
thẩm quyền...
+ Nắm rõ nội dung cần giám sát
+ Khách quan, trung thực, có tinh thần trách nhiệm cao.
+ Chuẩn bị tốt các điều kiện để phục vụ việc giám sát.
+ Kết quả giám sát phải cụ thể gắn với trách nhiệm của tổ
chức, cá nhân.
1.2.2.4. Hình thức giám sát ngân sách nhà nước của
Hội đồng nhân dân
Các hình thức giám sát thuộc lĩnh vực NSNN bao gồm:
- Giám sát chung: Đây là hình thức xem xét các báo cáo và
chất vấn tại các kỳ họp của HĐND.
- Giám sát theo chuyên đề: Đây là hình thức giám sát chuyên
sâu về những chuyên đề cụ thể, giúp HĐND có nhận xét, đánh giá
sâu hơn về những chủ đề mà nhiều cử tri trong địa phương quan tâm.
- Giám sát đột xuất: Đây là hình thức giám sát khi cơng tác
quản lý và điều hành NSNN có dấu hiệu trái với quy định của Luật
NSNN và vi phạm các chế độ, tiêu chuẩn, định mức.
1.2.3. Thẩm quyền của HĐND trong giám sát ngân sách nhà
nước

Nhằm tăng cường quyền hạn, trách nhiệm của HĐND trong
việc tổ chức phân cấp và quyết định ngân sách ở địa phương, việc
thực hiện ngân sách ở địa phương, Từ Khoản 1 đến Khoản 8 Điều
30 Luật NSNN năm 2015 quy định một số quyền hạn mới cho
HĐND các cấp, cụ thể là:
“1. Căn cứ vào nhiệm vụ thu, chi ngân sách được cấp trên
giao và tình hình thực tế tại địa phương, quyết định:
2. Quyết định phân bổ dự toán ngân sách cấp mình:
3. Phê chuẩn quyết tốn ngân sách địa phương.
4. Quyết định các chủ trương, biện pháp để triển khai thực
hiện ngân sách địa phương.
5. Quyết định điều chỉnh dự toán ngân sách địa phương
trong trường hợp cần thiết.
11


6. Giám sát việc thực hiện ngân sách đã được Hội đồng nhân
dân quyết định.
7. Bãi bỏ văn bản quy phạm pháp luật về tài chính - ngân
sách của Ủy ban nhân dân, Chủ tịch Ủy ban nhân dân cùng cấp và
Hội đồng nhân dân cấp dưới trực tiếp trái với Hiến pháp, luật, nghị
quyết của Quốc hội, pháp lệnh, nghị quyết của Ủy ban thường vụ
Quốc hội và các văn bản của cơ quan nhà nước cấp trên.
8. Quyết định danh mục các chương trình, dự án thuộc kế
hoạch đầu tư trung hạn nguồn ngân sách nhà nước của ngân sách cấp
mình; quyết định chương trình, dự án đầu tư quan trọng của địa
phương được đầu tư từ nguồn vốn ngân sách nhà nước".
1.2.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến kết quả giám sát ngân sách nhà
nước của Hội đồng nhân dân.
1.2.4.1. Các yếu tố khách quan

- Các quy định pháp luật về hoạt động thẩm tra, giám sát
ngân sách của HĐND:
- Điều kiện vật chất, kinh phí cho các hoạt động thẩm tra,
giám sát của HĐND.
1.2.4.2. Các yếu tố chủ quan
- Con người:
- Năng lực, bản lĩnh và trách nhiệm của đại biểu HĐND.
- Việc xây dựng được nội dung, chương trình, kế hoạch thẩm
tra hiệu quả, phù hợp với định hướng phát triển cũng như các điều kiện
hiện có của HĐND.
- Việc xây dựng được Chương trình giám sát và Chương
trình ban hành Nghị quyết của HĐND ngay từ đầu năm đảm bảo tính
khả thi cao, phù hợp với thực tế địa phương.
- Về thời gian, đặc biệt trong cơng tác thẩm tra thì vấn đề
thời gian và chất lượng của các dự thảo báo cáo, đề án, tờ trình là rất
quan trọng. Nếu UBND trình dự thảo các Nghị quyết, báo cáo, đề án,
tờ trình đúng thời hạn thì sẽ rất thuận lợi cho cơng tác, thẩm tra, khảo
sát lấy ý kiến nhân dân.
Kết luận chương 1
Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND năm 2015
đã khẳng định thẩm quyền giám sát của Quốc hội và HĐND ở các
lĩnh vực nói chung, trong đó bao gồm cả lĩnh vực tài chính - ngân
12


sách nói riêng; đồng thời quy định cách thức, trình tự, thủ tục và các
hình thức giám sát cụ thể. Trong những năm qua, hoạt động giám sát
nói chung và giám sát tài chính - ngân sách của HĐND nói riêng cơ
bản được đánh giá cao, đem lại hiệu ứng tích cực trong hoạt động
NSNN.

Tuy nhiên, so với yêu cầu và mong muốn thì hoạt động giám
sát trong lĩnh vực tài chính, ngân sách cịn một số hạn chế. Chính vì
vậy mà cần phải đánh giá thực trạng về hoạt động giám sát lĩnh vực
ngân sách của HĐND một cách nghiêm túc để từ đó tìm được các
giải pháp phát huy ưu điểm, khắc phục các hạn chế thiếu sót để góp
phần nâng cao chất lượng, hiệu quả các cuộc giám sát.

13


Chương 2
THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG GIÁM SÁT NGÂN SÁCH
NHÀ NƯỚC CỦA HỘI ĐỒNG NHÂN DÂN
THÀNH PHỐ ĐỒNG HỚI, TỈNH QUẢNG BÌNH
2.1. Tổ chức của HĐND thành phố Đồng Hới, tỉnh Quảng Bình.
Là trung tâm chính trị, kinh tế, văn hóa, khoa học của tỉnh
Quảng Bình, trong quá trình hình thành và phát triển, Thành phố
Đồng Hới đã và đang đóng vai trò hết sức quan trọng cho việc phát
triển kinh tế - văn hóa – xã hội của tỉnh. Đây thực sự là nơi có nhiều
tiềm năng phát triển mạnh mẽ và vững chắc. Đồng Hới trở thành một
địa danh quen thuộc không chỉ trên dãi đất miền Trung mà cịn vang
tiếng trên cả nước.
Thành phố Đồng Hới có 16 đơn vị hành chính, gồm 10
phường và 6 xã với quy mơ từng đơn vị hành chính khơng đồng đều.
Tổng số dân trong thành phố là 160.325 người.
HĐND thành phố Đồng Hới khóa XXI, nhiệm kỳ 2016 2021 có 31 đại biểu HĐND, phù hợp với số lượng, cơ cấu, thành
phần đại biểu theo quy định tại Điều 53 Luật tổ chức chính quyền
địa phương năm 2015.
- Về thành phần:
Bảng 1: Tính đại diện thơng qua nghề nghiệp, vị trí cơng tác

Đảng, đồn thể
08
25,8%

Chính quyền
05
16,1%

Tư pháp
02
6,5%

Bảng 2: Bảng đại diện theo cấp hành chính
Cấp huyện

Cấp xã

15
48,4%

- Về cơ cấu:

16
51,6%

14

Xã, phường
16
51,6%

Bảng 3: Bảng cơ cấu độ tuổi
Dưới 35 tuổi
03
9,7%

Từ 35 - 50 tuổi
18
58%

Trên 50 tuổi
10
32,3%

- Trình độ đại biểu:
Bảng 4: Trình độ chun mơn và lý luận chính trị
Trình độ chun mơn

Thạc sĩ

Đại học

04
12,9%

26
83,9%

Trung

cấp
1
3,2%

Trình độ lý luận chính trị

Cử nhân

Cao cấp

2
6,5%

10
32,2%

Trung
cấp
19
61,3%

- Một số tiêu chí khác: đại biểu là nữ: 06 đại biểu chiếm
19,35%; đại biểu tái cử: 10 đại biểu chiếm 32,26%. Đại biểu hoạt
động chuyên trách: 03 đại biểu 9,68%.
- Bộ máy:
+ Thường trực Hội đồng nhân dân: Chủ tịch, 2 Phó Chủ tịch
+ Các Ban HĐND thành phố: 2 Ban kinh tế - xã hội và Ban
Pháp chế
+ Các tổ đại biểu HĐND thành phố: 7 tổ
2.2. Thực tiễn hoạt động và kết quả hoạt động giám sát ngân

sách của Hội đồng nhân dân thành phố Đồng Hới, tỉnh Quảng
Bình.
2.2.1. Thực tiẽn hoạt động giám sát ngân sách nhà nước của Hội
đồng nhân dân thành phố Đồng Hới.
2.2.1.1. Hoạt động giám sát ngân sách của Hội đồng nhân
dân thành phố Đồng Hới tại kỳ họp
Điều 87 Luật tổ chức chính quyền địa phương năm 2015 và
Điều 57 Luật hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND năm 2015
quy định, HĐND giám sát về ngân sách nhà nước tại kỳ họp thơng
qua các hình thức sau đây:
- Xem xét báo cáo của UBND
15


- Xem xét việc trả lời chất vấn của Chủ tịch UBND, Phó
Chủ tịch UBND, Ủy viên UBND.
2.2.1.2. Tình hình hoạt động giám sát ngân sách của Hội
đồng nhân dân thành phố Đồng Hới giữa hai kỳ họp
* Hoạt động giám sát của Thường trực Hội đồng nhân dân
thành phố Đồng Hới
Giữa hai kỳ họp HĐND, căn cứ chương trình giám sát, Hội
đồng nhân dân ra nghị quyết thành lập Đoàn giám sát chuyên đề theo
đề nghị của Thường trực Hội đồng nhân dân.
Tổ chức Chất vấn và xem xét trả lời chất vấn các nội dung
liên quan đến hoạt động ngân sách nhà nước tại phiên họp Thường
trực Hội đồng nhân dân trong thời gian giữa hai kỳ họp HĐND.
* Hoạt động giám sát của Ban Kinh tế - Xã hội Hội đồng
nhân dân thành phố Đồng Hới
Ban Kinh tế - Xã hội Hội đồng nhân dân thành phố Đồng
Hới lập chương trình giám sát hằng năm căn cứ vào chương trình

giám sát của Hội đồng nhân dân, Thường trực Hội đồng nhân dân và
ý kiến các thành viên của Ban của Hội đồng nhân dân.
Các hoạt động giám sát về NSNN của Ban bao gồm:
- Thẩm tra các báo cáo liên quan đến ngân sách do Hội đồng
nhân dân, Thường trực Hội đồng nhân dân phân công.
- Giám sát quyết định của Ủy ban nhân dân cùng cấp, nghị
quyết của HĐND cấp dưới trực tiếp về lĩnh vực ngân sách.
- Giám sát chuyên đề
* Hoạt động giám sát của đại biểu, tổ đại biểu Hội đồng
nhân dân thành phố Đồng Hới
Đại biểu HĐND và tổ đại biểu HĐND thành phố thực hiện
hoạt động giám sát của mình thơng qua việc chất vấn tại kỳ họp,
giám sát việc chấp hành các quy định trong lĩnh vực ngân sách. Với
đại biểu chuyên trách, đại biểu tham gia thành viên ban Kinh tế - Xã
hội HĐND thành phố, hoạt động giám sát được thể hiện rõ nét hơn.
2.2.2. Những kết quả đạt được trong hoạt động giám sát ngân sách
nhà nước của Hội đồng nhân dân thành phố Đồng Hới.
Pháp luật hiện hành của nhà nước ta quy định: HĐND quyết
định NSNN và HĐND cũng là cơ quan giám sát việc thực hiện
NSNN. HĐND thành phố đã và đang thực hiện quyền giám sát đối
16


với tất cả các cơng đoạn của quy trình ngân sách, từ giai đoạn quyết
định dự toán, phân bổ ngân sách đến quyết toán ngân sách.
2.2.2.1. Kết quả hoạt động giám sát của HĐND tại kỳ họp
Từ đầu nhiệm kỳ đến nay, HĐND thành phố Đồng Hới đã tổ
chức 05 kỳ họp thường lệ, 02 kỳ họp bất thường.Tại các kỳ họp,
HĐND thành phố đã xem xét 19 báo cáo, nghị quyết về ngân sách,
có 17 ý kiến chất vấn liên quan đến lĩnh vực ngân sách

2.2.2.2. Kết quả hoạt động giám sát của HĐND giữa hai kỳ họp
* Hoạt động của Thường trực Hội đồng nhân dân
Hoạt động giám sát của Thường trực HĐND giữa hai kỳ họp
tập trung chủ yếu vào tổ chức Đoàn giám sát. Từ đầu nhiệm kỳ đến
nay, Thường trực HĐND thành phố đã tổ chức 05 đợt giám sát, tập
trung vào các vấn đề như: Tình hình nợ đọng về xây dựng cơ bản;
Tình hình triển khai các Đề án xã hội hóa, chính sách phát triển sản
xuất của thành phố giai đoạn 2016 - 2020; Tình hình thực hiện chế
độ chính sách cho các đối tượng bảo trợ xã hội trên địa bàn thành
phố năm 2016 - 2017; Tình hình thực hiện dự toán ngân sách hàng
năm của các đơn vị.
* Hoạt động của Ban Kinh tế - Xã hội HĐND thành phố
Giữa 2 kỳ họp HĐND, Ban Kinh tế - Xã hội HĐND lựa
chọn những vấn đề nổi cộm được cử tri và đại biểu HĐND quan tâm
để xây dựng kế hoạch, thành lập Đoàn giám sát, tiến hành giám sát
chuyên đề. Kết thúc đợt giám sát, các đoàn giám sát đều có báo cáo
kết quả giám sát. Từ đầu nhiệm kỳ đến nay, Ban Kinh tế - Xã hội
HĐND thành phố đã thực hiện 09 cuộc giám sát tập trung ở những
vấn đề nổi cộm mà cử tri quan tâm.
* Hoạt động giám sát của Đại biểu HĐND thành phố
Đại biểu HĐND thành phố đã tham dự đầy đủ các kỳ họp
của HĐND thành phố, tập trung nghiên cứu các báo cáo, đề án, tờ
trình, dự thảo nghị quyết và báo cáo thẩm tra của Ban Kinh tế - Xã
hội liên quan đến lĩnh vực ngân sách để có thơng tin cần thiết tham
gia thảo luận và quyết nghị.
2.3. Đánh giá kết quả hoạt động giám sát ngân sách nhà nước
của Hội đồng nhân dân thành phố Đồng Hới, tỉnh Quảng Bình.
2.3.1. Kết quả tích cực
Đối với thành phố Đồng Hới, hoạt động giám sát, quyết định
trong lĩnh vực ngân sách của HĐND thành phố trong thời gian qua

17


đã góp phần quan trọng vào việc ra quyết định và tổ chức thực hiện
có hiệu quả các đề án, chương trình, kế hoạch... của địa phương, giúp
HĐND thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ của mình.
* Nguyên nhân của những ưu điểm:
- Thường trực HĐND và Ban Kinh tế - Xã hội HĐND thành
phố có chương trình hoạt động cụ thể, lựa chọn đúng những vấn đề
trọng tâm để giám sát, đồng thời có những kiến nghị xác thực để
HĐND thành phố ban hành Nghị quyết đảm bảo tính khả thi cao.
- Tổ chức và hoạt động của Ban kinh tế - xã hội HĐND
thành phố luôn được sự chỉ đạo và giúp đỡ của Thường trực HĐND
thành phố và các cơ quan nhà nước ở địa phương.
- Thường trực HĐND thành phố đã phát huy vai trò điều
hòa, phối hợp hoạt động của Ban kinh tế - xã hội, tránh được sự
chồng chéo trong hoạt động giám sát.
- Hoạt động giám sát đã được quy định cụ thể trong Luật
hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND năm 2015 tạo điều kiện
để HĐND tiến hành việc giám sát.
2.3.2. Hạn chế
- Việc xem xét báo cáo công tác điều hành ngân sách của
UBND được thực hiện chủ yếu thông qua phiên thảo luận tại Tổ và
tại hội trường. Số đại biểu đăng ký thảo luận tại kỳ họp chưa nhiều
mà chủ yếu trên cơ sở phân công của Tổ. Chất lượng các ý kiến phát
biểu chưa cao, chủ yếu tập trung vào đánh giá báo cáo, chưa chú
trọng các giải pháp thực hiện ngân sách đạt hiệu quả, các ý kiến chưa
mang tính phản biện.
- Từ đầu nhiệm kỳ đến nay, các câu hỏi chất vấn của các đại
biểu tập trung chủ yếu đối với Trưởng phòng tài chính kế hoạch

thành phố, ít ý kiến chất vấn đối với Chủ tịch UBND thành phố. Một
số đại biểu còn nể nang, né tránh, ngại va chạm. Hiệu quả của hoạt
động giám sát thông qua xem xét trả lời chất vấn chưa cao, việc thực
hiện lời hứa của người bị chất vấn sau kỳ họp chưa được giám sát kỹ.
* Nguyên nhân của những hạn chế trong hoạt động giám
sát ngân sách của Hội đồng nhân dân thành phố
- Nguyên nhân chủ quan:
Các cơ quan có thẩm quyền ở thành phố quyết định ngân
sách của cấp thành phố trên cơ sở dự toán ngân sách đã được HĐND
tỉnh quyết định; Nhận thức về vai trò giám sát của Thường trực
18


HĐND, Ban kinh tế - xã hội HĐND, đại biểu HĐND của một số cơ
quan, đơn vị chưa cao nên trong q trình tiến hành giám sát gặp
khơng ít khó khăn; Chưa có chế tài cụ thể nên chủ thể giám sát
không thể xử lý đối tượng giám sát khi có sai phạm được.
- Nguyên nhân khách quan:
Thứ nhất, tổ chức bộ máy hoạt động của HĐND: HĐND là
cơ quan hoạt động không thường xuyên, cùng với đặc điểm đại biểu
HĐND hoạt động theo chế độ kiêm nhiệm nên ảnh hưởng rất lớn đến
hiệu quả hoạt động của HĐND.
Thứ hai, số lượng đại biểu HĐND chun trách có chun
mơn sâu về tài chính - ngân sách cịn rất mỏng so với khối lượng
công việc phải thẩm tra, giám sát.
Thứ ba, công tác giám sát, khảo sát trước kỳ họp HĐND để
thu thập thông tin phục vụ công tác thẩm tra chưa được tăng cường
Thứ tư, một số báo cáo, tờ trình gửi đến Thường trực HĐND
thành phố cịn chậm so với quy định, làm ảnh hưởng đến việc thẩm tra
của Ban Kinh tế và Xã hội.

Thứ năm, hệ thống pháp luật về hoạt động giám sát của
HĐND đã được sửa đổi, bổ sung khá nhiều nhưng vẫn chưa đồng bộ,
thiếu thống nhất, thiếu cụ thể, đặc biệt là thiếu hẳn những chế tài,
biện pháp xử lý sau giám sát đối với các chủ thể bị giám sát.
Kết luận chương 2

Tài chính, ngân sách là một trong các lĩnh vực quan trọng
của đất nước, của địa phương mà Quốc hội, HĐND có quyền và
nghĩa vụ xem xét, quyết định và thực hiện quyền giám sát tối cao.
Những năm qua, HĐND thành phố Đồng Hới đã ngày càng
chú trọng và chủ động hơn trong việc xem xét, quyết định và giám
sát tình hình thực hiện các vấn đề quan trọng của đất nước, trong đó
có vấn đề tài chính, ngân sách. Qua đó đã góp phần nâng cao chất
lượng, hiệu quả hoạt động của HĐND đóng góp tích cực vào việc
nâng cao hiệu quả và chất lượng tăng trưởng kinh tế, tăng tiềm lực
tài chính, cải thiện và nâng cao chất lượng nhiều mặt đời sống KTXH
19


Tuy nhiên, từ thực trạng hoạt động giám sát ngân sách nhà
nước của HĐND thành phố Đồng Hới cho thấy trong thực hiện
nhiệm vụ quyết định và giám sát các vấn đề tài chính, ngân
sách vẫn cịn nhiều khó khăn. Do đó cần có sự đổi mới cả về nhận
thức, nội dung, cả về phương pháp và đảm bảo đầy đủ các điều kiện
để hoạt động thẩm tra, quyết định và giám sát của HĐND về tài
chính, ngân sách thực chất hơn, thực quyền và đúng mức, có tác
dụng thực sự.

20

Chương 3

PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP
TĂNG CƯỜNG HOẠT ĐỘNG CỦA HỘI ĐỒNG NHÂN DÂN
THÀNH PHỐ ĐỒNG HỚI TỈNH QUẢNG BÌNH
3.1. Phương hướng nhằm tăng cường hoạt động giám sát ngân
sách nhà nước cuả Hội đồng nhân dân thành phố Đồng Hới.
3.1.1. Nhận thức đúng đắn vai trò hoạt động giám sát
3.1.2. Giám sát phải tôn trọng sự thật khách quan và phải được
tiến hành theo đúng quy định của Hiến pháp và pháp luật.
3.1.3. Hoạt động giám sát của Hội đồng nhân dân phải được tiến
hành thường xuyên, liên tục, có kế hoạch.
3.1.4. Hoạt động giám sát phải mang lại hiệu quả thực tế
3.2. Những giải pháp bảo đảm hiệu quả giám sát của Hội đồng
nhân dân thành phố Đồng Hới trong nhiệm kỳ 2016 - 2021
3.2.1. Thực hiện tốt các quy định của Luật về hoạt động giám sát
của Hội đồng nhân dân thành phố trong lĩnh vực ngân sách.
3.2.2. Nâng cao năng lực các chủ thể thực hiện chức năng giám
sát ngân sách của Hội đồng nhân dân thành phố Đồng Hới
Để bảo đảm việc giám sát của Hội đồng nhân dân có chất
lượng, hiệu quả, cần chú ý các vấn đề sau:
3.2.2.1. Nâng cao kỹ năng của đại biểu HĐND
3.2.2.2. Nâng cao chất lượng hiệu quả hoạt động của
Thường trực Hội đồng nhân dân
3.2.2.3. Nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động của
Ban kinh tế - xã hội Hội đồng nhân dân
3.3. Biện pháp bảo đảm hiệu quả hoạt động giám sát ngân sách
của Hội đồng nhân dân thành phố Đồng Hới
Để nâng cao chất lượng giám sát ngân sách của HĐND

thành phố cần thực hiện tốt các biện pháp sau đây:
3.3.1. Nâng cao năng lực hoạt động của bộ máy giúp việc
cho HĐND thành phố
3.3.2. Nâng cao chất lượng thực hiện các hình thức giám sát
của HĐND thành phố
3.3.3. Tăng cường mối quan hệ phối hợp giám sát giữa các
cấp, các ngành và các tổ chức đoàn thể
21


3.3.4. Tạo điều kiện thuận lợi cho Hội đồng nhân dân trong
hoạt động giám sát ngân sách
Kết luận chương 3

Nâng cao hiệu quả hoạt động giám sát của HĐND trong thời
kỳ mới, thời kỳ xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa là
một vấn đề được đặt ra bức thiết nhằm nâng cao vai trị của HĐND
nói chung, các Ban của HĐND nói riêng trên cơ sở bảo đảm các
chức năng, nhiệm vụ theo Hiến định.
Trong thời gian qua, hoạt động giám sát của HĐND đã có
những bước chuyển biến tích cực, góp phần quan trọng vào việc phát
huy vai trò của HĐND - cơ quan đại diện cao nhất của nhân dân, cơ
quan quyền lực nhà nước ở địa phương.
Mặc dù vậy, hoạt động giám sát của HĐND vẫn chưa thực
sự đáp ứng được yêu cầu xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ
nghĩa của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân. Hiệu quả giám sát của
HĐND trên thực tế chưa cao, chất lượng giám sát chưa đáp ứng với
yêu cầu, nguyện vọng của nhân dân. Một trong những nguyên nhân
cơ bản dẫn đến tình trạng đó là do nhiều vấn đề lý luận về quyền
giám sát của HĐND cũng như quyền giám sát của các Ban của

HĐND chưa được thống nhất. Trên cơ sở phân tích các hoạt động
giám sát của HĐND, các Ban HĐND nhằm đánh giá kết quả đạt
được, những hạn chế và nhất là việc phân tích những nguyên nhân
hạn chế để từ đó tìm ra các giải pháp khắc phục đạt hiệu quả. Làm
luận cứ để phát huy vai trò ngày càng cao của HĐND, các Ban của
HĐND theo quy định của Hiến pháp trong thời gian tới .

22


KẾT LUẬN
Giám sát là một trong những chức năng rất quan trọng của
HĐND thành phố, thực hiện tốt công tác này, khơng những góp phần
quan trọng vào việc nâng cao chất lượng hoạt động của HĐND mà
còn khẳng định vị thế của HĐND, với tư cách là cơ quan quyền lực
Nhà nước ở địa phương.
Hơn thế nữa, HĐND với vị thế là cơ quan quyền lực của Nhà
nước địa phương, người đại diện của dân, phải thực hiện quyền giám
sát tối cao đối với mọi hoạt động của các cấp chính quyền nhà nước
ở địa phương; trong đó có hoạt động kinh tế, tài chính và việc chấp
hành ngân sách. Thơng qua hoạt động giám sát kinh tế, tài chínhngân sách để xem xét, đánh giá việc tuân thủ luật pháp kinh tế, tài
chính, tính hiệu quả, tính thực tiễn của các chủ trương, giải pháp, các
chính sách kinh tế, tài chính - tiền tệ trong đời sống kinh tế, xã hội;
tình hình chấp hành nghị quyết của HĐND, tình hình chấp hành ngân
sách, chấp hành kỷ luật tài chính, kỷ luật ngân sách vì một nền kinh
tế, nền Tài chính lành mạnh. Chỉ có trên cơ sở giám sát thường
xun, liên tục, tồn diện thì HĐND mới có đủ căn cứ tin cậy để xem
xét và phê chuẩn quyết tốn ngân sách đia phương. Đây là việc khó,
phức tạp, nhưng rất trọng đại của HĐND những người thay mặt cử
tri, chịu trách nhiệm trước cử tri trực tiếp xem xét, đánh giá và phê

chuẩn những đồng tiền đã thu của dân, đã chi dùng cho dân khơng
chỉ vì hơm nay, mà cịn vì tương lai, vì sự phát triển lâu dài, bền
vững, trường tồn của đất nước, của dân tộc. Đó cũng là sự tín nhiệm,
tin cậy và uỷ thác của dân, của cử tri cho những đại biểu của họ ở cơ
quan quyền lực ở địa phương. HĐND đã và phải thực sự tập trung
cơng sức, trí tuệ thực hiện tốt quyền lực này vì trật tự, kỷ cương, vì
sự phát triển kinh tế xã hội của địa phương, vì dân giàu, nước mạnh
Trong lĩnh vực ngân sách, công tác giám sát, quyết định đã
được HĐND thành phố Đồng Hới rất coi trọng, trong những năm
qua, chất lượng công tác giám sát, quyết định của HĐND đã được
nâng lên đáng kể. Các báo cáo kết quả giám sát, thẩm tra đã phát huy
khá tốt vai trò cung cấp thông tin và những căn cứ quan trọng để đại
biểu HĐND thành phố thảo luận, xem xét tính hợp hiến, hợp pháp,
tính chính xác, đúng đắn, khả thi…của các dự thảo Nghị quyết, báo
cáo, đề án do các cơ quan chức năng trình tại kỳ họp HĐND thành
23