Một vài biện pháp giúp học sinh tiểu học nắm vững cách gõ đệm theo tiết tấu, theo nhịp, theo phách khi hát

MỤC LỤC
1. MỞ ĐẦU......................................................................1
1.1. Lý do chọn đề tài.....................................................................1
1.2. Mục đích nghiên cứu.................................................................2
1.3. Đối tượng nghiên cứu................................................................2
1.4. Phương pháp nghiên cứu............................................................2
2. NỘI DUNG...................................................................3
2.1. Cơ sở lý luận...........................................................................3
2.2. Thực trạng..............................................................................3
2.3. Giải pháp...............................................................................4
2.3.1 Giáo viên gần gũi, tạo tâm thế thoải mái cho học sinh khi học âm
nhạc........................................................................................4
2.3.2 Giúp học sinh nắm vững cách gõ đệm theo nhịp, phách, tiết tấu của
bài hát......................................................................................4
2.3.3 Cho học sinh sử dụng các loại nhạc cụ gõ..................................5
2.3.4 Kết hợp trò chơi với bài hát....................................................7
2.4. Hiệu quả..............................................................................12
3. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ.............................................13
3.1. Kết luận...............................................................................13
3.2. Kiến nghị.............................................................................13


TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Nhạc lý căn bản – NXB âm nhạc.
2. Sách giáo khoa âm nhạc 1 – 2 – 3 – 4 – 5.
3. Âm nhạc và phương pháp dạy học âm nhạc ở tiểu học (Hoàng Long).


1. MỞ ĐẦU
1.1. Lý do chọn đề tài
Âm nhạc trong xã hội chúng ta hiện nay là một nhu cầu không thể

thiếu được trong đời sống tinh thần của tất cả mọi người. Chính nhờ cái
hay, cái đẹp của nghệ thuật ngôn ngữ biểu hiện của âm thanh mà âm nhạc
đã lôi cuốn con người, mang đến cho con người những cảm xúc thẩm mỹ
cao quý, làm cho con người sảng khối, thích thú, tâm hồn, tình cảm được
nâng cao, trí tuệ được sáng suốt, con người trở nên tốt đẹp và cao thượng.
Bên cạnh đó, âm nhạc là một trong những môn học nhằm giáo dục
thẩm mỹ, phát huy tính sáng tạo và làm giàu đời sống tinh thần cho học
sinh, giúp các em phát triển toàn diện vốn trí thức và nhân cách một cách
tích cực. Từ năm học 2002 - 2003, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã xác định Âm
nhạc là một mơn học chính thức trong chương trình giáo dục phổ thơng.
Những cuốn sách âm nhạc vừa hoàn thành đã đưa vào sử dụng cho thấy nội
dung môn học đã ổn định, nhưng vẫn cần có những nghiên cứu sâu hơn về
phương pháp giảng dạy nhằm đưa ra những giải pháp tích cực để nâng cao
chất lượng giảng dạy âm nhạc ở Tiểu học.
Vì vậy mà mục tiêu của giáo dục nước nhà là hướng tới việc đào tạo
những con người phát triển toàn diện về đức, trí, lao, thể, mĩ. Nhằm hướng tới
những con người lao động chủ động linh hoạt, sáng tạo, sẵn sàng thích ứng với
xã hội đang từng ngày đổi thay.
Ở bậc tiểu học hiện nay Bộ Giáo Dục đã quy định dạy đủ 9 môn bắt buộc
và môn Âm nhạc là một trong những môn học không thể thiếu trong q trình
giáo dục tồn diện, cân đối hài hồ cho các em học sinh. Bởi vì âm nhạc là nhu
cầu thiết yếu trong đời sống tinh thần của mỗi con người nói chung và ở trẻ em
nói riêng. Trẻ em tham gia ca hát là được tự hoạt động để nhận thức thế giới
xung quanh và bản thân mình. Từ hình tượng âm nhạc của bài hát, bản nhạc có
tác động rất nhiều vào cảm xúc của các em. Từ đó giúp cho việc phát triển trí
tuệ, óc thẩm mĩ, trí tưởng tượng. Thơng qua nội dung bài hát các em thêm yêu
cuộc sống, yêu quê hương đất nước, yêu truyền thống, bản sắc dân tộc con
người Việt Nam. Học sinh tiểu học rất nhạy cảm với âm thanh, nhịp điệu, tiết
tấu. Trẻ em thích được hoạt động và tự biểu hiện. Từ việc nghe hát, nghe nhạc,
tập hát và biết được một số kiến thức phổ thông về âm nhạc….Tất cả những điều

đó sẽ tạo thành một trình độ văn hố tối thiểu để góp phần cùng các mơn học
khác giáo dục nhân cách con người.
Qua nhiều năm được phụ trách giáo dục môn Âm nhạc bản thân tôi nhận
thấy rằng học sinh trường tơi cịn lúng túng chưa phân biệt được từng cách gõ
đệm theo tiết tấu, theo nhịp, theo phách khác nhau như thế nào trong một bài hát
cụ thể. Chính vì điều đó mà các em hát và sử dụng cách gõ đệm còn tuỳ tiện lúc
nhanh, lúc chậm dẫn đến việc hát sai giai điệu của bài hát. Vì thế mà học sinh rất
e ngại khi đứng hát trước đám đơng, do sợ mình hát sai, sợ các bạn chê cười.
Bởi thế mà làm giảm đi phần nào khả năng biểu hiện năng lực học tập âm nhạc
của bản thân mình.
1


Khi giáo viên giới thiệu các kiểu gõ đệm theo tiết tấu, gõ theo nhịp, gõ
theo phách thì các em hiểu rất mơ hồ bởi vì những từ đó rất trìu tượng với lứa
tuổi của học sinh tiểu học.
Hơn nữa, việc tiếp cận với những bài hát cho thiếu nhi cịn hạn chế. Ít em
xem ti vi, nghe đài, băng đĩa về những bài hát dành cho lứa tuổi thiếu nhi mà
chủ yếu là xem nhiều về phim hoạt hình, xem đĩa siêu nhân…. thời gian dạy hát
ở nhà trường chỉ được phân bố 1 tiết/ tuần. Do sự phát triển trí tuệ chưa hồn
chỉnh, tâm lứa chưa ổn định nên ở lứa tuổi này các em dễ thuộc nhưng lại rất
hay quên. Có thể là tiết trước dạy các em nhưng tiết sau hỏi lại thì các em đã
quên, mà trong một tuần chỉ có một tiết Âm nhạc trong 35 đến 40 phút. Vậy làm
thế nào mà để giúp học sinh biết cách " vỗ bài" đúng tiết tấu, đúng nhịp, đúng
phách khi hát. Mà những điều trên là cơ sở làm nền tảng cho việc hát đúng giai
điệu của bài hát. Đó là điều trăn trở của bản thân tôi mỗi khi lên lớp.
Từ những điều trăn trở đó bản thân tơi ln tìm tịi, nghiên cứu, tìm ra
cách giảng dạy học sinh nắm vững cách gõ đệm theo tiết tấu, gõ theo nhịp, gõ
theo phách trong bất cứ bài hát nào. " Một vài biện pháp giúp học Tiểu học
nắm vững cách gõ đệm theo tiết tấu, theo nhịp, theo phách khi hát". Đó là

sáng kiến nhỏ để góp phần vào dạy học mang tính thiết thực hơn nhằm mang lại
hiệu quả cao trong mỗi giờ lên lớp.
1.2. Mục đích nghiên cứu
Tơi nghiên cứu đề tài này với mong muốn phát huy được tối ưu hiệu quả
trong mỗi giờ dạy âm nhạc, và giúp học sinh trong quá trình sử dụng phương
tiện nhạc cụ gõ đang còn lúng túng, chưa thành thạo, chưa hợp lý, … Trên cơ sở
đó, tơi đóng góp một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng sử dụng nhạc cụ
gõ trong dạy học môn âm nhạc của trường Tiểu học.
1.3. Đối tượng nghiên cứu
- Học sinh trường Tiểu học Quảng Thắng.
- Một vài biện pháp giúp học sinh tiểu học nắm vững cách gõ đệm theo
tiết tấu, theo nhịp, theo phách khi hát.
- Nội dung chương trình, tài liệu sách giáo khoa, giáo trình giảng dạy mơn
âm nhạc 1,2,3,4,5.
- Hình thức bao gồm:
+ Gõ đệm theo tiết tấu, theo nhịp, phách khi hát.
1.4. Phương pháp nghiên cứu.
- Phương pháp điều tra - Trắc nghiệm.
- Phương pháp thống kê - Tích lũy số liệu
- Phương pháp tổng kết kinh nghiệm - Tổng hợp các tài liệu có liên quan
- Phương pháp quan sát sư phạm.

2


2. NỘI DUNG
2.1. Cơ sở lý luận
Xuất phát từ thực trạng giảng dạy âm nhạc cho học sinh tiểu học ở lứa
tuổi tiểu học ở nước ta. Vấn đề học và kết quả học tập của các em là hết sức
quan trọng, điều đó khơng chỉ phụ thuộc vào chương trình giảng dạy phù hợp

mang tính vừa sức, xoay vịng mà còn phụ thuộc vào phương pháp truyền thụ
của ngươi thầy. Hơn nữa, phải phụ thuộc vào ý thức học tập của các em cùng với
sự qua tâm chăm sóc, tạo điều kiện của gia đình và tồn xã hội.
Vậy, làm thế nào để các em hát kết hợp các hoạt động gõ đệm tốt. Ngoài
ra, việc xác định tầm cữ giọng phù hợp cho học sinh, để các em có hứng thú học
tập, giáo viên cần tạo cho các em có một tâm thế thoải mái, một sự say sưa khi
học âm nhạc. Để làm được điều đó, một trong những yếu tố quan trọng là giáo
viên phải nắm vững và truyền tải chính xác các biện pháp thực hiện gõ đệm theo
từng bài hát.
Giúp học sinh nắm vững các biện pháp gõ đệm theo nhịp, phách, tiết tấu
khi hát. Đứng trước hạn chế thực tại, tôi mạnh dạn đưa ra một số kinh nghiệm
hướng dẫn các em học hát kết hợp tốt các hoạt động gõ đệm ở môn âm nhạc tiểu
học.
2.2. Thực trạng
Bước vào năm học mới khi được sự phân công của Ban Giám Hiệu cho
tôi phụ trách các khối lớp, từ khối 1 đến khối 5 ở điểm chính và 1 lớp. Trong
mỗi khối lớp có rất nhiều đối tượng học sinh khác nhau. Vì thế mà trình độ học
sinh khơng đồng đều. Cho nên việc tiếp thu bài ở các em cũng rất khác nhau.
Bảng khảo sát chất lượng trước khi áp dụng biện pháp sử dụng nhạc
cụ gõ (Đầu năm)
Đầu năm: 2019-2020 Tổng số 525 em
Khối
1
2
3
4
5

SLHS
105 em

165 em
85 em
86 em
84 em

Hoàn thành xuất
sắc (A+)
HS
Tỷ lệ
25 em
23%
34 em
22%
18 em
21,4%
21 em
24,6%
20 em
24%

Hoàn thành (A)
HS
60 em
114 em
50 em
54 em
51 em

Tỷ lệ
57%

68%
58,2%
62,7%
61%

Chưa hoàn thành
HS
20 em
17 em
17 em
11 em
13 em

Tỷ lệ
20 %
10%
20,4%
12,7%
15%

* Nguyên nhân: Học sinh không mấy hứng thú khi học chay và kết quả
truyền thụ cho học sinh hạn chế, khơng phong phú.
Vì vậy, bản thân ln tìm tịi học hỏi qua sách, báo, đài, phương tiện
thơng tin đại chúng…..Từ đó chọn lọc các cách dạy cụ thể phù hợp với đặc điểm
học sinh địa phương. Tìm tịi sáng tạo những trị chơi âm nhạc phù hợp với lứa
tuổi học sinh tiểu học, lơi cuốn lịng u thích giúp các em tham gia tích cựa vào
mơn học.

3

2.3. Giải pháp
2.3.1 Giáo viên gần gũi, tạo tâm thế thoải mái cho học sinh khi học âm nhạc
Việc giảng dạy âm nhạc ở trưởng tiểu học Quảng Thắng, đối tượng bao
gồm tất cả các học sinh có năng khiếu hay khơng có năng khiếu âm nhạc và để
có một tiết học âm nhạc hiệu quả gây hứng thú cho học sinh, trước tiên tôi phải
là người giáo viên luôn hồ mình với học sinh tạo sự gần gũi giữa thầy và trị.
Tạo cho khơng khí lớp học thoải mái, khơng gị bó để các em được tự nhiên bộc
lộ phát triển khả năng biểu hiện năng khiếu của mình.
Các hoạt động dạy dành cho từng đối tượng học sinh được thể hiện rõ trên
giáo án. Luôn đan xen và tổ chức nhiều hình thức gõ đệm trong một tiết.
- Sử dụng những nhạc cụ gõ đa dạng phù hợp với nội dung của từng bài,
cho học sinh xem các hình nốt nhạc và giá trị của các nốt được liệt kê vào bảng
phụ ở góc học tập thường xuyên (với các lớp 3, 4, 5) để rèn cho học sinh nhớ
những nốt nhạc và giá trị của mỗi hình nốt.
2.3.2 Giúp học sinh nắm vững cách gõ đệm theo nhịp, phách, tiết tấu của bài
hát
Để giúp các em có năng lực cảm thụ âm nhạc, biết hát đúng giai điệu, tiết
tấu, gõ đệm đúng yêu cầu thì trước hết cần phải giúp các em nắm vững cách gõ
đệm theo nhịp, phách, tiết tấu, lời ca.
- Việc gõ đệm giúp các em hát đúng giai điệu, tiết tấu của bài hát.
- Giúp học sinh phân biệt bài hát nhịp 2 hoặc nhịp 3 để gõ đệm theo nhịp
chính xác.
- Giúp học sinh phân biệt cách gõ đệm theo từng kiểu:
+ Gõ đệm theo nhịp là gõ đệm vào phách mạnh của từng ô nhịp.
+ Gõ đệm theo phách là gõ vào phách mạnh và phách nhẹ có ở trong bài.
+ Gõ đệm theo tiết tấu lời ca là có bao nhiêu tiếng trong lời ca thì gõ bấy
nhiêu cái.
Với lớp 1 và 2 các em chưa nhận biết hình nốt và giá trị của các nốt trắng,
nốt đen, nốt móc đơn, dấu lặng đơn, dấu lặng đen. Mà với lứa tuổi ở lớp này chỉ

yêu cầu hát đúng giai điệu của bài hát. Các em biết gõ tiết tấu, gõ nhịp là thơng
qua giáo viên với các thao tác đó học sinh bắt chước theo giáo viên.
Ví dụ: Bài " Thật là hay".
Trước khi dạy hát cho học sinh giáo viên cho các em đọc lời ca theo tiết
tấu 1-2 lần. Sau đó giáo viên dạy cho học sinh hát rồi hướng dẫn các em các
cách gõ đệm, với bài này thì giáo viên sử dụng cách gõ đệm theo phách và gõ
đệm theo tiết tấu đã được viết sẵn vào bảng phụ trên khuông nhạc chia làm 2
cách gõ đệm khác nhau.
* Gõ theo tiết tấu:
Nghe véo von trong vòm cây. Họa mi với chim oanh
X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

Hai chú chim cao giọng hót. Hót líu lo vang lừng …
X

X

X

X

X

*Gõ đệm theo phách:
4

X

X

X

X

X

X


Nghe véo von trong vòm cây. Họa mi với chim oanh

X

X

X

X

X

X

X

Hai chú chim cao giọng hót. Hót líu lo vang lừng …
X

X

X

X

X

X

X

Mỗi nốt trên khuông nhạc giáo viên đã đánh dấu x vào từ được gõ trong ô

nhịp. Giáo viên chỉ định cho học sinh là gõ vào những tiếng ở bài hát trên chứ
khơng giải thích là vì sao. Vì nếu giải thích thì học sinh sẽ khơng hiểu gì mà cịn
làm cho các em lúng túng hơn. Vì vậy mà giáo viên chỉ định áp đặt bằng dấu x
tiếng nào được đánh dấu x ở dưới thì phần gõ của hai thanh phách sẽ rơi vào
những tiếng đó. Sau đó giáo viên yêu cầu học sinh nhận xét về hai cách gõ của
câu hát trên, bài trên.
2.3.3 Cho học sinh sử dụng các loại nhạc cụ gõ
Giáo viên nêu cách gõ đệm theo tiết tấu là gõ đệm vào từng từ (tiếng)
trong câu hát, còn gõ phách là gõ vào phần mạnh của phách tương ứng với 1 nốt
đen, hoặc hia nốt móc đơn.
Để phân biệt hai cách gõ trên giáo viên chia lớp thành hai nhóm, mỗi
nhóm thực hiện gõ một cách, khi đã được gõ và được nghe các em sẽ nhận biết
được điểm khác của hai cách gõ trên. Như vậy với học sinh lớp 1 và 2 giáo viên
dạy cho học sinh tập gõ đệm bằng cách áp đặt về cách gõ và hướng dẫn các em
luyện tập nhiều lần. Nhưng với học sinh lớp 3, 4, 5. các em đã được học về các
hình nốt trắng, nốt đen, nốt móc đơn, dấu lặng đơn, dấu lặng đen và các kí hiệu
âm nhạc khác thì với bài mới giáo viên yêu cầu học sinh tự xác định cách gõ tiết
tấu, xác định nhịp, xác định cách gõ phách trong câu hát của từng bài bằng
những kí hiệu là mũi tên. Giáo viên nêu khái niệm về nhịp phách.
Mỗi nhịp có trường độ tương đương nốt trắng, mỗi nhịp chia làm 2 phách,
mỗi phách bằng một nốt đen hoặc hai nốt móc đơn…
Giáo viên hướng dẫn gõ đệm theo phách cần phải gõ đệm thật đều đặn,
nhịp nhàng. Tránh tình trạng gõ đệm nhanh dần.
- Gõ đệm theo nhịp chậm hơn gõ đệm theo phách. Nhịp 2 có một phách
mạnh và một phách nhẹ, khi gõ đệm phải gõ vào phách mạnh, vì thế cần chú ý
theo từng bài hát. Nếu bài hát đầu phách là phách nhẹ thì đến phách mạnh mới
bắt đầu gõ. Khi bài hát bắt đầu là phách mạnh thì sẽ gõ đệm ngay vào phách
mạnh đầu tiên.
Ví dụ: Bài hát: "Em u hồ bình" lớp 4 của nhạc sĩ Nguyễn Đức Tồn
có sử dụng nhiều hình nốt khác nhau trong một khuôn nhạc. Để các em hát và

gõ đúng nhịp, đúng phách, đúng tiết tấu thì trước tiên để cho học sinh xác định:
Nếu gõ phách thì biết phân chia phách (đánh phách). Nếu chọn gõ nhịp đánh dấu
nhịp sẽ rơi vào từ nào, cịn tiết tấu thì chỉ cần đánh dấu vào các từ (tiếng) chứ
không đánh dấu vào cả dấu lặng đơn hoặc lặng đen.
Giáo viên cho học sinh nêu về 3 cách gõ với câu hát đầu. Giáo viên giới
thiệu cho học sinh nắm được tiếng đầu tiên của bài này là nhịp thiếu hay còn gọi
là phách nhẹ, đó là nhịp lấy đà để vào phách mạnh và từ tiếp theo của bài hát.
*Gõ đệm theo nhịp 2:
5


Em u hịa bình, u đất nước Việt Nam
X

X

X

X

X

u từng gốc đa, bờ tre, đường làng …
*Gõ đệm theo phách:

X

X

X

XX

Em u hịa bình, u đất nước Việt Nam
X

X

X

X

X

X

X

u từng gốc đa, bờ tre, đường làng …
*Gõ đệm theo tiết tấu:

X

X

X

X

X

X

XX

Em u hịa bình, u đất nước Việt Nam
X

X

X

X

X

X

X

X

X

u từng gốc đa, bờ tre, đường làng …
X

X

X

X

X

X

X

X

Giáo viên yêu cầu học sinh nêu xong và thực hành gõ đệm bằng thanh
phách hoặc song loan. Trước tiên giáo viên cho học sinh đọc lời ca và gõ đệm
theo một lượt đến hết bài. Sau khi đã quen giáo viên yêu cầu các em hát và gõ
đệm theo lời ca. Thực hiện như vậy sẽ tạo cho các em gõ tốt hơn, ít bị lỗi nhịp,
phách.
Khi học sinh đã phân biệt được từng cách gõ với bài hát trên, để củng cố
kĩ năng gõ đệm giáo viên tổ chức trò chơi thi đua trong các nhóm. Bằng cách
giáo viên chia lớp thành 3 nhóm mỗi nhóm chịu trách nhiệm một cách gõ. Hát
theo kiểu nối tiếp đến câu hát nào ở nhóm đó sẽ có cách gõ riêng về nhịp, tiết
tấu hay phách. Nhằm tạo một khơng khí sơi động khi các em hát và tạo điều kiện
cho học sinh nắm vững giai điệu của bài hơn. Sau đó, giáo viên cho học sinh gõ
đệm bằng nhạc cụ.

Hướng dẫn học sinh thực hiện nhạc cụ gõ
2.3.4 Kết hợp trò chơi với bài hát
6


Tất cả các bài hát trong chương trình lớp 1 và lớp 2 đều gõ đệm theo nhịp

2, riêng bài “Chúc mừng sinh nhật” lớp 2 được viết ở nhịp 3. Vì vậy, tơi ln
cho học sinh chú ý trong một ơ nhịp có một phách mạnh và hai phách nhẹ. Khi
gõ đệm hay vỗ tay theo nhịp 3 phải hướng dẫn kỹ cho các em nếu không các em
sẽ nhầm lẫn với phách nhẹ:
Ví dụ: Bài “Chúc mừng sinh nhật”. Nhạc: Anh (Lớp 2)
Gõ đệm theo nhịp 3:
Mừng ngày sinh một đóa hoa. Mừng ngày sinh một khúc ca
X

X

X

X

Mừng ngày đã sinh cho cuộc đời một bông hoa xinh rực rỡ …
X

X

X

X

Bài này học sinh sẽ gõ đệm phách mạnh vào tiếng “sinh”, học sinh sẽ gõ
đệm vào những từ có đánh dấu nhân. Tơi cho học sinh trước tiên vỗ tay theo
nhịp 3.
Cách thứ nhất:
+ Phách 1: Vỗ hai tay vào nhau.
+ Phách 2 và 3: Vỗ nhẹ hai tay xuống bàn

Cách thứ hai:
Cho học sinh chơi trò chơi hoa nở hoa xòe:
+ Phách 1: Vỗ 2 tay vào nhau
+ Phách 2: Mở tay phải
+ Phách 3: Mở tay trái
Khi học sinh thực hiện tốt, lúc đó tơi cho vận dụng vào bài hát. Sau khi
học sinh thực hiện thuần thục, tôi cho chuyển sang sử dụng nhạc cụ gõ.

Hướng dẫn học sinh gõ đệm theo nhịp 3
7


Các em thực hiện theo nhóm
8


Tương tự như vậy, với bài hát viết ở nhịp 3/4 hoặc 3/8 thì giáo viên chọn
cho học sinh cách gõ theo phách là phù hợp thông qua 2 cách gõ sau để giữ
vững phách.
Ví dụ : bài "Tre ngà bên lăng Bác". Sáng tác: Hàn Ngọc Bích
Giáo viên luyện cho học sinh cách gõ thứ nhất.
Giáo viên giải thích: Đây là bài hát được viết ở nhịp 3/8 nên mỗi phách
được tính bằng một nốt móc đơn.
* Gõ đệm theo phách:
Bên lăng Bác Hồ có đơi khóm tre ngà.
X

X

X

XX

X

X

XX

XXX

Đón gió đâu về mà đu đưa đu đưa.
X

X

X

XX

X

XX

XXX

Đón nắng đâu về mà thêu hoa thêu hoa…
X

X

X

XX

X

XX

X

XXXXX

* Gõ đệm theo nhịp 3:
Bên lăng Bác Hồ có đơi khóm tre ngà.
X

X

X

X

Đón gió đâu về mà đu đưa đu đưa.
X

X

X

X

Đón nắng đâu về mà thêu hoa thêu hoa…
X

X

X

X

Tiếng "bên" hai tay vỗ vào nhau ở phách 1, tiếng "lăng", 'bác" hai tay vỗ
nhẹ lên mặt bàn ở phách 2 và 3 cứ như vậy cho đến hết bài.
* Cách gõ thứ 2:
Hai học sinh ngồi gần nhau quay mặt vào nhau hát và gõ phách 1 hai tay
mình tự vỗ vào nhau, phách 2 và 3 hai tay của hai bạn sẽ chạm vào nhau (giáo
viên làm mẫu một lần) sau đó học sinh hát và vỗ phách đến hết bài, thực hiện
đều đặn như vậy sẽ giữ vững được cao độ, trường độ bài hát và không bị hát sai
giai điệu.
* Cho học sinh sử dụng nhạc cụ gõ: Giáo viên sử dụng hai loại nhạc cụ
cho trò chơi là trống nhỏ và thanh phách. Từng tổ thi đua với nhau, mỗi tổ chia
thành hai nhóm, một nhóm sử dụng nhạc cụ gõ đệm là trống, một nhóm sử dụng
nhạc cụ là thanh phách:
+ Phách 1: Gõ trống
+ Phách 2 và 3 gõ thanh phách.
Bằng những hình thức thay đổi trong từng bài học sẽ giúp học sinh tập
trung hơn và hứng thú hơn.

9

Thực hiện theo tổ
Với cách dạy không rập khuôn máy móc thầy hát, trị hát theo một cách
cứng nhắc sẽ tạo cho mỗi học sinh có một cách thức học tập cơ bản về các cách
gõ đệm cho giai điệu bài. Vì nếu các em biết cách xác định từng cách gõ thì các
em sẽ hát đúng giai điệu của bài hát đó là điểm cơ bản để tất cả học sinh "nhớ
bài" tốt hơn. Tuỳ vào từng nội dung bài và trình độ của học sinh mà giáo viên
lựa chọn các cách gõ đệm khác nhau sao cho đảm bảo được tất cả học sinh trong
lớp đều nắm được cách gõ đệm. Khơng phải bài hát nào cũng có tiết tấu đơn
giản và giống nhau và cịn có những bài hát viết ở dạng đảo phách trong ơ nhịp.
Ví dụ: bài "Dàn đồng ca mùa hạ" ở lớp 5
Chẳng nhìn thấy ve đâu, chỉ râm ran tiếng hát
x

X

x

x

Bè trầm hòa bè cao trong màn xanh lá dày…
x

x

x

x

Những bài hát có sử dụng đảo phách thuộc loại bài khó. Nếu giáo viên

khơng tập cho học sinh tính tự lập xác định nhịp phách thì học sinh sẽ gõ sai
phách và không hát đúng được giai điệu bài. Gặp những bài khó các em lúng
túng chắc chắn sẽ hát sai.
Vì vậy để dạy cho học sinh nắm chắc được tiết tấu, nhịp, phách trong bài
hát, giáo viên phải tạo cho học sinh tư thế chủ động, hướng học sinh biết cách
xác định nhịp, phách trong bài. Cần hạn chế việc sử dụng cách gõ đơn giản mà
luyện tập cho học sinh những cách gõ phách nhiều hơn trong các bài.
10


Kết hợp thực hiện tổ gõ đệm theo nhịp, tổ gõ tiết tấu
2.4. Hiệu quả
Qua thực tế vận dụng các phương pháp đổ mới và dạy học cho học sinh,
từ chỗ học sinh còn lúng túng chưa biết kết hợp cách gõ đệm và vận dụng một
số nhạc cụ gõ như song loan, trống, thanh phách, … Các em bây giờ đã biết
phân biệt các cách thực hiện gõ đệm theo nhịp, phách, tiết tấu.
Chính vì vậy mà năm nay khi dạy học sinh hát tôi lựa chọn cách thức trên
thì số học sinh trong lớp trên 97% học sinh đều hiểu và thực hiện tốt, hiễu rõ
giai điệu và nội dung của bài.
Qua kiểm tra đánh giá cho thấy, khi áp dụng biện pháp giúp học sinh nắm
vững các cách gõ đệm thì chất lượng đại trà của bộ môn âm nhạc được nâng lên
rõ rệt. Kết quả cụ thể là:
Bảng khảo sát cuối kỳ
Cuối năm: 2019-2020 Tổng số 525 em
Khối
1
2
3
4
5

SLHS
105 em
165 em
85 em
86 em
84 em

Hoàn thành xuất
sắc (A+)
HS
Tỷ lệ
45 em
40%
85 em
51%
35 em
41,4%
38 em
44%
36 em
45,2%

11

Hoàn thành (A)
HS
60 em
80 em
50 em

48 em
48 em

Tỷ lệ
60%
49%
58,6%
56%
53,8%

Chưa hoàn thành
HS

Tỷ lệ


3. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
3.1. Kết luận
Qua quá trình giảng dạy, tôi nhận thấy kết quả đạt được như trên là rất khả
quan. Tuy nhiên để đạt được những kết quả này không phải trong một vài tiết
học là rèn cho học sinh có thói quen và cách thức xác định được. Giáo viên phải
có sự kiên trì bền bỉ nhận xét, động viên, luyện tập. Có những em cần phải cầm
tay hướng dẫn cụ thể từng từ, tiếng cho đến câu.
Như vậy để đạt được hiệu quả cao trong một giờ học người giáo viên phải
hồ mình với học sinh, hiểu được đặc điểm tâm lí của từng học sinh, cũng như
đặc điểm của từng lớp mà áp dụng những hình thức và phương pháp hướng dẫn
khác nhau. Vì trong các phương pháp dạy học khơng có phương pháp nào là vạn
năng mà giáo viên phải biết kết hợp hài hồ sáng tạo thì khả năng phát huy được
năng khiếu cũng như tinh thần say mê học tập của học sinh.
Với những cách thức hướng dẫn như trên mà tiết học nào cũng vậy, học

sinh trong lớp đều tham gia ca hát rất tích cực. Rất ít học sinh còn rụt rè do sợ
hát và gõ đệm sai. Học sinh trong lớp đều biết cách phân biệt từng cách gõ đệm
cho lời ca, điều đó đã tạo niềm vui cho tôi khi bước vào lớp.
3.2. Kiến nghị
Đề nghị PGD tổ chức các lớp chuyên đề về môn âm nhạc cho giáo viên
tiểu học được tham gia để học hỏi, trao đổi kinh nghiệm lẫn nhau. Bên cạnh đó,
cần phổ biến các sáng kiến kinh nghiệm đạt giải để áp dụng vào giảng dạy.
Trên đây là vài ý nhỏ của cá nhân tôi rất mong quý cấp lãnh đạo và quý
đồng nghiệp có ý kiến đóng góp để những năm sau tơi thực hiện tốt hơn.
Thanh Hóa, ngày 02 tháng 4 năm 2021
XÁC NHẬN CỦA HIỆU TRƯỞNG

Tôi xin cam đoan đây là SKKN của
mình viết, khơng sao chép nội dung của
người khác.
Người viết

Hà Thị Thu Phương

12