Bài giảng Xây dựng nền văn hóa xã hội chủ nghĩa

XÂY DỰNG
NỀN VĂN HĨA

XÃ HỘI CHỦ NGHĨA
Trình bày: Trần Quốc Thắng

Tây Ninh, ngày 09/6/2019


NỘI DUNG
1
2
3
4

• Khái niệm văn hóa, nền văn hóa
và nền văn hóa XHCN
• Tính tất yếu của việc xây dựng
nền văn hóa XHCN
• Nội dung và phương thức xây dựng nền
văn hóa XHCN
• Xã hội chủ nghĩa
mà nhân dân ta đang xây dựng

Tây Ninh, ngày 09/6/2019


1

Văn hóa

⚫ Văn hóa
là tồn bộ những giá trị vật chất tinh thần do con người
sáng tạo ra bằng lao động và hoạt động thực tiễn trong
quá trình lịch sử của mình.

- Theo nghĩa rộng,

văn hóa bao gồm cả văn hóa vật chất và văn hóa tinh thần.
Theo nghĩa hẹp văn hóa được hiểu là văn hóa tinh thần.

⚫ Văn hóa tinh thần
là tổng thể các tư tưởng, lý luận và giá trị được sáng tạo
trong đời sống tinh thần và hoạt động tinh thần của con
người


1

Di sản Văn hóa vật thể

Quần thể di tích Cố đô
Huế “là biểu trưng cho
sự nổi bật về uy quyền
của một đế chế phong
kiến từng tồn tại tại
Việt Nam”, “là một
điển hình nổi bật của
kinh đơ phong kiến
phương Đơng”.
Quần thể di tích Cố đơ Huế nằm dọc hai bên bờ sông

Hương thuộc thành phố Huế và một vài vùng phụ cận
thuộc tỉnh Thừa Thiên Huế. Thành phố Huế là trung tâm
văn hố, chính trị, kinh tế của tỉnh, là cố đô của Việt Nam
thời phong kiến dưới triều nhà Nguyễn, từ 1802 đến 1945.


1

Di sản Văn hóa vật thể

Phố cổ Hội An thuộc
thị xã Hội An, tỉnh
Quảng Nam. Đây là
một khu phố được
hình thành từ thế kỷ
16-17, trước đây là
thương cảng của miền
Trung.
Tại phố cổ Hội An sự giao
thoa văn hóa đã làm nên
một Hội An hấp dẫn, thu
hút được nhiều du khách
trong và ngoài nước.


1

Di sản Văn hóa vật thể

Ngày

1/12/1999,
UNESCO đã cơng nhận
Thánh địa Mỹ Sơn là di
sản văn hóa thế giới
với hai tiêu chí: “là
một ví dụ điển hình về
trao đổi văn hóa”, “là
bằng chứng duy nhất
của một nền văn minh
Châu Á
đã biến
Được
khởi
côngmất”.
từ thế kỷ 4, Mỹ Sơn là một quần thể với
hơn 70 ngôi đền tháp mang nhiều phong cách kiến trúc,
điêu khắc tiêu biểu của dân tộc Chăm. Đây được coi là một
trong những trung tâm đền đài chính của đạo Hindu (Ấn Độ
giáo) ở khu vực Đông Nam Á và là di sản duy nhất của thể
loại này tại Việt Nam.


1

Di sản Văn hóa vật thể

Hồng thành Thăng
Long là minh chứng
duy nhất về truyền
thống văn hóa lâu đời

của người Việt ở châu
thổ sông Hồng trong
suốt chiều dài lịch sử.
Khu Trung tâm Hồng thành Thăng Long-Hà Nội bao gồm Khu di
tích khảo cổ học 18 Hồng Diệu với diện tích hơn 47.000m2 và
Thành cổ Hà Nội với diện tích hơn 138.000m2, tạo thành một di
sản thống nhất. Đây là minh chứng rõ nét về một di sản có liên
hệ trực tiếp với nhiều sự kiện trọng đại của lịch sử Việt Nam trong
mối quan hệ với khu vực và thế giới; là minh chứng duy nhất về
truyền thống văn hóa lâu đời của người Việt ở châu thổ sông
Hồng trong suốt chiều dài lịch sử.


1

Di sản Văn hóa vật thể

Thành nhà Hồ
Là kinh đơ của nhà Hồ,
Thành được Hồ Quý Ly cho
xây dựng vào năm 1397,
cịn được gọi là Tây Đơ để
phân biệt với Đơng Đơ
(Thăng Long - Hà Nội).
Đây là tịa thành kiên cố với
kiến trúc độc đáo bằng đá
có quy mơ lớn hiếm hoi ở
Việt Nam, có giá trị và độc
đáo nhất, duy nhất cịn lại ở
Đơng Nam Á và là một trong

rất ít những thành lũy bằng
đá cịn lại trên thế giới.


1

Di sản Văn hóa vật thể

Quần thể di tích Cố đô
Huế nằm dọc hai bên bờ
sông Hương thuộc thành
phố Huế và một vài vùng
phụ cận thuộc tỉnh Thừa
Thiên Huế. Thành phố
Huế là trung tâm văn
hố, chính trị, kinh tế của
tỉnh, là cố đô của Việt
Nam thời phong kiến dưới
triều nhà Nguyễn, từ
1802 đến 1945.

Ngọ môn Huế


1

Di sản Văn hóa phi vật thể

Việt Nam có 12 di sản văn hóa phi vật thể được UNESCO
cơng

nhận
Tính đến
thời điểm này, Việt Nam đã có 10 Di sản văn hóa phi vật
thể của thế giới và 2 Di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn
cấp được Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên hiệp
quốc.


1

Di sản Văn hóa phi vật thể


1

Nền văn hóa

⚫Nền văn hóa
là biểu hiện cho tồn bộ nội dung, tính chất của
văn hóa được hình thành và phát triển trên cơ sở
kinh tế - chính trị của mỗi thời kỳ lịch sử, trong đó
ý thức hệ của giai cấp thống trị chi phối phương
hướng phát triển và quyết định hệ thống các
chính sách pháp luật quản lý các hoạt động văn
hóa.


1

Nền văn hóa

- Văn hóa ln có tính kế thừa và văn hóa
trong xã hội có giai cấp bao giờ cũng mang
tính giai cấp.
- Kinh tế là cơ sở vật chất của nền văn hóa.
- Chính trị là yếu tố quy định khuynh hướng
phát triển của một nền văn hóa, tạo nên
nội dung ý thức hệ của văn hóa.


1

Nền văn hóa XHCN

- Nền văn hóa xã hội chủ nghĩa
là nền văn hóa được xây dựng và phát triển trên
nền tảng hệ tư tưởng của giai cấp công nhân, do
Đảng Cộng sản lãnh đạo nhằm thỏa mãn nhu cầu
không ngừng tăng lên về đời sống văn hóa tinh
thần của Nhân dân, đưa Nhân dân lao động thực
sự trở thành chủ thể sáng tạo và hưởng thụ các
giá trị văn hóa.


1

Đặc trưng

Nền văn hóa XHCN

⚫Một là:

Nền văn hóa XHCN lấy hệ tư tưởng của giai cấp
công nhân làm nền tảng, giữ vai trò chủ đạo quyết
định phương hướng phát triển của nền văn hóa
XHCN.

⚫Hai là:

Nền văn hóa xã hội chủ nghĩa mang tính nhân dân
rộng rãi và tính dân tộc sâu sắc.

⚫Ba là:

Nền văn hóa XHCN hình thành, phát triển một
cách tự giác, đặt dưới sự lãnh đạo của giai cấp
cơng nhân thơng qua tổ chức Đảng Cộng sản, có
sự quản lý của nhà nước xã hội chủ nghĩa.


2

Tính tất yếu xây dựng

Nền văn hóa XHCN

⚫Thứ nhất:
Xuất phát từ yêu cầu phải thay đổi phương thức
sản xuất tinh thần cũ bằng phương thức sản xuất
tinh thần mới phù hợp với phương thức sản xuất

mới của xã hội XHCN.

⚫Thứ hai:
Xuất phát từ yêu cầu của cuộc đấu tranh giai cấp
trên lĩnh vực tư tưởng, văn hóa, đấu tranh giữa hai
hệ tư tưởng tư sản và hệ tư tưởng vô sản trong
quá trình phát triển xã hội.


2

Tính tất yếu xây dựng

Nền văn hóa XHCN

⚫Thứ ba:
Xây dựng nền văn hóa XHCN là tất yếu trong q
trình nâng cao trình độ văn hóa cho quần chúng nhân
dân lao động. Đây là điều kiện cần thiết để quần
chúng nhân dân lao động chiến thắng nghèo nàn, lạc
hậu, nâng cao trình độ và nhu cầu văn hóa của quần
chúng.

⚫Thứ tư:
Văn hóa vừa là mục tiêu, vừa là động lực của quá
trình xây dựng chủ nghĩa xã hội.


3
1

Nội dung cơ bản
Xây dựng Nền văn hóa XHCN

Cần phải nâng cao trình độ dân
trí, hình thành đội ngũ trí thức
của xã hội mới.

2

Xây dựng con người mới phát
triển toàn diện.

3

Xây dựng lối sống mới XHCN

4

Xây dựng gia đình văn hóa
XHCN


3

Phương thức
Xây dựng Nền văn hóa XHCN

• Giữ vững và tăng
cường vai trị chủ

đạo của hệ tư
tương giai cấp
cơng nhân trong
đời sống tinh thần
của xã hội

Thứ 1

Thứ 2
• Khơng ngừng tăng
cường sự lãnh đạo
của Đảng Cộng sản
và vai trò quản lý
của nhà nước
XHCN đối với hoạt
động văn hóa


3

Phương thức
Xây dựng Nền văn hóa XHCN

• Xây dựng nền văn
hóa XHCN phải theo
phương thức kết hợp
việc kế thừa những
giá trị trong di sản
văn hóa dân tộc với
tiếp thu có chọn lọc

những tinh hoa của
văn hóa nhân loại

Thứ 3

Thứ 4
• Tổ chức và lôi cuốn
quần chúng nhân dân
vào các hoạt động và
sáng tạo văn hóa


4

“Xã hội chủ nghĩa
mà nhân dân ta đang xây dựng

Là một xã hội:
Dân giàu,
nước mạnh,
dân chủ, công
bằng, văn
minh;
Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã
hội
(bổ sung, phát triển năm 2011)


4

“Xã hội chủ nghĩa
mà nhân dân ta đang xây dựng

Do nhân dân
làm chủ;
Nhân dân được
tham gia vào mọi
lĩnh vực, giải quyết
các vấn đề quan
trọng của đất nước

Kỳ họp Quốc Hội nước CHXHCNVN


4

“Xã hội chủ nghĩa
mà nhân dân ta đang xây dựng

Có nền kinh tế
phát triển cao
dựa trên lực
lượng sản
xuất hiện đại
và quan hệ
sản xuất tiến
bộ phù hợp;

Kinh tế VN đang tăng trưởng cao

4

“Xã hội chủ nghĩa
mà Nhân dân ta đang xây dựng

Nhà máy
sản xuất ơ tơ WinFast,
Hải Phịng

Bên trong Hệ thống Dây
chuyền,
robot lắp ráp ô tô


4

“Xã hội chủ nghĩa
mà nhân dân ta đang xây dựng

Vinasat-1 là vệ tinh viễn thông
địa tĩnh đầu tiên của Việt Nam
được phóng vào vũ trụ lúc
22:17’ngày 18/4/2008

Vệ tinh VINASAT-2 được
phóng vào lúc 5:13’ ngày
16 /5/2012 tại bãi phóng
Kourou ở Guyana bằng
tên lửa Ariane5 ECA.