Khả năng sinh trưởng phát triển, nhân giống và ảnh hưởng của phân bón lá dối với hoa xôn (SALVIA SPLENDENS) trồng thảm tại hà nội

B GIÁO D C VÀ ðÀO T O
TRƯ NG ð I H C NÔNG NGHI P HÀ N I
------------------

PH M TH THANH H I

KH

NĂNG SINH TRƯ NG, PHÁT TRI N, NHÂN GI NG

VÀ

NH HƯ NG C A PHÂN BÓN LÁ ð I V I HOA XÔN
(SALVIA SPLENDENS) TR NG TH M T I HÀ N I

LU N VĂN TH C SĨ NÔNG NGHI P

Chuyên ngành: TR NG TR T
Mã s : 60.62.01

Ngư i hư ng d n khoa h c: PGS.TS. VŨ QUANG SÁNG

HÀ N I - 2009


L I CAM ðOAN
- Tơi xin cam đoan r ng, s li u và k t qu nghiên c u trong lu n văn là
trung th c và chưa ñư c s d ng ñ b o v m t h c v nào.
- Tơi xin cam đoan r ng, m i s giúp ñ cho vi c th c hi n lu n văn
ñã ñư c c m ơn và các thơng tin trích d n trong lu n văn ñ u ñư c ch rõ
ngu n g c.

Tác gi lu n văn

Ph m Th Thanh H i

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………i


L I C M ƠN
Tác gi xin bày t l i cám ơn chân thành ñ n PGS.TS Vũ Quang Sáng
đã t n tình hư ng d n đ hồn thành lu n văn này.
Xin c m ơn s t o ñi u ki n giúp ñ c a Ban Giám ð c và t p th cán
b công nhân viên Công ty C ph n Thương m i Công ngh Bình Minh trong
th i gian ti n hành thí nghi m.
Xin c m ơn s giúp ñ quý báu c a t p th các th y cô Khoa sau đ i
h c, B mơn Rau Hoa Qu - Khoa Nông H c - Trư ng ð i h c Nông nghi p
Hà N i và các b n bè ñã t o m i ñi u ki n thu n l i đ tác gi hồn thành
lu n văn này.
Lu n văn có s đ ng viên, đóng góp c a thân nhân và gia đình tác gi .
Xin chân thành cám ơn!
Hà N i, ngày 14 tháng 8 năm 2009
Tác gi

Ph m Th Thanh H i

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………ii


M CL C
L i cam ñoan

i

L i c m ơn

ii

M cl c

iii

Danh m c các ch vi t t t

vi

Danh m c các b ng

vii

Danh m c các hình

ix

1.

M

1

1.1

ð tv nđ

1

1.2

M c đích và u c u c a đ tài

3

1.3

Ý nghĩa khoa h c và th c ti n c a ñ tài:

3

2.

T NG QUAN TÀI LI U

5

2.1

Ngu n g c, v trí, phân lo i, đ c đi m th c v t h c, giá tr kinh t

ð U

và giá tr s d ng c a gi ng hoa Salvia splendens
2.2

5

Tình hình s n xu t và phát tri n cây hoa tr ng th m trên th gi i và
Vi t Nam

7

2.3

Tình hình nghiên c u hoa tr ng th m trên th gi i và Vi t Nam

10

2.4

Th c tr ng v hoa tr ng th m t i Hà N i

25

3.

ð I TƯ NG, N I DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP

33

NGHIÊN C U

33

3.1

ð i tư ng nghiên c u

33

3.2

V t li u nghiên c u

33

3.3

N i dung nghiên c u

34

3.4

Phương pháp nghiên c u

34

3.5

Th i gian và ñ a ñi m nghiên c u

40

3.6

Phương pháp phân tích và x lý s li u

41

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………iii


4.

K T QU NGHIÊN C U VÀ TH O LU N

4.1

42

Nghiên c u ñ c ñi m sinh trư ng, phát tri n c a m t s gi ng hoa
Salvia tr ng th m t i Hà N i

42

4.1.1

Th i gian m c m m và t l n y m m c a các gi ng hoa Salvia

42

4.1.2

Th i gian sinh trư ng, chi u cao cây, s lá trên cây con c a các gi ng
hoa Salvia

44

4.1.3

ð ng thái ra lá c a các gi ng hoa Salvia

46

4.1.4

Th i gian sinh trư ng qua t ng th i kỳ c a các gi ng hoa Salvia t i
vư n s n xu t

49

4.1.5

M t s ñ c ñi m sinh trư ng c a các gi ng hoa Salvia

50

4.1.6

Năng su t và ch t lư ng c a các gi ng hoa Salvia

53

4.1.7

ði u tra thành ph n sâu b nh h i trên các gi ng hoa Salvia

55

4.1.8

Hi u qu kinh t c a vi c s d ng các gi ng hoa Salvia khác nhau

57

4.1.9

M t s ñ c ñi m th c v t h c c a các gi ng hoa Salvia

59

4.2

Nghiên c u nh hư ng c a phân bón lá khác nhau ñ n sinh trư ng,
phát tri n và ch t lư ng gi ng hoa Salvia ñ ñ m tr ng th m

4.2.1

nh hư ng c a phân bón lá khác nhau ñ n ñ ng thái tăng trư ng
chi u cao cây giai ño n vư n s n xu t.

4.2.2

69

nh hư ng c a phân bón lá ñ n kh năng phân cành c a gi ng Salvia
ñ ñ m tr ng th m

4.2.6

67

nh hư ng c a phân bón lá t i th i gian qua các giai ño n sinh trư ng
c a cây hoa Salvia ñ ñ m tr ng th m

4.2.5

65

nh hư ng c a phân bón lá đ n s tăng trư ng đư ng kính thân c a
gi ng hoa Salvia ñ ñ m tr ng th m

4.2.4

63

nh hư ng c a phân bón lá khác nhau đ n đ ng thái ra lá c a gi ng
hoa Salvia ñ ñ m tr ng th m

4.2.3

62

72

nh hư ng c a phân bón lá đ n ch t lư ng hoa c a gi ng hoa Salvia
ñ ñ m tr ng th m

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………iv

73


4.2.7

nh hư ng c a phân bón lá đ n t l hoa thương ph m c a cây hoa
Salvia ñ ñ m tr ng th m

4.2.8

Hi u qu kinh t c a vi c s d ng phân bón lá trên cây hoa Salvia ñ
ñ m

4.3

78

Nghiên c u th i gian ra r và t l ra r c a cành giâm gi ng hoa
Salvia ñ ñ m

4.3.2

76

Nghiên c u nh hư ng c a m t s ch ph m ra r ñ n kh năng ra
r c a cành giâm gi ng Salvia ñ ñ m v ðông Xuân 2008

4.3.1

75

78

nh hư ng c a ch ph m ra r ñ n ch t lư ng r trên cành giâm cây
hoa Salvia ñ ñ m

80

5.

K T LU N VÀ ð NGH

82

5.1

K t lu n

82

5.2

ð ngh

82

TÀI LI U THAM KH O

83

PH L C

90

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………v


DANH M C CÁC CH

VI T T T

CT

: Công th c

HCM

: H Chí Minh

KHKT

: Khoa h c k thu t

PBL

: Phân bón lá

TP

: Thành ph

TNHH

: Trách nhi m h u h n

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………vi


DANH M C CÁC B NG
STT

Tên b ng

Trang

2.1:

Tình hình phân b di n tích s n xu t hoa t i Hà N i

30

4.1.

Th i gian m c và t l n y m m c a các gi ng hoa Salvia

42

4.2.

Th i gian sinh trư ng, chi u cao cây, s lá trên cây con c a các
gi ng hoa Salvia

45

4.3.

ð ng thái ra lá c a các gi ng hoa Salvia

47

4.4.

Th i gian sinh trư ng c a các gi ng hoa Salvia qua t ng th i kỳ
trong vư n s n xu t

49

4.5.

M t s ñ c ñi m sinh trư ng c a các gi ng hoa Salvia

51

4.6.

Năng su t và ch t lư ng c a các gi ng hoa Salvia

54

4.7.

M t s thành ph n sâu b nh h i trên các gi ng hoa Salvia

55

4.8.

Hi u qu kinh t c a vi c s d ng các gi ng hoa Salvia khác
nhau (Tính cho 3000 b u/cơng th c)

4.9.
4.10.

57

M t s đ c ñi m th c v t h c c a các gi ng hoa Salvia

60

nh hư ng c a phân bón lá khác nhau đ n đ ng thái tăng trư ng
chi u cao cây giai ño n vư n s n xu t

4.11.

nh hư ng c a phân bón lá khác nhau đ n đ ng thái ra lá c a
gi ng hoa Salvia ñ ñ m tr ng th m

4.12.

69

nh hư ng c a phân bón lá ñ n kh năng phân cành c a cây hoa
Salvia ñ ñ m tr ng th m

4.15.

67

nh hư ng c a phân bón lá t i th i gian qua các giai ño n sinh
trư ng c a cây hoa Salvia ñ ñ m tr ng th m

4.14.

65

nh hư ng c a phân bón lá đ n s tăng trư ng đư ng kính thân
c a gi ng hoa Salvia ñ ñ m tr ng th m

4.13.

63

72

nh hư ng c a phân bón lá đ n ch t lư ng hoa c a gi ng hoa
Salvia ñ ñ m tr ng th m

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………vii

74


4.16.

nh hư ng c a phân bón lá đ n t l hoa thương ph m c a cây
hoa Salvia ñ ñ m tr ng th m (tính cho 3000 b u)

4.17.

nh hư ng c a phân bón lá đ n hi u qu kinh t c a cây hoa
Salvia ñ ñ m

4.18.

77

nh hư ng c a ch ph m ra r ñ n kh năng ra r c a cành giâm
cây hoa Salvia ñ ñ m

4.19.

75

79

nh hư ng c a ch ph m ra r ñ n ch t lư ng r trên cành giâm
cây hoa Salvia ñ ñ m

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………viii

80


DANH M C CÁC HÌNH
STT

Tên hình

Trang

4.1.

ð ng thái ra lá c a các gi ng hoa Salvia

47

4.2.

M t s ñ c ñi m sinh trư ng c a các gi ng hoa Salvia

51

4.3.

Hi u qu kinh t c a vi c s d ng các gi ng hoa Salvia

58

4.4.

nh hư ng c a phân bón lá khác nhau đ n ñ ng thái tăng trư ng
chi u cao cây giai ño n vư n s n xu t

4.5.

nh hư ng c a phân bón lá khác nhau đ n đ ng thái ra lá c a
gi ng hoa Salvia ñ ñ m

4.6.

76

nh hư ng c a phân bón lá ñ n hi u qu kinh t c a cây hoa
Salvia ñ ñ m

4.9.

68

nh hư ng c a phân bón lá ñ n t l hoa thương ph m c a cây
hoa Salvia ñ ñ m

4.8.

66

nh hư ng c a phân bón lá đ n s tăng trư ng đư ng kính thân
c a gi ng hoa Salvia đ đ m tr ng th m

4.7.

63

78

nh hư ng c a ch ph m ra r ñ n kh năng ra r c a cành giâm
cây hoa Salvia đ đ m (V ðơng Xuân năm 2008)

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………ix

79


1. M

1.1

ð U

ð tv nñ
Hoa là m t s n ph m ñ c bi t, v a mang giá tr tinh th n v a mang giá

tr kinh t . M i lồi hoa đ u g n li n v i tình c m c a con ngư i và nó mang

s c thái riêng c a t ng vùng, t ng dân t c khác nhau. Xã h i càng phát tri n
nhu c u v hoa càng tăng.
Vi t Nam có đi u ki n khí h u, th như ng thu n l i ñ có th tr ng
đư c nhi u lo i hoa và cây c nh. S n ph m hoa và cây c nh có vai trị quan
tr ng trong cu c s ng khi thu nh p và nhu c u th m m c a ngư i dân ngày
càng cao. Th trư ng trong nư c r ng l n và phong phú, bên c nh đó ti m
năng xu t kh u cũng ñ y h a h n, hoa và cây c nh Vi t Nam n u ñư c t
ch c t t t khâu s n xu t, qu ng bá ñ n tiêu th s t o ti m l c kinh t l n
cho ngành s n xu t nông nghi p Vi t Nam trong ti n trình chuy n đ i cơ c u
cây tr ng. Th c t nh ng năm g n đây di n tích và s n lư ng hoa

Vi t Nam

đã tăng lên nhanh chóng, các s n ph m hoa tr ng th m, tr ng ch u cũng gia
tăng, đóng m t vai trị quan tr ng đ i v i mơi trư ng c nh quan và là m t
ph n không th thi u đư c trong trang trí vư n c nh cơng viên, các tr c
đư ng giao thơng, các cơng trình ki n trúc hi n đ i.
Theo s li u ñ t hàng năm 2009 c a các ñơn v kh i cây xanh v i Liên
ngành Thành ph , hi n nay toàn Thành ph Hà N i có g n 300 ha cơng viên
trong đó kho ng 20 ha là di n tích các b n hoa và hàng trăm nghìn Kilơmet
đư ng ph c n trang trí hoa quanh năm do v y kh i lư ng hoa tr ng th m,
tr ng ch u mà th trư ng ñang c n là r t l n. Tuy nhiên, hi n nay th trư ng
hoa tr ng th m, tr ng ch u c a Vi t Nam nói chung và Hà N i nói riêng r t
ñơn ñi u v ch ng lo i, ch t lư ng thì trơi n i... M t s gi ng hi n ñang trưng

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………1


bày có m t s như c đi m như: thân cao d b gãy ñ trong mùa mưa bão,
th i gian duy trì ng n, màu s c đơn ñi u …

ð nghiên c u v hoa tr ng th m trư c h t ph i ñ nh nghĩa ñư c hoa
th m, phân bi t ñư c s khác nhau gi a hoa th m và hoa c t cành, ñưa ra
ñư c tiêu chu n ch n hoa th m:
Th nh t: ñ nh nghĩa hoa tr ng th m, tr ng ch u là nh ng cây hoa thân
th o ho c thân g có chi u cao dư i 1 mét, s ng theo mùa trong năm ho c 2
ñ n 3 năm. Màu s c c a hoa ña d ng, t o nên nh ng m ng màu r c r , chúng
thư ng đư c tr ng trong các cơng viên, m ng vư n trong các bi t th , ph i
k t t o thành c nh

t ng th p, ngồi ra chúng cịn có th tr ng đư c trong

b n, ch u đ trang trí. Các lo i hoa tr ng th m ñư c dùng ñ bày x p, ph i
k t trang trí trong cơng viên, các lo i cơng trình ki n trúc, đư ng qu c l …
và thư ng ñư c áp d ng nhi u trong vi c quy ho ch, xây d ng đơ th [20].
Th hai: s khác nhau cơ b n gi a hoa tr ng th m, tr ng ch u v i hoa
c t cành là: hoa c t cành ch s d ng m t ph n c a cây hoa (đó chính là cành
hoa) đ trang trí cịn hoa th m, hoa ch u là dùng tồn b cây hoa đ trang trí.
Và mơi trư ng s ng c a hoa c t cành trong th i gian trang trí là nư c và các
dung d ch dinh dư ng còn v i hoa th m, hoa ch u thì mơi trư ng s ng trong
th i gian trang trí c a chúng là ñ t và các giá th ph i tr n.
Th ba: tiêu chu n ch n hoa tr ng th m cho mi n B c nói chung và Hà
N i nói riêng: V i khí h u m t năm có b n mùa rõ r t, kèm theo đó là khí h u
m th p, mưa phùn và c nh ng tr n giông bão di n ra hàng năm nên cây
tr ng thư ng xuyên b các loài sâu b nh xâm h i và các tr n mưa bão t n
cơng. C ng thêm vào đó hoa tr ng th m là các loài hoa trang trí ngồi tr i
(trong cơng viên, ngồi gi i phân cách giao thông) nên tiêu chu n ch n hoa
tr ng th m là th p cây, thân kho , kh năng ch ng ch u t t, hoa ph i l rõ trên
m t tán, ñ b n t nhiên cao. ð c bi t hoa tr ng th m c n ph i thư ng xuyên

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………2

thay ñ i các m u gi ng cho phù h p v i th hi u, c nh quan môi trư ng và
cũng nh m kh c ph c hi n tư ng thoái hoá c a các gi ng cũ. Xu t phát t
nhu c u th c t trên thì bi n pháp tuy n ch n gi ng, nhân gi ng cũng như
tr ng và chăm sóc hoa tr ng th m nh m đáp ng ñư c yêu c u trang trí là
vi c làm h t s c c n thi t. ð c bi t là ñ ph c v vi c trưng bày trên các
tuy n ph , công viên, vư n hoa trong các d p l t t c a Thành ph nh t là
ph c v chương trình nghìn năm Thăng Long – Hà N i (năm 2010), chúng tơi
ti n hành đ tài: “Kh năng sinh trư ng phát tri n, nhân gi ng và nh
hư ng c a phân bón lá đ i v i hoa X ôn (hoa Salvia splendens ) tr ng th m
t i Hà N i”.
1.2

M c đích và u c u c a đ tài

1.2.1 M c đích c a đ tài
Tìm hi u kh năng sinh trư ng, phát tri n c a hoa Salvia trong ñi u
ki n th i ti t, khí h u c a Hà N i. Tìm ra lo i ch ph m ra r phù h p v i
cành giâm Salvia và xác ñ nh ñư c nh hư ng c a phân bón lá t i hi u qu
s n xu t hoa Salvia. Trên cơ s đó góp ph n hồn thi n quy trình tr ng và
chăm sóc hoa tr ng th m t i Hà N i.
1.2.2 Yêu c u c a đ tài
- Tìm hi u đ c đi m sinh trư ng, phát tri n c a hoa Salvia ñ xác ñ nh
ñư c gi ng hoa Salvia t t, phù h p cho vi c tr ng hoa t o th m t i Hà N i.
- Nghiên c u nh hư ng c a m t s phân bón lá đ n hi u qu s n xu t hoa
Salvia ñ ñ m tr ng t i Hà N i, t đó xác đ nh đư c phân bón lá phù h p nh t.
- Nghiên c u nh hư ng c a ch ph m ra r ñ n kh năng ra r c a
cành giâm gi ng hoa Salvia ñ ñ m.
1.3

Ý nghĩa khoa h c và th c ti n c a ñ tài:

1.3.1 Ý nghĩa khoa h c c a ñ tài
- K t qu nghiên c u c a ñ tài s cung c p các d n li u khoa h c v cây
Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………3


hoa Salvia, kh năng nhân gi ng b ng giâm cành và nh hư ng c a phân bón lá
đ n sinh trư ng, phát tri n và ch t lư ng hoa Salvia tr ng th m t i Hà N i.
- K t qu nghiên c u c a ñ tài là tài li u tham kh o quan tr ng ph c
v công tác gi ng d y, nghiên c u v hoa tr ng th m trong các thành ph ,
công viên...
1.3.2 Ý nghĩa th c ti n
- K t qu nghiên c u c a ñ tài góp ph n vào vi c tuy n ch n các
gi ng hoa Salvia tr ng th m trong thành ph cũng như tìm ra đư c m t s
bi n pháp k thu t tác ñ ng t t ñ n hi u qu s n xu t hoa Salvia tr ng th m,
t đó góp ph n xây d ng quy trình s n xu t hoa Salvia.

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………4


2. T NG QUAN TÀI LI U

2.1

Ngu n g c, v trí, phân lo i, đ c đi m th c v t h c, giá tr kinh t
và giá tr s d ng c a gi ng hoa Salvia splendens

2.1.1 Ngu n g c, v trí, phân lo i

Cây hoa Salvia splendens có ngu n g c t Brazin Nam M [40], thu c
h hoa mơi Lamiaceae đư c nh p tr ng t i các công viên, vư n hoa

kh p

các nơi trên th gi i trong đó có Vi t Nam. Trong th c t Salvia splendens có
nhi u tên g i khác nhau như hoa Di n, hoa Sô, hoa Xôn, hoa Xác Pháo, hoa
h ng chân tư ng, hoa h ng xác pháo. Hoa thích h p tr ng vào v Thu ðông
và ðông Xuân ñư c tr ng theo lu ng, tr ng b n hay tr ng ch u làm đ p mơi
trư ng v i r t nhi u màu s c khác nhau như tr ng, ñ , xanh, h ng, vàng...
Cây d tr ng, ch u ñư c n ng và khí h u m mát, càng đ y đ ánh sáng hoa
càng r c r và b n lâu; là lo i cây tr ng có th nhân gi ng t h t ho c t ño n
thân cành [41]. T i Vi t Nam hi n t i hoa màu ñ ñang ñư c ưa chu ng nh t,
chúng ñư c tr ng r ng rãi

các vư n c nh, hoa viên làm ñ p cho c nh quan

mơi trư ng.
2.1.2 ð c đi m th c v t h c
+ Thân:
Theo Võ Văn Chi (2004) [1], Salvia splendens là lo i cây b i s ng lâu
năm, cây m c thành b i hoá g

g c. Cây cao t 20 cm đ n 1m, thân vng,

phân nhánh, g n như nh n.
+ Lá:
Lá có phi n to vào kho ng 6 – 8 x 3 – 5 cm, khơng lơng, đáy trịn hay
hơi hình tim, gân ph 4 c p n i rõ

m t dư i lá, cu ng dài 1 – 1,5cm [5].

Mép lá x răng cưa ñ u, c hai m t lá ñ u nh n.

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………5


+ Hoa:
Hoa thu c c m hình sim 2 ng . C m hoa

ng n dài 10 – 20 cm, g m

nhi u vịng cánh hoa, m i vịng có 2 đ n 6 hoa. ðài hình chng, tràng dài 3 –
4 cm, 2 môi, môi trên 2 thuỳ nông, môi dư i 3 thuỳ ng n, nh sinh s n 2; B u
nh n, ng n vịi ch đơi thành hai ñ u nhu .
+ Qu :
Qu b 4 dài kho ng 4 mm [5].
2.1.3 ð c ñi m sinh thái h c
+ Nhi t ñ :
Nhi t ñ thích h p cho n y m m là 15 – 200C.
Nhi t đ thích h p cho sinh trư ng là 20 – 300C.
+ Th i gian sinh trư ng và phát tri n:
H t gi ng ñư c gieo trong khay, ph lên trên m t l p ñ t kho ng 0,2
cm, sau 10 ñ n 15 ngày có th n y m n, khi cây m c đư c 4 – 5 lá thì đem ra
tr ng vào ch u ho c tr ng hoa theo lu ng, kho ng cách gi a các cây là 30 cm.
+ ði u ki n thích nghi:
Ưa đ t phù sa, ñ t th t, ưa sáng và ưa m. Thích h p trên đ t thốt nư c
t t và trong đi u ki n có ánh sáng m t tr i có th s m n hoa.
Các ñi u ki n chăm sóc khác ch c n

m c t i thi u, ñ c bi t là phân

đ m, khơng nên bón q nhi u đ tránh cây phát tri n chi u cao mà lâu n
hoa [43].
2.1.4 Giá tr kinh t và giá tr s d ng
V i ñ c ñi m màu s c tươi sáng, phong phú, ña d ng v i ñ các lo i
màu như đ , vàng, tr ng, xanh, tím, ... Hoa b n, ít sâu b nh, tr c hoa tương
ñ i dài, trên m t tr c hoa có th có m t màu ho c nhi u màu xen k nên

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………6


Salvia splendens thích h p cho vi c tr ng th m, tr ng b n trang trí t i các
cơng viên, vư n hoa hay các tr c đư ng giao thơng. Ngồi ra, Salvia
splendens cũng có th tr ng trong ch u đ trang trí trong nhà vào d p T t
Nguyên ñán.
ð n b t c m t công s , m t nơi vui chơi hay ngoài ph , chúng ta s
g p các loài hoa trang trí, chúng khoe s c r c r d c hành lang, l i đi, hay
trong m t khn viên, vư n c nh ... Các loài hoa này thư ng xun đư c
chăm sóc và thay đ i theo t ng mùa trong năm và Salvia splendens góp ph n
không nh cùng các gi ng hoa khác trong vi c làm đ p c nh quan chung.
Cơng viên cây xanh, hoa và cây c nh cịn góp ph n l c s ch b u khơng
khí đang b ô nhi m và có kh năng sinh ra các lo i phitonxit tiêu di t các lo i
n m b nh và vi khu n trong khơng khí (thơng, tùng, bách tán). Ban ngày cây
xanh làm gi m lư ng cacbonic và tăng lư ng ơxy trong khơng khí, có l i cho
s c kho con ngư i. Cây xanh có tác d ng đi u hồ khơng khí do có kh năng
làm gi m nhi t đ trong mơi trư ng, t o gió c c b trong các r ng cây [8].
Salvia splendens nói riêng và hoa tr ng th m nói chung góp ph n
khơng nh vào vi c xây d ng nh ng m ng xanh, b n hoa, khu công viên
công c ng nh m tái h i s c lao ñ ng c a con ngư i và làm gi m ô nhi m

mơi trư ng.
2.2

Tình hình s n xu t và phát tri n cây hoa tr ng th m trên th gi i
và

Vi t Nam

Văn hố chơi hoa đã t n t i t r t lâu

châu Âu. Ngư i châu Âu v n

thư ng dùng hoa làm quà t ng, dùng trong các d p l t t hay trang trí nhà,
cơng s và nhà hàng m i ngày. B t ñ u t nh ng nhà phân ph i truy n th ng,
nh ng khu ch chuyên v hoa c a khu v c, d n d n khi h th ng giao thông
tr nên thu n ti n hơn, ngành công nghi p hoa cây c nh c a châu Âu đư c
m r ng và có t m nh hư ng l n t i các khu v c khác trên th gi i.

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………7


ð n nh ng năm 1970, nh hư ng c a ngành tr ng hoa t i châu Âu ñã
vư t ra kh i khu v c. Nh nh ng thành công trong khâu phân ph i và qu ng
bá s n ph m c a các sàn ñ u giá hoa Hà Lan, Hoa Kỳ ñã tr thành th trư ng
tiêu th l n s n ph m hoa c a châu Âu. Ti p sau các s n ph m hoa c a Hoa
Kỳ, các nhà s n xu t và kinh doanh hoa t châu M ñã ñ u tư r t nhi u th i
gian và cơng s c đ giành th ph n t i th trư ng r ng l n này. Các sàn ñ u
giá hoa Hà Lan ñang b c nh tranh b i hoa c a Israel, l i ph i ñ i m t v i s
c nh tranh gay g t c a M và khu v c Nam M .
Trư c tình hình đó, vào nh ng năm 1980, các nhà tr ng hoa

chuy n sang tìm ki m cơ h i
m r ng th trư ng

châu Âu

các nư c châu Á và ñ n năm 1985, h b t ñ u

khu v c này. Sang nh ng năm 1990, nhi u qu c gia

châu Á khác cũng b t ñ u nh p kh u hoa c a châu Âu. Các nhà s n xu t và
cung c p hoa c a Israel cũng đã tìm ki m cơ h i th trư ng t i châu Á. Tuy
nhiên, h v n ch m hơn các nhà s n xu t và cung c p c a châu Âu.
V phía các nư c châu Á, ban đ u, châu Á tr ng hoa ch y u v i m c
đích xu t kh u ch khơng chú ý t i th trư ng trong nư c. Trong khi đó, th
trư ng n i đ a l i r t ti m năng b i nhu c u tiêu th hoa c a châu Á s tăng
m nh trong th i gian t i khi m c s ng c a ngư i dân ñư c c i thi n. Ti m
năng s n xu t và các y u t h tr như cơng ngh , đ c bi t là công ngh lai
t o gi ng, ñi u ki n khí h u, s ña d ng c a th m th c v t s t o ñi u ki n
cho ngành hoa châu Á phát tri n r t m nh.
Liên minh châu Âu là th trư ng tiêu th trên 50% lư ng hoa th gi i.
ðây là khu v c có nhi u qu c gia v i m c tiêu th hoa bình qn đ u ngư i
tương đ i cao. Trong đó, ð c là qu c gia tiêu th hoa l n nh t khu v c này,
k ñ n là Anh, Pháp và Italia [40].
Theo báo cáo ñi u tra th trư ng hoa và s n ph m hoa trang trí c a CPI
(Center for the Promotion of Importfron developing countries) đư c cơng b

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………8


vào cu i năm 2006 (ph n 1) v th trư ng hoa c t cành và hoa trang trí t i

châu Âu. Cho ñ n nay Hà Lan v n là nư c s n xu t hoa chính c a EU, k ñ n
là Italia. ð c là nư c nh p kh u hoa l n nh t c a khu v c châu Âu. Tuy
nhiên, th i gian qua, nh p kh u hoa c a nư c này gi m đáng k ch cịn b ng
v i lư ng hoa nh p kh u c a Anh. T năm 2001 ñ n năm 2005, t l hoa
nh p kh u t các nư c ñang phát tri n trong t ng lư ng hoa c t cành nh p
kh u c a EU tăng t 18,2% ñ n 19,6% [22].
Trong các nư c châu Á, Nh t B n là nư c d n ñ u v áp d ng thành
t u khoa h c tiên ti n ñ t o ra các gi ng hoa cây c nh có giá tr kinh t cao.
Tuy nhiên, trong nh ng năm g n ñây nhu c u nh p kh u hoa c a Nh t B n
ñang ngày càng tăng. Năm 2002 Nh t ch nh p kh u kho ng 10,6% t ng nhu
c u tiêu th hoa trong nư c, nhưng sang ñ n năm 2003 con s này ñã tăng lên
m c 11,4%, năm 2004 ñ t t l 12,9% [21]. Xu hư ng này ch ng t hoa nh p
kh u ñang ngày càng chi m ưu th trên th trư ng Nh t B n. Hi n nay, Hà
Lan là nư c chi m th ph n hoa nh p kh u l n nh t c a Nh t. Hoa Hà Lan
xu t sang th trư ng Nh t ch y u g m: hoa h ng, hoa loa kèn, Feesia cùng
các lo i h t và c hoa tulíp. Trong khi đó, Thái Lan là th trư ng ch y u cung
c p hoa phong lan, ðài Loan cung c p hoa cúc. Các lo i cành, lá ph c v cho
vi c trang trí và bó hoa t i Nh t B n ph n nhi u do Trung Qu c xu t sang .
Ngành công nghi p hoa ñang là m t trong nh ng ưu tiên hàng ñ u c a
Trung Qu c. Hai năm trư c (năm 2006), Ch t ch H C m ðào ñã ñ n Vân
Nam ñ kêu g i phát tri n lĩnh v c xu t kh u hoa. Th tư ng Ôn Gia B o và
ngư i ti n nhi m c a ông, nguyên Th tư ng Chu Dung Cơ, cũng ñã r t quan
tâm ñ n vi c phát tri n các khu nhà kính đ tr ng hoa

Vân Nam. Chính ph

Trung Qu c hi n ñang cung c p các kho n vay mi n phí dành cho vi c xây
d ng các khu nhà kính đ tr ng hoa

t nh này.

Chính ph Trung Qu c đã đ u tư nhi u vào ngành cơng nghi p hoa.
S ti n mà Chính ph Trung Qu c ñ u tư vào cơ s h t ng

khu v c Tây

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………9


Nam ñã lên t i 200 tri u USD. “K ho ch c a chúng tôi là tr thành nư c
tr ng và xu t kh u hoa l n nh t

khu v c châu Á trong vịng 10 đ n 15 năm

n a và th m chí có th vư t Hà Lan ñ tr thành nư c tr ng và xu t kh u
hoa l n nh t th gi i” - Phó ch t ch Hi p h i Hoa c a t nh Vân Nam - Ông
Li Gang, cho bi t [23]. Ti p sau Trung Qu c ph i k ñ n ðài Loan, v i t p
đồn ða, Si phong phú và các gi ng hoa tr ng th m ñư c tuy n ch n hàng
năm ph c v cho nhu c u trang trí vư n c nh, cơng viên. H t gi ng hoa c a
ðài Loan như Vinca, Verbena, Cinneraria, Salvia… là nh ng m t hàng ñang
ñư c tiêu th m nh trên th gi i. V i nhi u ưu th v ñi u ki n kinh t , xã
h i cũng như ñi u ki n th i ti t ñ a lý, ðài Loan ñang ph n ñ u tr thành Hà
Lan th 2

châu Á .

V i khí h u và th như ng thu n l i ñ c th tr ng ñư c nhi u lo i
hoa và cây c nh, hi n Vi t Nam ñang s h u m t ngu n tài ngun hoa r t đa
d ng, t các lồi hoa x nhi t ñ i ñư c tr ng

các vùng đ ng b ng đ n các

lồi hoa x l nh tr ng trên các cao nguyên như Lâm ð ng, Pleiku và vùng
núi như Sapa, Hoàng Liên Sơn… S phát tri n c a ngành hoa Vi t Nam trong
th i gian này ñã mang l i cho các s n ph m hoa c a Vi t Nam s ña d ng và
ch t lư ng vư t b c so v i th i gian trư c.
Như v y, d dàng nh n th y c th gi i ñang r t quan tâm ñ n vi c s n
xu t, phát tri n các gi ng hoa cây c nh nói chung và hoa tr ng th m, hoa
trang trí nói riêng.
2.3

Tình hình nghiên c u hoa tr ng th m trên th gi i và

Vi t Nam

2.3.1 Tình hình nghiên c u hoa tr ng th m trên th gi i
* Nh ng nghiên c u v ch n t o gi ng:
T năm 1975 Florist De Kwakel B.V ñã ti n hành ch n l c t o gi ng
và nhân gi ng hoa ñ ng ti n cho s n xu t hoa c t cành t i Hà Lan. Ti p theo

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………10


bà ñã ch n l c và t o gi ng hoa ñ ng ti n tr ng ch u. Qua nhi u năm ch n
t o gi ng cho tr ng ch u, bà ñã t o ra r t nhi u gi ng hoa tr ng ch u ưu th
lai F1 ñáp ng nhu c u th hi u c a th trư ng [27].
T i Mondavie (Thu c Liên Xơ cũ, t 1980 đ n 1990) các nhà ch n t o
gi ng ñã t o ra và ch n l c đư c vài nghìn dịng layơn có tri n v ng, đã tri n
lãm t i Mockva, Kiev, Lenirngad có 30 gi ng đ t huy chương vàng, 30 gi ng
ñ t huy chương b c, 52 gi ng ñư c c p b ng sáng ch , trong đó có 17 gi ng

có hương thơm [32].
Năm 1997, tác gi Achal.S đã có k t lu n: các đ c tính v sinh trư ng,
phát tri n, năng xu t, ch t lư ng c a 10 gi ng layơn nh p n i ñã ñư c kh ng
ñ nh t t hơn, n u khi tr ng trong đi u ki n khí h u ơn đ i [24].
Yulian và các c ng s ñã nghiên c u m i quan h gi a s phân thuỳ
lá và s ra hoa c a cây cúc (C.coronarium)

mi n Nam Nh t B n ñã k t lu n

r ng có th phân lo i gi ng hoa d a trên s phân thuỳ c a lá thành các lo i
như x lá chét lông chim nông và lông chim sâu thư ng là các gi ng ra hoa
s m, lá x thuỳ thư ng là nh ng gi ng ra hoa mu n [39].
Khi nghiên c u v C.cinerariae folium, Singh và Rao ñã ch ra tương
quan có ý nghĩa gi a năng su t hoa và chi u cao cây v i ñư ng kính hoa và
s hoa trên cây. ðư ng kính hoa t l thu n v i n ng ñ Pyrethrin (là m t
lo i thu c tr sâu sinh h c có tác d ng kháng r p) b ng phân tích đã ch ra
đư ng kính thân, s hoa/cây, đư ng kính hoa có tương quan tr c ti p ñ n
n ng ñ Pyrethrin, trong khi năng su t hoa và chi u cao cây có tương quan
tr c ti p ñ n n ng ñ ch t này [37].
* Nh ng nghiên c u v nhân gi ng và tr ng cây:
K t qu nghiên c u c a Jiang Qing Hai cho th y, ñ cây sinh trư ng,
phát tri n t t khi ph i ch các v t li u nuôi c y c n chú ý các ñi u ki n cơ b n
bao g m các tính ch t:

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………11


- Tính ch t v t lý, ch y u là m c đ tơi x p, thơng thống khí, kh
năng h p thu, kh năng hút nư c và ñ dày c a v t li u.
- Tính ch t hố h c, ch y u là đ chua (tr s pH) và m c ñ hút

dinh dư ng.
- Tính ch t kinh t , ch y u là m c ñ h u hi u c a v t li u ni cây có
th s d ng l i, d l y, ti n l i cho vi c tr n, s ch s , không mùi, giá c r .
Các v t li u dùng ñ nhân gi ng b ng phương pháp vơ tính và ni
tr ng hoa, cây c nh thư ng dùng là ñ t, lá m c, rác, than bùn, g ch v n, mùn
cưa, tr u, v cây, s i … ph n l n các giá th nuôi tr ng thư ng ph i tr n 2 - 3
v t li u khác nhau.
Sau năm 1970 di n tích nhà kính, nhà lư i có mái che ngày càng
tăng. Vào nh ng năm 1967-1970

phía nam Kadacstan đã chu n b đư c

200 tri u cây con gi ng hàng năm tr ng trong b u ñ tr ng ra ñ ng ru ng.
K t qu cho th y: các cây này sinh trư ng, phát tri n nhanh hơn so v i các
cây tr ng t h t tr c ti p ngồi đ ng (do hình thành cơ quan sinh s n s m
và cho năng su t cao) [42].
Nh ng năm 60 c a th k 20 B môn Rau Qu Trư ng ð i h c Nông
nghi p Leningrat ñã ti n hành nghiên c u và ng d ng k thu t tr ng cây
gi ng trong túi nilon trong nhà lư i có mái che đã ñ t ñư c k t qu t t và sau
đó phương pháp chu n b cây gi ng tr ng trong túi nilon ñư c ng d ng r ng
rãi trong s n xu t nông nghi p [42].
Trong “K thu t qu n lý vư n ươm” khi nghiên c u v k thu t làm
b u cây con cho h u h t các lo i rau, Trung tâm nghiên c u phát tri n Rau
châu Á (AVRDC) (1992) [25] ñã gi i thi u cách pha tr n giá th g m ñ t +
phân + cát + tr u hun theo t l 5:3:1:1. B u có th s d ng lá chu i ho c b u
nilon có đư ng kính 5 - 7 cm cao 10 cm. Cây tr ng trong b u có th đ t 100%

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………12

t l s ng ngồi đ ng, b r phát tri n, lá nhi u, h n ch s ch t c a cây sau
khi c y chuy n ra ngồi ru ng. Cây tr ng trong b u có th v n chuy n ñi xa.
ð i v i cùng m t lo i cây nhưng v i thành ph n giá th khác nhau cho
năng su t khác nhau: ð gieo h t c i b p, c i xanh n u thành ph n giá th
g m 3 ph n mùn + 1 ph n ñ t ñ i + 0,3 ph n phân bò và trong 1kg h n h p
trên cho thêm 1gN, 4gP2O5, 1gK2O thì năng su t s m đ t 181,7 t /ha. N u
thành ph n giá th g m than bùn 3 ph n + mùn 1 ph n + phân bò 1 ph n và lư ng ch t khống như trên thì năng su t s m đ t 170 t /ha. Khơng ch đ i v i
c i b p, c i xanh mà ñ i v i dưa chu t cũng th . N u thành ph n giá th cây
con g m 4 ph n mùn + 1 ph n ñ t ñ i và trong 1kg h n h p trên cho thêm 1g
N, 4g P2O5 và 1g K2O thì năng su t s m ñ t 238 t /ha. N u thành ph n giá th
g m 4 ph n mùn + 1 ph n đ t tr ng thì năng su t s m ñ t là 189 t /ha [42].
Ch t th i h u cơ là ti n ñ làm tăng giá tr thương m i c a các lo i giá
th . Nh vào k thu t, công ngh mà làm tăng ch t lư ng cây và gi m th i
gian s n xu t. Cho th y l i nhu n c a vi c s d ng giá th trên vùng ñ t
nghèo dinh dư ng (Hoitink và cs., 1991 [29] Hoitink và cs., 1993 [30]).
Stoffella và Graetz (1996) [38]). Và làm tăng thêm lư ng ñ m trong ñ t
(Sims, 1995 [36]).
Khi so sánh phương pháp nhân gi ng hoa ñ ng ti n b ng tách ch i v i
phương pháp nuôi c y mơ t bào, Osiecki [34] đã ti n hành trên 5 gi ng và
k t lu n: Nh ng cây tách ch i cho hoa s m hơn cây nuôi c y mô t 2 – 4
tu n, tuỳ thu c vào t ng gi ng.
Khi nghiên c u v nhân gi ng và t o c trong ñi u ki n in vitro v i cây
hoa layơn trên các gi ng Friendship, Her Majesty và American Beauty, tác gi
Dantu.P.A.K [26] đã cho bi t: có th s d ng ngu n v t li u ban ñ u là các
ch i nách, g c lá tách t c b o qu n l nh và đư c ni c y trên môi trư ng

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………13


MS có b sung 0,5 mg/lít BAP, ch i s ñư c nhân nhi u l n sau m i l n c y

chuy n và k t qu ch i ñư c kéo dài ra, ch khi BA ñư c gi m đi trong mơi
trư ng ho c khi li u lư ng BA gi m xu ng 0,1 – 0,2 mg/lít. Nh ng ch i này
s n sàng ra r trong ñi u ki n in vitro và có kh năng t o c v i t l n y m n
xu t hi n v i 80% trong ch u. M c ñư ng Sucrose cao (6 ho c 10%) r t thu n
l i cho t o c và đư ng kính c đ t (1,0 – 5,3mm) (Dantu.P.A.K, 1994).
* Nh ng nghiên c u v dinh dư ng và phân bón:
Dinh dư ng là m t trong nh ng y u t tác ñ ng m nh ñ n s sinh
trư ng, phát tri n cây tr ng nói chung và cây hoa nói riêng. Vi c cung c p
dinh dư ng h p lý cho cây hoa là bi n pháp h u hi u ñ nâng cao năng su t
và ch t lư ng hoa. M i nguyên t dinh dư ng có vai trị sinh lý khác nhau
nhưng đ u h t s c quan tr ng ñ i v i cây hoa.
Các y u t ñ m, lân, kali, vi lư ng, vitamin… có ý nghĩa quan tr ng
đ i v i sinh trư ng phát tri n, năng su t, ch t lư ng c a các gi ng hoa.
Theo Sachs và Knop (d n theo Vũ Quang Sáng và cs [13]): cây tr ng
mu n sinh trư ng phát tri n bình thư ng thì c n có 16 nguyên t cơ b n là: C,
H, O, N, P, K, Ca, Mg, S, Fe, Cu, Mn, Zn, Bo, Mo, Cl. Trong đó, 7 ngun t
vi lư ng Fe, Cu, Mn, Zn, Bo, Mo, Cl cây c n chúng v i s lư ng r t nh ; 3
nguyên t N, P, K cây c n v i m t lư ng l n (các nguyên t ña lư ng); còn 3
nguyên t trung lư ng Ca, Mg, S cây c n v i m t lư ng trung bình. Ba
nguyên t C, H, O cây tr ng l y ch y u t nư c và khơng khí. Các nguyên t
còn l i cây tr ng ph i l y t ñ t. Các nguyên t trên dù cây c n nhi u hay ít
đ u khơng th thi u trong quá trình s ng c a cây. Trong 16 nguyên t k trên,
n u thi u b t kỳ m t nguyên t nào cây tr ng cũng khơng th hồn t t chu kỳ
sinh trư ng, phát tri n c a mình. Xu t phát t nh ng ngun lý đó mà nhi u
nư c trên th gi i nghiên c u các phương pháp bón phân có hi u qu . Trong
đó, ph i k đ n thành t u v các ch ph m phân bón qua lá đó đư c ng d ng

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………14

r ng rãi trong s n xu t nông nghi p. Trung Qu c là m t qu c gia ñã s d ng
r ng rãi ch ph m phân bón lá trong s n xu t nơng nghi p. Sau ñây là m t s
ch ph m ñư c Trung Qu c s n xu t và s d ng:
+ Penshibao:
Penshibao là ch ph m dinh dư ng qua lá tiên ti n nh t, ñư c nghiên
c u và s n xu t t i Trung Qu c, là ch t có màu nâu s m, khơng mùi, khơng
đ c, d hồ tan trong nư c, khơng gây ô nhi m môi trư ng. Phun penshibao
lên lá c a t t c các lo i th c v t gây tác ñ ng tăng cư ng quang h p, kích
thích sinh trư ng và tăng cư ng s c s ng c a th c v t, do ñó có th tăng cao
s n lư ng t 10-60%.
Ch s k thu t c a Penshibao: Ch t h u cơ = 30%; Zn = 2,2%; B ≥ 1%;
N ≥ 1,1%; P ≥ 2,2%; K ≥ 3,2%; pH = 2-3; d = 1,8-1,2.
Qua 12 năm th nghi m, Penshibao ñư c s d ng r ng rãi trong ph m
vi tồn qu c. Trong vài năm g n đây, các nư c như Nh t, M , Úc,

nð ,

Malaysia, ðơng Âu đã đư c cơ quan có th m quy n c p gi y phép cho s
d ng ch ph m này.
+ Ch ph m ho t hoá gen
Ch t ho t hoá gen th c v t là s n ph m dinh dư ng th c v t do công ty
H u h n phát tri n khoa h c k thu t Ưu Th ng – Trùng Khánh – Trung Qu c
v n d ng thành qu khoa h c k thu t cao m i nh t ñ tri n khai s n xu t.
Ch t ho t hoá gen th c v t d ng b t, màu vàng nh t, khơng đ c, d hồ
tan trong nư c, khơng gây ơ mhi m mơi trư ng.
Ch tiêu k thu t chính: Axit Humic=8%; N+P2O5+K2O=35%.
S n ph m này ñư c s d ng ñ phun lên lá c a t t c các lo i cây
tr ng, có tác d ng đi u ti t trao ñ i sinh lý th c v t, thúc ñ y th c v t cân
b ng s h p thu dinh dư ng, khi n cung c p dinh dư ng có hi u qu … có th

Trư ng ð i h c Nơng nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………15