Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Quản lý giáo dục: Phát triển năng lực lãnh đạo ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học ở các trường phổ thông dân tộc nội trú khu vực Tây nguyên trong gi...

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC

PHẠM VĂN TRƯỜNG

PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC LÃNH ĐẠO
ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN
TRONG DẠY HỌC Ở CÁC TRƯỜNG PHỔ
THÔNG DÂN TỘC NỘI TRÚ KHU VỰC
TÂY NGUYÊN TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY

Chuyên ngành: Quản lý giáo dục
Mã số: 9.14.01.14
TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ QUẢN LÍ GIÁO DỤC

HÀ NỘI – 2021


CƠNG TRÌNH ĐƯỢC HỒN THÀNH TẠI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC, ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

Người hướng dẫn khoa học:
1. PGS.TS. Ngô Quang Sơn
2. TS. Nghiêm Thị Đương
Phản biện 1:……………………………………….
Phản biện 2:………………………………………
Luận án sẽ được bảo vệ trước Hội đồng chấm luận
án tiến sĩ họp tại ………………………………………..
Vào hồi giờ

ngày tháng

năm

Có thể tìm hiểu luận án tại:
- Thư viện Quốc gia Việt Nam
-Trung tâm Thông tin – Thư viện , Đại học Quốc gia
Hà Nội.


MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài.
Phát triển năng lực con người đang là vấn đề được
quan tâm hàng đầu của kỷ nguyên kinh tế tri thức.
Năng lực lãnh đạo là một trong những năng lực mà
người Hiệu trưởng cần có để kết nối các mục tiêu của nhà
trường và tạo động lực cho giáo viên, nhân viên hoàn thành
tốt trong cơng tác của mình. Những trường học có nền giáo
dục tiên tiến là nơi có những ưu tiên phát triển nhân lực nói
chung và trú trọng phát triển năng lực lãnh đạo nói riêng.
Phát triển năng lực lãnh đạo UDCNTT trong dạy học
cho Hiệu trưởng là một trong những yếu tố quan trọng
trong thực hiện phát triển và đổi mới giáo dục, địi hỏi có
nghiên cứu cơng phu và khoa học.
Việt Nam đặt mục tiêu sớm trở thành nước công
nghiệp theo hướng hiện đại. Một trong những biện pháp
thực hiện mục tiêu trên là triển khai mạnh mẽ chương trình
đổi mới giáo dục. Để đạt được mục tiêu đó, các nhà trường
đi theo xu hướng phát triển năng lực lãnh đạo ứng dụng
CNTT trong dạy học cho Hiệu trưởng là một lựa chọn đúng
đắn và phù hợp với thực tiễn hiện nay.

Trong thực tế, công tác phát triển NLLĐ hiện nay:
- Xuất phát từ nội dung đổi mới chương trình giáo
dục phổ thơng ;
- Xuất phát từ chính sách phát tiển dân tộc;
- Xuất phát từ ứng dụng CNTT trong dạy học;
- Xuất phát từ yêu cầu, vai trò của người lãnh đạo;
1


Nhận thức rõ yêu cầu, sứ mệnh của nhà trường, các
trường PTDTNT khu vực Tây Nguyên đã tích cực triển khai
các phương pháp dạy học, đổi mới phương pháp dạy học để
đáp ứng yêu cầu đổi mới chương trình giáo dục phổ thơng,
đảm bảo chính sách dân tộc, phát huy vai trò của ứng dụng
CNTT trong dạy học. Tuy nhiên, hiệu quả của việc ứng
dụng CNTT trong dạy học góp phần đổi mới giáo dục, giúp
phát triển năng lực, phẩm chất học sinh còn nhiều hạn chế,
bất cập, thiếu đồng bộ. Nguyên nhân dẫn đến thực trạng
này, trong đó có nguyên nhân thuộc về công tác phát triển
năng lực lãnh đạo UDCNTT trong dạy học cho Hiệu
trưởng:
Với những lý do nêu trên, tác giả lựa chọn vấn đề
“Phát triển năng lực lãnh đạo ứng dụng CNTT trong dạy
học cho hiệu trưởng trường PTDTNT khu vực Tây
Nguyên” làm đề tài nghiên cứu.
2. Mục đích nghiên cứu
Nghiên cứu lý luận và khảo sát đánh giá thực trạng
về năng lực lãnh đạo ứng dụng CNTT trong dạy học và
phát triển năng lực lãnh đạo ứng dụng CNTT trong dạy học
cho hiệu trưởng ở các trường PTDTNT;

Đề xuất giải pháp nhằm phát triển năng lực lãnh đạo
ứng dụng CNTT trong dạy học cho hiệu trưởng trường
PTDTNT.
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
Năng lực lãnh đạo ứng dụng CNTT trong dạy học ở
các trường PTDTNT.
3.2. Đối tượng nghiên cứu
2


Phát triển năng lực lãnh đạo ứng dụng CNTT trong
dạy học cho hiệu trưởng trường PTDTNT khu vực tây
nguyên.
4. Câu hỏi nghiên cứu
4.1. Ứng dụng CNTT trong dạy học ở các trường PTDTNT
khu vực Tây nguyên hiện nay được thực hiện như thế nào?
4.2. Năng lực lãnh đạo UDCNTT trong dạy học của hiệu
trưởng trường PTDTNT khu vực Tây nguyên hiện nay đã
đáp ứng được yêu cầu của đổi mới giáo dục chưa?
4.3. Cần có những giải pháp nào nhằm phát triển năng lực
lãnh đạo ứng dụng CNTT trong dạy học cho hiệu trưởng
trường PTDTNT
5. Giả thuyết khoa học
- Ứng dụng CNTT trong dạy học giúp nâng cao chất
lượng và đổi mới phương pháp dạy học trong nhà trường.
- Người Hiệu trưởng có vai trị quyết định Hiệu quả
UDCNTT trong dạy học. Năng lực lãnh đạo của Hiệu
trưởng trong việc ứng dụng CNTT trong dạy ở các trường
PTDTNT có vai trò hết sức quan trọng trong hoạt động dạy

học và sự phát triển toàn diện nhà trường. Tuy nhiên hiện
nay năng lực này của người hiệu trưởng chưa thực sự được
phát huy, chưa phát huy những đặc thù của trường phổ thơng
DTNT và cịn nhiều hạn chế.
- Nếu chọn lựa, đề xuất và áp dụng các giải pháp
nhằm phát triển năng lực lãnh đạo ứng dụng CNTT trong
dạy học cho hiệu trưởng trường phổ thông DTNT một cách
khoa học và phù hợp với điều kiện thực tiễn của nhà trường
thì sẽ góp phần nâng cao hiệu quả dạy học nói riêng, hoạt

3


động giáo dục chung cá c trường PTDTNT khu vực Tây
Nguyên.
6. Nhiệm vụ nghiên cứu
6.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận về phát triển năng lực lãnh
đạo ứng dụng CNTT trong dạy học học cho Hiệu trưởng
trường PTDTNT.
6.2. Khảo sát, đánh giá thực trạng về ứng dụng CNTT trong
dạy học, năng lực lãnh đạo ứng dụng CNTT và thực trạng
phát triển năng lực lãnh đạo ứng dụng CNTT trong dạy học
cho Hiệu trưởng trường PTDTNT khu vực Tây Nguyên.
6.4. Đề xuất các giải pháp phát triển năng lực lãnh đạo ứng
dụng CNTT trong dạy học cho hiệu trưởng trường
PTDTNT khu vực Tây Nguyên.
7. Phạm vi và giới hạn nghiên cứu
7.1. Giới hạn về đối tượng nghiên cứu
Trường PTDTNT có hai cấp THPT và THCS.
Trường PTDTNT của tỉnh là cấp THPT. Trường PTDTNT

của huyện là cấp THCS. Các trường PTDTNT của huyện
đặc biệt khó khăn (huyện 30A) là liên cấp THCS và THPT.
Luận án tập trung nghiên cứu: Phát triển năng lực
lãnh đạo ứng dụng CNTT trong dạy học cho Hiệu trưởng
trường PTDTNT THCS khu vực tây nguyên trong bối cảnh
đổi mới giáo dục.
7.2. Giới hạn về địa bàn nghiên cứu
Đề tài được triển khai nghiên cứu trong phạm các
phòng Giáo dục và Đào tạo, các trường PTDTNT khu vực
Tây Nguyên.
7.3. Giới hạn về khách thể khảo sát
4


Khách thể khảo sát: Lãnh đạo, chuyên viên Phòng
GDĐT; Cán bộ quản lý và giáo viên các trường PTDTNT
khu vực Tây Nguyên.
7.4. Giới hạn về thời gian
Khảo sát số liệu các năm học từ năm học 2015 đến nay.
8. Luận điểm bảo vệ
- Ứng dụng CNTT trong dạy học hiện nay đã được
triển khai tại các trường học. Nhờ đó đã góp phần nâng cao
chất lượng giáo dục và đổi mới phương pháp dạy học.
- Năng lực lãnh đạo ứng dụng CNTT trong dạy học
của hiệu trưởng trường phổ thông DTNT là một trong
những năng lực hết sức quan trọng, là cơ sở cho việc triển
khai hiệu quả ứng dụng CNTT trong dạy học nói chung và
triển khai hiệu quả những đặc trưng của ứng dụng CNTT
trong dạy học ở trường phổ thông DTNT.
- Các nội dung phát triển năng lực lãnh đạo ứng

dụng CNTT cho hiệu trưởng các trường PTDTNT khu vực
Tây Nguyên từ tầm vĩ mô, chiến lược đến các hoạt động cụ thể
là rất cần thiết. Nhưng trong thực tế, các nội dung này hầu như
chưa được triển khai một cách đồng bộ và thường xuyên.
Nếu đề xuất các giải pháp phát triển năng lực lãnh
đạo ứng dụng CNTT trong dạy học cho hiệu trưởng một
cách khoa học và phù hợp với điều kiện thực tiễn của nhà
trường thì sẽ góp phần nâng cao năng lực lãnh đạo ứng dụng
CNTT trong dạy học
9. Phương pháp nghiên cứu
9.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận
9.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
5


9.3. Những phương pháp hỗ trợ
10. Đóng góp mới của luận án
- Luận án đã xây dựng cơ sở lý luận về phát
triển năng lực lãnh đạo UDCNTT trong dạy học cho
hiệu trưởng trường PTDTNT.
- Phân tích, đánh giá được thực trạng hoạt động
ứng dụng CNTT, năng lực lãnh đạo ứng dụng CNTT
trong dạy học và phát triển năng lực lãnh đạo ứng dụng
CNTT trong dạy học cho hiệu trưởng trường PTDTNT khu
vực Tây nguyên.
- Đề xuất các giải pháp và thử nghiệm 01 giải
pháp phát triển năng lực lãnh đạo ứng dụng CNTT trong
dạy học để đổi mới phương pháp và nâng cao chất lượng
dạy học.
11. Cấu trúc luận án

Luận án gồm những phần sau:
Mở đầu
Chương 1: Cơ sở lý luận về phát triển năng lực lãnh
đạo ứng dụng CNTT trong dạy học cho Hiệu trưởng trường
PTDTNT.
Chương 2: Thực trạng về phát triển năng lực lãnh
đạo ứng dụng CNTT trong dạy học cho Hiệu trưởng trường
PTDTNT khu vực Tây Nguyên.
Chương 3: Giải pháp phát triển năng lực lãnh đạo
ứng dụng CNTT trong dạy học cho Hiệu trưởng trường
PTDTNT khu vực Tây Nguyên trong giai đoạn hiện nay
CHƯƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC
6


LÃNH ĐẠO ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN
TRONG DẠY HỌC CHO HIỆU TRƯỞNG TRƯỜNG
PHỔ THÔNG DÂN TỘC NỘI TRÚ
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề.
1.1.1. Những nghiên cứu về CNTT và ứng dụng CNTT
trong dạy học
Từ các cơng trình nghiên cứu về CNTT và
UDCNTT trong dạy học, tạo ra bức tranh tổng quát về ứng
dụng CNTT trong dạy học. Thông qua đó cũng cho thấy,
vai trị về “ứng dụng CNTT trong dạy học” và sự cần thiết
trong việc triển khai ứng dụng CNTT trong dạy học tại các
đơn vị trường học, nhằm đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục
phổ thông.
1.1.2. Những nghiên cứu về trường phổ thông dân tộc

nội trú
Các cơng trình đã tập trung đi sâu nghiên cứu phát
triển nhà trường, phát triển đội ngũ giáo viên các trường
phổ thông DTNT. Tuy nhiên các nghiên cứu chưa đề cập
đến việc ứng dụng CNTT trong dạy học để phát triển giáo
dục phổ thông DTNT, trong khi vấn đề này đang phát triển
liên tục, khơng ngừng đổi mới. Vì vậy, việc nghiên phát
triển năng lực lãnh đạo ứng dụng CNTT trong dạy học để
hồn thiện thể chế chính sách cũng như phát triển nhà
trường phổ thông DTNT khu vực Tây Nguyên trong bối
cảnh đổi mới giáo dục hiện nay là cần thiết.
1.1.3. Những nghiên cứu về năng lực lãnh đạo và phát
triển năng lực lãnh đạo.
CNTT có vai trị rất lớn trong tổ chức, nhưng để tổ
chức phát triển một cách bền vững thì khơng thể khơng có
vai trị của người lãnh đạo trong tổ chức.
7


Từ những nghiên cứu về năng lực lãnh đạo và phát
triển năng lực lãnh đạo, luận án kế thừa những kết quả
nghiên cứu đã được công bố, nhưng không đi sâu vào các
hướng nghiên cứu đã nêu trên, mà chủ yếu nhấn mạnh việc
nghiên cứu thực trạng năng lực lãnh đạo trong nhà trường,
thực trạng năng lực lãnh đạo ƯDCNTT trong dạy học ở
trường PTDTNT khu vực Tây Nguyên và đưa ra các giải
pháp để đẩy mạnh hoạt động phát triển năng lực lãnh đạo
ƯDCNTT trong dạy học ở trường PTDTNT khu vực Tây
Nguyên.
1.1.4. Những nghiên cứu về phát triển năng lực lãnh đạo

ứng dụng CNTT trong dạy học.
Đã có nhiều cơng trình nghiên cứu phát triển năng
lực lãnh đạo, qua các cơng trình nghiên cứu trên, các tác
giả đã nêu ra vai trò lãnh đạo nhà trường “người lãnh đạo
có vai trị quan trọng như là một hình mẫu sử dụng CNTT
trong nhà trường”; yêu cầu của lãnh đạo nhà trường “người
lãnh đạo đòi hỏi phải biết và thành thạo cơng nghệ thơng
tin để có thể quản lý và lãnh đạo tốt”; “Họ có sự hiểu biết
và tầm nhìn tồn cầu, khơng chỉ có các kĩ năng CNTT như
những cơng dân bình thường khác mà phải sử dụng các kĩ
năng này để lãnh đạo, quản lí và sáng tạo”
Đội ngũ cán bộ quản lý nhà trường được trang bị
một cách đầy đủ các năng lực lãnh đạo quản lý CNTT
chưa?. Thực tế các cơng trình nghiên cứu mới chỉ ra các
yêu cầu cần có, cần đạt được về năng lực ứng dụng CNTT
của nhà lãnh đạo mà chưa có cơng trình nào nghiên cứu sâu
về năng lực, phát triển năng lực của người lãnh đạo nhà
trường trong việc thúc đẩy ứng dụng CNTT trong trường
học. Rõ ràng để các trường học ở Việt Nam có thể sử dụng
tốt hơn các phương tiện CNTT, trong nhà trường cần có
8


những đào tạo chính thống và đa dạng hóa các hình thức
bồi dưỡng năng lực CNTT và lãnh đạo CNTT cho hiệu
trưởng.
1.1.5. Những gợi mở cho nghiên cứu về phát triển năng
lực lãnh đạo ứng dụng CNTT trong dạy học
Đánh giá tổng quan tình hình nghiên cứu về phát
triển năng lực, phát triển năng lực lãnh đạo và phát triển

năng lực lãnh đạo ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy
cho thấy một số đặc điểm:
* Những giá trị đạt được
Các nghiên cứu trên đây là nguồn tham khảo quý giá
cho NCS thực hiện luận án của mình.
Những nghiên cứu trên đã cung cấp cho nghiên cứu
sinh bức tranh toàn cảnh về phát triển năng lực lãnh đạo và
từ đó là cơ sở cho nghiên cứu phát triển năng lực lãnh đạo
ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học.
* Những “khoảng trống” cần được tiếp tục nghiên cứu
Các nghiên cứu trước đây nghiên cứu nhiều về ứng
dụng CNTT trong dạy học và quản lý, nghiên cứu nhiều về
năng lực lãnh đạo và phát triển năng lực lãnh đạo. Tuy nhiên
những nghiên cứu tập trung về năng lực lãnh đạo trong giáo
dục, đặc biệt là năng lực lãnh đạo ứng dụng CNTT trong giáo
dục hầu như cịn bỏ trống:
Tóm lại, sau khi tổng hợp những nghiên cứu có liên
quan về phát triển năng lực lãnh đạo ứng dụng CNTT trong
dạy học, tác giả nhận thấy vẫn cịn khía cạnh chưa được khai
thác. Những khoảng trống mà các đề tài đã cơng bố chưa
giải quyết được chính là những gợi mở cho nghiên cứu của
luận án. “Phát triển năng lực lãnh đạo ứng dụng công
9


nghệ thông tin trong dạy học cho Hiệu trưởng trường phổ
thông dân tộc nội trú khu vực Tây Nguyên”.
1.2. Ứng dụng CNTT trong dạy học
1.2.1. Khái niệm.
- Công nghệ thông tin: “là tập hợp các phương pháp

khoa học, công nghệ và công cụ kỹ thuật hiện đại để sản
xuất, truyền đưa, thu thập, xử lý, lưu trữ và trao đổi thông
tin số”.
- Ứng dụng CNTT: “là việc sử dụng CNTT vào các
hoạt động thuộc lĩnh vực kinh tế - xã hội, đối ngoại, quốc
phòng, an ninh và các hoạt động khác nhằm nâng cao
năng suất, chất lượng, hiệu quả của các hoạt động này”.
- Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học: “là
việc sử dụng CNTT vào hoạt động dạy của GV và hoạt
động học của HS nhằm tích cực hoá hoạt động nhận thức
của HS, nâng cao chất lượng và hiệu quả của q trình
dạy học”.
1.2.2. Vai trị của ứng dụng công nghệ thông tin trong
dạy học
1.2.2.1. Vai trò của ứng dụng CNTT trong dạy học
CNTT giúp đổi mới nội dung, phương pháp và
hình thức dạy học, là công cụ đắc lực nâng cao hiệu quả
dạy học, tạo ra một mơi trường giáo dục mang tính tương
tác cao.
Ứng dụng CNTT giúp đổi mới giáo dục theo hướng
giảm thuyết giảng, tăng tự học, thực hiện “giảng ít, học
nhiều”. Nhờ các công cụ đa phương tiện, giáo viên sẽ xây
dựng được bài giảng sinh động thu hút sự tập trung và sáng
tạo cho người học.
10


CNTT có vai trị to lớn trong việc liên kết các hệ
thống giáo dục với nhau và từng ngành của hệ thống giáo
dục đó với nhau. CNTT có vai trị to lớn trong việc giúp

cho giáo dục Việt Nam hội nhập mạnh mẽ với các nền giáo
dục tiên tiến trên thế giới. CNTT thúc đẩy một nền giáo dục
mở, giúp mọi người tiếp cận rất nhiều thông tin đa chiều,
rút ngắn khoảng cách về không gian và thời gian, giúp con
người phát triển nhanh hơn về nhận thức, trí tuệ và tư duy.
1.2.2.2. Đặc trưng của ứng dụng CNTT trong dạy học ở
PTDTNT
- Học sinh trường phổ thông DTNT học 2 buổi/ngày,
buổi một học tập kiến thức chung như các trường phổ
thông, buổi hai tự học dưới sự hướng dẫn của giáo viên,
thời gian còn lại thực hiện sinh hoạt cá nhân, tự học, tự tìm
hiểu các vấn đề xã hội dưới sự quản lý, giám sát của quản
sinh.
- Học sinh trường phổ thông DTNT, ăn, ở, sinh hoạt
cá nhân… tại trường, khơng tiếp xúc với bên ngồi. Chính
vì thế, việc sử dụng ứng dụng CNTT trong dạy học giúp
học sinh tiếp cận với thế giới bên ngồi, từ đó giảm
khoảng cách giữa trong và ngoài nhà trường, giữa gia đình
và các em học sinh trong trường, khơng bị cơ lập thơng tin,
giúp phát triển tồn diện học sinh chứ không chỉ phát triển
nội dung dạy học chung;
1.2.3. Nội dung ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy
học
1.2.3.1. Ứng dụng CNTT trong dạy học của giáo viên
- Sử dụng Internet sưu tầm tài liệu phục vụ hoạt động dạy
học
- Sử dụng phần mềm trong dạy học
11

- Thiết kế, soạn giáo án dạy học có ứng dụng CNTT
- Sử dụng các thiết bị CNTT, ứng dụng CNTT trong giờ
dạy trên lớp
- Triển khai mơ hình lớp học truyền thống kết hợp với lớp
học trực tuyến
1.2.3.2.Ứng dụng CNTT trong học tập của học sinh
- Tìm kiếm, tra cứu các tài liệu trên mạng Internet, phục
vụ hoạt động học tập
- Tự học, thực hiện bài kiểm tra qua mạng dưới sự hướng
dẫn của giáo viên
- Tham gia các cuộc thi trực tuyến.
1.2.3.3. Ứng dụng CNTT trong kiểm tra, đánh giá, quản lý
kết quả học tập của HS
- Tìm kiếm, tra cứu các tài liệu trên mạng Internet, phục
vụ hoạt động học tập
- Tự học, thực hiện bài kiểm tra qua mạng dưới sự hướng
dẫn của giáo viên
- Tham gia các cuộc thi trực tuyến.
1.2.4. Điều kiện đảm bảo ứng dụng công nghệ thông tin
trong dạy học
- Chiến lược ứng dụng CNTT trong dạy học của nhà
trường
- Hệ thống mạng đảm bảo cho hoạt động truy cập internet,
phục vụ hoạt động dạy học
- Cơ sở vật chất và trang thiết bị của nhà trường đảm bảo
hệ thống kết nối mạng cho phép giáo viên, học sinh ứng
dụng CNTT trong dạy học
12

1.2.5. Các chính sách đẩy mạnh ứng dụng CNTT trong
dạy học
- Tổ chức các phong trào thi đua về sử dụng thiết bị CNTT,
ứng dụng CNTT trong dạy học
- Khuyến khích giáo viên, học sinh tích cực ứng dụng
CNTT trong giảng dạy và học tập
- Khen thưởng cá nhân, tập thể có thành tích tốt trong việc
ứng dụng CNTT trong dạy học
1.3. Năng lực lãnh đạo ứng dụng CNTT trong dạy học
1.3.1. Khái niệm:
-Năng lực “Năng lực là thái độ, kỹ năng, kiến thức giúp cá
nhân hồn thành cơng việc được giao”.
- Lãnh đạo “Lãnh đạo là quá trình tạo ảnh hưởng đối với
người cùng làm việc, kích thích và khuyến khích người
khác đóng góp nhằm phát triển tổ chức hướng tới hoàn
thành mục tiêu chung.”
- Năng lực lãnh đạo: “Năng lực lãnh đạo là tập hợp các
thái độ, kỹ năng, kiến thức mà một nhà lãnh đạo cần có để
giúp cá nhân hồn thành cơng việc được giao”.
- NLLĐ UDCNTT trong dạy học.
Ứng dụng CNTT trong dạy học là việc sử dụng
CNTT vào hoạt động dạy của GV và hoạt động học của HS
nhằm tích cực hố hoạt động nhận thức của HS, nâng cao
chất lượng và hiệu quả của quá trình dạy học. Cùng với
khái niệm “năng lực lãnh đạo”, có thể rút ra khái niệm về
năng lực lãnh đạo ứng dụng CNTT trong dạy học như sau:
“Năng lực lãnh đạo ứng dụng CNTT trong dạy học
là tập hợp các thái độ, kỹ năng, kiến thức mà một nhà lãnh
đạo cần có để giúp cá nhân hồn thành tốt việc ứng dụng
13

CNTT trong dạy học”.
1.3.2. Tầm quan trọng của năng lực lãnh đạo ứng dụng
CNTT trong dạy học
Năng lực lãnh đạo ứng dụng CNTT trong dạy học
là sự tác động mạnh mẽ đến hiệu quả sử dụng CNTT trong
dạy học, hiệu quả trong đổi mới phương pháp dạy học và
nâng cao chất lượng.
1.3.3. Những năng lực lãnh đạo ứng dụng CNTT trong
dạy học
1.3.3.1. Năng lực xây dựng chiến lược phát triển và ứng
dụng công nghệ thông tin trong dạy học
1.3.3.2. Năng lực phát triển đội ngũ giáo viên có năng lực
ứng dụng CNTT trong dạy học
1.3.3.3. Năng lực động viên, khuyến khích và hướng dẫn
giáo viên áp dụng cơng nghệ thơng tin trong phát triển
chương trình dạy học mơn học
1.3.3.4. Năng lực xây dựng mơi trường học tập khuyến
khích sử dụng CNTT trong các hoạt động học tập của học
sinh
1.3.3.5. Năng lực gây ảnh hưởng để giáo viên ứng dụng
CNTT trong dạy học
1.3.3.6. Năng lực kiểm tra, đánh giá kết quả hoạt động dạy
học ứng dụng CNTT
1.3.3.7. Năng lực quản lý các điều kiện đảm bảo cho việc
ứng dụng CNTT trong dạy học hiệu quả
1.3.3.8. Năng lực xây dựng các mối quan hệ giữa nhà
trường với gia đình, cộng đồng trong việc phát triển và ứng
dụng CNTT vào dạy học

14


1.4. Phát triển năng lực lãnh đạo ứng dụng CNTT trong
dạy học
1.4.1. Khái niệm
- Phát triển
Theo triết học, “phát triển là phạm trù triết học khái
quát quá trình vận động tiến lên của sự vật, hiện tượng nào
đó để có sự biến đổi từ ít đến nhiều, từ hẹp đến rộng, từ
thấp đến cao, từ đơn giản đến phức tạp, từ kém hồn thiện
đến hồn thiện hơn; trong đó thể hiện sự vận động của sự
vật, hiện tượng theo hướng thay đổi về lượng để hoàn thiện
hơn về chất”.
Theo tác giả Phạm Minh Hạc “Phát triển được hiểu
là sự thay đổi hay biến đổi tiến bộ, là một phương thức của
vận động, hay là q trình diễn ra có ngun nhân, dưới
những hình thức khác nhau như tăng trưởng, tiến hóa,
chuyển đổi, mở rộng, cuối cùng tạo ra biến đổi về chất”.
Từ những khái niệm trên, có thể rút gọn lại: Phát
triển là quá trình vận động, là sự thay đổi tiến lên từ thấp
đến cao, từ đơn giản đến phức tạp, từ kém hoàn thiện đến
hoàn thiện hơn của một sự vật.
- Phát triển năng lực lãnh đạo UDCNTT trong dạy học
Từ khái niệm về phát triển, khái niệm năng lực lãnh
đạo ứng dụng CNTT trong dạy học. Tác giả đề xuất khái
niệm phát triển năng lực lãnh đạo ứng dụng CNTT trong
dạy học:
“Phát triển năng lực lãnh đạo ứng dụng CNTT
trong dạy học là dựa vào những năng lực lãnh đạo sẵn có

như về thái độ, kỹ năng, kiến thức để tìm kiếm phương
pháp làm tăng lên về số lượng cũng như làm tốt hơn về
15


chất lượng năng lực lãnh đạo ứng dụng CNTT trong dạy
học”.
- Phát triển năng lực lãnh đạo UDCNTT trong dạy học cho
HT trường phổ thông DTNT khu vực Tây Nguyên
Trong trường học, người Hiệu trưởng là người lãnh
đạo ở vị trí cấp cao nhất; Người Hiệu trưởng có rất nhiều
năng lực, cần phải phát triển các năng lực cần thiết của
Hiệu trưởng để nâng cao chất lượng giáo dục trong nhà
trường. Mặt khác, ứng dụng CNTT trong dạy học của
trường PTDTNT, ngồi những đặc điểm chung của trường
phổ thơng, cịn có những đặc trưng riêng. Vì vậy Phát triển
năng lực lãnh đạo UDCNTT trong dạy học cho Hiệu trưởng
trường phổ thông DTNT là một trong những yếu tố quan
trọng trong thực hiện phát triển và đổi mới giáo dục. Từ các
khái niệm nêu trên, tác giả rút ra:
“Phát triển NLLĐ UDCNTT trong dạy học cho Hiệu
trưởng trường phổ thông DTNT khu vực Tây Nguyên là
dựa vào những năng lực lãnh đạo sẵn có của Hiệu trưởng
trường phổ thơng DTNT khu vực Tây Nguyên như về thái
độ, kỹ năng, kiến thức để tìm kiếm phương pháp làm tăng
lên về số lượng cũng như làm tốt hơn về chất lượng năng
lực lãnh đạo ứng dụng CNTT trong dạy học”.
1.4.2. Yêu cầu về phát triển năng lực lãnh đạo ứng dụng
CNTT trong dạy học
Yêu cầu đặt ra là vai trò tiên phong của lãnh đạo

trong việc sử dụng CNTT và tích hợp CNTT trong giáo
dục; đòi hỏi người lãnh đạo phải nâng cao nhận thức về vai
trò quyết định việc ứng dụng CNTT trong dạy học, coi đó
là yếu tố duy trì phát triển bền vững ứng dụng CNTT cho
một nhà trường. Mức độ ảnh hưởng này được đo bằng vai
trò tiên phong của họ trong việc sử dụng CNTT và tích hợp
16


CNTT trong giáo dục. Thiếu năng lực lãnh đạo ứng dụng
CNTT thường là yếu tố dẫn đến sự thất bại về việc tích hợp
có hệ thống CNTT trong chương trình giáo dục.
1.4.3. Nội dung phát triển NLLĐ UDCNTT trong dạy học
1.4.3.1. Xây dựng kế hoạch phát triển năng lực lãnh đạo
ứng dụng ƯDCNTT trong dạy học
1.4.3.2. Tổ chức đào tạo, bồi dưỡng năng lực lãnh đạo ứng
dụng ƯDCNTT trong dạy học
1.4.3.3. Kiểm tra, giám sát việc thực hiện phát triển năng
lực lãnh đạo ứng dụng CNTT trong dạy học
1.4.3.4. Thực hiện chính sách phát triển năng lực lãnh đạo
ứng dụng CNTT trong dạy học
1.4.3.5. Tạo động lực cho hiệu trưởng phát triển năng lực
lãnh đạo ứng dụng CNTT trong dạy học
1.5. Bối cảnh đổi mới giáo dục và những đặc trưng trường
phổ thông DTNT
1.5.1. Bối cảnh đổi mới giáo dục
Nghị quyết số 29/NQ-TW, ngày 04/11/2013 của Ban
Bí thư Trung ương Đảng về “Đổi mới căn bản và toàn diện
GDĐT, đáp ứng yêu cầu CNH, HĐH trong điều kiện kinh
tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập

quốc tế” đã chỉ rõ quan điểm, mục tiêu, nhiệm vụ và giải
pháp đổi mới GDĐT
1.5.2. Đặc trưng trường phổ thông DTNT.
Nhà nước thành lập trường phổ thông DTNT cho
con em các dân tộc thiểu số, con em các dân tộc định cư lâu
dài tại vùng có điều kiện KT - XH đặc biệt khó khăn, nhằm
góp phần tạo nguồn đào tạo cán bộ cho các vùng này.
17


Trường phổ thông DTNT gồm 2 cấp: Trường cấp
huyện đào tạo cấp THCS được thành lập tại các huyện
miền núi, hải đảo, vùng dân tộc và trường cấp tỉnh đào tạo
cấp THPT được thành lập tại các tỉnh, thành phố trực thuộc
Trung ương.
Trường phổ thông DTNT được đầu tư khu nhà ở nội
trú, nhà ăn cho học sinh; nhà công vụ cho giáo viên; nhà
sinh hoạt, giáo dục văn hoá dân tộc với các trang thiết bị
kèm theo và phòng học, trang thiết bị giáo dục hướng
nghiệp, dạy nghề phổ thông.
Trường phổ thông DTNT dạy học 2 buổi mỗi ngày
theo hướng dẫn của Bộ GD&ĐT. Tổ chức đời sống vật
chất, tinh thần cho học sinh phổ thông DTNT.
1.6. Các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển năng lực lãnh đạo
ứng dụng CNTT trong dạy học cho Hiệu trưởng trường
PTDTNT khu vực Tây Nguyên.
1.6.1. Yếu tố thuộc về Sở và Phòng GDĐT
1.6.2. Yếu tố thuộc về Hiệu trưởng trường PTDTNT
1.6.3. Yếu tố thuộc về điều kiện và môi trường quản lý
Kết luận chương 1

Phát triển năng lực lãnh đạo ứng dụng CNTT trong
dạy học chính là làm cho năng lực lãnh đạo ứng dụng
CNTT của hiệu trưởng tiệm cận với các tiêu chuẩn năng
lực cần thiết, làm cho đội ngũ Hiệu trưởng thực sự là hình
mẫu tiên phong đi đầu trong việc ứng dụng CNTT trong
dạy học.
Phát triển năng lực lãnh đạo ứng dụng CNTT trong
dạy học là phát triển nguồn nhân lực lãnh đạo trong lĩnh
vực GDĐT, tạo ra một đội ngũ lãnh đạo đảm bảo về chất
18


lượng, đảm bảo thực hiện tốt mục tiêu và nhiệm vụ giáo
dục học sinh con em các dân tộc thiểu số, đảm bảo sự cơng
bằng, bình đẳng trong giáo dục.
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN NĂNG
LỰC LÃNH ĐẠO ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG
TIN TRONG DẠY HỌC CHO HIỆU TRƯỞNG
TRƯỜNG PHỔ THÔNG DÂN TỘC NỘI TRÚKHU
VỰC TÂY NGUYÊN
2.1. Khái quát về tình hình kinh tế, văn hóa, xã hội, giáo
dục khu vực Tây Nguyên trong giai đoạn hiện nay
2.1.1. Đặc điểm địa lý, kinh tế, văn hóa, xã hội khu vực
Tây Nguyên
Khu vực Tây Nguyên gồm 5 tỉnh: Đắk Lắk, Đắk
Nông, Gia Lai, Lâm Đồng và Kon Tum.
Tây Nguyên là vùng đất đa dân tộc, đa văn hóa, nơi
cư trú của 47 dân tộc anh em, trong đó người DTTS chiếm
hơn 35%, với rất nhiều đặc trưng, sắc thái của nhiều tộc
người, nhiều địa phương trong cả nước hội tụ.

2.1.2. Khái quát về giáo dục khu vực Tây Nguyên
Giáo dục các tỉnh Tây Nguyên cùng hòa nhịp với
giáo dục chung của cả nước để thực hiện sứ mệnh đổi mới.
Chất lượng giáo dục đại trà đang ở mức thấp hơn
mặt bằng chung của cả nước.
2.1.3. Khái quát chung về các trường PTDTNT ở khu vực
Tây Nguyên
Bảng 2.1. Số trường, học sinh PTDTNT tại các tỉnh
khu vực Tây Nguyên

19


Trường PTDTNT huyện
S
T
T

Tỉnh/TP

1

Số
trường

Số
trường
liên
cấp

TS
HS

HS
THC
S

HS
THPT

Kon Tum

8

8

2.843

651

2.119

2

Gia Lai

15

0

3.015

3.015

0

3

Đắk Lắk

15

0

2.327

2.327

0

4

Đắk Nông

7

7

1.614

807

444

5

Lâm Đồng

8

1

2.332

2.091

241

Cộng

53

16

12.131

8.891

2.804

(Nguồn Vụ Dân tộc năm học 2018-2019)
2.2. Giới thiệu về nghiên cứu khảo sát
2.2.1. Mục đích khảo sát
Xây dựng cơ sở thực tiễn về việc ứng dụng CNTT
trong dạy học; năng lực lãnh đạo ứng dụng CNTT trong
dạy học; phát triển năng lực lãnh đạo ứng dụng CNTT
trong dạy học cho Hiệu trưởng và các yếu tố ảnh hưởng
đến sự phát triển năng lực lãnh đạo ứng dụng CNTT trong
dạy học cho Hiệu trường PTDTNT khu vực Tây Nguyên,
đánh giá những thành công, hạn chế và nguyên nhân của
nó, từ đó làm cơ sở đề xuất các giải pháp phát triển năng
lực lãnh đạo ứng dụng CNTT trong dạy học cho Hiệu
trường PTDTNT khu vực Tây Nguyên.
20


2.2.2. Đối tượng khảo sát
Lãnh đạo phòng Giáo dục và Đào tạo; Ban giám
hiệu và giáo viên, nhân viên phụ trách CNTT các trường
PTDTNT khu vực Tây Nguyên. Tổng số CBQL, GV tham
gia khảo sát là 579 người.
2.2.3. Phương pháp khảo sát
NCS xây dựng mẫu phiếu điều tra. Gửi phiếu tới đối
tượng khảo sát để trả lời các câu hỏi được thiết kế trong phiếu.
Bảng câu hỏi được thiết kế chung cho cả cán bộ
quản lý và giáo viên.
Mỗi cột/nội dung cụ thể của từng câu hỏi đều được
thiết kế với 2 mặt đánh giá: mức độ thực hiện/mức độ cần
thiết và kết quả đạt được. Các nội dung cụ thể trong câu hỏi
đều có 4 mức độ lựa chọn để người trả lời có thể lựa chọn

mức độ tương ứng/phù hợp với mình.
Mức 1, từ 1 – 1,75: Chưa thực hiện/khơng cần thiết/yếu
Mức 2, từ 1,76 – 2,5: Ít khi/ít cần/trung bình
Mức 3, từ 2,51 – 3,25: thường xun/cần thiết/Khá,
Mức 4, từ 3,26 – 4,0: Rất thường xuyên/ rất cần thiết/Tốt
2.2.4. Nội dung khảo sát
- Khảo sát thưc trạng ứng dụng CNTT trong dạy học
ở các trường PTDTNT khu vực Tây Nguyên.
- Khảo sát thực trạng năng lực lãnh đạo ứng dụng
CNTT trong dạy học của Hiệu trưởng trường PTDTNT khu
vực Tây Nguyên.

21


- Khảo sát thực trạng phát triển năng lực lãnh đạo
ứng dụng CNTT trong dạy học cho Hiệu trưởng trường
PTDTNT khu vực Tây Nguyên.
- Khảo sát thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến sự
phát triển năng lực lãnh đạo ứng dụng CNTT.
CHƯƠNG 3. GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC
LÃNH ĐẠO ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN
TRONG DẠY HỌC CHO HIỆU TRƯỞNG TRƯỜNG PHỔ
THÔNG DÂN TỘC NỘI TRÚ KHU VỰC TÂY NGUYÊN

3.1. Định hướng đề xuất giải pháp
3.1.1. Chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về
phát triển giáo dục vùng dân tộc thiểu số.
Về ưu tiên phát triển giáo dục vùng dân tộc thiểu số
Về yêu cầu đổi mới giáo dục

3.1.2. Định hướng phát triển nguồn nhân lực dân tộc
thiểu số của đất nước
3.1.3. Định hướng phát triển giáo dục và đào tạo các tỉnh
Tây Nguyên
3.2. Một số nguyên tắc đề xuất giải phát phát triển năng
lực lãnh đạo UDCNTT trong dạy học ở trường
PTDTNT khu vực Tây Nguyên
3.2.1. Nguyên tắc đảm bảo tính đồng bộ
3.2.2. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn và khả thi
3.2.3. Nguyên tắc đảm bảo tính hiệu quả, thực hiện được
mục đích đề ra
3.2.4. Nguyên tắc bám sát sự phát triển của CNTT

22


3.3. Một số giải pháp phát triển năng lực lãnh đạo
UDCNTT trong dạy học cho hiệu trưởng các trường
PTDTNT khu vực Tây Nguyên
3.3.1. Tổ chức tyuên truyền nâng cao nhận thức về tầm
quan trọng của phát triển năng lực lãnh đạo ứng dụng
CNTT trong dạy học cho hiệu trưởng trường PTDTNT
3.3.2. Xác định yêu cầu về năng lực lãnh đạo ứng dụng
CNTT trong dạy học cho hiệu trưởng trường PTDTNT cần
phát triển
3.3.3. Xây dựng kế hoạch phát triển năng lực lãnh đạo ứng
dụng CNTT trong dạy học cho hiệu trưởng trường
PTDTNT
3.2.4. Tổ chức bồi dưỡng năng lực lãnh đạo ứng dụng
CNTT trong dạy học cho hiệu trưởng trường PTDTNT.

3.2.5. Kiểm tra, giám sát việc thực hiện phát triển năng lực
lãnh đạo ứng dụng CNTT trong dạy học cho hiệu trưởng
trường PTDTNT
3.3.6. Đề xuất chính sách và tạo động lực cho hiệu
trưởng trường phổ thông DTNT tự phát triển năng lực lãnh
đạo UDCNTT trong dạy
3.4. Mối quan hệ giữa các giải pháp
Có thể nói, các giải pháp nói trên tuy được tách rời
nhau để phân tích, nghiên cứu nhưng có mối quan hệ tương
hỗ, thúc đẩy lẫn nhau. Mỗi biện pháp đề cập đến một vấn
đề riêng, mang lại hiệu quả ở từng mặt, từng khía cạnh của
cơng tác phát triển năng lực lãnh đạo UDCNTT cho hiệu
trưởng, nhưng ln vì một mục tiêu chung.

23