Kiến Phúc (1869 -1884)

Kiến Phúc (1869 -1884)

Ông Dưỡng Thiện, tên là Ưng Ðăng là con nuôi thứ ba của vua Tự Ðức lên ngơi
vua lấy niên hiệu là Kiến Phúc. Vua chỉ có 15 tuổi, mọi việc đều do ông Tường và
ông Thuyết quyết định cả.

Có nhiều ơng quan thấy vậy liền trả ấn lại cho triều đình, từ quan rồi đi chiêu mộ
binh mà đánh Tây.

Có sách nói rằng Ưng Ðăng được tin triều đình tới rước mình về làm Vua, Ưng
Ðăng sợ quá chui xuống gầm giường trốn, mọi người phải lơi ra, ơng la hét khóc
lóc thảm thiết nhưng vẫn bị đem lên kiệu đưa về cung. Ông viện đủ mọi cách để từ
chối nhưng vẫn bị hai ông Tường và Thuyết ép phải lên ngôi. Vua Kiến Phúc ở
ngôi được có hơn 6 tháng thì phải bệnh mất ngày 6 tháng 4 năm Giáp Thân
(1884). Có sách nói rằng Vua bị ơng Tường thuốc chết vì Vua bắt gặp ông Tường
đang tư tình với bà phi Nguyễn Thị Hương, để bịt miệng Vua, lợi dụng lúc Vua
đang bệnh ông Tường bỏ thuốc độc vào thuốc trị bệnh của Vua.
Sau khi ký hiệp ước Quí Mùi với nước ta, quan Toàn quyền Harmand ra Bắc kỳ để
sửa sang sự cai trị, lập ra đội lính tuần cảnh, tục gọi là lính "khố xanh" và bãi đội


lính cờ vàng mà Thiếu tướng Bouet đã mộ được. Quân Pháp tiến chiếm Sơn Tây,
Bắc Ninh, Ðáp cầu, Hưng Hóa, Tun Quang, ...
Vì biết Tàu q đơng nên Pháp cũng muốn làm hoà, chánh phủ Pháp sai Trung tá
Fournier lên Thiên Tân để nghị hoà với Tổng đốc Tàu Lý Hồng Chương. Hai bên
ký hoà ước Fournier năm Giáp Thân (1884) trong đó Tàu chấp nhận là Pháp bảo
hộ nước Việt Nam.
Nước Pháp có sai ơng Cơng sứ Patenơtre từ Tàu sang Huế để sửa lại tờ hoà ước
của ông Harmand đã ký ngày 23 tháng 7 năm Quí Mùi (1883), rồi đến ngày 13
tháng 5 năm 1884 Dương lịch, ông Patenôtre cùng với ông Nguyễn Văn Tường,
ông Phạm Thận Duật và ơng Tơn thất Phan ký tờ hồ ước mới (hồ ước

Patenơtre), trong đó Triều đình Huế chấp nhận sự bảo hộ của Pháp và chia nước ra
làm 2 khu vực là Trung kỳ và Bắc kỳ, trên giấy tờ thì mổi kỳ có một cách cai trị
khác nhau (Trung kỳ bảo trợ chứ không phải bảo hộ) nhưng trên thực tế thì từ từ
Pháp bảo hộ tất cả, Triều đình Huế chỉ là hư vị mà thơi. Pháp bắt Việt Nam phải
trả cái ấn của Tàu phong cho vua Việt Nam nhưng ông Nguyễn Văn Tường
thương lượng để đem cái ấn đó ra mà nấu chảy.