Tóm tắt luận văn Thạc sĩ Điều dưỡng: Tuân thủ điều trị và chất lượng cuộc sống người bệnh viêm gan B mạn tính tại Bệnh viện đa khoa tỉnh Kiên Giang năm 2020

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC THĂNG LONG

TRẦN CHÍ VŨ

TUÂN THỦ ĐIỀU TRỊ VÀ CHẤT LƯỢNG CUỘC SỐNG
NGƯỜI BỆNH VIÊM GAN B MẠN TÍNH TẠI BỆNH VIỆN
ĐA KHOA TỈNH KIÊN GIANG NĂM 2020

LUẬN VĂN THẠC SĨ ĐIỀU DƯỠNG

HÀ NỘI – 2020


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC THĂNG LONG

TRẦN CHÍ VŨ

TUÂN THỦ ĐIỀU TRỊ VÀ CHẤT LƯỢNG CUỘC SỐNG
NGƯỜI BỆNH VIÊM GAN B MẠN TÍNH TẠI BỆNH VIỆN
ĐA KHOA TỈNH KIÊN GIANG NĂM 2020
Chuyên ngành: Điều dưỡng
Mã số: 8.72.03.01
LUẬN VĂN THẠC SĨ ĐIỀU DƯỠNG
Người hướng dẫn khoa học: TS. BS. Phạm Đức Minh

HÀ NỘI – 2020


LỜI CẢM ƠN

Trong quá trình học tập, nghiên cứu đề tài “Tuân thủ điều trị và chất
lượng cuộc sống người bệnh viêm gan B mạn tính tại bệnh viện đa khoa
tỉnh kiên Giang năm 2020” tôi đã nhận được sự giúp đỡ, chỉ bảo nhiệt tình
của các thầy, cơ giáo trường Đại học Thăng Long để hoàn thành luận văn này.
Với lịng kính trọng và biết ơn sâu sắc tơi xin chân thành cảm ơn đến
TS. BS. Phạm Đức Minh đã trực tiếp hướng dẫn, giúp đỡ về kiến thức, tài liệu
và phương pháp để tơi hồn thành đề tài nghiên cứu khoa học này.
Tôi xin chân thành cảm ơn Đảng ủy, Ban giám đốc Bệnh viện đa khoa
Kiên Giang và tập thể cán bộ nhân viên phòng khám Bệnh viện đa khoa Kiên
Giang đã tạo điều kiện và giúp đỡ tơi trong suốt q trình thực hiện luận văn
này.
Tơi xin chân thành cảm ơn:
– Lãnh đạo, chuyên viên Phòng sau đại học.
– Ban giám hiệu, các giáo viên dạy trường Đại học Thăng Long.
– Gia đình, bạn bè, đồng nghiệp đã động viên, cổ vũ, khích lệ và giúp
đỡ tơi trong suốt thời gian qua.
Mặc dù đã có nhiều cố gắng trong suốt quá trình thực hiện đề tài, song
có thể cịn có những mặt hạn chế, thiếu sót. Tơi rất mong nhận được ý kiến đóng
góp và sự chỉ dẫn của các thầy cô giáo và các bạn đồng nghiệp để luận văn
được hồn thiện hơn.
Tơi xin chân thành cảm ơn!
Hà Nội, ngày 11 tháng 12 năm 2020
Tác giả luận văn
Trần Chí Vũ


LỜI CAM ĐOAN
Tơi là Trần Chí Vũ, học viên lớp Cao học Điều Dưỡng, khóa học 2018
- 2020 tại Trường Đại học Thăng Long xin cam đoan:
1. Đây là nghiên cứu của tôi, thực hiện dưới sự hướng dẫn khoa học của

TS. BS. Phạm Đức Minh.
2. Các số liệu và thơng tin trong nghiên cứu là hồn tồn trung thực và
khách quan, do tôi thu thập và thực hiện.
3. Kết quả nghiên cứu của luận văn này chưa được đăng tải trên bất kỳ
một tạp chí hay một cơng trình khoa học nào.
Hà Nội, ngày 11 tháng 12 năm 2020
Tác giả luận văn

Trần Chí Vũ


CÁC THUẬT NGỮ VIẾT TẮT
BN

Bệnh nhân

BS

Bác sỹ

CLCS

Chất lượng cuộc sống

CSNB

Chăm sóc người bệnh

ĐD

Điều dưỡng

HSTC

Hồi sức tích cực

NB

Người bệnh

NKBV

Nhiễm khuẩn bệnh viện

NVYT

Nhân viên y tế

HBV

viêm gan B

XG

xơ gan

UTG

ung thư gan

MỤC LỤC
ĐẶT VẤN ĐỀ .................................................................................................. 1
CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN TÀI LIỆU ........................................................ 3
1.1. Bệnh viêm gan vi rút B mạn tính ........................................................... 3
1.1.1. Tình hình nhiễm viêm gan vi rút B ................................................. 3
1.1.2. Sinh lý bệnh viêm gan B mạn tính .................................................. 4
1.1.3. Triệu chứng của nhiễm viêm gan vi rút B mạn tính ....................... 5
1.1.4. Tiến triển của bệnh.......................................................................... 5
1.1.5. Ảnh hưởng của viêm gan vi rút B mạn tính.................................... 5
1.1.6. Điều trị viêm gan B cấp tính và mạn tính theo quyết định số
5448/QĐ-BYT ................................................................................ 6
1.1.7. Chất lượng cuộc sống...................................................................... 8
1.2. Chăm sóc bệnh nhân viêm gan b ......................................................... 16
1.2.1. Khái niệm chăm sóc điều dưỡng................................................... 16
1.2.2. Học thuyết điều dưỡng về chăm sóc người bệnh.......................... 17
1.2.3. Quy trình điều dưỡng .................................................................... 18
1.2.4. Quy trình chăm sóc người bệnh viêm gan B ................................ 19
CHƯƠNG 2. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ......... 23
2.1. Địa điểm, thời gian và đối tượng nghiên cứu ...................................... 23
2.1.1. Địa điểm nghiên cứu ..................................................................... 23
2.1.2. Thời gian nghiên cứu .................................................................... 23
2.1.3. Đối tượng nghiên cứu ................................................................... 23
2.2. Phương pháp nghiên cứu...................................................................... 24
2.2.1. Cỡ mẫu và chọn mẫu nghiên cứu.................................................. 24
2.2.2. Thiết kế nghiên cứu....................................................................... 25
2.2.3. Nội dung và công cụ, tiêu chuẩn đánh giá .................................... 25
2.3. Phương pháp thống kê và xử lý số liệu ................................................ 26

2.4. Vấn đề đạo đức của nghiên cứu ........................................................... 26
2.5. Sai số và các biện pháp khắc phục sai số ............................................. 27
CHƯƠNG 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU .................................................... 28
3.1. Đặc điểm chung của đối tượng nghiên cứu ......................................... 28
3.2. Đặc điểm lâm sàng và cận lâm sàng của người bệnh .......................... 32
3.2.1. Đặc điểm lâm sàng ........................................................................ 32
3.2.2. Đặc điểm cận lâm sàng ................................................................. 33
3.2.3. Thực trạng tuân thủ điều trị người bệnh viêm gan B mạn tính .... 36
3.2.4. Một số yếu tố liên quan đến tuân thủ điều trị của người bệnh ..... 37
CHƯƠNG 4. BÀN LUẬN ............................................................................. 42
4.1. Đặc điểm chung của người bệnh .......................................................... 42
4.2. Đặc điểm lâm sàng cận lâm sàng của người bệnh bị viêm gan B mạn 47
4.2.1. Đặc điểm lâm sàng ........................................................................ 47
4.2.2. Đặc điểm cận lâm sàng ................................................................. 48
4.2.3. Thực trạng tuân thủ điều trị của người bệnh viêm gan virus B: ... 50
4.2.4. Mối liên quan giữa tuân thủ điều trị với chăm sóc người bệnh của
điều dưỡng .................................................................................... 52
4.2.5. Mối liên quan giữa tuân thủ điều trị với chất lượng cuộc sống : .. 54
KẾT LUẬN .................................................................................................... 58
KIẾN NGHỊ ................................................................................................... 60
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC


DANH MỤC BẢNG
Bảng 3.1. Tuổi của đối tượng nghiên cứu ....................................................... 28
Bảng 3.2. Nơi sinh sống của đối tượng nghiên cứu ........................................ 29
Bảng 3.3. Nghề nghiệp của đối tượng nghiên cứu.......................................... 29
Bảng 3.4. Trình độ học vấn của đối tượng nghiên cứu ................................... 30
Bảng 3.5. Tình trạng Bảo hiểm y tế ................................................................ 31

Bảng 3.6. Lý do điều trị ngoại trú ................................................................... 31
Bảng 3.7. Triệu chứng lâm sàng của đối tượng nghiên cứu ........................... 32
Bảng 3.8. Đặc điểm cận lâm sàng ................................................................... 33
Bảng 3.9. Đặc điểm xét nghiệm định lượng virus HBV ................................. 35
Bảng 3.10. Đặc điểm siêu âm bụng ................................................................ 35
Bảng 3.11. Nội dung tuần thủ điều trị người bệnh viêm gan virus B ............. 36
Bảng 3.12. Kết quả tuân thủ điều trị chung của bệnh nhân viêm gan virus B ...... 36
Bảng 3.13. Liên quan giữa quên uống thuốc và gặp phó khăn khi phải nhớ
uống thuốc hàng ngày ................................................................... 37
Bảng 3.14. Liên quan giữa tuân thủ điều trị và các đặc điểm nhân khẩu học
của người bệnh viên ganB ............................................................ 37
Bảng 3.15. Liên quan giữa tuân thủ điều trị và tình trạng lo âu ..................... 38
Bảng 3.16. Liên quan giữa tuân thủ điều trị và tình trạng mệt mỏi ................ 38
Bảng 3.17. Liên quan giữa tuân thủ điều trị và mức tăng men gan giữa 2 lần
khám .............................................................................................. 38
Bảng 3.18. Liên quan giữa tuân thủ điều trị và chăm sóc của điều dưỡng viên ... 39
Bảng 3.19. Chất lượng cuộc sống của bệnh nhân viêm gan virus B .............. 39
Bảng 3.20. Liên quan giữa CLCS và giới tính, tuổi, nơi cư trú ...................... 40
Bảng 3.21. Liên quan giữa CLCS và chăm sóc .............................................. 40
Bảng 3.22. Liên quan giữa CLCS và tuân thủ điều trị.................................... 41
Bảng 3.23. Liên quan giữa điểm CLCS và nội dung tuân thủ điều trị ........... 41


DANH MỤC HÌNH VẼ, BIỂU ĐỒ
Hình 1.1. Tỷ lệ người mang HBV ở các khu vực trên thế giới năm 2005........ 3
Biểu đồ 3.1. Giới tính của đối tượng nghiên cứu ............................................ 28
Biểu đồ 3.2. Tình trạng hơn nhân.................................................................... 30


1

ĐẶT VẤN ĐỀ
Viêm gan vi rút B đã, đang và sẽ cịn là vấn đề y tế tồn cầu. Thống kê
cho thấy có hơn 2 tỷ người trên thế giới nhiễm vi rút viêm gan B (HBV),
trong đó khoảng 400 triệu người đang mang HBV mạn tính và mỗi năm có
khoảng 1 triệu người tử vong do xơ gan và ung thư gan) [14]. Nhiễm HBV có
thể gây nên nhiều mức độ bệnh khác nhau từ người mang vi rút mạn tính
khơng triệu chứng đến viêm gan cấp tính (VGC), viêm gan tối cấp tính, viêm
gan mạn tính, xơ gan và ung thư gan [22].
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), ở khu vực Đơng Nam Á, ước tính
có khoảng 100 triệu người sống với HBV với 300.000 ca tử vong mỗi năm. Ở
một số nước như Thái Lan và Myanmar, tỷ lệ mắc bệnh viêm gan B mãn tính
là từ 5% đến 7% ở người trưởng thành [5].
Việt Nam nằm trong số những quốc gia có tỷ lệ nhiễm vi rút viêm gan
B mạn tính cao nhất. Nhìn chung, khoảng 10 triệu người dân bị viêm gan B ,
tỷ lệ viêm gan vi rút B ở Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh tương ứng là từ
9% đến 14%, khu vực nơng thơn có tỷ lệ cao hơn thành phố với tỷ lệ khoảng
19% [4],[25]. Người ta cho rằng viêm gan B có thể là nguyên nhân gây ra
58.650 bệnh nhân bị xơ gan, 25.000 bệnh nhân bị và ung thư biểu mô tế bào
gan, và 40.000 ca tử vong [4].
Không chỉ tiến triển thành xơ gan hay ung thư biểu mô tế bào gan dẫn
đến tử vong mà viêm gan virus B mạn tính cịn ảnh hưởng nhiều mặt đến sức
khỏe của con người, gây gánh nặng lớn đối với hệ thống chăm sóc sức khỏe.
Tuy nhiên, vì là bệnh mạn tính nên q trình điều trị đòi hỏi sự liên tục, suốt
cuộc đời người bệnh; Chế độ điều trị lại phức tạp, phải phối hợp tuân thủ
nhiều biện pháp như chế độ dinh dưỡng (CĐDD), hoạt động thể lực (HĐTL),
chế độ dùng thuốc (CĐDT),) và tái khám định kỳ (TKĐK). Vì vậy, dù biết
việc TTĐT của bệnh nhân là cốt lõi cho sự thành công trong điều trị , nhưng

2

vì nhiều lý do đây vẫn là thách thức đối với người bệnh . Hơn nữa, bệnh nhân
bị viêm gan B mãn tính hoặc các biến chứng của bệnh ảnh hưởng đáng kể đến
căng thẳng tâm lý và tinh thần của họ, và cuối cùng, ảnh hưởng đến chất
lượng cuộc sống [2].
Viêm gan virus B mạn tính có thể tương quan với một số rối loạn tâm
thần, chẳng hạn như lo lắng, trầm cảm và làm giảm chất lượng cuộc sống của
người bệnh [2], [29]. Các nghiên cứu về ảnh hưởng của viêm gan virus B mạn
tính đối với chất lượng cuộc sống của bệnh nhân đã được tiến hành và công
bố ở nhiều nghiên cứu trên thế giới [11], [29], thậm chí cịn có nghiên cứu hệ
thống hồn thành bộ câu hỏi, bảng kiểm để đánh giá về chất lượng cuộc sống
trên bệnh nhân viêm gan B. Các nghiên cứu này đã chỉ ra rằng việc giảm rõ
rệt về chất lượng cuộc sống ở người nhiễm vi rút viêm gan B mạn tính. Tuy
nhiên, các nghiên cứu về chất lượng cuộc sống của bệnh nhân bệnh mạn tính
gần đây mới bắt đầu được chú ý tại Việt Nam nên số lượng, chất lượng và
quy mô của các nghiên cứu này còn hạn chế, đặc biệt là các nghiên cứu của
điều dưỡng - những người chăm sóc bệnh nhân viêm gan virus B mạn tính
hàng ngày. Trong nghiên cứu này nhầm nâng cao hiệu quả điều trị và chăm
sóc của người bệnh viêm gan B mạn tính , chúng tối tiến hành nghiên cứu đề
tài: “Tuân thủ điều trị và chất lượng cuộc sống của người bệnh viêm gan B
mạn tính tại bệnh viện đa khoa tỉnh kiên Giang năm 2020” với hai mục
tiêu:
1. Thực trạng tuân thủ điều trị ở người bệnh viêm gan B mạn tính tại
bệnh viện đa khoa Kiên Giang
2. Phân tích mối liên quan giữa tuân thủ điều trị với chất lượng cuộc sống
và một số yếu tố khác