Tự chủ tài chính trong các trường đại học, cao đẳng công lập: Nghiên cứu taị trường cao đẳng Du lịch Hà Nội

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (335.99 KB, 13 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ

---o0o---

LÊ THỊ THANH HÀ

TỰ CHỦ TÀI CHÍNH TRONG CÁC TRƢỜNG ĐẠI HỌC,

CAO ĐẲNG CÔNG LẬP: NGHIÊN CỨU TẠI TRƢỜNG

CAO ĐẲNG DU LỊCH HÀ NỘI

LUẬN VĂN THẠC SĨ TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ

---o0o---

LÊ THỊ THANH HÀ

TỰ CHỦ TÀI CHÍNH TRONG CÁC TRƢỜNG ĐẠI HỌC,

CAO ĐẲNG CƠNG LẬP: NGHIÊN CỨU TẠI TRƢỜNG

CAO ĐẲNG DU LỊCH HÀ NỘI

Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng

Mã số: 60 34 02 01

LUẬN VĂN THẠC SĨ TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG

NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. TRẤN THẾ NỮ

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

MỤC LỤC

DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU VIẾT TẮT ... Error! Bookmark not defined.

DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU ... Error! Bookmark not defined.

DANH MỤC SƠ ĐỒ, ĐỒ THỊ ... Error! Bookmark not defined.

LỜI MỞ ĐẦU ... 1
CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ 
LUẬN VỀ CƠ CHẾ TỰ CHỦ TÀI CHÍNH ĐỐI VỚI CÁC TRƢỜNG ĐẠI 
HỌC, CAO ĐẲNG CÔNG LẬP ... 4

1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu: ... 4
1.2. Cơ sở lý luận về cơ chế tự chủ tài chính đối với các trƣờng đại học, cao 
đẳng cộng lập. ... Error! Bookmark not defined.

1.2. 1. Khái quát về đào tạo dại học, cao đẳng: . Error! Bookmark not defined.

1.2.2 Cơ chế tự chủ tài chính đối với các cơ sở giáo dục đại học, cao đẳng công lập.
... Error! Bookmark not defined.

CHƢƠNG 2: PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ... Error! Bookmark not defined.

2.1. Phƣơng pháp thu thập thông tin, số liệu: ... Error! Bookmark not defined.

2.2. Phƣơng pháp phân tích số liệu: ... Error! Bookmark not defined.

2.3. Phƣơng pháp so sánh: ... Error! Bookmark not defined.

2.4. Phƣơng pháp phân tích, tổng hợp: ... Error! Bookmark not defined.

CHƢƠNG 3: THỰC TRẠNG CƠ CHẾ TỰ CHỦ TÀI CHÍNH TẠI TRƢỜNG 
CAO ĐẲNG DU LỊCH HÀ NỘI ... Error! Bookmark not defined.

3.1. Khái quát chung về trƣờng Cao đẳng Du lịch ... Error! Bookmark not
defined.

3.1.1. Chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn của trường .... Error! Bookmark not 
defined.

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

3.2. Tình hình thực hiện cơ chế tự chủ tài chính tại trƣờng Cao đẳng Du lịch 
Hà Nội ... Error! Bookmark not defined.
3.2.1 Tình hình thực hiện tự chủ quản lý tạo lập các nguồn tài chính ... Error! 
Bookmark not defined.

3.2.2 Tình hình thực hiện tự chủ quản lý sử dụng các nguồn tài chính ... Error! 
Bookmark not defined.

3.2.3 Cơ cấu nguồn thu cấp cho chi thường xuyên: ... Error! Bookmark not 
defined.

3.2.4 Cơ chế phân phối chênh lệch thu chi. ... Error! Bookmark not defined.

3.2.5 Cơ chế quản lý tài sản của nhà nước. ... Error! Bookmark not defined.

3.2.6 Xây dựng, thực hiện và giám sát thực hiện quy chế chi tiêu nội bộ Error! 
Bookmark not defined.

3.3 Đánh giá chung về thực trạng cơ chế tự chủ tài chính tại trƣờng Cao 
đẳng Du lịch Hà Nội. ... Error! Bookmark not defined.

3.3.1. Những kết quả đạt được. ... Error! Bookmark not defined.

3.3.2. Những hạn chế và nguyên nhân: ... Error! Bookmark not defined.
CHƢƠNG 4: GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CƠ CHẾ TỰ CHỦ TÀI CHÍNH

TẠI TRƢỜNG CAO ĐẲNG DU LỊCH HÀ NỘI .... Error! Bookmark not defined.

4.1 Định hƣớng của nhà nƣớc về phát triển đào tạo đại học và thay đổi cơ 
chế quản lý tài chính về đại học ... Error! Bookmark not defined.

4.2 Mục tiêu, định hƣớng phát triển của trƣờng Cao đẳng Du lịch Hà Nội
 ... Error! Bookmark not defined.

4.3. Các giải pháp chủ yếu nhằm hoàn thiện cơ chế tự chủ tài chính tại

trƣờng Cao đẳng Du lịch Hà Nội. ... Error! Bookmark not defined.
4.3.1. Mục tiêu thực hiện quản lý tài chính theo hướng tực chủ, tự chịu trách
nhiệm tại trường cao đẳng du lịch Hà Nội ... Error! Bookmark not defined.

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

KẾT LUẬN ... Error! Bookmark not defined.

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

LỜI MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Giáo dục, đào tạo và khoa học công nghệ là quốc sách hàng đầu đối với mỗi
quốc gia nói chung và Việt Nam nói riêng. Nâng cao chất lượng giáo dục cũng là
mục tiêu cao nhất mà Việt Nam đang đặt ra trong thời gian tới

Trong thời kỳ hội nhập kinh tế, dưới sự lãnh đạo của Đảng và quản lý của
Nhà nước, đất nước ta đang từng bước đổi mới. Nền giáo dục nói chung và giáo dục
đại học Việt Nam nói riêng đã đạt được những thành tựu to lớn, góp phần vào sự
nghiệp xây dựng và phát triển kinh tế, văn hóa của tồn xã hội. Tuy nhiên, bên cạnh
những thành tựu đã đạt được, giáo dục đại học Việt Nam vẫn còn một số vấn đề bất
cập. Công tác quản lý của Bộ GD & ĐT đối với các trường đại học, cao đẳng chưa
thực sự đổi mới để phù hợp với các quy luật chi phối hoạt động của hệ thống giáo
dục đại học và đòi hỏi của phát triển xã hội. Phương pháp quản lý nhà nước đối với
các trường đại học, cao đẳng công lập chưa tạo đủ điều kiện để các cơ sở đào tạo
thực hiện quyền và trách nhiệm tự chủ, mặt khác không đủ khả năng đánh giá thực
chất hoạt động và sự chấp hành luật pháp của tất cả các trường đại học, cao đẳng.
Qua hai lần cải cách cơ chế tài chính (Nghị định 10/2002/NĐ-CP; Nghị định
43/2006/NĐ-CP) đã giảm bớt một số rào cản nhưng tính hiệu lực, hiệu quả, tính
linh hoạt, cơng bằng, tính ràng buộc tổ chức, sự chấp thuận của cộng đồng đối với
cơ chế tự chủ tài chính chưa cao.

</div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>

đẳng công lập, tôi đã nghiên cứu chọn đề tài “Tự chủ tài chính trong các trường đại
học,cao đẳng công lập: Nghiên cứu tại trường cao đẳng du lịch Hà Nội “ làm luận
văn thạc sỹ tài chính - ngân hàng.

Câu hỏi đặt ra cần tìm lời giải đáp đối với đề tài này là: Những hạn chế, khó
khăn, vướng mắc trong thực hiện cơ chế tự chủ tài chính tại trường Cao đằng Du lịch

Hà Nội và nguyên nhân của những hạn chế, khó khăn, vướng mắc ấy? Các giải pháp
nhằm hồn thiện cơ chế tự chủ tài chính tại trường Cao đẳng Du lịch Hà Nội?

2. Mục tiêu nghiên cứu đề tài

- Một số vấn đề về tự chủ tài chính đối với các trường đại học, cao đẳng cơng
lập. Hệ thống hóa cơ sở dữ liệu, phân tích thực trạng, từ đó đề xuất giải pháp hồn
thiện cơ chế tự chủ tài chính tại các trường đại học, cao đẳng công lập Việt Nam.
Vấn đề cốt lõi của tự chủ tài chính trong trường đại học là gì? Nên trao quyền tự
chủ cho các cơ sở giáo dục như nào và cần thực hiện quyền tự chủ như thế nào để
đảm bảo mục đích cuối cùng là nâng cao chất lượng đào tạo giáo dục đại học đồng
thời vẫn đảm bảo được công bằng xã hội?

- Phân tích cơ chế tự chủ tài chính từ góc độ các trường đại học, cao đẳng
cơng lập. Những thuận lợi, khó khăn của cơ chế tới tạo và sử dụng nguồn thu, trách
nhiệm giải trình tài chính trước xã hội, khả năng tự chủ tài chính của nhà trường.

- Một số gợi ý tăng cường cơng tác tự chủ tài chính tại trường cao đẳng du
lịch Hà Nội.

3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của đề tài

* Đối tượng nghiên cứu: Luận văn tập trung làm rõ những nhân tố tạo nên cơ
chế tự chủ tài chính; các tiêu chí đánh giá, ảnh hưởng của cơ chế tới tạo và sử dụng
nguồn thu; các vấn đề liên quan tới chế độ, chính sách, cơ chế tài chính của Nhà
nước , của trường cao đẳng du lịch Hà Nội nhằm thúc đẩy Nhà trường nhanh chóng
có đủ điệu kiện hội nhập quốc tế.

* Phạm vi nghiên cứu:

</div>
(8)<div class='page_container' data-page=8>

- Về thời gian: Nghiên cứu thực trạng tự chủ tài chính tại trường Cao đẳng
du lịch Hà Nội giai đoạn 2011-2013.

4. Kết cấu của luận văn

Ngoài phần Mở đầu, Kết luận và Danh mục tài liệu tham khảo, luận văn
gồm 4 chương:

Chương 1: Tổng quan tình hình nghiên cứu và cơ sở lý luận về cơ chế tự chủ
tài chính đối với các trường đại học, cao đẳng công lập.

Chương 2: Phương pháp nghiên cứu

</div>
(9)<div class='page_container' data-page=9>

CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ 
LUẬN VỀ TỰ CHỦ TÀI CHÍNH ĐỐI VỚI CÁC TRƢỜNG ĐẠI HỌC, CAO

ĐẲNG CƠNG LẬP 
1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu:

Quản lý tài chính đối với giáo dục Đại học, cao đẳng là một bộ phận của nền
tài chính công, chịu sự điều tiết, chi phối bởi những cơ chế, quy định chung của
quản lý nhà nước nhưng cũng có những đặc trưng riêng biệt xuất phát từ vai trị và
vị trí quan trọng của các trường Đại học, Cao đẳng. Các vấn đề về chính sách giáo
dục và đào tạo, trong đó có chính sách huy động và sử dụng các nguồn tài chính, cơ
chế tự chủ quản lý tài chính ở các trường đại học, cao đẳng đã được nghiên cứu
trong nhiều cơng trình khoa học của nhiều tác giả.

Tác giả Đặng Văn Du với luận án: “ Các giải pháp nâng cao hiệu quả đầu tư
tài chính cho đào tạo đại học ở Việt Nam”, đã phân tích sâu sắc về đầu tư tài chính
cho đào tạo đại học. Luận án đã xây dựng các tiêu chí đánh giá hiệu quả đầu tư tài
chính cho giáo dục đại học ở Việt Nam, phân tích thực trạng và đánh giá hiệu quả
đầu tư tài chính qua các tiêu chí được xây dựng, từ đó đề xuất hệ thống giải pháp có
tính khả thi nhằm nâng cao hiệu quả đầu tư tài chính cho giáo dục đại học ở nước ta

Tác giả Nguyễn Anh Thái (2008) với đề tài luận án tiến sỹ “Hoàn thiện cơ
chế quản lý tài chính đối với các trường Đại học của Việt Nam.” đã đề cập đến
những ảnh hưởng của cơ chế tài chính đối với kết quả hoạt động của các trường đại
học của Việt Nam đồng thời đưa ra các giải pháp nhằm hoàn thiện hơn cơ chế quản
lý tài chính đối với các trường đại học của Việt Nam, như:

Thứ nhất: tạo dựng khung pháp lý về quản lý giáo dục đại học một cách 
đồng bộ;

Thứ hai: Cải tiến việc phân bổ và cấp phát NSNN;

</div>
(10)<div class='page_container' data-page=10>

Thứ tư: Xã hội hóa giáo dục đại học, khuyến khích đa dạng hóa nguồn tài 
chính cho phát triển giáo dục đại học công lập;

Thứ năm: Tăng cường phân cấp quản lý tài chính theo hướng tăng tính tự 
chủ, tự chịu trách nhiệm xã hội đối với các cơ sở giáo dục đại học công lập;

Thứ sáu: Xây dựng chính sách cơng về tài chính giáo dục đại học công lập;

Tác giả Nguyễn Thu Hương (2011) với nghiên cứu “Tự chủ học phí gắn với

đào tạo chất lượng cao và trách nhiệm xã hội của các trường Đại học công lập.” đã
chỉ ra những bất cập trong việc thực hiện cơ chế tự chủ tài chính trong khi cơ chế
thu học phí vẫn chưa đồng bộ, các trường đại học vẫn chưa được tự chủ mức thu
học phí đối với các chương trình đào tạo phổ thơng (vẫn phải thực hiện mức thu
trần đối với học phí)…;

Tác giả Trần Đức Cân (2012) trong luận án tiến sỹ “Hoàn thiện cơ chế tự chủ
tài chính các trường đại học cơng lập ở Việt Nam” đã phân tích cơ chế tự chủ tài
chính theo góc độ từ các trường đại học cơng lập, đồng thời nêu ra những thuận lợi,
khó khăn và đánh giá hiệu quả ban đầu của cơ chế tới tạo và sử dụng nguồn thu,
trách nhiệm giải trình tài chính trước xã hội, khả năng tự chủ tài chính của các
trường. Qua kinh nghiệm của một số nước trên thế giớ về tự chủ tài chính trường
đại học, tác giả rút ra một số kết luận và bài học kinh nghiệm cho Việt Nam, cụ thể:

Một là, giao quyền tự chủ tài chính ở mức độ cao và đi kèm với giao quyền 
tự chủ đại học.

Hai là, Nhà nước vần đổi mới cách phân bổ ngân sách theo kết quả đầu ra 
và đảm bảo tính cơng khai, minh bạch, có các tiêu chí định lượng rõ ràng. Ngân 
sách cấp theo cơ chế khốn khơng phải lập theo các tiểu mục để các trường được 
toàn quyền chi cho tiền lương, chi đầu tư phát triển…và áo dụng chế độ hậu kiểm 
cho đối với các trường.

</div>
(11)<div class='page_container' data-page=11>

góp vốn chung về đầu tư cơ sở vật chất, thư viện dùng chung giữa các trường nhằm 
giảm bớt chi phí đầu tư nhưng lại nâng cao hiệu quả khai thác, sử dụng…

Bốn là, Nhà nước cần định hình rõ về mơ hình tài chính cho giáo dục đại học 
theo hướng tăng cường chia sẻ học phí từ người phù hợp với chất lượng đào tạo

được cung cấp. Cho phép các trường được quyền tự xây dựng các mức học phí đối 
với những chương trình đào tạo theo nhu cầu của người học, nhu cầu của xã hội để 
tăng cường tính xã hội hóa, giảm gánh nặng về chi NSNN cho giáo dục đại học 
công lập

Năm là, cần thành lập một cơ quan kiểm định độc lập nằm ngoài sự quản lý 
của Bộ GD& ĐT để kiểm tra, đánh giá chất lượng của các trường được giao quyền 
tự chủ tài chính.

Tác giả Bùi Tiến Hanh (2006) với đề tài “Hoàn thiện c ơ chế tài chính nhằm
thúc đẩy xã hội hóa giáo dục Việt Nam.” đã hệ thống hóa, phân tích làm rõ cơ sở lý
luận và thực tiễn về vai trị của giáo dục, xã hội hóa giáo dục, cơ chế quản lý tài
chính xã hội hóa giáo dục. Phân tích rõ thực trạng xã hội hóa giáo dục và những tác
động tích cực, hạn chế của cơ chế quản lý tài chính xã hội hóa giáo dục ở nước ta
những năm qua. Đồng thời tổng kết một số kinh nghiệm về cơ chế quản lý tài chính
phát triển giáo dục của một số nước trên thế giới. Đề xuất một số giải pháp hoàn
thiện cơ chế quản lý tài chính có tính khả thi nhằm thúc đẩy xã hội hóa giáo dục ở
nước ta phát triển nhanh và bền vững, thực hiện tốt hơn công bằng và hiệu quả
trong phát triển giáo dục, cụ thể:

Thứ nhất: bỏ quy định giới hạn trần về tổng thu nhập hàng năm trả cho 
người lao động trong các cơ sở giáo dục công lập thực hiện cơ chế tự chủ;

</div>
(12)<div class='page_container' data-page=12>

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Ban chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam khóa XI ,2013. Nghị quyết

Hội nghị Trung ương 8 khóa XI về đổi mới căn bản, tồn diện giáo dục và đào 
tạo. Hà Nội.

2. Bộ Tài chính, 2006. Thơng tư số 71/2006/TT-BTC hướng dẫn thực hiện Nghị

định số 43/2006/NĐ-CP quy định quyền tự chủ. tự chịu trách nhiệm về thực hiện 
nhiệm vụ, tổ chức bộ máy, biên chế và tài chính đối với đơn vị sự nghiệp công 
lập. Hà Nội.

3. Bộ Tài chính, 2006. Thơng tư số 71/2006/TT-BTC hướng dẫn thực hiện Nghị

4. Chính phủ, 2002. Nghị định số 10/2002/NĐ-CP về chế độ tài chính áp dụng cho

đơn vị sự nghiệp có thu. Hà Nội.

5. Chính phủ, 2006. Nghị định số 43/2006/NĐ-CP quy định quyền tự chủ. tự chịu

trách nhiệm về thực hiện nhiệm vụ, tổ chức bộ máy, biên chế và tài chính đối với 
đơn vị sự nghiệp cơng lập. Hà Nội.

6. Chính phủ, 2010. Nghị định số 49/2010/NĐ-CP quy định về miễn, giảm học phí,

hỗ trợ chi phí học tập và cơ chế thu, sử dụng học phí đối với cơ sở giáo dục 
thuộc hệ thống giáo dục quốc dân từ năm học 2010 – 2011 đến năm học 2014 – 
2015 Hà Nộiả

7. Chính phủ, 2012, Nghị quyết số 11/NQ-CP của Chính phủ về những giải pháp
chủ yếu tập trung kiềm chế lạm phát ổn định kinh tế vĩ mô, đảm bảo an sinh xã
hội, Hà Nội.

8. Chu Văn Thành, 2004. Dịch vụ cơng và xã hội hóa dịch vụ công- Một số vấn đề

lý luận và thực tiễn. Hà Nội: Nxb Chính trị Quốc gia.

</div>
(13)<div class='page_container' data-page=13>

giải pháp. Hà Nội: Nhà xuất bản Tài chính.

10.Đặng Bá Lẫm, 2006. Luận cứ khoa học cho các giải pháp đổi mới quản lý Nhà

nước về giáo dục ở nước ta trong thập niên đầu thế kỷ 21. Đề tài độc lập, mã số
DTDL – 2002/06.

11.Nguyễn Anh Thái, 2008. Hoàn thiện cơ chế quản lý tài chính đối với các trường

Đại học của Việt Nam. Luận án tiến sĩ, Học viện Tài chính.

12.Nguyễn Tấn Lượng, 2011. Hồn thiện quản lý tài chính tại các trường đại học

cơng lập tự chủ tài chính trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh. Luận văn thạc sỹ,
Trường đại học kinh tế thành phố Hồ Chí Minh.

13.Nguyễn Thu Hương, 2011. Tự chủ học phí gắn với đào tạo chất lượng cao và
trách nhiệm xã hội của các trường Đại học công lập. Tạp chí Khoa học – Đại học 
Quốc gia Hà Nội, số 23.

14.Phạm Văn Ngọc , 2007. Hoàn thiện cơ chế quản lý tài chính của Đại học Quốc

gia Hà Nội trong tiến trình đổi mới quản lý tài chính cơng ở nước ta hiện nay.

Luận án tiến sĩ quản lý kinh tế, Đại học Quốc gia Hà Nội.
15.Quốc hội, 2005. Luật giáo dục số 38/2005/QH11. Hà Nội.

16.Quốc hội, 2008. Luật quản lý tài sản nhà nước số 09/2008/QH12 Hà Nội.
17.Quốc hội, 2010. Luật NSNN số 46/2010/QH12. Hà Nội.

18.Quốc hội, 2010. Luật viên chức số 58/2010/QH12 ngày Hà Nội.

19.Sử Đình Thành và Bùi Thị Mai Hồi ,2009. Tài chính cơng và phân tích chính 
sách thuế. Thành phố Hồ Chí Minh: Nhà xuất bản Lao động xã hội.

20.Trần Đức Cân, 2012. Hoàn thiện cơ chế tự chủ tài chính các trường đại học

công lập ở Việt Nam. Luận án tiến sỹ, Đại học Kinh tế Quốc dân.
21.Trường Cao đẳng Du lich Hà Nội, 2011, 2012, 2013. Báo cáo tài chính.

22.Trường Cao đẳng Du lich Hà Nội, 2011. Quy chế chi tiêu nội bộ

23.Viện Nghiên cứu Quản lý giáo dục, 2002. Chiến lược phát triển giáo dục trong

thế kỷ

24.Võ Kim Sơn ,2004. Phân cấp quản lý nhà nước, lý luận và thực tiễn. Hà Nội:
Nxb Chính trị Quốc gia.