Về chiến lược giáo dục để bước vào thế kỷ 21

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>VE CHIÈN LUdC GIÀO DUC DE Bl/ÒC VÀO THE KY 21 </b>

<b>GS. N g u y e n Cành Toàn </b>
<i>l.Muc tiéu Dita hiéu suàt cùa viéc </i>

nàng cao dàn tri. dào tao nhàn lUc, boi
ditdng nhàn tài lén dén dinh cao nhàt
bang càch két hdp mot càch khoa hpc
nhàt sue manh cùa "hién dai" va sue
manh cùa truyén thò'ng dàn toc. vàn
dung mot càch tinh vi chù nghia Màc
Lenin va tit titòng Ho Chi Minh, két hdp
khéo léo thò sd va hién dai. khdi day dén
mùc cao n h à t càc nói lite tiém tàng. Con
ngitịi mói Viét Nani phài là con ngitịi co
tàc phong còng nghiép, tit duy khoa hpc.
sàng tao, sue kh va thàm dàm càc
trun thịng tịt dep cùa dàn toc.

<i>2.Thàch thùc. a) Xuà't phàt diém </i>

cùa ta con rat thàp, dàu tit vào giào due
tinh theo dàu ngitịi mói ed 1/10 mùc trung bình, 1/100 mùc cao n h à t cùa the giói.
Bài tồn "di kip de sành vai cùng càc citịng qc nani chàii" ditde dàt ra gay
gàt nhit vày.

b) "Khoa hpc ky thuàt tién nhit vii bào". De hình dung cu the hdn, thè so
sành viéc tàng tritdng kién thùc cùa nhàn loai vói viéc cho vay là'y lai kép (lai lai
dàp vào vòh de eó vóh lón hdn cho chu ky san). Do vày, quy luàt tàng tntdng kién
thùc là quy luàt so unì (loi exponentielle), nghia là sue tàng tritịng manh hdn so
vói mpi quy luàt tàng tntdng khàc. Hai xà hói khàe nhaii ve nén vàn minh (nóng
nghiép lac bau, còng nghiép, tin hpc), va do dò chénh nhau ve cài vịn bau dàu va

ve trình dị tò ehùc, quàn ly giào due va khoa hpc, cùng sé ùng vói hai quy lt so
miì khàe nhau, ben nào nén vàn minh cao hdn thì tàng tntdng nhanh hdn va ti
le so sành mùc tàng tntdng giiìa ben cao. ben thàp ciing sé tàng lén vói thịi gian
theo lt so mii, nghia là ben thàp càng ngày càng tut hàu xa hdn mìa va toc dp
tilt hàu.ngày càng nhanh. Nhitng dị chi mói là suy ln logie hình thùc. Dù sao,
dị cùng là diéu càn chù y de dàm nhìn thàng vào thàcli thùc, khịng chù quan
thịa man vói nhùng thành tieh dat ditdc. Nhitng vị quyt day dà móng tay
nhpii.

<i>3 Huórig dàp ùng vài thàch thùc. Ben caiih logie hình thùc con logie </i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

- Co be day lich su 4000 n à m vàn hien.

- Co chù nghia Màc Lenin va tit titòng Ho Chi Minh.

- Co thién nhién nhiét dói va mot bị bién dai 3200 km (trung bình cu
100km2 co I k m bò bién).

Thé'yeu cùa ta là:
- Vòh ban dàu r a t thàp.

- Con ngitịi Viét Nam hién nay nói chung chita tàc phong cịng nghiép;
trong qua trình lich su xày dilng dat nitóc, chita kién tri tàp trung sue lite va thịi
gian de nhflng cịng trinh vàn hóa do so (eó le vi dàt hep ma chié'n t r a n h ehò'ng
ngoai xàm lién mién ehàng?); nói chung con tàn man, phàn tàn, tinh thàn hdp tàc
vói nhau, ké t h ù a cùa n h a u chita cao.

<i>4. Nhùng diém quan trong cùa mot chié'n litac giào due. </i>

Y ed bàn: - Vàn dung phép bién chùng cila càc càp pham trù de chuyén hóa

khó khan t h à n h t h u à n Idi.

- Vàn dung tit titịng: "Khó van làn dàn liéu cùng xong", "ai cùng ditde hpc
hành".

- Két hdp hién dai vói thị sd, vói truyén thòng.

<i>a) Diém thù nhàt: Coi trong khoa hpc tit duy. Thịi dai cùa tri tue thì phài </i>

rà't coi trpng tit duy, n h à t là tit duy sàng tao, cài giùp cho ngitòi ta "hpc mot biét
mitòi". Lòi còt cùa tit duy sàng tao là phitdng phàp luàn cùa chù nghia Màc Lenin.
"A vita là A vita dóng thịi khịng phài là A" ehùa dUng màm mòng cùa sit sàng tao
de tu cài dà eó là A sàng tao ra mot cài mói khịng phài là A. Viéc giàng day triét
hpc Màc-Lénin trong càc tritòng Dai hpc khòng tién lén ditdc mày trong suót mà'y
thàp ky qua. Vi sao? vi hpc it di dịi vói hành, hàu nhit khịng viéc ùng dung
vào còng viéc thiét t h à n hàng ngày là hpc, day, ngliién cùu khoa hoc. Mói tritịng
<i>co mot khoa (bay tó) Màc-Lénin, nhitng ị càc khoa chun món (Tồn, Ly, Hóa, </i>
Vàn, Su, Dia...) khịng ai chun tràch nghién cùu va l'ùig dung triét hpc
Màc-Lénin vào viéc day hpc ; nghién cùu khoa hpc (NCKH) ve bò mòn. Do vày,
ngitòi hpc it thà'y Idi ich trite tiép nén khòng hùng thù, khịng tit giàc, hpc chi de
dịi phó vói thi cu.

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

bay. Cài chù quan "sùng tritịng" khịng phù hdp vói cài khàch quan "mày bay" vi
ngitòi che tao ra sùng tntòng khòng nhàm mue dieh de bàn mày bay; nhitng vào
tay ngitòi Viét Nam, vói tri thịng minh va long dùng càm khịng sd mày bay dieh.
càm thù dieh, cài "chù quan" dị dà tìm thày cài "khàeh quan" phù hdp. dị là "tàm
thàp cùa mày bay", t u dò ma chùng ta sàng tao ra "htói lùa nhiéu tàng" làm cho
khòng quàn dieh khòn dòn. Tai sao chiuig ta eó vù khi Idi hai trong tay là chù
nghia Màc - Lenin ma lai de tinh trang hpc triét hpc Màc Lenin nhit vày?

Day 4à the manh ciia ta. Quan tàm dèh nò thi chà toh kém gì mày ma Idi ich
rat lón.

<i>h) Diém thù hai. Coi trpng càc hình thùc hpc dàn dà. nhàt là hpc tit xa. </i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

thù dào tao giào vién cu n h à n t u xa. Ngày nay, so' giào vién ditdc dào tao t u xa dò
dUdc xà hòi dành già cao hdn so' giào vién dào tao tàp trung.

<i>e) Diém thù ba. Lao dòng nghién cùu khoa hpc khòng ehi dàng quy nhò càc </i>

san phàm (tinh thàn hay vàt chat) ma nò tao ra de phuc vu con ngitòi, ma con
dàng quy ò tàc dung cùa nò. Ta hay nói: "Lao dịng cài tao con ngitịi". Thè' thì lao
dịng gàn vói nghién cùu khoa hpc càng eó sue cài tao lón hdn vi nghién cùu khoa
hpc dòi hòi phài "khàch quan, chinh xàe, sàng tao". De dat cho ditdc ba yéu càu
này phài eó nhiéu p h à m chat va nàng lite. Quy cho cùng thì chùng ta mh gì?
Mn hpc sinh, sinh vién co day dù nàng lite va phàm chat cùa mot ngitòi làm
khoa hpc chàn chùih. Xét d góc dị giào due thì càng dita ditde lao dòng nghién cùu
khoa hoc vào nhà tritòng càng som càng tòt. Vàn de là phài thiét k é nén nhùng
bàe thang (trong lao dòng NCKH) thich hdp vói tifng trình dị. Ngitịi ta thitịng
chia ra ba bàe t h a n g xét theo mùc dò khài quàt: nghién cùu ed bàn, nghién cùu
ùng dung, nghién cùu trién khai. Vàn de là khoa hpc giào due phài nghién cùu
chia mói bàe t h à n h nhiéu bàe nhò, n h à t là hai bàe cuòi cho sinh vién va hpc sinh.
Mot hpc sinh tiéu hpc cùng eó thè t h a m già vào viéc diéu tra ed bàn so ngitịi mù
chù trong thịn xóm va qua dị ciing góp phàn vào viéc cung càp mot thịng tin
mói. Dị cùng là càch tịt n h à t hién nay de giào due tàc phong còng nghiép va tit
duy sàng tao, diéu r a t khó làm bang thuyét giàng trén lóp. Co khà thi khịng?
Thùc t é ị nitóc ta cho thày d nòng thòn là khà thi con d thành thi phài tiép tue
làm thù. Chàng han, mot già dinh nóng dàn eó the chia phàn dàt canh tàc ra hai
lo: dói chùng va thitc nghièm, phàn thùc nghièm giao cho mot nhóm hpc sinh
(trong dị eó con già chù) thùc nghièm mot phitdng phàp canh tàc mói. eoi nhù lao

dịng nghién cùu trién khai mot de tài khoa hpc cùa mot tritòng dai hpc hay vién
nghién cùu; bitóc dàu bay phàt trién d nịng thịn (80% dàn so) rói lan dàn ra
thành thi. Néu màng "dai hpc + vién" ma lién két vói phó thịng theo ed che chù
tri va cịng tàc thì sé khdi ra mot ngii lite to lón phuc vii cà giào due, cà san
xuà't, cà khoa hpc. Ngày nay khoa hpc va giào due phài quyen chat vói nhau.

<i>d) Thìfi dai hùng no thịng tin thi chùcfng trinh hoc trò thành "van bién". </i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

xịi hèo lành ciing nhiéu làn hdn), dói ngù chuyén già nghién cùu lai yéu hdn,
mòng hdn vi da so chuyén già ngành giào due tàp t n i n g ò tritòng Dai hpc Sit
pham tntóe day chita làu chi biét eó PTTH, mot so' rat it ve CDSP rói chuyén ve
PTCS. Dà thè lai ịm cà hai viéc: dịi mói nói dung va dịi mài phitdng phàp; phài
chị cho npi diing mói dà rói mói bàt dàu dói mói phitdng phàp; khòng thè chò
nhit vày ditpc vi vàn de phitdng phàp hién ditdng rat bue xùc. Chitdng trình hi$n
hành bi che là qua tài, là hàn làm, là xa rịi cupe song. Nén bàt mach cho diuig,
tìm ra ngun nhàn cho chinh xàe. Day nhói nhét, dịi hịi hpc sinh tri nhó hdn là
tri thịng minh thi làm gì ma chà qua tài. Bièn titóng ịn thi thành luyén thi, ra
bài kiéu làt léo, dành dò làm gì ma chà hàm làm. chà xa rịi cupe song, chà qua
tài. Nói nhit vày khịng phài là ehitdng trinh hién hành khịng khiém khut.
Nhitng nị vàn con dùng ditdc. néu càn diéu chinh mot it cho khòi qua tài de tàp
trung còng sue, tién cùa de dịi mói cho ky ditdc phitdng phàp. som giài thồt
ngành giào due khịi cài xich xiéng "phitdng phàp qua lac hàu".

e) Ta dà ditng cà lich su 4000 nàm lén ma dành giàc va nhò vày dà dành
thàng hai de quóc to. Nay, xuà't phàt diém thàp. dàu tit it. lai nàm trong cài vù
bào cùa sit phàt trién khoa hpc va còng iighé. thì phài di.tiig cà 4000 nàm lich su
lén ma làm giào due. Giào due va vàn hóa phài hdp tàc vói nhau chat che de làm
cho difdc. Càng phài chàm lo hdn dèh viéc nghién cùu va giàng day lich su, khòng
chi Ijch sit ehmh trj, quàn sit ma cà lich su vàn hóa. vàn hpc nghé thuàt. khoa hpc
ky thuàt. Hién nay lich su khoa hpc tit nhién, khoa hpc ky thuàt cùa ta là nghèo

nhàt. Hpc sinh, sinh vién ehi thày tén tuoi cùa ngitịi nitóc ngồi, hiém thày
mpt tén Viét Nam thì làm sao nhen nhóm lén ị hp long tit bào dàn toc trén linh
vite dò. Dai truyén hình Viét Nam. tn nào ị miie "Vàn nghé chù nhàt" cùng giói
thiéu mot vàn nghé si nào dị. Dèh khi nào Dai mói eó mue giói thiéu càc nhà
khoa hpc tit nhién va ky thuàt. Néu ta chi tit bào hàng nàm ve càc giài thitòng
quòc tè do hpc sinh ta mang lai ma khịng gì hdn thì dị là sit dàm chàn tai cho.
Ngn tịt nhit vày. sao dà 25 nàm rói (ké tit 1974) ma it nhàn tài? O càc tntòng
Dai hpc Su pham. Dai hpc Khoa hpc Tit nhién, Dai hpc Bach khoa vàng hàn mòn
lich su càc khoa hpc tit nhién va ky thuàt quóc già va quóc té.

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

<b>CÀC BIÉN PHÀP LÓN. </b>

<i><b>1. Nguyén tdc </b></i>

a) Khòng dàn mòng sue lilc va tién cùa, tàp trung vào nhùtng khàu then chót
ma viéc giài quyét t h à n g Idi sé tàc dịng dèh tồn cuc.

b) Chon nhiing viéc co sue khdi day noi lue cùa ngitòi hoc, sue m a n h tiém
tàng trong long dàn va sue manh cùa thòi dai.

<i><b>2. Càc bién phàp cu the </b></i>

<i>a) Chàn chinh noi dung thi cu. "Thi thè' nào thì day the ày va hpc the ày". </i>

Chinh "luyén thi" (chù khòng phài "òn thi") dà làm hòng càch day, càch hpc hién
nay. Càch ra de thi dòi hịi tri nhó va hpc tu, it dịi hịi tri thòng minh dà tao nén
viéc day thém, hpc thém t r a n lan, ngitòi hpc hy vpng tìm ditde ị dị nhiìng tu, gay
nén nan "phao" vi càc phao ehùa dùng càc tu. Co dói mói nói dung thi é mói
diéu kién triét t à n góc tiéu cilc trong thi cu.

<i>b) Dói mói phùdng phàp day, phùcfng phàp hoc theo càc hùàng sau day: </i>
<i>- Khàc phuc lòi truyén thu mot ehiéu. </i>

- Odi mò de hpc sinh, sinh vién tu tìm ra kién thùc.

- Dita tàp ditdt nghién cùu khoa hpc vào nhà trng phó thịng bang càch de
tritịng phó thịng (cà giào vién va hpc sinh) tham già làm còng tàc vién cho nhiJtng
khàu thich hdp, vita sue, trong càc de tài cùa càc tritòng dai hpc va vién nghién
cùu. Viéc này, ta dà eó nhiing làm t h ù t h à n h cịng, nay nén tịng két rói mị rịng
vi^e làm t h ù de nghién cùu thém ve càch qn ly ị tàm vi mị, tién tói bién thành
che dò hpc tàp trong nhà tritòng, vùa giùp tiép càn dèh "hién dai", vùa gàn vói
cupe song, vùa co sue rèn luyén tàc phong còng nghiép, tit duy khoa hpc, vùa góp
phàn day nghé, de ra n g h é mói.

- Som su dung mày tinh dien tu va mang mày tinh dién t u (Intranet,
Internet) phuc vu cho day va hpc, ké't hdp t h à t giòi khoa hpc sU p h a m va còng
nghé tin hpc. Phài n h à n m a n h "sit pham" vi dói vói day va hpc, tin hpc là con dao
hai litòi, khòng biét dùng khịng nhiing sé gay làng phi lón ma con rat hai khi ma
mày tinh dién tu làm cho hpc sinh htòi suy nghi, tu duy khòng phàt trién ditdc.
Hién nay viéc này ditdng tit phàt theo "mot", chita eó mot tó ehùc de dàu tu vào
day nhiing nàng lite sU p h a m lón két hdp vói nhùng nàng lue ve tin hpc lón. "Tu
hpc" két hdp vói "tin hpc" sé cho phép tìm ra con ditịng hién dai hóa giào due
mang man sàc Viét Nam khi nhùng diéu dò ditpc su dung de phuc vu cho giào due
tit xa.

</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7>

xuàt ra càc phàn mém day hpc. Hién nay, nguòi ta khòng me "giào due t u xa" màc
dù nò rat thuàn Idi va it toh kém (ngói ị nhà ma hpc) va khịng tin vào chat lUdng.
Nén tong ket va nàng eao nhiing dién hình thành cịng ve dào tao t u xa (nhit dào
tao giào vién cu nhàn t u xa trong 11 nàm: 1977 - 1988 cùa Bò Giào due cii) de
thày rò quy luàt chat lUdng: "xa thày, khó y lai vào thày nén phài lo phàt huy nói

lilc". Co tinh hình dàng chù y là hién nay càc già dinh t n m g litii thè bị ra trén
2000 USD de mua xe mày (eó già dinh dén 2, 3 chiéc) nhitng ehita muòn bò ra 500
USD de mua mày tinh dién tu phuc vu cho hpc tàp vi giào due t u xa cùa ta phàt
trién chàm chap qua, mua mày tinh dién t u ve chàng biét su dung làm gì ngồi
soan thào vàn bàn (ma già dinh thi it vàn bàn). Co gang dò mitịi nàm, ta
chUdng trình cho càc loai nhu càu hpc tàp kém theo càc phàn mém thi lue dò càc
già dinh trung lUu déu sé mua mày tinh dién tu de càc thành vién trong già dinh
tu hpc vói càc phàn mém; con nhà nghèo, già dinh khịng mày tinh dién tu sé
hpc vói càc mày tinh dién tu cùa tntòng hpc Oùc dò chàc dà dién khi hồ xong vói
dù thù dién: dién màt tròi, dién khi sinh vàt, thùy dién.nhò v.v...). Di nhién, de co

<i>d\i(fc giào due tu xa nhit vày phài nhùng tritịng tàp trung, chinh quy manh </i>

làm cho dua (khòng càn nhiéu, va ta con nghèo cùng khó chay dna ve so litdng vi
trng chinh quy, tàp trung rat tò'n kém).

- Day là thòi dai hoàng kim cùa "vùa làm vùa hpc va vùa hpc, vùa làm". Ai
ciing co hpc, co làm, hpc sinh trong tntịng thì làm qua nghién cùu khoa hpc,
ngi lón thi làm mpt nghé gì dị va tU hpc vói càc phàn mém mày vi tinh. Ta sé
som phó càp phó thịng trung hpc bang con ditịng này.

- Phài luypn cho hpc sinh, tu lóp 1, quen dàn vói tu hpc. Già dinh eó thè
giùp nhà tritịng trong viéc này, nhàt là vói càc hpc sinh càc lóp 1, 2, 3. Khi dị,
trong già dinh ehi càn mpt ngitịi lón hpc xong tiéu hpc là eó thè giùp ditdc càc
chàu tu hpc. Day là mpt vàn de khoa hpc, dà ngitịi nghién cùu còng phu, làm
thù thành còng, viét thành sàeh x't bàn rói nhitng xà bịi vàn con thị d nén két
qua nghién ciitu chita "xà. bịi hóa" ditde. Mong ràng Hói khuh hpc va càc dồn
the quàn chùng (thanh nién, phu nù, cUu chié'n binh) chù y dén diéu này. Hpi
khuyéh hpc ò trung itdng vàn dùng quy cùa minh de càp hpc bòng cho hpc sinh
nghèo. Diéu dò cùng tòt nhitng nén giành viéc này cho ed so vi càp trung itdng eó

nhiéu tri tue thì nén don sue cho nghién cùu va xà bịi hóa két qua nghién cùu (co
thè bang phàn mém mày tmh dién tu) va vi càp hpc bòng cho ai chi ngitòi ày dUdc
hitòng con xà bịi hóa ditde nhùng két qua nghién cùu nhit trén thi hàng triéu
ngitòi ditdc hitòng chàng han néu xà bịi hóa ditdc viéc giùp tre tu hpc trong già
dinh thi ta ngay hàng triéu ịng, bà, cha, me eó thè làm già sU giùp con, chàu
lóp 1, lóp 2, lóp 3. quen vói tu hpc (òng Clinton chi dàm huy dòng sinh vién làm
già sU: rò ràng ve màt tniyén thòng này, ta manh hdn My).

<i>e) Coi trong khoa h(x: ti/duy. Ai cùng tU duy nhitng it ngitòi biét tu duy mot </i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(8)</span><div class='page_container' data-page=8>

càch khoa hpc, giò'ng n h u dà bóng t u p h à t làm sao bang dUdc dà bịng h'n
lun vién. Ma t u duy chi phòi t à t cà càc h à n h dòng cùa con ngitòi, nò bao t r ù m
lén tàt cà càc khoa hpc. Dàu t u vào day lai it toh tién, chù yèn là càn eó chù
trUdng, tó ehùc. Dàn toc ta lai là mot dàn toc eó tiém nàng tit duy r a t tịt (thè giói
thùa nhàn); nhitng hình nhU ta dUdng bang long vói tiém nàng tịt dị ma khịng
chàm lo khai thàc nị, vun vén nị. Chùng là trong càc nhà tritòng, ngitòi ta ehi
lo day kién thùc, con t u duy thì de t u phàt dUde dèh dàu hay dèh dò. Nhiing de tài
nghién cùu va ùng dung khoa hpc t u duy qua hiém boi, nèh thì cùng chìm di
dàu màt, chà mày ai chù y. Trong khoa hpc t u duy thì phài dàc biét eoi trpng
phUdng phàp luàn duy vàt bién chùng vi dò là vù khi tit duy cUe ky Idi 'hai cùa càc
dàn toc nghèo, bi àp bue de chòng lai kè xàm litdc (trong ehién tranh), de bòi nhàp
va canh tranh trén tntịng qc té (trong xày dUng bịa binh), bịi le chi vói càch
nhìn mpi sU vàt nhit là mot "thò'ng n h à t màu thuàn" mói eó thè chuyén hóa: yéu
thành manh, nghèo t h à n h giàu, so doàn t h à n h so tritòng. Rat tiéc ràng viéc day
ve triét hpc duy vàt bién chùng trong càc tritòng dai hpc két qua con han che. Vi
sao? Vi hpc co thày Idi ich thiét t h à n mói ham, h a m mài tu giàc, con khịng thì chi
hpc de dịi phó vói thi cu. Cài thiét thàn dịi vói sinh vién là hpc, nghién cùu khoa
hpc. Phài bàt dàu t u viéc ùng dung vào càc viéc thiét thàn dị rói mị rịng dàn ra
dén nhiing viéc to lón trong nitóc, trén tritịng qc té'. Con nèu bàt dàu bang
nhiing viéc to chita thupe tràch nhiem cùa hp trong mot titdng lai gàn, thiéu hàn

phàn vàn dung vào viéc thiét t h à n hàng ngày thi hiing thù sé it, diéu kién de tu
minh tit giàc vàn dung ciing it. Vày phài lo xày dUng ị càc khoa, tó bị mịn nhùng
giào sit giòi ve bò mòn va giòi cà ve viéc vàn dung phitdng phàp luàn duy vàt bién
chùng vào bị mịn.

<i>d. Quyen chat giào due vói vàn hóa, vài khoa hoc. Bị Vàn hóa phài nhùng </i>

Uu tién cho hpc sinh, sinh vién t h a m quan càc di tieh lich su, t h a m già vào càc
cupe vàn dòng vàn hóa; Bị nén lo tó ehùc de càn bị t h a m già giàng day nhùng bò
mòn nghé t h u à t v.v... Bò Khoa hpc, trong mpi de àn khoa hpc, ln ln nhó dén
va tao diéu kién de huy dòng hpc sinh, sinh vién làm còng tàc vién. Càn xày dUng
nhiing thịng tU lién bị (Vàn hóa - Giào due; Khoa hpc - Giào due).

</div>
<span class='text_page_counter'>(9)</span><div class='page_container' data-page=9>

trong du luàn. Nhit vày là bị Id thịi ed, nay thì dà qua miicn. dành "liii mot buóc
de tién hai bitóc", cu trị lai nhit é, dóng thịi trén Bị binh thành mot tó ehùc va
Cd che chuyén lo tao chat két dinh, vi du giao cho DHSP va DHTH cùng lo dào tao
càc giào vién trình dị eao, tuyén tu nhùng ngitòi dà tòt nghiép dai hpc, giao cho
mot so tntòng cùng lo dùa ditpe nghién cùu khoa hpc vào tritịng phó thịng v.v...
é thè ma tao chat két dinh tntóe khi di dèh bién phàp ve tó ehùc.

<i>e. Chàn chinh dào tao trén dai hoc. Càp dào tao này citc ky quan trpng vi nị </i>

dào tao ritịng cịt khoa hpc cho nitóc nhà, dào tao bàe thày cùa càc thày. Nén trò
lai hai hpc vi nhit é, trành nhùng chun khịi bài nhit "phó tién si hitóng dàn
tién si" (trong càc bàn tóm tàt ln àn, ngồi bìa in: ln àn tién si, ị trang 2 cùa
bia thì in tén nhiing ngitịi hitóng dàn, khi cà hai là phó tién si). Khịng co hpc
vi thù hai thì khịng chat kich thich de nhiing ngitịi dà hpc vj thù nhàt tiép
tue phàn dàu. Hpc vi thù hai sé dào tao càc nhà khoa hpc dàu dàn. Khịng nị
thì vàn co thè càc nhà khoa hpc dàu dàn nhitng it hdn vi khịng gì kich thich,
ma nguy ed thiéu càc nhà khoa hpc dàu dàn là mot iigiiy ed thitc té. Dói ngù dàu

dàn này thiic sU là nòng còt de cho dào tao trén dai hpc ditdc vùng chàc.

<i>g. Chuyén kinh phi nghién cùu chUcfng trinh (phàn ban. dit àn phò thòng ed </i>

<i>so) de tàp trung lo phàt trién "tu hoc" va "tin hpc", (hién nay hai linh vite eó y </i>
nghia ehién litdc này hàu nhit chita eó kinh phi) theo tinh thàn "di bàt bién ùng
van bién".

<i>h. Vàn de day nghé. Nén co bò'n phitdng thùc: </i>

- Dào tao nghé trong dàn va qua hình thùc "vita hpc, vita làm".

- Dào tao nghé qua viéc dita nghién cùu khoa hpc vào nhà tritòng phó thịng
(de du nhàp càc tién bị khoa hpc ky tht vào tao nghé mói hay dói mói bị màt
nghé cu). Khà thi it ra là cho nòng thòn (tue cho 80% dàn so). ,

- Dào tao nghé hién dai thòng qua viéc tuyén còng nhàn cho càc khu còng
nghiép, khu che xuàt.

Ba phitdng thùc trén cùng ịm ditdc 90% so'ngitịi sàp bitóc vào tuoi lao dịng.
Nhà nitóc lo cho 10% con lai, ma lo thàt tịt, gàn rat chat dào tao vói quy hoach
phàt trién cịng nghiép, trành dào tao rói khịng su diing. hoàc dào tao mot dàng,
su diing mot nèo.

Dù sao, giào due phó thịng vitng chàc vàn là cài nén cho dào tao nghé.
Chàng bau. ngitòi ta phàn nàn viéc hpc sinh hpc hình hpc kém qua nén dpc bàn ve
rat khó.

</div>
<span class='text_page_counter'>(10)</span><div class='page_container' data-page=10>

khồng trén di mot niia de dùng lóp, con là thì giị soan bài, chàm bài, di sàt
hpc sinh, tu hpc thém. Do lUdng khòng dù song, hp phài àn càp cùa Nhà nitóc

phàn thì giị này de bUdn chài, kiém song. So sành sue mua cùa lUdng ngitịi tịt
nghiép dai hpc ngày nay thì chi con bang 1/3 sue mua hói dàu thàp ky 60 màc dù
dàt nUóc giàu lén. Thàt là nghich ly. Bay giò ngUòi ta song ve litdng phàn nhò,
con song "ngồi lUdng" phàn lón hdn. Thày giào cùa chàu tịi, mói tn day thém
hai buoi, khồng 3 tiét, mói hpc sinh tra hpc phi 80.000d/thàng, eó tàt cà 70 hpc
sinh, vi chi thày thu nhàp ngoài lUdng 5.600.000d/thàng, gap gàn 20 làn litdng
thày (giào vién càp-2) trong khi ma thì giị làm viéc (3 tiét) chi bang 1/6 thì giị
làm viéc cho nhà nc ị trén lóp. Quy ve tiét hpc, thì "ngồi litdng" gap 120 làn
lUdng Nhà nUóc tra cho thày. Ma day thém nhu the nào? Lóp 70 em thì thày làm
sao sàu sàt dUdc; de buòc càc em phài hpc, thày dem mot so "tu" ra day ò dò khiéh
hpc sinh giịi cùng é phài theo hpc. Cho nén, xà hòi giàu lén, mot so' giào vién
cùng xày ditdc nhà nhùng lUdng Nhà nitóc tra ngày càng cịm i, ma dò là còng
cu diéu khién trong tay Nhà nitóc. "Ngồi litdng" ngày càng làn àt, ma dị là cài
Nhà nc rat khó diéu khién cho nén dị là mành dàt rat thuàn Idi cho càc tiéu
cUc này sinh. Nói chung, ngày nay vàn nhùng ngitịi tàm hut vói cịng viéc
cùa Nhà nitóc nhitng so'dị rat it, con "làn cịng" là chun phó biéh, làm qy qua
cho xong chun de di làm ngồi.

Tịi rat thịng càm vói nhiing khó khan cùa Nhà nitóc hién nay nhitng khòng
the né trành vàn de "lUdng" ditdc vi né trành thì nị vàn àm thàm phàt huy tàc
dving tiéu Clic. Khòng giài quyét ngay ditde mot lue thì phài giài qut theo nhiéu
bc.

</div>

<!--links-->