Đổi mới đào tạo và nâng cao năng lực ngành Xã hội học đáp ứng nhu cầu công nghiệp hóa và hiện đại hóa ở nước

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

D Ĩ I M Ị I D À O T A O V A N A N O C A O NANO hlSC

NGÀNH XÀ HÒI HOC DÀP ÙNG NHU CAU

CỊNO NGHIÉP HỒ VA HIÉN DAI HỒ Ị

N U Ò C T A

PGS. TS. NGUYEN AN LICH
<i>Trng Dai hoc Khoa hoc Xà hói va </i>
<i>Nhàn vàn. Dai hoc Quó'c già Ha Nói </i>

Su nghiép giào due va dào tao ndi chung, xà bịi bpe nói
rièng ln ln gàn lién vói dàc dièm trun tbdng vàn boa
va nbu càu cùa mói dàn toc, mói quó'c già va mòi tbòi ky Ijch
su kbàc nhau.

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

Càcb day 2 nàm, tbàng 10 nàm 1998 hói nghj quó'c té' ve
giào due dai bpe trong thé'ky 21 dà kbàng djnh "the gidi ngày
nay dang ebju sii ehi phó'i cùa tồn càu hồ", vùa dem lai sii
giao lUu va tié'n bò khoa bpe, tàng truòng kinh te, vùa tao ra
sii càng tbàng gay gàt trong nhiéu nUòe pbàt trién va dang
phàt trién. Dị là sii càng thàng:

Giùa tồn càu va euc bó.
Giùa phó bién va ề biét.

Giùa trun thó'ng va bién dai. ,
.i.-Giùa càch nhìn dai han va càch nhìn ngàn han.

Giùa canh t r a n b càn thié't va sii quan tàm dèn bìnb dàng
ve Cd may.

Giùa sii bành trUdng vó han cùa tri thùe va khà nàng co
h a n cùa con nguòi de tié'p thu.

Giùa tinh thàn va vàt chat.

Su nghiép giào due va dào tao dai bpe dang phài dUdng
dàu vài n h ù n g thàch thùe va càng thàng do. Nhieu ndi trén
the gidi, nhiéu chình phù, nhiéu nhà quan ly dang tìm hiéu
mị hình dào tao dai hpe hiéu qua cao, vùa góp phàn tao ra
mot xà bịi co trình dị hpe vàn cao, vùa dàp ùng nbu càu cùa
tbj trng lao dịng gàn lién vài nén kinh tè tri thùe; nhiéu
trUdng dai hpe dà cbuyén hudng t u viéc dào tao tinh boa sang
dào tao dai ehùng. Sii cbuyén hudng này dàn dèn thay dói
muc tièu, chUdng trình, nói dung va phUdng phàp dào tao dai
hpe.

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

ehùng". vùa dàp ùng nbu càu ngn nhàn lUc cùa xà bịi. vùa
dàp ùng nbu càu cùa bàn thàn ngudi bpe. Theo phàn loai cùa
Unesco, nèu kboàng dudi 10% dàn so'trong dd tuoi (18 - 24)
bpe dai bpe thì giào due là ed tinh chat "tinh boa", nghia là
dai bpe dành cho mot so it ngUÒi va khi nào ty le dị dat tdi
(15 - 40%) thì giào due dai bpe ed tinh chat dai ehùng. Theo
càcb phàn loai dị va dii bào thì giào due dai bpe Viét Nam sé
tàng 30 % nàm 2010 va 40% nàm 2020. Vài xu buòng này.
nén giào due dai bpe Viét Nam dóng thdi phài quan tàm dèn
nbu càu cùa ngUdi bpe, phài quan tàm dén nbu càu cùa sii
phàt trién ben vùng cùa xà bòi.

Giào due va dào tao ngànb xà bòi bpe (XHH) cùng nàm
trong tié'n trình cùa giào due dai bpe nói chung. Dào tao

chuyèn già ngànb XHH dà va dang thay dói lịn trén nhiéu
q'c già. Hàu bèt càc cbudng trình dào tao XHH trong càc
trng Dai bpe dà thay dói de dàp ùng chién lupe dào tao Dai
bpe trén tồn càu. ./ •

Su nghiép dói mài dàt nude, dói mài dào tao Dai bpe d Viét
Nam cùng dà tao ed bòi cho dói mài dào tao dai bpe ngànb
X H H d n U d e t a . . i> ». ;• •. i

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

II. NH0NG THÀNH TUXJ VA KET QUA BUÒC DAU

<i>H.l. Nhùng bàn chùcfng trình va bài giàng dau tièn ve </i>
<i>XHH tai Viét Nam </i>

Vào c'i nhùng nàm 50, trong ehUdng trình dào tao cùa
mot so' trUòng dai hpe Sài Gòn dà ed ehUdng trình giàng day
ve XHH. Trong ebUdng trình này ed Nhàp món XHH, PbUdng
phàp XHH, Ljeh su XHH, XHH chinb trj (XH- chinb tri hpe)
va mot so' mịn XHH cbun ngànb kbàc. Ngồi chUdng trinb
cu nhàn, chUdng trình dào tao khoa hpe cùng dà dUde trién
khai trong nhiéu nàm. Mot so' giào trình, sàeh cbuyén khào
.do mot so' giào vièn dupe dào tao ó ngoai quó'c dà tham già
dich t h u à t va bién soan dàp ùng nhu càu hpe tàp va nghièn
cùu cùa sinh vièn trong qua trình hpe tàp.

ChUdng trình xà bịi bpe cùng dUpe dUa vào giàng day tai
khoa Trié't hpe - TrUdng dai hpe tóng hpp Ha Nói nàm bpe

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

bòi bpe Bungari. giào sU Le Vu Kin - Vién phó vién xà bịi bpe
Lién xị é, giào sU Charles Hirchman - TrUdng khoa Xà bòi

hpe trUòng Dai hpe tòng hdp Seatle Washington, giào sU
Nguyén Due Nbuàn - giàm dóc Laboratoire S.E.D.E.T Paris
VII, giào sU Passeron - Giàm dóc trung tàm nghièn cùu khoa
bpe xà bòi Phàp... là nhùng tài liéu quan trpng dà giùp cho
viéc nghièn cùu va giàng day cùa càc thày, ed giào.

Tu nhùng bude di han dàu trong giàng day va dào tao cùa
ngànb xà bòi bpe, vói sii nị lUc cùa càc thày, co giào trong va
ngồi trUdng, ngànb xà bịi bpe dà gàt bài dUpe it nhiéu
thành qua ed già tri, dàt ed sd cho sii phàt trién cùa ngànb
trong nhùng nàm tièp theo. -' •'

<i>//. 2. Mot só'kèt qua ban dàu cùa dào tao xà hói hoc. </i>
Trong tbịi gian dàu, tuy xà bòi bpe con rat non tré, tu dpi
ngù dèn kinh nghiém dào tao, nhùng vài tàm huyét nghé
nghiép va sii pbói hdp nbjp nbàng trong va ngồi trng,
trong va ngồi nc nén dà tao nén nhùng bude di vùng chàc.
San phàm dàu tièn là dà cung càp cho xà bịi 67 é nhàn xà
bịi bpe vào nàm 1990, dà dupe phàn bó ve càc vién nghièn
cùu, càc trUÒng dai bpe, càc ed so an ninb, qc pbịng va càc
tó ebùe xà bịi. 98% so é nhàn này dà trd thành tiéin si, thac
sì khoa bpe xà bịi bpe, nghièn cùu vièn chinb, giàng vién
chinb va nhiéu ngUÒi dang giù nhiém vu chù chót trong càc ed
quan khoa hpe, càc tó ebùe xà bịi.

San phàm tié'p theo là dà tó ebùe dào tao Idp é nhàn xà
bòi bpe tai Tp. Ho Chi Minh va dà cung càp 65 é nhàn xà bịi
bpe cho càc trng dai hpe, càc vién nghièn cùu, càc tó chùc
xà bòi tbuòe càc tinh, thành ò phia Nam.

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

ChUdng trình cu nhàn xà bịi hpe ngày càng dUpe hoàn
chinb vài sii tham già cùa nhiéu nhà xà bịi bpe va dUpe bịi
dóng tu vàn ve dào tao xà hói hpe cùa Bị giào due va dào tao
tham djnh, trd thành ebUdng trình dào tao chinb thùe cùa
Khoa xà bòi hpe - Tàm ly hpe.

<i>n.3. Su nghiép dào tao ngành xà hói hoc khịng ngùng </i>
<i>diidc mị róng. </i>

Tu ehị là bị món xà hói hoc tbe khoa Trié't hoc rói dèn
Khoa Xà bòi hpe - Tàm ly bpe va bién nay trd thành Khoa Xà
hói bpe dóc lap. Qua 5 khồ dào tao é nhàn, ehUdng trình va
phUdng phàp dào tao dà khòng ngùng dUpe dièu chinb theo
chù trUdng dièu chinb cùa Bò Giào due va Dào tao va cùa Dai
bpe Qc già Ha Nói.

He thó'ng dào tao é nhàn xà bịi hpe ngày càng dUpe mị
rịng. Ngồi khoa Xà bịi bpe thc trng Dai bpe khoa hpe
Xà bòi va Nhàn vàn - Dai hpe Q'c già Ha Nói, khoa Xà hịi
bpe - trUdng Dai hpe Khoa bpe Xà bòi va Nhàn vàn - Dai bpe
Quó'c già t h à n h pbò' Ho Chi Minh, dèn nay vàn con co khoa
Xà bòi hpe - Phàn vién Bào chi va tuyén truyén - Hpe vién
Chinb trj quó'c già Ho Chi Minh, khoa Xà bòi hpe va còng tàc
xà bịi - Trng Dai bpe Cịng dồn Viét Nam, hàu hè't déu
dào tao é nhàn ngành xà bịi hpe theo khung ebUdng trình
chung cùa Bị Giào due va Dào tao.

Cùng vài he thó'ng dào tao é nhàn, he thó'ng dào tao thac
si va tié'n si cùng dà dUde trién khai gàn 10 nàm nay vài 3 co
sd chù yé'u dào tao sau dai hpe, dò là trung tàm xà bòi bpe

-Hpe vièn chinb trj Q'c già Ho Chi Minh, Vién Xà bịi hpe,
khoa Xà bịi hpe - Trng Dai hpe Khoa hpe Xà bòi va Nhàn
vàn - Dai hpe Quòc già Ha Nói.

</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7>

chùc dào tao xà bịi hpe. ChUdng trình xà bịi bpe cùng dà
dupe dUa vào giàng day tai mot so khoa khòng cbuyén nhU
Khoa Luàt, khoa Kinh té, khoa Ljeh su, khoa Du ljeh. khoa
Tàm ly, khoa Mòi trUòng, khoa Bào ehi, tbuòe Dai bpe Qc
già Ha Nói. Mot so' trng dai hpe kbàc nbu Dai hpe Luàt,
Dai bpe ThUdng mai. Dai hpe Kién trùc. Dai hpe An ninb. Dai
hpe Làm nghiép. Dai bpe Su pham. Dai hpe Kinh té qc dàn
cùng dà dUa "nhàp món xà bịi bpe" vào trong chUdng trình
dào tao cùa minh.

Cho tdi nay, ehùng ta ed 5 loai bìnb dào tao ve xà bòi bpe:
Loai dào tao chinb quy tàp trung dai han tbupe càc trUdng
Dai hoc quòc làp (4 ed .sd)

Loai dào tao chinb quy tàp trung dai han tbupe Dai bpe
Mò bàn còng (1 ed so).

Loai hình dào tao tai chùc (2 ed sd).

<i>Loai bìnb dào tao, bịi dUdng chun de ngàn ngày. </i>

Loai bìnb dào tao long ghép xà bịi hpe vào càc chUdng
trình dào tao the càc ngành kbàc.

Ve càp bàc dào tao. ta ed 3 càp bàc: ^
Cu nhàn xà bịi hoc.

Thac sì xà bịi bpe
Tièn si xà bòi hpe.

</div>
<span class='text_page_counter'>(8)</span><div class='page_container' data-page=8>

so' dào tao chuyèn ngành t u làu.

Mae dù xà bòi hpe dà nhùng bc tié'n dai trén con
dng phàt trién cùa minh va ed nhùng dóng gap quy bau cho
thiic tién xà hói. Tuy nhién, dói chiéu vói sii phàt trién nhanh
chóng cùa xà bịi hpe thè' giói, tre u càu cùa sii nghiép dói
mài dàt nude, sii nghiép dào tao càn bó ngành xà bòi hpe dang
ed nhùng vàn de bàt càp.

III. TIÉP TUC DĨI MỊI CHLfONG TRÌNH, P H C O N G PHÀP

</div>
<span class='text_page_counter'>(9)</span><div class='page_container' data-page=9>

khó khan cho sinh vièn khi bpe d càc bàc cao nbu thac si, tién
si. Vi du, Sinh vién muòn dii thi vào cao hpe xà bòi bpe bay
nghièn cùu sinh xà bòi bpe, sinh vién phài tuàn thù theo mot
cbUdng trinb tuyén chpn cùa Bò Giào due va Dào tao, nèu ed
nhùng nói dung ma sinh vièn khịng dUpc bpe d chUdng trình
é nhàn, tàt nhién sé khịng thi dUdc.

ChUdng trình dào tao cùa mot ngành khoa bpe phài thè
bién day dù sàc tbài cùa ngành khoa bpe dò, màc dù giùa càc
ngànb khoa bpe xà bịi nhùng nói dung gàn nhau va eó
nhùng kbài niém, pham trù vay mUdn cùa nhau. NhUng nói
dung cùa mói cbuyén ngànb là kbàc nhau. Món xà bịi bpe
chinb trj nhùng nói dung kién thùe gàn gùi vài xà bòi bpe
phàp luàt, vói triét bpe, vói chinb sàeh xà bịi, nhàt là vói
chinb trj hpe, nbung bàn chat cùa nị phài là xà bòi bpe chinb

tri.

</div>
<span class='text_page_counter'>(10)</span><div class='page_container' data-page=10>

sinh vièn, cùa hpe vièn cao bpe, cùa nghièn cùu sinh xà hói
bpe vàn bj han che. Diéu dà thè bién rị nhàt khi viét tièu
ln thiie tàp, khồ luàn tòt nghiép, luàn vàn cao hpe va luàn
<i>àn tié'n si ? Tàt eà nhùng vàn de này lién quan dén cà nói </i>
dung va phUdng phàp dào tao.

ChUdng trình va phUdng phàp dào tao cùng nbu he thó'ng
kién thùe xà hói hpe cùa chùng ta con mot kbồng càcb
tUdng dị'i lịn so vói chUdng trình, nói dung, phUdng phàp dào
tao, bé thó'ng kién thùe xà bòi hpe cùa nhieu trUòng trong
khu viie va thè' giói. Do dd rat khó lién tbịng trong dào tao. Vi
vày càn bién dai hồ chUdng trình va phUdng phàp dào tao.
<i>De thiic bién dUde vàn de này càn ed sii phó'i hpp cùa nhiéu </i>
ddn vj, cùa nhiéu chuyèn già cùng nghièn cùu mói eó két qua

h ù u h i é u . ' • • " "

Di dói vài dói mài chUdng trinb càn eó mot bé thó'ng bài
giàng, giào trình tài liéu va dói ngù càn bị tUdng ùng. Trc
màt, ngồi bài giàng càn djeh mot so' tài liéu cho sinh vièn
t h a m khào. Viéc nghièn cùu khoa hpe cho sinh vièn, truóc bèt
là phài biét dpe sàeh, dpe va nghièn cùu tài liéu. Vi vày, càn
ed nhiéu tài liéu cho sinh vién dùng. Vién Xà bòi hpe, càc ed
sd kbàc co thè nhàn bàn càc tài liéu san eó cho sinh vièn càc
trUdng dùng de tham khào. Khịng tài liéu cho sinh vièn
nghièn cùu, sinh vièn khòng thè dói thoai va chù dịng cùng
t h a m già vài thày, trong qua trình giàng day.

Dói mói pbUdng phàp dào tao dịi hịi thay dói nhiéu khàu,
trUde bèt là dpi ngù càn bò giàng day. -. ,,,

</div>
<span class='text_page_counter'>(11)</span><div class='page_container' data-page=11>

nghiém. cà ly luàn va thiic tién). De sinh vièn eó thè hiéu
dUde càc kbài niém va nói dung khoa hpe, thày ed càn dUde
bòi dUdng, dào tao de hiéu cao hdn sinh vièn gap nhiéu làn.
Mot trong nhùng Uu t h è cùa mói trng dai bpe là kién thùe
ln ln dupe dói mịi vi nbu càu giàng day dịi bịi phài nhU
vày. Hdn nùa. dói ngù càn bó giàng day ln ln dUde nàng
<i>cao trình dò. De dàp ùng dupe vàn de này, càn khòng ngùng </i>
dào tao lai, bó tue kién thùe va bién dai boa kién thùe cho dói
ngù giào vièn. Ngày nay, qua trinb tồn càu hồ tàc dịng
manh me dén càc q'c già, càc tàng lịp xà bịi. Sinh vièn bién
nay eó nhiéu dièu kién thuàn Idi de càp nhàt tbịng tin. Nhiéu
sinh vièn diéu kién càp nhàt tbịng tin nhanh hdn thày,
giào. Do dị nèu khịng ngùng bién dai hồ kién thùe, càc
thày, ed giào sé khòng thè dàp ùng nbu càu bpe tàp cùa sinh
vièn. Su bàn khoàn cùa sinh vièn ve nói dung giàng day cùa
thày, co giào ngày càng tàng. Thày, eó giào eó dói mói va nàng
cao kién thùe mịi dù ed sd de dói thoai vài sinh vién, tao
diéu kién cho sinh vièn phàt buy dàn chù, sàng tao cùng
tham già trao dói bpe thuàt vài thày, eó giào.

</div>
<span class='text_page_counter'>(12)</span><div class='page_container' data-page=12>

Trong nhà trUdng, ngoài sinh vién là nhàn vàt trung tàm,
ngUÒi thày là nhàn vàt chù dao trong qua trình dào tao.
Khịng quan tàm dùng mùc dén giào vièn, sii nghiép dào tao
khịng dói mài va phàt trién dUpc.

Dói mói nói dung va phUdng phàp dào tao, trUde hét là dói
mói va nàng cao nàng liic ngi thày, dói mài va nàng cao

nàng lue qn ly dào tao. Cd nhU vày mịi ed bòi de phàt
trién dUde.

</div>

<!--links-->