Bài soạn bai giang co ban Pascal 11

1
Giíi thiÖu vÒ ng«n
ng÷ lËp tr×nh Pascal.
2
Ngôn ngữ PASCAL là ngôn ngữ
lập trình có cấu trúc được cài đặt
trên hầu hết các máy vi tính. Lớp
các bài Toán giải bằng ngôn ngữ
này tương đối rộng, nó là một
ngôn ngữ cấp cao phổ biến nhất
được sử dụng trong lĩnh vực
giảng dạy và lập trình chuyên
nghiệp.
3
Để chạy được chương trình
TURBO PASCAL trên đĩa phải
có ít nhất 2 tệp:

TURBO. EXE: Chương trình dịch, soạn
thảo, ...

TURBO.TPL: Chứa thư viện, các hàm,
thủ tục
4
Ch­¬ng I : Giíi thiÖu vÒ ng«n ng÷
PASCAL
5
I. Bé ch÷ viÕt cña PASCAL, tõ
khãa, tªn.
•
Ng«n ng÷ m¸y tÝnh PASCAL còng nh­

c¸c ng«n ng÷ m¸y tÝnh kh¸c ®­îc x©y
dùng víi bé ch÷ viÕt
•
- Ch÷ c¸i: A --> Z; a --> z
•
- KÝ tù g¹ch nèi (_)
•
- 0 --> 9
•
- KÝ hiÖu To¸n häc: +, -, *, /, =, <, >,
( , ) ....
6

* Các kí hiệu đặc biệt: . , ; : [ ] ? % @ \
| ! & # $ '

* Từ khoá ( Key word ): Program, Begin,
End, If, Then ...

* Tên (IdentIfier): Là một dãy kí tự được
dùng để chỉ tên hằng số, tên hằng kí tự, tên
biến, tên kiểu, tên chương trình con. Tên đư
ợc tạo bởi các chữ cái và các chữ số, bắt đầu
tên phải là chữ cái, không chứa dấu cách và
có thể chứa dấu gạch nối.
I. Bộ chữ viết của PASCAL, từ
khóa, tên.
7
II. C¸c ®¹i l­îng c¬ b¶n:`
8

1. KiÓu sè nguyªn (Integer)
•
Ph¹m vi sö dông : -32768<= integer <=
+ 32767
•
VÝ dô: -5, 10, 30 , ...
9
2. KiÓu sè thùc (Real)
•
Ph¹m vi sö dông : 2.9*10-39 <= Real
<=1.7*1038
•
vÝ dô : 3.14 3.0 -3.14
10
3. KiÓu sè thùc (Double)
•
Ph¹m vi sö dông : 5.0*10324
<=Double<=1.1*10308
11
4. Hằng

Hằng có thể là một số hay một xâu kí tự
có giá trị không thay đổi

* Số: Là số nguyên hay số thực

* Xâu kí tự: Xâu là một dãy các ký tự. Độ
dài của xâu là số ký tự kể cả dấu cách mà
xâu đó có (0--> 255).

Hằng xâu là xâu ký tự đặt giữa cặp nháy
đơn.

Ví dụ1 : ' Hà Nội, ngày 20/10/1998'

Ví dụ 2: '+ - + - + - + - + - + - + - + -'
12
5. BiÓu thøc
a) BiÓu thøc sè häc
•
PhÐp To¸n sè häc:
Th«ng th­êng PASCAL
+ +
- -
x *
: /
Chia lÊy nguyªn: DIV VÝ dô: 5 DIV 2 = 2
Chia lÊy d­: MOD VÝ dô: 5 MOD 2 = 1
13
•
BiÓu thøc sè häc: Lµ mang phÐp To¸n
sè häc t¸c dông lªn h»ng, lªn biÕn,
lªn hµm.
•
VÝ dô 1: (a × b):(c × d)
•
§­îc viÕt trªn m¸y lµ: a*b/(c*d)
5. BiÓu thøc
14
•

b) c¸c phÐp to¸n quan hÖ
Th«ng th­êng PASCAL
= =
> >
< <
= >=
= <=
kh¸c <>
5. BiÓu thøc
15
c) Các phép toán logic:

Các phép toán dưới đây thực hiện trên các giá trị
Boolean và cho kết quả là Boolean

AND Phép Và

OR Phép Hoặc

NOT Phép Phủ định

XOR Phép Triệt tiêu

Ví dụ :
Not (5>1) cho giá trị là Flase
(4<=10) and(20>14) cho giá trị là True
5. Biểu thức
16
6. Cấu trúc chương trình
PASCAL

Một chương trình PASCAL nói chung
gồm 3 phần:
1 - Đầu chương trình
2 - Khai báo dữ liệu hằng, biến (Const, Var)
- Mô tả kiểu dữ liệu (Type)
- Khai bác chương trình con
3 - Thân chương trình chứa các lệnh để máy
tính thực hiện
17

- Đầu chương trình: PROGRAM: Từ khoá,
Tên: Tự đặt

- Khai báo gồm các thành phần sau: đơn vị chư
ơng trình xác định hằng, khai báo biến, khai
báo kiểu, khai báo hàm, khai báo thủ tục.

- Thân chương trình: Gồm các lệnh của
PASCAL giữa các lệnh cách nhau bởi dấu [;].
Phần chương trình xem như ra lệnh để giải bài
Toán nào đó nhằm giao cho máy thực hiện.
6. Cấu trúc chương trình
PASCAL
18
III/ Thùc hµnh TURBO PASCAL
•
TURBO PASCAL cã nhiÒu phiªn b¶n,
míi nhÊt lµ 7.0, hiÖn nay phæ biÕn dïng
TURBO PASCAL 5.0 vµ 7.0

19
1. Bắt đầu sử dụng TURBO
PASCAL.

Khởi động TURBO PASCAL bằng cách ấn

A:>TURBO {nếu sử dụng đĩa mềm}

C:>CD TP\BIN {chuyển vào thư
mục TP}

C:>TP\BIN>TURBO {Chạy TURBO}
20
Trên màn hình sẽ hiện ra
File Edit Search Run Compile Debug Tools Options WinDow Help
New
Open... F3
Save F2
Save as...
Save all
Change dir...
Print
Printer setup...
DOS shell
Exit Alt+X
1. Bắt đầu sử dụng TURBO
PASCAL.
Mỗi từ (gọi là cửa sổ) ở dòng trên cùng đảm bảo một số
công việc, muốn đọc công việc nào ta dùng mũi tên trái,
phải (<-- ; -->) trỏ đến vùng cần chọn gõ (như hình

trên là cửa sổ File đang được sử dụng (kích hoạt))
21
2. C¸c thao t¸c
•
Sao chÐp khèi: Khèi cã thÓ lµ 1 tõ, 1 dßng
hay nhiÒu dßng
•
B­íc 1: ®¸nh dÊu ®Çu khèi gâ Ctrl + KB
•
B­íc 2: ®¸nh dÊu cuèi khèi gâ Ctrl + KK
•
B­íc 3: Copy khèi gâ Ctrl + KC
•
B­íc 4: ChuyÓn con trá ®Õn vÞ trÝ cÇn sao chÐp
gâ Ctrl+KV
•
B­íc 5: bá ®¸nh dÊu khèi gâ Ctrl + KH
22

* Cất nội dung tệp lên đĩa : F2

* Về Menu chính : F10

* Mở tệp mới : F3

* Soát lỗi chương trình : Alt + F9

* Chạy chương trình : Ctrl + F9

* Đóng tệp : Vào menu

WINDOWN ==> CLOSE

* Thoát khỏi TURBO PASCAL : vào menu
FILE ==> EXIT
2. Các thao tác
23
Ch­¬ng II: khai b¸o h»ng, biÕn
vµ c©u lÖnh
24
I. Khai báo hằng

Hằng là các đại lượng không thay đổi giá
trị. có các loại hằng số, hằng kí tự, hằng
Boolean.

Khai báo hằng: các hằng được khai báo
bằng một tên đặt trong phần khai báo
CONST ở đầu chương trình.

CONST <từ khoá>

Tên = Giá trị;

Tên: Tự đặt

Giá trị : Số nguyên, số thực, hằng, xâu kí
tự, giá trị logic
25
VÝ dô: CONST
A = 5; sè nguyªn (Integer)

PI = 3.14; sè thùc (Real)
TD = 'Hanoi'; h»ng x©u ( String)
B = True; gi¸ trÞ logic (Boolean)