Vai trò của Đoàn thanh niên trong giáo dục kỹ năng sống cho sinh viên ( Nghiên cứu trường hợp trường Đại học Công đoàn)

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

<b>TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN </b>
------

<b>TRẦN MẠNH CƢƠNG </b>

<b>VAI TRỊ CỦA ĐỒN THANH NIÊN TRONG </b>
<b>GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG CHO SINH VIÊN </b>
<i><b>(Nghiên cứu trường hợp trường Đại học Cơng đồn) </b></i>

<b>LUẬN VĂN THẠC SỸ XÃ HỘI HỌC </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

<b>TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN </b>
------

<b>TRẦN MẠNH CƢƠNG </b>

<b>VAI TRÒ CỦA ĐOÀN THANH NIÊN TRONG </b>
<b>GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG CHO SINH VIÊN </b>
<i><b>(Nghiên cứu trường hợp trường Đại học Công đoàn) </b></i>

<b>Chuyên ngành: xã hội học </b>
<b>Mã số: 60310301 </b>

<b>LUẬN VĂN THẠC SỸ XÃ HỘI HỌC </b>

<b>Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS Nguyễn Thị Thu Hà </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

<i><b>Lời cảm ơn </b></i>

Để hoàn thành luận văn này, tôi xin gửi lời cảm ơn đến các thầy cô
giáo trong Khoa Xã hội học - Trường Đại học Khoa học xã hội nhân văn –
Đại học Quốc gia Hà Nội và các thầy cô đã giảng dạy tôi. Đặc biệt xin gửi
lời cảm ơn tới PGS. TS. Nguyễn Thị Thu Hà người đã tận tình chỉ bảo,
hướng dẫn tơi trong suốt q trình làm luận văn.

Tơi xin gửi lời cảm ơn tới các đồng chí cán bộ, đồn viên sinh viên
Trường Đại học Công đoàn đã cộng tác, cung cấp số liệu giúp tôi hoàn
thành luận văn này.

Cuối cùng, xin được cảm ơn gia đình, bạn bè, đồng nghiệp đã ln
ủng hộ, động viên giúp đỡ tôi.

Do khả năng nghiên cứu còn hạn chế, chắc chắn đề tài cịn nhiều
thiếu sót. Rất mong thầy cô và các bạn đóng góp ý kiến để luận văn này
hoàn thiện hơn.

<i><b>Xin trân trọng cảm ơn! </b></i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

<b>MỤC LỤC </b>

<b>MỞ ĐẦU... </b> 7

<b>1. Lý do lựa chọn đề tài</b><i><b>...</b></i> 7

<b>2. Tổng quan vấn đề nghiên cứu...</b><i><b>...</b></i> 9

<b>3. Ý nghĩa khoa học và ý nghĩa thực tiễn... </b> 12

3.1. Ý nghĩa khoa học ... 12

3.2. Ý nghĩa thực tiễn ... 13

<b>4. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu </b><i>...</i> 13

4.1. Mục đích nghiên cứu ... 13

4.2. Nhiệm vụ nghiên cứu ... 13

<b>5. Đối tƣợng, khách thể, phạm vi nghiên cứu... </b> 13

<b>6. Câu hỏi nghiên cứu</b><i>...</i> 14

<b>7. Giả thuyết nghiên cứu.</b><i>...</i> 14

<b>8. Phƣơng pháp nghiên cứu.</b><i>...</i> 15

8.1. Phương pháp luận nghiên cứu... 15

8.2. Phương pháp thu thập thông tin <i>...</i> 16

8.2.1. Phương pháp phân tích tài liệu... 16

8.2.2. Phương pháp quan sát... 16

8.2.3. Phương pháp phỏng vấn sâu... 17

8.2.4. Phương pháp trưng cầu ý kiến: ... 17

<b>9. Khung phân tích: </b><i>...</i> 20

<b>CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI </b> 21
<b>1.1. Các khái niệm công cụ</b><i>...</i> 21

1.1.1. Khái niệm “vai trò” ... 21

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

5

1.1.3. Khái niệm “nhận thức”... 22

1.1.4. Khái niệm “kỹ năng sống”... 23

1.1.5. Khái niệm “giáo dục”... 23

1.1.6. Khái niệm Giáo dục kỹ năng sống ... 25

1.1.7. Khái niệm “Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh”... 26

<b>1.2. Các lý thuyết lựa chọn...</b><i>...</i> 26

1.2.1. Lý thuyết hành động xã hội... 26

1.2.2. Lý thuyết Xã hội hóa cá nhân ... 27

1.2.3. Lý thuyết nhu cầu... 29

1.2.4. Lý thuyết vai trò... 30

<b>1.3. Quan điểm của Đồn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh về </b>
<b>nhiệm vụ, vai trò giáo dục kỹ năng sống cho thanh niên... </b> 31

<b>1.4. Đặc điểm địa bàn nghiên cứu ... </b> 35

<b>CHƢƠNG 2: ĐÁNH GIÁ CỦA SINH VIÊN VỀ MỨC ĐỘ THAM </b>
<b>GIA CỦA HỌ VÀ HIỆU QUẢ GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG </b>
<b>THÔNG QUA CÁC CỦA ĐOÀN ... </b> 39

<b>2.1. Nhận thức của sinh viên về kỹ năng sống, giáo dục kỹ năng </b>
<b>sống...</b> 39

2.1.1. Nhận thức của sinh viên về kỹ năng sống... 39

2.1.2. Nhận thức về giáo dục kỹ năng sống của sinh viên thơng qua
các hoạt động đồn thể... 41

2.1.3. Một số biểu hiện của người đã từng được tham gia bồi
dưỡng, đào tạo kỹ năng sống... 46

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

<b>2.3. Mức độ tham gia và hiệu quả giáo dục kỹ năng sống qua các </b>

<b>lĩnh vực hoạt động cụ thể của Đoàn trƣờng... </b> 58

2.3.1. Đánh giá mức độ tham gia và hiệu quả giáo dục kỹ năng
sống trong các hoạt động văn hóa văn nghệ, thể dục thể thao... 59

2.3.2. Đánh giá mức độ tham gia và hiệu quả giáo dục kỹ năng
sống trong các hoạt động tình nguyện của Đoàn Thanh niên trường 63
2.3.3. Đánh giá mức độ tham gia và hiệu quả giáo dục kỹ năng

sống trong các hoạt động của các Câu lạc bộ, đội nhóm... 67

<b>2.4. Những mong muốn của sinh viên về các hoạt động của đoàn </b>
<b>trong thời gian tới……… </b> 72

2.4.1. Mong muốn của sinh viên về nội dung tổ chức giáo dục kỹ
năng sống... 72

2.4.2. Mong muốn của sinh viên về hình thức tổ chức giáo dục kỹ
năng sống<i>...</i> 73

2.4.3. Mong muốn của sinh viên về thời điểm tổ chức hoạt động
giáo dục kỹ năng sống... 76

<b>CHƢƠNG 3: MỘT SỐ NHÂN TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN HOẠT </b>
<b>ĐỘNG GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG CỦA ĐOÀN </b> <b>78 </b>
3.1. Sự quan tâm của Đảng ủy, Ban Giám hiệu... 78

3.2. Việc học tập chính khóa trong điều kiện đào tạo tín chỉ……. 79

3.3. Hiệu quả truyền thông các chương trình hoạt động ... 80

3.4. Năng lực, kinh nghiệm của đội ngũ cán bộ đoàn ... 83

3.5. Sự phối hợp với các tổ chức, các đoàn thể khác ... 85

3.6. Sự nhiệt tình của đoàn viên ... 87

<b>KẾT LUẬN VÀ GIẢI PHÁP ... </b> 90

</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7>

7

</div>
<span class='text_page_counter'>(8)</span><div class='page_container' data-page=8>

<b>DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT </b>

<b>CLB </b> Câu lạc bộ

<b>CSVC </b> Cơ sở vật chất

<b>KNS </b> Kỹ năng sống

<b>NXB </b> Nhà xuất bản

<b>PVS </b> Phỏng vấn sâu

<b>SV </b> Sinh viên

<b>STT </b> Số thứ tự

<b>TDTT </b> Thể dục thể thao

<b>THPT </b> Trung học phổ thong

<b>TNCS </b> Thanh niên cộng sản

<b>TUU </b> Trade Union University

<i>Trường Đại học Cơng đồn </i>

<b>TN </b>
<b>UNESCO </b>

Thanh niên

United Nations Educational Scientific and
Cultural Organization

<i>Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của </i>
<i>Liên hiệp quốc </i>

<b>UNICEFT </b> United Nations Children's Emergency

Fund<i>Quỹ cứu trợ nhi đồng Liên hợp quốc</i>

<b>VHVN </b> Văn hóa văn nghệ

</div>
<span class='text_page_counter'>(9)</span><div class='page_container' data-page=9>

9

<i>Tổ chức Y tế thế giới </i>

<b>DANH MỤC BẢNG </b>

Bảng 1.1. Bảng đặc điểm mẫu phỏng vấn sâu...17

Bảng 1.2. Phương án phân bổ phiếu...19

Bảng 1.3. Đặc điểm mẫu nghiên cứu...19

Bảng 2.1. Nhận thức của sinh viên về kỹ năng sống...38

Bảng 2.2. Việc tham gia giáo dục kỹ năng sống của sinh viên...41

Bảng 2.3. Việc tiếp nhận KNS của SV chưa được qua đào tạo KNS...41

Bảng 2.4. Bảng đánh giá về những biểu hiện của người có KNS tốt...45

Bảng 2.5. Tình hình tham gia hoạt động phong trào của SV...49

Bảng 2.6. Lý do SV không tham gia hoạt động phong trào...51

Bảng 2.7. Đánh giá của sinh viên về hiệu quả các kênh truyền thông
giáo dục kỹ năng sống của Đoàn Thanh niên...53

Bảng 2.8. Tương quan giữa mức độ tham gia hoạt động VHVN- TDTT
với ý kiến đánh giá của SV về tính giáo dục KNS của các hoạt động...58

Bảng 2.9. Tương quan giữa mức độ tham gia vào hoạt động tình nguyện
với ý kiến đánh giá của SV về tính giáo dục KNS của các hoạt động...62

Bảng 2.10. Tương quan giữa mức độ tham gia vào hoạt động của các câu
lạc bộ, đội nhóm có tính chun ngành và câu lạc bộ, đội nhóm có tính sở thích
với ý kiến đánh giá...68

Bảng 2.11. Mong muốn củaSV về nội dung tổ chức giáo dục KNS...71

</div>
<span class='text_page_counter'>(10)</span><div class='page_container' data-page=10>

<b>DANH MỤC BIỂU </b>

Biểu 2.1. Nguồn tiếp thu giáo dục KNS qua ý kiến của sinh viên... 43

Biểu 2.2. Lý do SV tham gia hoạt động phong trào...50

Biểu 2.3. Đánh giá của SV về hiệu quả giáo dục KNS của Đoàn trường
trong thời gian vừa qua...54

Biểu 2.4. Động cơ khiến SV cảm thấy các hoạt động của Đoàn thú vị...75

Biểu 3.1. Hiệu quả truyền thông về các hoạt động cụ thể của Đoàn Thanh
niên trường ...80

Biểu 3.2. Mức độ sinh viên tham gia hưởng ứng các phong trào của Đoàn thanh
niên trường...87

<b>DANH MỤC ẢNH </b>
Ảnh 2.1. Hình ảnh hoạt động thể dục thể thao...60

Ảnh 2.2. Hình ảnh hoạt động văn hóa văn nghệ...61

Ảnh 2.3. Hình ảnh hoạt động tình nguyện tại địa phương...65

Ảnh 2.4. Hoạt động thiện nguyện tại địa phương...65

Ảnh 2.5. Ảnh hoạt động giáo dục kỹ năng của Đội Hành trang khởi
nghiệp...67

</div>
<span class='text_page_counter'>(11)</span><div class='page_container' data-page=11>

11
<b>MỞ ĐẦU </b>

<b>1. Lý do lựa chọn đề tài </b>

Q trình xã hội hóa cá nhân là một diễn tiến liên tục và toàn diện để giúp
cho cá nhân đó dễ dàng thích ứng với xã hội và từ đó phát triển. Một con người

trưởng thành không chỉ được đào tạo kiến thức chuyên môn, phẩm chất đạo đức
mà còn được trang bị những kỹ năng để thích ứng và giải quyết các nhu cầu của
bản thân.

Đất nước ta đang trong quá trình cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập
quốc tế sâu sắc. Tiến trình này địi hỏi cần có một nguồn nhân lực trẻ, khỏe, có
chất lượng. Lực lượng lao động dồi dào này trông cậy ở thanh niên, nhất là nhóm
thanh niên có tri thức như học sinh, sinh viên. Yêu cầu của việc đào tạo nguồn
nhân lực này là sự giáo dục có tính tồn diện đối với người học, tức là chương trình
đào tạo khơng chỉ chú trọng đến việc trang bị kiến thức chuyên môn, tay nghề mà
còn được chú trọng giáo dục về nhân cách và kỹ năng sống.

Tuy nhiên, thực tiễn xã hội nước ta cho thấy những biểu hiện xuống cấp về
lối sống của một bộ phận không nhỏ thanh niên đang ngày càng trở nên phổ biến.
Những biểu hiện như: sống buông thả, thiếu hoài bão, thiếu trách nhiệm với bản
thân và gia đình, trọng tiêu dùng hưởng thụ, khả năng thích ứng kém, tỷ lệ nạo phá
thai ở lứa tuổi thanh thiếu niên cao, hiện tượng tiêm chích ma túy, bạo lực học
đường, tự tử... không phải là hiếm gặp trên các phương tiện truyền thông đại
chúng. Tỷ lệ vi phạm pháp luật ở thanh thiếu niên ngày càng gia tăng không chỉ
ngồi xã hội mà cịn xâm nhập vào tận trường học cho thấy đã đến lúc cần kiểm
chứng lại việc giáo dục kỹ năng cho người trẻ nói chung và học sinh, sinh viên nói
riêng.

</div>
<span class='text_page_counter'>(12)</span><div class='page_container' data-page=12>

<b>DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO </b>

1. Abraham Maslow (1943). <i>Lý thuyết Thang bậc nhu cầu và các ứng dụng </i>

<i>của nó trong đời sống và giáo dục. </i>Theo<i> Tailieu.vn</i>

2. Ban Tổ chức Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh (2009). <i>Cơng tác </i>

<i>phát triển Đoàn viên mới</i>. NXB Thanh niên.

3. Bùi Thế Cường, Đặng Thị Việt Phương, Trịnh Huy Hóa (2012). <i>Từ điển </i>

<i>xã hội học Oxford</i>. NXB Đại học Quốc gia Hà Nội.

4. Phạm Tất Dong – Lê Ngọc Hùng (2002), <i>Xã hội học</i>, NXB Đại học Quốc

gia Hà Nội.

5. Đảng Cộng sản Việt Nam (2008) Nghị quyết Hội nghị Ban Chấp hành
Trung ương lần thứ 7 khóa X <i>về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công </i>

<i>tác thanh niên thời kỳ đẩy mạnh cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa</i>.

6. Đảng Cộng sản Việt Nam (2011), Văn kiện Đại hội lần thứ XI.
7. Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh (2012). <i>Điều lệ khóa X</i>.

8. E. A. Capitonov (2000). <i>Xã hội học thế kỷ XX : Lịch sử và công nghệ</i>.
Biên dịch Nguyễn Quý Thanh. NXB Đại học Quốc gia Hà Nội.

9. Đoàn TNCS Hồ Chí Minh Thành phố Hà Nội (2014). Nghị quyết Hội
nghị lần thứ 6 BCH Đoàn TNCS Hồ Chí Minh Thành phố Hà Nội khóa XIV về

<i>“Đổi mới nâng cao chất lượng công tác giáo dục của Đồn trong tình hình mới”</i>.

10. Đồn TNCS Hồ Chí Minh Thành phố Hà Nội (2012). <i>Văn kiện Đại hội </i>

<i>Đại biểu Đồn TNCS Hồ Chí Minh Thành phố Hà Nội lần thứ XIV (nhiệm kỳ 2012 </i>

<i>– 2017).</i>

11. Đồn TNCS Hồ Chí Minh Trường Đại học Cơng đồn (2014). <i>Báo cáo </i>
<i>chính trị tại Đại hội đại biểu Đồn TNCS Hồ Chí Minh trường Đại học Cơng đồn </i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(13)</span><div class='page_container' data-page=13>

13

12. Học viện Thanh thiếu niên Việt Nam (2011). <i>Tài liệu bồi dưỡng cán bộ </i>
<i>đoàn các trường đại học, cao đẳng. </i>

13. Nguyễn Khắc Viện (1994)<i>. Từ điển Xã hội học. </i>NXB thế giới.

14. Nguyễn Thị Thu Hằng (2013<i>). Giáo dục kĩ năng sống cho học sinh dân </i>
<i>tộc thiểu số khu vực miền núi phía Bắc Việt Nam qua các môn tự nhiên, xã hội và </i>

<i>khoa học</i>. Báo cáo tóm tắt Luận văn Tiến sĩ Lí luận và lịch sử giáo dục.

15. Lenin V.I (1981). <i>Bút kí triết học</i>, tập 29, NXB Tiến bộ.

16. Lê Ngọc Hùng (2008). <i>Lịch sử & lý thuyết xã hội học</i>, NXB Đại học

Quốc gia Hà Nội.

17. Lê Ngọc Hùng (2009). <i>Ba nấc thang phát triển lý thuyết về vị thế và vai </i>

<i>trò của con người trong cấu trúc xã hội</i>, Tạp chí Nghiên cứu con người, số 1, Tr.

50 – 57.

18. Mai Quỳnh Nam (2006). <i>Những vấn đề xã hội học trong cơng cuộc đổi </i>

<i>mới</i>. NXB Chính trị quốc gia.

19. Đặng Cảnh Khanh (2006), <i>Xã hội học Thanh niên</i>, NXB Chính trị Quốc
gia.

20. Nguyễn Đình Tấn (2003). <i>Vai trị của hệ thống chính trị mà hạt nhân là </i>

<i>Đảng cộng sản Việt Nam trong xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa </i>

<i>của dân, do dân, vì dân</i>. Tạp chí Xã hội học số 3, Tr. 27 - 32.

21. Vĩnh Thắng (2013), Kỹ năng mềm cho bạn trẻ, NXB trẻ.

22. Trường Đại học Cơng đồn (2010<i>). Quy chế đào tạo đại học và cao </i>
<i>đẳng hệ chính quy theo hệ thống tín chỉ của Trường ĐH Cơng đồn.</i>

23. Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2005). Luật Thanh
niên.

</div>
<span class='text_page_counter'>(14)</span><div class='page_container' data-page=14>

25. Viên nghiên cứu thanh niên (2010). <i>Giáo dục kỹ năng xã hội cho đoàn </i>

<i>viên thanh niên</i>. Báo cáo nghiên cứu khoa học.

26. Phạm Văn Quyết và Nguyễn Quý Thanh (2012). <i>Phương pháp nghiên </i>

<i>cứu Xã hội học</i>. NXB Đại học Quốc gia Hà Nội.

27. Lâm Thị Yên (2009). <i>Giáo dục lối sống mới cho sinh viên Cao đẳng </i>

<i>công nghiệp Thái Nguyên trong giai đoạn hiện nay. </i>Luận văn thạc sỹ Xã hội học.

28. Phạm Thị Yến (2013). <i>Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ vị thành niên tại </i>

<i>các gia đình hiện nay</i> (nghiên cứu trường hợp xã Minh Khai – huyện Từ Liêm –

Thành phố Hà Nội). Luận văn thạc sĩ Xã hội học.

29. Tuyên truyền Điều lệ (2013). <i>Văn kiện Đại hội Đoàn toàn quốc lần thứ </i>

<i>X, kỹ năng tổ chức các sự kiện trong hoạt động Đoàn Thanh niên 2013</i>, NXB Thời

đại.

30. Nhân dân cuối tuần www.nhandan.org.vn/mobile/_mobile_ndct/
mobile_chuyende/item/20296602.html

31. Max Weber (1947). <i>The Theory of Social and Economic Organizatin</i>.
New York: Oxford University Press. Tr.88.

32.
/>

van/chuong-ii---tham-van-ca-nhan/ii---mot-so-ly-thuyet-va-cach-tiep-can-trongtham-van-ca-nhan/1-ly-thuyet-nhu-cau-cua-abraham-maslow

33. VnCharm.
20/10/2012.

34. UNESCO global
-networks/aspnet/about-us/strategy/the-four-pillars-of-learning/

35. World Health Organization (1997). <i>Life skills education for children and </i>

<i>adolescents in schools: introductio and guidelines to facilitate the development </i>

</div>

<!--links-->
<a href=' /><a href=' /><a href=' /> Biện pháp quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng sống cho sinh viên trường cao đẳng tài chính quản trị kinh doanh

• 22
• 1
• 7