Su giau dep cua tieng viet

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<i>Tiết 85:</i>

<i>Tiết 85:</i>

<b>Văn bản.</b>

<b>Văn bản.</b>

<b>S giu đẹp của tiếng việt</b>

<b>Sự giàu đẹp của tiếng việt</b>

<b> </b>

<b> </b>

<i>( Đặng Thai Mai )</i>

<i>_{( Đặng Thai Mai )}</i>

I.

I.

Đọc và tìm hiểu chú thích:

Đọc và tìm hiểu chó thÝch:

1. §äc :

1. §äc :

Yêu cầu

Yêu cầu

:

:

Đọc rõ ràng, mạch lạc. Chú ý Đọc rõ ràng, mạch lạc. Chú ý
những câu có bộ phận mở rộng thành phần: Đọc
những câu có bộ phận mở rộng thành phần: Đọc
có ngừng giọng để l u ý ng ời nghe về phần mở
có ngừng giọng để l u ý ng ời nghe về phần mở
rộng.

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

2. Chó thÝch:

2. Chó thÝch:

a, Tác giả:

a, Tác giả:

I.

Đọc và tìm hiĨu chó thÝch:

1. §äc :

Hãy đọc chú thích * SGK. Nêu những nét khái
quát về tác giả Đặng Thai Mai?

-Đặng Thai Mai ( 1902 – 1984 ) Quê ở Nghệ An.
-Là nhà văn , nhà nghiên cứu văn học nổi tiếng.
Nhà hoạt động xã hội có uy tín.

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

b,

b, T¸c phÈm:_{T¸c phÈm:}

Tác phẩm ra đời bao giờ? Em hãy nêu xuất xứ của
Tác phẩm ra đời bao giờ? Em hãy nêu xuất xứ của
tác phẩm?

t¸c phÈm?
- “

- “ Sự giầu đẹp của tiếng việtSự giầu đẹp của tiếng việt”. Trích ở phần đầu bài ”. Trích ở phần đầu bài
nghiên cứu “ Tiếng việt, một biểu hiện hùng hồn

nghiªn cøu “ TiÕng viƯt, mét biĨu hiƯn hïng hån

cđa sức sống dân tộc. ( GS Đặng Thai Mai 1967 ).
của sức sống dân tộc. ( GS Đặng Thai Mai 1967 ).
In trong tuyển tập Đặng Thai Mai tập II NXB
In trong tuyển tập Đặng Thai Mai tập II NXB
VH Hà Nội 1984.

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

ã _{c, Tõ khã: SGK ( chó ý chó thÝch 2 vµ 4 ).}_{c, Tõ khã: SGK ( chó ý chó thích 2 và 4 ).}

ã

_{Tỏc gi dựng}_{Tỏc gi dùng}_{ph ơng thức}_{ph ơng thức}_{nào để tạo văn bản? Vì sao}_{nào để tạo văn bản? Vì sao}

em xác định nh vậy?

em xác định nh vy?

ã

_{Ph ơng thức}_{Ph ơng thức}_{: Nghị luận ( chủ yếu lý lễ và dẫn}_{: Nghị ln ( chđ u lý lƠ vµ dÉn}

chøng ).

chøng ).

•

_{Theo em mục đích nghị luận của tác giả trong văn}_{Theo em mục đích nghị luận của tác gi trong vn}

bản này là gì?

bản này là gì?

ã

_*_*_{Mục đích}_{Mục đích}_{: Khẳng định sự giầu đẹp của tiếng việt}_{: Khẳng định sự giầu đẹp của tiếng việt}

để mọi ng ời tự hào và tin t ởng vào t ơng lai của tiếng

để mọi ng ời tự hào và tin t ởng vào t ng lai ca ting

việt.

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

II. Đọc và tìm hiểu văn bản.

II. Đọc và tìm hiểu văn bản.

1.

1. Bố cục: Bố cục:

Văn bản trên đ ợc chia thành mấy phần? Chỉ rõ
Văn bản trên đ ợc chia thành mấy phần? Chỉ rõ
ranh giới và nội dung từng phần?

ranh giới và nội dung từng phần?
Hai phần:

Hai phÇn:

a. Từ đầu đến

a. Từ đầu đến qua các thời kỳ lịch sửqua các thời kỳ lịch sử: Nhận : Nhận
định về phẩm chất của tiếng việt.

định về phẩm chất của tiếng việt.

B. Tiếp đến hết: Những biểu hiện sự giàu đẹp
B. Tiếp đến hết: Những biểu hiện sự giàu đẹp

của tiếng việt.

cña tiÕng việt.

Em có nhận xét gì về bố cục của văn bản này?
Em có nhận xét gì về bố cục của văn bản này?

Chặt chẽ, hợp lý, rõ ràng.

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

2.

2.

Tìm hiểu văn bản

Tìm hiểu văn bản

a. Nhận định về phẩm chất của tiếng việt.

a. Nhận định về phẩm chất của tiếng việt.

-

- Theo dâi phần đầu của văn bản và cho biết:_{Theo dõi phần đầu của văn bản và cho biết:}

Câu văn nào khái quát

Câu văn nào khái quát phẩm chấtphẩm chất của tiÕng cđa tiÕng
viƯt ( ln ®iĨm bao trïm ).

việt ( luận điểm bao trùm ).

ã _{Ting vit cú những đặc sắc của một thứ tiếng}_{Tiếng việt có những đặc sắc của một thứ tiếng}

đẹp, một thứ tiếng hay.
đẹp, một thứ tiếng hay.

Trong nhận xét đó, tác giả đã phát hiện phẩm chất
Trong nhận xét đó, tác giả đã phát hiện phẩm chất
của tiếng việt trên những ph ơng diện nao?

của tiếng việt trên những ph ơng diện nao?
Tiếng việt đẹp.

</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7>

Vẻ đẹp của tiếng việt đ ợc giải thích trên những Vẻ đẹp của tiếng việt đ ợc giải thích trên những
yếu tố nào? ( nhịp điêu? Cú pháp )

yÕu tè nµo? ( nhịp điêu? Cú pháp )

+

+ Ting Vit p:_{Ting Vit p:}

Nhịp điệu: Hài hoà về âm h ởng, thanh điệu.
Nhịp điệu: Hài hoà về âm h ởng, thanh điệu.

Cỳ phỏp: Tế nhị, uyển chuyển trong cách đặt câu.
Cú pháp: Tế nhị, uyển chuyển trong cách đặt câu.

Dựa trên căn cứ nào để tác giả nhận xét tiếng việt là
Dựa trên căn cứ nào để tác giả nhận xét tiếng việt là
một thứ tiếng hay?

mét thø tiÕng hay?

+

+ TiÕng viÖt hay_{TiÕng viÖt hay}:_:

Đủ khả năng diễn đạt t t ởng, tình cảm của ng ời Việt
Đủ khả năng diễn đạt t t ởng, tình cảm của ng ời Việt
Nam.

Nam.

Thoả mãn cho yêu cầu của đời sống văn hoá n ớc
Thoả mãn cho yêu cầu của đời sống văn hoá n ớc
nhà qua các thời kỳ lịch sử.

</div>
<span class='text_page_counter'>(8)</span><div class='page_container' data-page=8>

TÝnh chÊt gi¶i thích của đoạn văn này đ ợc tác giả
Tính chất giải thích của đoạn văn này đ ợc tác giả
thể hiện bằng một cụm từ lặp lại. Đó là cụm từ nào?
thể hiện bằng một cụm từ lặp lại. Đó là cụm từ nào?
Nói thế có nghĩa là nãi r»ng(2)

Nãi thÕ cã nghÜa lµ nãi r»ng(2)

Qua phân tích trên em thấy cách lập luận của tác
Qua phân tích trên em thấy cách lập luận của tác
giả có gì đặc biệt?

giả có gì đặc biệt?

Cách lập luận

Cách lập luận: Ngắn ngọn, rành mạch, đi từ khái : Ngắn ngọn, rành mạch, đi từ khái
qt đến cụ thể.

qt đến cụ thể.

T¸c dơng cđa cách lập luận này?.

Tác dụng của cách lập luận này?.

Ng ời đọc dễ theo dõi, dễ hiểu.
Ng ời đọc dễ theo dõi, dễ hiểu.

b. Biểu hiện giàu đẹp của tiếng việt.

</div>
<span class='text_page_counter'>(9)</span><div class='page_container' data-page=9>

Vẻ đẹp của tiếng việt đ ợc tác giả chứng minh dựa
Vẻ đẹp của tiếng việt đ ợc tác giả chứng minh dựa
trên những đặc sắc nào trong cấu tạo của nó?

trên những đặc sắc nào trong cấu tạo của nó?
* Tiếng việt đẹp nh thế nào?

* Tiếng việt đẹp nh thế nào?

-- Trong ấn t ợng của ng ời n ớc ngoài: Tiếng việt là Trong ấn t ợng của ng ời n íc ngoµi: TiÕng viƯt lµ

mét thó tiÕng giµu chất nhạc.

một thú tiếng giàu chất nhạc.

Chất nhạc của tiếng việt đ ợc xác nhận trên những Chất nhạc của tiếng việt đ ợc xác nhận trên những
chúng cớ nào trong đời sống và trong khoa học?

chúng cớ nào trong đời sống và trong khoa học?
Uyển chuyển trong câu kéo, rất ngon lành trong
Uyển chuyển trong câu kéo, rất ngon lành trong
những câu tc ng.

những câu tục ngữ.

õy tác giả ch a có dịp đ a ra những dẫn chứng _{đây tác giả ch a có dịp đ a ra những dẫn chứng}
sinh động về sự giàu chất nhạc của tiếng việt. Em
sinh động về sự giàu chất nhạc của tiếng việt. Em
hãy giúp tác giả bằng cách dẫn một câu ca dao, một
hãy giúp tác giả bằng cách dẫn một câu ca dao, một
đoạn thơ em cho là giàu chất nhạc nhất?

</div>
<span class='text_page_counter'>(10)</span><div class='page_container' data-page=10>

UyÓn chuyển trong câu kéo, ngon lành trong tục Uyển chuyển trong câu kéo, ngon lành trong tục
ngữ biểu hiện ở điểm nào?

ngữ biểu hiện ở điểm nào?

Chú bé loắt cho¾t

Chó bÐ lo¾t cho¾t
Cái xắc xinh xinh
Cái xắc xinh xinh

Cái chân thoăn thoắt
Cái chân thoăn thoắt

Cái đầu nghênh nghênh
Cái đầu nghênh nghênh

( L ợm Tố Hữu )

( L ỵm – Tè Hữu )

-_{Cấu tạo}_{Cấu tạo}_{: +Có một hệ thống nguyên ©m, phô ©m}_{: +Cã một hệ thống nguyên âm, phụ âm}

kh¸ phong phó.kh¸ phong phú.

+Giàu về thanh điệu ( 2 thanh b»ng vµ 4
+Giàu về thanh điệu ( 2 thanh bằng và 4

thanh trắc)
thanh trắc)

</div>
<span class='text_page_counter'>(11)</span><div class='page_container' data-page=11>

Cũn tớnh cõn đối nhịp nhàng của câu văn tiếng việt
Cịn tính cân đối nhịp nhàng của câu văn tiếng việt
thể hiện nh thế nao? Cho một ví dụ minh hoạ cho
thể hiện nh thế nao? Cho một vớ d minh ho cho

tỏc gi.

tác giả.

“ Đứng bên ni đồng, ngó bên tê đồng mênh mơng Đứng bên ni đồng, ngó bên tê đồng mênh mơng
bát ngát.

b¸t ng¸t.

Đứng bên tê đồng, ngó bên ni đồng bát ngát
Đứng bên tê đồng, ngó bên ni ng bỏt ngỏt
mờnh mụng

mênh mông
Hoặc:

Hoc: Ng i sng ng vng.Ng i sng ng vng.

-_{Em hÃy giúp tác giả bằng cách đ a ra một dẫn}_{Em hÃy giúp tác giả bằng cách đ a ra một dẫn}

chng v tục ngữ, ca dao hoặc thơ để chứng minh
chứng về tục ngữ, ca dao hoặc thơ để chứng minh
cho tính uyển chuyển của tiếng việt?

</div>
<span class='text_page_counter'>(12)</span><div class='page_container' data-page=12>

Em cã nhËn xÐt g× vỊ

Em có nhận xét gì về cách nghị luậncách nghị luận của tác giả về của tác giả về
cái đẹp

cái đẹp của tiếng việt qua phần phân tích trên? của tiếng việt qua phần phân tích trên?

Tác giả đã kết hợp chứng cứ khoa học vào đời sống
Tác giả đã kết hợp chứng cứ khoa học vào đời sống
làm cho lý l tr nờn sõu sc.

làm cho lý lẽ trở nên sâu sắc.

Dẫn chứng: Khách quan chân thực nh ng còn thiếu
Dẫn chứng: Khách quan chân thực nh ng còn thiÕu
cơ thĨ

cơ thĨ..

b. TiÕng viƯt lµ mét thø tiÕng hay.
b. TiÕng viƯt lµ mét thø tiÕng hay.
“

“ Miền Nam là máu của Việt Nam, thịt của Việt Miền Nam là máu của Việt Nam, thịt của Việt
Nam. Sơng có thể cạn, núi có thể mịn, song chân
Nam. Sơng có thể cạn, núi có thể mịn, song chân
lý ấy không bao giờ thay đổi”.

lý ấy không bao giờ thay đổi”.

</div>
<span class='text_page_counter'>(13)</span><div class='page_container' data-page=13>

HÃy theo dõi đoạn văn HÃy theo dõi đoạn văn là một ph ơng tiện trau là một ph ơng tiện trau

dồi văn nghệ

dồi văn nghệ

Tác giả quan niệm nh thế nào về một thứ tiếng Tác giả quan niệm nh thế nào vÒ mét thø tiÕng

hay?
hay?

Dựa trên những chứng cớ nào để tác giả xác Dựa trên những chứng cớ nào để tác giả xác

nhận các khả năng hay đó của tiếng việt?
nhận các khả năng hay đó của tiếng việt?

-

- Thoả mãn nhu cầu trao đổi tình cẳm, ý nghĩ giữa Thoả mãn nhu cầu trao đổi tình cẳm, ý nghĩ giữa

ng êi víi ng êi.
ng êi víi ng êi.

- Thoả mãn yêu cầu của đời sống văn hoá ngày
- Thoả mãn yêu cầu của đời sống văn hoá ngày
càng phức tạp…

</div>
<span class='text_page_counter'>(14)</span><div class='page_container' data-page=14>

+ VÒ tõ vùng: TiÕng việt dồi dào, không ngừng
+ Về từ vựng: Tiếng việt dồi dào, không ngừng
tăng nên mỗi ngày( giầu có).

tăng nên mỗi ngày( giầu có).

+ Về ngữ pháp: Tiếng việt trở nên uyển chuyển
+ Về ngữ pháp: Tiếng việt trở nên uyển chuyển
hơn, chính xác hơn ( trong sáng )

hơn, chính xác hơn ( trong sáng )

+ Về từ vựng: Tiếng việt dồi dào, không ngừng
+ Về từ vựng: Tiếng việt dồi dào, không ngừng
tăng nên mỗi ngày( giầu có).

tăng nên mỗi ngày( giầu có).

+ Về ngữ pháp: Tiếng việt trở nên uyển chuyển
+ Về ngữ pháp: Tiếng việt trở nên uyển chuyển
hơn, chính xác hơn ( trong sáng )

hơn, chính xác hơn ( trong s¸ng )

+ Về số l ợng: Tiếng việt không ngừng đặt ra những
+ Về số l ợng: Tiếng việt không ngừng đặt ra những
từ mới, cách nói mới, việt hố những từ, những

tõ míi, c¸ch nói mới, việt hoá những từ, những
cách nói của các dân tộc anh em.

</div>
<span class='text_page_counter'>(15)</span><div class='page_container' data-page=15>

Hoạt động thảo luận nhóm: Hoạt động thảo luận nhóm:

Hãy giúp tác giả làm rõ thêm các khả năng của
Hãy giúp tác giả làm rõ thêm các khả năng của
tiếng việt bằng một vài dẫn chứng cụ thể trong
tiếng việt bằng một vài dẫn chứng cụ thể trong
mảng văn học hoặc đời sống ( Chinh phụ ngân
mảng văn học hoặc đời sống ( Chinh phụ ngân
khúc, truyện Kiều, ca dao.. )

khóc, trun KiÒu, ca dao.. )

Long lanh đáy n ớc in trời
Long lanh ỏy n c in tri

Thành xây khói biết non phơi bóng vàng.
Thành xây khói biết non phơi bóng vµng.

( Trun KiỊu- Ngun Du )
( Trun KiỊu- Ngun Du )

thấy xanh những mấy ngàn dâu

thấy xanh những mấy ngàn dâu

Ngàn dâu xanh ngắt một mầu
Ngàn dâu xanh ngắt một mầu
Lòng chàng ý thiếp ai sầu hơn ai.
Lòng chàng ý thiếp ai sầu hơn ai.

</div>
<span class='text_page_counter'>(16)</span><div class='page_container' data-page=16>

LËp luËn: Dïng lý lÏ dÉn chøng khoa häc, kh¸ch LËp luËn: Dïng lý lÏ dÉn chøng khoa häc, kh¸ch
quan, chđ quan.

quan, chđ quan.

Thuyết phục ng ời đọc.
Thuyết phục ng ời đọc.

Theo em trong tác phẩm đẹp và hay của tiếng việt
Theo em trong tác phẩm đẹp và hay của tiếng việt
mà tác giả chứng minh, phẩm chất nào thuộc hình
mà tác giả chứng minh, phẩm chất nào thuộc hình
thức, phẩm chất nào thuộc nội dung?

thức, phẩm chất nào thuộc nội dung?
Đẹp: Thuộc phẩm chất hình thức.

Đẹp: Thuộc phẩm chất hình thức.
Hay thuộc phẩm chất néi dung.
Hay thuéc phÈm chÊt néi dung.

Hay và đẹp trong tiếng việt có mối quan hệ nh thế Hay và đẹp trong tiếng việt có mối quan hệ nh thế
nào?

</div>
<span class='text_page_counter'>(17)</span><div class='page_container' data-page=17>

Đó là mối quan hệ gắn bó: Cái đẹp đi liền với cái

Đó là mối quan hệ gắn bó: Cái đẹp đi liền với cái
hay, ng ợc lại cái hay cũng tạo ra vẻ đẹp của tiếng
hay, ng ợc lại cái hay cũng tạo ra vẻ đẹp của tiếng
việt.

viƯt.

Hãy đọc câu cuối đoạn trích. Cho biết câu cuối của
Hãy đọc câu cuối đoạn trích. Cho biết cõu cui ca
vn bn cú tỏc dng gi?

văn bản cã t¸c dơng gi?

Là câu kết đoạn: Khẳng định tiếng việt về mặt cấu
Là câu kết đoạn: Khẳng định tiếng việt về mặt cấu
toạ, về khả năng thích ứng với hoàn cảnh lịch sử đã
toạ, về khả năng thích ứng với hồn cảnh lịch sử đã
chứng tỏ: “ Sức sống của nó “.

chøng tá: “ Søc sèng cđa nã “.

Tỉng kÕt – ghi nhí:

Tỉng kÕt – ghi nhí:

1.

1. Tỉng kÕt:Tỉng kÕt:

</div>
<span class='text_page_counter'>(18)</span><div class='page_container' data-page=18>

Tiếng việt rất hay và rất đẹp

Tiếng việt rất hay và rất đẹp

NghÖ thuật nghị luận trong văn bản có gì nổi bật?
Nghệ thuật nghị luận trong văn bản có gì nổi bật?

+

+ Kết hợp giải thích, chứng minh và bình luận._{Kết hợp giải thích, chứng minh và bình luận.}

+ Dn chng toàn diện, bao quát, khoa học.
+ Dẫn chứng toàn diện, bao quát, khoa học.
+ Lập luận chặt chẽ ( nhận định – giải thích
+ Lập luận chặt chẽ ( nhận định – giải thích
– chứng minh)

– chøng minh)

2. Ghi nhí: SGK- 37

2. Ghi nhí: SGK- 37

.

.

3. Lun tËp:

3. LuyÖn tËp:

Qua văn bản trên em thấy tác giả là ng ời nh thế Qua văn bản trên em thấy tác giả là ng ời nh thế
nào?

</div>
<span class='text_page_counter'>(19)</span><div class='page_container' data-page=19>

+ Am hiểu tiếng việt.
+ Am hiểu tiếng việt.
+ Yêu tiếng mẹ đẻ.
+ Yêu tiếng mẹ đẻ.

+ Cã tinh thÇn dân tộc.
+ Có tinh thần dân tộc.

+ Tin t ởng vào t ơng lai của tiếng việt.
+ Tin t ởng vào t ơng lai của tiếng việt.

Em ó lm gỡ cho tiếng việt ngày càng giàu đẹp
Em đã làm gì cho tiếng việt ngày càng giàu đẹp

( trong giao tiếp, trong khi học môn ngữ văn, trong
( trong giao tiếp, trong khi học môn ngữ văn, trong
việc giữ gìn sự trong sáng của tiếng việt?

</div>
<span class='text_page_counter'>(20)</span><div class='page_container' data-page=20>

Bác Hồ: “ Tiếng nói là một thứ của cải vô cùng lâu đời và

Bác Hồ: “ Tiếng nói là một thứ của cải vơ cùng lâu đời v

vô cùng quý báu của dân tộc. Chúng ta phải giữ gìn nó,

vô cùng quý báu của dân tộc. Chúng ta phải giữ gìn nó,

quý trọng nó làm cho nó phổ biến ngày càng rộng khắp .

quý träng nã lµm cho nã phỉ biÕn ngµy cµng réng khắp .

( Nâng cao hơn nữa chất l ợng báo chí báo nhân dân

( Nâng cao hơn nữa chất l ợng báo chí báo nhân dân

9/9/1962)

9/9/1962)

Hai nguồn của cái giàu và cái đẹp của tiếng việt là ở chỗ

“ Hai nguồn của cái giàu và cái đẹp của tiếng việt là ở chỗ

nã là tiếng nói của quần chúng nhân dân, đầy tình cảm,

nó là tiếng nói của quần chúng nhân dân, đầy tình cảm,

hình ảnh, mầu sắc và âm điệu, hôn nhiên ngộ nghĩnh và

hình ảnh, mầu sắc và âm điệu, hôn nhiên ngộ nghĩnh và

y ý ngha, đồng thời nó là ngơn ngữ cảu văn học văn

đầy ý nghĩa, đồng thời nó là ngơn ngữ cảu văn học văn

nghƯ…

nghƯ…

Chính cái giàu đẹp đó đã làm nên cái chất, giá trị, bản sắc,

Chính cái giàu đẹp đó đã làm nên cái chất, giá trị, bản sắc,

tinh hoa cđa tiÕng viƯt, kÕt qu¶ cđa c¶ một quá trình và

tinh hoa của tiếng việt, kết quả của cả một quá trình và

biết bao công sức dồi mài

biết bao công sức dồi mài

( Phạm Văn Đồng giữ gìn sự trong sáng của tiếng việt )

</div>
<span class='text_page_counter'>(21)</span><div class='page_container' data-page=21>

A.Kết hợp giải thích với chứng minh và bình luận.
B.Lập luận chặt chẽ.

C.Các dẫn chứng khá toàn diện, bao quát.
D.Sử dụng nhiều loại biện pháp tu từ.

</div>

<!--links-->