Luận văn Thạc sĩ Y tế công cộng: Sự hài lòng công việc của nhân viên y tế Bệnh viện đa khoa tỉnh Bình Dương năm 2020 và một số yếu tố liên quan

B
TR

GIÁO D CăVÀă ÀOăT O
NGă

I H CăTH NGăLONG

NGÔ TR Nă

S

CH U

HÀI LỊNG CƠNG VI C

C A NHÂN VIÊN Y T B NH VI N
AăKHOAăT NHăBỊNHăD
VÀ M T S

Y UT

NGăN Mă2020
LIÊN QUAN

LU NăV NăTH CăS ăYăT CÔNG C NG

HÀ N I ậ 2020


B GIÁO D CăVĨă

TR

NGă

OT O

I H CăTH NGăLONG

KHOA: KHOA H C S C KH E
B

MÔN: Y T CÔNG C NG

NGÔ TR Nă

CH U

S HÀI LỊNG CƠNG VI C
C A NHÂN VIÊN Y T B NH VI N
AăKHOAăT NHăBỊNHăD
NG N Mă2020
VÀ M T S Y U T LIÊN QUAN

Chuyên ngành: Y T CÔNG C NG
Mã s : 8 72 07 01

LU NăV NăTH CăS ăYăT CÔNG C NG
H

NG D N KHOA H C: TS.ăV NăQUANGăTÂN

HÀ N I ậ 2020

Thang Long University Library


L IăCAMă OANă
Tơiăxinăcamăđoan,ăđâyălàăcơngătrìnhănghiênăc u c a riêng tơi. Các tài li u
trích d n theo các ngu năđưăcơngăb . Các s li u, k t qu nêu trong lu n án là
trung th căvàătôiăch aăt ng công b trong b t k cơng trình nghiên c u nào.
N u có gì sai sót, tơi xin ch u hồn tồn trách nhi m.
H c viên

NGÔ TR Nă

CH U


L I C Mă N
Trong su t quá trình h c t p và hoàn thành lu nă v nă này,ă tôiă đưă nh n
đ

căs h

ng d n,ăgiúpăđ quý báu các th yăcô,ăđ ng nghi p và các anh ch

h c viên. V i lịng kính tr ng và bi tă năsâuăs cătôiăxinăđ

c bày t l i c m

năchânăthànhăt i:
Ban Giám hi u, Phòngăđàoăt oăSauăđ i h cătr

ngă

i h căTh ngăLongă

đưăch b oăc ngănh ăt o m iăđi u ki n thu n l iăgiúpăđ tơi trong q trình
h c t p và hoàn thi n và b o v lu năv nănày.ă
BanăGiámăđ c B nh vi năđaăkhoaăt nhăBìnhăD

ngăậ n iătôiăcôngătácăvàă

thu th p s li uăđưăt o m iăđi u ki n giúp tơi hồn thành khóa h căc ngănh ă
lu năv n.ă
TsăV năQuangăTânăđưăh

ng d n và ch b o tơi r t nhi uăđ tơi có th

hồn thành lu năv nănày.ăă
Xin chân thành c mă năcácăth y, các cô trong h iăđ ng ch m lu năv năđưă
cho tôi nh ng ý ki năđ ng góp quý báu giúp lu năv năc a tơi thêm hồn thi n.
Xin chân thành c mă nă t i t t c cácă đ ng nghi pă đangă côngă tácă t i
B nh vi năđaăkhoaăt nhăBìnhăD

ngăđưăđ ng ý tham gia vào nghiên c u này

c a tôi.
Xin g i l i c mă năt i b n bè trong l p Cao h căYTCC,ăgiaăđình,ăđ ng
nghi p!

Xin chân thành c mă n!ă
H c viên

Ngơ Tr nă

cH u

Thang Long University Library


M CL C

DANH M C CÁC KÝ HI U, CÁC CH

VI T T T

DANH M C CÁC B NG
T V Nă

.................................................................................................. 1

M C TIÊU NGHIÊN C U .......................................................................... 2
T NG QUAN TÀI LI U ............................................................................... 3
1.1 Ngu n nhân l c y t ................................................................................ 3
1.2 Tình hình ngu n nhân l c y t ................................................................. 5
1.3. S hàiălòngăđ i v i công vi c c a nhân viên y t ................................. 10
1.4 Các nghiên c u v s hài lòng c a NVYT và m t s y u t liên quan
đ n hài lịng cơng vi c trên th gi i và Vi t Nam ....................................... 18
1.6. Gi i thi uăđ aăđi m nghiên c u............................................................. 24
1.6. Khung lý thuy t..................................................................................... 26

IăT
2.1ă

NG ậ PH
iăt

2.2ăPh

NGăPHÁPăNGHIÊNăC U .................................... 27

ng,ăđ aăđi m và th i gian nghiên c u ........................................ 27
ngăphápănghiênăc u ....................................................................... 27

2.3 Bi n s , ch s nghiên c uăvàătiêuăchíăđánhăgiá ..................................... 28
B ng 2.1 Các bi n s và ch s nghiên c u ................................................. 28
2.4.ăPh

ngăphápăthuăth p thông tin ............................................................ 33

2.5 Phân tích và x lí s li u ........................................................................ 34
2.6 Sai s và bi n pháp kh ng ch sai s ..................................................... 35
2.7 V năđ đ oăđ c nghiên c u.................................................................... 35
2.8ă i m m nh và h n ch c a nghiên c u ................................................. 36
K T QU NGHIÊN C U ........................................................................... 37
3.1ă

căđi m m u nghiên c u ..................................................................... 37

3.2 Phân tích s hài lịng cơng vi c c a nhân viên y t ............................... 39
3.3 Các y u t liênăquanăđ n hài lịng cơng vi c c a nhân viên y t ........... 44

3.4 Phân tíchăđaăbi n các y u t liênăquanăđ n hài lịng công vi c ............. 46
BÀN LU N .................................................................................................... 50


4.1ă

căđi m m u nghiên c u ..................................................................... 50

4.2 S hài lịng cơng vi c c a nhân viên y t .............................................. 51
4.3 M t s y u t liênăquanăđ n hài lịng cơng vi c c a nhân viên y t ...... 56
K T LU N .................................................................................................... 59
KHUY N NGH ............................................................................................ 60
TÀI LI U THAM KH O
PH L C

Thang Long University Library


DANH M C CÁC KÝ HI U, CÁC CH

T vi t t t

Ngh aăti ng Vi t

BV K

B nh vi năđaăkhoa

BS

Bácăs

CBYT

Cán b y t

DS

D

D

căs
i uăd

ng

HL

Hài lòng

KCB

Khám ch a b nh

KTV

K ăthu t viên

NNL

Ngu n nhân l c

NLYT

Nhân l c y t

NVYT

Nhân viên y t

NHS

N h sinh

UBND
WHO

VI T T T

y ban nhân dân
World Health Organization
T ch c Y t Th gi i


DANH M C CÁC B NG
B ng 1.1. M t s ch s nhân l c Vi t nam và khu v că ôngăNamăÁ ............ 6
B ngă1.2.ăC c u nhân l cătheoătrìnhăđ

các tuy n b nh vi n ...................... 8

B ng 1.3 Ngu n nhân l căn mă2019............................................................... 25
B ng 3.1 Thông tin v dân s , xã h i c aăđ iăt
B ngă3.2ă

ng nghiên c u .................. 37

căđi m trình tr ng cơng vi c c aăđ iăt

B ng 3.3 i m s và t l hài lòng v môiătr

ng nghiên c u ............. 38

ng làm vi c ........................... 39

B ng 3.4 i m s và t l hài lòng v lưnhăđ o,ăđ ng nghi p ........................ 39
B ng 3.5 i m s và t l hài lòng v quy ch n i b , phúc l i, ti năl

ng... 40

B ng 3.6 i m s và t l hài lịng v cơng vi c,ăc ăh i h c t păth ngăti n ... 41
B ng 3.7 i m s và t l hài lòng chung v b nh vi n................................. 42
B ngă3.8ă i m s hài lòng t ng khía c nh cơng vi c .................................... 42
B ng 3.9 T l hài lịng t ng khía c nh công vi c........................................... 43
B ng 3.10 M i liên quan gi aăhàiălịngăchungăđ i v i cơng vi c và các y u t
dân s , xã h i................................................................................................... 44
B ng 3.11 M i liên quan gi aăhàiălòngăchungăđ i v i cơng vi c và các y u t
tình tr ng ngh nghi p ..................................................................................... 44
B ng 3.12 M i liên quan gi a gi i tính v i hài lịng công vi c ..................... 46
B ng 3.13 M i liên quan gi a nhóm tu i v i hài lịng công vi c .................. 46

B ng 3.14 M i liên quan gi aătrìnhăđ h c v n v i hài lịng cơng vi c......... 47
B ng 3.15 M i liên quan gi a ph m vi ho tăđ ng chuyên mơn v i hài lịng
cơng vi c ......................................................................................................... 47
B ng 3.16 M i liên quan gi a kiêm nhi m cơng vi c v i hài lịng cơng vi c 48
B ng 3.17 M i liên quan gi a s l n tr c v i hài lịng cơng vi c .................. 48

Thang Long University Library


1
T V Nă
Conăng

iăđ

c xem là ngu n l căc năb n và có tính quy tăđ nh c a

m i th iăđ i,ăđóngăvaiătrịăquy tăđ nh s thành cơng c a m t qu c gia, ngành
hayăl nhăv c nói chung và m t t ch c nói riêng. Trong các ho tăđ ng y t ,
có th nói ngu n nhân l c y t là ngu n l c quan tr ng nh t, là ch th c a
m i ho tăđ ng trong h th ng y t . Theoăđó,ănhânăl c y t là nhân t c t lõi
c a các h th ng y t , không có nhân l c y t thì khơng có s ch măsócăs c
kh e. [81]
Theo báo cáo v chi năl

c toàn c u v nhân l c y t c a WHO, m t

trong nh ng m cătiêuă uătiênăđ i v i các qu căgiaălàăđ uăt ăvàoăgiáo d c và
đàoăt o, tuy n d ng, tri n khai và duy trì ngu n nhân l c y t đ đápă ng nhu
c uăch măsócăs c kh e qu c gia [81]. T i Vi t nam, nhân l c y t không cân

đ i gi a các vùng mi n trên c n

c [45]. S cán b cóătrìnhăđ cao, chun

sâu cịn ít và phân b ch aăh p lý. Cơng tác l p quy ho ch, k ho ch và qu n
lý nhân l c t i các tuy n còn h n ch . V năđ ch tăl

ng d ch v y t ,ănh ă

ho tă đ ng khám ch a b nh v n là v nă đ đángă quană tâm,ă đ c bi t nh ng
chênh l ch trong ngu n l căđ b oăđ m ch t l
T nhă Bìnhă D

ng d ch v y t [8].

ngă trongă nh ngă n mă quaă đưă cóă chínhă sáchă đ thu hút

ngu n nhân l c cho t nh, n i b t là Quy tă đ nhă 74/2011/Q -UBND, Ngh
Quy t 05/2019/NQ-H NDăv Banăhànhăquyăđ nh v chính sách thu hút, ch
đ h tr đàoăt o và phát tri n ngu n nhân l c t nh BìnhăD
sách t iăBìnhăD

ngăđưăthuăhútăm tăl

ng.ăCácăchínhă

ng l n nhân l c cho ngành y t nh m

th c hi năcôngătácăch măloăs c kh e nhân dân.
th c hi n hi u qu nhi m v chun mơn ngồi vi c ti p t c thu hút

ngu n nhân l c,ăđ uăt ăxâyăd ngăc ăs v t ch t, mua s m trang thi t b , huy
đ ng các ngu năngânăsách,ăđàoăt o liên t c, c nătínhăđ n vi căduyătrìăvàăt ngă
hi u su tălaoăđ ng c a ngu n nhân l c hi n có thơng qua các gi i pháp nh m
nâng cao m căđ hài lòng c a nhân viên y t t i các b nh vi n. Nhi u nghiên
c u trên th gi iăđưăch ra r ng s hàiălịngăđ i v i cơng vi c c a nhân viên y
t s b oăđ măduyătrìăđ ngu n nhân l c và nâng cao ch t l

ng các d ch v y


2
c l i, gi m s hàiălòngăđ i v i công vi c c a nhân viên

t t iăc ăs y t .ăNg

y t s làm gi m ch tăl

ng các d ch v y t cung c p cho b nh nhân. Nghiên

c u c a David Grembowski và c ng s t i M cho th y s hàiălịngăđ i v i
cơng vi c c a bác s liênăquanăđ n m t s đoăl

ng v ch tăl

ngăch măsócă

s c kh eăc ăb n cho b nh nhân [5].
B nh vi năđaăkhoaăt nh Bình D
quy mơ 1500 gi

ngălàăb nh vi năđaăkhoaăh ng I, v i

ng b nh. Trong nh ngăn măg năđâyăđưăcóăb

b c trong m i m t ho tăđ ng,ăđưăti p c năđ

c ti năv

t

c m t s k thu t chuyên môn

sâu vào th căhànhăđi u tr ,ăđápă ng s mongăđ i c aăng

i b nh. N mă2012,

UBND t nh ban hành Quy tăđ nhă44/2012/Q -UBND v vi căđi u ch nh phát
tri n s nghi păch măsóc,ăb o v và nâng cao s c kh e nhân dân t nh Bình
D

ngă đ nă n mă 2015,ă đ nhă h

khoa t nh v iă1500ăgi
đ

ngă đ nă n mă 2020,ă xâyă d ng b nh vi nă đaă

ng b nh trongăđóăv năđ t ngăc

ng ngu n nhân l c

căquanătâmăhàngăđ u [41].ăN mă2016ăUBNDăt nh giao t ch hoàn toàn

kinh phí cho b nh vi nă aăkhoaăt nh, t oăđi u ki n cho b nh vi n th c hi n
nhi u bi n pháp thu hút ngu n nhân l căc ngănh ăphátătri n b nh vi n. Tuy
nhiên, v năđ ch y máu ch tăxámăđangălàăv năđ nh c nh i c a các b nh vi n
công. S c nh tranh gay g t t các b nh vi nă t ă nhână khi n m tă l
nhân l c y t chuy n d ch t côngăsangăt . Tr

ng l n

c nhu c u phát tri n b nh vi n

trong b i c nh tình hình m i, vi c phát tri n ngu n nhân l c là r t c n thi t,
th nh ngăth c tr ng nhân l c c a b nh vi năđaăkhoaăt nhăBìnhăD

ngăhi n

nayănh ăth nào? S hài lịng cơng vi c c a nhân viên y t ra sao, y u t nào
nhăh

ngăđ n m căđ hài lịng? Chính vì nh ng lý do trên, chúng tơi ti n

hành nghiên c uăđ tàiăắS hài lịng cơng vi c c a nhân viên y t t i b nh
vi năđaăkhoaăt nhăBìnhăD

ngăn mă2020 và m t s y u t liên quan”.

M C TIÊU NGHIÊN C U
1.ă ánhăgiáăs hài lịng v i cơng vi c c a nhân viên y t B nh vi năđaă

khoa t nh BìnhăD

ngăn mă2020

2. Phân tích m t s y u t liên quan đ n s hài lịng cơng vi c c a
nhân viên y t t i b nh vi n đ

c nghiên c u.

Thang Long University Library


3
CH

NGă1

T NG QUAN TÀI LI U
1.1 Ngu n nhân l c y t
1.1.1 Khái ni m
1.1.1.1 Ngu n nhân l c
Ngu n nhân l c (NNL) là ngu n l căconăng

i c a nh ng t ch c (v i

quy mơ, lo i hình, ch căn ngăkhácănhau)ăcóăkh n ngăvàăti măn ngăthamăgiaă
vào quá trình phát tri n c a t ch c cùng v i s phát tri n kinh t xã h i c a
qu c gia, khu v c, th gi i. Cách hi u này v ngu n nhân l c xu t phát t
quan ni m coi NNL là ngu n l c v i các y u t v t ch t, tinh th n t o nên
n ngăl c, s c m nh ph c v cho s phát tri n nói chung c a t ch c [62].

NNL là t ng th các y u t bên trong và bên ngoài c a m i cá nhân b o
đ m ngu n sáng t o cùng các n i dung khác cho s thànhăcông,ăđ tăđ
tiêu c a t ch c. B t c t ch cănàoăc ngăđ
conăng

cm c

c t o thành b i các thành viên là

iăhayăNNLăđóăc a m t t ch c bao g m t t c nh ngăng

iălaoăđ ng

làm vi c trong t ch căđó [14].
1.1.1.2 Ngu n nhân l c y t
NNLă trongă l nhă v c CSSK, có th đ

că đ nhă ngh aă làă cácă ki u khác

nhau c a nhân viên lâm sàng và phi lâm sàng ch u trách nhi m can thi p s c
kh e cá nhân và c ngăđ ng. NNL là y u t quan tr ng nh t c aăđ u vào h
th ng s c kh e, hi u qu và nh ng l i ích mà h th ng có th cung c p ph
thu c r t nhi u vào ki n th c, k n ngăvàăđ ng l c c a nh ng cá nhân ch u
trách nhi m v cung c p d ch v y t [74].
Theo WHO (2006) đ nhăngh aănhânăviênăyăt là nh ngăng

i mà ho t

đ ng c a h nh m m că đíchă nângă caoă s c kh e. Nhân viên y t bao g m
nh ngăng

i cung c p d ch v y t : bác s ,ăđi uăd

s , k thu t viên và nh ngă ng
d

ng, y t công c ng,ăd

c

i qu n lý và nhân viên khác: k toán, c p

ng, lái xe, h lý [8] [80].
Theoăđ nhă ngh aă c a B Y t ắNhână viênă yă t là tồn b s laoă đ ng

hi năđangăcơngătácătrongăcácăc ăs y t (k c côngăvàăt ,ăk c biên ch và


4
h păđ ng)”.ăVi c phân lo i các nhân viên y t t i Vi t Nam d a trên các tiêu
chí v giáo d că vàă đàoă t o ngh ,ăquyă đ nh v chuyên môn y t và các ho t
đ ng, nhi m v liên quan trong công vi c [10].
1.1.2 Qu n tr ngu n nhân l c
Qu n tr NNL là quá trình sáng t o và s d ng t ng th các công c ,
ph

ngăti n,ăph

n ngăl c, s tr

ngăphápăvàăgi i pháp khai thác h p lý và có hi u qu nh t
ng c aăng

iălaoăđ ng nh măđ m b o th c hi n các m c tiêu

c a t ch c và t ngăng

iălaoăđ ng trong qu n tr .ăC ngăcóăth hi u qu n tr

NNL là qu n tr conăng

i trong m i quan h gi aăng

ng

iălaoăđ ng nh măđ tăđ

c các m c tiêu chi năl

th a mãn nhu c u cá nhân c aăng

i s d ngălaoăđ ng và
c c a t ch c và làm

iălaoăđ ng.

TheoăWHO,ăắqu n lý ngu n nhân l c là m t q trình t oăraămơiătr

ng

t ch c thu n l iăvàăđ m b o r ng nhân l c hoàn thành t t cơng vi c c a mình
b ng vi c s d ng các chi năl
l

c nh măxácăđ nhăvàăđ tăđ

c s t iă uăv s

ng,ăc ăc u và s phân b ngu n nhân l c v i chi phí hi u qu nh t. M c

đíchă chungă làă đ có s nhân l c c n thi t, làm vi c t i t ng v trí phù h p,
đúngă th iăđi m, th c hi năđúngăcôngăvi c,ăvàă đ

c h tr chuyên môn phù

h p v i m c chi phí h pălỦ”.
1.1.3 Nh ng y u t

nhăh

ngăđ n hi u qu ho tăđ ng c a ngu n NLYT

Hi u qu ho tăđ ng c a ngu n nhân l c y t ph thu c vào nhi u y u t
khách quan và ch quan. Y u t kháchă quană nh :ă i u ki n v t nhiên,
nh ngăvùngăkhóăkh năv giao thơng, v tríăđ a lý không thu n l i vùng sâu,
vùng xa, biên gi i, h iă đ o;ă đi u ki n kinh t - xã h iă nh ă dână s ,ă trìnhă đ
phát tri n kinh t xã h i c aăđ aăph
c aăng

ng,ătrìnhăđ dân trí, ki n th c, hi u bi t

i dân v ch măsócăs c kh e cho b năthân,…ăcóătácăđ ng khơng nh

đ n hi u qu ho tăđ ng c a ngu n nhân l c y t . Y u t ch quanăđóngăvaiătrịă
quan tr ngă h n.ă óălà,ă s phát tri n c a h th ng y t t iă đ aă ph
l

ng;ă ch t

ng ngu n nhân l c y t , bao g m vi căđàoăt o,ăđàoăt o liên t c, b trí s p

x p cơng vi c phù h p,ăc ăc u ngu n nhân l c h pălỦ;ămôiătr

ng làm vi c

thu n l i,ăanătoàn,ăđ m b oăđ yăđ các trang thi t b h tr đ phát huy h t

Thang Long University Library


5
n ngăl c trong công tác khám, ch a b nh; ch đ đưiăng đ c bi t; chính sách
thu hút th aăđángăđ i v i cán b y t [32].
Theo nghiên c u c a Nguy năDanhăSongăn mă2017ăc ngăchoăth y Y u
t

nhăh

ngăđ n ngu n nhân l c: chính sách ch đ đưiăng (71,8%),ăc ăs

h t ng và thi t b làm vi că(53,7%),ămôiătr

ng làm vi c và s p x p b trí

nhân l că(43,3%),ăc ăh iăđàoăt o và th ngăti n (17,7%) [28].
1.2 Tình hình ngu n nhân l c y t
1.2.1 Tình hình ngu n nhân l c y t th gi i
Nhân l c y t toàn c u, theo m t đ : Ph n l n các nghiên c u
gi iăđ u đ

c ti năhànhătheoăph

ngăphápămôăt c t ngang. Châu Phi trong

nh ngăn măg yăđâyăđưăchoăth y t ng s CBYT là 1.640.000 ng
t l : 2,3 CBYT/10.000 dân, vùng lãnh th phía đơng
s CBYT là 2.100.000 ng
Châu Á thu c phía

trên th

a Trung H i có t ng

i chi m t l : 4,0 CBYT/10.000 dân;

ơng ậ Nam có t ng s

i chi m
các n

c

CBYT là 7.040.000 cán b ,

chi m t l 4,3 CBYT/10.000 dân; phía Tây Thái Bình D

ng có t ng s

CBYT là 10.070.000 cán b , chi m t l 5,8 CBYT/10.000 dân; châu Âu có
t ng s CBYT là 16.630.000 cán b , chi m t l 18,9 CBYT/10.000 dân;
châu M

có t ng s

CBYT là 21.740.000 cán b , chi m t l

CBYT/10.000 dân [55]. T
CBYT/10.000 dân, d

ch c y t

th

24,8

gi i đ a ra tiêu chí là 2,5

i m c này s không đ m b o bao ph 80% d ch v

CSSK. Do v y toàn c u thi u 4 tri u bác s , y tá, n h sinh; 57 qu c gia

thi u 2,4 tri u bác s , đi u d
vùng d

ng, n h sinh, trong đó có 36/37 n

c thu c

i sa m c Sahara - Châu Phi [35].

1.2.2 Tình hình nhân l c ngành Y t i Vi t Nam
Trong nh ngăn măg năđâyăs l

ng CBYT c a Vi tănamăcóăxuăh

t ngănh ngăt căđ t ngăch m. Nhân l c y t tuyăđưăđ
tr ng thi u h t NLYT v năđangăt n t i

ng

c c i thi n,ănh ngătìnhă

nhi u khu v căvàăl nhăv c ho tăđ ng

c a ngành y t . Theo các báo cáo c a B Y t ,ăn mă2012ăVi t nam có 407.148
CBYTăthìăđ năn mă2016ăm i có 471.702. S l

ng nhân viên y t /10.000 dân

t ngăd nătheoăcácăn m:ăS y bác s cho 10.000 dân là 13,5. trongăđóăs bác s

trênă10.000ădânălàă8,6ăng
2,96ă ng
l

iă (27.473ă d

6
i (79.306 bác s ). S d

c s ). S đi uă d

ngă choă 10.000ă dână đ t 11,3. S

ng sinh viên t t nghi pă đ i h că ngànhă y,ă d

nghi păsauăđ i h c làă4.704ăng

c s trênă10.000ădânăđ t

că n mă 2016ă làă 13.870,ă t t

i.ă àoăt o cán b y t đ iăph

v i t ng s h c sinh hi năcóălàă57.639ăng

ngăn mă2016ă

i [9].

B ng 1.1. M t s ch s nhân l c Vi t nam và khu v că ôngăNamăÁ
D,ăHS,ă T s

D,ă

S bác s

S

trên 1 v n

KTV trên 1

HS, KTV

c p tr lên trên

dân

v n dân

trên 1BS

1 v n dân

6,1

13,9

2,9

4,8

Bruney

15,1

49,6

4,2

2,1

Cam-pu-chia

2,9

8,8

3,8

1,4

In-đô-nê-xia

3,5

20,9

7,4

2,4

Lào

3,3

10,3

3,9

1,2

Ma-lai-xia

9,9

27,9

3,2

2,7

Myanma

5,4

8,5

2,0

1

Phi lip Pin

11,9

60,6

5,5

7,1

Thái Lan

3,9

15,8

5,4

2,2

Vi t Nam

7,8

10,8

1,78

4,2

Vùng, qu c gia

Trung bình vùng
ơngăNamăÁ

S DS trung

Ngu n: H th ng thông tin, th ng kê WHOSIS n m 2014[79]
Qua các báo cáo, th ng kê c a BYT cho th y

đ aăph

ngă(g m tuy n

t nh, huy n, xã) có t l CBYT l n nh tăđ n 86,1%, tuy năTrungă
13,9% t ng s CBYT trong c n
tuy nătrungă

ng,ăt nh, ch y u

c [6]. S l

ng CBYT t p trung nhi u

khu v c thành th . T l CBYT

chi m 51,3% t ng s CBYT (15%

trungă

thành th

ngăvàă37%ă tuy n t nh), trong

khi dân s thành th ch chi m 28,1% dân s c n
th không ch ph c v cho dân s ng

ngăchi m

c (m c dù CBYT

thành

thành ph ). CBYT tuy n huy n chi m

g n 28% và tuy n xã chi măítăh n,ă21%ăt ng s CBYT. S phân b b t c p

Thang Long University Library


th hi n rõ nh t
60%

7
nhóm nhân l c y t trìnhăđ cao, nh t là bác s v i t l
trungă

thành th (20%

ngăvàă40%ă tuy n t nh)ăvàăd
trungă

v i t l 84%

thành th (45%

n a s đi uăd

ng (57%) t p trung

cs đ ih c

ngăvàă39%ă tuy n t nh).ăH năm t

thành th . Các cán b khác không thu c

chuyên mơn y t cóătrìnhăđ v năhóaăcaoăc ngăphânăb r tăkhơngăđ ngăđ u
v iă73%ăđ i h c và 64% caoăđ ng, trung c p
sinhăđ

c phân b t

thành th t

thành th . Ch có y s và n h

ngăđ i h p lý gi a thành th và nông thôn, v i t l

ngă ng là 18% và 26% [7].

Theo nghiên c u c a Tr năBáăKiênăn mă2015.ăTínhăđ n cu iăn mă2012ă
s l

ng nhân l căd

làă 2081ă ng
19,6%,ăd

căđangăcôngătácăt iăcácăBV Kătuy n t nh trong c n

i.ă Trongă đó,ă d

c

că s ă cóă trìnhă đ t đ i h c tr lên chi m t l

c trung c p chi m t l 71,3%ăvàăd

bình m iăBV Kătuy n t nh trong c n

c tá chi m t l 9,1%. Trung

căcóă6,5DS/BV,ătrongăđóănhi u nh t

là khu v că ôngăNamăB v i 8,8 DS/BV, th p nh t là khu v c Tây Nguyên
v i 3,6 DS/BV; BV

các thành ph l n có nhi uăDSăh nă(10,6ăDS/BV)ă các

t nh cịn l iă(6,1DS/BV).ăTínhăn mă2012ăc n

c có 6602 cán b d

căđangă

công tác t iăBV Kătuy n huy n. Tuy nhiên s DSăcóătrìnhăđ đ i h c tr lên
chi m t l th p15,3%,ăd

c trung c p chi m t l 75,6%ăvàăd

l 9,1%. M t khác có s cânăđ i v c ăc u nhân l căd

c tá chi m t

c gi a các khu v c

thành th và nông thôn và ngay trong m t t nhăc ngăcóăs m tăcânăđ i. Trung
bình c n

c ch có 1,5 DS/BV, nhi u nh t là khu v că

ng B ng Sông C u

Long v i 2,1DS/BV, th p nh t là khu v c Tây Nguyên ch có 0,8DS/BV. Có
s thi u h t DS

cácăBV Kătuy n huy n.ă

c bi t hi n nay c n

c v n còn

134ă BV Kă tuy n huy n chi m g n 20% khơng có DS, khơng nh ng

các

huy năvùngăsâuăvùngăxaăvùngăkhóăkh nămàăngayăc vùngăđ ng b ngăc ngăcóă
nh ng BVăkhơngăcóăDSănh ăkhuăv că

ng B ng Sơng H ng 22 BV khơng có

DS,ă ơngăNamăB 08 BV khơng có DS [20].
Trong nh ngă n mă g nă đây,ă ngu n nhân l c y t trong khu v c b nh
vi năđangăđ

c duy trì và phát tri n, theo các báo cáo, nghiên c u v nhân l c

trong khu v c b nh vi n th y r ngăCBYTăđưăt ngălênăđángăk . Theo k t qu


nghiên c u c aăL

8
ngăNg c Khuê (2011) v th c tr ng ngu n nhân l c b nh

vi n toàn qu c cho th y: S CBYT làm vi c trong khu v c b nh vi n là
196.996,ă trongăđóăcóă 44.226ă CBYTă làmă cơngătácă đi u tr ch mă sóc,ă 11.858ă

CBYTălàmăcơngătácăd

c,ă72.915ăđi uăd

ng, 12.007 n h sinh, 12.496 k

thu t viên, 15.578 y công và h lý, 27.916 cán b nhân viên khác. Trong t ng
s 44.226ăCBYTălàmăcôngătácăđi u tr v n còn 17,2% là y s và t p trung
tuy n huy n, xã là ch y u. Nhân l c làm vi c t i các BV t p trung
t nh chi m 48%, tuy n huy n chi m 31%, tuy nătrungă

tuy n

ngăchi m 12%, BV

chuyên ngành chi m 3%, khu v c y t t ănhânăchi m 6%. V c ăc u nhân l c
t i BV: s CBYTătrên/1gi
tuy nă trungă

ng b nhătrungăbìnhălàă1,12,ătrongăđóăl năl

ngă đ tă 1,23ă CBYT/gi

ng b nh, tuy n t nhă đ t 1,08, tuy n

huy năđ t 1,05, BV các b ngànhăđ t 1,07, t l này cao nh t

khu v c các

B nh vi năt ănhânăđ t 2,4 CBYT/gi

ng b nh. Tính trung bình c 10ăgi

b nh thì ch cóă2,24ăBSăvàă3ăđi uăd

ng. T l

1,8ă D/1ăBS,ăt l này cao nh t là
tuy nătrungă

t là

ng

D/ă1ăBSăcònăkháăth p ch đ t

tuy n t nhăđ t 2,64, tuy n huy năđ t 1,91,

ngăđ t 1,75. T l h sinh, k thu t viên/ 1ăBSăđ t 2,49, t l

D,ăHS,ăKTV/BSăchungăchoăcácătuy năđ t 2,7 [19].
C ăc u nhân l c t i các b ph n trong b nh vi n ch y u nhân l c t p
trung nhi u
trung

khu v c lâm sàng. T i b nh vi nă àăN ng có s nhân l c t p

kh i lâm sàng là 74,5%, b nh vi năđaăkhoaăTrungă

ngăTháiăNguyênă

m tăđ nhân l c t p trung t i kh i lâm sàng là 68.4% và b nh vi năđaăkhoaă
t nh Hịa Bình nhân l c kh i lâm sàng là 69.5% [26].
Nhân l căcóătrìnhăđ chun mơn cao t p trung ch y u
trungă

ng.ăD

c s cóătrìnhăđ đ i h căvàăđi uăd

các BV tuy n

ngăcóătrìnhăđ caoăđ ng,

đ i h c chi m t l th p t i các BV tuy n huy n,ăBSăcóătrìnhăđ sauăđ i h c
chi m t l cao cácăBVătrungă

ng,ăBVăngành,ăBVăt ănhânăvàăcácăBV t nh.

B ngă1.2.ăC ăc u nhân l cătheoătrìnhăđ
Trìnhăđ nhân

BV toàn

l c

qu c
(%)

BV trung

ngă
(%)

các tuy n b nh vi n
BV

BV

BV

BVăt ă

t nh

huy n

ngành

nhân

(%)

(%)

(%)

(%)

Thang Long University Library

9
BSăcóătrìnhăđ
sauăđ i h c
DS cóătrìnhăđ
đ ih c
Dăcóătrìnhăđ
C ,ă H
NHSăcóătrìnhăđ
C ,ă H
KTVăcóătrìnhăđ

51,4

63,4

54,2

38,4

58,3

57,5

4,0

11,3

4,7

1,7

5,3

3,2

8,6

14,4

7,9

6,0

11,9

14,0

8,4

13,5

9,7

11,7

7,8

7,6

18,7

25,0

17,7

13,5

18,5

33,7

C ,ă H
Ngu n: Báo cáo C c khám ch a b nh-B Y t [19]
Theo k t qu nghiên c u c a Vi n Chi năl

c và chính sách y t ti n

hành t i 4 t nh, tình tr ng bi năđ ng cán b t i tuy n huy n, xã là m t v năđ
c n ph i quan tâm. S cán b ngh vi c, chuy nă điă

cácă c ă s y t tuy n

huy n (b nh vi n huy n, trung tâm y t huy n) b ng 50% t ng s cán b m i
tuy n d ng,
t

tuy n xã s đ iăt

ng ngh vi c, chuy nă điăb ng 30% s đ i

ng m i tuy n [43]. Nhi u b nh vi n t nh nhi uăn măkhôngătuy năđ

s ăcóăchunămơnănào trong khi s l

c bác

ng cán b d ch chuy n t iăn iăkhácăv n

ti p di n. K t qu t m t s nghiên c uăc ngăđưăch ra m t s các y u t gây
nên s kém thu hút cán b y t

tuy n y t c ăs ,ătrongăđóăthuănh p th p và

đi u ki n làm vi c không b oăđ m do thi u trang thi t b là hai nguyên nhân
ch y u làm cho các cán b y t nóiăchungăđ c bi tălàăbácăs ăkhôngămu n làm
vi c t i m t s tuy n t nh [42] [64]. Nghiên c u v các y u t thu hút cán b y
t làm vi c t i vùng nông thônăthôngăquaăph

ngăphápăl

ng giá l a ch n r i

r că (Discreteă Choiceă Experiment)ă đưă ch ra nh ng y u t liênă quană đ n l a
ch n công vi c c a h g m có làm vi c

khu v c thành th ,ăn iălàmăvi c có

trang thi t b đ yăđ , có thu nh păcao,ăđ

c phát tri n k n ngă(thôngăquaăđàoă

t o ng n h n,ăđàoăt o dài h n (chuyên khoa) và có nhà

mi năphí.ă

iv i

bácăs ,ăn iăcơngătácălàăy u t quan tr ng nh t; trong khi v i sinh viên s p ra
tr

ngăthìăđ

căđàoăt o dài h n là y u t quan tr ng nh t [64].

1.2.3 Tình hình ngu n nhân l c y t t iăBìnhăD

ng


10
Trong nh ngăn măqua, ngu n nhân l c y t t nhăBìnhăD
phát tri n c v s l

ng và ch tăl

ng;ăđ

(t nh, huy n, xã và thôn, làng); s l
trìnhăđ t đ i h c tr lênăđưăđ

c ph đ yăđ

ngăngàyăcàngă

t t c các tuy n

ng cán b chuyênă ngànhă y,ă d

c b sungăđángăk

c có

t t c các tuy n. Theo

s li u th ng kê c a B Y t n mă2016,ăt nhăBìnhăD

ngăcóă4.413ăcánăb y

t .ăTrongăđó,ătuy n t nh có 1.622 CBYT, tuy n huy n có 1.975 CBYT, tuy n
xã có 816 CBYT [9].
Nh m phát tri n và thu hút ngu n nhân l c t iăđ aăph

ng.ăUBNDăt nh

đưăbanăhànhăQuy tăđ nhă74/2011/Q -UBNDăquyăđ nh v chính sách thu hút,
ch đ h tr đàoă t o, b iă d
Bìnhă D

ng nâng cao ch tă l

ng ngu n nhân l c t nh

ng.ă âyă làă chínhă sách r t t t nh m thu hút ngu n nhân l c ngoài

t nhăđ n cơng tác t iăBìnhăD

ngăvàăkhuy n khích h c sinh, cán b c a t nh

thamă giaă đàoă t oă theoă đ a ch s d ngă đ nângă caoă trìnhă đ chun mơn
nghi p v .
T u c u th c ti năđ t ra, ngày 31/7/2019, H iăđ ng nhân dân t nhăđưă
ban hành Ngh quy t s 05/2019/NQ-H NDăquyăđ nh v chính sách thu hút,
ch đ h tr đàoă t o, b iă d
BìnhăD

ng nâng cao ch tă l

ng.ăCácăchínhăsách,ăch đ đ

ng ngu n nhân l c t nh

căquyăđ nh trong Ngh quy t này m t

m t k th a và duy trì nh ng ch đ , chính sách hi n hành cịn phù h p. M t
khác,ăc năc vào th c tr ng và yêu c u nhân l c c a t ngăngành,ăl nhăv căđ
xem xét xây d ng,ăđi u ch nh ho c bãi b các ch đ , chính sách khơng cịn
phù h p.
1.3. S hƠiălịngăđ i v i cơng vi c c a nhân viên y t
1.3.1 Khái ni m v s hƠiălịngăđ i v i cơng vi c

Hài lịng v i công vi c là khái ni m không th ng nh t gi a các nhà
nghiên c u. Spector (1997) cho r ng s hài lòng v i cơng vi căđ năgi n là s
u thích cơng vi c và các khía c nh cơng vi c và xem s hài lịng cơng vi c
nh ăm t bi n hành vi. Hài lịng cơng vi căc ngăđ

căxemănh ăvi c hài lịng

v i các khía c nh c th ho c hài lịng chung v i cơng vi c [73]. M t s tác
gi khác cho r ng s hài lịng v i cơng vi căđ

c xem là do nhăh

Thang Long University Library

ng c a


các y u t cáănhânăng

11
iălaoăđ ng ho căcácătácăđ ng c a t ch căđ i v i các

c m nh n v cơng vi c [69]. S hàiălịngăđ i v i công vi c là c m giác hay
đápă ng c măxúcămàăconăng

i tr i qua khi th c hi n m t công vi c [70].

M t s nhà nghiên c u lý lu n cho r ng có th đ tăđ

c m t m căđ

hài lịng v i cơng vi c ch v i m t v năđ . M t s khác g i ý chúng ta có th
có nh ng c m xúc tiêu c c v m t khía c nhănàoăđóăc a cơng vi că(nh ăti n
l

ng)ănh ngăl i có c m xúc tích c c v nh ng m tăkhácă(nh ăđ ng nghi p).

S hài lịng v i cơng vi c c năđ
h

c xem xét

c hai m t nguyên nhân và nh

ng c aăcácăthayăđ i v t ch c [70].
Nh ăv y,ăkhiăng

iălaoăđ ng hài lòng v i cơng vi c thì h s cóăđ ng

l c làm vi c,ă đ ng l c xu t phát t b n thân c a m iă conă ng
ng

i

i. Khi con

nh ng v trí khác nhau, v i nh ngăđ căđi m tâm lý khác nhau s có

nh ng m c tiêu mong mu năkhácănhau.ăChínhăvìăđ ng l c c a m iăconăng

i

khác nhau nên nhà qu n lý c n có nh ngăcáchătácăđ ngăkhácănhauăđ đ tăđ

c

m c tiêu trong qu n lý.
1.3.3. T m quan tr ng c a s hƠiălịngăđ i v i cơng vi c
S hài lịng v i cơng vi c c aă ng

iă laoă đ ng có vai trị quan tr ng

trong qu n tr nhân l c c a m t t ch c, nhăh

ng t i tinh th n,ătháiăđ làm

vi c,ălòngătrungăthànhăvàăn ngăsu tălaoăđ ng, hi u qu công vi c c aăng

i

laoăđ ng...
Spector (1997) li t kê ba vai trò quan tr ng c a s hài lịng v i cơng
vi căđóălà:ă

uătiên,ălaoăđ ng ph i th hi n s công b ng và tơn tr ng.ă ánhă

giá s hài lịng v i cơng vi c có th xemănh ălàăm t ch s t t v hi u qu c a
nhân viên. M căđ hài lịng cao v cơng vi c th hi n tr ng thái tinh th n làm
vi căh ngăsayănhi t tình c a nhân viên. Th hai,ăhànhăviăconăng
vào m căđ hài lịng v i cơng vi c, s

nhăh

i, tùy thu c

ng t i ch căn ngăvàăho tăđ ng

c a t ch c. T đó,ă hàiă lịngă v i cơng vi c s d n t i hành vi tích c c c a
nhânăviênăvàăng

c l i, s khơng hài lịng t công vi c s d n t i hành vi tiêu

c c và s r i b c a nhân viên kh i t ch c. Th ba, s hài lịng cơng vi c là
m t trong nh ngătiêuăchíăđánhăgiáăs thành công c a t ch c trong qu n tr


12
nhân l c. Thơng qua các hình th căđánhăgiáăs hài lòng khác nhau, m căđ
hài lòng trong t ch c có th làăkhácănhau,ănh ngălàăd u hi u t tăđ thơng qua
đóăthúcăđ y nh ngăthayăđ i trong qu n tr nhân l c [50] [73].
TheoăLuddy,ăkhiăng

iălaoăđ ng c m th y hài lịng v i cơng vi c, h s

làm vi c hi u qu và g năbóăh năv i t ch c và c ng hi n nhi uăh năchoăt
ch căvàăn ngăsu tălaoăđ ngăt ngălên.ăDoăđó,ăđ duy trì s

năđ nh c a NNL,

t ngă hi u qu công vi că vàă n ngă su tă laoă đ ng, t ch c c nă th

ng xuyên

nghiên c uăđánhăgiáăvàătìmăm i gi iăphápăđ nâng cao m căđ hài lịng c a
nhân viên v i cơng vi c. Chính vì v y, nghiên c uăđánhăgiáăs hài lịng cơng
vi c đ

c th c hi n t r t s m trên th gi i b tăđ u t nh ngăn măđ u c a th

k 20 v i nghiên c uă Happrockă (1930).ă Cácă mơă hìnhă đánhă giáă s hài lịng
cơng vi căc ngăđ

c các h c gi phát tri n t khá s m. M t trong nh ng mơ

hình n i ti ng nh t là mơ hình JDI (jobădescriptiveăindex)ăđ

c Smith và c ng

s phát tri nă n mă 1969.ă Mơă hìnhă JDIă đánhă giáă s hài lịng cơng vi c c a
ng

iălaoăđ ng d a trên 5 bi n nghiên c u là (1) B n ch t công vi c,ă(2)ăC ă

h iăđàoăt oăvàăth ngăti n,ă(3)ăLưnhăđ o,ă(4)ă
hìnhăJDIăđ

ng nghi p và (5) Thu nh p. Mô

c xem là công c nên l a ch năđ đánhăgiáăm căđ hài lịng cơng

vi c (Price, 1997). Hi n nay, nghiên c u s hài lịng v i cơng vi căđ

c th c

hi n r t r ng trên nhi uăl nhăv c kinh t xã h i và các nhà nghiên s d ng mơ
hìnhă JDIă đi u ch nh v i các m c h iă đ
giúp ích cho vi căđánhăgiáăđ

c thi t k

d ngă thangă đoă Likertă

c nhi u m căđ c m nh n c aăng

iălaoăđ ng

[69].
Nhi u nghiên c u trên Th gi iăđưăch ra r ng s hàiălịngăđ i v i cơng
vi c c a nhân viên y t s đ m b oăduyă trìăđ ngu n nhân l c và nâng cao
ch tăl

ng các d ch v y t t iăcácăc ăs y t [48] [53].
S hàiălòngăthúcăđ yăđ ng l c làm vi c c a các cá nhân trong t ch c,

đóngăvaiătrịăquanătr ng trong vi cănângăcaoăn ngăsu t, hi u qu làm vi c cho
cá nhân và t ch c. M căđíchăquanătr ng nh t c a t oăđ ng l c là s d ng h p
lý ngu nă laoă đ ng, khai thác hi u qu ngu n l că conă ng

i nh m không

ng ng nâng cao hi u qu ho tăđ ng c a t ch c. S hài lòng s t oăđ ng l c

Thang Long University Library


13
làm vi c cho cán b , công ch c,ă ng iă laoă đ ngă cóă Ủă ngh aă r t l nă đ i v i
hi u qu ho tăđ ng c a t ch c,ăđ năv [36].
Vi c làm hài lòng và t o ra s trung thành s giúp cho t ch c gi m
đ

c các chi phí tuy n d ng,ăđàoăt o và gi m các l i sai sót trong q trình

làm vi c t nh ng nhân viên m i.ă
kinh nghi măth

iăng ănhânăviênăcóătayăngh cao và giàu

ng hồn thành cơng vi c m t cách hi u qu trong th i gian

ng năh nă soă v i nhân viên m i và thi u kinh nghi m trong công vi c.
h

ng c a ch tăl

ng làm vi c,ăn ngăl c c aăđ iăng ănhânăviênăđưăđ

nhà nghiên c u ch tăl

c các

ng th a nh n. Nghiên c u c a Saari và Judge (2004)

c ngăchoăth y s hài lịng cơng vi c có nhăh
ng

nh

ngăđ n hi u su t cơng vi c c a

iălaoăđ ng. Nhìn chung các nghiên c u cho th y vi c làm hài lịng cơng

vi c s làmăchoăng

iălaoăđ ngătrungăthànhăh n,ăítăxinăngh vi căh năhayăgi m

tình tr ngăđìnhăcơngăhayăgiaăt ngăcácăho tăđ ngăcơngăđồn (Saari and Judge,
2004) [71].
1.3.4. M i quan h gi a s hƠiălòngăđ i v i công vi c và hi u su t NNL
1.3.4.1. S hƠiălịngăđ i v i cơng vi c và s thi u h t NNL
Yăv năth gi iăđưăđ c păđ n h i ch ngăắm t m i v i cơng vi c”ă(job/ă
professional burn-out).ă óălàătr ng thái m t m i th ch t, tình c m ho c tâm
th n k t h p v i nh ng hoài nghi v n ngăl c và giá tr c a công vi c c a b n
thân. H i ch ngăth
ngh v iăc

ng g p trong các ngành ngh ph c v conăng

ngăđ laoăđ ngăcaoănh ănhânăviênăxưăh i,ăđi uăd

i, ngành

ng, giáo viên,

lu tăs ,ăk s , bác s ,ăđ i di n d ch v khách hàng và các s quan c nh sát.
Nguyên nhân c a h i ch ngănàyăđưăđ
vi c, tinh gi n biên ch ,ămôiătr
các cá nhân ph iăt ngăc
vàăconăng
nàyăc ngăđ

căđ aăraălàădoătìnhătr ng quá t i cơng

ng làm vi c ngày càng c nhătranhăvàăđịiăh i

ngăđ và th i gian làm vi c; quan h gi aăconăng

i

iătrongăc ăquan/t ch c. Nh ng y u t liênăquanăđ n h i ch ng
căđ c păđ nălàămơiătr

ng ngh nghi păvàăgiaăđình.ăH i ch ng

ắm t m i v i công vi c”ăs d năđ n h u qu là ch tăl

ng công vi c th p, r i

lo n quan h gi aăđ ng nghi p, th y thu c v i b nh nhân, t ch i công vi c.

14
M t s nghiên c uăc ngăđưăch ra r ng có s giaăt ngăc a v năđ này trong xã
h i hi năđ i [66].
S thi u h t NNL là m t v n đ quan tr ng trong vi c c i thi n m c đ
hài lòng cơng vi c và vi c g n bó lâu dài v i công vi c c a nhân viên. Theo
m t nghiên c u c a Maswoswe JJ và c ng s , m t trong nh ng gi i pháp đ
c i thi n tình tr ng thi u nhân l c, đó là t ng l

ng, t đ ng hóa và t ng s

hài lịng cơng vi c c a nhân viên [59].
1.3.4.2. S hƠiălòngăđ i v i cơng vi c và hi u qu ch măsócăs c kh e
Các nghiên c u trên th gi iăđưă ch ra r ng, gi m s hàiălòngăđ i v i
công vi c c a nhân viên y t s làm gi m ch tăl

ng các d ch v y t cung c p

cho b nh nhân.
Nghiên c u c a David Grembowski và c ng s t i M cho th y s hài
lịngă đ i v i cơng vi c c a bác s liênă quană đ n m t s đoă l
l

ngăch măsócăs c kh eăc ăb n cho b nhănhân.ă

ng v ch t

i v i nh ng b nh nhân có

nh ng tri u ch ngăđauăvàătr m c m, có m i liên quan thu n gi a s hài lịng

đ i v i cơng vi c c a th y thu c v i s tin c y vào th y thu c c a b nh nhân.
N u s k t h pălàănguyênănhân,ăthìăđi u này g i ý r ng s tin c y c a b nh
nhân có th giaăt ng,ăkhiăgi m s khơngăhàiălịngăđ i v i cơng vi c c a th y
thu c [53].
1.3.5. M t s h c thuy t t o s hài lịng trong cơng vi c
1.3.5.1. Thuy t hai nhân t c a Herzberg
Frederick Herzberg (1923-2000) là nhà tâm lý h căng
thuy t hai y u t v s

i M ,ăđ aăraălỦă

th a mãn công vi c và t oă đ ng l c. Frederick

Herzberg chia các y u t t oănênăđ ng l călaoăđ ng và s th a mãn cơng vi c
thành 2 nhóm:
Nhóm các y u t mơiătr

ng t ch c (duy trì): i u ki n làm vi c; M i

quan h v iă lưnhă đ o; M i quan h v iă đ ng nghi p; L

ng/ch đ , chính

sách

Thang Long University Library


15
Nhóm các y u t t oă đ ng l c (đ ng viên): S

thànhă đ t; S

tôn

tr ng/công nh n; Công vi c b n thân; H c t p,ăth ngăti n; Trách nhi m c a
b n thân
Theo F. Herzberg, n u các y u t này mang tính ch t tích c c thì s có
tác d ngăng năng a s không th a mãn trong công vi c. H c thuy t này ch ra
đ

c m t lo t các y u t tácăđ ng t iăđ ng l c làm vi c c aăng

đ ng th iă c ngă gâyă đ
công vi c

c nhă h

iălaoăđ ng,

ngă c ă b n t i vi c thi t k và thi t k l i

nhi u t ch c. Tuy nhiên các nhà nghiên c u phê phán r ng h c

thuy t này khơng hồn tồn phù h p v i th c t , vì trên th c t đ i v iăng

i

laoăđ ng c th , các y u t này ho tăđ ngăđ ng th i ch không tách r i nhau
nh ăv y. Vi căđ ngăviênăng

iălaoăđ ngăđ i h i chúng ta ph i gi i quy t th a

đángăđ ng th i c hai y u t [13].
1.3.5.2 Thuy t nhu c u c a Maslow
H th ng nhu c u do Abraham Maslow xây d ng nên là m t trong
nh ngămơăhìnhăđ

c s d ng r ng rãi nh t trong nghiên c u v đ ngăc ăcáă

nhân. Nhu c u cá nhân r tăphongăphúăvàăđaăd ng, do v yăđ đápă ng nhu c u
đóă c ngă r t ph c t p.ă

làmă đ

că đi uă nàyă Maslowă đưă ch ra r ngă ng

qu n lý c n ph i có các bi n pháp tìm ra và th a mãn nhu c u c aăng
đ ng,ăkhiăđóăs t oăraăđ ng l căchoăng
trong m iă conă ng

i

i lao

iălaoăđ ng và ông nh n m nh r ng

i bao gi c ngă t n t i m t h th ng ph c t p g m 05

nhóm nhu c u [37].

Theo lý thuy t này nhu c u c aă conă ng
th păđ n cao. Khi nhu c u th păđ

i xu t hi n theo th b c t

c th a mãn thì nhu c uăcaoăh năs xu t

hi n.ăBanăđ u là các nhu c u v sinh lý, ti pătheoălàă đ n các nhu c u v an
toàn xã h i, nhu c u tơn tr ng và t hồn thi n mình [30].
Trong 02 mơ hình h c thuy t trên thì h c thuy t Herzberg phù h p v i
đ tài nghiên c u này vì có y u t đoăl
1.3.5. M t s th

ng s hài lịng.

căđoăs hƠiălịngăđ i v i cơng vi c

M t trong nh ngăph

ngăphápăđ uătiênădùngăđ đoăl

v i công vi c do Kunin (1955) phát tri n,ă đ

ng s hài lòng

c g i là Thang tr ng thái nét


16
m t (Faces Scale). M c dù d dùng,ăsongăthangănàyăkhơngăcịnăđ

th

c s d ng

ng xuyên m t ph nălàădoăthangăkhôngăđ chi ti t, thi u giá tr đoăl

ng

khái ni m (construct validity), và vì m t s nhân viên tin r ng thang này q
đ năgi n nên khơng có giá tr .
Trong nhi u b câu h iăđoăl
cácăn măquaăthìăcóă3ăb cơng c đ

ng s hàiălòngăđ

c s d ng nhi u trong

c tác gi trên th gi iăth

ng s d ng,

nhi u nh tăđóălàăMinnesotaăsatisfactionăQuestionaresă(MSQ)ăn mă 1967 [78],
b n mô t công vi cậ JobăDescriptiveăIndexă(JDI)ăn mă1969 [72] vàăđi u tra
s hài lịng v mơiătr

ng làm vi c ậ JobăSatisfactionăServeyă(JSS)ăn mă1997

[73]. C 3 b câu h i này bao g m các ý ki n nh n xét c a m iăng

iv s

hài lịng v cơng vi c:
- Minnesota satisfaction Questionares (MSQ) B
l

câu h iă MSQă đoă

ng s hài lòng v :ă i u ki n làm vi c,ăth ngăti n, kh ngăđ nh mình, khen

ng i khi làm vi c t t và giao ti p v i m iăng

i. MSQ s d ng b ngăđoăsau:ă

M t b ngăđoădàiăg m 100 m c (phiên b n 1977 và phiên b n 1967) v i m i
khía c nh s đ

căđoăl

ng b iăthangăđoăLikertă5ăđi m (1) r t khơng HL v i

khía c nh này c a cơng vi c; (2) khơng HL v i khía c nh này c a công vi c;
(3) không quy tăđ nhăđ

c là HL hay khơng HL v i khía c nh này c a công

vi c; (4) HL v i khía c nh này c a cơng vi c; (5) r t HL v i khía c nh này
c a công vi c) và m t b ngăđoăg m 20 m căđánhăgiáăm căđ hài lịng chung
v m i khía c nh. Các câu tr l i cho m i y u t đánhă giáă đ

c c ng t ng

đi m ho c c ng trung bình, t o nên m tăđi m t ng c ng. N uăđi m t ng c ng
này càng th p thì m că đ hài lòng c aă ng

iă laoă đ ng v i công vi că c ngă

càng th p.
+ă uăđi m: B ng câu h i MSQ là r t c th , d hi u, d s d ng cho
b t k t ch căhayăđ iăt
+ăNh

ng nào (Spector,1997).

căđi m: B ng câu h i quá dài. N u dùng hình th c 20 câu h i

ng năh năthìăđ sai l ch l n và không ph nánhăđ

c c m nh n c a nhân viên,

các câu h i g m: Kh n ngăs d ng, thành t u, ho tăđ ng,ăth ngăch c, quy n
h n, chính sách cơng ty, b iăth

ng,ăđ ng nghi p, sáng t o,ăđ c l p, an toàn,

Thang Long University Library


17
d ch v xã h i, v trí xã h i, giá tr đ oăđ c, s công nh n, trách nhi m, s
giám sát ậ conăng

i, s giám sát ậ k thu t, s đaăd ng,ăđi u ki n làm vi c.

- Job Descriptive Index (JDI) Ch s mô t công vi c Job Descriptive
Index (JDI) c a Smith (1969), s d ng 5 nhân t :ă
trên, ti năl

că đi m công vi c, c p

ng,ăc ăh iăđàoăt o - th ngăti năvàăđ ng nghi p. Giá tr vàăđ tin

c y c aă JDIă đ

că đánhă giáă r t cao trong c th c ti n l n lý thuy t (Price

Mayer and Schoorman 1992-1997).
+ă uăđi m: H p lí và d áp d ng.
+ăNh

căđi m:ăKhơngăcóăthangăđoăt ng th s hài lòng (Spector, 1997).

+ Giá tr đ tin c y c aăJDIăđ

căđánhăgiáăr t cao trong c th c ti n l n

lý thuy t (Mayer và ctg) v i trên 50% các bài nghiên c uăđ

c xu t b n là s

d ng JDI. Hi n nay trên th gi i có 1.200 nghiên c uăkhácănhauăđánhăgiá s

hài lịng cơng vi c s d ng ch s JDIăđ

c công b trên các t p san qu c t

ắSatisfactionăamongstăEmployeesăatăaăPublicăHealthăInstitution in the Western
Cape”ă[69].
- Job Satisfaction Servey (JSS) B câu h i JSS bao g m 36 câu h i v i
9 y u t (ti năl

ng,ăs th ngăti n, đi u ki n làm vi c,ăđ ng nghi p, giám sát

nh n xét c a c p trên, phúc l i ngoài l

ng,ă khenă th

ng, u thích cơng

vi c, thơng tin n i b ).
+

uăđi m: Mơ hình g năgàngăh n.

+ Nh

căđi m: N u ng d ng vào th c t thì c năđi u ch nh cho phù

h p.
ThangăđoăLikertălàăthangăđoăđ
nghiên c uă đ nhă l

c s d ng 1 cách ph bi n nh t trong

ng. Thang đoă Likertă đ

c phát tri n và gi i thi u b i

Rennisă Likertăvàoă n mă 1932.ă D ngăthangă đoă Likertă th

ngă nh ă sau: ắ ánhă

d u (X) ho că khoanhătrịnă( )ă vàoăcácă ơăs theo nh năđ nh c a anh/ch : (1)
Hồn tồnăkhơngăđ ngăỦ;ă(2)ăKhơngăđ ng ý; (3) Khơng có ý ki n; (4)

ng ý;

(5)ăHồnătồnăđ ngăỦ”ăThangăđoănàyăđ

c g iălàăthangăđoăLikertă5ăm căđ

hayăđ cănhanhălàăLikertă5.ăNgồiăraăng

iătaăc ngăcóăth dùngăcácăthangăđoă

Likert 3 và Likert 7 m căđ . Bên c nhăđóătaăcóăth thay th t ắđ ngăỦ”ăb ng