Hiện trạng sản xuất hoa lan và nghiên cứu một số biện pháp nhằm nâng cao chất lương lan hồ điệp ở thời kì vườn ươm tại khánh hòa

B GIÁO D C VÀ ðÀO T O
TRƯ NG ð I H C NÔNG NGHI P I
------------------

LÊ ð NG TRUNG TUY N

HI N TR NG S N XU T HOA LAN VÀ NGHIÊN C U
M T S BI N PHÁP NH M NÂNG CAO CH T LƯ NG
LAN H ðI P TH I KỲ VƯ N ƯƠM
T I T NH KHÁNH HỊA

LU N VĂN TH C SĨ NƠNG NGHI P
Chun ngành: TR NG TR T
Mã s : 60.62.01
Ngư i hư ng d n khoa h c: PGS.TS. HOÀNG NG C THU N

HÀ N I, 2007


L I CAM ðOAN
Tơi xin cam đoan s li u và k t qu nghiên c u trong lu n văn này là
trung th c và chưa h ñư c s d ng ñ b o v m t h c v nào.
Tơi xin cam đoan m i s giúp ñ cho vi c th c hi n lu n văn đã đư c
cám ơn và các thơng tin trích d n ñã ñư c ch rõ ngu n g c.
Tác gi lu n văn

Lê ð ng Trung Tuy n

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………i

L I C M ƠN
ð hoàn thành b n lu n văn này, tơi ln nh n đư c s giúp ñ v
nhi u m t c a các c p lãnh ñ o, t p th , cá nhân c a T ng Công ty Khánh
Vi t.
Tôi xin chân thành t lòng bi t ơn sâu s c và kính tr ng t i PGS-TS.
Hồng Ng c Thu n, ngư i ñã tr c ti p hư ng d n và đóng góp nhi u ý ki n
quan tr ng t nh ng bư c nghiên c u ban ñ u và trong quá trình th c hi n
vi t lu n văn.
Tôi xin c m ơn t p th các th y cô giáo Khoa Nông H c, ñ c bi t là
các th y cô trong b môn Rau – Hoa – Qu - Trư ng ð i h c Nông Nghi p I
– Hà N i ñã tr c ti p ñóng góp nhi u ý ki n quý báu cho tác gi hoàn thành
lu n văn này.
Cu i cùng tôi xin g i l i c m ơn chân thành và sâu s c t i gia đình,
ngư i thân, và tồn th b n bè, ñ ng nghi p ñã c vũ, ñ ng viên giúp đ tơi
trong q trình h c t p và nghiên c u.
M t l n n a, tôi xin trân tr ng c m ơn!
Hà N i, tháng

năm 2007

Tác gi

Lê ð ng Trung Tuy n

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………ii


M CL C
L i cam ñoan

i

L i c m ơn

ii

M cl c

iii

Danh m c các ch vi t t t

v

Danh m c b ng

vi

Danh m c hình

viii

1.

M

ð U

1

1.1.

Tính c p thi t c a đ tài

1

1.2.

M c đích, u c u

3

1.3.

Ý nghĩa

3

2.

T NG QUAN TÀI LI U

5

2.1.

Gi i thi u chung v cây hoa lan

5

2.2.

Tình hình s n xu t lan trên th gi i và vi t nam

30

2.3.

Tình hình nghiên c u hoa lan trên th gi i và Vi t Nam

33

3.

V T LI U, N I DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN C U

40

3.1.

ð a ñi m và th i gian

40

3.2.

V t li u nghiên c u

40

3.3.

N i dung

42

3.4.

Phương pháp nghiên c u

43

3.5.

X lý s li u

46

4.

K T QU NGHIÊN C U VÀ TH O LU N

47

4.1.

ði u ki n t

nhiên và hi n tr ng s n xu t hoa lan c a t nh

Khánh Hòa

47

4.1.1. ði u ki n t nhiên c a t nh Khánh Hòa

47

4.1.2. Tài nguyên sinh v t, sinh thái và du l ch

48

4.2.

48

Hi n tr ng s n xu t hoa lan t i t nh Khánh Hòa

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………iii


4.3.

Thí nghi m 1: Nghiên c u nh hư ng c a m t s lo i giá th khác
nhau trên n n phân bón Pomior (0,3%) đ n t l s ng, kh năng sinh
trư ng c a gi ng phong lan H ði p th i kỳ vư n ươm

4.4.

58

Thí nghi m 2: Nghiên c u nh hư ng m t s lo i phân bón lá
đ n t l s ng và kh năng sinh trư ng c a cây lan H ði p
th i kỳ vư n ươm

4.5.

64

Thí nghi m 3: nh hư ng c a phân ph c h u cơ Pomior có n ng
đ khác nhau ñ n sinh trư ng c a cây lan con th i kỳ vư n ươm

4.6.

68

Thí nghi m 4: Nghiên c u nh hư ng phân bón lá Pomior có
n ng đ khác nhau trên n n phân vi sinh B o ð c ñ n t l
s ng và sinh trư ng c a lan H ði p

4.7.

Thí nghi m 5: Nghiên c u

th i kỳ vư n ươm

71

nh hư ng phân bón lá Pomior có

n ng ñ khác nhau trên n n phân vi sinh B o ð c ñ n kh năng
sinh trư ng c a lan H ði p 6 tháng tu i

76

4.8.

M t s sâu b nh h i chính

81

4.9.

ð xu t m t s bi n pháp k thu t nâng cao ch t lư ng lan H
ði p

th i kỳ vư n ươm

83

4.10. Hi u qu kinh t c a m t s giá th ñ n năng su t, giá tr kinh
t c a lan H ði p

vư n s n xu t

84

4.11. H ch toán hi u qu kinh t c a các cơng th c bón phân Pomior
có n ng ñ khác nhau trên n n vi sinh B o ð c

85

5.

K T LU N VÀ ð NGH

87

5.1.

K t lu n

87

5.2.

ð ngh

88

TÀI LI U THAM KH O

89

PH L C

93

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………iv

DANH M C CÁC CH

CT:

Công th c

ð/C:

ð i ch ng

Ph.:

Phalaenopsis

TB:

Trung bình

TN:

VI T T T

T nhiên

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………v


DANH M C B NG
STT

Tên b ng

Trang

4.1.

Cơ c u các lo i lan

4.2.

M t s lồi lan đư c ni tr ng ph bi n

4.3.

M t s ñ c ñi m lá c a các loài phong lan r ng ñư c tr ng ph
bi n

4.4.

50
Khánh Hòa

t nh Khánh Hòa

53

t nh Khánh Hịa

54

M t s đ c đi m th c v t c a m t s gi ng lan H ði p đư c
ni tr ng ph bi n t i Khánh Hoà (cây trư ng thành)

4.6.

th i kì vư n ươm
th i kỳ vư n ươm

th i kỳ vư n ươm

nh hư ng c a m t s phân bón lá đ n t l s ng và t l cây
65

th i kì vư n ươm

66

nh hư ng c a n ng ñ Pomior ñ n tăng trư ng kích thư c lá
lan H ði p

4.14.

th i kỳ vư n ươm

nh hư ng c a m t s lo i phân bón lá đ n sinh trư ng lá, r
c a cây phong lan H ði p

4.13.

62
63

xu t vư n c a cây lan H ði p
4.12.

60

nh hư ng c a m t s lo i giá th ñ n s lá trên cây c a lan H
ði p

4.11.

59

nh hư ng c a m t s giá th ñ n ñ ng thái tăng trư ng thân
c a lan H ði p

4.10.

th i kỳ vư n ươm

nh hư ng c a m t s lo i giá th ñ n t c ñ tăng trư ng lá lan
H ði p con

4.9.

56

nh hư ng c a giá th và phân bón Pomior (0,3%) đ n t l

s ng c a lan H ði p loài P.amabilis

4.8.

55

M t s ñ c ñi m ch t lư ng hoa c a m t s gi ng lan H ði p
ñư c tr ng ph bi n t i t nh Khánh Hồ

4.7.

51

M t s đ c đi m chính c a các lồi phong lan r ng đư c ni
tr ng ph bi n

4.5.

các ñi m ñi u tra

th i kỳ vư n ươm

68

nh hư ng c a phân bón lá Pomior có n ng đ khác nhau đ n
đư ng kính cây lan H ði p

th i kỳ vư n ươm

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………vi

69


4.15.

nh hư ng c a phân bón Pomiorcó n ng ñ khác nhau ñ n
chi u cao cây lan H ði p

4.16.

th i kỳ vư n ươm

70

nh hư ng c a phân bón Pomior có n ng đ khác nhau trên n n
phân vi sinh B o ð c ñ n t l s ng c a lan con H ði p

th i kỳ

vư n ươm
4.17.

72

nh hư ng phân bón lá Pomior có n ng đ khác nhau trên n n phân
vi sinh B o ð c ñ n tăng trư ng lá H ði p th i kỳ vư n ươm

4.18.

73

nh hư ng phân bón lá Pomior có n ng ñ khác nhau trên n n
phân vi sinh B o ð c ñ n s r và chi u dài r lan H ði p
th i kỳ vư n ươm

4.19.

74

nh hư ng phân bón lá Pomior có n ng ñ khác nhau trên n n
phân vi sinh B o ð c đ n đư ng kính cây và chi u cao cây

4.20.

75

nh hư ng c a phân bón th c h u cơ Pomior có n ng đ khác
nhau trên n n phân vi sinh B o ð c ñ n ñ ng thái tăng trư ng
ñư ng kính thân c a lan H ði p

4.21.

77

nh hư ng c a phân bón lá ph c h u cơ Pomior có n ng đ
khác nhau trên n n phân vi sinh B o ð c ñ n ñ ng thái tăng
trư ng lá c a lan H ði p 6 tháng tu i

4.22.

78

nh hư ng c a phân bón lá ph c h u cơ Pomior có n ng đ khác
nhau trên n n phân vi sinh B o ð c ñ n ñ ng thái tăng trư ng s r
trung bình và chi u dài r trung bình c a lan H ði p 6 tháng tu i

80

4.23. M t s b nh h i ch y u trên lan H ði p

82

4.24. M t s sâu h i ch y u trên lan H ði p

82

4.25. Hi u qu kinh t c a m t s giá th ñ n năng su t, giá tr kinh t
c a lan H ði p

vư n s n xu t

84

4.26. Hi u qu kinh t c a các công th c phân Pomior có n ng đ
khác nhau trên n n phân vi sinh B o ð c

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………vii

85

DANH M C HÌNH
STT

Tên hình

Trang

4.1.

Cơ c u các lo i lan các ñ a ñi m ñi u tra

50

4.2a.

Tăng trư ng chi u dài lá

61

4.2b.

Tăng trư ng chi u r ng lá

61

4.3.

nh hư ng c a m t s lo i giá th ñ n tăng trư ng thân c a lan

H ði p th kỳ vư n ươm

4.4.

ð ng thái tăng trư ng chi u dài lá và r ng lá c a phân Pomior
các n ng ñ khác nhau

4.5.

69

nh hư ng c a n ng đ phân bón Pomior ñ n chi u cao cây
lan H ði p th i kỳ vư n ươm

4.6.

63

71

nh hư ng c a phân ph c h u cơ Pomior có n ng ñ khác
nhau trên n n phân vi sinh B o ð c đ n đư ng kính thân lan H
ði p 6 tháng tu i

4.7.

78

nh hư ng c a phân ph c h u cơ Pomior có n ng đ khác
nhau trên n n phân vi sinh B o ð c ñ n ñ ng thái tăng trư ng

lá c a lan H ði p 6 tháng tu i

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………viii

79


1. M

ð U

1.1. Tính c p thi t c a ñ tài
Trong nh ng năm g n ñây kinh t nư c ta d n d n ñi lên ñ h i nh p
vào n n kinh t trong khu v c và th gi i, hi n nay v i nhi u m t hàng nông
nghi p xu t kh u như: cà phê, tiêu, ñi u, cao su, g o… s n xu t nơng nghi p
đã đóng góp m t ph n quan tr ng trong n n kinh t qu c dân, cùng v i
nh ng thành t u to l n ñ t ñư c trong s n xu t nông nghi p, ngành s n xu t
hoa lan cũng có nh ng bư c ti n ñáng k .

m t s nư c trên th gi i ngành

tr ng hoa cây c nh nói chung và hoa lan nói riêng là m t ngành s n xu t
cơng nghi p đem l i hi u qu kinh t cao.
Hoa lan th c s tr thành s n ph m nơng nghi p có giá tr kinh t cao, nó
thúc đ y ngành s n xu t kinh doanh phát tri n m nh m : Thái Lan, Singapore,
Malaysia, Indonesia… trong đó Thái Lan có kim ng ch xu t kh u hoa lan c t
cành năm 1987 là 21 tri u USD, năm 1990 26 tri u USD, năm 1991 là 30 tri u
USD, Singapore thu l i nhu n t hoa c t cành m i năm là 10 tri u USD.
Vi t Nam trong nh ng năm g n ñây, cùng v i s phát tri n nhanh
chóng c a n n kinh t , xã h i… Nhu c u s d ng hoa nói chung và hoa lan

nói riêng cũng tăng nhanh, không ch dùng trong nh ng d p l t t như trư c
ñây mà nhu c u v hoa trong cu c s ng thư ng ngày c a ngư i dân cũng r t
l n, bên c nh nhu c u v s lư ng cũng ñòi h i ngày càng cao, s li u th ng
kê cho th y các lồi hoa có ch t lư ng cao xu t hi n trên th trư ng ch y u
nh p t ðài Loan, Thái Lan, Trung Qu c, ñư c tiêu th nhi u nh t
th , thành ph l n. ði u này cho th y s n xu t hoa

các đơ

Vi t Nam chưa ñáp ng

ñư c nhu c u th hi u c a ngư i dân..
Trong nh ng năm g n ñây, m t s loài lan lai ñư c nh p n i ngày
càng nhi u vào nư c ta (Catteya, Phalaenopis, Dendrobium, Vanda…) trong
đó lan H ði p có ch t lư ng cao, màu s c ña d ng, cánh mơi h p d n đư c
tiêu th m nh nh t.
Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………1


Hi n nay Lan H ði p là m t trong nh ng lo i phong lan ñư c tr ng
ph bi n trên th gi i, so v i ña s các lo i lan khác thì H ði p khá n i b t
b i các ñ c tính đa d ng, kích thư c hoa to, màu s c h p d n, lâu tàn và ra
hoa quanh năm, lan H ði p ñư c m nh danh là hoàng h u c a các lo i lan.
Lan H ði p có ngu n g c

Tây Á, tr i r ng trên nh ng núi cao t Trung

Qu c, Tây T ng ñ n Úc Châu, cây tăng trư ng và phát tri n t t
vùng có ñ

nh ng

m cao và nhi t ñ kho ng 15 – 300C, cây lan H ði p g m m t

tr c ñơn thân, t o ra b i m t ñ nh sinh trư ng ho t ñ ng liên t c, có hai hàng
lá đư c tách ra t nh ng đ t thân ng n, khơng có gi hành, cây có 4 – 5 lá,
m i tr c lá có ít nh t hai ch i, ch i bên cho phát hoa.
ð t nư c ta là m t trong hai khu v c xu t phát các lồi lan q trên
th gi i. Do v trí ñ a lý mà khí h u, m ñ , nhi t ñ và cư ng ñ ánh sáng
c a nư c ta r t thích h p cho s tăng trư ng và phát tri n c a cây lan, Khánh
Hòa cũng là là m t trong nh ng t nh có đi u ki n t nhiên đ phát tri n
ngành tr ng lan. Trong q trình đi u tra và nuôi tr ng th nghi m các lo i
lan t i t nh Khánh Hịa, chúng tơi nh n th y lan H ði p có kh năng phát
tri n thu n l i v ñi u ki n t nhiên vi c phát tri n lan t i t nh Khánh Hịa cịn
nhi u khó khăn: chưa có đơn v chun sâu nghiên c u phong lan, chưa cung
c p ñư c ngu n lan t i ch , k thu t chăm sóc cịn y u kém, chưa quan tâm
nhi u đ n phân bón và giá th , chưa có phịng ni c y mơ hi n đ i, đ c bi t
là r t khó khăn trong khâu nhân gi ng và chăm sóc, do đó t l s ng, sinh
trư ng phát tri n còn th p

th i kỳ vư n ươm. T i Khánh Hòa vi c nhân

gi ng lan b ng nuôi c y mô t bào chưa phát tri n, gi ng cây con ch y u
nh p t thành ph H Chí Minh, ðà L t… do đó giá thành cây con r t cao.
Xu t phát t nhu c u th c t khách quan trên cũng như góp ph n phát
tri n ngành tr ng lan t i t nh Khánh Hịa, chúng tơi ti n hành nghiên c u ñ
tài: “Hi n tr ng s n xu t hoa lan và nghiên c u m t s bi n pháp nh m
nâng cao ch t lư ng lan H ði p th i kỳ vư n ươm t i t nh Khánh Hòa”.

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………2

1.2. M c đích, u c u
1.2.1. M c đích
- ðánh giá ñư c ñi u ki n t nhiên, ñi u tra th c tr ng m t s lo i
phân bón và giá th

nh hư ng đ n sinh trư ng c a tr ng lan cũng như th c

tr ng nuôi tr ng lan t i t nh Khánh Hòa.
- Nghiên c u nh hư ng c a m t s lo i phân bón và giá th phù h p
v i ñi u ki n sinh thái môi trư ng nuôi tr ng lan H ði p t i t nh Khánh
Hòa.
1.2.2. Yêu c u
- Xác ñ nh lo i giá th phù h p v i sinh trư ng c a lan H ði p

th i

kỳ vư n ươm.
- Xác ñ nh lo i phân bón nâng cao ch t lư ng c a lan H ði p

th i

kỳ vư n ươm.
1.3. Ý nghĩa
1.3.1. Ý nghĩa khoa h c
V i nh ng lý do ñã nêu trên: “Hi n tr ng s n xu t hoa lan và nghiên
c u m t s bi n pháp nh m nâng cao ch t lư ng lan H ði p

th i kỳ vư n

ươm t i t nh Khánh Hịa”.
- Xác đ nh lo i giá th , phân bón phù h p là cơ s đ xây d ng quy
trình tr ng lan H ði p t i Khánh Hòa.
- K t qu nghiên c u c a đ tài góp ph n b sung thêm nh ng tài li u
khoa h c ph c v cho công tác gi ng d y, nghiên c u khoa h c v cây lan.
1.3.2. Ý nghĩa th c ti n
- Các k t qu nghiên c u ñư c s ñư c áp d ng vào th c ti n ni
tr ng và chăm sóc lan H ði p đ góp ph n phát tri n s n xu t.
- T o ra mơ hình ki u m u ñ chuy n ñ i cơ c u cây tr ng trong vùng
nơng nghi p đơ th và ven ñô th .

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………3


- Nh m b sung nh ng hi u bi t v đ c tính sinh v t h c c a cây lan
H ði p

th i kỳ vư n ươm trong nh ng vùng sinh thái nh t ñ nh.

- M t s bi n pháp k thu t nh m nâng cao hi u qu s n xu t gi ng
lan

th i kỳ cây con, góp ph n quy t đ nh vào thành cơng c a s n xu t sau

này trong ñi u ki n sinh thái c th

Khánh Hịa.

Trư ng ð i h c Nơng nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………4

2. T NG QUAN TÀI LI U
2.1. Gi i thi u chung v cây hoa lan
2.1.1. Ngu n g c l ch s - v trí phân b -phân lo i và ñ c ñi m th c v t
c a cây hoa lan
2.1.1.1. Ngu n g c l ch s
Cây hoa lan ñư c bi t ñ n ñ u tiên

phương ðơng, nói v hoa lan là

ph i nói ñ n ngư i Trung Hoa, h ñã bi t v lan vào kho ng 2500 năm v
trư c t c là

th i ñ i c a ð c Kh ng T (551-479 trư c công nguyên ).

phương ðông lan ñư c chú ý ñ n vì v ñ p duyên dáng c a lá, hương thơm
c a hoa do ñó Kh ng T ñ cao lan là vua c a nh ng lồi c cây có hương
thơm. Theo các tác gi Tr n H p (1990) [7], Nguy n Ti n Bân (1997) [1],
Võ Văn Chi – Dương ð c Ti n (1978) [2], Nguy n Văn Chương, Tr nh Văn
Th nh (1991) [3], cây lan Orchida thu c h

lan Orchidaceae, b

Orchidales, l p m t lá m m Monoctyledoneae, h lan Orchidaceae

lan
trong

l p ñơn t di p, thu c ngành ng c lan, th c v t h t kín Magoliophyta, phân

l p hành Lilidae, có th nói theo Pharastus (376-285 trư c cơng ngun) là
cha đ ngành h c và ơng cũng là ngư i đ u tiên dùng t orchid ñ ch m t
lo i lan có c trịn, Ngư i đ t n n t ng hi n đ i cho mơn h c v lan là
Joanlind (1979-1985), năm 1936 ơng đã cơng b s p x p các tông h lan (A
Tabuler view of the tribes of orchidaler) và tên c a h lan do ơng đưa ra
đư c dùng cho đ n ngày nay (d n theo Tr n H p, 1990) [7].
2.1.1.2. V trí phân b
Cây hoa lan m c kh p m i nơi trên th gi i t mi n gió tuy t đ n sa
m c nóng b ng khô c n t mi n núi cao r ng th m đ n đ ng c mi n Bình
Ngun và ngay c các vùng sình l y cũng có lan, qua l ch s bi n ñ i, cho
ñ n ngày nay, ngư i ta ñã bi t h lan có m t s lư ng lồi r t l n kho ng
Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………5


15.000 – 35.000 loài phân b ch y u

680 vĩ B c ñ n 560 vĩ Nam (n m g n

c c B c như Th y ði n, Alasksa) xu ng ñ n các ñ o cu i cùng c a c c Nam
Australia.
Tuy nhiên, phân b chính c a h này là trên các vĩ ñ nhi t ñ i ñ c
bi t là châu M và ðông Nam Á. ða s lan m c t p trung
ñ i,

các r ng nhi t

các nư c châu Á như Thái Lan, Lào, Campuchia, Vi t Nam… như

Phalaenopsis, Vanda, Archinis…

châu M

như Costarica, Colombia,

Venezuela… có các gi ng Cattleya, Odontoglosum…
Theo Briger (1971) [11] vùng trung sinh B c bán c u có 75 chi và 900
lồi, B c M có 170 loài. H lan (Orchidaceae) thu c vào m t loài hoa đơng
đ o v i kho ng ch ng 750 chi và 30000 loài nguyên th y và kho ng m t
tri u lồi lai; là lồi hoa có s lư ng l n ñ ng th 2 sau h cúc (Asteraceae).
Theo Peresley (1981) thì vùng Châu Á nhi t đ i có 250 chi và 6801
lồi trong đó chi Dendrobium có 1400 lồi, chi Coelogyne có 200 lồi, chi
Phalaenopsis có 35 lồi. Vùng Châu M nhi t đ i có 306 chi và 8266 lồi.
Trên th gi i có m t s nư c t p trung nhi u lồi hoa như Colombia có 1300
lồi, Tân Ghinê có 1450 loài (Phan Thúc Huân) [8].
Vi t Nam, d u v t nghiên c u v lan ban đ u khơng rõ r t l m,
ngư i đ u tiên có kh o sát v lan

Vi t Nam là Giolas Noureio – Nhà truy n

giáo ngư i B ðào Nha, ông ñã mô t cây lan

Vi t Nam l n ñ u tiên vào

năm 1789 trong cu n “Flora cochin chinensis”, g i tên các cây lan trong
cu c hành trình ñ n nam ph n Vi t Nam là Aerides, Phaius và
Sarcopodium… ñã ñư c Netham và Hooker ghi l i trong cu n “Genera
Planterum” (1862 – 1883) [9].
Kh o sát sơ b

Vi t Nam, chi Dendrobium có kho ng 89 lồi,

Paphipoedium có 25 lồi, Aerdes có 5 lồi, chi Cymbidium có 20 lồi, chi
Phalaenopsis có 7 – 8 lồi…

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………6


2.1.1.3. Phân lo i hoa lan
Theo các tác gi Tr n H p 1990 [7], Nguy n Ti n Bân 1997 [1], Võ
Văn Chi – Dương ð c Ti n 1978 [2], Ph m Hoàng H (1992) [5], Nguy n
Văn Chương, Tr nh Văn Th nh (1991) [3] và Koopwitz (1986) [33], cây hoa
lan thu c h lan (Orchidaceae),

trong l p ñơn t

ñi p, l p 1 lá m m

(Monocotyledoneae), thu c ngành ng c lan – th c v t h t kín
Magnoliophyta, phân l p thành Lilidae, b lan Orchidales.
Theo Takhtajan (1980), h lan bao g m c h Apostasicideae và h
Cypripedicideae chia thành 3 h ph khá minh b ch:
Orchidadeae
Cypripedicideae
Apostasicideae
Trong đó h ph lan (Orchidadeae) là ph c t p nh t, có nhi u gi ng
nhi u lồi nh t, cịn hai h ph kia m i lo i ch có m t tơng, (Phan Thúc
Hn 1989) [8].
G n đây do phân tích hoa đ y ñ hơn và ñi sâu vào ñ c tính di truy n,
các nhà khoa h c ñã chia h phong lan thành 6 h ph .
1. Apostasioideae

2. Cypripedicideae

5. Epidendroideae

3. Neottioideae
C

4. Orchidioideae
6. Vandoideae

6 h ph này ñ u phân b r ng r i trên trái ñ t. H lan c a Vi t

Nam cũng phong phú, theo th ng kê sơ b có 140 chi, trên 800 lồi. Như v y,
hoa phong lan ñã tr thành m t ñ i tư ng c c kỳ phong phú và ñ c s c c a h
th c v t Vi t Nam, ch ng nh ng là m t trong nh ng h th c v t l n nh t mà
cịn đóng góp nhi u v m t giá tr s d ng cho n n kinh t nư c nhà. Tuy
nhiên vi c phân lo i cây tr ng h t s c ph c t p, cho ñ n nay h u như chưa có
các khóa phân lo i cho các đơn v dư i lồi và vi c phân lo i cho các ñơn v

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………7


dư i loài là h t s c quan tr ng, nh t là trong h lan cũng g p nh ng khó khăn
này (theo Nguy n Nghĩa Thìn, 1997) [21].
2.1.1.4. ð c ñi m th c v t c a cây hoa lan
R lan:

nhóm lan đa thân, r thư ng đư c hình thành t căn

hành. Nhóm đơn thân thì r m c th ng t thân và thư ng xen k v i lá.

Khi s ng

ñ t chúng thư ng có c gi , r to m p tương đ i ít phân

nhánh, nó thu c t ch c có ch t th t, c u t o c a nó chia làm 3 t ng: t ng
ngồi, t ng gi a và t ng trong. T ng ngoài là l p v r , tác d ng ch y u là
thu hút và gi nư c, t ng gi a là th t r , ph n l n là t ch c t bào s ng,
ch a r t nhi u n m r c ng sinh, t ng trong là gân r có s liên k t tương ñ i
d o dai. Khi s ng bám vào cánh ho c thân cây, b m t c a l p r có ph l p
m c làm nhi m v hút và gi nư c r t t t cho nên cây ch u h n t t, r c a
chúng thư ng chui ra kh i ch u, khơng ưa m mà thích thống,

đ u r ln

ln có màu xanh c a di p l c dùng quang h p như lá nên chúng không tr n
ánh sáng như nhóm là s ng dư i ñ t.

các lo i lan này h r khí sinh phát

tri n r t phong phú, m c r t dài, to, kh e và gi cho cây kh i b gió làm lung
lay, v a làm c t ch ng ñ cho thân vươn cao.
V i gi ng lan s ng ho i b r có hình d ng, c u trúc khá đ c đáo nó
có d ng búi nh v i nhi u vòi hút ng n, dày ñ c ñ l y ñư c dinh dư ng t
nh ng đám rêu, lá m c thơng qua ho t ñ ng c a n m. M c dù s “c ng
sinh” v i n m n i sinh v n là ñ c ñi m cơ b n c a h lan trong giai ño n n y
m m, nhưng

m t s loài v n t n t i m i quan h này trong su t q trình

s ng. Tuy nhiên có m t s ít lồi tuy s ng ho i nhưng càng có th dài đ n

vài ch c mét có kh năng leo bị r t cao, ngư c l i cũng có m t s lo i lan
s ng ho i khác l i n m sâu trong lịng đ t như Rhilanthella… cơ th ch là 1
thân nh không r , khơng lá, đ n mùa nó sinh ra m t c m hoa, chúng s ng
ñư c là nh ho t ñ ng c a n m và g c m c c a nh ng thân g khác.

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………8


Thân lan: có 2 nhóm thân chính là đơn thân và đa thân. Thân lan có
th ng n hay kéo dài, đơi khi phân nhánh, mang lá hay khơng mang lá.
nhóm đa thân thì đ c đi m c a cây là v a có thân v a có gi hành, gi hành
là nơi d tr ch t dinh dư ng và nư c đ ni cây. ðây đư c ñánh giá là b
ph n r t c n thi t cho s sinh trư ng và phát tri n c a lan đa thân, gi hành
có nhi u d ng tùy t ng lo i lan như d ng hình thoi (Cattley alabiata), hình
tr th y

lồi Cattleya guttata… cịn d ng hình tháp như Cymbidium… C u

t o gi thành g m nhi u mô m m ch a đ y d ch nh y, phía bên ngồi có l p
bi u bì v i vách t bào dày, nh n bóng, b o v đ tránh s m t nư c khi g p
ñi u ki n b t l i lan H ði p thu c lo i lan thân ng n, khơng có gi hành,
khơng phân nhánh và mang nhi u lá.
Lá lan: h u h t các lo i lan là cây t dư ng nó phát tri n r t đ y đ
h th ng lá, lá m m m i và h p d n. Lá m c ñơn ñ c ho c x p dày ñ c

g c

hay x p cách ñ u trên thân, gi hành, hình d ng lá đa d ng tùy theo lồi, có
lá m ng nư c, n c, dài hình kim, hình tr dài, ti t di n trịn hay có rãnh đ n
lo i lá hình phi n m ng dài và r t hi m lo i lá hình trịn thn dài thành b

ơm l y thân. Phi n lá tr i r ng hay g p l i theo các gân vòng cung nh ng lá
dư i sát g c thư ng tiêu gi m đi cịn nh ng b khơng có phi n hay gi m h n
thành các v y đơi khi hai m t lá có màu khác nhau, thư ng m t dư i có màu
xanh đ m hay tía, m t trên lá có màu s c khác, nhi u lo i lan có màu h ng
và n i lên các ñư ng v tr ng theo các gân r t đ p.
M t s lồi lan đ n mùa khô là r ng h t thân cây trơ tr i như đã ch t (ch
có ch i m t). Khi g p đ

m mơi trư ng thích h p thì chúng l i đâm ch i và ra

lá xanh tươi, như b u rư u (Calanthevest) ho c chúng ch r ng lá m t ph n hay
v n tươi t t như lan hài (Paphiopedium), ñ a lan (Cymbidium). M t s lồi s ng
trong đ t có chu kỳ s ng r t đ c bi t, xen mùa lá v i mùa hoa, khi cây ra hoa
tồn b lá đ u ch t khơ, khi hoa tàn thì gi hành s cho ch i m i, lá m i.

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………9


Hoa lan:
- C u t o hoa lan r t ña d ng và h p d n, ta có th g p nhi u loài mà
m i mùa ch có m t đóa hoa n ho c có nhi u c m hoa mà m i c m ch đơm
1 bơng. Tuy nhiên, đa s các lồi lan đ u n r nhi u hoa, t p h p l i thành
chùm phân b

ñ nh thân hay nách lá. Hoa lan có c u trúc cơ b n là hoa

m u ba, ki u hoa ñ c trưng c a hoa m t lá m m nhưng ñã bi n đ i r t nhi u
đ hoa có đ i x ng qua m t ph ng. Hoa lan thu c hoa lư ng tính và r t hi m
g p lồi đơn tính, bao hoa có d ng cánh x p thành hai vịng. Hoa lan có ba
cánh đài, thư ng có cùng màu s c và kích thư c. Tuy nhiên, các lo i lan

khác nhau, cánh đài có hình d ng bi n đ i r t khác nhau. D ng hình trịn như
các gi ng Vanda, Ascocentrum, nh n như Cattleya, xo n như các loài thu c
gi ng Laelia n m k bên trong và xen k v i ba cánh ñài là hai cánh hoa,
thư ng cũng gi ng nhau v hình d ng, kích thư c và màu s c, cánh cịn l i
n m

phía trên hay phía dư i c a hoa, thư ng có màu s c và hình d ng ñ c

bi t khác h n hai cánh kia g i là cánh mơi hay cánh lư i, chính cánh mơi
quy t đ nh ph n l n giá tr th m m c a hoa lan.
- Tr hoa là b ph n sinh d c c a hoa, bao g m c cơ quan sinh d c
ñ c và cái nên g i là tr c – h p – nh y. Ph n cái mang nỗn hình l i, b m t
dính ch t nhày, ph n ñ c mang ph n kh i, ph n c a hoa lan không tách ra
thành t ng h t nh mà k t t l i thành nh ng đám đ c có ít hay nhi u sáp, s
lư ng kh i ph n là 2, 4, 6, 8 có d ng cong hay thn lư i li n, hoa phong lan
có b u h , thn dài kéo theo xu ng, s v n xo n toàn b hoa trong q trình
phát tri n là đ c đi m c a b u, hoa thư ng b v n xo n 1800 sao cho cánh
môi khi hoa b t đ u n hư ng ra bên ngồi, thu n l i cho cơn trùng đ u
hi m khi hoa v n 3600 như

Malaixia, Paludosa ho c không v n gì do

cu ng hoa r xu ng như lồi Stanhopea, như th khi hoa n cánh môi hư ng
lên trên, thích nghi v i lo i cơn trùng ưa l n ñ u xu ng dư i khi chui vào

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………10


hoa, b u hoa có 3 ơ g i là 3 tâm bì, trong b u ch a vơ s các h t nh liti g i
là ti u noãn n m trên 3 ñư ng, d c theo chi u dài c a 3 mép tâm bì, sau khi

th ph n, th tinh các ti u noãn s bi n ñ i và phát tri n thành h t trong khi
đó b u nỗn s phát tri n thành qu . Hoa H ði p có màu s c phong phú,
hình d ng, kích thư c bi n đ ng l n, s lư ng hoa dao ñ ng t 3 – 30 hoa,
đa s là khơng có hương thơm, khơng có kh năng t th ph n mà ph i nh
côn trùng ho c th ph n nhân t o đ đ u qu .
S phân hóa và phát tri n n hoa x y ra

cư ng ñ ánh sáng phù h p,

không ph thu c vào quang kỳ, nhi t ñ cao (25 – 300C) thúc ñ y s phát
tri n t giai ño n t giai ño n n ñ n giai ño n n hoa, nhưng nhi t ñ cao
vào giai ño n ñ u c a s ra hoa s c n tr s phân hóa và hình thành hoa,
nhi t đ vào ban ñêm th p là ñi u ki n ñ H ði p ra hoa.
Qu lan:
Qu lan thu c lo i qu nang, n ra theo 3 – 6 ñư ng n t d c, có d ng
c c i dài (Vanilla) đ n d ng hình tr ng n phình
và m nh v cịn dính l i v i nhau

gi a. Khi chín qu n ra

phía đ nh và phía g c.

m t s lồi khi

qu chín n t theo 1 – 2 khía d c, th m chí khơng n t ra mà h t ch ra kh i v
khi v qu b m c nát.
H t lan:
H t lan r t nhi u, nh li ti, h t ch c u t o b i m t kh i chưa phân hóa,
trên m t m ng lư i x p nh ch a đ y khơng khí, ph i tr i qua 2 – 18 tháng
h t m i chín (tùy t ng lo i), ph n l n h t thư ng ch t vì khó khăn g p n m

c ng sinh c n thi t ñ n y m m, ch

nh ng khu r ng già vùng nhi t ñ i m

ư t m i ñ ñi u ki n cho h t lan n y m m. Vì v y vi c b o t n khu r ng ñ u
ngu n, r ng nguyên sinh là t o ñi u ki n làm phong phú ngu n lan nguyên
th y, cung c p ngu n gen cho s n xu t lan thương m i sau này.

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………11


2.1.1.5. ð c ñi m th c v t c a chi lan H ði p
H ði p (Phalaenopsis) có tên t ch Hy L p Phalaima – bư m và
Opsis – gi ng, đa s lồi c a chi có hoa gi ng như con bư m.
Chi lan H ði p hi n đư c bi t có trên 58 lồi phát sinh, ưa bóng, có
bán đ o Mã Lai, Indonesia, Philipin, các t nh phía ðơng
Úc m c

n ð và Châu

ñ cao 20 – 350C (Nguy n Thi n T ch và c ng s , 1996) [27].

H ði p là cây ñơn thân nhưng r t ng n, có lá m c khít nhau nên
khơng có lóng, lá tương ñ i dày và m p, thư ng r ng
ph n dư i, phát hoa

ph n trên, h p

nách lá, thư ng hay đ ng có th phân nhánh, hoa nh

hay khá to, m i hoa b n kho ng 2 – 3 tháng. Vì v y, cành hoa n liên ti p
hơn n a năm, lá ñài và cánh hoa g n như nhau, đơi khi cánh hoa l n hơn,
nhưng n i b t là cánh môi. Môi g n vào chân c a tr và khơng có c a
ba thùy v i ph b hay c c u
nh ng ph b

ñáy,

ñáy thùy gi a, hay thùy bên, m t trong

y là hai s i râu c a mơi hay phi n nh d ng đ ng

thùy mơi.

Tr tương đ i dài và nh , hai kh i ph n trịn hay hình tr ng, vĩ ph n
kéo dài, r ng

ph n trên và h p

ph n dư i, gót d p, nhi u lồi thư ng cho

cây con trên c ng phát hoa và nhi u lồi có vân màu trên lá.
Hi n nay có nhi u chi lan khác ñư c lai v i Phalaenopsis và lai ngay
trong cùng chi, t o ra 40.000 loài lai (Nguy n Thi n T ch và c ng s , 1996)
[27], chi lan H ði p có th chia ra thành 5 nhóm trong đó có 2 nhóm quan
tr ng đó là.
+ Nhóm Euphalaenopsis: chúng có đ c ñi m n i b t là cánh hoa dài
và r ng hơn lá đài, cánh mơi r ng và có hai ph b riêng bi t
b lá thư ng có màu l c đ m hơn

m t trên nâu s m

phía trư c,

m t dư i, hoa nhi u

và m nh mai, m t vài loài tiêu bi u: Phalaenopsis amabilis, P.philippinensis,
P.schilleriana.
+ Nhóm Stauroglottis chúng có đ c ñi m khác bi t như sau: lá dài và

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………12


cánh hoa cùng m t c , cánh môi h p và khơng ph b
màu xanh l c nh t

phía trư c, b lá có

c m t trên và m t dư i lá, hoa nh hơn và cánh dày

hơn thư ng có màu hoa văn, m t vài lồi tiêu bi u là P.amboinensis,
P.gigantea theo (Ph m Hoàng H , 2000) [6] Vi t Nam có 7 lồi
Phalaenopsis: P.amabilis (L), P.cornucervi, P.lobbi, P.gibbosa, P.mannii
Reichbf, P.petelotii Mansf, P.fuscata Reichhf.
2.1.2. Yêu c u sinh thái c a cây lan
Mu n cho cây phong lan sinh trư ng và phát tri n t t, trư c h t chúng
ta c n ph i tìm hi u k t p tính sinh trư ng c a nó, ngư i xưa khái quát cây
lan thích m s ư t, thích sáng s n ng, thích m s nóng, thích thống s
gió [13].
2.1.2.1. u c u v nhi t ñ

Nhi t ñ là m t nhân t có tính ch t quy t đ nh ñ n s phân b , sinh
trư ng, phát tri n c a các loài lan trên th gi i. Nhi t đ
hoa c a lan, ví d :

nh hư ng ñ n s ra

lan b ch câu (Dendrobium crumenatum) n u gi m ñ t

ng t 5 – 60C trong vài giây đ ng h thì kho ng 9 ngày sau chúng s n hoa
đ ng lo t.

lồi Paphiopedilum insingnes và Dendrobium nobile ch ra hoa

khi nhi t nhi t ñ h xu ng 130C ho c th p hơn, n u nhi t đ cao nó ch sinh
trư ng dinh dư ng. Phalaenopsis ch ra hoa khi nhi t ñ ban ñêm gi m
xu ng dư i 210C (Jongwatana – Pumhirun, 1989) [32]. Theo Devries (1953)
gi i thích thì, Phalaenopsis n hoa do s th hàn. Nghiên c u này ñư c bà
Tr n Thanh Vân b sung vào năm 1974, b ng k thu t x lý nhi t ñ t i Gif
sur Yvêtt (Pháp). Bà ñã ñi u khi n thành công s ra hoa c a Phalaenopsis
amabilis và Phalaenopsis schilleriana dư i m t năm tu i, b ng cách ñ t cây
vào nơi x lý nhi t ñ 170C vào ban ñêm vào 240C vào ban ngày, m ñ 60 –
80%, quang chu kỳ thay ñ i 6 – 24 gi chi u sáng tuỳ đi u ki n ni cây.
Trong th i gian 2 – 3 tháng cây s n hoa toàn b . Bình thư ng t khi tr ng

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………13


ñ n khi ra hoa thì Phalaenopsis c n 2 – 4 năm, nhưng k sư Nguy n Công
Nghi p và c ng s (1998) [16] cho r ng có rút ng n th i gian trên n u ta bón
phân và các ch t kích thích sinh trư ng phù h p đ thúc đ y q trình sinh

trư ng

vư n ươm, cây con s nhanh chóng ra hoa.

Theo Powel et al. (1988) thì cây lan hồng h u (Cattleya) sinh trư ng
t t nh t

nhi t ñ t 16 – 180C. Lan ki m (Cymbidium)

260C. V i H

ði p (Phalaenopsis) và lan hài (Paphiopedilum) sinh trư ng dinh dư ng
210C ho c chênh l ch nhi t ñ ngày/đêm là 250C/200C là t t nh t cho cây
tích lu (Joseph và Arditti 1985) [34].
Theo Joseph và Arditti 1985, Roton 1952, Wang và Lee 1994 [34]
nhi t đ có th ñi u khi n s ra hoa c a cây: lan hoàng h u (Cattleya)
170C k t h p v i cư ng ñ ánh sáng m nh v i ánh sáng dài ngày thì ra hoa
s m hơn so v i cây ñ i ch ng. Lan ki m (Cymbidium)

nhi t ñ chênh l ch

ngày/ñêm (210C/140C) t t nh t cho cây ra hoa. Cymbidium nhi t ñ ban ñêm
t 130C – 180C v i ánh sáng ngày dài cũng thúc ñ y cây ra hoa. Lan h ñi p
(Phalaenopsis)

nhi t ñ ngày/ñêm kho ng 250C/200C ho c nhi t đ trung

bình t 150C – 180C trong 2 – 5 tu n thì cây có th ra hoa, không c n quang
chu kỳ.
- Căn c vào t ng vùng xu t x , nhi t đ ni tr ng hoa lan, theo

Charles Marden Fitch (1981, 125) [31] chia làm ba lo i:
+ Lan ơn đ i: nhi t ñ thích h p ban ngày t 18 – 240C, ban ñêm 13180C: Cymbidium…
+ Lan c n nhi t ñ i: nhi t đ thích h p ban ngày t 21 – 300C, ban
ñêm t 16 – 210C: Cattleya, Oncidium, Dendrobium.
+ Lan nhi t đ i: nhi t đ thích h p ban ngày t t 21 – 350C, ban ñêm
18 – 240C: Vanda, Phalaenopsis…

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………14


Ngồi u c u v nhi t đ trung bình, biên đ nhi t đ gi a ngày và
đêm có nh hư ng r t l n ñ n sinh trư ng phát tri n c a lan. Biên ñ nhi t
đ ngày đêm càng l n thì tr ng lan càng lý tư ng, vì cây tăng trư ng nhanh
do nhi t ñ ban ñêm th p làm gi m cư ng đ hơ h p và nhi t ñ ban ngày
tăng làm tăng cư ng ñ quang h p, cây tích lu ch t khơ nhi u hơn.
2.1.2.2. Yêu c u v ánh sáng
Cây lan s ng không th thi u ánh sáng vì ánh sáng cung c p năng
lư ng cho cây t o l p th c ăn thơng qua q trình quang h p, ánh sáng cịn
nh hư ng đ n s hình thành hoa và n hoa, h u h t các loài thu c chi
Cattleya, Dendrobium… N u thi u ánh sáng cây không ra hoa, nhưng nhu
c u v ánh sáng l i khác nhau tùy thu c vào t ng lo i lan (Lin, WC và CS,
1983) [35], (Wang-Y,T… 1995) [39]
D a vào nhu c u ánh sáng c a t ng lo i ngư i ta chia thành 3 nhóm:
- Nhóm ưa sáng: c n ánh sáng ≈ 100% ánh sáng tr c ti p như các lồi
Vanda, Renanthera…
- Nhóm ưa sáng trung bình: bao g m các lồi có nhu c u ánh sáng
kho ng 58 – 80% như các loài Cattleya, Denrobium (Widiastaety, D và c ng
s , 1995) [40].
- Nhóm ưa ánh sáng y u: bao g m các lồi có nhu c u ánh sáng
kho ng 30 – 40% như Phaleanopsis, Paphiopedilum…

Như v y tùy theo t ng lo i lan c th mà ta b trí giàn che khác nhau.
2.1.2.3. u c u m đ
m ñ là y u t

nh hư ng l n ñ n tồn b q trình sinh trư ng và

phát tri n c a cây lan, đa s các lồi lan thích h p
t i thi u 70%,

m c m đ tương ñ i,

Vi t Nam m ñ tương ñ i trung bình hàng năm thay đ i t

80 – 90%. Tuy nhiên trong t ng mùa v c th

m ñ tương đ i có s thay

đ i đã làm nh hư ng l n ñ n sinh trư ng, phát tri n cũng như kh năng ra

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………15


hoa c a lan, do đó khi đ c p ñ n m ñ v i hoa lan, ngư i ta chú ý đ n 3 m
đ sau:
•

m đ c a vùng: là m ñ c a khu v c r ng l n, nơi mà ta s thi t

l p vư n lan, m ñ này do ñi u ki n đ a lý, đ a hình quy t ñ nh.
•

m ñ vư n: là m ñ c a chính vư n lan, m đ này có th c i t o

theo ý mu n như ñào ao, xây b , làm mương…
•

m đ trong ch u tr ng lan: g i là m ñ c c b , do c u t o c a giá

th , th tích ch u, s l n tư i, m đ này ph thu c hoàn toàn vào k thu t
c a ngư i tr ng lan.
S hài hòa c a m ñ vùng, m ñ vư n giúp cho ngư i tr ng lan có
th sáng t o s d ng giá th tr ng, lư ng nư c tư i, thi t k giàn che h p
lý… c n chú ý m ñ trong vư n cao s t t hơn m ñ c c b trong ch u cao
b i cây lan ít b ch t do m ñ trong vư n cao mà thư ng b ch t do m ñ
c c b trong ch u cao, do đó vi c l a ch n giá th là bi n pháp h u hi u ñ
ñi u ti t m đ thích h p cho cây lan.
2.1.2.4. u c u v đ thơng thống
ð thơng thống là y u t quan tr ng giúp cho cây lan sinh trư ng,
phát tri n bình thư ng, b n x c a các loài lan là m c
s ng thư ng

r ng và môi trư ng

trên cây cao và thơng thống, đ c bi t đ i v i nh ng lồi lan

có h r c ng sinh v i n m và phát tri n vươn dài trong khơng khí. Vì v y,
vư n tr ng lan địi h i ph i có đ thơng thống nh t đ nh đ m b o khơng khí
ln mát m , n u vư n lan khơng thơng thống, khi g p ñi u ki n m ñ
cao, nhi t ñ tăng cây d b nh. Ngư c l i n u vư n quá tr ng tr i, gió th i
m nh s làm cây m t nư c cũng nh hư ng x u ñ n sinh trư ng c a lan.

2.1.2.5. Yêu c u v dinh dư ng
Theo các tác gi Ajchara – Boonrote (1987) [30], Richard – HW
(1985) [36], Soebijanto và c ng s (1988)[38], dinh dư ng ñ i v i lan h t
Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………16