SKKN

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (191.19 KB, 16 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

PHỊNG GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO LONG KHÁNH
TRƯỜNG THCS LÊ Q ĐƠN

Đề tài sáng kiến kinh nghiệm

“TRÒ CHƠI VẬN ĐỘNG”

PHƯƠNG TIỆN RÈN LUYỆN THỂ CHẤT TOAØN DIỆN

I- LÝ DO CHỌN ĐỀ TAØI :

Nhằm đáp ứng nhu cầu phát triển tâm sinh lý của học sinh THCS và
giáo dục, định hướng con người mới - con người có tác phong cơng nghiệp và
tư tưởng đạo đức mang bản sắc dân tộc. Cũng như qui luật phát triển và sự
vận động của con người không ngừng nâng cao kiến thức và tầm hiểu biết
của mình, trong đó “Trị chơi vận động - phương tiện rèn luyện thể chất tồn
diện” là mơn khoa học tự nhiên khơng thể thiếu cho lứa tuổi THCS trong
học tập - vui chơi – giải trí. Qua trị chơi vận động sẽ giúp các em phát triển
trí tuệ, rèn luyện tồn diện thể chất và sự khéo léo, giáo dục đạo đức để hình
thành nhân cách.

Hiện tại học sinh bậc THCS cịn hạn chế về tính tổ chức, tính kỷ luật,
chưa tự tin hòa nhập vào tập thể cũng như lúng túng trước đám đông, thiếu
năng động trong sinh hoạt đờøi sống hằng ngày. Nhận thức về phát triển toàn
diện thể chất chưa được tích cực tạo nên sự e ngại những họat động có tính
động về thể lực làm ảnh hưởng không nhỏ cho việc học tập.

- Qua thực tế trong quá trình giảng dạy thể dục thể thao ở bậc THCS.

Việc “Rèn luyện thể chất” tơi nhận thấy có nhiều học sinh thể lực còn hạn
chế, thường tránh né những hoạt động mang tính thể lực, dẫn đến rụt rè, thụ
động trong mọi lĩnh vực, ảnh hưởng không nhỏ đến việc học tập. Các em
thường co cụm, đợi sự hướng dẫn, chưa mạnh dạn làm người lĩnh xướng – đi
đầu.

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

Xuất phát từ lý do trên, nên tơi đã chọn đề tài “ Trị chơi vận động –
phương tiện rèn luyện thể chất toàn diện” trong môn học thể dục để làm đề
tài nghiên cứu.

II- THỰC TRẠNG TRƯỚC KHI THỰC HIỆN CÁC GIẢI PHÁP
CỦA ĐỀ TÀI :

1. Thuận lợi :

Chính sách Nhà nước rất quan tâm cho nền giáo dục và thế hệ tương lai
của đất nước. Xã hội hình thành và phát triển nhiều mơ hình hoạt động giáo
dục thể chất, giáo dục con người toàn diện. Các bậc cha mẹ rất quan tâm và
đầu tư cho con cái, theo dõi, tạo điều kiện tốt nhất cho con em mình.

Nghị quyết trung ương 4 (khóa VII ) đã nêu “ Cơng tác TDTT cần coi
trọng và nâng cao chất lượng giáo dục trong trường học, tổ chức hướng dẫn
đông đảo quần chúng nhân dân rèn luyện thân thể hàng ngày, nâng cao chất
lượng các cơ sở đào tạo … “ Và ngày 25 tháng 6 năm 2007 Chủ tịch UBND
tỉnh Đồng Nai ra quyết định số 1813/QĐ-UBND về việc tổ chức triển khai
thực hiện Kế họach chương trình 5 đào tạo, bồi dưỡng năng khiếu tỉnh Đồng
Nai giai đọan 2006 – 2010 trong đó “ … đầu tư trang bị các thiết bị hỗ trợ cho
tập luyện của học sinh ở các bộ môn : Bóng đá, cầu lơng, bơi lội, kinh phí dự
kiến 750 triệu đồng “.

+ Về tính tổ chức : Học sinh THCS đã được vào tổ chức Đội Thiếu niên
tiền phong Hồ Chí Minh. Học tập và họat động trong mơi trường tập thể có
tính tổ chức cao ở cấp tiểu học với các chương trình rèn luyện như Rèn luyện
Đội viên ; Chuyên hiệu.

+ Về tính kỷ luật : Lứa tuổi THCS đã được giáo dục ý thức kỷ luật ở
bậc mầm non, tiểu học qua nội qui, qui chế.

+ Về giáo dục thể chất : Ở cấp mầm non, tiểu học các em đã học môn
thể dục, tham gia trò chơi dân gian, trò chơi vận động đã giúp các em phát
triển về thể chất. Bên cạnh đó, đời sống kinh tế của nước ta những năm gần
đây trên đà phát triển, phụ huynh có đời sống ổn định, sự quan tâm cho con
cái ngày một chu đáo nên chế độ dinh dưỡng dành cho các em tương đối đầy
đủ và tạo điều kiện cho con em mình tham gia các họat động TDTT.

2. Khó khăn :

Tâm sinh lý lứa tuổi THCS thời kỳ biến đổi các em dễ kích động bất
đồng ảnh hưởng khơng nhỏ cho một số họat động mang tính tập thể cao. Do
tâm lý lứa tuổi, phần lớn phụ huynh phải theo dõi, quan tâm thái q làm các
em bị gị bó. Bên cạnh đó, phụ huynh chưa đánh giá cao về tính năng lợi ích
việc học thể dục và các họat động trị chơi vận động.

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

+ Về tính kỷ luật : Học sinh lứa tuổi THCS nhận thức tính kỷ luật tự giác
chưa cao. Do biến đổi tâm sinh lý, thường làm ngược lại những qui định để
thể hiện mình đã là người lớn ; là người nổi trội trong nhóm bạn.

+ Về giáo dục thể chất : Phụ huynh nhận định chưa toàn diện giữa học
tập các bộ mơn văn hóa chủ đạo cịn gọi là mơn chính ( Tốn, Lý, Hóa, Văn,

Ngọai ngữ …) và học các môn khác được xem là môn phụ và thực tế của địa
phương, các bậc cha mẹ muốn con mình học tốt các mơn chính, xem nhẹ việc
học mơn giáo dục thể chất là môn phụ tạo nên tâm lý “ … bên trọng -, … bên
khinh “, sợ con mình vận động nhiều mệt mỏi khơng học các mơn chính được.
Ý thức học sinh vẫn cịn tư tưởng mơn phụ, nên học khơng tích cực.

3. Hiện trạng :

Hiện nay, việc giảng dạy bộ môn thể dục rất được chú trọng trong
trường THCS, là một yêu cầu quan trọng đối với từng đối tượng học sinh.
Nhiều cơng trình khoa học đã chứng minh rằng lứa tuổi THCS là thời kỳ
thuận lợi nhất cho sự phát triển thể chất và hình thành các kỹ năng kỹ xảo
cần thiết cho con người. Qua quá trình nghiên cứu của các nhà khoa học đã
chứng minh sức khỏe – trí tuệ là thứ quý nhất của con người có ý nghĩa đặc
biệt quan trọng, có mối quan hệ tương quan bổ sung cho nhau. Để có sức
khỏe tốt khơng chỉ cần dinh dưỡng và vệ sinh tốt đã đủ mà chúng ta cần phải
thường xuyên tập luyện thể dục thể thao. Nhưng tập TDTT phải có những bài
tập cho phù hợp tâm sinh lý từng độ tuổi mới có hiệu quả. Bên cạnh sự phát
triển về thể chất đó, về mặt tinh thần của con người sẽ được phát triển song
hành về trí tuệ.

Đặc biệt, lứa tuổi học đường là thời kỳ rất cần thiết cho sự vận động để
phát triển trí-lực tịan diện giúp học sinh có đủ sức khỏe, tinh thần minh mẫn
mà học tập, đảm bảo cho mục tiêu nhiệm vụ sau này là lao động, xây dựng
bảo vệ tổ quốc.

Qua quá trình giảng dạy và theo dõi việc học tập bộ mơn thể dục bậc
THCS có trên 70 % học sinh có thái độ thờ ơ thiếu tích cực với môn học thể
dục – giáo dục thể chất.

- Trên 80% chưa thể hiện tính tự giác, tính tổ chức, chưa biết phát huy
tính tập thể, chưa nhận thức hết ý nghĩa rèn luyện thể chất ảnh hưởng trực
tiếp đến việc học tập qua câu thành ngữ “Một tinh thần minh mẫn trong một
thể xác tráng kiện“.

- Một số phụ huynh phản ảnh : Học (tập) thể dục nhiều ( chạy, nhảy )
con em về nhà mệt mỏi không học môn khác được.

- Điều kiện cơ sở vật chất ở trường học chưa đáp ứng yêu cầu bộ môn
làm hạn chế cho người dạy và người học. Không phát huy hết khả năng, năng
khiếu người học (HS) ; người dạy không có điều kiện truyền đạt hết kỹ năng.

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

+ Tích cực : Theo phân phối chương trình của ngành Giáo dục đã đáp
ứng sự phát triển tâm sinh lý mọi lứa tuổi.

+ Tiêu cực : Nhận thức của học sinh và số đông phụ huynh xem nhẹ
môn học thể dục; điểm (đánh giá) xếp loại đúng khả năng học sinh “trung
bình, yếu” nhiều bị phản ánh là giáo viên khó …

III- NỘI DUNG ĐỀ TÀI :

1-Một số khái niệm và quan niệm liên quan đến đề tài :

a/- Khái niệm : Trò chơi vận động là phương tiện của giáo dục thể chất,
là hoạt động có ý thức, nhằm đạt được những kết quả, những mục đích có
điều kiện đã được đặt ra. Trong khi thực hiện các nhiệm vụ của trò chơi, mỗi
người trong từng “vai trị” của mình phải sử dụng các hoạt động như : đi,
chạy, nhẩy, ném, vỗ, đập, leo, mang, vác, bò, trườn, vượt qua chướng ngại
vật, tự bảo vệ mình hoặc bảo vệ đồng đội..vv.

b/- Quan niệm trò chơi vận động :

Quan niệm về trò chơi vận động (TCVĐ) rất nhiều, xoay quanh nguồn
gốc và ý nghĩa của trò chơi, tuy nhiên có thể chia thành hai trường phái
chính.

+ Các nhà nghiên cứu theo chủ nghĩa duy tâm (điển hình là: Gaillois,
Siller, Gross, Khol..vv) cho rằng trị chơi mang tính vững bền, khơng đổi,
trong trị chơi chỉ thể hiện “Bản năng sinh tồn”, là các hoạt động sinh học
thuần túy. Họ không nhận thấy sự khác biệt khi hoạt động của con người
trong trò chơi và lúc động vật đùa giỡn. Ngồi ra, theo họ trị chơi có trước
lao động và hai hoạt động này đối kháng nhau.

+ Các nhà nghiên cứu theo chủ nghĩa duy vật (điển hình là:
G.Plekhanov, A.Mkarenko…) đã chứng minh rằng lao động đã sản sinh ra trò
chơi và làm nền tảng cho sự phát triển tiếp theo của các trò chơi. Với nhận
thức đó các nhà giáo dục theo chủ nghĩa Mark ln đề cao sự giáo dục tồn
diện, trong hướng dẫn trị chơi phải đạt được sự phát triển cả trí tuệ đạo đức,
thể chất và các mặt giáo dục khác.

2- Phân loại trị chơi: có 3 loại

*- Trị chơi sáng tạo (Games of creation): Là những trò chơi theo chủ
đề, chủ yếu là phát triển trí lực.

*- Trị chơi hoạt động (Games of skill): Tác động toàn diện cơ thể.
*- Trò chơi thể thao (Olympic Games): Là các mơn thi đấu trong
chương trình thế vận hội.

Ở đây chúng ta tập trung tìm hiểu và đi sâu vào loại 2 là trò chơi hoạt

động (TCVĐ).

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

* Dựa vào các phương tiện: Với nội dung phong phú, TCVĐ sử dụng rất
nhiều phương tiện khác nhau, người ta có thể chia thành các dạng hoạt động
chính trong khi sử dụng các phương tiện để chơi như sau :

* Chơi theo dạng mô phỏng (bắt chước) gồm có:
a. Diễn xuất cho giống người hay con vật.
b. Làm theo quy ước giả định, có đối kháng.

(Các trị chơi này có thể kèm theo bài hát, câu đồng dao, bài thơ, hò vè, hoặc
âm thanh dẫn nhịp).

* Các trò chơi tiếp sức : Nhiều người cùng ln phiên thực hiện một
cơng việc, có thể là chạy, nhảy, nói, hát, ...vv

* Vượt qua chướng ngại vật (có độ cao, độ khó khác nhau).
a-Chơi với các đạo cụ cầm tay (khăn, bóng, gậy...).

b- Có hoạt động đối kháng (một chọi một, một đối kháng tập thể, tập
thể đối kháng tập thể).

c-Hoạt động phán đốn, tìm kiếm để đạt một kết quả nào đó từ những
thơng tin được thu nhận (các suy luận mang tính logic, âm thanh, hình ảnh,
cảm giác… thơng qua các giác quan).

d- Các trị chơi có sự hỗ trợ của phương tiện kỹ thuật hiện đại.

* Dựa vào mối tương quan của người chơi: có 3 loại

a. Trị chơi cá nhân (khơng phân chia thành đội): là những trò chơi hoạt
động tập thể, có những đặc điểm chính, là trong khi tham gia vào cuộc chơi
thì mỗi người đều độc lập, chịu trách nhiệm với riêng mình về vai trị và
hành động, không bị ràng buộc liên đới với các thành viên khác. Trong nhóm
trị chơi này có thể mọi người tham gia cùng lúc hoặc tham gia lần lượt, trong
quá trình chơi có thể có sự “đối chọi” (đấu trí, đấu lực…vv) hoặc khơng có sự
“đối chọi” trong trị chơi.

b. Trị chơi cá nhân chuyển thành đồng đội: Là các trò chơi lúc đầu
mọi người hoạt động riêng lẽ, xuất hiện tình huống “bất ngờ” bắt phải kết
hợp thành nhóm (tổ) để phối hợp hành động, sự kết hợp đó khơng ổn định
suốt trong một trò chơi.

c. Trò chơi đồng đội: Các trị chơi thuộc nhóm này mang tính chất thi
đua của cả đơn vị tập thể (nhóm, tổ, đội..) có đặc điểm là mỗi hành động,
dẫn tới kết quả thành công hay thất bại đều ảnh hưởng đến cá nhân người
làm và ảnh hưởng đến cả tập thể đó. Mỗi đơn vị phải biết tổ chức, hợp đồng
trách nhiệm để mang lại phần thắng.

4. Tác dụng của TCVĐ trong GDTC và các hoạt động xã hội khác:
a/. Giáo dục đạo đức ý chí:

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

tập. Trong các phương tiện đã nêu thì trị chơi là phương tiện góp phần giáo
dục đạo đức ý chí cho người tập rất có hiệu quả, sở dĩ có thể nói như vậy vì:

Các trò chơi gây được hứng thú và rất hấp dẫn người chơi, trong lúc chơi
“người tham gia” như được thoát ly khỏi hoàn cảnh thực tại, nên dễ bộc lộ cá
tính và thể hiện con người thật, khó kiềm chế và che dấu những mặt yếu
kém về đạo đức ý chí. Nhờ đó những người hướng dẫn (các nhà giáo dục,
HLV, thầy cơ giáo) có thể nắm vững về từng học sinh để kết hợp giáo dục

các mặt ý chí như: cương quyết, dũng cảm, tích cực, kiên trì và hi sinh….

Đồng thời trong quá trình chơi, người chơi tiếp xúc với nhau, cá nhân
phải hoàn thành nhiệm vụ của mình trước tập thể ở mức độ cao, tập thể có
trách nhiệm động viên giúp đỡ cá nhân hồn thành nhiệm vụ đó. Vì vậy ta có
thể giáo dục các em về đạo đức như: tình bạn, lịng nhân ái, tinh thần tập thể,
tôn trọng đối thủ, ngay thẳng trong khi thi đua, chấp hành nghiêm chỉnh nội
quy, mong muốn hoàn thiện….

Điều này được thể hiện rõ nét ở trẻ em trong trị chơi, các em biểu lộ
tình cảm rất rõ ràng vui khi thắng lợi, buồn khi thất bại, vui mừng khi thấy
đồng đội hoàn thành nhiệm vụ, bản thân thấy có lỗi khi khơng làm tốt vai trị
của mình…Vì tập thể các em phải khắc phục khó khăn, phấn đấu hết khả
năng để mang lại thắng lợi cho đội, đây chính là đặc tính thi đua rất cao của
TCVĐ.

Nên việc giáo dục cho thanh thiếu niên thông qua TCVĐ là rất cần thiết
để giúp trẻ phát triển toàn diện về đạo đức cũng như về thể lực, tạo tiền đề
vững chắc cho các quá trình phát triển sau này.

b/- Tác dụng tăng cường sức khỏe khi sử dụng làm phương tiện tập
luyện:

Qua quá trình nghiên cứu các nhà khoa học đã kết luận: “Vận động là
một hiện tượng sinh học, là nhu cầu của cơ thể ở mọi lứa tuổi. Khi vận động
mối quan hệ giữa cơ quan cảm thụ đến bộ máy vận động thông qua sự chỉ
huy của thần kinh trung ương được thiết lập rất chặt chẽ. Phản xạ từ cơ quan
nội tạng ảnh hưởng tới chức phận của hệ vận động, vì vậy ít vận động là
nguyên nhân gây ra sự suy yếu của cơ thể và chức năng của từng cơ quan,
làm phát triển một số bệnh lý mãn tính, gây rối loạn các chất chuyển hóa

trong cơ thể. TCVĐ nếu được thực hiện đúng phương pháp khoa học thì nhất
định có tác dụng nâng cao sức khỏe. Đây là mục đích cơ bản, quan trọng nhất
trong GDTC.

Các loại TCVĐ với luật lệ đơn giản được sử dụng với nhiều dạng hoạt
động khác nhau mà phần lớn là các động tác tự nhiên (thực dụng) và tiến
hành ngồi trời… nên có ảnh hưởng rất tốt đối với cơ thể con người về sức
chịu đựng mơi trường hồn cảnh.

</div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>

khơng chỉ phát triển sức nhanh đơn thuần về tần số bước chạy mà giúp người
chơi “kỹ năng chạy đổi hướng”, cách làm động tác giả, cách tăng giảm tốc
độ và xuất phát hoặc ngừng đúng lúc. Nhìn chung sự phát triển thể lực trong
các trị chơi khơng đơn điệu mà làm cho người chơi trở nên tháo vát linh hoạt,
phát triển năng lực quan sát định hướng. Các cơ quan vận động được hoàn
chỉnh, tăng cường khả năng phối hợp các hoạt động của chi và thân.

Nhờ rèn luyện trong thiên nhiên nên tăng cường khả năng kháng bệnh,
chịu đựng được với những thay đổi của thời tiết khí hậu. Với các em nhỏ kích
thích sự phát triển, mau lớn khơng bị cịi. Với người lớn giúp duy trì khả năng
hoạt động, tăng tuổi thọ. Tuy vậy trò chơi do tính hấp dẫn của nó, dễ tạo cho
người tập ham vui nên khó điều chỉnh đúng lượng vận động đối với từng
người trong lúc tập, vì vậy các nhà sư phạm làm công tác hướng dẫn phải
nắm vững phương pháp và theo dõi để điều chỉnh tốt về số lần và thời gian
cho hợp lý.

5. Tác dụng của TCVĐ về mặt xây dựng kỹ năng - kỹ xảo vận động
trong tập luyện các môn thể thao :

TCVĐ vừa là phương tiện vừa là phương pháp và có một chương trình
phong phú hấp dẫn, nhưng đơn giản, sân bãi dụng cụ ít tốn kém, đặc biệt là

có thể lựa chọn những trò chơi cho phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý từng đối
tượng, dễ vận dụng vào mọi hoàn cảnh.

Tận dụng các ưu điểm trên, khi tập luyện kỹ thuật của các động tác mơn
thể thao, có thể đưa vào thành các thao tác cần thực hiện trong trò chơi. Các
thao tác đó do đã đơn giản hố về cử động hoặc hồn cảnh thực hiện (kích
thước sân bãi, u cầu luật chơi…) làm cho người tập dễ tiếp thu, nhờ đó tập
vào động tác chính, sẽ hình thành các kỹ năng - kỹ xảo nhanh hơn.

Vì vậy TCVĐ là phương tiện hỗ trợ rất tốt cho việc chuẩn bị thể lực, kỹ
năng, đáp ứng nhu cầu hoạt động, cũng cố hoàn thiện kỹ xảo vận động giúp
người tập làm quen và nâng cao thành tích trong thi đấu.

6. Tác dụng của TCVĐ trong các giờ học thể dục của học sinh phổ
thơng:

Ngồi hoạt động học tập và lao động, thì trị chơi thể hiện khơng chỉ như
sự giải trí và tiêu khiển, vẫn chiếm vị trí lớn. Các em đặc biệt u thích các
trị chơi linh hoạt với luật lệ cụ thể và các mơn bóng, q trình chơi gây hứng
thú nhanh chóng và đặc biệt đối với các em.

Đối với tuổi học sinh, cơ thể đang độ phát triển của các em rất cần thiết
phải chơi đùa, đó là nhu cầu sinh học, cũng quan trọng như ăn, ngủ, học tập….
của các em trong cuộc sống hằng ngày. Vì lẽ đó chúng ta thường thấy, nếu
việc vui chơi của các em không được người lớn hướng dẫn tổ chức, thì các em
cũng tự tụ họp rủ nhau chơi những trò chơi đã biết.

</div>
(8)<div class='page_container' data-page=8>

hoạt động chung của cơ thể) lại vừa có mục đích trang bị kiến thức, kỹ năng
hoạt động, tổ chức trò chơi, để các em có thể tự chơi đạt kết quả tốt, cũng
như tạo bầu khí buổi học được sinh động hơn.

Ngồi ra thơng qua việc dạy trị chơi cịn có tác dụng giáo dục về mặt
đạo đức, uốn nắn các mặt yếu kém về cá tính, kích thích sáng tạo, nhận thức
đúng các hành vi đẹp… để góp phần giáo dục tồn diện cho các em.

Q trình dạy TCVĐ cho học sinh phải đảm bảo tính chất phù hợp, lứa
tuổi, giới tính. Chọn trị chơi theo mục đích rõ ràng, phù hợp với thời điểm
giờ học, mơi trường hồn cảnh để trò chơi diễn ra. Tránh các trò chơi đơn
thuần về mặt bạo lực, tạo nên các mâu thuẫn gây ra mất đồn kết hoặc tạo
nên các thương tích cho cơ thể các em.

Là lĩnh vực để thể hiện tài năng, tổ chức rèn luyện thể chất tinh thần
cho những người tham gia.

Là nơi có thể đưa vào để giáo dục về điều luật, truyền thống hoặc phong
cách riêng của đoàn thể đó.

Là giao điểm hội tụ để tuyên truyền, quảng bá về sự tiến bộ của khoa
học kỹ thuật, công nghệ và văn hóa tư tưởng của các đơn vị tiến hành trị
chơi.

Tóm lại : “ Trị chơi vận là phương tiện rèn luyện thể lực tích cực và
tồn diện” :

Trị chơi vận động là loại hình hoạt động như một môn học, giáo dục thái
độ nhận thức và q trình nhận thức đúng đắn, phát huy cao tính tự giác trong
tổ chức, tự giác phát huy tinh thần kỷ luật-trật tự và rèn luyện thể chất tích
cực nhất.

Là một môn học luôn gây sự chú ý đối với mọi tầng lớp mọi lúc mọi nơi

bằng những phương pháp, hình thức tổ chức, hình thức chơi, luật chơi, đối
tượng tham gia trò chơi … phù hợp với tâm sinh lý từng lứa tuổi, thõa mãn nhu
cầu vui chơi, giải trí và học tập.

Là mơn học được đánh giá cao về tính khoa học, tạo ra sự hứng thú cho
mọi người khơng phân biệt giới tính, độ tuổi, trình độ, dân tộc …

7- Vai trò và tổ chức TCVĐ :

Vai trò và tầm quan trọng trực tiếp tác động nhận thức của học sinh về
rèn luyện thể chất- phát triển thể lực khi tham gia trò chơi vận động :

- Nhận thức đúng đắn về nội dung, ý nghĩa, mục đích, u cầu của trị
chơi. “Chơi mà học, học mà chơi “.

- Vai trò người tổ chức trò chơi : Phải định hướng tư tưởng, sửa chữa
những sai sót trong q trình thực hiện trị chơi. Giúp người chơi rèn luyện :

</div>
(9)<div class='page_container' data-page=9>

+ Đạo đức : Đoàn kết, mình vì tập thể, vì danh dự chung, phát huy tinh
thần tự giác.

+ Tác phong : Có tính kỷ luật cao, nhanh nhẹn, khéo léo.

+ Rèn luyện thể chất (trí - lực). Tránh cường điệu, cầu kỳ, khó nhớ, khó
thực hiện và dễ gây nhàm chán và chấn thương.

- Vai trò người tham gia trò chơi :

+ Phải tuyệt đối tuân thủ luật chơi, nêu cao tinh thần tập thể, phát huy
tính trung thực, tính kỷ luật và tác phong, đạo đức.

- Có thái độ hành vi đúng đắn với trị chơi như : Chăm chú nghe sự góp
ý, sửa sai, thi đua không ganh đua, cay cú thắng thua, tích cực, đồn kết, thân
ái.

- Phát huy tính tự nguyện, năng nổ và học hỏi.

- Cách đánh giá, nhận xét một TCVĐ sau khi tiến hành xong cuộc
chơi:

Một trong những việc làm không thể thiếu là nhận xét, đánh giá kết quả
thực hiện trò chơi; phân định người hoặc đội đoạt giải theo thứ tự. Muốn việc
“đánh giá” được đúng, chính xác, có được kết quả cơng bằng và thỏa mãn
đối với các thành viên tham gia cuộc chơi, người hướng dẫn (hoặc giáo viên)
cần lưu ý :

Dựa vào yêu cầu và luật lệ của trò chơi đã phổ biến từ đầu cuộc chơi.
Nêu rõ cụ thể (có tính chất thống kê) các vi phạm của từng đội (hoặc
từng cá nhân), trong quá trình diễn biến của trị chơi (cần có thêm trọng tài
phụ đối với những trị chơi có luật hoặc diễn biến phức tạp).

Cơng bằng nghiêm khắc nhưng cũng khuyến khích và bao dung đối với
đội (hoặc cá nhân) còn quá yếu kém (cụ thể : cần nghiêm khắc với các hành
vi đạo đức xấu và châm chước nâng đỡ với các trường hợp yếu mệt do thể
lực).

8- Nội dung biện pháp thực hiện :
a)- Quá trình tổ chức thực hiện :

Trong quá trình nghiên cứu, dùng các phương pháp sau :

* Phương pháp tổ chức : Tính tổ chức ; tính đồng đội ; tính tập thể; tính
chiến thuật và q trình thực hiện trò chơi ; biên soạn, cải biên trò chơi ; tính
sáng tạo trong luật chơi, năng động theo mục đích u cầu của trị chơi.

* Phương pháp nghiên cứu tài liệu, phân tích tổng hợp, tổng kết rút kinh
nghiệm và kết quả .

- Nghiên cứu các tài liệu có liên quan đến hoạt động ngoại khóa, phương
pháp tổ chức trò chơi, trò vận động, trò chơi dân gian.

- Nghiên cứu tìm hiểu tâm sinh lý lứa tuổi, khả năng vận động, khả năng
tiếp thu và sáng tạo của đối tượng tham gia trò chơi.

</div>
(10)<div class='page_container' data-page=10>

- Theo dõi q trình thực hiện trị chơi của từng khối-lớp, nhóm nam nữ,
nhóm sức khỏe để sửa sai, hướng dẫn .

b)- Tổ chức thực hiện :

- Triển khai trò chơi : Giới thiệu, hướng dẫn rõ ràng, dễ hiểu ; cách chơi
được tái hiện cơ bản đúng nội dung theo môn học ( Giáo dục thể chất ).
Nhiều học sinh không nắm vững luật chơi, không thực hiện nhiều động tác
của trò chơi. Người tổ chức ( GV ) phải làm mẫu, giải thích và hướng dẫn
cách chơi chậm rãi từ dễ rồi nâng lên khó dần ...

* Bước 1 : Đây là bước thực nghiệm để nghe- nhận thông tin phản hồi.
* Bước 2 : Hồn chỉnh trị chơi sau khi đã rút kinh nghiệm, chắt lọc ở
bước thực nghiệm.

* Bước 3 : Đặt tên trò chơi cho phù hợp với nội dung trò chơi, ngắn gọn,

dễ nhớ.

Người tham gia trò chơi : Nếu học sinh ngại ngùng, rụt rè trước đám
đông. Người tổ chức (GV) luôn động viên, khấy động sự cổ vũ của cổ động
viên (bạn bè cùng tổ- nhóm).

+ Tuy nhiên người tổ chức phải biết vận dụng khả năng đối tượng tham
gia trò chơi. Tránh những động tác, hình thức, cách chơi lập đi lập lại nhiều
lần dễ gây nhàm chám cho người chơi cũng như cổ động viên.

+ Người chơi phải tuân thủ nội dung ý nghĩa trị chơi, khơng vì cao hứng
mà sai lệch ý nghĩa – tính chất giáo dục và rèn luyện của trò chơi.

+ Động tác trò chơi không phải lúc nào cũng cứng ngắt với luật chơi mà
cần vận dụng, điều chỉnh cho phù hợp với khả năng người chơi.

+ Biết dừng trò chơi hoặc chuyển đổi trò chơi khác khi thấy người chơi
giảm sự hứng thú hoặc ảnh hưởng đến thể lực.

Ví dụ: Cho các đội thi kéo co – Ta chuyển thể đặt tên là Kéo pháo ra
tiền tuyến ( thi từ vòng 1 đến vòng chung kết theo luật đấu loại trực tiếp … đội
được vào đến chung kết ít nhất phải trải qua 5 lượt đấu ). Tiếp tục ta cho chơi
tiếp một trò chơi vận động nữa như : Tải đạn trên mâm pháo ; Hành quân
thần tốc … chắc chắn đội vừa tranh chung kết ở môn kéo pháo sẽ bị ức chế
tâm lý bỡi thể lực đã bị tiêu hao nhiều làm hạn chế sự hứng thú thi đua cũng
như thiếu tập trung để nghe giới thiệu mục đích u cầu, luật chơi và tác
dụng của trị chơi mơn khác …

c)- Dụng cụ – Đồ dùng phục vụ trò chơi :

- Sân bãi : Ngồi trời, sân trường, bóng mát hay trong nhà … mọi địa
hình, địa vật, diện tích rộng- hẹp đều có thể tổ chức trị chơi. Nhưng trò chơi
phải phù hợp cảnh vật, thời tiết, số người tham gia và đảm bảo tính vừa sức (
thể lực ) của người chơi.

</div>
(11)<div class='page_container' data-page=11>

+ Quy mô nhỏ : Mọi dụng cụ chung quanh ta đều có thể tận dụng tùy
tính chất quy mơ của trị chơi … nhưng cần đơn giản, ít tốn kém … tận dụng
tính khơi hài để người chơi hứng thú hơn.

+ Quy mơ vừa và lớn ( loại trị chơi vận động hay vận động trường… có
dụng cụ ) :

Sân bãi phù hợp trò chơi, trò chơi được chuẩn bị chặt chẽ từ khâu thuyết
minh ( hướng dẫn- minh họa ), cảnh trí đến kế hoạch và dụng cụ phục vụ trị
chơi ( lưu ý kinh phí ). Dụng cụ, đồ dùng phục vụ trị chơi phải bảo bảo an
tồn, giảm thiểu tối đa sự cố .

Vệ sinh, an toàn sân bãi đảm bảo tuyệt đối tránh xảy ra tai nạn, chấn
thương …

d)- Phương pháp tổ chức :

- Giới thiệu trò chơi : Giới thiệu mục đích, ý nghĩa trị chơi ở nội dung
nào là chủ đạo phải đảm bảo tính giáo dục và rèn luyện. Qua đó, có thể lồng
các câu chuyện cổ tích, chuyện vui ( phù hợp với bản sắc văn hóa, truyền
thống dân tộc) vào trị chơi để tạo sự háo hức, hứng thú người chơi. Cần ngắn
gọn và hấp dẫn.

- Hướng dẫn cách chơi, luật chơi : Tùy theo mỗi trò chơi mà người quản
trò ( GV ) linh động hướng dẫn cách chơi ( luật chơi ). Những trò chơi phức

tạp phải hướng dẫn đầy đủ rồi mới chơi. Còn ngược lại những trò chơi đơn
giản thì có thể thực hiện ngay, vừa chơi vừa giải thích làm sao dễ hiểu thu hút
người chơi.

- Chơi thử ( chơi nháp ) : Đây là phần rất quan trọng nhưng cần lưu ý :
+ Nếu không chơi thử hoặc chơi thử q ít người chơi (HS) khơng tiếp
thu được sẽ khó khăn khi thực hiện trò chơi, sẽ ảnh hưởng mục đích giáo dục
và rèn luyện mà ta muốn đưa vào.

+ Nếu chơi thử nhiều dễ gây nhàm chán cho người chơi (HS).

- Tiến hành chơi :

* Người quản trò ( GV) : Phải tinh tế giữ khoảng cách phù hợp với học
sinh và điều hành trò chơi một cách linh động, động viên khích lệ, hỗ trợ cho
người chơi, không được tham gia quá sâu làm gián đoạn trị chơi để bắt những
lỗi nhỏ khơng cần thiết. Nhưng có lúc phải tách ra khỏi người chơi (HS) đối
với những trị chơi có trọng tài.

+ Lời thuyết minh (hướng dẫn- minh họa) nhằm giáo dục tính tổ chức,
tính kỷ luật, giáo dục đạo đức tính trung thực.

+ Phải theo dõi cử chỉ, phong cách, thái độ học sinh, đặc biệt là với học
sinh cá biệt để giáo dục hoặc điều chỉnh phong cách của mình.

</div>
(12)<div class='page_container' data-page=12>

+ Người quản trị (GV) phải cơng bằng, xử lý tình huống khách quan,
không thiên vị hay dễ dãi quá.

+ Tác phong người quản trị (GV) chuẩn mực, ngơn ngữ nói phải có văn
hóa và sư phạm, khơng thơ thiển, phong cách vui tươi, dí dỏm, dun dáng.

+ Hình thức xử phạt là một trị chơi nhỏ, khơng bắt ép q đáng mà nên
khuyến khích động viên người bị phạt tham gia.

* Người chơi : Nên chọn một số người năng động làm nhân tố tích cực
thúc đẩy những người khác.

+ Kiềm chế những học sinh có tính hiếu thắng, kiêu ngạo nhưng khơng
làm ảnh hưởng tâm lý ( nhục chí ) người chơi. Biểu dương những HS trung
thực, kỷ luật, đoàn kết, chơi đẹp, thắng không kêu, bại không nản.

- Kết thúc trò chơi : Cần phải biết lúc nào ngừng trò chơi ( kinh nghiệm
quan sát ; kinh nghiệm quản trị).

+ Đảm bảo tính vừa sức cho người chơi, tạo sự luyến tiếc cho lần chơi sau.
+ Không để người chơi nhàm chán quá sức tạo sự mệt mỏi và chán chơi.

 Trò chơi tham khảo :

Tên trị chơi :

Phối hợp tiếp sức với bóng

* Vật dụng chuẩn bị : + Mỗi đội chơi 01 quả bóng.

+ Sân tổ chức bằng phẳng

 Số lượng đội tham gia : Nhiều đội chơi ; Mỗi đội 5-7 em (nam,nữ )
 Thời gian : Dự kiến 5 - 7 phút .

Luật chơi :

+ Từng người một theo số thứ tự đã đeo ( hay do đội đó chọn – BTC

theo dõi ) đứng thành hàng dọc.

* Khi hiệu lệnh bắt đầu :

+ Người số 1 chuyền quả bóng ngược trên đầu ra sau cho người số 2 và
người số 2 chuyền cho những người sau tiếp cho đến người cuối cùng ( cuối
hàng ). Người cuối cùng hô to. “Đằng sau quay “, Tất cả đềàu quay và bóng
lúc này được chuyền phía dưới 2 chân … lần lượt trở về người số 1 ( cuối hàng
).

Người số1 mang bóng chạy đến nơi quy định đặt quả bóng rồi chạy đến nơi
có dây nhảy ; nhảy dây 10-15 lần liên tục (không được vấp, nếu vấp phải
nhảy và đến lại từ đầu) xong chạy về lấy bóng mang giao cho người số 2 rồi
ra đứng bên ngoài theo dõi và cổ vũ đội mình.

</div>
(13)<div class='page_container' data-page=13>

lúc này được chuyền phía dưới 2 chân … lần lượt trở về người số 2 ( cuối hàng
).

+ Người số 2 hơ “đằng sau quay “ rồi mang bóng chạy lên đặt vào ô
qui định. Đặt xong, chạy trở về chạm vào tay người số 3.

+ Người số 2 thực hiện trò chơi như người số 1.
+ Người số 3 thực hiện như người số 2.

+ Lần lượt như thế cho đến hết người ( nếu là cuối cùng thì mang bóng
chạy về vạch xuất phát cũng và vạch đích.

Cách tính điểm thi đua :

+ Đội về nhất 20 điểm về nhì ít hơn từ 2 – 3 điểm ; Nếu nhiều đội chơi

thì ta tính điểm bậc thang.

+ Đội nào để bóng rơi xuống đất hoặc chuyền khơng theo trình tự (
thảy vượt người )1 lần ( một người ) trừ 2 điểm ; Giậm vạch xuất phát (vạch
giới hạn) trừ 1 lần 1 điểm .

+ Đội nào có người khơng trao bóng cho người kế tiếp ( thảy, ném từ
xa) 1 lần ( một người ) trừ 1 điểm .

+ Đội nào có người chưa nhận bóng ngay điểm xuất phát tức chạy trước
(sớm ) 1 lần ( một người ) trừ 3 điểm .



( Hình minh hoạ trị chơi)

* Tác dụng của trò chơi : Trò chơi này thực hiện nhiều động tác lưng, bụng,
chạy nhảy, phối hợp tay chân và sự khéo léo.

+ Rèn luyêïn sức mạnh, sức nhanh, sức bền, sự khéo léo … tính tập thể.
IV- KẾT QUẢ THỰC HIỆN :

Qua việc củng cố nâng cao chất lượng phương pháp tổ chức được áp
dụng tại trường THCS Lê Quí Đôn, kết quả sau khi thực hiện và khảo sát qua
thực tiễn như sau :

Học sinh đa số tiếp thu về mục đích ý nghĩa trị chơi, hứng thú tham gia
trị chơi và thích được tổ chức các trò chơi thay các nội dung rèn luyện sức
mạnh, nhanh, bền cũng như các loại hình phù hợp với bài, tiết học môn thể
dục. Sau tiết học các em vẫn còn hứng thú.

</div>
(14)<div class='page_container' data-page=14>

Đặc biệt, một số học sinh cá biệt do phát triển tâm sinh lý lứa tuổi được
chuyển biến tích cực. Ham thích các môn học xã hội. Tinh thần đồng đội, tập
thể được phát huy và tính tự giác, tính kỷ luật được nâng cao rõ rệt.

Bên cạnh đó, tạo tính thi đua giữa các tổ, nhóm và khối, lớp với nhau, số
ít học sinh hạn chế về sức khỏe, ít linh hoạt chưa được bạn bè đề xuất tham
gia trò chơi nhiều lần.

V- BÀI HỌC KINH NGHIỆM :

Qua kết quả nghiên cứu bản thân rút ra một số kinh nghiệm sau :

- Về giáo viên : Tạo sự năng động, sáng tạo và tiết dạy phong phú không
bị nhàm chán bỡi một số nội dung bài học được lặp lại kéo dài từ 6 đến 8 tiết.
Qua họat động trò chơi, giáo viên đánh giá được tính tình của học sinh
để có phương pháp giáo dục, giúp đỡ từng cá nhân đúng hướng.

- Về học sinh : Ham thích mơn học thể dục. Thể chất được nâng cao rõ
rệt (thể dục), hình thành tính tự giác, tự quản và thể hiện rõ tính tổ chức, tính
kỷ luật, sự khéo léo ( mỹ dục) và có tư duy tổ chức, tư duy chiến thuật (trí
dục), địan kết, trung thực, khơng kêu căng khi chiến thắng và khơng nản
lịng khi thua (đức dục).

Phát hiện những nhân tố ( học sinh ) tích cực trong các lĩnh vực thành lập
các đội TDTT, đội trò chơi dân gia, trò chơi vận động tham gia hội thao, Hội

Khoẻ Phù Đổng các cấp, những học sinh có thể lực, có năng khiếu TDTT
tham gia các câu lạc bộ như bóng chuyền, bóng đá, bơi lội, bóng bàn, cầu
lơng … của trường và địa phương. Được nhiều phụ huynh đồng thuận.

VI- KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ

 Qua kết quả nghiên cứu bản thân rút ra một số nhận xét sau :

- Có trên 90% học sinh phát huy tích cực tính tổ chức, tính kỷ luật và
thực hiện kỹ năng động tác thể dục thể thao nhanh nhạy, khéo léo độ chính
xác cao.

Đa số các em ham thích tiết học thể dục, phát huy tính địan kết gián tiếp
gây hứng thú trong việc học tập văn hóa, năng động trong phong trào. Đăït
biệt, các em thể hiện tốt tính tự quản, tính tổ chức, khắc phục về thể lực,
nâng cao sức nhanh, sức bền, phát huy ý thức tinh thần tập thể …

- Trong quá trình hình thành và phát triển sự hứng thú tham gia trò chơi ở
mỗi cá nhân đều trải qua các giai đoạn nhận thức. Sự nhận thức được lặp đi
lặp lại nhiều lần, khái quát trở thành mức độ ý thức được duy trì. Những học
sinh năng động, tích cực học tập, được bồi dưỡng và củng cố trong điều kiện
thuận lợi sẽ trở thành xu hướng cá nhân – hình thành nhân cách có định
hướng.

</div>
(15)<div class='page_container' data-page=15>

nâng cao chất lượng học tập, tính năng động, rèn luyện phản xạ trực giác và
nâng cao kiến thức xã hội.

 Kiến nghị :

- Cần tạo điều kiện thuận lợi nhất về cơ sở vật chất và kinh phí cho bộ

mơn thể dục, học sinh tự tổ chức và tham gia trò chơi. Qua đó giúp các em
hình thành ý thức rèn luyện thể chất … là hành trang, bước đệm cho hoạt động
xã hội, góp phần cho đời sống, xây dựng con người mới.

- Tài liệu kiến thức, nội dung cung cấp cho học sinh phù hợp với từng
giai đoạn phát triển đất nước và đối tượng.

- Cần quan tâm đến việc tổ chức hoạt động ngoại khóa, hoạt động vui
chơi vận động của học sinh thêm vào các ngầy lễ lớn.

- Giáo viên chủ nhiệm, nhà trường thường xuyên kết hợp với các bậc cha
mẹ học sinh để tuyên truyền, thông tin và cần sự quan tâm tạo mọi điều kiện
tốt cho con em “ Chơi mà học, học mà chơi ”.

VII– TÀI LIỆU THAM KHẢO :

+ Giáo trình giảng dạy bộ mơn : Trị chơi vận động của giáo viên
Nguyễn Văn Hường trường Đại học sư phạm Thể dục Thành phố Hồ Chí
Minh (Trường Cao đẳng sư phạm thể dục Trung ương 2 cũ ). Năm 2002.

+ Tâm lý Sư phạm THCS và Tâm lý lứa tuổi Trung học phổ thông của
nhà xuất bản Giáo dục năm 2001.

+ Cẩm nang công tác thanh thiếu niên dành cho cán bộ Đồn-Hội-Đội
của nhà xuất bản Chính trị Quốc gia năm 2006.

+ Giáo trình lý luận trị chơi với trẻ em – Trường Đội TP. Hồ Chí Minh
năm 2002.

+ 100 trò chơi sinh hóat. Tác giạ Ngođ Taẫn Táo giáo vieđn trường Đái hóc

Sư phám Thành phô Hoă Chí Minh. Nhà xuât bạn TP. Hoă Chí Minh nm 2003.

+ 126 trò vui chơi tập thể. Tác giả Tôn Thất Đông của Nhà xuất bản Trẻ
năm 2003.

+ Sách giáo khoa lớp 6,7,8,9 mơn thể dục của Nhà xuất bản Giáo dục
Xuất bản : lớp 6 năm 2002 ; lớp 7 năm 2003 ; lớp 8 năm 2004 ; lớp 9 năm
2005.

+ Một số tư liệu truy cập mạng Internet.

Long Khánh, ngày 27 tháng 10 năm 2008
Người thực hiện

Bùi Văn Dzụ

</div>
(16)<div class='page_container' data-page=16>

TRƯỜNG THCS LÊ QUÝ ĐÔN

………

Độc lập – Tự do – Hạnh phúc

……….

Long Khánh, ngày ………… tháng ……… năm 2008

PHIẾU NHẬN XÉT, ĐÁNH GIÁ SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Năm học 2008 – 2009

Tên sáng kiến kinh nghiệm : GIÁO DỤC TÍNH TỔ CHỨC, TÍNH KỶ LUẬT VÀ RÈN

LUYỆN THỂ CHẤT THƠNG QUA TRỊ CHƠI VẬN ĐỘNG

Họ và tên tác giả : Bùi Văn Dzụ Tổ : Lý, Thể Dục, Nhạc-Họa

Lĩnh vực :

Quản lý giáo dục :  Phương pháp giảng dạy bộ môn : Thể dục 

Phương pháp giáo dục  Lĩnh vực khác : ……… 

1. Tính mới

- Có giải pháp hồn tồn mới 

- Có giải pháp cải tiến, đổi mới từ giải pháp đã có 
2. Hiệu quả

- Hồn toàn mới và đã triển khai áp dụng trong toàn ngành có hiệu quả cao 
- Có tính cải tiến hoặc đổi mới từ những giải pháp đã có và đã triển khai áp dụng
trong tồn ngành có hiệu quả cao 

- Hoàn toàn mới và đã triển khai áp dụng tại đơn vị có hiệu quả cao 

- Có tính cải tiến hoặc đổi mới từ những giải pháp đã có và đã triển khai áp dụng
tại đơn vị có hiệu quả 

3. Khả năng áp dụng

- Cung cấp được các luận cứ khoa học cho việc hạch định đường lối, chính sách:

Tốt  Khá  Đạt 

- Đưa ra các giải pháp khuyến nghị có khả năng ứng dụng thực tiễn, dễ thực hiện

và dễ đi vào cuộc sống : Tốt  Khá  Đạt 

- Đã được áp dụng trong thực tế đạt hiệu quả hoặc có khả năng áp dụng đạt hiệu

quả trong phạm vi rộng : Tốt  Khá  Đạt 

</div>